Per luchtballon naar
de Noordpool
Microscoop, die 150.000
maal kan vergroten
Blonde Hitler van Beieren
uit zijn partij gezet
Naar stabielere verhouding
in onze staatsschuld
Parijse gemoedelijkheid
Radio-programma
2
Letterkundige richt lijnen
„De sluier van mijn herinnering
Charme en gevaar van
vrouwelijke subjectiviteit
Drie Noren ondernamen in 1897 het
'n Philips-product
dolzinnig experiment
Zij keerden niet
terug
Onder de jongeren
groot succes
tuinkalender
Woensdag 2 Juli 19471
Tussen Noord- en Zuidpool I
Annie Romein-Verschoor
Slib en wolken; stro
mingen en gestalten van de
nieuwste Nederl. literatuur.
(E. M. Querido, A'dam '47)
T3 OVENGENOEMD boekje werd
-L' in opdracht van het P.E N -
centrum voor Nederland geschre
ven om in velerlei vertaling in het
buitenland verspreid te worden;
men hoopt daar zodoende enig in
zicht te brengen in cn belangstel
ling te wekken voor onze moderne
letterkunde. De Nederlandse uit
gave is dan ook slechts „een bij
komstigheid naast de buitenland
se". waarvan de Franse onder de
titel „Alluvions et nuagesinmid
dels is verschenen.
Het was geen gemakkelijke taak
waarvoor Mevrouw Romein zich
gesteld zag! In kort bestek moest
zij voor volslagen buitenstaanders
een overzicht geven, dat boeiend
genoeg was om tot het einde toe
gelezen te worden en waarvan de
suggestie uitging: „er is voor de
wereldliteratuur iets te vinden in
Nederland". Volledig kon zij uiter
aard niet zijn cn een keuze werd
dus onvermijdelijk. Meer dan eens
legt zij de nadruk op dit subjec
tieve element in haar werk, het
sterkst wel in deze passage: „Was
het niet onvermijdelijk, dat ik dwa
lend met U door de volheid van
een geliefd landschap, juist die pa
den en duintoppen koos, die mij
het meest vertrouwd en dierbaar
waren of bleef staan bij een rozen
struik, waarin de sluier van mijn
herinnering bleef haken?" Inder
daad! Maar nu deze subjectieve
keuze officieel voor export bestemd
is en in het buitenland misschien
voor geruime tijd do opvattingen
omtrent onze moderne literatuur
zal bepalen, rust daarop een zware
verantwoordelijkheid. Het gaat
hierbij natuurlijk niet om de erger
nis van wie bewonderde namen
(cq. zijn eigen naam) in dit over
zicht mist, maar om de zuiverheid
van het totale beeld. Wanneer dit
laatste aanvaardbaar blijkt, komt
het op een aantal namen meer of
minder niet aan.
door
prof. dr. W. A. P. Smit
Gaarne begin ik met te erkennen,
dat de inzet van het boekje voor
treffelijk is en dat Mevrouw Ro
mein er ook verder in geslaagd is
de juiste verteltrant te vinden:
boeiend, vlot, karakteriserend zon
der enige zwaarwichtigheid, ver
zorgd van stijl. Ik betwijfel of er in
Nederland iemand te vinden ware
geweest, die haar daarin had kun
nen overtreffen.
Toch heeft dit charmante, luch
tige causeren ook zijn bezwaren. In
zijn afkeer van het zwaarwichtige
uit het zich graag in beeldspraak,
beperkt het zich tot een enkel be
langrijk facet waardoor toch de
totaliteit van een persoonlijkheid
of een groep niet tot zijn recht
komt. Ik vind daarvan al dadelijk
een voorbeeld bij de bespreking
van de Tachtigers. Gorter, Verwev
en Van Eeden worden er met
slechts enkele lijnen geschetst; dat
kon niet anders, maar het essenti-
ele van hun werk had in even wei
nig woorden duidelijker gesugge
reerd kunnen worden. De namen
van Kloos en Van Deyssel worden
niet vermeld: daarmee is de subjec
tiviteit toch wel al te zeer boven
de historiciteit verheven. Wie over
Tachtig spreekt, kan aan hen niet
stilzwijgend voorbijgaan.
Ook in een enkel ander opzicht
heb ik bezwaar tegen het histori
sche beeld. Bij haar bespreking van
de literaire groepsvorming na 1920
doet Mevrouw Romein zowel de
Jong-Katholieken als de Jong-Pro-
testanten niet voldoende recht we
dervaren. Haar voorkeur (en dat is
haar goed recht) gaat kennelijk uit
naar De Vrije Bladen en Forum,
maar het beeld, dat zij tekent,
wordt zodoende eenzijdig. Met na
me de Jong-Katholieken hebben
veel meer betekend dan uit dit
overzicht af te leiden valt. En wan
neer zij zegt: „voor de Christelijke
auteurs was het confessionele as
pect van hun geestesleven zo domi
nerend boven de schoonheid, dat
zij zich niet naar literaire, maar
naai" confessionele norm groepeer
den", dan is dit slechts zeer ten
dele juist. In werkelijkheid is de
Jong-Protestantse groepering voor
een belangrijk deel ontstaan, om
dat de exclusiviteit van de andere
groepen, en met name hun weerzin
tegen het orthodoxe Protestantis
me, geen andere mogelijkheid tot
deelname aan het literaire leven
openliet.
Een analoge eenzijdigheid treffen
wij aan in de karakteristiek van
bepaalde auteurs. Nijhoff's ontwik
keling, na „Nieuwe Gedichten"
komt niet meer ter sprake; bij Jan
Prins worden de „Indische Gedich
ten" niet genoemd, hoewel deze
niet alleen tot diens beste werk be
horen. maar tevens de mooiste „In
dische" verzen bevatten, die ik in
onze literatuur ken; bij Hoornik
wordt „Mattheus" verzwegen ten
bate van het veel zwakkere „Ge
boorte".
Literair-historisch onjuist is ook
de onmiskenbare voorkeur voor
auteurs zich in de illegaliteit
hebben onderscheiden. Van Rand
wijk, Johan Brouwer, Willem Aron-
deüs, hebben ongetwijfeld ook li
teraire betekenis, maar deze is toch
niet van die aard, dat zij mogen
worden genoemd waar Gabriël
Smit, Muus Jacobse, Rogier van
Aerde, Van Genderen Stort, onbe
sproken blijven om van Kloos
dn Van Deyssel in dit verband maar
te zwijgen. Hetzelfde geldt ten aan
zien van Huizinga en Jan Romein.
Op zichzelf heb ik er geen enkel
bezwaar tegen, hun werk in een li
terair overzicht opgenomen te zien,
maar dan moeten toch de juiste
verhoudingen niet uit het oog wor
den verloren. In het uiterst be
knopte bestek van dit boekje krij
gen zy een veel te zware nadruk,
terwyi bovendien literair be
schouwd met de „Herfsttij der
Middeleeuwen" gemakkelijk had
kunnen worden volstaan.
Het boekje van Mevrouw Romein
is een knap stuk werk. Het is ech
ter niet alleen subjectief (dat is een
charme er van», maar ook ietwat
eenzijdig. In zijn karakteristieken
verabsoluteert 't bepaalde aspecten
cn verwaarloost het andere. In dat
opzicht is reeds de titel „Slib cn
wolken" typerend. Die titel wil een
symboliserende karakteristiek ge
ven van ons land, en Mevrouw Ro
mein vindt daarvoor een suggestief
beeld, dat zich gemakkelijk in ons
geheugen vastzet. Maar het beeld is
eenzijdig- er is een groot deel van
Nederland, waarvoor deze karakte
ristiek niet opgaat.
Wij betreuren deze eenzijdigheid,
omdat het hier gaat om onze repre
sentatie in het buitenland, en
omdat dit boekje zo geslaagd is dat
het daar zeker succes zal hebben.
Dé Koelensmid-van der
Staay - Claaranneke
(De Driehoek,
's-Gravcland)
IN het voorjaar van 1939 stierf te
Amsterdam de 17-jarlge Claar
anneke Koelensmid, die op artistiek
gebied uitzonderlijk begaafd was.
Haar moeder, die reeds eerder en
kele bundels fijngevoelde sprookjes
en parabels had uitgegeven, heeft
dit boek als een In Memoriam aan
haar nagedachtenis gewijd. Daarbij
stond haar een tweeledig doei voor
ogen: enerzijds „de ernstige opvoe
der een diep begrip te geven van
de bijna onbeschrijfelijke lijdens
weg, die enkele kinderen moe
ten afleggen", wanneer zij zo teer-
bcsnaard zijn als Claaranneke; an
derzijds wilde zij „spreken over on
ze wonderlijke bevindingen na haar
heengaan": het mysterieuze contact
dat zich na Claarannckes dood ma
nifesteerde.
Men kan dit ontroerende boek
dus op verschillende wijzen bena
deren: van de paedagogische, de
psychologische, de spiritistische, de
religieuze kant. En telkens stelt het
ons dan voor principiële vragen. Is
inderdaad ons huidige onderwijs
systeem voor kinderen als Claar
anneke zo funest als hier wordt
gesuggereerd? In hoeverre zijn er
ook door ouders fouten gemaakt?
Hoe moeten wij staan tegenover de
„wonderlijke bevindingen na haar
heengaan"? Is er een rationele ver
klaring mogelijk of staan wij hier
inderdaad voor het onverklaar
bare7 En zo ja. kan en mag dit dan
beschouwd worden als een wonder
van God?
Ik laat al deze en soortgelijke
vragen hier verder buiten beschou
wing Ik heb ze slechts even ge
noemd tc doen uitkomen wat de
achtergrond is van dit boek. In het
kader van deze kroniek echter gaat
het in de allereerste plaats om zijn
literaire betekenis. En al zegt Me
vrouw Koelensmid in een kort
Voorwoord nadrukkelijk dat haar
werk „geen literaire pretentie"
heeft, het is desondanks een boek
geworden, waaraan ik meen. niet
stilzwijgend te mogen voorbijgaan.
De smartelijke en liefdevolle
aandacht, waarmee de moeder van
Het Amerikaanse vliegtuig
„America" is in de nacht van
Maandag op Dinsdag om 03 uur 68
min. na een eerste vlucht om de
wereld, die 13 dagen geleden te
New York begonnen is, op het
vliegveld aldaar teruggekeerd.
Het Amerikaanse Huis van Afge
vaardigden heeft een wet aangeno-
nomen om het eiland Hawai tot de
49ste staat der U.S.A. te maken.
In Denemarken worden de rant
soenen wittebrood, boter, thee kof
fie en tabak sterk verminderd.
Ongeveer 50 personen zijn te Sa-
lonikl gearresteerd, waar een wijd
vertakte communistische samen
zwering was ontdekt
Een landingsboot, waarmee de be
velhebber en de uit zeven leden be
staande bemanning van de Franse
torpedoboot „Tumsien" buiten de
oostkust van Madagascar de kust
trachtten tc bereiken voor het hou
den van een verkenningstocht, is
omgeslagen en gezonken. De bevel
hebber en v|jf leden der bemanning
kwamen om het leven.
Sedert het begin van Mei zijn in
Zuid-Oost-Polen ttidens zuiverings
acties 406 verzetslieden, leden van
de Oekrainsc organisatie „Ocpa"
gedood.
Claaranneke zich in de herinnerin
gen aan haar kind verdiept, de
voorzichtige, haast aarzelende
woorden, waarmee zij dit leven cn
sterven tekent de plotselinge,
bittere uitvallen tegen wie. naar
haar mening, haar kind onnodig
pijn hebben gedaan de ingelaste
opstellen en verzen, de bijgevoegde
tekeningen en portretten van Claar
anneke zelf het brengt ons alles
in de sfeer van de zuivere lyriek.
Inderdaad hebben wij hier niet te
doen met een roman, d.w.z. een
evenwichtig gecomponeerd en door
lopend Verhaal, maar met een aan
eengeschakelde reeks lo&e frag
menten. die elk op zichzelf de evo
catie zijn van een ontroerend of ty
perend moment. Misschien zou men
deze fragmenten het best kunnen
karakteriseren als lyrick-in-proza,
als proza-gedicht. Formeel is dit
wel niet geheel juist, omdat taal cn
stijl opzettelijk zoveel mogelijk
aansluiten bij de gewone spreektaal
maar de sfeer is onmiskenbaar
die van het vers.
Opmerkelijk is verder, hoe door
het verzwijgen van vrijwel alle na
men, behalve die van Claaranneke
zelf. het verhaal van haar leven los
gemaakt schijnt uit de realiteit. Het
sluit zich af voor de buitenwereld,
om zich te concentreren op het
meest intieme en innerlijke. Deze
sfeer van irreële realiteit is ver
want aan die van het sprookje en
heeft er al de boeiende charme van.
Wie eenmaal aan dit boek begon
nen is, komt er dan ook niet ge
mak! elijk meer van los. Met groei
ende ontroering geeft hij zich ge
vangen aan de sfeer van Claaran
neke Hij gaat haar voor zich zien
en van haar houden, na haar dood
lijdt hij mee met haar moeder,
ademloos deelt hij in de manifes
taties van haar voortbestaan.
Eerst achteraf komen de vragen
in hem op, waarop ik zo straks
reeds doelde. En zij ga.an gepaard
met het besef, dat dit levensverhaal
werd geschreven uit een mateloze
moederliefde, maar daarom ook uit
'n mateloze subjectiviteit. Wie op de
paedagogische, psychologische of re-
ligieuse kant daarvan wil ingaan,
zal daarmee ernstig rekening heb
ben te houden. Literair gezien
echter, verleent juist deze sponta
ne subjectiviteit waarde aan deze
ontroerende belijdenis van moeder
liefde.
De grote belangstelling, welke be
staat voor de electronenmicroscoop
is voor Philips aanleiding geweest
in samenwerking met het Instituut
voor Electronenmiscroscopie te
Delft een nieuw exemplaar te bou
wen, dat in vele opzichten afwijkt
van die in het buitenland.
De lenzen zijn magnetische spoe
len, die de electronenstralen, welke
zich als electrische stromen gedra
gen. zó afbuigen, dat elcctronen, die
van één punt van het voorwerp
uitgaan,-weer in één punt verenigd
worden. Daardoor ontstaat precies
als bij optische lenzen een scherp
beeld van het voorwerp.
Een uitbreiding van het len-
zensysteem maakt het bij de
Philips' electronenmicroscoop
mogolijk een continu regelbare
vergroting van 1000 tot 150.000
maal te verkrijgen. Door een
speciale methode is de scherp-
stelling van het beeld aanmer
kelijk vereenvoudigd.
Bovendien kan men met enkele
handgrepen in plaats van de ver
grote afbeelding van het voorwerp
een electronenbuigingsdiagram van
het tevoren afgebeelde gedeelte op
het scherm verkrijgen. Zo'n diagram
ff
verschaft belangrijke gegevens om
trent de rangschikking van de ato
men binnen de stof.
Op de foto ziet men boven het
grote onderstuk, dat als bedienings
tafel fungeert, de eigenlijke electro
nenmicroscoop, die naar boven is
gericht. Opvallend is het grote
scherm, waarop het beeld zichtbaar
wordt. Details van het beeld kan
men met een loupe (op de foto is
deze opzij gedraaid) nader bekijken.
Met behulp van een in de electro
nenmicroscoop gebouwde camera
kan men het beeld op een tot op *4
gereduceerde schaal fotografisch
vastleggen; deze 85 mm film kan
later gevoeglijk weer vele malen
vergroot worden. Men kan 20 of
meer fotografische opnamen maken
zonder dat mPn experiment be
hoeft te onderbreken.
De hoogspanning, welke nodig is
om de electronen de gewenste snel
heid te geven, wordt geleverd door
een generator, die in het links op de
foto zichtbare afzonderlijke huis is
aangebracht. Om scherpe beelden te
verkrijgen is het noodzakelijk dal
de spanning zéér constant is; zij
mag niet meer dan 10 volt op de
100.000 volt variëren. De te gebrui
ken spanning kan van 40 tot 100
kilovolt gerekend .worden.
EEN „dolzinnig experiment".... Terecht sprak men in de zomer van
het jaar 1897 In deze bewoordingen over het waagstug van drie Noren,
die op 11 Juli van Spitsbergen met de luchtballon de „Adelaar" vertrokken
om een poging tc doen de Noordpool te bereiken door de lucht!
De 43-jarige Salomon August Andrcc zoon van een apotheker uit het
kleine Noorse dorpje Goema was dc leider van deze expeditie. Twee
vrienden Niels Strindberg cn Knut Frankcl vergezelden hem. Geen
hunner keerde terug van deze tocht, die blijkende de In het jaar 1930
gevonden resten van de expeditie op een mislukking uitliep, waarbij de
drie waaghalzen het leven Heten.
laadden met alle dingen die hun te
pas konden komen, was het enige
vervoermiddel
Zo aanvaardden zij de tocht door
dc „witte hel": drie nietige wezens
in een barre woestenij van sneeuw
cn ijs, nauwkeurig lettend op de sle
de. die hun kostbaarste bezittingen
meevoerde.
Steeds korter werden de notities
in Andrée's dagboek, naarmate zij
zich verder worstelden in de richting
Spitsbergen. Tachtig dagen lang wis
ten zij elke dag opnieuw de
moed te vinden om de strijd tegen
honger en uitputting, tegen sneeuw
en ijs te voeren, totdat op 1 October
niet ver van Spitsbergen het
onvermijdelijke einde voor de drie
ontdekkingsreizigers kvam. Na 1
October 1897 is liet dagboek blanco
gebleven, was de strijd gestreden!
Andrée van huis uit een techni
cus was in Noord-Amerika in aan
raking gekomen met de luchtballon
enthousiast Wise. Later had hij ook
kennis gemaakt met Nordenskjöld.
een deskundige op het gebied van
pooltochten. Dc vriendschap met de
ze mannen is Andrée tenslotte fa
taal geworden. Toen hij zich een
maal in het hoofd gezet had per
luchtballon Noord pool waarts te vlie
gen. lachten zijn vrienden en kennis
sen hem uit. Maar in het voorjaar
van 1897 bewees hij, dat het hem
ernst was. Hij wist beslag te leggen
op de „Adelaar", een ballon met een
inhoud van 4500 kubieke meter en
twee zijner Noorse vrienden beslo
ten de sprong met hem te wagen.
Andrée zelf verhoogde de bestuur
baarheid van de ballon door hem uit
te rusten met een zeil: een sleep
touw, achter aan de ballon hangend,
Het fototoestel....
Bil de stoffelijke resten vond men
in 1930 ook het fototoestel, dat eens
tot de uitrusting van de Noordpool-
vaarders behoorde. Mèt de stoffelij
ke resten keerde dit ook terug naar
Noorwegen. Men ontwikkelde toen
ook de platen, die Andrée had ge
bruikt. waarbij men de hierbij ge
publiceerde afbeelding tot stand
bracht, genomen nadat de „Adelaar"
was geland.
Het dagboek cn de foto's: zij zijn
de stomme getuigen van een waag
stuk. dat eens de wereld in verbazing
bracht, verbleekte herinneringen aan
een barre tocht door sneeuw en ijs,
onafzienbaar, eindeloos lijkend.
Een halve eeuw later vraagt de
wereld anno 1947. gewend aan raket
vliegtuigen en atoomenergie, zich vol
verbazing af hoe deze drie mannen
in die tijd de moed konden opbren
gen zich toe te vertrouwen aan een
luchtballon en daarin de vergeefse
sprong naar het onbekende te wa
gen....
F. COPPERSMITH.
Een foio door Andrée zelf genomen, na de landing van de Adelaar
op een ijsveld, drie dagen na de start
„Mijn partij zal marcheren.
Niemand zal haar tegen kun
nen houden." Dit was het be
denkelijke devies van Alfred
Loritz, die een partij oprichtte in
Beieren, waarvan de leden
overal tegen zijn.
Hij werd de „blonde Hitier
van Beieren" genoemd,- ondanks
het feit, dat Loritz grijs haar
heeft en door Hitier twee keer
ter dood werd veroordeeld!
Vorlsre week is Loritz door ziin
ei°-en partii aan de duk pezet en
deze week heeft de Beierse premier
dr. Hans Ehard in een stormachtige
zitting van dc Landdag medege
deeld, dat hü hem heeft ontslagen
als minister voor de denazificatie.
Als grond voor het ontslag heeft
Ehard aangegeven, dat de maan
denlang in Loritz' partii slepende
spanningen een zeer nadelige in
vloed hebben gehad op het werk
der regering. Het ontslag werd
door een grote meerderheid van de
Landdag bekrachtigd doch niet dan
nadat een debat had plaats gehad:
waarin Loritz en zpn volgelingen
een stortvloed van persoonlijke be-
SALOMON AUGUST AND REE
zou daartoe eveneens bijdragen. We
ken van te voren waren de Noord
poolreizigers in Spitsbergen, wach
tend op een gunstige wind.
Eerst op II Juli, des middags
kwart voor twee. gaf de leider der
expeditie hot sein voor vertrek en
dat was het laatste wat men van de
„Adelaar" en zijn drie opvarenden
zag, want ondanks dc vehoogde be
stuurbaarheid van de ballon keerden
Andrce on de zijnen niet terug.
Flessenpost....
Het enige levensteken van deze
expeditie bracht enkele weken
later een vissersboot, welke een
fles had opgevist, die met een
briefje van Andrée, „dat alles
naar wens verliep", enkele uren
na het vertrek uit de ballon was
geworpen. Toen verdere berich
ten uitbleven, was men alge
meen van mening, dat de wereld
nimmer meer iets van de drie
Noren zou vernemen.
Hierin vergiste men zich echter...
Drie en dertig jaar later, op 3
Augustus 1930, stuitte een expeditie
op het kleine eiland Vitö Weste
lijk van Spitsbergen op de stoffe
lijke resten van het drietal lucht-
vaarders. dat aan het einde van dc
vorige eeuw het „spel met de dood"
ondernam.
In de nabijheid vond men even
eens het tot aan 1 October 1897 bij
gehouden dagboek van Andrée: som
mige bladzijden waren goed. andere
bijna niet meer te ontcijferen. Daar
in las men, dat de „Adelaar" de op
varenden drie dagen en nachten
Noordwaarts had gevoerd, in de
richting van het begeerde doel Toen
was men gedwongen geweest een
landing uit te voeren, die gelukte.
Maar de ballon was voor de inzitten
den van geen enkel nut meer.
Te voet naar de Noordpool? De
schaarse proviand besliste anders.
Andrée en zijn lotgenoten moesten
besluiten om te voet de weg terug
naar Spitsbergen te gaan: één
slede, welke zij zo hoog mogelijk op-
Financieel overzicht
(Van onze financiële redacteur)
Sedert de bevrijding is het be
drag der uitstaande schatkist
promessen terug gelopen, ter
wijl dat der schatkist biljetten
is gestegen. Aan het eind van
1945 stond slechts een bedrag van
f (1000 schatkistbiljetten uit en dit
was eind 1940 tot f 510 millioen
gestegen, terwijl het op 14 Juni
van dit jaar f 8.504 millioen be
droeg.
Daar het voor dc minister van
financiën uiteraard aantrekkelijk
is. om in een tijd, waarin het to
tale bedrag aan uitstaand schat-
kistpapicr f 7.203 millioen gulden
bedraagt, niet steeds genoodzaakt
te zijn om aflopend papier tegen
nieuw te vervangen, heeft incn
het streven kunnen waarnemen
om de termijnen van schatkist-
papier te verlengen.
In het laatste jaarverslag
van de Nederlandse Bank
werd er nog eens de nadruk
op gelegd,dat banken in de
gelegenheid zijn gesteld 2
driejarige en VA vijfjarige
schatkistbiljetten op tc ne
men, terwijl ook voor levens
verzekeringmaatschappijen de
mogelijkheid is geopend om
niet verhandelbare schatkist
biljetten met een vijfjarige
looptijd k VA rente aan te
kopen. - 4
Nu binnen niet al te lange» tij-I
destortingen op de vermogens-
aanwasbelasting en de algemene
vermogensheffing voor de leur
staan en een zekere illiquiditeit
in ons geldverkeer hierdoor Ie
vrezen talt. is het te begrijpen,
dat van Overheidswege gopoogi
wordt om het beroep op de geld-
Liefde en humor in een bus
(Van een speciale correspondente)
Op een ochtend pakte ik de bus 28 van Porte d'Orléans naar de
Champs Elysées, kocht bij de chauffeur een „carnet", d.i. een soort
tienrittenkaart en plofte neer. Iedereen in Parijs ploft in de bus neer,
want de chauffeurs wachten nauwelijks met rijden tot men ingestapt is.
Ik keek ongeïnteresseerd naar buiten: zelfs Parijs verveelt als je het
zelfde traject viermaal op een dag rijdt. Maar plotseling schrok ik op:
„Hé, het is toch wel de 28?" Een snelle blik naar de ingang: het was
wel degelyk een 28. Toch reed de bus van de boulevard, z|jn gewone weg,
af en een klein zijstraatje In.
sprek gewisseld over vleesprijzen.
dat nogal heftig verliep. Op een
gegeven ogenblik barstte mijn buur
man ineens in een hard gelach uit.
De twee dames hielden plotseling
verontwaardigd stil. maar begon
nen toen In een gemeenschappelijke
aanval de heer enige vegen, uit de
pan te geven: „Dat het helemaal
niet grappig was. maar dieptreurig.
dat het weer echt iets voor een man
was om daarom te lachen, enz." De
meneer tikte doodbedaard op een
boekje dat h|j in zijn hand hield en
zei: „Geachte dames, ik zou niet
wagen om om zoiets gewichtigs te
lachen als de vleesprijzen. integen
deel, ik lachte om dit boekje, dat zo
humoristisch is als men heden ten
dage nergens meer vindt." Toen ik
belangstellend over z|jn schouder
meekeek om te zien wat dat boekje
dan wel was sloeg h|j het titelblad
op cn (U raadt het nooit, lezer)
het was een Franse vertaling van
Ovidius' MetamorphosenDat dit
boekje in onze 20e eeuw in een
Parijse bus nog met zoveel kenne
lijk genoegen kan worden gelezen,
is er toch wel -een bewijs voor dat
de Franse geest dichter bij z|jn Ro
meinse origine is gebleven dan die
van welk ander land ookl
De conducteur zag mijn kenne
lijk verschrikte blik op het busnum-
mcr en naar buiten en kwam naar
m|1 toe en begon: „Ja. Mademoiselle
de chauffeur is net gisteren ge
trouwd en h|i woont hier vlakbij en
nu wil hij zo graag even ziin vrouw
tje begroeten. Het is maar een
klein eindje om. Als U er geen be
zwaar tegen hebt en de andere pas
sagiers... Wel, ik zei: Geen be
zwaar, en de andere passagiers
knikten ijverig mee. één heer alleen
zei: „Best, als hii tenminste daarna
ook nog niet naar zijn schoonmoe
der moet!" Nee, dat moest hij niet.
De zaak was dus beklonken. Inder
daad klonk direct daarop een luid
getoeter, we draaiden een bochtig
straatje ln en op de stoep verscheen
een lieftallige Franqaise. Inderdaad
de moeite waard om een eindje
voor om te riiden! Er werd van bei
de kanten gezwaaid en verder la
veerden we met allerlei schokken
over het hobbelige plaveisel. Enige
draaien naar links en jawel, we
kwamen weer op de boulevard.
Klassieke buslectuur
Intussen waren mijn overburen,
twee dames op leeftijd in een ge
markt in de toekomst zoveel ino-
gclijk te verminderen.
Op het eerste gezicht lijkt het
vreemd, dat men in verband hier
mee dezer dagen do disconto-rente
mét een heeft verlaagd, doch
het logisch gevolg hiervan zal zijn
dat de banken, die tot. op dit mo
ment hun liquide middelen voor
een belangrijk gedeelte in twaalf-
maands-schatkistpapier belegden
papier met een kortere omloop
tijd wordt door de agent van
Financiën- slechts zeer weinig af
gegeven nu veeleer geneigd
zullen zijn 3- cn 5-jarige schatkist
biljetten op te nemen.
Hoewel onze minister van
financiën een lage rentevoet
steeds heeft verdedigd, zal
men naar wij menen in deze
verlaging van het disconto-
tarief zeker niet in de eerste
plaats een instrument moeten
zien om de goedkoop-geldpo
litiek te voeren, doch de
minister wil hiermede de ban
ken er toe brengen lang schat
kistpapier te kopen, waar
door een grotere stabiliteit
van de Staatsschuld wordt
verkregen.
Natuurlijk speelt hierbij ook een
rol het feit, dat de banken in het
afgelopen jaar zeer goed hebben
geboerd en dat zelfs met deze
verlaging van de disconto-voet
zeker redelijke winsten gemaakt
kunnen, worden. Doch indien dc
minister de winsten van banken
en van andere ondernemingen had
willen beperken, zouden hem veel
meer voor dc hand liggende en
veel logischer middelen ter be
schikking hebben gestaan. Trou
wens, zijn gehele politiek lijkt ons
er niet op gericht de winsten der
banken opzettelijk te drukken, te
meer omdat voor de belegging der
liquide middelen voor de banken
andere, meer rendabele mogelijk
heden zijn gecreëerd.
De verlaging van de disconto
voet vindt dus noch haar oorzaak
in de goedkoop-geldpolitiek, noch
in het streven van de minister om
de winsten der banken te beknot
ten, doch in het streven van onze
regering om stabielere verhoudin
gen in onze staatsschuld te ver
krijgen.
WOENSDAG 2 JULI
Avondprogramma
HILVERSUM 1. 301.5 M. 19.15
„De arbeidsvoorziening in de land
bouw",; 20.00 Nieuws; 20.15 Het
Residentie Orkest; 21.15 „Reiserva
ringen in Zuid-Afrika"; 21.35 Nieu
we opnamen; 22.10 Schubert Cy
clus.
HILVERSUM 2, 415.5 en 218 M.
19.00 „De waarde van de per
soonlijke levenshouding"; 19.15 Het
nieuws uit Indonesië; 19.30 „Ons
leven en ons geloof"; 20.05 Dingen
van de dag; 20.15 Piano-duo; 20.45
„De koning is dood, leve de ko
ning" hoorspel; 21.25 Tango-rum
ba Orkest; 21.50 Tour de France;
22.20 „The Ramblers": 22.45 Voet
ballen, om het kampioenschap.
DONDERDAG 3 JULI
Ochtend- en middagprogramma
HILVERSUM 1. 301.5 M. 7.00
Nieuws; 7.15 Gymnastiek; 8.15
„Pluk de dag"; 10.15 Morgendienst;
11.50 Familieberichten; 12.55 Zon
newijzer; 13.00 Nieuws; 13.20
„Welk boek?; 13.25 Metropole-or-
kest; 13.45 „Vrouwenvaria"; 14.00
Cello-recital; 14.30 Reünie van het
Philips-Kommando; 16.00 Bijbelle-
ledigingen op ministers los lieten,
waarin de premier zelf opstoof met
de opmerking „schurk" en waarin
een CSU-afgevaardigde de ontsla
gen minister een tweede Hitier
noemde. Het gehele gebeuren had
overigens iets weg van een paleis
revolutie, daar Loritz' ministerie
nog tijdens de zitting van de Land
dag door de politic werd bezet.
Z|in tegenstanders noemen hem
sinds zijn politieke ster met ijzing
wekkende vaart is gestegen, „de
blonde Hitler van Beieren".
Loritz, die dit een leugen noemde
wordt door de 225.000 volgelingen,
die hij in korte t|jd achter het zeer
persoonlijk getinte vaandel van ziin
„economische reconstructie partij"
heeft weten te scharen, bij voorkeur
„Onze Alfred" genoemd.
De nieuwe leider, die door Hitl-
lers gerechten tweemaal ter dood
werd veroordeeld, maar in 1939 de
Zwitserse alpen boven de strop ver
koos, heeft zijn reputatie te dan
ken aan de wijze waarop hij ziin
politieke doelstellingen verkondigt.
In bierkelders
Wanneer hii spreekt in een van
de Münchener bierkelders dan moet
men er onwillekeurig bij terugden
ken aan de dagen, die aan de ge
beurtenissen bii de Feldhernhalle
vooraf gingen.
Hii is geen man, die door ziin ver
schijning indruk maakt. In ziin ver
sleten pakje lijkt hij meer op een
armzalig boekhouder!je dan op een
succesvol politicus, maar liij boeit
zijn volgelingen door ziin glimlach,
door zijn groet met een geheven
arm en door de bandeloze crescen
do's waarin hij een fluisterend be
gonnen speech laat overgaan. H||
pleegt 'zijn toespraken in de regel
te krulden met een paar zinnen
bolrond Beiers dialect, die hem voor
al onder jongeren een doorslaand
succes garanderen. Een half jaar
geleden won hij bij de Deeember-
verkiczingen dertien zetels en
maakte zijn parl|j daarmee tot de
derde van de Landdag.
Zes maanden geleden heeft Lo
ritz het in Beieren zeer veel om
streden ministerie voor denazifice-
ring overgenomen. Het is algemeen
erkend, dat hij met een zeker©
hartstocht tegen de voormalige na
zi's is te werk gegaan. Binnen twee
maanden had hij het aantal tribu
nalen met twee honderd verhoogd.
Hij was thans bezig er nog een
paar honderd bij te installeren ten
einde in 1948 het gehele program
der politieke berechting te kunnen
afwerken. Loritz heeft de reputatie
van een vurig Nazi-hater te zijn,
doch hii betoogde steeds dat hij zijn
tribunalen niet wilde richten tegen
do kleine partijgangers en „Heil
Hitier" roepers doch alleen tegen
de grotere zondaars, die er onder
zijn voorganger to genadig door
heen gekomen zouden ziin.
Partijmannen
Het voornaamste bezwaar, dat
tegen Loritz's methode als minister
bestond is onlangs geformuleerd
door de voorzitters en aanklagers
van 24 tribunalen. Hij zou ziin vol
machten misbruiken voor politieke
doeleinden door zijn partijmannnen
in het ministeriële apparaat te be
trekken en door met zachte hand.
waarmee hij de nominale parteige
nossen aanpakt nieuw zaad voor
zijn eigen partij uit tc strooien. Zo
zou hij met veel vertoon tegen
mannen van naam van leer trekken
ook tegen vrouwen van naam.
zoals zijn recente bevel tot het ar
resteren der weduwen der gehan
genen van Neurenberg bewijst
en straffeloosheid garanderen voor
wie hem bij zijn speeches in de
Münchener bierkelders wil toejui
chen. Ook het Amerikaanse mili
taire bestuur heeft de vreemde
gestes van Loritz met grote nauw
keurigheid gevolgd en zo heeft ge
neral Walter Muller, hoofd van het
miitair bestuur in Beieren, onlangs
reeds ecen einde gemaakt aan het
machtsvertoon, dat „De blonde Hit-
Ier" wide bereiken door de forma
tie van een soort SA uit de rijen
van zijn partii.
WOENSDAG 2 JULI. Er is
een beruchte zwam, waarvan de
kiem sporen bij m'dlioenen door de
lucht zweven en bij vochtig, warm
weer snel op de bladeren der aard
appelen tot ontwikkeling komen
Aan vankelijk worden alleen de bla
deren aanaetastdoch nadien ook
de stengels en de knollen. Dit is de
gevreesde aardap, Iziekte of Thy-
tophtora infestans. Indien de weers
gesteldheid in bepaalde gebieden
critick is voor het optreden dezer
ziekte, dan hoort men daarover
een waarschuwende slem door
de radio. Door de aardappelvelden
le bespuiten met oplossingen Van
koper houdende middelen zoals Bor-
dcauxse of Bourgondische Pap
wordt de ontwikkeling van deze
zwam tegengegaan. S. L,
zing; 16.45 Omroeporkest; 18.30
Strijdkrachten.
HILVERSUM 2, 415.5 M. 7.00
Nieuws; 7.30 Operette; 8.45 Lon-
dens Philharm. Orkest; 9.15 Mor
genwijding; 9.35 Arbeidsvitaminen;
10.30 Van vrouw tot vrouw; 11.00
Vergeet U het niet!; 12.00 Lyra-
Trio; 12.30 „In 't spionnetje";
13.00 Nieuws; 14.00 De vrouw bin
nen en buiten haar huis; 14.20
Twaalf etudes: 16 00 U kunt het
geloven of niet!; 16 05 Prima Bal
lerina; 16.15 De Camera loopt:
17.00 AVRO-Kaleidostoop; 17-30
New York Symphonie Orkest; 17.50
Het Rijk overzee; 18.00 Nieuws;
18.15 „The Skymasters"; 18.45
Sportpraatje,
