MENSEN ALS „PROEFKONIJN"
Een etappe zonder historie
WaterdouaneteLobithparaat
Achtste leerjaar opgeschort
Radio-programma
2
Britse medici op zoek
naar verkoudheidsvirus
Belgenhaddenpech
Nicolaas bokst tegen
de Bruin
Kort bestek IV
Tijdrovende controle
•P? Tweede Kamer heeft gisteren het wetsontwerp, waarin enkele
wijzigingen voorkomen voor het lager onderwijs, o.m. opschorting van
het achtste leerjaar, zonder hoofdelijke stemming goedgekeurd, nadat
enkele ingediende amendementen of ingetrokken of verworpen waren.
Reeds vóór 1950?
Landbouwonderwijzers
gedupeerd
KLM geen staatsbedrijf
als Spoorwegen
De wraak van
Serba
ns
>roer
Zeer veel critiek op
vermogensheffing
Donderdag 10 Juli 1947.
Tussen Sluis en Delfzijl
(Van een onzer geneeskundige medewerkers)
VEEL is in de laatste tijd geschreven over het ver-
koudheidsonderzoek. Vooral in Engeland en
Amerika vordert men met de studie van dit onder
werp. Waarom is deze ziekte van belang? zult u zich
afvragen. Waarom is'het nodig, dat er honderd dui
zenden guldens besteed worden aan iets dat meer een
ongerief is dan een echte ziekte? Verkouden is ieder
een immers enige raaien per jaar, zonder dat het enige
schade achterlaat. Men voelt zich hoogstens een dag
of tien vervelend en dan is het leed weer geleden.
In tegenstelling tot deze algemene gedachtengang, dat ver
koudheid geen echte ziekte is en dat het ongerief dat erdoor
veroorzaakt wordt onbelangrijk is. staan de uitkomsten van
het statistisch onderzoek, in grote bedrijven in het buitenland
uitgevoerd. Bovendien weet dc medicus, dat het tot nog toe
niet mogelijk is om de verwekker van de verkoudheidsziekte
te bestrijden; alleen is hij in staat om door bijvoorbeeld neus
druppels te geven de ..verstopte neus" doorgankelijk te maken
en daarmede complicaties te voorkomen.
Collaborateurs veroordeeld
Firmanten Ned. Basalt Mij. ver
oordeeld: S. D. Prins 1 jaar 4 mnd.,
H. D. Prins 2 jaar en L. A. W. van
Zanten 3 jaar.
Personeel staakt van machinefa
briek Keiler te Rotterdam. Totaal
150 man.
Concertgebouw gaf uitvoering 9e
symphonie van Van Beethoven. Op
brengst voor Prins Bcrnhardfonds.
Ir. R. A. Gorter eervol ontslagen
directeur Veiligheidsmuseum te
Amsterdam, nu officier orde van
Oranje-Nassau.
Tentoonstelling buitenbcplantlng
volgend jaar in Den Haag ter ge
legenheid jubileum Koningin.
Oogstfeesten te Sevenum (L.) op
26. 27 en 28 Juli.
Venlose Philharmonie bestaat 125
jaar. Groot feest; Concertgebouw
speelt er ook.
Groot schuttersfeest te Venlo: 86
deelnemende verenigingen.
Mr. J. II. O. graaf Van den Bosch,
nieuwe directeur Ned. Bank.
„Boycot tol te Warmond" luidt
devies van de KNAC.
TUIN KA LENDER
DONDERDAG 10 JULI. De
blodi van Dahlia's heeft thans een
aanvang genomen. Aan het einde
der scheuten vindt men aan de
stengel onder de bloem wel vier of
meer knoppen, die zich ook zullen
gaan opnemen. Indien men alle
knoppen laat zitten krijgt men wel
veel bloemen, doch dan met korte
stengel en zij blijven dan klein.
Daarom dunt men de knoppen uit.
Aan iedere stengel laat men slechts
één knop doorgroeien tot bloem
alle andere worden in het begin
reeds verwijderd. Het is ook voor
het gebruik als snijbloem, dat deze
methode aanbeveling verdient.
S. L.
Dc sociale commissie voor het
maatkleoingbcdrijf, gevormd door
de werkgevers- cn werknemersorga
nisaties, heeft besloten, dat in 1947
aan de werknemers een vacantie-
tocslag verstrekt zal worden, uit te
betalen bij dc laatste loonbctaling
vóór de vacantia.
Door onderzoek van de productie
cijfers van grote fabrieken bleek,
dat hoewel tijdens een verkoudheids-
epidemic in het bedrijf het aantal
zieken niet groot was. toch het totaal
aan productieve arbeid sterk daalde
en dat.de lage productiecijfers gedu
rende langere tijd bleven voortdu
ren dan van te voren te verwachten
was. Ook in het leger kwam men tot
gelijke resultaten.
Tenslotte is hot gebleken, dat deze
zo onschuldig lijkende ziekte soms,
al is het dan ook zelden, zeer onaan
gename gevolgen kan hebben. Zo
rekent men dal vele oorontstekin
gen van de bijholten van de neus hun
oorzaak vinden in een „gewone" ver
koudheid.
Oorzaak onbekend
LT R bleek dus redc-n genoeg te zijn
- om dit onderzoek met kracht
ter hand te nemen. Hoe moest dat
gebeuren? Men wist. dat de verwek
ker tot de kleinste ziektekiemen
moest behoren: de groep der filtreer-
bare virussoorten Deze kiemen zijn
met het microscoop niet te zien en
ze passeren de filters waarmee men
bacteriën pleegt op te vangen. Hier
door is het uitermate moeilijk om te
weten of men de verwekker in han
den heeft Men ontdekte dat het mo
gelijk is om verkoudheid van mens
op mens over te brengen door gezon
de proefpersonen (vrijwilligers) te
behandelen met neusspoelscls van
zieke mensen Ook bleek men apen
tc kunnen besmetten. Deze dieren
ontwikkelen dan een ziekte, die veel
op de menselijke verkoudheid geleek.
In Amerika, waar men blijkbaar
over voldoende apen kan beschikken,
schafte men de vrijwilligers voor dit
onderzoek a? en ging men verder
met het onderzoek van verkoudheid
bij aoen In Engeland was men niet
in staat om voldoende apen voor het
onderzoek beschikbaar te stellen.
Bovendien bleek, dat de kosten bij
gebruikmaking vnn apen te hoog
zouden komen te liggen. Het was
veel goedkoper om met menselijke
vrijwilligers te werken!
Het Amerikaanse leger had tij
dens de oorlog een hospitaal inge
richt in Salisbury (Engeland), het
Harvard-hosoltaal. dat toen gebruikt
werd voor dc bestudering van be
smettelijke ziekten onder oorlogsom
standigheden. Na het terugtrekken
van de Amerikaanse troenen werd
dit hospitaal met de volledige uitrus
ting aan het Engelse volk geschon
ken De regering stelde het tor be
schikking van dc studie-groep voor
verkoudheidsondorzoek. Men vroeg
en kreeg vrijwilligers, die bereid
waren twee aan twee gedurende tien
dagen een gratis vacantie door tc
brengen in een van de mooiste delen
van Engeland. Vooral studenten en
pas getrouwde paartjes bleken van
deze gelegenheid gebruik te willen,
maken. Ze kunnen beschikken over
radio en telefoon, terwijl voor kleine
uitgaven zoals versnaperingen enz.
een zakgeld wordt toegekend. Het
behoeft dan ook niemand te verwon
deren. dat de vrijwilligerslijst al
maanden van te voren voltekend is.
De proefpersonen mogen alleen met
hun partner in direct contact komen.
Willen anderen ze bezoeken, dan
worden ze gekleed in een cellophaan
omhulsel.
Twee wegen
MEN trccht thans langs twee we
gen tot de oplossing van het
vraagstuk te komen. Ten eerste door
op verschillende manieren de smet
stof te zuiveren. Ten tweede door tc
trachten om het virus van dc ver
koudheid buiten het menselijk
lichaam voort te kweken cn tot ver
meerdering van de ziektekiemen te
komen. Voor dit laatste heeft men
levende cellen nodig, aangezien geble
ken is. dat filtreerbare virussoortcn
BEZOEK IN
CELLOPHAAN
BEZOEKERS worden slechfs na
wat nodige voorzorgen tot de tijde
lijke woning van David en Lesly
Adamson toegelaten. Zij moeten
zich in cellophaan hullen om te
voorkomen dat de „proefkonijnen"
met verkoudheidsvirus zouden wor
den besmet op andere wijze dan met
het praeparaat dat in het laborato
rium voor hen is bereid.
zich niet laten voortkweken op dood
materiaal. Deze levende cellen wor
den bijvoorbeeld gevonden in het be
broede kippenei, een levende voe
dingsbodem dus, waarvan thans al
gemeen gebruik wordt gemaakt voor
dc virusstudie. Een andere manier
is om dc smetstof over te brengen op
zogenaamde weefselkweken Men is
namelijk in staat om sommige weef
selelementen gedurende lange tijd
buiten het dierlijk organisme in le
ven te houden.
Heeft men eenmaal het virus in
handen cn weet men hoe men het
voort kan kweken; is men er in ge
slaagd om een methode te ontwikke
len. waardoor men in staat is de hoe
veelheid virus te bepalen, die men
in handen heeft: dan zijn dc voor
waarden geschapen om een onder
zoek in te stellen naar geneesmidde
len tegen verkoudheid en middelen
te beramen om deze ziekte te voor
kómen. Er is dus nog een lange weg
die bewandeld moet worden.
Hier in Nederland zijn wij thans
in staat om dit onderwerp met rede
lijke kans van slagen aan tc vatten.
Daarvoor ontbreekt ons het geld. Het
zou echter niet ondenkbaar zijn om
in Indonesië of in Suriname, waar
voor verkoudheid bevattelijke apen
Dit zijn David Adamson, 24
jaar, en zijn vrouw Lesly, 20
/aar. Zij zijn pas getrouwd, en
brengen hun wittebroodsweken
door in een comfortabel zomer
huisje nabij Salisburg, een van
de mooiste streken van Enge
land. üe huur betalen zij met
niezen en kuchen: zij hebben
zich onderworpen aan een expe
riment met verkoudheidsvirus.
Zij tnog^n geen bezoek ontvan
gen. maar zijn verder vrij als een
vogelzij kunnen golfen, tennis
sen, vissen, krijgen 3 shilling per
dag zakgeld, cn, als hu., keel het
verdrogen kan, drie eieren en een
flesje bier oer dag. De maaltij
den worden aan de deur afgele
verd.
tegen redelijke prijs te krijgen zijn,
zulk een onderzoek op te zetten.
Dc wetenschappelijke werkers in
ons land staan klaar, om. zodra de
kans bestaat om met niet te veel kos
ten te werken, hun steentje bij te
dragen tot de oplosing van dit
vraagstuk. H. L. W.
TOUR DE FRANCE
Tactiek van de Nederlands-buitenlandse
ploeg blijkt zeer simplistisch te zijn
(Van een speciale verslaggever)
Een korte étappe van Marseille
naar Montpellier en nog onbe
langrijk ook. Ilct was to verwach
ten dat er geen grote dingen zou
den gebeuren, cn dat dc vier lei
ders \an het algemeen klasse
ment elkaar wederom ernstig zou
den bewaken, maar dat beteken
de tevens, het juiste ogenblik voor
andere renners, die niet zulke
voortreffelijke papleren hebben,
een ontsnappingspoging te vlagen,
teneinde de persoonlijke positie
tc verbeteren cn de positie in het
landenklassemcnt (C versterken.
Het eindelijk de dag van de
Belgen. Vier gingen er weg. Ma-
thieu, Gysseiinck, Mollin cn
Oreel Wie gedacht zou hebben,
dat JolyJansen of Klabensky
met het kleine groepje mee zou
den zijn gegaan, kwam bedrogen
uit. W ij hebben de indruk gekre
gen dat de tactiek van do Neder
landse-buitenlandse ploeg zeer
simplistisch is, dat van teamver
band totaal geen sprake is en dat
men precies rijdt, zoals het die
dag een ieder persoonlijk het
beste uitkomt. Dat er op deze
wijze niet meer geprofiteerd wordt
van ontvluchlingspogingen van an
deren, die bovendien uitstekend
slaagden, valt toch wel sterk te
betreuren. Nu kwam het viertal,
Camellonz inbegrepen, in geslo
ten formatie in het hoofdpeieton
binnen. Dc Belgen hadden pech,
want hun ontging een waar
schijnlijke zege welke de eerete
7.nu zijn geweest in rle ronde van
Frankrijk. Bij het binnenkomen
van Montpellier 'moesten de ren
ners een hoek van 180 graden
maken een prachtige beschaduw
de brede laan op, waar de finish
'Aas gelegen. Dcphredhomme cn
Oreel maakten de bocht te kort,
zij kwam tussen de toeschouwers
eiecht en weg was hun kans. frr
wijl zij dc kop hadden gehad bij
het binnenkomen van J)ct stadje.
Nu won Massa 1. een renner uit
co midi, do sprint voor de Luxem
burger Diederich. Jansen kon
Woensdag uitstekend meekomen.
Hij was zijn inzinking volkomen
te boven en ook toen het peloton
rp jacht naar de vluchtelingen n
het laatste gedeelte er een flink
tempo inzette, bleef hij keurig
tussen de wielen.
Hoewel de tijd van dc kopgroep
overeenkomende met een gemid
delde van 35 km. per uur te prij
zen valt in aanmerking genomen
de tegenwind over de eerste 100
km. was het Woensdag toch ook
weer eon étappe zonder historie.
Op 10 Augustus zal, zoals reeds
bekend is, in het Feyenoord stadion
te Rotterdam, Bep van Klaveren
boksen tegen Luc van Dam. Even
eens zal echter de wedstrijd om het
llchtgewichtkampioenschap van Ne
derland gehouden worden tussen de
Bru.'a en Nicolaas (titelhouder)
over 10 ronden van 3 minuten.
(Ingezonden mededeling
ptftav*
kya/~
1 si. *-■ isear yjz,.-*: TJ,* gastKrea
i Over lief en leed in de
Nederlandse sleepvaart
Ambtenaren in over-alls doorzoeken
schepen en lading
HET behoeft geen betoog, dat dc R(jn, <le slagader van West Europa,
van belang is voor dc geallieerde landen. Dat dateert al uit dc jaren
voor de oorlog. Tussen 1926 en 1939 passeerden jnarRJk» In beide rich
tingen 100.000 schepen Lobith met een gemiddelde jaartonnage van 70
millioen. Deze drukke vaart bracht met zich mee, dat het oponthoud
aan de grens zo miniem mogelijk gehouden werd. Reeds in 1891 werd
een Rjjnvaartacte opgesteld om dc douaneformaliteiten te vereenvoudi
gen, Maar na dc oorlog bleek de omvang van de smokkel zo groot, dat
een meer gedegen onderzoek noodzakelijk bleek.
gelost, zodat dan nog de inklaring
kan plaats hebben.
Maar in Lobith opereren nog an
dere contróle-ploegen, die zich bij
de schippers niet in een bijzonder
goede reputatie verheugen. Geheel
los van het douane-onderzoek dalen
zij af in de schepen om te zoeken
naar verboden waar. Overal krui
pen ze in. gekleed in vettige over
alls. doorzoeken met zaklampen de
duisterste hoeken van elk schip
en dat zijn er vele scharrelen
rond in de machinekamer: waar zc
elke poetslap, elke smeerbus op
lichten. kijken in waterketels, as-
laden en spijkerkisten. slopen als
het moet „als ze het ruiken"
manometers, kombuisspanten, ja,
het halve schip om er te speuren
naar contrabande. En de routine
leerde hen, waar de „verborgen
bronnen" schuilen. Geen plekje
wordt er vergeten.
Zelfs beschikt men over een bun-
kerploeg. die de kolen „omzet"
(soms 30 a 40 ton) of een gedeelte
van de lading om er de smokkel
waar te „betrappen". Soms is de
moeite voor niets, maar haast altijd
wordt er wel wat gevangen, dat be
stemd was voor „die arme hongcr-
lijertjes" of de „kennisjes" in Duits
land, orn weg, te geven", maar nim
mer om te ruilen, zoals men be
grijpt.
Niet overal werkt de zwarte ben
de. Zij pikt er nu en dan maar eens
een schip uit de grondigheid van
haar optreden echter, zaaide angst
bij alle schippers, die. als ze gepas
seerd worden, een gebedje prevelen
of een kruisje slaan „want ja. je
doet allemaal wel eens wat".
En het optreden van de „zwarten"
wordt heel vaak beloond. De meest
ondenkbaie levensmiddelen worden
opgedolven en bij de binnenvaren-
den vindt men radio's, kijkers, foto
toestellen, zelfs halve auto's. Dezer
dagen wc-rd er nog een schipper
„gesnord", die aan zijn kwasie uit
geworpen ankerketting een motor
fiets had bengelen!
Soms ontstaat er een dispuut tus
sen controleurs en schippers:
„Man heb jij 3 pond koffie nodig?"
Zeker ik weet niet hoelang
ik boven blijf en we zijn met zes
man aan boord.
Nou, dót kan wel minder.
Houdt het nog maar, doch de vol
gende keer ben je zuur vader!"
Zo speurt in Lobith een keur
corps van controleurs naar verzwe
gen lading gebruik makend van
een grote dosis vernuft, routine en
een geheimzinnig complex, dat ze
glimlachend intuïtie noemen.
Vorderde een onderzoek door de
ambtenaren van de Lobith-Tolkamer
vroeger een paar uur, thans neemt
het soms een halve, zelfs een hele
dag, vooral als men vermoedt dat
er contrabande aanwezig is, in be
slag. Zij weten dat het Duitse volk
krap in voedingsmiddelen zit,
smeekt om een snippertje vet, een
onsje erwten of bonen en dat de
verslagenen verzot zijn op tabak en
..Bohnenkaffee", waarvoor ze have
en goed verruilen. Deze extraatjes
komen echter in het geallieerde be-
stuursprogram niet van pas en de
Nederlanders kunnen uit hun schrale
magazijnen niet te veel spuien. Der
halve „opereert" het ambtenaren
corps streng en kordaat en heeft
daarmee bij de schippers de wrange
benaming van „de zwarte bende"
verworven.
Een gedeelte van de Rijn voor
Lobith is tot zgn. klaringsrayon ver
klaard. Zodra een schip het land in-
of uitvarend deze strook passeert,
staat het onder toezicht van de
douane en moet de schipper aan
gifte doen van de lading. De sleep
bootkapitein gaat dan met zijn sleep
voor anker in een van de ankervak
ken buiten de vaargeul. Zodra de sleep
in rust is, komt het „Spidobootje"
op de schepen af. die de schippers
met hun vrachtbrieven naar de wal
brengt. Daar controleert een ambte
naar de passen, waarna men zich
begeeft naar een van dc vijf expedi
teurs. bij wie de cognossementen
worden afgegeven, waaruit de ge
gevens voor de douane-papieren
worden ingevuld.
De schepen, die op eigen kracht
varen, gaan niet in de ankervakken,
maar meren aan de steigers voor de
Tolkamer.
De expediteur begeeft zich ver
volgens met dc door hem gereed
gemaakte douane-papieren naar de
ambtenaren, die ze verder behande
len. Zodra deze controle heeft
plaatsgehad, gaat de schipper, die
inmiddels in Lobith mondvoorraad
heeft opgedaan, weer aan boord.
Daar komt de douane ten slotte
zelf ook voor dc definitieve passen-
controle van alle opvarenden; de
papieren worden met de lading ver
geleken. terwijl de lading wordt
verzegeld of indien dit reeds in
Rotterdam gebeurde worden de
zegels alleen gecontroleerd. Dit ver
zegelen doet men om tijd te bespa
ren, omdat het ondoenlijk is de ge
hele lading in enkele uren te door
zoeken. Als men de ruimen verze
gelt kan de boot alleen onder amb
telijk toezicht worden geladen of
Minister hoopt aan ontwrichting
een eind te maken
(Van onze parlementaire redacteur)
waardoor
Minister G i e 1 c n verdedigde
Woensdagmiddag in dc Tweede
Kamer de opschorting van het
achtste leerjaar in hoofdzaak met
een beroep op eerbied voor de wet.
'13. kan dc toestand, die het om
vangrijk schoolverzuim veroor
zaakt. niet worden bestendigd. Op
schorting is altijd nog boter dan
dc duizendvoudige verzuimen,
waartegen strenge maatregelen
geen effect zouden hebben, zei hij.
Bovendien beletten materiële om
standigheden en het tekort aan
voldoende leerkrachten een zoda
nige organisatie van het achtste
leerjaar, dat het verantwoord is
do ouders te verplichten hun kin
deren er heen te sturen.
De niet-zelfstandige achtste klas
sen zijn in de regel samengebracht
met de zevende, soms nog met
zesde en vijfde, wat betekent, dat
er van speciaal onderwijs niets
terecht komt.
De minister hoopte na twee
jaren aan een langdurige ergernis
en aan de ontwrichting van het
achtste leerjaar een einde te kun
nen maken. Het achtste leerjaar
wordt niet afgeschaft, doch juist
in de wet opgenomen, zij het dan.
dat de uitvoering tijdelijk wordt
opgeschort.
Motie van wantrouwen?
Bij de replieken kwam de
heer Peters (K.V.P.), die
de Kamer gisteren verblijd
had met een motie over ge
deeltelijke leerplicht, met ccu
motie, waarin hij de minister
uitnodigde, alle hem moge
lijke maatregelen te treffen
om met 1 Jan. 1950 een beter
georganiseerd Sc leerjaar te
kunnen invoeren.
Do heer Van S 1 e e n (arb.)
stelde de vraag, of dit een mo
tie van wantrouwen was. want
wat in de motie gevraagd
wordt heeft de minister in alle
toonaarden nadrukkelijk toe
gezegd. Ilij herinnerde boven
dien nogmaals aan de veront
waardiging der Katholieke on
derwijzers over de opschorting
van het aentste leerjaar.
In 7ijn repliek verklaarde minis
ter G i e 1 e n, dat hij bereid is om
mede te werken, dat bij het v.g.l.o.
geen onderwijzers behoren te ver
dwijnen bij daling van het leerlin
gental en dat nieuwe kunnen wór
den aangesteld.
Nadat de heer Peters zijn twee
de motie had ingetrokken, werd
zijn eerste motie aangenomen met
52 tegen 26 stemmen. Tegen: A.R.,
C.H. cn Vrijh. Een amendement
\an dc heer Van den Heuvel.
(Van onze pari. redacteur)
Gedurende de winter 19441945
konden door maatregelen van de
bezetter de land- en tuinbouwcur-
sussen geen doorgang vinden, met
het gevolg, dat de leerkrachten
geen salaris kregen. Verscheidene
van hen waren de pensioengerech
tigde leeftijd zo dicht genaderd,
dat zij na de bevrijding geen twee
i'aren meer in functie konden zjjn.
)e Pensioenwet schrijft echter
voor, dat zij pas na twee jaren on
afgebroken dienst pensioengerech
tigd zijn.
Door de oorlogstoestand hebben
dus deze onderwijzers zonder meer
hun pensioenrechten verloren.
In schriftelijke vragen heeft het
Tweede Kamerlid Deering (Arb.)
daarop de aandacht van de minister
van Onderwijs, Kunsten en Weten
schappen gevestigd en hem ge
vraagd of hij bereid is deze leer
krachten het gedurende de honger
winter gederfde salaris uit te beta
len, waardoor zij hun pensioenrech
ten terug krijgen en deze periode
voor de berekening van het pen
sioen te doen meetellen.
lagere land- en tuin
bouwscholen voor wat de leer
plicht betreft cel ijk gesteld wor
den met nijverheidsscholen werd
aangenomen met 55 tegen 25 stem
men. Tegen: Arb. (behalve de
heren Palar. Scheps en Ruijgers
en C.P.N.
Eon a men dement-Van Sleen,
waardoor de kinderen pas bij het
cindo van een leerjaar, de school
kunnen verlaten, werd ingetrok
ken.
Dc Kamer keurde nog goed
het wetsontwerp tot wijziging
en aanvulling van de pen
sioenwetten voor de land- cn
zeemacht en voor het reserve-
personeel der landmacht cn
marine. Minister Fiévcz deel
de mee. binnenkort maatrege
len voor de mobilisatie-slacht
offers te zullen nemen.
Men moet dc K.L.M. niet be
schouwen als een staatsbedrijf in
dezelfde zin als dc spoorwegen, de
P.T.T. cn dc staatsmijnen.
Dit merkt de minister van Ver
keer en Waterstaat op in zijn me
morie van antwoord over het wets
ontwerp „bevorderen van het on
derhouden van luchtdiensten door
de K.L..M".
Omdat de kring van bedrijven,
welke bij de luchtvaart betrokken
zijn, zeer klein is ziet de minister
geen directe voordelen in de vor
ming van een luchtvaartschap. In
het op tc richten verkeerschap zal
de plaats van de luchtvaart nader
bepaald worden.
Het kwam de minister uit so
ciale overwegingen gewenst
voor de leden der directie en
het personeel der K.L.M., ter
beloning en aansporing, geza
menlijk 10 pet. van de winst toe
le kennen.
De directeuren der K.L.M. genie
ten thans de volgende salarissen:
president-directeur (dr. Plesman)
30.000, twee directeuren ieder
18.000. Andere emolumenten dan
die. eventueel voortvloeiend uit de
winstverdeling, genieten zij niet.
De minister overweegt Rotterdam
weer in het luchtverkeer op te ne
men zodra het geprojecteerde lucht
vaartterrein daartoe de mogelijk
heid biedt. De dienst op Zeeland
wordt geopend als het vliegveld
Haamstede hersteld is.
Met ligt in de bedoeling van do
K.L.M. de dienst op Praag zo spoe
dig mogelijk door te trekken op
Wenen.
Ten aanzien van een luchtverbin-
ding met Hongarije wordt binnen
kort een onderzoek ingesteld.
Met de Sovjet-Unie zijn onder
handelingen gevoerd, waarbij in be
ginsel werd overeengekomen, dat to
Berlijn aansluiting zou worden ge
geven cp het Russische net.
Eerste Kamer:
Een historisch verhaal)
door J. A. AGES
Het was een vreemd concert Dat
kon ook niet anders, want het pro
gramma moest „internationaal" zijn,
elk nummer een eerste uitvoering
cn aan de strijd tegen de Duitse
terreur gewijd. Een Rus. een Frans
man, een Brit en liefst ook een Ne
derlander. zouden het affiche kleur
geven. Vreemder nog. was, dat wij
het ook voor elkaar kregen. De
Russische vertegenwoordiging was
het gemakkelijkst; wel had het Con
certgebouworkest ons dc primeur
van de Lcningradsymphonie afge
snoept. maar er bestond nög zo'n
monument: Stalingrad! Moeilijk te
verteren kost, doch voor de pauze
was er wel wat luchtiger spijs op te
dissen: het Warsaw-Concerto, ge
schikt voor elk oor; de fijnproever
zou er bij zelfs een voldoening heb
ben, door de vele plagiaten te ont
dekken en daarover te kunnen
fluisteren in bottere oren.
Gcza Frid weigerde het te spelen.
„Filmmuziek", was zijn vernietigend
oordeel. Wij zeiden, dat hij gelijk
had, maar toen hij merkte, dat zijn
verachting over onze smaak geen
indruk maakte, zei hij zelfs .Bios
coopmuziek!" Ook dat waren wij
met hem eens, doch wij spraken
lang over het goede doel en omdat
de recette voor de „Stichting 40-45"
zou zijn, kregen wij hem eindelijk
toch voor de toetsen, „alleen maar
om hef even te proberen". Wij wis
ten toen. dat deze schuwe vogel
gestrikt was.
Een dirigent hadden wij. sluwe
vogelaars, reeds in onze kooi ge
sloten: Karei Mengelberg trappelde
van ongeduld om met het Residen
tie-orkest Sjostakowitsj te atta
queren. En de chauffeur, die wij
naar Amsterdam zonden om dc di
rigent af tc halen, kwam ons opge
togen vertellen, dat het „zo'n fijne
vent was", want Mengelberg had
hem gevraagd even boven te komen
om een harinkje mee te eten.
Zo heerste tevredenheid in olie
kampen. Zelfs de partituren kregen
wij, al moesten daarvoor drie am
bassades ingeschakeld worden, ten
koste van enkele handen vrijkaar
ten en een begeleidende, zeer hof
felijk gestelde uitnodiging-op-goed-
papier.
De moeilijkheden kwamen eerst
bij de repetities. Mengelberg kreeg
slechts een paar uur toegemeten voor
al het nieuws. Verwijten van alle
kanten toen de dirigent na de af
mattingen van het Stalingrad-epos
nog even Leo Smits symphonie wil
de doornemen. Het liep al tegen
twaalven en het werd vooral in de
hoek van de blazers rumoerig.
Daaruit klonk ook een holle stem:
„Dat spelen wij niet. niet niet", in
staccato. Of het een fagot of een
trombone was, die de staking pro
clameerde weet ik niet. De fluiten
zeker niet, die waren te vermoeid
door de speelse glijbaantjes van
Sjostakowitsj om nog vechtlustig te
kunnen zijn. Wel begon het reeds
te rommelen bij de bassen en de
tweede violen en toen riep eensklaps
een hees man achter in de zaal: „Ze
zijn liever lui dan moe!"
Dat was het einde. De instrumen
ten werden met misbaar ingepakt.
Maar het was dan ook twee minu
ten over twaalf en de stem in het
duister wist dat blijkbaar ook, wan'c
nu krijste zij: ,,'t Zijn geen musici,
't Zijn ambtenaren". Ik weet wèl,
wie dit riep, maar zijn naam moet
verzwegen worden; orkestleden heb
ben een prijs op zijn hoofd gesteld.
Zij zoeken hem nog!
Toen dacht ik alleen nog maar
aan de affiches, die al gedrukt wa
ren
Toch is het Cbncert doorgegaan.
Daarvoor zijn enkele vredesconfe
renties nodig geweest. Som Swaap,
eerste concertmeester, kwam als
eerste parlementair in ons kamp,
om ons van zijn goede trouw te ge
tuigen.
Maar alleen met de eerste violen
zouden wij het niet ver brengen: de
onderhandelingen moesten op bre
der basis gevoerd worden. Wij le
den tenslotte de nederlaag: Leo
Smits Symphonie, ons openingsstuk
cn een posthumc hulde, werd ge
schrapt. In plaats daarvan kwam de
ouverture Gijsbrecht van Aemstel,
een repertoirenummer, dat door bei
de partijen geschikt werd geacht,
omdat Gijsbrecht toch ook iets met
vrijheid en onderdrukking uitstaan
de had.
Zo is alles nog terecht gekomen
en toen wij tevreden de uitverkochte
Kurhaus-zaal rondkeken en ons nog
plezieriger voelden bij het aan
schouwen van de radio-microfoon,
die de NCRV daar die avond voor
800 gulden mocht hangen, wist nog
niemand, dat de broer van Serban
eens deze historie op papier zou
brengen. Op dat ogenblik was mij
zelfs het bestaan van een broer van
Serban onbekend. Maar toen Geza
Frid op de concertvleugel met zwa
re accoorden Addinselis Warsaw-
Concerto inleidde, speelde Serbans
broer Boogie-Woogie, op nog geen
100 meter afstand, hemelsbreed ge
meten, op een klein pianootje. Het
moet wel Boogie-Woogie geweest
zijn, want daarin komen ontstellend
veel noten per seconde voor en zo
als wij later moesten ervaren: de
broer van Serban houdt ervan, als
het vlug gaat. Het zij geprezen dat
er tussen de concertzaal en de Kur-
hausbar nog twee muren, een brede
gang en drie deuren waren
Serbans broer werd eerst actueel,
toen het concert was afgelopen. De
Stalingrad-Symphonie had te lang
geduurd: wij waren vermoeid, maar
hadden toch nog gezien, hoe de ly
rische criticus van Het Vaderland,
A. dc Wal, in het laatste kwartier
driemaal in wanhoop de handen bo
ven zijn hoofd had gestrekt. Ondanks
deze provocatie de Russische ge
zantschapssecretaris Sliousarcnko
zat juist achter hem waren wij
allen toch voldaan Er was heel
hard geklapt, vooral voor Frid, die
vijf keer moest terugkomen; twee
maal meer. dan wij gecalculeerd
hadden.
Hij had ook werkelijk iets klas
sieks aan zijn filmmuziek kunnen
geven. Ook het tweede nummer,
van de Franse dame, wier naam
ik maar niet kan onthouden, even
min als haar muziek, was een be
hoorlijk succes; maar het was dan
ook aangekondigd als een wereld
première en dat beleven wij niet
elke dag in onze concertzalen.
Wij vormden een eiland van rust
in de zich naar de laatste tram weg-
haastende massa, want wij zouden
nog een gezellig samenzijn hebben,
in de Kurhausbar: bij Serban. Die
hadden wij met zijn zigeunerorkest
voor nog een paar uurtjes gechar
terd. Er zouden ook enkele glazen
cognac met een kopje koffie bij ge
dronken worden; wij hadden ons wel
verplicht gevoeld tot die buitenspo
righeid om alle conflicten van de
laatste weken bij te leggen door gul
lachend de vechthanen onder de
vleugels te kittelen.
Serban begroette ons met een
zwierig gebaar, toen wij binnen-
troepten: Mengelberg voorop, die
zich uit zijn rok in een bruin sport
pak gegoocheld moet hebben. Ver
der hadden wij Sam Swaap meege
troond. als vertegenwoordiger van
het orkest en ook de familie
Sliousarenko. om haar rustig te
kunnen vertellen, dat de onhoffe
lijk schijnende gebaren van criticus
de Wal in feite volgens oud Hol
lands gebruik tekenen van wilde in
stemming waren. Er was nog een
aantal mensen, muzikale top-not-
chers en high-brows, die ik niet allen
noemen zal, omdat de lezer toch al
zovele namen onthouden moet.
(Slot volgt.)
De Eerste Kamer heeft gisteren
twee wetsontwerpen van minister
Van Maarseveen zonder hoofdelijke
stemming goedgekeurd, nl. wijziging
van het kinderrecht en berechting
van lieden, die in dienst van de Duit
sers zich hebben schuldig gemaakt
aan oorlogsmisdaden of misdreven,
tegen de menselijkheid.
Op minister Lieftincks ontwerp
vermogensheffing-ineens hadden de
leden Pollema (C.IL), prof. Van de
Brink (K.V.P.) en prof. Molenaar
(Vrijheid) zeer veel critiek. De ka
tholieke spreker verklaarde zich er
nog niet geheel tegen, zijn fractie
zou haar stem bepalen na he£ ant
woord van de minister.
De heer Van Santen (C.P.N.) ging
het wetsontwerp niet ver genoeg.
DONDERDAG 10 JULI
Avondprogramma
HILVERSUM II: 19.30 Radio
Volksmuziekschool. 20.00 Nieuws.
20.05 Omroeporkest. 21.20 „Goede
reis en veel Pleizier!" Hoorspel.
22.15 „Hij en zij". 23.00 Nieuws.
23.45 Werken voor Strijkorkest.
HILVERSUM I: 19.00 Nieuws.
19.30 Het actueel geluid. 19.45 Re
geringsvoorlichtingsdienst. 20.00
Nieuws. 20.05 Programma-proloog.
20.15 Radio Philharmonisch orkest.
21.30 De vaart der volken. 22.30
Nieuws. 23.00 Avondconcert.
VRIJDAG 11 JULI
Ochtend- en middagprogramma
HILVERSUM II: 7.00 Nieuws.
7.15 Gymnastiek. 8.00 Nieuws. 8.18
Opera-programma. 8 50 Voor de
huisvrouw. 9.35 Kamermuziek.
10.00 Morgenwijding. 10.45 Cello en
plano. 11.15 Voor de vrouw. 11.30
Lichte orkestwerken. 12.00 Les
Gars de Paris. 12.30 Sportagenda.
12.35 „The Skym3sters". 13.00
Nieuws. 13.15 Het Virtuoso Sextet.
14.00 Kookkunst. 14.20 Alexander
Borodin-concert. 15.15 Ons volk in
zijn dichters. 15.35 „Ein Sommer-
nachtstraum". 16.00 Scandinavisch
programma. 17.00 Stafmuziekcorps
17,30 Muzikaal babbeltje. 18.00
Nieuws. 18.45 Viool en piano.
HILVERSUM I: 7.00 Nieuws.
7.15 Gymnastiek. 8.00 Nieuws. 8.15
„Pluk de dag". 9.30 Symphonie in
F gr. t. op. 68. 10.15 „Uit het boek
der boeken". 10.40 Scandinavische
klanken. 11.45 Familieberichten.
12.03 Saxofoon en piano. 12.30 Vau
deville-orkest. 13.00 Nieuws. 13.15
„Welk boek? Een goed boek!" 13.50
„Van man tot man". 14.20 „De
bruid van de pistooleman". 15.15
George Gershwin-programma. 15.45
Italiaans operaconcert. 16.45 Om
roep kamerorkest. 17.45 „Wat het
buitenland leest". 18.30 Strijdkrach
ten.