Meeste achter de regering,
toon: bezonnen ernst
„Met bekommernis dragen
wij verantwoordelijkheid"
Niet staken!
RODE HOND: oorzaak van
aangeboren afwijkingen
De Nachtwacht" verjongd
Radio-programma
2
„Ik zal trachten' voor
vrede te werken"
NVV:Regering had troepenmacht
moeten verminderen
Laatste beroep van
„Ned.-Indonesië"
„Kerk en Vrede" diep
teleurgesteld
Bestrijding eist medewerking van
patiënten en doktoren
TRI vliegtuigen
vernield
KAB en CNV zeggen:
niet staken!
Toulouse-Lautrec in
Amsterdam
Lichter
en rijker van
coloriet
Dinsdag 22 Juli 1947
Neêrlands bladen over Indonesië
,,Het Parool" echter toont felle
verontwaardiging
Hoe heeft de Nederlandse pers ge
reageerd op de opdracht der rege
ring aan dr. Van Mook tot politi
eel optreden tegen de Republiek
Indonesia? Geen juich-artikelcn tref
fen wij aan, ook niet in „Trouw", dat
toch van meet af aan voorstander
van gewapend optreden in Indonesië
was. De meeste bladen scharen zich
achter de regering en tonen, om met
de Nieuwe Rotterdamse Courant te
spreken, „bezonnen ernst". De hoofd
redacteur van „Het Parool" echter
keert zich fel tegen de regering, ter
wijl „De Waarheid" zich bepaalt tot
het afdrukken van het manifest der
C.P.N.. waarvan wij reeds een uit
treksel publiceerden.
Laten wij eerst enkele bladen der
regerings-partijen aan het woord.
„De Katholieke Volkskrant" schrnft
o.m.: „Men moet (na dr. Beels rede)
onder de indruk gekomen zijn van
twee dingen: vooreerst, dat daar een
man sprak, die van elke krijgszuch
tigheid is gespeend. Een ras-Neder
lander. die waarachtig niet voor zijn
genoegen tot de inzet van machts
middelen overgaat, maar die er even
zeker niet voor terugdeinst, wanneer
zijn besliste plicht hem hiertoe
noopt". Het spreekt verder van „die
vervloekte mentaliteit van „het
vodje papier", welke de Indonesi
sche regering er op nahoudt, die ons
deze tijdelijke onderbreking van een
vreedzame ontwikkeling heeft gele
verd".
„Tragische beslissing"
„De Tijd" (eveneens katholiek
noemt het besluit der regering een
„tragische beslissing" en schrijft dan
verder: „Dit politieel optreden
vergt zelfbeheersing onder omstan
digheden, waarin zelfbeheersing een
heel moeilijke deugd is. Het doel is
niet een vijand te verslaan er) onde»*
de voet te lopen, doch een volk «e
bevrijden van tirannieke fanaten.
Men moet bereid zijn af te zien van
de roes van glorieuze *7apenfeiten en
van spectaculaire operaties. Men
mag zich niet toespitsen op sensatio
neel „frontnieuws". Deze Zondag, de
20-ste Juli. is een dag van rouw en
in waarheid de droevigste dag. die
Nedeiland na de bevrijding heeft ge
kend".
„Geen oorlogsgeest"
Mr. dr. M. v. d Goes van Na-
ters, leider der Tweede Kamerfrac
tie der P.v.d.A., betoogt ^.m. in een
uitvoerig artikel:
„Maar wat nu misschien gebeurt,
is een deel van de politiek van Lo-
gemann en Schermerhorn. zoals zij
ook zelf hebben verklaard. Het is
dat deel van hun politiek, dat pijn
doet en van die pijn moeten we zo
gauw mogelijk af. Maar we zullen er
doorheen moeten. We zullen extra
op onszelf moeten letten, dat de oor
logsgeest de geest van Bruins Slot
en de Rijkseenheid ons niet zelf
met een bacil gaat besmetten. Want
dan zijn wij weg. Dan hebben wij de
partij verraden".
In een kort artikel schrijft
„Trouw", dat:
„Gewapend optreden is nimmer
een oorzaak tot vreugde. Ook en
allerminst in dit geval. Wij. Neder
landers, die afkerig zijn van geweld,
kunnen cr nimmer iets anders in
zien. dan een noodzakelijk kwaad.
Het blad besluit: „En een ieder zij
er van overtuigd, dat wat het Neder
landse leger daar thans in Indië ver
richten moet, is de vervulling van
een rechtstaak, waartoe God de
overheid met de macht van het
zwaard heeft bekleed.
Onzè mannen staan daar voor de
taak van een Nederlandse, van een
christelijke plichtsbetrachting".
„Laatste middel"
„Het middel dat de regering thans
koos is bepaald niet het beste ter op
lossing van het hangende probleem,
het is het laatste middel. Of, zo men
wil, de op één na laatste weg.
doch dan leidde de laatstenaar
de afgrond", zo schrijft de N.R.C..
HU is noodzakelijk, „omdat voort
schrijdende economische ontredde
ring van een belangrijk grondstof
fen gebied en onveiligheid der aldaar
geïnvesteerde kapitalen de rest der
wereld in het vlees snijdt
Eendracht is thans nationale plicht.
Gen. Spoor stelt gerust
Geen roekeloosheid
Luitenant-generaal Spoor, opper
bevelhebber van de Nederlandse
strijdkrachten in Indonesië, heeft
gisteren per radio de verwanten
van de Nederlandse militairen toe
gesproken. Hij zei: U was wellicht
verbaasd, dat ik uw zoons en man
nen, uw broeders era dierbaren on
gestraft heb blootgesteld aan de ge
varen van hinderlaag en overval,
g'y" hebt u wellicht gestoten of mij in
het openbaar verwoten, dat ik de
verantwoording durfde dragen van
onze steeds groeiende lijst van ge
vallenen, gevallenen door de hand
van hen, die ons te Linggadjati hun
woord gaven. Ik cal uw verwijt op
mij moeten nemen en ik aanvaard
dit in de volle overtuiging, dat ik
niet anders handelen kon en mocht,
dan ik heb gedaan. Ik ben soldaat
evenzeer als de mannen, die onder
mijn bevelen staan. Men kan noch
van hen, noch van mij zeggen, dat
zij het soldatenwerk als liefhebberij
uitoefenen, dat zij de strijd zouden
wensen om der wille van de strij 1.
Integendeel, zij aanvaarden op dit
zware ogenblik de strijd om der wil
le van de vrede, waarnaar zoveel
millioenen Indonesiërs snakken en
die de republiek halsstarrig weigert
aan hen en onze mannen. Wij trek
ken niet ten oorlog, maar komen
slechts als de afdwingers van recht
en veiligheid, als de afdwingers ook
van hef woord van trouwelozen, dat
wij al te lang hebben geloofd.
Ik geef u de verzekering, dat
ik geen enkle roekeloosheid zal
begaan met de honderdduizend,
die aan mij zijn toevertrouwd
en die onverwijld de opge
drongen strijd aanvaarden.
Geen strijd zonder offers echter,
maar ook geen strijd met een no*
deloos offer. zeg Hit aan de
moeders en vaders, de broers en
zusters en alle andere dierbaren van
mijn soldaten.
De regering behoeft in dit voor haar
zo moeilijke tijdsgewricht de steun
van alle Nederlanders".
Het „Algemeen Handels
blad" zegt, dat het politieel op
treden niet is „een campagne tégen
Indië, het is een strijd vóór Indië,
voor het federale Indonesië zoals het
zich zal kunnen oprichten zonder
vrees voor Javaanse hegemonie,
d.w.z. voor de overmachtsdroom. die
de overspannen geesten van Djocja
tot hun destructieve weerstand heeft
opgezweept".
Geweld geen oplossing
Zoals reeds gezegd keert „H e t
Parool" zich met grote felheid te
gen het besluit der regering.
Bij de aanvang van het krijgsbe
drijf tegen Indonesië wordt ons volk
bewerkt met de vanouds bekende
middeltjes uit de propagandakast.
Zoals Hitler's mars naar Wenen geen
lager doel had dan de „bescherming"
van de arme Oostenrijkers, zo tettert
onze „christelijke" radio, dat Neder
lands mars naar Djocja er een zal
zijn „uit barmhartigheid". En zoals
Hitler, die vurige vrijheidsbrenger,
de landen die hij te lijf ging alleen
maar de zegeningen der ware demo
cratie kwam aanbieden, zo verkon
digt de Nederlandse Regering, dat zij
thans de voordelen van Linggadjati
aan de Republiek zal gaan presen
teren.
Het Indonesische leger zal worden
verslagen, daarover koestert het blad
geen enkele illusie, „en dan", vraagt
het, „daarna Linggadjati?" Dan een
„oprechte" en „vrijwillige" samen
werking met em volk zonder leiders,
onder de voet gelopen door de Ne
derland infanterie, gesleuna door
de Nederlandse luchtmacht? Is or nu
werkelijk iemand die er wat gelooft?
Wie Linggadjati wil uitvoeren, kan
geen geweld gebruiken. Wie geweld
gebruikt, zet Linggadjati aan de dijk.
De rest is drogreden. „Linggadjati
zal wegspoelen in het bloed van dui-
zende Nederlandse en Indonesische
levens".
(Ingezonden mededeling)
Mooi glanzend haar
is een sieraad voor elke vrouw.
Verdrijft den grauwen neerslag,
geeft Uw haar nieuw leven door
regelmatige wasscliing met de zeep
en alkali vrije
Shampodor
BLOND I DONKER KINDER SHAMPOON
Dr. Gani zegt:
Ondanks de bewaking door Ne
derlandse soldaten is het de corres
pondent van Associated Press ge
lukt de Indonesische vice-president
dr. Gani te interviewen.
Gani bepleitte dat de consuls van
Groot-Bnttannië, de Ver. Staten en
andere buitenlandse mogendheden
het Indonesische protest tegen de
maatregelen der Nederlanders zul
len horen. Gani betoogde dat de
Nederlanders met de militaire ac
ties begonnen waren, nadat zij een
kwartier te voren de Indonesiërs
hiervan in kennis hadden gesteld.
Hij zei dat dr. Koets, de chef van
het kabinet van dr. Van Mook, hem
de beslissing van de Nederlandse
regering gisteravond om 22.50
Javatjjd overhandigd had. Voordat
ik kon telefoneren "met mijn rege
ring in Djogjukarta, om te zien
welke stap z\j misschien zouden ne
men om dit te vermijden kwamen
gewapende soldaten op mjj af.
De bevelhebbende officier van de
Nederlandse afdeling was kapitein
7?esselink, wiens naam genoemd
wordt in verband mot de zuive
ringsacties op Zuid-Celebes.
Laatste poging
WH bleven, zei Gani, achter om
een laatste poging te doen om de
vrede te bewaren. Wfj zullen pro
beren voor de vrede te werken, in
dien de buitenlandse consuls ons
een bezoek brengen of de Nederlan
ders ons toestemming geven ons te
verstaan met Djogjakarta.
Ik wachtte op Walter Foote, toen
de Nederlandse soldaten binnenvie
len. Ofschoon ik ongeveer tien uur
wachtte voor de Nederlanders toe
sloegen kwam hjj echter niet opda
gen.
PvdA-verkl-aring over Indonesië
Het is onder do druk van de feiten, dat de Party van de Arbeid
zich schaart achter de regering. Zy doet dat in het volle bewustzijn
van de zware verantwoordeiykheld, die zy daarmee op zich neemt, in
het volle bewustzijn van het ook voor haar teleurstellende en zelfs be
schamende feit, dat zoveel lange, lange maanden van Ingespannen toe
wijding en geduld voorlopig zonder resultaat zijn gebleven, in het volle
bewustzijn bovenal van de ernstige gevaren, welke een militair-politiële
actie, gelijk thans door de regering ondernomen, met zich brengt.
Het N.V.V. blijft onverkort op
het standpunt staan, dat het de
menselijke plichr is van de beide
regeringen te streven naar een zo
snel mogelijke beëindiging van het
gewapende conflict.
Aldus de verklaring, welke het
partijbestuur an de P. v. d. A.
over het conflict in Indonesië ge
publiceerd heeft. Het zegt o.m.
verder:
Velen in ons land zijn teleurge
steld in hun verwachtingen omtrent
de politiek van de Partij van de
Arbeid. In hun eerste begrijpelijke
verbitterde en smartelijke opwel
ling roepen zij uit: „Voor hetgeen
nu staat te gebeuren mag de P. v.
d. A. generlei verantwoording op
zich nemen. Zij moet haar minis
ters terug roepen uit de regering."
Het P. v. d. A.-bestuur vraagt:
Is het zo moeilijk in te zien, dat
treden uit de regering ogenblikke
lijk een militair optreden in geheel
andere zin ten gevolge zal hebben?
Beseft men niet, dat slechts een
regering van een samenstelling als
de huidige, de waarborg kan geven,
dat ook in het moeilijke en gevaar
lijke stadium, waarin wy nu ziin
getreden, de grondbeginselen van
Linggadjati richtsnoer zullen blij
ven van de te voeren politiek!
Eén verlangen
Met diepe bekommernis aanvaar
den wii de consequenties van onze
verantwoordelijkheid. Er is maar
één waarachtig verlangen, dat ons
drijft in dit smartelijke uur: onze
wil tot een vredelievende samen
werking met het Indonesische volk.
Wij voegen daaraan toe: ook met
die Indonesische leiders, die ons de
bewijzen van hun helder inzicht en
hun streven naar samenwerking op
zo treffende wijze hebben gegeven,
maar die onmachtig zijn gebleken
om de onverzocnlijken in hun eigen
volk van de betekenis van de door
beide delegaties tesamen verkre
gen resultaten te overtuigen.
Resolutie N.V.V.
De hoofdbesturen van de by het
N.V.V. aangesloten organisaties
hebben vastgesteld, dat van belde
zijden in de loop der onderhande
lingen betreurenswaardige fouten
zUn gemaakt en kansen om tot de
overeenstemming te komen zijn ge
mist. Zy achten het zeer te betreu
ren, dat de Nedelandse regering
nagelaten heeft om door het ver
minderen van de in Indonesië aan
wezige troepenmacht de sfeer te
scheppen, welke voor een vrucht
baar verloop der onderhandelingen
noodzakelijk was.
Van de regering der Republiek
Indonesia had verwacht mogen
worden, dat zij het door haar vrij
willig gesloten bestand van Octo
ber 1946 zou hebben nageleefd en
voldaan had aan het ^erlangen der
Nederlandse regering om het bevel
tot staken van het vuren, tot stop
zetting van de vernielingen, tot hot
terugtrekken van de troepen tien
k.m. van de demarcatielijnen en tot
opheffing van de voedselblokkade
te geven.
Grofc verantwoordelijkheid
De regering der Republiek
heeft door haar weigering om
bevelen uit te vaardigen, zelfs
nadat daaromtrent overeen
stemming met haar eigen on
derhandelaars was bereikt en
verschillende buitenlandse be
middelaars daartoe geadviseerd
hadden, een grote verantwoor
delijkheid op zich geladen.
De politiek© dwangstaking kan
evenwel aan dit streven in geen en
kel opzicht bevorderlijk zijn doch
zou integendeel tot versterking van
de reactionnaire krachten in ons
land voeren, waardoor zelfs Ling
gadjati in gevaar zou komen.
Het N.V.V. wekt daarom de Ne
derlandse arbeiders met grote na
druk op, noch op eigen initiatief,
noen Ingevolge oproepen van welke
organisatie of groep van personen
dan ook, het werk neer te leggen
Dg vereniging „Nederland—In
donesië" heeft telegrammen ge
zonden aan de lt. gouverneur-ge
neraal cn de minister-president.
In het telegram aan dr. Van
Mook wordt hem dringend ver
zocht „de noodlottige beslissing,
die de vrijwillige samenwerking
tussen Nederland «n Indonesië
onmogelijk zou maken, alsnog af
tc wenden en het Nederlandse en
Indonesische volk te sparen voor
de geestelijke en stoffelijk© ellen
de, welke van het gebruik van
militaire machtsmiddelen het on
vermijdelijke gevolg zouden zijn."
In het telegram aan dr. Beel
wordt op de regering een laatste
beroep gedaan „om teneinde de
onafzienbare rampen voor de vol
keren van Nederland en Indone
sië, die het gevolg zouden zijn
van toepassing van geweld, af te
wenden, ook harerzijds een duide
lijke stap van tegemoetkoming te
doen."
„Kerk en Vrede"
„Kerk en vrede" is volgens een
telegram aan dr. Eeel, parlement
en fractieleiders, diep teleurge
steld door d© beslissing der rege
ring, „om met militair geweld
z.g. orcle op zaken in Indonesië te
stellen". Zij is „van oordeel, dat
de inzet van het militaire appa
raat geen politieel optreden, doch
feitelijk oorlog tussen Nederland
en Indonesië betekent" en ervan
„overtuigd, dat tot oplossing van
internationale geschillen oorlog,
vanwege zijn onchristelijke en
onzedelijke karakter, moet wor
den afgewezen".
„Deze oorlog zal een jaren
lange vervreemding van de
aan de orde zijnd© geschillen
brengen". „Wij dringen er bij
de regering met de de meeste
nadruk op aan deze heiloze
weg van militair geweld, die
tegenover God en de wereld
niet verantwoord kan worden,
te verlaten, het overleg met
de republiek voort te zetten
en wanneer dat overleg onmo
gelijk geworden is, de weg van
arbitrage of bemiddeling in te
slaan".
Het bestuur der stichting „Al
gemene Nederlandse Vredesaclie"
heeft de minister president tele
grafisch verzocht arbitrages van
d© véiligheidsraad der Uno in te
roepen.
Het Algemeen Nederlands Jeugd
Verbond heeft een oproep gericht
tot de wereldfederatie van demo
cratische jeugd, welke haar leden
vroeg „overal ter wereld te laten
protesteren tegen het 'militaire
ingrijpen van de Nederlandse re
gering in Indonesië".
Tussen Sluis en Delfzijl
Kapitein honoris causa in het
Franse leger is benoemd J. H. Laats-
man, kanselier le klasse Ned. am
bassade te Brussel, wegens hulp
Franse piloten.
Gedood door stoomtram de 15-ja-
rige scholier W. te Berge te Rotter
dam.
Dertien jaar kreeg G. H. J. W.
Noordhuis, ex-hoofdredacteur van
voormalige Berichtendienst Neder
landse Omroep (BNO).
L. J. Gillet, directeur Cleevers
Toffeefabriek te Rotterdam is door
Tribunaal veroordeeld tot 4 jaar in
ternering en verbeurdverklaring van
175.000.
In Goes zijn twee „heren" gear
resteerd wegens zwendel met ko-
lenbonnen.
Vinkenconcoursen zijn in Zuid-
Limburg niet meer toegestaan.
„Sibajak", is met 500 repatriëren-
den te Rotterdam aangekomen.
Woekerwinsten maakten stroop-
stokerijen in Midden-Limburg. To
taal rond 89.000. Prijsbeheersing
heeft ingegrepen.
Gezagvoerders der „notendoppen",
de coasters, welke naar Indonesië
zijn gevaren, keerden terug.
Zestig leden van de Engelse Ko
ninklijke Maatschappij van Land
bouw bezoeken van 2430 Juli ons
land.
„Amito", middenstands industrie-
en landbouwtentoonstelling te
Zutphen is geopend.
Twaalf jaar luidde de eis tegen J.
H. Fijn, in bezettingstijd burgemees
ter achtereenvolgens te Egmond,
Bergen (N.H.) en Hilversum.
Voor groot zaadpakhuis en koel
huis voor pootaardappelen zijn in de
Wieringermeer de eerste stenen ge
legd.
Een dezer dagen is naar West-
Indie vertrokken een film-équipe
van Profilti, bestaande uit de heren
L. J. A. van Dijk en P. Buis, belast
met de vervaardiging van een ne
gental documentaire films
(Van een geneeskundige
'medewerker)
'"TOT voor kort gold rode honl
als een van de onschuldigste
infectieziekten, die er op do we
reld bestaat. Velen maken deze
ziekte in de jeugd door, de ziek
teverschijnselen zijn gering, sterf
te komt er practisch niet bij voor,
terwijl cr normaal ook geen rest-
verschijnselen van overblijven.
Wel weet men, dat bij sterk ver
zwakte individuen rod© hond
soms een abnormaal verloop
heeft, doch ook dan geldt een
ernstige verwikkeling als uitzon
dering. Het fiehoeft dus niemand
te verwonderen, dat er niet veel
belangstelling voor dez© ziekte
bestond.
In 1941 verscheen echter van
de hand van de Australische
oogarts N. M. Gregg een artikel,
dat veel 6tof deeds opwaaien. Zijn
conclusie was, dat veel aangebo
ren oogafwijkingen veroorzaakt
zouden worden door het rode-
hondvirus. Het was hem opgeval
len, dat in de voorgeschiedenis
van de ouders van patientjes met
zogenaamde congenitale (bij de
geboorte meegekregen) gebreken
zo vaak rode hond voor kwam.
Bij een zorgvuldig onderzoek van
alle hem ter beschikking staande
gevallen, kon hij duidelijk ver
band leggen tussen het optreden
van rode hond bij de moeders in
de eerste maanden van de zwan
gerschap en de aangeboren af
wijking van de kinderen. Over de
hele wereld werden zijn onder
zoekingen nagegaan en voortge-
Legerbericht van heden:
of onberaden stappen van welke
aard ook te doen.
Hartstochtelijk beroep
Het doet een hartstochtelijk be
roep op de regeringen van Neder
land en de Republiek Indonesia om:
i. Elke mogelijkheid, die zich
mocht voordoen, om aan het gewa
pend optreden een einde te maken
aan te grijpen, elke redelijke vorm
van bemiddeling of arbitrage te
aanvaarden en met het oog daarop
militaire maatregelen tot het uiter
ste te beperken;
b. Vast te houden aan de begin
selen van Linggadjati, omdat
slechts een vreedzame samenwer
king op basis van de gelijkgerech
tigdheid en vrijheid een duurzame
band tussen Indonesië en Neder
land mogelijk kan maken.
Hedenmorgen is een legercom
muniqué uitgegeven, dat het vol
gende mededeelt:
Op het vliegveld Tasikmalaja zijn
gisteren drie republikeinse vliegtui
gen in brandt geschoten. Drie vlieg
tuigen van de T.R.I. zijn vernietigd
op net vliegveld Panasin bij Soera-
karta, terwijl enkele bommen zjjn
geworpen op een benzine-depot.
Twee republikeinse vliegtuigen
werden op het vliegveld Maospati
by Madioen vernietigd.
Al deze acties zijn uitgevoerd
door Kittyhawks en Mustangs. Na
dere verkenning heeft aan het licht
gebracht, dat door hangarbrand
als gevolg van eerdere acties op
Kalidjati en Tasikmalaye op elk
van deze velden een vliegtuig werd
vernield.
Dc besturen van de Ned. Kath.
Arbeiders-Beweging cn bet Christe
lijk Nationaal Vakverbond hebben
verklaard, dat hetgeen in Indonesië
plaats vindt een politieke kwestie
is. Regering cn volksvertegenwoor
diging zijn verantwoordelijk. De
vakbewegingen staan h.i. daar bui
ten. Alleen daar, waar de vakactie
vermengd wordt met politieke agi
tatie, kan men partij kiezen in de
Indonesische kwestie.
De K.A.B. en het C.N.V. doen
onder geen enkele omstandigheden
aan zulk ccn politieke actie en agi
tatie mee. De verantwoordelijke be
sturen vertrouwen erop, dat de
leden onder geen omstandigheden
het werk neerleggen.
Henri de Toulouse-Lautrec, de
afstammeling van de oudt Franse
koningsfamilies, kasteelbewoner uit
AIbi in Zid Frankrijk, die in Parijs
ncerblikt op het nachtleven in de
cabarets en do typen -die hij daar
ziet uitbeedt met enkele lijnen,
is in de tentoonstelling die in het
Stedelijk Museum te Amsterdam
werd geopend, ruim vertegenwoor
digd. Na Bazel is Amsterdam de
eerste stad buiten Frankrijk, waar
uit het bezit van bet museum van
Albi, zijn vaderstad, een grote expo
sitie wordt gehouden.
In de benedenzalen zal men het
werk kunnen aanschouwen van de
Amerikaan Alexander Calder, die
met behulp van ijzerdraadjes en
stukjes metaal voorwerpen heeft
geconstrueerd, die tegen een witte
achtergrond hun grillige bewegin
gen uitvoeren. Calder was reeds
vertegenwoordigd op de tentoon
stelling van abstracte kunst, die
bier in 1938 werd gehouden. In de
zelfde zalen ziet men schilderijen
van zijn vriend Fernand Leger, die
In zijn doeken de zelfde mechanis
tische trekken vertoont, hoewel hij
als impressionist is begonnen. Van
deze vriend en tijdgenoot van Pi
casso zal eerstdaags in Amsterdam
een film te zien zijn „Le ballet cé-
canique".
Een militaire Skymaste/ is bij
de militaire base El Palomar (Ar
gentinië) neergestort. Veertien in
zittenden en Irie toeschouwers von
den de dood.
Prachtig resultaat van moeilijk
en gedurfd restauratie werk
ER zijn weinig schilderijen, waar
aan zoveel gedokterd is als de
„Nachtwacht". Ten goede soms, ten
kwade dikwijls. De schutterszaal
van de Kloveniersdoelen, al heel
gauw weinig meer dan een herberg
en verkooplokaal was niet bepaald
een geschikte gelegenheid voor het
bewaren van schilderijen. Door het
toepassen van olie in de vernis werd
deze eigenlijk nooit goed droog, zo
dat de rook er gemakkelijk vat op
had. En aan rook was er in een lo
kaal waar ieder bezoeker een pijp
smookte en waar bovendien turf ge
stookt werd, geen gebrek!... Wij
weten, dat het schilderij ettelijke
malen is schoongemaakt omdat het
te veel verdonkerde. Dat begon al
in de 17e eeuw, en in 1715, 1755 en
1771 werd dit proces herhaald, maar
het effect van elke nieuwe behan
deling duurde meestal niet langer
dan enkele jaren. In 1715 was het
doek overgebracht naar de Kleine
Krijgsraadkamer van het Stadhuis
op de Dam. Bij die gelegenheid
werd Rembrandt's werk niet alleen
schoongemaakt, maar tevens ver
minkt. ,,'t Is te beklagen" schrijft
de restaurator van Dijk in 1758, dus
40 jaar later, „dat dit stuk soo veel
is afgenomen om tusschen de twee
deuren te kunnen plaetsen." Links
zowel als rechts zijn er partijen af
gehaald, maar ook de boven- en on
derkant zijn ingekort. De verhou
dingen zijn daardoor verbroken, en
dat is natuurlijk onherstelbaar. Nie
mand denkt er meer aan om iets aan
Rembrandt's werk toe te voegen,
ja men weigert ook om het naam
schild, dat niet "an Rembrandt per
soonlijk afkomstig is, te verwijderen,
daar het tenslotte toch wel ongeveer
uit zijn tijd stamt.
Dezelfde Jan van Dijk is scherp
van leer getrokken tegen voorgan
gers, die met hun „broddelaarshan
den" een menigte van oude Juwe
len der Kunst hebben bedorven. Men
werkte meermalen met zeep, ja zelfs
met Brussels zand. Van de Nacht
wacht zelf schreef hij: „Dit schil
derij is verwonderenswaardlg. zoo
ten opzigt van de groote kragt als
bezonderheid van 't Penceel, het is
een sterk zonnelicht, zeer fors m
de Verf geschildcrt."
HET nageslacht schijnt niet veel
te hebben geleerd. De restau
ratie van omstreeks 1795 het
stond toen al 10 jaar m het Rijks
museum, waar het sindsdien is ge
bleven tot en met de tweede we
reldoorlog heeft meer aanleiding
tot grote klachten gegeven. En in
1886 was het schilderij enige malen
ingesmeerd met copaïva-balsem. met
de bedoeling de ingeschoten plek
ken weer naar voren te halen cn de
verf soepel te houden. Jawel. Maar
diezelfde copaïva, een taaie laag,
die bij kou verhardt, bij warmte
stroperig wordt en nooit helemaal
droogt, was bezig dc verf (speciaal
de schrale okerkleuren) stuk te
trekken!
Bij de z.g. verdoeking in 1945 die
onvermijdelijk was geworden bleek
de vernislaag op enkele plaatsen af
gebrokkeld en toen schrok men van
de verbazingwekkende dikte van
deze laag. Toen was zelfs dc laat
ste weifeling of schoonmaak nodig
was weggenomen. Speciaal de zware
copaiva-lagen konden alleen maar
chemisch opgelost worden. De Com
missie van Toezicht, die al in 1932
uitsprak, dat dc vernis er af moest,
kreeg in 1946 haar zin.
De restaurator H. H. Mertens, een
man die verdient in 't goud te wor
den geslagen, heeft de schoonmaak
met durf en tact ondernomen. Wat
anderen met de beste materialen
niet kla^r (durve i) spelen, ver
richtte hij met eenvoudige middelen
en moed. Sommige twijfelaars of
pessimisten vreesden, dat de laag
ste vernislaag, de oudste, die naar
afspraak zou blijven zitten, moei
lijk intact gelaten kon worden. Wel
nu, toen men met een Röntgenap-
paraat (uit België geleend!het
schilderij bekeek zag men duidelijk
een lichte wolkpartij vóór de kleu
ren hangen. Die wolk bleek afkom
stig tfan de oudste vernis en is met
't blote oog natuurlijk niet waar te
nemen
'"Technisch is dus dit delicate
werk met goede uitslag vol
tooid. Ook artistiek? Wij zeggen vol
mondig ja. en staan daarbij naast de
meeste critici die het doek in Octo
ber '46 en nu hebben gezien, alsook
naast de talrijke buitenlandse ex
perts. die voor 't geval interesse
toonden. Niet alleen dat allerlei par
tijen, die tot dusver „onlcesbaai"
bleven, dof. wazig, of kleurloos,
thans duidelijk voor de dag zijn ge
treden (de vlag b.v. blijkt 5 banen
te tellen!) ook het coloriet is veel
transparanter, lichter en rijker ge
worden. De figuren zijn losser van
elkaar gekomen, de diepte is groter,
het licht intenser en edeler, de dra
matiek van 't geheel werkt m a gistra-
Ier. Inderdaad,"men mist iets van het
„Vloeibaar brons", de „glanzende
goudstof" die Jan Vcth in 1906 aan
het schilderij (in feite aan het ver
nis!) waarnam, en welke duizenden
zo dierbaar was. Velen zullen de blik
opnieuw moeten scherpen, maar wie
zich onbevangen overgeeft, zal dui
zendvoudig beloond worden. Ik was
niet de enige die in '45 bij 't weer
zien der Meesters weinig geluk be
leefde van De Nachtwacht, gehin
derd als men werd door de spiege
lende. zwoel glimmende effecten, die
het zuiver-picturale gewéld aande
den.
Thans zijn die zwoele effecten weg.
Het coloriet van 1755.- is hersteld. De
reliefwerking van de verf (soo hoog
dat men Notemuscate daarop zoude
kunnen raspen) is weer voor de dag
getreden. Alle mystieke begooche
ling is verdwenen, de zuivere Rem
brandt straalt in al zijn glorie. De
schilderpracht kan men aan allerlei
details gewaar worden, niet 't minst
aan het wambuis van de kleine schut
ter, die achter de rug van de leider
een schot lost Een buitenlands
expert meende, dat de Titiaan-achti-
gé gloed van dit wambuis uit 12 ver
schillende kleuren te voorschijn
sprong. De kleur van de kolder,
waarin luitenant Ruytenburch ge
kleed is. de rechtse van de twee mid
delste figuren, is niet „goudbruin"
(zie eens naar het kleine vakje aan
de voet van het schilderij, dat men
niet heeft schoon gemaakt en er
ken dan het verschil!) maar zecm-
leergeel. En.eindelijk is de langge-
zochte schaduw van Ruytenburch's
kostelijke sponton (speer) terugge
vonden.
Het schilderij heeft niet minder
dan een verjongingskuur ondergaan.
Tal van dode plekken zijn weer tot
leven gebracht. Het kan niet anders
of ieder, die ogen heeft om tc zien,
zal dankbaar zijn voor dit resultaat.
En zij die een kleine schrik beleven,
zullen daar spoedig overheen komen.
c. A. s.
zet en overal kon men bevestigen,
dat er verband bestond tussen rode
bond van de vrouwen tijdens de
zwangerschap en aangeboren mis
vormingen van de kinderen.
BIJ een groot aantal moeders
bleek gedurende de eerste
maanden van de zwangerschap
rode hond te zijn geconstateerd.
Een moeilijkheid bij de beoorde
ling van de resultaten was bet
feit, dat slechts zelden een dokter
dc- diagnose rode hond had ge
steld en bovendien, dat deze bijna
nooit bloedonderzoek hadden ver
richt, waardoor de diagnose pa®
wetenschappelijk verantwoord zou
zijn geweest. Vele vrouwen wisten
zich niet meer met zekerheid te
hérinneren Qf ze en zo ja in welk©
tijd ze aan rode hond hadden
geleden.
Aangezien het feitenmateriaal
nog pover is en we slechts weinig
over deze over het algemeen zo
onschuldig verlopende ziekte we
ten is thans een speciale werk
groep „rubeola" in Nederland in
het leven geroepen. Dez© studie
groep stelt zich ten dool om mid
delen te beramen, die het gevaar
van rode hond tijdens de zwan
gerschap kunnen verkleinen.
Allereerst zal men moeten trach
ten het virus van de rubeola in
handen te krijgen en proefdieren
te vinden, waarop men deze ziek
te kan overbrengen. Dan kan men
daarna naar geneesmiddelen en
geneeswijzen zoeken.
1-J ET is van belang voor ieder,
om thans reeds te beseffen,
wat voor de bescherming tegen
d© gevolgen van rod© hond tij
dens de zwangerschap kan wor
den gedaan. Het is noodzakelijk
om jonge vrouwen zo ver moge
lijk verwijderd te houden van pa
tiëntjes %met rubeola. Aangezien
de ziekte vooral in d© eerste we
ken van de zwangerschap kwaad
kan veroorzaken wanneer vele
vrouwen nog niet weten zwanger
te zijn, is het noodzaak dat reeds
bij vermoeden van rode hond de
dokter ogenblikkelijk geraad
pleegd wordt. Deze kan dan le:
met zekerheid constateren of het
vermoeden, met rode hond te
maken te hebben juist is;
2o. de jonge vrouwen uit de
omgeving, die zwanger zijn of de
kans hebben het te zijn, behande
len met serum van herstelde pa
tiënten;
3o. na het herstel van de ziek®
bij deze bloed afnemen om daar
van serum te laten bereiden. Van
ieder wordt dus medewerking
verwacht: van patiënten, die
bloed moeten afstaan, en van
doktoren die hierdoor meer werk
krijgen.
De toekomst zal moeten leren
of en zo ja wat w© nog meer kun
nen doen om het gevaar van rode
hond tijdens de zwangerschap te
verkleinen.
H. L. W.
DINSDAG 22 JULI
Avondprogramma
HILVERSUM I: 19.00 Nieuws.
19.20 André Kostelanetz en zijn or
kest. 20.00 Nieuws. 20.20 Radio
Philharmonisch orkest. 22.30 Nws.
22.4524.00 Dance Show".
HILVERSUM II: 19.00 Bernard
Person. 19.10 Lichte avondklanken.
19.30 Nicholas Roth, viool en Pierre
Palla, piano. 20.00 Nieuws. 20.05
Toespraak Ch. J. I. M. Welter, over
de Indische kwestie. 20.20 Omroep
orkest. 21.15 Toeristische miniatu
ren, VI (Slot). 21.32 „Contact".
22.15 Buitenlands overzicht. 22.30
Radio Philharmonisch Sextet. 23.00
Nieuws. 23.15 Zone Schaaktour-
nooi. 23.25—24.00 Gram.muz.
WOENSDAG 23 JULI
Ochtend- en middagprogramma
HILVERSUM I: 7.00 Nieuws.
7.15 Gymnastiek. 8 00 Nieuws. 8.30
„Melodie". 9.00 B\j onze zieken. 9.30
Kamermuziek. 30.30 Morgendienst.
11.00 Zang en piano-spel. 12.15 Or
gelconcert. 13.00 Nieuws. 13.15
Mandolinata. 14.00 Metropole-ork.
15.15 Utrechts Strijkkwartet. 17.30
Volksherstel. 17.35 „De Varianten".
18.20 Vacantie-tips. 18.30 Strijd
krachten.
HILVERSUM n: 7.00 Nieuws.
7.30 Muziek bij het ontb\jt. 8.00
Nieuws. 8.50 Voor de huisvrouw.
9.00 Operette-programma. 9.35 Het
Philh. Orkest van Londen. 10.00
Morgenwijding. 10.20 „Onze keu
ken". 10.35 Viool en piano. 11.00
Non Stopprogramma. 12.00 Vaude
ville-orkest. 12.30 Kalender. 13.00
Nieuws. 13.15 Voor het platteland.
13.20 Ensemble Vincentmo. 14.00
Voor de vrouw. 14.15 Omroepka-
merorkest. 15.45 Tino Rossi en Ray
Ventura. 16.15 Voor de jeugd. 17.15
Accordeon-orkest. 17.45 Het Rijk
over zee. 18.30 Weense kunstschat
ten in Amsterdam.
TUINKALENDER
DINSDAG 22 JULI. - Op ver.
schillende planten zijn in de zomet
hoopjes schuim waar te nemen, die
door de volksmond wel koekoeks-
poq worden genoemd. Be koekoek
is echter doodonschuldig aan dit
verschijnsel, liet schuim vormt het
beschermend or hulsel van de lar
ven van de schuimbeestjes, die be
kend stran als de zogenaamde Ci
caden. Veel schade richten deze
beestjes meestal niet aan. Men kan
de larfjes in het schuim met vinger
en duim dooddrukken. Ook kunnen
ze wel worden bestreden door be
spuiting t iet een zeepspiritusoplos'
sing of met een nicotine-oplosslng
Op de rozen wordt nog een andere
cicade aangetroffenwaarvan de
larven aan de onderzijde der blade
ren het biadmoi. wegzuigen en tal
rijke witte vlekjes doen ontstaan.
Deze kunnen ook .or de vermelde
bespuiting worden bestredenL. S.
