PARELQLANS
it ere-insect
De geldhoeveelheid in ons
eigen land
Kampterrein een tentenstad
met goede accommodatie
!ËÜ2,
Nieuwe slag om Gr.-Brittanië
Radio-programma
De betekenis van. chartaal
en giraal geld
Voor de kinderen
Een wandeling over
het terrein
Toestand even erg als in de
dagen van Duinkerken
2
Vrijdag; 8 Augustus 1947
Dat een goed ingericht geldwezen een absolute voorwaarde ls voor
een behoorlijk functionneren van het gehele economisch leven is een
waarheid, dio men in elk leerboek over economie kan vinden. Vóór de
laatste oorlog was dit in ons land het geval, zij het ook. dat Velen reeds
lang voor 1936 aandrongen op een prijsgeven van de gouden standaard,
om daardoor beter weerstand te kunnen bieden aan de toen heersende
depressie. Na het uitbreken van de oorlog in Nederland is ons geld
wezen langzamerhand in een impasse geraakt, waardoor de geldsane-
ring na de bevrijding noodzakelijk werd. Men moet in het oog houden,
dat er tweê elementen een rol spelen bij de geldhoeveelheid nl. het
werkelijk aanwezige bedrag aan geld in een land en de omloopsnelheid
van dat geld. Over het eerste element, de geldhoeveelheid in engere zin
dus, bezitten we verschillende statistische gegevens. Om een indruk te
geven van de bedragen, waarom het hier gaat. ontlenen wij enkele
cijfers aan het kort geleden verschenen jaarverslag 1940 van de Neder
landse Bank. Wij nemen drie typisch data nl. December 1939. dus vóór
dc bezetting, Mei 1945 en December 1946. Alle bedragen zijn in millioe-
nen guldens.
Dec. '39 Mei '45 Dec. '46
In enkele artikelen, waarvan
Wij vandaag het eerste plaatsen
zullen enige aspecten van onze
economische toestand wor
den belicht. Tevens zat de schrij
ver enkele veel gebruikte, maar
daarom nog niet algemeen duide
lijke economische begrippen
trachten te verklaren. IV(f hopen,
dat onze lezers op deze manier
belangstelling zullen krijgen voor
vraagstukken, die de welvaart
van ons gehele volk betreffen.
I. Chartaal geld:
II. Giraal geld:
a. Bankbiljetten 1152 5354 274B
b. Muntbiljetten 1 420 155
C. Munten 203 439 137
a. Crediteuren en deposito's bij
banken 1025 3620 2924
b. Saldi van girodiensten 301 799 711
Totaal: 2082 10232 6575
Chartaal geld is tastbaar geld. dat
wat wij allen in het dagelijks leven
kennen en waarmee wij elkaar beta
len. Muntbiljetten zijn de zilverbons.
Dat het bedrag aan munten zo sterk
is afgenomen tijdens de bezetting
komt natuurlijk door de intrekking
van onze zilveren munten. Voor de
zilveren rijksdaalders en guldens
kwamen toen de zilverbons in de
plaats, vandaar dat het bedrag aan
muntbiljetten steeg en dat aan mun
ten daalde.
„Giraal geld" ls een moeilijker be
grip. Het omvat de saldi, die zaken
cn particuliere personen houdon bij
door H. W. G. BOSMAN
De zesde wereldjamboree (II)
JAM-BO, Jam-Bo, Jam-Bo, .Tom, Jam-Bo-Ree, klinkt het op 't ogenblik uit
v( 1
cel Franse padvindersmonden. Het is het refrein van het speciaal ter
gelegenheid van do 6de Wereld-Jamboree geschreven lied. Dit lied spreekt
van een eenheid door vriendschap, maar ook van het insigne, dat alle
deelnemers straks bij aankomst in het kamp zullen ont
vangen. Dc vorm van dit insigne is vierkant, met in het
midden het embleem der Wereldbroederschap van Pad
vinders; de Franse lelie. Daardoorheen is een dicht in
eengestrengelde knoop geweven, het teken van de
vriendschap, die dc padvinders na een tweede wereld
oorlog willen hernieuwen. De Franse gastheren dringen
erop aan, dat dc padvinders, tijdens hun aanwezigheid
^MONDIAL
ÏIMMO
op de Wcrcld-Jnmboree. door middel van stukjes wol
in de nationale kleuren, deze knoop maken, cn deze
ruilen met andere buitenlanders, als symbool a an de Wercldverbroedering
Wij bevinden ons op het ogen
blik in het centrum van het Jambo-
rec-tcrrcin bij Moisson. Wat anders
zou dit kunnen zijn, dan het „Plein
der Naties?" Aan de ingang van dit
plein rijst ccn enorme vlaggemast
omhoog, met dc vlag van dc 6de
Wereld-Jamboree in top. Wanneer
wij het grote plein oversteken, ko
men wij bij dc arena, 250 meter
lang cn 200 meter breed. Rechts
daarvan is een circus tevens
de banken cn de giro-insteilingen.
Ook dit is geld, maar dit geld heeft
geen hanteerbare vorm. Het staat in
de boeken van de bank of do post-
chèque- en girodienst. Vragen wij
ons geld bij dc bank op. dan wordt
giraalgeld dus omgezet in chartaal-
geld. Dc banken hebben altijd een
bepaald percentage van deze vorde
ringen in kas. zodat zij, als dc be
zitter van deze vordering dat wenst,
onmiddellijk hard geld hiervoor
kunnen geven. Rekent men dit gi
raalgeld dus mee. dan moet men hot
harde geld, dat de banken in kas
houden niet meetellen, want dan
krijgt men dubbeltellingen. Als men
dus bankbiljetten of munten naar
de bank (of de giro) brengt, wordt
men bezitter van giraalgeld.
Functie der handelsbanken
Het eigenaardige in ons econo
misch bestel is nu. dat de banken
ook zelf giraalgeld kunnen schep-
Sen. Dit kan men zich misschien het
est voorstellen, als men de gewone
banken met de centraio bank ver
gelijkt. Deze laatste, in ons land de
Nederlandse Bank. geeft crediet in
de vorm van bankbiljetten en schept
daarmee geld; de handelsbanken die
geen bankbiljetten mogen uitgeven,
Verstrekken crediet in de vorm van
eigen giraal geld. Zij kunnen na
tuurlijk niet naar willekeur blijven
doorgaan met het verlenen vnn crc-
dicten. De cliënten kunnen immers
ook voor hun credieten bankbiljet
ten opvragen en wij hebben gezien,
dat de banken daarop verdacht zijn
door een bepaald percentage van
het giraalgeld als hard geld in kas
te houden. Dit percentage (dat in
Engeland practisch steeds 10 is),
mag niet te laag worden cn gaat
het dalen, dan zullen de banken
minder credieten verlenen en dus
minder geld scheppen.
Dit uitstapje was nu nodig om de
ontwikkeling in de oorlog duidelijk
te maken. Er is ontzettend veel geld
gekomen tijdens dc bezetting en uit
het staatje blijkt, dat vooral de
twee grootste componenten van dc
geldhoeveelheid. nl. de bankbiljet
ten cn de crediteuren en deposito's
bij banken (dus het giraalgeld der
banken) sterk zijn toegenomen. Er
is dus veel crediet verleend, maar
niet zozeer aan het bedrijfsleven
als wel aan dc Overheid cn aan
Duitsland. Aan de Overheid, om
dat deze de bezettlngskosten moest
opbrengen en bovendien allerlei bij
zondere uitgaven moest doen. De
opbrengst van de belastingen e.d.
was daartoe niet voldoende en zo
leende de Overheid dan van de
particuliere banken cn de Neder
landse Bank. Deze kregen dan kort
lopende vorderingen op de Staat in
dc vorm van schatkistpapicr, de
Overheid kreeg een directe vorde
ring op de banken en gebruikte de
ze om betalingen te verrichten. De
genen. die dit geld ontvingen lieten
het op de bank en zo was de geld
hoeveelheid weer vermeerderd.
Hetzelfde gebeurde bij de centrale
bank. alleen werd hier het geld ten
dele in de vorm van bankbiljetten
geschapen. Men moet het dus niet
voorstellen alsof de Staat eenvou
dig bankbiljetten drukt cn ze uit
geeft; neen. de Staat leent geld van
de banken; deze scheppen dan geld
en de Staat blijft dan een schuld
aan de banken houden. In feite liep
de zaak nog iets ingewikkelder,
maar het kwam toch hierop neer.
„Crediet aan Duitsland" zeiden
v/ij hierboven. Dit kwam door de
omvangrijke gedwongen leveran
ties. die wij in de oorlogsjaren aan
Duitsland moesten doen. In 1941
werd de deviezengrens tussen
Duitsland en Nederland opgeheven
en toen konden de Duitsers eenvou
dig met rijksmarken betalen, welke
marken bij de Nederlandse Bank
tegen guldens konden worden inge
wisseld. De centrale bank kreeg
dus een geweldige vordering op dc
Duitsers, nl. 4,5 milliard gulden èn
daartegenover kwam evenzoveel
Nederlands geld in omloop. In nor
male tijden worden dergelijke vor
deringen op het buitenland (devie
zen) gebruikt om er aankopen in
het buitenland mee te betalen.
Maar Duitsland voerde niets in ons
land in en we kunnen gerust zeg
gen. dat we naar de inlossing van
die vordering kunnen fluiten! On
langs heeft de Staat die vordering
dan ook overgenomen waardoor een
nieuwe schuld van de Staat aan de
Ned. Bank is ontstaan.
In een volgende beschouwing zul
len wij nu bezien, hoe deze mone
taire moeilijkheden voorlopig wer
den opgelost en welke gevolgen ze
hadden.
DARELGLANS vloog zo vlug
1 nis hij met het slapende
vrnchtjo vliogon kon over de dood
stille straten van de stad. Hij
voelde hoe Kroesbaard langzaam
naar links zakto on daarom helde
hij een bootjo naar rocht9 over,
zodat ze toch zo wat in evenwicht
verder zweefden. Nauwelijks had
den ze echter de stad vorlaton of
de libelle bemerkte, dat Kroes-
ban rd tó scheof hing. daarom
daalde hij snel cn 6treek neer op
een vlak stukje hei. Daar duwde
hij Kroesbaard mot zijn linker
vleugel naar rechts, zodat Zijne
Majesteit ongeveer rechtop kwam
te zitten. Toon steeg Parelglans
weer op.
Na een paar minuten voelde hf,J
de kaboutorkoning naar rechts
zakken dus vloog hij met *-jn
linkervleugel omlaag verder tot
dat Krocfibaurd weer to ver opzij
hing. Parelglans dalen moest en
het dromende ventjo recht zotte.
Zo ging hot enige keren, totdit
het do libollo danig ging verve
len. llij kitteldo Kroesbaard met
z'n sprieten en de kabouter, die
daar slecht tegen kon, werd da
delijk wakker en schaterde van
het lachen. „Schei uit. Parel
glans", riep hij, „dat vind ik echt
gemeen, je weet, ik kan niet
..gen kittelen!"
„Ik deed het voor Uw eigen
veiligheid, Majesteit, want lis wc
zo door hadden gevlogen was ik
U vast en zeker kwijt geraakt.
U zakte steeds opzij", sprak dc
libelle.
A/lAAR ik heb ook zon ver-
1VA schrikkelijke slaap," riep
Kroesbaard, „hoe kom ik toch
goed wakker? 1"
„Vlak bij is een beekje, steek
Uw hoofd onder water!"
„Dit is geen gek idee", ant
woordde Kroesbaard en zo vlug
als zijn onzekere beontjes hem
dragon konden drentelde hij naar
de waterkant en boog zijn hoofd
voorover. Toen zog hij zijn spie
gelbeeld! Neen maar, was dat
een koning? Z'n baard was vrese
lijk verward en zwierde rond zijn
v\angen, z'n neus was vuurrood
en z'n ogen keken waterig. Op
eens zag hij de feestelijk verlich
te zaal weer, al deze statige he
ren, keurig gekleed en..., vol
komen glad geschoren. En hij, een
Koning, had een warrige baard,
een stoffige mantel cn... ja, nu
zag hij het goed, een jongens
kieltje aan.
„Dat lijkt nergens op, daar móet
verandering in koaion," riep hij
luid op koninklijke toon, „al mijn
onderdanen lopen er ook zo bij.
Dat is toch al te dwaas! Daar zal
lk oen eind aan maken, vandaag
nog, al9 lk thuis hen". Hij dom-
peldo zijn hoofd onder water, nog
eens en nog oens en voelde zich
in ieder bad frisser. Na vijf minu
ten zo gepoedeld te hebben achtte
hij zich tot groto dingen in 6tnat.
Hoewel zijn baard, zwaar door hot
water, heen on weer slingerde on
hem danig hindordo schreed hij
met geheven hoofd op do libello
toe en zei; „Eén enkele reis
Zwamland, on met spoed 11"
[3 ARELGLANS, die Kroesbaards
A allecngcsprok mot verwonde
ring had aangehoord, kreeg plot
seling weef corbied voor zijn heer,
Zie, zo schreed cn sprak alleen oon
koning on nog wol één. dio veel
macht bozlt. Pijlsnel vloog hij
verder, geen onkclu koer hoefde
hij woer neer to strijken omdit
Zijne Majesteit trots rechtop zat.
Zo bereikten zo spoedig het bos,
waar de vogols luid kwinkelerend
Kroesbaard begroetten. Alle die
ren kropen hun holen en schuil
plaatsen uit cn riepen; „Hoera,
onze koning is woor thuis. Wat
ziet hij er wijs uit! Welke grootse
daden zal hij nu verrichten! Hoe
ra, lang leve koning KroesbaardI"
Een zwaluw wis vooruit ge
vlogen om het nieuws op het
Beukenplein te vertellen en toen
Parelglans, na een ererondje bo
ven de bomen, statig neerstreek
stonden allo 'ministers eerbiedig
to buigen, terwijl do kabouter-
politie-agcnton duizenden punt-
inutsdragors Op een afstond hiel
den, want anders hadden Parel
glans' trillende vleugels slacht
offers gemaakt.
Kroesbaard steeg van zijn vlieg-
dier af cn dankte hem voor zïjn
uitstekende diensten. „Ik benoem
jou. Parelglans, tot ore-insect in
dc orde van de Gouden Vliege-
poot. Morgen krijg je het lintje.
En gij, mijne ministers, ik ver
zoek U dodelijk meo to gaan naar
de Koninklijke Beuk. ik heb be-
Inngrljko dingen met U te bespre
ken!"
J. VAN STRATEN.
(Wordt vervolgd)
Expositie Klaas Zwaan
In het Schilderatelier „Haver
kamp" Kerkpad Zuidzijde 105 te
Soest, opent Zaterdagmiddag 14.30
uur de burgemeester van Spaken
burg 'n tentoonstelling van werken
van een jonge nog onbekende schil
der uit zijn gemeente. Klaas Zwaan.
Verder exposeert daar nog Jac. de
Ruig uit Baam.
Overzicht van het kampterrein bij
Moisson, waar de Jamboree-stad is
fci Hk-Sk-*
A». JAMBOREE STAF
S. SUBKAMP LEIDING
UdJ MARKT
GRENS VAN DE SUBKAMPEN
POMP INSTALLATIE
0 HOSPITAAL
schouwburg. Vertegenwoordigers
uit verschillcrdc landen zullen daar
hun typische volksdansen en -spelen
vertonen, terwijl de beroepsgezel
schappen voor onvervalste variété
zullen zorgdragen.
Aan de andere kant van het plein
vinden we de markt. Behalve de
vele winkeltjes is daar ook ccn
postkantoor, waar Jamboree-post
zegels worden verkocht. Bij het
verzenden Van brieven wordt ccn
speciaal stempel gebruikt met het
bovenvermeldo Jamboree-embleem.
Van het .Plein der Naties" loopt
een brede laan „Do weg der Naties"
waarvan aan weerszijden dc vlaggen
dér 50 deelnemende naties staan
opgesteld. Het is een groots gezicht.
Bloemenweelde
Links \an het „Plein der Naties"
ligt het subkamp AN JOU. Bij het
zien van de bloemenpracht in dit
kamp blijven wc onwillekeurig even
staan. Het lijkt baast wel ccn bloe
mententoonstelling. Hiermee willen
dc Fransen laten zien boe het cr in
dc eigenlijke provincie ANJOU uit
ziet. Niet voor niets heeft deze pro
vincie ile naam van „Do Tuin van
Frankrijk" gekregen. Dc padviuders,
die in het gelijknamige subkamp
zullen kamperen krijgen een idylli
sche omgeving. De organisatoren
van de 6de Wcrcld-Jaihborcc heb
ben ieder subkamp een eigen aspect
gegeven, dat overeenkomt met de
provincie, waarnaar dit subkamp is
genoemd.
Aan het eind van dc weg daar
heen ligt een gebouw. Hier zul tij
dens dc Jamboree ccn tentoonstel
ling worden gehouden. Het is niet
dc enige op dc Jamboree, want voor
Iedere drie sub-kampen is ccn loka
liteit opgetrokken, waar de pad
vinder". die in die sub-kampen hun
tenten hebben opgeslagen, een ten
toonstelling kunnen houden. Nu
gaan we links af en zien aan beide
kanten van de weg, die wij ingesla
gen zijn, een hele rij kleine werk
plaatsen. Hier zullen straks padvin
ders leiders practische cursussen
geven in speciale vcrkcnners-tcch-
nickcn, zoals bijv. pionieren cn
touwbewerken. Deze werkplaatsen
zijn niet alleen langs .deze weg ge
bouwd, maar door het hele kamp
kan men ze vinden. Buiten het of
ficiële kampeerterrein, aan de oever
van do Seine is het zwembad cn
het kamp voor de zeeverkenners.
Ziekenhuis
Wij zijn nu zowat aan het eind
vnn onze wandeling gekomen. Maar
deze rondgang zou niet helemaal
volledig zijn, wanneer wij niet even
bezoek hadden gebracht aan het
ziekenhuis. Het bestaat uit ccn la
boratorium, ccn operatiekamer cn
ccn grote ziekenzaal. Hopcnlijk is
dit een overbodige luxe, al is het
een veilig gevoel dat de medische
verzorgers paraat zijn.
Hoe zal deze 6e Wereld-Jambo
ree in Frankrijk worden? Dc resul
taten van dc voorbereiding geven
een goede hoop op een volledig
succes. Het grootste aandeel hierin
zullen echter de 30.000 deelnemers
zelf moeten hebben. Zij moeten
tonen, dat hun het woord VREDE
ernst is, dat er ondanks verschillen
in ras, huidskleur, taal cn geboorte
land slechts plaats is voor één
ideaal, gebaseerd op ccn artikel uit
dc Pad vinders wet: „Een Padvinder
is een vriend voor allen cn ec-n
broeder voor alle andere Padvin
ders".
iNDONESlè: EEN HOLLANDSE SOLDAAT reikt textiel uit aan de
Inheemse bevolking. Er hcerscht onder dc bevolking grote armoede
Deze textiel werd in een Republikeinse post in beslag genomen.
Tussen Noord- en Zuidpool
In do omgeving Van een vlieg
veld is het niet altijd pluis! De be
woners van de Plough-Lane, in de
omgeving van het Londense vlieg
veld Croydon. werden ln hun voor
bereidingen voor de thee opge
schrikt, door een zware schok ge
volgd door ccn hevig lawaai. Naar
buiten kijkend zagen zij een levens
grote tweenlotorige Dakota door dc
bosschages aan dc overkant van de
weg heenbrckei) en op de straat
weg. vlak voor de trottoirband, tot
stilstand komen...
Dc machine, die op proefvlucht
was geweest doch wegens defect
aan ccn der motoren ontijdig had
moeten landen, stak haar neus zeer
nieuwsgierig hoog over de haag van
het voortuintje van perceel no....
dertien. Er waren geen persoonlij
ke ongelukken.
Voor de piloot, die 34 gevaarlijke
krankzinnigen aan boord van zijn
vliegtuig had, had het slechter kun
nen aflopen! Op het vliegveld Shan
non werden radioboodschappen ont
vangen, waarin om assistentie werd
verzocht, daar de krankzinnigen
van plan waren om uit te breken.
Er werd gevraagd om hulp van de
politie, als het toestel zou landen.
Een der piloten wist de gevaarlijke
heren in bedwang tc houden mc-t
een automatisch revolver, zodat het
geval nog goed afliep.
Gordcldlorcn, die nylons eten, z(jn
een zeldzaamheid in de lucht. Het
K.L.M.-toestel „Utrecht" vervoerde
een gordeldier voor Artls. Onder
weg ontsnapte het „aanvallig
wicht" en ging eens op verkenning
uit. Het ontmoette een doos met
nylons, waarvoor gordeltje weinig
respect had. Nadat er enkele ver
slonden waren, begon het beest aan
een doos met cigaretten. Nadat het
zijn honger op deze wijze had ge
stild, kon de steward de vraat
zuchtige grijpen en weer opsluiten.
In een buitenlands blad had men
van dit 40 c.M. lange gordcldlertjc
een slang van anderhalve meter ge
maakt, die op haar reis had weten
te ontsnappen.
Mevrouw Peron heeft na het ont
vangen van rotte sinaasappelen en
enkele stenen in Zwitserland, blijk
baar genoeg gekregen van Europa.
Haar bezoek aan Engeland is afge
zegd en weldra gaat zij weer scheep
naar Buenos Ayres.
TU/MKALENDER
S AUGUSTUS. Een der lekker
sic viuchten van de gewassen, die
in ons laud in wilde staat worden
gevonden, is wel dc wilde braa »i
Zowel in de bossen als tussen kreu
pelhout of op andere woeste plekken
wordt deze plant in zeer grote hoe
veelheden aangetroffen. Weldra zul
len de zwarte sappige vruchten
weer kunnen worden geplukt. Des
gewenst kan men do braam ook >n
eigen tuin goan kweken. Hiervoor
kiest incn t'Chier niet dc gewone
wilde braam, doch de soorten, iie
indertijd uil Amerika wérden inge
voerd. Deze kunnen langs schuttin
gen of muren worden geplant en een
zeer grote opbrengst geven. Men
houde er echter wel rekening mede,
dat deze bramen een zeer zware af
meting kunnen bereiken. Ze kun
nen in de winter of het vroege voor
jaar worden geplant. S-L
Bij de mijnwerkers in Zuid Wales
(Van een bijzondere correspondent)
TOEN in de herfst van 1940 Goerings „Luftwaffe" boven Engeland ver
scheen, stegen overal van de Britse vliegvelden de jagers op om met
de Heinkels en Messerschmidts de strijd aan te binden. Er begon een gigan
tische slag. die in de geschiedenis de naam heeft gekregen van „the Battle
of Britain". En Churchill zei in het parlement, dat nooit in de historie het
lot van zovelen in handen had gelegen van zo weinigen.
Vandaag is er een nieuwe „Battle of Britain" aan de gang en de Britse
kranten staan er vol van. Opnieuw is de situatie hoogst gevaarlijk en op
nieuw hangt het lot van Groot Brittannië af van een betrekkelijk beperkte
categorie. De slag woedt thans aan het economisch front en het zijn de
Britse mijnwerkers die de spits afbijten. Maar evenals destijds staat de toe
komst van Engeland op het spel.
IColendelvers kunnnen het
land redden
Evenals wij beschikken do Brit
ten niet langer over activa in an
dere staten. De noodzakelijke im
port kan het zich slechts ver
schaffen door een overeenkom
stige export en datgene wat En
geland van oudsher geexporteerd
heeft zijn kolen cn machines.
Maar om machines te kunnen
vervaardigen moet men over staal
beschikken en om staal te maken
zijn kolen nodig. Omdat het om
een grootscheepse verbetering dor
technische installatie gaat. is ab
normaal veel staal vereist en
daarom ook zijn er extra veel
kolen nodig. Hoe kan men de ko-
lenproductie van Groot Brittannië
verhogen? Door do mijnen to mo
derniseren en te mechaniseren.
Simpele woorden, maar wat zij
inhouden \yordt duidelijk, wan
neer men bedenkt, dat op tal van
plaatsen in West Wales de kolen
nog met houwelen worden gedol
ven en van luchtkamers of rco-
chaniscbe „cutters" in de putten
nog goen sprake is. Deze voor de
mijnindustrie zo hoogst noodza
kelijke en onontbeerlijke verbete
ringen, deze machines produc
ten van de staalindustrie kun
nen echter alleen vervaardigd
worden als er voldoende kolen
zijn voor de staalindustrie. En zo
draait Groot Brittannië in een
vicieuse cirkel rond, die bet za)
moeten doorbreken en waarvoor
uiteraard een geweldige krachts
inspanning van de gehele natie
nodig is.
Langzamerhand begint men
overal de ernst van de toestand
in te zien. Op allo schuttingen en
alle aanplakborden verschijnen
dringende oproepen aan do m'Jn-
werkers het land niet in dc steek
to laten. In een vorige brief heb
ik over dezo oproepen al gespro
ken. Hun aantal heeft zich do
laatste dagen uitgebreid en de in
houd is dringender goworden.
„Werken of gebrek lijden" i9 de
slagzin op andere affiches. „Groot
Brittannië kjin niet voortgaan
goederen te inportcren, zonder
dat daar export tegenover staat".
De secretaris van de Mijnwer-
kersbond, mr. Horner, noemde de
situatie even erg als in de dagen
van Duinkerken. Bevin zei, dat
hij geen buitenlandse politiek kon
voeren, als de middelen daartoe
hem ontbraken en deze middelen
waren tounen en nog eens tonnen
steenkool. Minister Morrison riep
de mijnwerkers toe: „Delf meer
kolen per week. Jullie staan voor
dezelfde taak als de jagerpiloten
van 1010, jullie kunt het land
redden."
Labour voor dc vuurproef
Een van de kernpunten van het
huidige probleem en de huidige
crisis is de vijfdaagse werkweek.
Zal zij gehandhaafd kunnen wor
den? „Ik ben niet van plan haar
op te heffen!" heeft minister Shin-
well onlangs nog eens nadrukke
lijk in het parlement verklaard.
Maar het is duidelijk, dat wan
neer de kolenpositie niet spoedig
verbetering vertoont do aanvallen
op deze vrucht van het Labour-
bowind heftiger en scherper zul
len worden.
„De vraag of de mijnwerkers in
de komende jaren inderdaad de
vruchten zullen plukken van de
nationalisatie van de mijnen, die
de Labouv-regering heeft tot stand
gebracht", zo zeidc mij dezer da
gen een mijn-manager, „hangt
thans geheel van hen af. Als zij
het standpunt huldigen dat de
mijnen thans van hen zijn en hun
verantwoordelijkheid thans groter
is, kan een wending ten goede
intreden. Tot dusver is daarvan
nog geen sprake. En ik ben heel
bang, dat Engeland deze slag om
de steenkool 2al verliezen. In het
begin was het enthousiasme over
de vijfdaagse werkweek buitenge
woon groot. Maar het i9 el weer
verflauwd. Kort na de afkondi
ging van de nieuwe wet in Mei
van het vorige jaar daalde het
aantal absenten tot op ongeveer
5 Nu is het alweer stijgende.
Ik vraag me af of Groot Brittan
nië in het algemeen cn de mijn-
wt-rker in het bijzonder wel vol
doende doordrongen zijn van het
geen er te doen staat. Men zal
zich er van bewust worden, zoals
in de dagen van Duinkerken.
Maar toen is de Duitse invasie
gelukkig uitgebleven. Maar de
economische crisi9 staat werkelijk
voor de deur. En ik vTees, dat
men dat pas zal beseffen als het
te laat is."
Of dit pessimisme grond heeft
vermogen wij niet te beoordelen.
Maar het is duide.lijk. dat er
politieke kwesties zijn, die de eco
nomische en sociale ongunstig be
ïnvloeden. Het valt niet te ont
kennen. dat er mijn-managers
zijn, die de huidige crisis niet
zonder genoegen aanzien, omdat
zij er het einde van het Labour-
gouvernement van verwachten.
Aan de andere kant vragen diver
se mijnwerkers zich af. wat voor
zin de nationalisatie heeft, wan
neer zij nu toch weer, net als
voorheen onder „private owner
ship" tot de grens van hun krach
ten moeten werken, overuren
moeten maken enz. en dat alles
onder dezelfde managers, die voor
het van kracht worden van de
nieuwe wet do mijn-eigenaren
vertegenwoordigden.
Tussen deze twee vuren zit het
Labour-kahinet. En dan komt
daar nog bij, dat er nog een derde
zij het welwillende critiek
op de nationalisatie wordt verno
men: namelijk deze, dat zij on-
efficient is, dat zij teveel bureau's
geschapen heeft en te weinig
rekening houdt met de practi
sche eisen, die de mijnindustrie
stelt.
„Het moet verkeerd gaan", zegt
mr. Suliivan. de manager van
Windsor Colliery in Abertridwr.
„Wij moeten winnen", zegt mr.
Shinwell. Labour-minister van
brandstof voorziening.
„De toekomst van Engeland
staat op het spel", zegt zijn colle
ga Morrison.
„De nationalisatie betekent het
bankroet van Engeland', roepen
de Tories.
„WIJ willen eindelijk eens een
verbetering van ons ellendig lot.
Want tenslotte hebben wij jji de
afgelopen oorlog voor een nieuw
en heter Engeland gevochten. En
onverenigbaar daurmee zijn de
achterlijke en arbarmelijke levens,
omstandigheden in de arme-dis-
tricten van Zuid Wales", zo zeg
gen Jimmy Griffith en Bob Pree-
ca. die elke dag en elke nacht in
de mijnschacht afdalen en aan
den lijvo ondervinden wat het
betekent mijnwerker te zijn. En
a| deze uitspraken tezamen geven
precies weer. wat er op het ogen
blik in Groot Brittannië aan de
hand is.
Kinderwagen bracht
ongeluk!
Johannes Serbiueky wilde naar
Oostenrijk en hij koos de slechtste
manier om er te komen. Hij kwam
achter een kinderwagen en moet nu
zeven maanden zitten.
De jonge Duitser en zón verloofd©
zijn enkele dagen geleden gearres
teerd, toen 7.ij probeerden de grens
bij Traunstein over te steken. Zij
waren na een medisch onderzoek
naar een ziekenhuis gezonden en
gesloten er vandoor te gaan. Johan
nes sprong van de tweede cn het
meisje van de derde verdieping naar
beneden Het meisje bezeerde haar
enkels. Johannes zag uit naar een
vervoermiddel cn ontdekte een kin
derwagen, die voor een huis stond.
IIij maakte zich er van meester en
had zijn geliefdo reeds ongeveer
vijf kiiometcr voortgeduwd toen het
hein inviel, dat hy er in zijn zlékèn-
huiskleding wat eigenaardig uitzag.
Hij leende derhalve wat kleren in
een huis, dat toèvallig niet op slot
was.
Dc Duitse grenspolitie vond even
wel dc kinderwagen nog eigenaar
diger. Het paar werd gearrestoerd
en naar het ziekenhuis terugge
bracht.
Het meisje kwam nu tot de con
clusie, dat Johannes ongeluk aan
bracht en ging er alleen opnieuw
vandoor zonder kinderwagen. Jo
hannes werd veroordeeld tot zeven
maanden, maar het meisje geeft de
politie nog steeds het nakijken.
Tussen Sluis en Delfzijl
Het aantal bezoekers aan het
Rijksmuseum te Amsterdam stijgt
onrustbarend. Woensdag kwamen
cr 9987 personen op bezoek. Mocht
het aantal liefhebbers nog hoger
worden, dan zou het bordje „vol"
wel eens aan de deur kunnen ko
men.
Twee Amerikaanse hoogleraren
van Nederlandse afkomst, prof. J.
Anton de Haas en prof. J. A. C.
Faggenger Auer zijn respectieve
lijk benoemd tot commandeur in
de orde van Oranje Nassau en rid
der in dc Nederlandse Leeuw voor
de goede diensten door hen bewe
zen bij de wederopbouw en uitrus
ting der Nederlandse Universitei
ten.
Voor ren lang verblijf in Frank
rijk heeft men ccn visum nodig,
deelt het ministerie van Buiten
landse Zaken mede.
Een zakkenroller in de trein tus
sen Rotterdam en Den Haag ging
er met 3200.vandoor.
Op Maandag en Dinsdag 1 cn
2 September a s. zal op het terrein
van de Nederlandse Padvindersbe-
vvcging op dc Goudsberg nabij Lun-
teren een grote bijeenkomst voor
verkenners gehouden worden. Er
worden thans reeds ccn 500-tal
padvinders verwacht.
VRIJDAG 8 AUG.
A\ ondprogramma
HILVERSUM I: 19.00 Nieuws.
10.25 Reportage oogstkampen.
19.40 Musette ork. 20.00 Nieuws
20.12 Gewone man. 20.20 Residen
tie Ork. 21.20 Luisterspel: Dc on
zichtbare man. 21.50 Fragmenten
uit Am. Musical Comedies. 22.10
Avondgebed. 22 30 Nieuws. 22.50
Guitaarspel. 23.00 Klaas v. Bccck.
23 15 Nabeschouwing internatio
naal schaaktournooi. 23.25 Klaas v.
Beeck.
HILVERSUM II: 19.00 Gram.
muz. 19.30 Lezing prof. dr. Beek.
19.60 Lezing prof. dr. Mönnich.
20.00 Nieuws. 20.05 Zangspel. 20.30
Dr. G. Knuttel: Religie en Beelden
de kunst. 21.00 Men vraagt en wij
draaien. 21.30 Buitenlands week
overzicht. 21.45 Dansmtiz. 22.15
Radio Filmpremière. 22.40 Avond-
wijding. 23.00 Nieuws. 23.15 Sym-
phonisch concert.
ZATERDAG 9 AUG.
Ochtend- en middagprogramma
HILVERSUM I: 8.00 Nieuws.
10.00 Voor kleine kinderen. 10.15
Fragm. Italiaanse Opera's. 11.00
Voor de zieken. 11.45 Tango's.
12.00 Angelus. 12.03 Sonates. 12.30
Welk boek een goed bock? 12.35
Lunchconcert. 12.55 Zonnewijzer.
13.00 Progr. voor Ned. Strijdkrach
ten. 13.30 Lunchconcert. 13.45
Filmkwartier. 14.00 Operette-pot
pourri's. 11.30 De Toneelkijker.
14.45 Jo Vincent. 15.00 Voor de jon
geren. 15.15 Schubertprogr. 15.45
KRO Kiosk. 16.00 Musette ork.
16.20 „Vacantietjjd en sneltreinver-
keer". 16.30 Lezing. 18.00 Gram.-
muz. 18.15 Journalistiek weekover
zicht. 18.30 Progr. v. d. Ned. Strijd
krachten.
HILVERSUM II: 8.00 Nieuws.
9.30 Waterstanden. 9 35 Engelse
volksliederen. 10.00 Morgenwijding.
10.20 Voordracht. 10.30 Viool en
piano. 10.55 Operette Das Drci-
m&delhaus. 12.00 Gram.muz. 12.30
Kalender. 12.35 Orgelspel door Joh.
Jong. 13.00 Nieuws. 13.15 Accor-
deon-ork. 13.45 Jodelzang. 14.00
Le2ing door P. L. Gerrltse. 14.15
Radio Philh. ork. 15.10 Boeken-
kwartiertje. 15.25 Vaudeville-orlc.
16.05 Reportage 1ste kampweek.
16.30 Miller-Sextet. 17 00 Sport.
17.15 Zangplaten. 17.45 Prof. G. J.
Renier: Engeland. 18.00 Nieuws.
18.15 Orgel en piano. 18.30 Om en
nabij de twintig.
