Amerikaanse literatuur: Een
florerende industrie I
Krijgt
Hele wereld vraagt dollars
De Nachtwacht in de dag
Radio-programma
Maak eens zo'n grote kraag
Interessante
Hartstocht in de Kaukasias
monografie
2
Dinsdag 26 Augustus 1947-
]\/TR. LEVVIS GANNETT, de be- I ren van een
•L*-L kende recensent van de New-
York Herald Tribune, heeft het
jaar 1946 het onvruchtbaarste jaar
genoemd van de Amerikaanse lit
teratuur. sinds de litteraire renais
sance. nu ongeveer dertig jaar ge
leden, in Amerika een aanvang
nam. En niemand heeft sedert dien
zyn stelling met succes aange
vallen. Tien jaar geleden konden
Engelse critici de superioriteit en
originaliteit en kracht van de wer
ken van schryvers als Hemingway,
Steinbeck, Runyon en O'Hara naar
hartelust en beste weten uiten.
Maar het panorama der Ameri- ---
kaanse letteren biedt weinig opwin- I clanks dit ridiculiseren blijven boe-
stormachtige dame
van niet altijd stricte zeden, over
goten met een historisch sausje.
Een belangrijke voorwaarde voor
het succes van een dergelijk boek
is wel dat het in Boston wordt ver
boden.
Mr. Bennet Cerf, de puntige en
geestige leider van de Uitgevers
maatschappij „Random House",
schreef voor de Saturday Re-
view of Litterature een
burlesk verslag over de reclame
campagne voor een boek The
Lustful Princess geheten
en de keuze van de maand van de
Non Literary Book Club. Maar on
dends meer. De hardheid, de kracht,
die toen een verfrissing na al tc
zyige lectuur leek. is op het ogen
blik niet meer dan een schoon-
heidsvlck van Hollywood, en van
schrijvers van detectives. In kleine
kring, hoewel niet altijd in 't open
baar, geven New-Yorkse recensen
ten toe dat er inderdaad momenteel
opvallend weinig boeken van een
werkelijke distinctie en van be
gaafdheid getuigend, verschijnen.
Op zakelijk gebied evenwel kan
men de Amerikaanse litteratuur
niet anders dan welvarend noemen.
Ondanks de terugslag na de enor
me opleving in oorlogstijd, wordt
op het ogenblik door succesvolle
schrijvers nog meer verdiend dan
ooit tevoren. De Book Clubs ver
zekeren oplagen die in millioenen
lopen. Pocket-editions worden bij
duizenden in „drug stores" ver
kocht. De verkoop van boeken in
de Verenigde Staten had een bruto
opbrengst van 400.000.000 dollar in
1945. Hollywood betaalt tot 250.000
dollar voor de filmrechten van een
best-seller". Bovendien is er de
mogelijkheid een boek afin de een
of andere producer te verkopen nog
voor het geschreven is.
Vier concerns
T-< VENALS by automobielen en
andere Amerikaanse industriën
is de controle over de boekenmarkt
in handen van een aantal krachtige
corporaties. Het arbeidsterrein is
grotendeels in handen van vier con
cerns: Doubleday en Co.. Simon en
Schuster, die in direct verband
staat met Marshall Field groep; de
World Publishing Company en een
kartel van verschillende firma's
met de Book of the Month Club.
Aandelen in deze vennootschappen
worden nog niet op de New Yorkse
beurs genoteerd, maar een ontwik
keling in deze richting wordt wel
voorspeld. (De koers zal naar alle
waarschijnlijkheid enige punten
stijgen wanneer het betreffende
huis een nieuw van geest en goede
gaven «getuigend stuk smakelijk
aangeklede pornografie op de
markt brengt.)
De geest van industriële efficien
cy van de Amerikaanse uitgever
Komt ook tot uiting in het werk
van helaas reeds zo menig auteur.
Een lang niet ongewone manier om
een boek te schrijven is met een
dictaphoye een paar weken de een
zaamheid op zoeken. Toen de heer
Ralph Ingersoll zich terugtrok uit
de redactie van het dagblad P. M.,
deed hij de wereld kond dat hij zich
een tijdje op zijn farm terug trok
om drie boeken af te maken, dit
laatste in de zin van voltooien.
Het Amerikaanse uitgeversbe
drijf heeft een voorbeeld van de
parfum- en filmindustrie gevolgd
door uitgebreid gebruik te maken
van sex-appeal zowel bij de reclame
als by het product. De ontdekking
dat boeken die door bekoorlijke
jonge dochters geschreven zijn, een
betér handelsobject vormen, da
teert van enkele jaren geleden en
aan werk van auteurs van deze
categorie wordt dan ook voorkeur
gegeven.
Schoonheden
dan
DE advertenties bevatten
ook altijd een portret van tref
fende schoonheid. Met onder ande
re dit resultaat, dat. als men de
aankondigingen van boeken in de
New-Yorkse pers inziet, men tot de
wonderlijke conclusie komt dat het
grootste deel van de Amerikaanse
litteratuur door bewonderenswaar
dig schone vrouwen geschreven
wordt. Deze situatie vormde de in
spiratie voor een plaatje in een
tijdschrift, waarin twee heren in
een nachtclub, die naar een luchtig
geklede juffrouw op het toneel
staan te kijken, elkaar toevoegen:
Heeft U haar laatste roman al ge
lezen
De eerste die als schone ^schrijf
ster opgang maakte was Kathleen
WÏnsor, van Forever Amber.
Deze zeer bekoorlijke Californische
brunette liet men overkomen naar
New-York en men stelde haar op
de onvermydelijke cocktailparty
aan de pers voor. Brj deze gelegen-
heid ging zij in een Hattic Carnegie I
gekleed, en onder een John Frede-
ric-hoed schuil dergelijke details
zijn momenteel belangrijk in de
Amerikaanse litteratuur en was
een zalfje voor het oog. Haar
schoonheid, met de amoureuze in
houd van het boek, bezorgde het
zjjn geweldige verkoopcijfers. (Miss
Winsor bekroonde haar litteraire
triomfen met een huwelijk met de
bekende bandleider Artie Shaw).
Nieuwtje er af
HOEWEL de rage voor erotische
thema's m historisch verband
nog voortduurt, is het nieuwtje er
toch al weer af. Een hele reeks
bestsellers alsTorever Amber,
Kitty, Duchess Hutspur be
staan in hoofdzaak uit de avontu-
ken van dit genre verschenen om
dat zy geld, en veel geld opbren
gen. Ook biografieën over figuren
uit de Amerikaanse geschiedenis
die uiteraard van de Amerikaanse
wijze van leven niet anders dan de
lof zingen, zyn zeer populair. De
schrijver dient er echter zorg voor
te dragen dat de Amerikaanse le
vensstijl niet anders dan met veel
respect wordt behandeld. Een van
de bekendste uitgevershuizen in
New-York accepteerde een boek
onder voorwaarde, dat hij een zin,
waarin hij enkele Amerikaanse sol
daten had laten giggelen zou ver
anderen, onder het motto: Wij zijn
een manlijk volk, onze soldaten gig
gelen niet...
Een carrière
n E door de succesvolle auteur
7 te bewandelen paden, zijn al
min of meer algemeen gangbaar
geworden. Laten we hem Jones
noemen. Zijn roman wordt door de
Book-of-the-Month Club gekozen,
die hem direct 50.000 dollar betaalt,
met nog het nodige In petto als de
lezers het boek op prijs stellen. De
rechten voor de verfilming worden
voor 100.000 dollar verkocht. Intus
sen is de persagent van Jones
koortsachtig aan het werk om de
nodige publiciteit te maken (hij
ontvangt van alles tien procent).
Jones wordt door de pers geïnter
viewd en gefotografeerd, ontmoet
de critici, bezoekt de Stork Club,
houdt speeches op lunches die hem
worden aangeboden en houdt zijn
eerste radiotoespraak in het pro-
Sramma: De Kunstenaar En De
ritici. Een over de hele U.S.A.
geworpen net van advertenties be
vordert dc verkoop in de boekhan
dels, vertalingen worden voorbe
reid en tenslotte worden nog een
700.000 exemplaren in een of ande
re pocket-editie in de drug stores
verkocht (al is het waar dat Jones
hier niet te veel aan verdiend).
Hij ontvangt en accepteert een uit
nodiging om naar de Westkust over
te komen, en daar het scenario
voor een film in elkaar te draaien,
a raison van 2.000 dollar per week.
Hy huurt grote appartementen er
gens in Manhattan, koopt 'n mooie
boerderij in Connecticut, krijgt
nieuwe ryke vrienden en vergeet
langzamerhand de gewone mensen,
waar hy over schreef.
Peil gedaald
EEN schrijver dient stevig in zijn
kunstenaarsschoenen te staan
om in en door deze verlokkingen als
kunstenaar ten minste, niet onder
te gaan. Het valt met dit alles
voor ogen niet te verwonderen dat
het werk van zoveel prominente
Amerikaanse auteurs zoo in peil is
gedaald sinds zy beroemdheden
werden. Sinclair Lewis verloor zijn
satirieke, scherpe opmerkingsgave,
i en schrijft oncompromitterende
bestsellers als Bethel M e r r 1-
d a y John O'Hara brengt het niet
verder dan verhalen In de N e w-
Yorker over lieden die elkaar in
nachtclubs beledigingen naar het
hoofd gooien. John Steinbeck's
The Moon is Down was niet
veel meer dan een film-scenario,
terwijl tenslotte Hemingway's oor-
logsjournalistiek weinig meer dan
een parodie van zyn vroegere stijl
was. (Hemingway is naar Havana
gegaan om zyn volgende boek te
schrijven, omdat niemand hem daar
kent). John P. Marquand's laatste
twee romans, beide pasklaar voor
de film, waren duidelijk minder dan
de scherpe studies van het familie
leven in New-England, die hy vroe
ger schreef. Maar het leverde goed
geld op: de laatste,, B. F.'s
Daughters had een eerste druk
van niet minder dan 850.000 exem
plaren.
Diverse welbekende litteratoren,
als John P. Marquand en Cristopher
Vijf wenken
L voor een
succesvol auteurschap
J Schrijf de dingen niet
t zoals U ze ziet, niet
zoals het publiek ze ziet,
maar zoals het ze graag zou
willen zien
2 Heb een heilige eerbied
voor alle gevestigde
waarden; ga alleen over de
schreef als U zeker weet dat
het goed betaalt
Q Wil het niet altijd beter
weten; laat uw boek
bewerken door een gerouti
neerd zakenman, die weet wat
de markt vraagt.
Neem een vakkundig
reclame-agent onder de
arm, en schik U in al de ver
plichtingen die hij U op
legt
g (Laatste snufjeLaat
een beeldschoon meisje
als de schrijfster van Uw
boek doorgaan
En de weg naar Holly
wood, de roem en de hoge
oplaagcijfers, liggen voor U
open.
Morley, zijn in dienst van de Book
Club's om het kaf van het koren te
scheiden, terwjjl vele recensenten
hoewel zeker lang niet alle
meewerken bij het boeken op de
markt brengen. Boeken, die dooi
de Book-Clubs gekozen worden, zijn
altijd zeker van een goede pers en
worden uitgebreid en met de nodi
ge overdreven bewondering bespro
ken, Aan de andere kant hebben
boeken, die zich met de voordelige
handel in culturele waarden niet
inlaten, maar dc goede smaak la
ten prevaleren, dikwijls een koele
ontvangst. Zo bijvoorbeeld het re
cente boek van Edmund Wilson:
Memoirs of Hecate Coun
try. Dit opmerkelijke, maar wei
nig vriendelijke boek genoot een
succes dc scandale, werd door de
Hearst Pers afgewezen als te zijn
onfatsoendelijk en werd in verschei
dene steden verboden. Gedurende de
pennestrijd die zich om dit boek af
speelde, vergaten de critici maar
al te graag het weinig opwekkende
feit dat Memoirs of Hccate
Country beter was dan vrijwel
al het andere wat vorig jaar in de
Ver. Staten aan romans was ver
schenen.
Maar weinigen
QlECHTS weinig auteurs worden
best-scllers, maar allen staan zij
bloot aan een druk en de verlei
ding de afgekloven formules en
botheden te volgen. En, uiteraard,
de pressie is het grootst op hen die
de meeste erkenning verlangen Voor
een goed deel hebben Amerikaanse
uitgevers nu het zelfde doel voor
ogen als de Amerikaanse fabrikan-
ten: een goed verpakt, goed gead
verteerd product op de markt te
brengen, van een standaardkwali
teit en geschikt voor de grote mas
sa. Met een ontstellend succes
wordt dit gedaan door de magazi
nes. Maar als men dit op het ter
rein van de litteratuur overbrengt,
levert dit moeilijkheden op, omdat
een kunstwerk nu eenmaal nooit
een standaardproduct wordt.
Een van de gevolgen van de hui
dige schaarste van Amerikaans
werk van grotere literaire waar
de, is dat Engelse boeken van boven
de middenmaat hier vaak een veel
enthousiastere ontvangst hebben
dan in Engeland zelf. zoals bijvoor
beeld Evelyn Waugh's Brides-
head Revisited en George
Orwell's Animal Farm. Men
kan deze tijd niet direct de gouden
eeuw der Engelse letteren noemen,
maar dc beste Engelse werken, in
de regel meer door onopvallende
mannen dan door beeldschone juf
fers geschreven en op de ouderwet
se manier zonder bijgedachten aan
boekenclubs en filmrechten, wor
den altijd nog gekenmerkt door
persoonlijkheid in stijl en ideeën en
zorg voor de technische afwerking.
(New Statesman and Nation)
U zult er versteld van staan,
hoe dat Uw japon verandert. U
kunt er zelfs een enigszins
„antiek" jurkje
heel modern ca
chet mee
geven.
Het
patroon is
getekend van mo
del A: aan de hand
daarvan kunt U zelf alle
mogelijke variaties aanbrengen.
Knip de kraag eerst van papier
en pas en verander net zo lang tot
hij naar Uw zin is. Zijde of an
dere dunne stof moet U voeren, bij
zwaardere stof kunt U volstaan
met de randen met schuine repen
stof af te werken. Zo'n kraag is
aardig in afstekende kleur, maar
ook in de stof van de japon. U
kunt hem garneren met één of
meer geplooide stroken, met tus-
senzetsels van kant, biezen of bor
duursel in de kleur van de japon
of in goed harmoniërende tinten.
U kunt er lovertjes of kralen opnaaien, kortom: U kunt hem zo mooi
maken als U zelf maar wilt. Veel succes!
ELLA BEZEMER
Wanneer zal het Internationaal
Monetair Fonds in werking treden?
(Van onze financiële redacteur)
Engeland heeft dc omwisseling
van ponden in dollars ruim een
maand kunnen volhouden. Zoals
reeds \an de aanvang af was te
voorzien is in overleg met Ame
rika de bepaling, nu ruim een
jaar geleden gemaakt, dat Engeland
van 15 Juli 1947 af alle nieuw ont
stane pondensaldi vrijelijk in dol
lars moest omwisselen, opgeschort.
Sedert 15 Juli j.l. is een uiterst
zware druk op het Engelse dollar-
bezit uitgeoefend, wat gedemon
streerd wordt aan de opvragen, die
Engeland op de Amerikaanse le
ning van 3.750 millioen dollar heeft
gedaan. Reeds voor dc fatale datum
begon Engeland met het aanleggen
van een dollarreservc: op 5 Juli
werd 150 millioen dollar opgevraagd
en op 12 Juli volgde nog eens 100
millioen. Tot op het eind van Juli
bleek Engeland 450 millioen dollar
nodig te hebben. In dc vijf werkda
gen voorafgaande aan 15 Augustus
moest Engeland een bedrag van 176
millioen dollar afgeven en op
Maandag en Dinsdag j.l. 66 mil
lioen. Dit moest op de duur spaak
lopen en daarom heeft Engeland dc
IN een vorige beschou
wing over obstipatie
bij zuigelingen heb ik
blijkbaar de indruk ge
wékt, dat ik ondervoe
ding als de voornaamste
oorzaak van obstipatie
beschouw. Hiervoor werd
ik terecht gekapitteld
door een collega kinder
arts. Zo was het ook niet
bedoeld. Soms, als de
voeding werkelijk te
krap is en het gewicht
dit ook aantoont, kan
de ontlasting vertraagd
worden. Aan de andere
kant echter zien we by
volkomen gezonde borst
kinderen vaak, dat de
grote luier slechts twee
soms zelfs slechts een
maal per week komt
Noch in het eerste, noch
in het laatste geval be
hoeft men maatregelen
te nemen als zecp-penne-
tjes of laxerende oliën.
In elk dezer gevallen
is het echter aan de dok
ter om te beoordelen met
welk soort obstipatie
men te maken heeft en
óf, en zo ja welke, maat
regelen er genomen moe
ten worden.
En nu nog wat over de grotere
kinderen, die ook vaak klachten
over obstipatie hebben, zonder dat
er verdere ziekteverschijnselen van
ernstige aard optreden. Dit geldt
voornameiyk de groep van ner
veuze, overmatig angstige kinderen.
Te grote onrust, geen tjjd om kalm
even te blijven zitten, is vaak een
belangrijke factor. Verder treden er
by deze kinderen veelal kramptoe
standen van de darmen op, die daar
door in hun normale beweging ge
stoord worden. Alleen veel rust, re
gelmatig leven en zoveel mogelijk
bstrijden van de kinderangsten kun
nen in deze gevallen tot resultaat
leiden. Ook hier is de gewenning
aan laxantia uit den boze. Het geldt
hier. de ontwikkeling van het jonge
kind zo te beïnvloeden, dat het zich
later zo goed mogelijk door het le
ven kan slaan. Dit bereikt men niet
door aan elk symptoom geïsoleerd
aandacht te schenken en het op
zichzelf te behandelen, maar slechts
door het kind in zyn totaliteit te
zien en de psychische factoren op
hun volle waarde te schatten. Vaak
zegt een moeder: „Dat heeft het
kind van mij of van zyn vader" en
meent daarmee de verklaring ge
vonden te hebben en verder van de
verantwoordeiykheid af te zón. Nog
steeds echter is niet precies vastge
steld hoeveel van deze neurotische
factoren inderdaad geërfd zyn en
hoeveel ervan door imitatie, door
besmetting in geestelijke zin, tot
stand zyn gekomen. Vele psychia
ters en psychologen (Adler o.a.)
pleiten voor de laatste zienswijze en
het is een feit, dat een kind van
nerveuze ouders in een rustig, even
wichtig gezin zich vaak veel har-
mpnischer gaat ontwikkelen dan by
de nerveuze ouders het geval zou
zyn geweest.
Wat en hoe
WAT het kind te eten krijgt
speelt vaak een kleinere rol
dan hoe het te eten krijgt. In een
onrustige omgeving met mensen die
af en aan lopen onder het eten of
erger, die luidkeels van hun me
ningsverschillen blyk geven, zal er
van" een goede spijsvertering even
min iets terecht komen als onder
de ogen van een overbezorgde moe
der, die elk hapje, dat naar binnen
gaat, met voldoening ziet verdwij
nen en elk hapje, dat overblijft, be
weent als ware het een grote ramp.
Evenwichtige, harmonische men
sen om het jonge kind! Het is ge
makkelijker gezegd dan gedaan in
deze moeilijke jaren. En toch, het
zal de enige weg blijken naar een
meer harmonische wereld op de
duur.
Kan men zijn kinderen geen har
monische entourage in eigen huis
verschaffen, dan diene men egoïs
tische overwegingen op zij te zetten
en het kind in een goed internaat
of in een geschikt vreemd gezin on
der te brengen. Goede internaten
zoals in Engeland de boarding-
school en de colleges zyn er in
ons land nog veel te weinig. Toch
geven die veel dat het eigen gezin
nooit geven kan. Maar hiermee zyn
we beland op het terrein der pae-
dagogie en ver van ons uitgangs
punt afgedwaald.
S. JOLES. arts.
Int. Conferentie van
Bijbelvertalers
Het Nederlands Bijbelgenoot
schap, heeft het initiatief genomen
tot het organiseren van een inter
nationale ontmoeting van Bijbelver
talers. Dc samenwerkende Bijbelge
nootschappen stellen zich voor om
van Ï621 October a.s. zulk een
conferentie in Nederland samen te
roepen. Allereerst zullen daar ge
meenschappelijke moeilijkheden
worden besproken. Want hoe ver
schillend de talen ook zijn, die de
verschillende geleerden onder han
den hebben, cr zijn ook moeilijkhe
den, waarmee ze allen te worstelen
hebben.
Voorts wil men het in deze con
ferentie eens worden over het ge
bruik van dezelfde Griekse en He
breeuwse grondtekst voor alle bij
belvertalingen. En er zal gezocht
worden naar een vorm van blijvend
contact, waardoor allen, die zich
aan deze arbeid geven, op dc hoog
te blijven van elkanders moeilijk-
i heden en resultaten.
Fr 1
we
FEUILLETON
TUINKALENÜER
DINSDAG 26 AUGUSTUS. De
Zaai-asters staan thans in volle
bloei en prijken in nun rode, rose,
paarse en witte kleuren. Men onder
scheidt enkel- en dubbelbloemige in
lage. middelhoge en hogere soorten.
Da bloemen zijn ook zeer geschikt
om in vazen te wordt gebruikt.
Iedereen kan deze bloemplanten
jaarlijks gemakkelijk uit zaad op
kweken. Het kan echter gebeuren,
dat deze Asters in de zomer vrij
plotseling door een mt/sterieuzc
ziekte worden aangetast. Dc blade
ren worden kroes of rimpelig en
geel en de planten kwijnen na korte
ttjl weg. Deze ziekteverschijnselen
openbaren zich gewoonlijk 't sterkst
ov de gronden, die ieder jaar met
Asters waren beplant. Om deze re
den plante men z; niet ieder jaar op
dezelfde plek. S. L
eert Kaukasische vertelling
oorspronkelijke titel: „Bèla"
door
M. J. LÈRMONTOF
Vertaling J. A. Ages
12
Inmiddels hadden wfl onze thee
gedronken; de paarden, die reeds
zo lang waren ingespannen moes
ten wel verkild zijn m de sneeuw;
wij verlieten de hut. De maan was
verbleekt in het Westen en zou nu
wegzinken in de donkere wolken,
die over de verre bergtoppen hin
gen als flarden van een vervallen
gordijn. Ondanks de voorspelling
van mjjn reisgezel was het weer
opgeklaard en wachtte ons een kal
me ochtend. De sterren bewogen
zich in hun reidans in schitterende
figuren tegen de wyde horizon en
doofden uit, een voor een, toen de
bleke weerschyn van het Oos
ten zich verder verbreidde over
het dieppaarse ravyn; geleidelik
aan werden de steile hellingen ver
licht van de met eeuwige sneeuw
bedekte bergen. Rechts en links
van ons waren de zwarte gaten van
de mysterieuze afgronden en mist
flarden, kruipend en kronkelend als
slangen, wervelden erin omlaag,
langs dc spleten van de klippen, als
voelden en vreesden zij de nadering
van de dag.
Alles, in de lucht en op de aarde,
was zo vol vrede als het menselijk
hart bij het ochtendgebed, doch nu
en dan snelden kille windvlagen uit
het Oosten toe, de manen van de
paarden optillend, die wit berijpt
waren.
Wij begaven ons op weg; vijf
armzalige hitten zwoegden onze
voertuigen omhoog, langs de slin
gerende weg tegen de berg Goed.
Wij liepen achter de karren voort,
telkens stenen onder de wielen leg
gend, wanneer de paarden vermoeid
werden en een rustpauze nodig
hadden. De weg scheen naar de he
mel te leiden, want hij bleef stijgen,
zover het oog reikte en loste zich
tenleste op in de wolk, die sedert
vroeg in de avond op de top van de
berg Goed rustte, er als een mi-
laan *6) neergestreken, wachtend
op zjjn prooi.
De sneeuw knerste onder onze
voeten; de lucht werd zo yl, dat het
pyniyk was adem te halen. Ons
bloed vloog onophoudelijk op naar
het hoofd, maar toch kreeg ik een
merkwaardige sensatie van kalmte,
die zich als door mijn bloedvaten
verspreidde over mijn lichaam en
ik gevoelde mij vrolyk, opgewekt,
my zo hoog boven de wereld te we
ten; een kinderlijk idee, ik geef het
toe, maar wanneer wij ons terug
trekken uit de conventie van de ge
meenschap en ons tot de natuur
wenden worden wy onwillekeurig
kinderen. Wat wy weten en wat wy
kennen valt weg uit onze gedach-
tenwereld en het wordt weer, zo
als het in het verleden was, en zo
als het eens weer znn zal. Hij, die
evenals ik over verlaten bergrug
gen zou dwalen, in een langdurige
waarneming van hun fantastische
vormen, die evenzo gretig de ijle,
tussen de bergengten hangende le
ven gevende lucht inademde, zal
zeker mijn verlangen begrijpen om
myn medemensen bekend te ma
ken met dit betoverende land
schap, hun erover te vertellen
het voor hen te beschryven.
Toen wij tenslotte op de berg
Goed aankwamen hielden wij halt
en zagen om ons heen. Op de hoog
ste top hing nog steeds de grote
gryze wolk en zijn koude adem
hield de dreiging in van een storm,
maar in het Oosten was alles zo
helder en zonnig, dat wy dat wil
zeggen, de kapitein en ik daar
aan niet dachtenInderdaad,
ook de kapitein niet: zy, die een
I voud in het hart dragen beleven
schoonheid en do majesteit van de
natuur honderd maal sterker en in
tenser, dan wy, de geestdriftige
vertellers en schavers.
„Ik geloof wel, dat U gewend
bent aan deze prachtige panora
ma's", zei Ik hem.
„Inderdaad, mynheer. Evenzo
kan men zich gewennen aan het ge
fluit van een kogel! In beide ge
vallen wil dat zeggen, gewend te
raken aan het verbergen van een
onwillekeurig sneller kloppen van
het hart".
„Er is my daarentegen verteld,
dat sommige oude militairen zelfs
met genoegen die muziek van de
kogel horen".
„Natuurlijk, dat is ook plezierig,
als ge het zo wilt stellen, rnaar dan
alleen, omdat het hart sneller gaat.
Ziet", voegde hy eraan toe, „wat
een land!"
Voorwaar, het zal my nauweiyks
beschoren zijn andermaal ergens
waar dan ook nog eens zo'n land
schap te zien. Onder ons lag de
Koisjaur vallei, door de Aragwa
en een ander stroompje doorsneden
als met zilveren draden; een blau
wige mist vluchtte erover heen,
voor de warme stralen van de
ochtendzon uit, naar de veilige, na
burige kloven en spelonken. Rechts
en ook ter linkerzijde lagen de berg
kammen, de een hoger dan de an
der, elkaar kruisend en zich uit
strekkend tot dc gezichtseinder,
bedekt met sneeuw en struikge
was; en al die sneeuw gloeide in
een rode glinstering, zo vreugdevol
en zo hccriyk, dat het mc toelonkte
om hier altijd te bleven leven. De
zon had zich juist vertoond achter
oen donker blauwe berg, die alleen
een geoefend oog kon onderschei
den van een donderwolk, maar bo
ven de zon liep een bloedrode
streep, waarvoor mijn metgezel bij
zondere aandacht had. „Ik vertelde
U", riep hy uit, „dat cr zwaar weer
zou komen; nu wij moeten ons
haasten, of het zal ons nog net op
de Krestowa te pakken krijgen.
Voorwaarts!", schreeuwde hy tegen
de voerlui,
(Wordt vervolgd)
Grote roofvogel; wouw.
wel geen schilderij ter
ereld, waarover zoveel is ge
schreven, gedacht en verondersteld
als de Nachtwacht van Rembrandt.
Tal van raadsels en geheimen, die
om dit doek hingen zyn in de loop
der jaren opgehelderd, maar hoe
meer zaken tot klaarheid zijn ge
bracht, hoe meer nieuwe puzzles er
schijnen bij te komen.
Rembrandt zelf heeft eens gezegd
één van de weinige woorden die
wij van hemzelf kennen „Schikt
U daer naer, dat gy 't geene gij
aireets weet, wel leert in 't werk
stellen, zoo zult gy de verborgent-
heden daer gy nu na vraegt, tyts
genoeg ontdekt zien."
De Nachtwacht is nu meer dan
300 jaar oud; sinds 100 jaar staat
zij in dc algemene wereldbelangstel
ling. Jaarlijks zijn er honderd
duizenden, die in stomme eerbied
enkele of meer minuten voor
deze „magistraal beheerste compo
sitie der allerbewegelijkste natuur
lijkheid" verwijlen, fnaar de tijd, dat
alle verborgenheden ontdekt zijn, is
nog niet gekomen, gesteld dat hy
ooit komen zal.
Hoeveel er ook reeds over het
kunstwerk geschreven moge zyn
het heeft tot 1942 geduurd voor er
een afzonderlijke studie verscheen,
geheel en uitsluitend aan de Nacht
wacht gewyd. Niet van de hand van
een kunsthistoricus in de sti-ikte zin,
maar van een theologisch student
uit Zwolle, D. Wijnbeek. Een boek,
dat ontegenzeglijk getuigt van be
lezenheid, studie en com bi natiezin,
dat geen puzzle onberoerd laat,
maar dat wel een te weinig aan
nuchterheid vertoont in de stijl. De
schrijver helt wat te gaarne over
naar lyriek, huivert niet gauw voor
een theatraal effect terug en draaft
op bepaalde hypothesen, die erS
stoutmoedig zijn of reeds goed
koop zijn geworden, wel eens wat al
te vaardig door.
Dc lotgevallen cn de reiniging
Dezer dagen is bij J. M. Meulen-
hoff (Amsterdam) een nieuw
geschrift verschenen, waarvan Ton
Koot, secretaris van het Rijks
museum de maker ii». Populair en
levendig, beeldend en vlot geschre
ven, zonder zich af te laten leiden
van de paden der exacte kennis en
het richtsnoer der nuchterheid. Hij
geeft feiten, maar op een subjec
tieve en daardoor suggestieve wijze
gerangschikt. Een allerprettigst
leerzaam boekje, dat méér feiten
geven kan dan de vorige monogra
fie, omdat het ook het interessante
om niet te zeggen dramatische ver.
haal geeft van de romantische en
gevaarvolle omzwervingen, die het
kostbare doek gemaakt heeft in de
oorlogsjaren van Medemblik over
Castricum en Heemskerk naarde
St. Pietersberg en wijl het tevens
een zeker denkbeeld verschaft van
de wyze, waarop het werk thans een
grondige reiniging heeft ondergaan.
Deze reiniging, deze schoonmaèk
betekent voor „De Nachtwacht" niet
meer of minder dan een bevrijding.
De dikke laag vernis, waarop in
1911 een schendig schoenmakersmes
afstuitte, is tot een dun vliesje
teruggebracht en de goudmist die
ten onrechte over het werk hing, ie
verdwenen. Het grote publiek zal
een dierbaar dogma kwijt zijn, maar
het schilderij heeft aan intrinsieke
waarde gewonnen, zeer aanzienlijk
gewonnen. Het is verjongd en ver
diept. Vooral de kleur is helderder
en stralender geworden het is of
dit schilderij van zyn gewijde voet
stuk is afgestapt, zijn qu&si-mystiek
en orakelachtige mystificatie heeft
afgelegd en nu voor ons staat in
eerlijker en oprechter gemeenzaam
heid.
Heeft het daardoor aan schoon
heid ingeboet? Geen sprake van.
Heeft het iets Rembrandtieks ver
loren. Ja, in zoverre men Rem.
brandtiek verwart met romantische
rhetorica, neen, als men ook Rem
brandt wil en kan zien als schilder,
en daarna pas als magiër, niet om
gekeerd. Wie, zoals ondergetekende,
het schilderij reeds enkele maanden
geleden heeft gezien in zijn nieuwe
staat de openbare bezichtiging
is van Dinsdag 22 Juli af weer
mogelijk is dankbaar dat men
weer onbevangen dit werk kan nade
ren, zonder de doezelige en groeze
lige mistigheden, waarin het gehuld
was geraakt.
Het is niet de geringste verdienste
van het boekje van Koot, dat het
ook op de winst van deze schoon
maak het volle licht laat vallen.
C. A. S.
Interkerkelijke geziusweek
Uitgaande van het Inter Kerke
lijk Overleg der Nederlandse ker
ken zal van Zondag 19 t.m. Zondag
26 October wederom een Inter Ker
kelijk te organiseren gezinsweek
gehouden worden.
Van 47 Sept. wordt op Kasteel
„Hockelum", te Bennekom de twee
de kaderconferentie van de Evang.
Luth. Kerk gehouden o.l.v. dc voor
zitter prof. dr. W. J. Kooiman. Het
thema van de conferentie is: „Dc
Luth. wereldkerk in oecumenisch
verband".
opschorting van de omwisselingsbe-
paling aan Amerik" verzocht.
Dit houdt dus in, dat zoals dat
vóór 15 Juli het geval was het
buitenland, indien dat ccn gunstige
handelsbalans inct Engeland heeft,
deze saldi niet meer vrij mag om
wisselen tegen dollars cn met ande
re woorden dus verplicht wordt
deze saldi in Engeland zelf te be
steden. Hierdoor maakt Engeland
dus een einde aan de voor dat land
ook wel uiterst pijnlijke toestand
waarin het was geraakt nu het in
een tijd, waarin alle Europese lan
den met een dollartekort tc kam
pen hebben, alleen voor al deze te
korten moest opdraaien cn de re-
constructic-lening, welke het van
Amerika had ontvangen om de
moeilijke na-oorlogse jaren door te
komen, fcitelij'- ter beschikking van
andere landen moest stellen.
Men moet hierbij natuurlijk niet
uit het oog verliezen, dat deze an
dere landen hun pondensaldi alleen
uit dc import van goederen in En
geland hebben gekregen cn dat En
geland tegenover deze dollarafgifte
dus wel degelijk een tegenprestatie
in goederen ontvangt, doch het is te
begrijpen, dat Engeland dergelijke
importen in ponden cn niet in dol
lars wil betalen (gelijk bijvoorbeeld
ons land de importen uit Duitsland
ook niet in dollars en ponden, doch
in gulden wil voldoen!).
Ongunstige situatie
Met dit al is dc situatie voor
Engeland de laatste weken wel zeer
veel ongunstiger geworden, temeer
daar zo duidelijk aan het licht is ge
treden, dat de internationale vraag*
naar'dollars zeer veel groter is dan
naar ponden. Doch niet alleen voor
Engeland, ook voor andere landen
is dit een somber voorteken. Bij de
oprichting van het Internationale
Monetaire Fonds had men voor ogen
een instelling tc scheppen, die tijde
lijke tekorten in valuta's zou kun
nen overbruggen, doch dit Fonds
zal nooit met zijn werkzaamheden
kunnen beginnen zolang er in de ge
hele wereld slechts vraag naar een
valuta, i.c, dollars, is. Dan zal im
mers het Fonds net zo spoedig
„leeglopen" als nu met de Engelse
lening het geval is. Het experiment
met de pondenomwisseling heeft
dus wel het bewijs geleverd, dat wij
aan de in werkingtreding van het
Internationale Monetaire Fonds nog
lang niet toe zijn.
Tussen Sluis en Delfzijl
Amsterdamse mcj. D. T. sprong in
vlaag van zwaarmoedigheid van 4e
étage. Zij overleed tijdens transport.
Verdronken bij Scheveningen 26-
jarige D. Nijcnhuis uit 's Gravenhage.
Amerikaan J. A. Penleton uit Ar
kansas viel van s.s. „Roggeplaat" in
Maas en verdronk.
Door auto aangereden en gedood te
te Rotterdam de G9-jari*« lanüDou-
wer P. Pauwe uit Rijsdijk.
1700 is gestolen uit woning in
Den Haag.
Op tennisbaan overleden de 60-ja-
rige J. K. V. V. uit 's Gravenhage.
Twee millioen boete als voorwaar
de voor buiten-vervolging-steUing
vond 76-jarige millionnair P. van
Leeuwen Boomkamp uit Amsterdam
te veel. Daarom kwam hij in verzet
voor Goois Tribunaal.
Koninklijk Instituut van ingenieurs
viert in week van 2227 Sept. zijn
honderdjarig bestaan.
Verrader van Stijkelgroep W. S.
van Dam is in Den Haag gearres
teerd.
Honderdvyftig Amerikaanse oud
strijders zullen binnenkort ons land
bezoeken.
Felle brand heeft woning ln Kor-
tenhodf verwoest.
Veilinggebouw te 's Gravenzande
is door brand ernstig beschadigd.
25-jarige H. Dam uit Wierden reed
bij Nijverdal tegen een boom en
brak zyn nek.
Prof. R. Casimir wordt 29 Septem
ber 70 jaar.
Mr. J. C. van Heuven is Neêrlands
vertegenwoordiger in sociale raad der
Uno.
Vcertiende-eeuws kerkje te Koe
dijk (N.H.) wordt gesloopt.
Vanaf 15 September worden in be
perkte mate visa voor Brits-Ameri
kaanse zone in Duitsland toegestaan
boven het huidige quantum.
DINSDAG 26 AUG.
Avondprogramma
HILVERSUM I: 19.00 Nieuws.
19.20 Vrolijke klanken. 19.50 We
deropbouw. 20.00 Nieuws. 20.12 Ge
wone man. 20.20 Omroepkarnerork.
21.00 Luisterwedstryd. 21.20 Om
roepkarnerork. 22.17 Avondgebed.
22.30 Nieuws. 22.45 Opera-parade.
23.30 Dansmuziek.
HILVERSUM II: 19.00 Bernard
Person. 19.10 Pierre Palla. 19.30
Zang en piano. 20.00 Nieuws. 20.15
Omroepork. 21.10 Reportage West
Zeeuws Vlaanderen. 21.30 Gram.-
platen. 22.15 Buitenlands overzicht.
22.30 Fluit en piano. 23.00 Nieuws.
23.15 It. Operafragmenten.
WOENSDAG 27 AUG.
Ochtend- en middagprogramma
HILVERSUM I: 8.00 Nieuws.
9.00 Voor de zieken. 9.30 Plano-
duo. 10.00 Viool met Berlijns Phllh.
ork. 10.30 Weeroverzicht. 11.00
Violon-cello. 11.45 Lunchconcert.
12.30 Weeroverzicht. 12.32 A Ca-
pella muz. 13.00 Nieuws. 13.15 Man
doline ork. 11.00 Amigo's. 14.30
Over kamerplanten. 14.50 Middag
klanken. 15.35 Piano-duo. 16.20
Zingende jeugd. 16.45 Voor de
jeugd. 17.30 Ncd. Volksherstel.
17.35 Musette ork. 17.55 Orgel en
piano. 18.15 Musette ork. 18.30
ProgT. voor de Strydkrachtcn.
HILVERSUM II: 8.00 Nieuws.
8.50 Voor de huisvrouw. 9.00 Ope
rette progr. 9.30 Waterstanden.
9.35 Londens symph. ork. 10.00
Morgenwijding. 10.20 Voor de
vrouw. 10.35 Zang. 10.55 Pop. non
stop progr. 12.00 Miller sextet.
12.30 Weerpraatje. 12.33 Voor het
platteland. 12.38 Vaudeville ork.
13.00 Nieuws. 13.15 Kalender. 13.20
Vaudeville-ork. 14.00 Voor de
vrouw. 14.15 Kamermuz. 15.00
Voor de kinderen. 15.35 Musette
klanken. 15.45 Voor de zieken.
16.15 Voor de jeugd. 17.15 Gram.-
muz. 18.00 Nieuws. 18.20 Muziek
corps v. d. Amsterdamse politie.
