NAAR EEN BETERE
VERDELING
Fox kende kunstjes, zelfs met ijs
,,Geen cake voor enkelen, zolang
er geen brood is voor allen"
Spiegel
der wereld
LANGS DE WEGEN DER KUNST
DE GELUKSVOGEL
Radio-programma
Woensdag 10 September 1947
3
Te velen zijn op dit ogenblik nog geheel verstoken
van een aandeel in het nationale vermogente weini
gen kennen het gevoel van sociale zekerheid dat be
zit meebrengt.
\\J ANNEER de regering over een
netelige zaak heeft te beslis
sen. dan neemt zij nog wel eens haar
toevlucht tot het benoemen van eert
commissie om het waagstuk nader
te onderzoeken Boze ton sen bewe
ren dan nog al eens. dat zij een
dergelijke commissie als kapstok ge
bruikt om voorlopig van de moei
lijkheden af te ziin Ik zou niet dur
ven beweren, dat dit nimmer voor
komt Maar aan dc andere kant heeft
het instellen van een commissie,
waarin allerlei stromingen en groe
pen vertegenwoordigd zijn het voor
deel. dat dc zaak uit de zuiver par
lementaire sfeer wordt gehaald en
dat allerlei vooraanstaande niet
ambtelijke belanghebbenden en des
kundigen er hun licht over kunnen
laten schijnen.
In zulke omstandigheden doet een
commissie veel nut. Terecht is dezer
dagen nog weer van dit middel ge
bruik gemaakt, nu de Minister van
Sociale Zaken zal overgaan tot het
instellen van een commissie. ..welke
zal onderzoeken of. en zo ja. in hoe
verre het wenselijk is. door wette
lijke maatregelen de spreiding van
bezit ove»- de grote massa des volks
en een redelijker verdeling van het
inkomen over de verschillende groe
pen der bevolking te bevorderen".
Wat wordt bedoeld met bevorde
ring van de bezitsspreiding? Ieder
Het klopt niet
1-4 EN van de mid-
delen w aarmee
de door de commu
nisten geleide S(o-
zialistische) Eün-
l heitspartei) Dteuts-
L lands» haar aan-
vfÉÊggJa hang tot dusver
RMfc steeds trachtte te
I* M versterken. was
bML haar propaganda
voor het behoud
van de politieke en economische
eenheid van Duitsland. Altijd weer
wierp zij haar voornaamste tegen
standers. de sociaai democraten van
•is Westelijke zones, het verwijt naar
het hoofd, dat deze door hun steun
aan ..het kapitalistische Westen" de
verdeling van Duitsland in de hand
werkten. Gezien het feit. dat de
S E D. in de Russische zone de meest
invloedrijke partij is. werd dan ook
in het bijzonder van het Ocsten van
Duitsland uit steeds alarm geslagen
tegen verdelingsplannen ten opzich
te van Duitsland.
Zo werd op 1 Augustus door de
onder Russische controle staande»
kranten bekend gemaakt, dat de ge
zamenlijke minister-presidenten der
staten uit de Russische zone zich tot
de geallieerde contróleraad te Ber
lijn hadden gericht met een nota.
waarin het herstel van de economi
sche en politieke eenheid van Duits
land werd geëist en de instelling van
een centraal bestuur werd verlangd
Deze actie paste volkomen in wat
we hierboven over de houding van
de S E.D. hebben gezegd.
THANS echter schijnt diezelfde
SE.D. haar standpunt radicaal
t? hebben géwijzigd. Op een regio
naal congres van de leiders dezer
partij, dezer dagen te Sonderhausen
in Thünngen gehouden is. bliikens
een bericht in ons blad van TVIaan-
lag. met grote meerderheid van
stemmen een resolutic_ aanvaard,
waarin onmiddellijke inschakeling
van de Russische zone in de Sowjet-
unle wordt verlangd.
Hoe is deze radicale ommekeer te
verklaren'' Wij zien hiervoor geen
andere uitleg dan dat die leiders van
de SED uit de mislukking van de
Eerste Parijse Conferentie o\ er het
plan-Marshall de conclusi- hebben
getrokken, dat de kloof tussen West
en Oost-Europa hierdoor zo diep is
geworden, dat zij practisch als on
overbrugbaar dient te worden be
schouwd
In deze zelfde lijn liggen ook de
berichten, welke de laatste weken
nu en dan tot ons doordrongen, dat
de SED in de verschillende staten
van de Russische zone met steeds
meer nadruk de formatie van poli
tieke blokken van het model als de
eenheids- en vaderlandse fronten in
de staten van Oost- en Zuid-Oost-
Europa aan het bedrijven was. Na
tuurlijk met de vooropgestelde be
doeling om zichzelf, precies als in
de andere satelliet-staten, langs deze
weg aan de macht te helpen.
De partij, welke de S.E.D. met de
ze blokvorming vooral wil „vangen"
is de C(hristelijke) Dfemocratische)
UfnieL
De derde grote partij, die der Li
berale democraten. daarentegen
wordt door haar geregeld als de ver
gaarbak van alle reactionnaire en
fascistische elementen voorgesteld
Erkend dient echter, dat de CDU
zich tot dusver niet erg mak heeft
getoond en zich noch voor zoet ge
fluit noch voor intimidatiepogingen
van de zijde der SED erg gevoelig
heeft getoond. De C.DU. verklaart
bij monde van haar leider in het
Oosten. Jacob Kaiser, steeds op
nieuw. dat zii zichzelf, dat is zelf
standig. wil blijven en om dit te
kunnen bereiken, verklaart zij zich
iedere keer weer tot voorstandster
van. de economische en politie
ke eenheid van Duitsland. Een even
consequent als knappe tactiek, die
haar tegenstander, de S E.Dge
dwongen heeft om zich nu terwille
van het behoud van do-macht een
voudig helemaal in de armen van
de Sowjetunie te werpen.
Het mooiste daarbij is nog. dat die
Russische armen voorlopig nog niet
open staan voor de S E D Want on
geveer tegelijk met de SE.D. heeft
ook de C D U een groot congres ge
houden. En daar heeft de vertegen
woordiger van het Russische bestuur,
kolonel Tulpanof. verklaard, dat hij
het betreurde, dat de poging van de
CD.U. om te komen tot de instelling
van een nationale Duitse vertegen
woordiging mislukt was tengevolge
van buitenlandse (lees Westerse!)
Inmenging.
Met andere woorden: of de S.E D.
Is in Sonderhausen een slag vóór
geweest bij Moskou, of kolonel Tul
panof is een slag achter bij de offi
ciële politiek. Maar in ieder geval:
hier klopt iets niet
mens is gehecht aan bezit. Persoon-
luk huiselijk bezit is iets. dat het
loven waardevol maakt. Wij allen
zijn gehpcht aan het bezit van de
dingen, die wij dagelijks gebruiken,
zoals onze meubelen, onze fiets, enz
Belangrijk is daarnaast ook het
hebben van enig vermogen Men kan
er in moeilijke omstandigheden op
terugvallen Het geeft daardoor het
gevoel van sociale zekerheid, dat op
dit ogenblik nog te weinig wordt
gevonden.
Niet ..opdelen"
van
dat
WIE de vermogenstoestand
ons volk nagaat, ziet.
het aantal personen, dat >n de ver
mogensbelasting is aangeslagen, zeer
gering is Het overgrote deel der
Nederlanders heeft weinig bezit. De
taak der commissie is na te gaan of
hierin verandering zou kunnen wor
den gebracht. Daarbij zit niet de be
doeling voor. dat men van het ver
mogen der bezittenden een deel
neemt en dat aan de niet-bezitten-
don geeft. Met een dergelijk „ge
lijk op delen"? dat gelijk staat met
verbeurdverklaring. wordt slechts
een economische chaos geschapen.
Het gaat bij dit vraagstuk niet om
een aantasting van het persoonlijk
bezit van hen. die wat hebben, maar
het bevorderen van persoonlijk be
zit van hen. die nog niets hebben.
Reeds thans bestaan er enkele
wettelijke maatregelen, die de bezits-
spreiding in de hand werken. In
1918 kwam dc Landarbeiderswet tot
stand. Het doel van deze wet is om
landarbeiders door gunstige afbeta-
lingsvoorwaarden in de gelegen
heid te stellen eigenaar van 'n
plaatsje" te worden. Het in eigen
dom verkrijgen van duurzame ge
bruiksgoederen als radiotoestellen,
naaimachines, stofzuigers, kan wor
den bevorderd door een goede rege
ling van het afbetalingsbedrijf. Een
wet van 1936 stelt allerlei waarbor
gen. dat zij. die het beroep of bedrijf i
van kleinverkopen op afbetaling uit
oefenen. voldoende betrouwbare
lieden zijn. Voor velen is een groot
ideaal het hebben van een eigen
huisje. Het zijn o a. de bouwspaar-
kassen die het verkrijgen daarvan
gemakkelijker maken door het be
vorderen van collectief sparen. Mi
nister Lieftinck heeft het vorige jaar
door een wettelijke voorziening het
bouwspaarkaswezen. dat door de be-
'zetter was gehavend, weer op gang
gebracht. Het belangrijkste middel
voor het verkrijgen van bezit is
uiteraard? het sparen Er komt bin
nenkort voor dit doel een Nationale
Spaarraad, die het sparen moet sti
muleren.
Een ander middel tot bezitssprei-
ding. dat niet wettelijk is geregeld,
is de z.g.n. deelneming in de onder
neming. Dan kunnen de arbeiders
onder bepaalde voorwaarden een of
meer aandelen in de onderneming
waarin t-jj werken, ontvangen, waar
op zij dividend krijgen. Het systeem
is reeds jaren bekend, maar nog
slechts sporadisch toegepast. Bij ons
bestaat het o a in de Gist- en Spiri
tusfabriek te Delft.
Geen cake
F5eHALVE de bezitsspreiding
moet de Commissie onderzoe
ken de mogelijkheid van een meer
redelijke verdeling van het nationale
inkomen over de groepen der bevol
king.
De cijfers van het Centraal Bureau
voor de Statistiek wijzen uit welke
grote tegenstellingen er op dit ge
bied zim. Het aantal gezinnen met
een inkomen beneden de f 1800
bedroeg in 1938 1 152 000; het aantal
gezinnen met een inkomen boven
de f 6000 bedroeg slechts 65.000
In het licht van deze cijfers zal wel
niemand ontkennen hoe gewenst het
is het inkomen der grote massa op
te voeren. Het zal daarvoor nodig
zijn. dat de nationale goederen
stroom wordt verbreed en dat een
groter deel daarvan aan de grote
Blauw-Wit verliest van
Frein
Blauw-Wit heeft Dinsdagavond in
het Olympisch Stad ,i een verdien
de 3—1 nederlaag geleden tegen
Frem 1886 uit Kopenhagen. De rust
ging iu met een 1—0 voorsprong
voor de Amsterdammers. Bij de De
nen, die Donderdagavond in Den
Haag tegen eeu jondsclftal zullen
spelen/viel \oo'i| het ?pel van de
nationale spil Nielsen op.
Nederl. ploeg voor de
Olymp. winterspelen
De commissie voor het hardrijden
van ile Kon. Xed. Schaatsen rijders-
bond heeft de 19-jarige Wierdense
schaatsenrijder Anton Huiskcs, die
in het afgelopen seizoen nogal van
zich d?ed spreken, gekozen voor de
trainingsploeg. die in Decemher en
Januari naar Noorwegen wordt uit
gezonden. De twee andere rijders
iii deze ploeg zijn Jan Langendijkeu
Kees Broekman, terwijl de vierde
man gekozen zal worden uit de rij
ders Buven. Verbiezen. Kortenoever
en de jeugdige Koning.
Nederlands zevental
gekozen
Van ome speciale verslaggever)
Het Nederlands zevental dat op
de Europese zweuikampioenschap-
pen te Mjinte Carlo zal uitkomen is
al» volgt samengesteld: Rohner,
Brasem, Ketelaar en Korenaar, van
Rootselaar, tan Feggelen en Smol.
De t?8-jarige motorrenner B.
Brussel uit Killernan is dodelijk ver
ongelukt tijdens een race voor de
grote prijs van man voor ama
teurs (lichtgewichtklasse) op het
beroemde TT-circuit.
De tonde van Sas van Gent
werd -geronnen door rle Belg Paepe.
L. v. d. Zande uit Halsteren werd
derde, terwijl Lakeman als vierde
binnen kwam. Middelkamp moest
wegens bandbreuk opge^n.
TUIN KALENDER
WOESSDAG 10 SEPTEMBER.
De maand September en de eerste
helft van October zii.t het tijdstip,
waarin de winteraardappelen wor
den gerooid. Dit werk geschiedt bij
voorkeur bij d-oog wee. en het liefst
als de grond ook benoorlgk droog is.
\adat de knotten na 'iet rooien op
het veld nog wat in d' zon en wind
zijn gedroogd, worden ze zorgvuldig
gesorteerd. Want alleen gave aanl-
appelen kon en voor winter bewaring
in aanmerking, haarorr worden be
schadigd t knollen en andere, die
rotte plekken hebben, epart gehou
den. Indien het g^was door de aard
appelziekte (het z.i/ kwaad) was
aangetast, kan deze ziektook wel
tot de knollen zijn doorgedrongen
en daarin het ontst jan tan zieke of
rottende A lekken tengevolge hebben
gehad. Hierop moet bij de sortering
nauwlettend worden toegezien.
Scheepstijdingen
ABBEKERK. R'tlam—Freemant-
le. 8 Sept te Marseille; MELIS-
KERK. IV cl am Sydney. 8 Sopt. te
Adelaide; NOORDWIJK, 8 Sept. v.
Antwerpen te Lissabon; TROM-
PENBURGH. 7 Sopt. van R'dam te
Klngslynn; TIBERIUS. 8 Sept. te
Lissabon; VENUS 7 Sept. te Oron;
JUNO 8 Sept. te Amsterdam; ARI
ADNE 9 Sept. to AmsterdamVAN
OSTADE 5 Sept van Ponta Dclga-
da naar Amsterdam; BOSCHFON-
TEIN 8 Sept van Southampton nr.
Kaapstad; WINTERSWIJK. 7 Sopt
te Walvis Bay; NIGERSTROOM.
8 Sept. te Antwerpen; ABBEKERK
R'dam-Frccmantle. 6 Sept. gepass.;
GERARD DOU. Batavia—Rotter
dam. vorm. 9 Sept. van Beirouth;
Kota Baroo, R'damBatavia. 8
Sept. van Port Said; Kota Inten,
R'damBatavia, 8 Sept. van Suez;
LTTRECHT, R'damBatavia, pass.
S Sept. Gravcsènd. WELTEVRE
DEN. 5 Sept. van Makassar te Ce-
bu; ABBEKERK. 6 Sept. van Ha
vanna naar Antwerpen: ARNE-
DIJK, 8 Sept. te Philadelphia;
AXELDIJK. 6 Sopt. van R'dam te
Havanna; WESTERDAM, 8 Sept.
van R'dam te New York.
Wat Marjolijntje beleefde, toen
zij uit ging met oom Rick
T EDERE dag was voor
A haar een groot feest,
zolang Oom Rick er was.
Toen de week b|jna om
wês zei Oom Rick: „Wat
zullen we vandaag rens
doen Ik denk. dat iü best
zin in een ijsje zult heb
ben." Marjolijntje lachte
met glinsterende ogen van
genoegen.
Zo togen Oom en nicht
je naar de stad oin ijs te
gaan eten. B(j een gezellig
restaurant aangekomen,
gingen ze naa* binnen en
vonden een plaatsje bij
het raam.
„Nu peuter vertel me
eens wat je hebben wilt."
„Ik wil graag frambo
zen ijs." zei ze met een
gedecideerd stemmetje.
Naast hon zat een da
me met een erg grappig
hondje, een foxterricr. die
allerlei kunstjes kende.
Marjolijntje zat er met
Krabbeltjes
en
Babbeltjes
aandacht naar te kijken.
Ondertussen was de portie
ijs al gearriveerd. „Ik zou
nu maar eens aan je ijs
beginnen voordat het
smelt." zei Oom Rick.
Met een schrik draaide,
ze zich om. ze had ook zo
ingespannen zitten,. kijken
naar het hondje! Oom
Rick lachte hartelijk om
haar verbaasde gezichtje.
Toen viel haar blik op de
heerlijke, grote portie ijs.
Schrikken en lachen
Oom Rick knikte haar
bemoedigend toe. „Begin
maar gauw." Met kleine
genietende hapjes at Mar
jolijntje van haar ijs.
Plotseling voelde ze
twee harige pootjes op
haar arm en van schrik
liet zc haar lepeltje val
len. dat pardoes op do
neus van Fox viel. Hij zat
onder het ijs. het was zo'n
grappig gezicht, dat Mar-
lolijntte in lachen uit
barstte. „O oom Rick, kyk
eens ziet hjj er niet leuk
uit met al die kloddertjes
ijs op zijn neus.
Het was inderdaad een
potsierlijk gezicht. Het
•beest probeerde op alle
mogelijke manieren het ijs
van zijn neus af te likken,
wat hem slecht lukte.
„Geef hem mijn biscuitie
maar. dan heeft hü ten
minste toch wat." zei Oom
Rick tegen Marjoiyntje.
Ze gaf het koekje aan
het hondje, dat daarna
kwispelend naar zijn
„vrouw" terug liep.
„Allien we weer eeps
opstappen, peuter?"
In de tram praatte ze
nog honderd uit over het
leuke hondje.
„Roosevcltlaan," riep de
stem van de conducteur.
Slapen bij het toetje
„Kom Marjolijntje dit is
onze halte." Ze huppelde
opgewonden naast Oom
Rick voort. Haar mondje
stond niet stil onder het
eten. maar tijdens het
toetje was onze Marjolijn
tje zo moe. dat ze op haar
stoel in slaap viel.
Maar moeder maakte
haar wakker en zei: „Kom
meisje, zeg maar gauw
welterusten," Slaperig zei
Marjolijntje iedereen goe
denacht.
„Truste Pappie. Truste
Oom Ricky en nog wel be
dankt."
De volgende ochtend was
Oom Rick al vertrokken
voor Marjolijntje opstond.
Het was erg lammer, dat
ze hem niet meer zag.
maar ze had een prettige
herinnering aan haar
nieuwe oom.
Kleine-mensenboeken
TT EN boekbespreking
lees 1e in de krant en
ook de radio zendt deze
besprekingen wekeliis uit.
Dikwijls lees je of luis
ter ic niet eens, want hot
onderwerp interesseert je
niet. 't Zijn immers toch
allemaal grotc-mensen
boeken. Als het nou nog
over een iongen ging, die
allerei fiine avonturen be
leefde of over een meisje
dat op weg naar school
een jongetje in de sloot
ziet vallen cn zonder te
aarzelen in
Even snoepen
Zou ik het doen. of zou ik het laten
Och. de vrouw heeft 't toch niet in de gaten.
O, wat ruikt dat lekker zeg
't Vrouwtje gaat juist even weg.
Zou ik het doen. of zou ik het laten
Zou ze mij om één likje haten7
Eén. ja één klein likje gauw,
Afmmntwat heerlijk-heer lijk miaaaauw!
springt om hem eruit te
halen. De ouders van het
jongetle zijn het meisje
zo dankbaar, dat ze haar
een reisje naar Zwitser
land (in een boek kunnen
immers de wonderlijkste
dingen gebeuren) beloven,
waar zc heerlijk kan skiën
Vandaag gaan we in
Krabbeltjes en Babbeltjes
ook twee boeken bespre
ken. Zc zijn klein van om
vang. maar de inhoud is
veelzijdig en jullie kunnen
er heel wat#uit leren.
..Jongenszakboek" Is de
naam van een van deze
twee boeken.
Wat er in staat
Zondagmiddag ratelt de
radio-omroeper na de
nieuwsberichten met een
enorme vaart de uitslagen
van de gespeelde voetbal
wedstrijden af.
AchillesBe Quick
Go AheadVclocitas
XerxesTubantia
Al deze vreemde woor-
het ""water Zl>" "?men y°«f-
balvercnigingen. Wat de
betekenis ervan is? Vader
weet er wel wat van,
maar in „Jongenszak-
boek" kun je ze allemaal
vinden. Spaar je postze
gels? Houd je van
sport? Interesseer je ie
vo.or automerken, sche
pen. zweefvliegen, scha
ken en tekenfilms?
Ook dat vind je in „Jon
genszakboek". Geen ein
deloos lange hoofdstuk
ken. waarvan je gauw
wat vergeten zal. maar
kort cn krachtig kun je
juist dat in dit boekie
vinden, wat je graag wil
de weten.
Wie, wat, waar?
voor de jeugd, is de naam
van het andere boek. Ge
deeltelik heeft dit boek
dezelfde inhoud als „Jon
genszakboek", maar het
behandelt de onderwerpen
wat uitgebreider. Wat heb
je er aan jongens, wan
neer je in de trein zit en
je denkt er nooit eens
over na, hoe de locomo
tief eigenlijk ontstaan is.
Wat heb je er aan om
eens met je vriend mee t©
gaan zeilen, als 1e nau
welijks weet hoe alle on
derdelen van een zeilboot
heten.
Ja. Jongens zo zou ik
nog wel een poosje door
kunnen gaan. maar jullie
kunnen beter met je vcr-
ïaardag of Sinterklaas de
ze boekon op je verlang
lijstje schrijven. Je zult
eens zien wat een plezier
je daarvan hebt. f.,Jon
genszakboek" onder re
dactie van F. H M. Bloe-
mink WieWatWaar.
Jaarboek '47'48. Uitge
verij „WieWatWaar"
te R'dam. A. W. Sijthoffs
Uitgeversmij. N.V. Lel
den.)
komens der eenvoudigen met 8
00waren gestegen, terwijl de inkomens
massa ten goede komt. De bekende der v elgestelden met 11 a 12 wer-
Engelse sociale hervormer Lord Be
veridge stelde hier een pakkende
leuze: „geen cake voor enkelen zo
lang er geen brood is voor allen".
De vormen, waarin de sociale po
sitie der massa kan worden verbe
terd, zijn van verschillende aard.
Twee daarvdh wil ik noemen.
In de eerste plaats kan de gemeen
schap bepaalde diensten voor de
grote massa gratis of tegen geredu
ceerde prijs bewijzen. Men denke
aan het goedkoop beschikbaar stellen
van scholen, ziekenhuizen, enz. Een
Engels schrijver heeft voor 1937 een
schatting gemaakt, dat door open
bare uitgaven en belastingen de in
den verminderd.
Een betere verdeling kan in de
tweede plaats worden bereikt, wan
neer het inkomen, dat als loon e.d.
wordt ontvangen, reëel wordt ver
hoogd. zodat er meer voor kan wor
den gekocht. De Commissie zal dit
punt zeker uitvoerig bezien en dan
voor heel wat moeilijkheden komen
te staan. Onderwerpen als de kapi
taalvorming. de vermeerdering der
productiviteit, e.d. zullen aan de or
de moeten worden gesteld.
Wij zijn benieuwd naar de resulta
ten van de arbeid der Commissie.
Mr Dr A. A. van Rhijn.
Dc llaagse beeldhouwster mevr.
Corrien Franzcnlleslenfeld is
dezer dagen begonnen met de eer
ste werkzaamheden voor het
Utrechtse herdenkingsmonument
dat op het Domplei geplaatst zal
worden en waarschijnlijk in het
voorjaar van '4(1 geneed zal komen
Zoals bekend, wordt het monument
een symbolische vrouwcnjiguur,
die een fakkel draagt 6 meter
hoog. In haar atelier heeit zij een
werkmodel op een derde van de
ware grootte vervaardigd, waarme
de zij op bijgaande foto bezig is. Xa
dit boetseerwerk met klei komt in
tweede instantie een uitvoering in
gips aan de orde, waarna met het
eigenlijke monument begonnen kan
worden.
TN tegenstelling tot Engeland en
Frankrijk staat hier te lande de
l.ecn-acter niet in dc gunst. Het pu
blick loopt er niet warm voor en de
gezelschappen hebben niet de moed
te pogen de algemene smaak te
doorbreken. Er is ook te onzent
nog een tijd geweest, waarin de een-
acter als „lever de rideau" een zeker
burgerrecht had. Die tijd is voorbij.
Prettig is het enkele initiatieven te
kunnen noemen, die wellicht vermo
gen mee te werken, om aan de alge
mene (en misplaatste!) afkeer een
einde tc maken. Evenals dc korte
novellen in dc literatuur, heeft ook
dc een-acter op de planken bestaans
recht: ja, in menig opzicht overtreft
zij. of kan zijn overtreffen het grote
3- of 4-bedrijvigq stuk. De Academie
voor Dramatische Kunst „Dc Toneel
school" heeft een prijsvraag uitge
schreven voor een oorspronkelijke
1 Ned. een-acter, bestemd als studie
materiaal. Dc speeltijd mag niet
meer dan ongeveer 20 minuten be
dragen. De prijs bedraagt f 100. Dc
jury bestaat uit mevr. Jcanne^v.
SchaikWilling, cn de heren W. Ph.
Pos (directeur Toneelschool) en
Ferd. Sterncberg.
Het andere initiatief, van de N A.
T.U. uitgaand, wif het spelen van
cen-acters door dilettanten stimule
ren Er is een landelijke een-acter-
wedstrijd uitgeschreven en thans is
men doende een jury samen te stel
len, welke de prestaties zal toetsen.
t-T ET Ned. Volkstoneel heeft in de
1 -1 Doelenzaal te Amsterdam de
eerste voorstelling gegeven van Hen
ri Ghéon's mirakelspel „De Klucht
van de Gehangene", in een nieuwe
vertaling van Ben Groeneveld. die
ook de regie verzorgde. Jaap Hoog-
stra had er een speciale proloog voor
geschreven. Het was de rentrée van
Hans van Meerten op het toneel, die
in 1942 de planken had vaarwel ge
zegd toen de Kultuurkamer was op
gericht. Hij speelde de rol van de
Vader en wist tezamen met Ten
FEUILLETON
JOHH l/AA/ SHELLEHeeRO
..Het geschreeuw hield op. Vrolijk lachend ver
liet het publiek de zaal. Ja. als je die Mexicanen
iets in 't Engels vroeg, verstonden ze je gewoon
lijk helemaal niet, maar zodra er iets van
„money" in kwam. en dan nog wel van „money
back", dan ging het beter. Wat een bof! Een halve
voorstelling te hebben gezien en dan je geld te
rug te krijgen! Dat was nog eens een meevaller'
Beneden in de kleedkamer van de d'Arcys werd
krijgsraad gehouden. Dat wil zeggen: mevrouw
d'Arcy huilde; Mijnheer verwenste Cuckoo met
heel zijn repertoire van krachtige verwensingen:
Miss Mabel zoog onverschillig op een sinaasappel
en de drie danseresjes pakten hun koffertjes en
bespraken hoe ze het beste weer uit Mexico weg
konden komen.
„Maar", zei ik. „is het dan helemaal afgelopen?"
„Hoe kunnen we nu verder zonder Cuckoo",
jammerde Mevrouw d'Arcy.
„Is hij dan weg? Is hij niet in het hotel?
heeft hij ons
„Gesmeerd heeft 'ie hem. die kleine rat!" Woe
dend trok Jack d'Arcy de valse snor van zijn bo
venlip (hij speelde ook de schurk in de laatste
acte; „Is dat nou een streek. O, als ik hem in
mijn handen had!"
„Misschien kunnen we hem nog te pakken
krijgen", opperde ik.
Die hoop duurde niet lang
Als je de brandladder van het operahuis
(d.w.z houten stal met stoelen» beklom, kon je
tot ver over de baai van Acapulco zien. Die mor- Topolobampa. het binnenbrandje
gen had er een kleine schoener „The Carrier -
Los Angelos" in de baai gelegen. Van mijn uit
kijkpost op de brandladder zocht ik de baai af.
Rood en goud spiegelde het water in het licht
van de ondergaande zon. Maar de Carrier zag ik
niet meer. Wel een paar Dolfijnen, die lustig in
het water rondspartelden. doken, omhoogkwa
men en weer doken, en ik vond het zo'n mooi
gezicht dat ik bijna de hele Cuckoo-tragedie ver
gat.
Toen ik weer beneden kwam zei ik: „Hij is
zeker op weg naar Los Angelos", door welk
nieuws Madame weer begon te huilen en Jack
enige uitgezochte nieuwe benamingen voor Cuc
koo aan zijn repertoire toevoegde, alsmede de
wens dat de gevluchte komiek onderweg schip
breuk mocht lijden. Ik begon na ook maar mijn
boeltje te pakken, want ik begreep wel. dat dit dc
genadeslag was \oor „Het Groene Maskeer". Jam
mer. want het was pas de derde maand van mijn
toneelcarrière, ik vond het. ondanks alle ontbe
ringen en teleurstellingen, altijd nog iets prach
tigs.
We hadden anders wel pech gehad
Het was al begonnen in Guaymas toen het
gehele gezelschap, behalve ik. een feestmaaltijd
van varkensvlees had gehouden, ter afwisseling
van die eeuwige tortillas. „Die vieze pannekoe
ken. hoe kan je ze eten. ze smaken net naar on
gebluste kalk", vonden de anderen. Maar ik had
de varkens in de straten van het stadje te op
lettend bestudeerd, cn daardoor mijn trek in
carbonado helemaal verloren. Die Mexicaanse
varkens, dat zijn gewoonweg riolen op vier po
ten. vind ik. en die avond had ik zoals gewoon
lijk mijn bonen en tortillas gegeten. Twee weken
lang was het gezelschap ziek en akelig geweest,
de voorstellingen konden niet doorgaan cn voor
taan hielden zij zich strikt aan bonen en mais-
koeken en chili-saus En dat was het begin van
een opeenvolging van rampen- de muggen in
in het theater
van Tepic. waarbij de helft van de costuums in
vlammen opgingNeen, Mexico had ons niet
met open armen ontvangen. Het merkwaardige
was dat alleen ik aan al die narigheden was ont
snapt. Het bezorgde mij de naam van geluksvo
gel. Ook al omdat ik in Manzanillo tweehonderd
pesetas in een van die ontelbare Mexicaanse lote
rijen won. Ik had het nooit gedacht. Ik kocht het
biljetje uit medelijden voor de arme stakker die
er mee liep te bedelen. In ieder geval- daar had
den we allemaal van geprofiteerd want door dat
geld hadden we juist onze reis- en hotelkosten in
Acapulco kunnen betalen anders, was „Het
Groene Masker" al eerder op de fles gegaan.
Goed bekeken, had ik. de geluksvogel, of el Chi-
ripero in het Mexicaans, het leven van „Het
Groene Masker" twee weken gerekt.
Dat het nu toch uit was, dat was Cuckoo's
schuld. Cuckoo was aan de Pulque verslaafd ge
raakt. dc zure, sterke drank die ook zoveel Mexi
canen tc gronde richt. De vochtige hitte, onze
reeks ongelukken, het was alles te veel geweest
voor Cuckoo. Waarom was hij er eigenlijk van
door gegaan? Misschien was hij bang geweest dat.
al6 hij nog langer m Mexico was gebleven, hij
helemaal te gronde was gegaan? Was hij op de
vlucht geslagen voor zijn eigen zwakte' Nu. dat
zou ik kunnen begrijpen; maar toch vond ik dat
hij zon streek niet uit had mogen halen Had hij
nog maar even gewacht In Mexico City was het
klimaat heerlijk, als hij het nog even had kunnen
volhouden totdat wij op het plateau waren aan
gekomen, u nar het droog cn gezond is Als.
als. Wat hielp het Het was nu eenmaal zo. cn
het beste was om niet meer over Cuckoo te den
ken Er waren andere dingen te doen Eerst pro
beerde ik Madame d'Arcy te troosten Want al
haar Oosterse schmink versmolt nu in tranen
..Kom kom", zei ik. m een poging om haar de
vrolijke kant van de zaak te laten zien. „Laten
we blij zijn uit dit ongeluksland weg te komen".
Kuyl. de zoon. momenten van echte
poëzie in de voorstelling te bren
gen Tine Mcdema speelde de rol
van Carmen en Ben Groeneveld zelf
was 'de rechter; Ru Mulder was de
waard en Jaap Hoogstra de gendar
me. De spelers werden na afloop in
dc bloemen gezet, speciaal Hans van
Meerten, die door de heer Both, be
stuurslid van de Kunstcnaarsfedera-
tie werd toegesproken.
NAAR men weet zal Rlka Hopper
midden October haar gouden
toneel-jubileum vieren en wel als
gast bij „Comedia". In Haarlem heeft
zich voor dit doel reeds een comité
gevormd. Waar blijven de andere
steden? Waar blijft Utrecht?
HET Concertgebouw-orkest o.I.v.
Ed. van Beinum heeft het
nieuwe muziekseizoen in Amsterdam
geopend met een Russisch program
ma, waarvoor veel belangstelling
werd geloond, ook van officiële Rus
sische zijde Tot diep in dc vooraf
gaande nacht was men nog bezig
geweest met de laatste linnd aan_de
restauratie-werkzaamheden in de
zaal De nieuwe vloer en het uitge
bouwde podium hebben, zo heeft
men vastgesteld, do acoustiek niet
ongunstig beïnvloed De nieuwe in
tieme foyer onder het podium vol
deed ook aan de eisen.
13 INNENKORT zal de Engelse
■L' componist Michael Tippet naar
ons land komen, om de uitvoering
bij te wonen van een zijner werken,
n.l. het oratorium „A Child of our
time". Dit zal n 1. op 17 en 18 Sept.
0.1.v. Jan Out in Arnhem worden
uitgevoerd ter herdenking van de
„Slag om Arnhem". Dc uitvoering
van 17 Sept. wordt uitgezonden door
dr N C R V., de B.B.C. (Engrland) en
1.N.R (België» In het oratorium zijn
inplaats van koralen vijf negro-spi
rituals verwerkt
ONDER grote belangstelling werd
te Stadskanaal, do geboorte
plaats van wijlen de Groninger dich
ter cn schrijver G. W. Spitzen, een
bijeenkomst gehouden te zijner na
gedachtenis. Spitzen schreef onder
het pseudoniem Geert Teis Pzn.. een
groot aantal gedichtjes en proza
stukken in het Groninger dialect
De heer K. ter Laan. oud burgemees
ter van Zaandam te Wassenaar,
voorzitter van de landelijke vereni
ging Groningen, sprak een openings
woord. waarna door diverse sprekers
het woord werd gevoerd over le
ven en werken van Geert Teis. wiens
bijdragen in het Groninger dialect
van onschatbare culturele waarde
zijn. Uit verschillende van zijn bun
dels werd voorgedragen onder meer
uit zijn nog niet gepubliceerde auto
biografie pil uit de bundel „Warrel-
snee" welke laatste door de dichter
in zijn 75e levensjaar werd geschre
ven.
Na afloop werd een in de gevel
van het geboortehuis van Geert Teis
geplaatste gpdenksteen vervaardigd
door de beeldhouwer W. Valk. ont
huld Dez<* steen draagt om. de in
scriptie Hai verston ons volk en
ons volk het hom verstoan".
mevr. J. Bauer-
Jan Sluyters.
-Stumpff en de heer
(Wordt vervolgd).
T-T ET bestuur der Maatschappij
1 1 „ArtJ et Amicitiac", Rokin 112
A'dam. heeft wederom een wedstrijd
voor jeugdige schilders uitgeschre
ven. fpneinde te voldoen aan de be
schikkingen van wijlen de heer Wil
helm Ferdinand van Collen. Er
zijn drie prn^en beschikbaar, resp
f 500f 3'0en f ?50.alsme
de twee accessits van elk f 75.
De iurv bestaat uit het bestuur
van de Maatschappij samen met
Annle Woud zal 1 October naar
Engeland vertrekken voor het geven
van een aantal liederavonden. Sam
Swaap. eerst concertmeester Resi
dentie-orkest is voor een korte tour-
née naar Finland vertrokken.
De tentoonstelling van Weena©
Kunstschatten sluit onherroepelijk op
12 Oct. Het totaal aantal bezoekers
bedraagt sedert 10 Juli -130.343. De
tentoonstelling .Uit eigen bezit"
boekt' reeds 153.562 bezoekers, waar
van 96 999 voor „Dc Nachtwacht".
In het zaaltje „Ex Libris" te Brus
sel wordt een verzameling van ge
kleurde tekeningen van de kunst
schilder Marcel Hasten tentoonge
steld, die volkstypen uit Zwolle.
Leeuwarden. Volcndnm, Zuid-Beve
land. Walcheren. Zeeland en Scheve-
ningen uitbeelden.
„The best years of our lives", met
veel succes op het Brusselse film
festival ontvangen, en die binnen
kort in ons land zal worden uitge
bracht. zal gebruikt worden bij de
heropvoeding in democratische zin
van Duitsers en Jappen. De film
wordt vertoond in alle Amerikaanse
militaire zones in Duitsland en Oos
tenrijk in Japan en Korea.
WOENSDAG 10 SEPT.
Avondprogramma
HILVERSUM I: 19.00 Nieuws.
19.15 Bouwen en Bewaren. 19.30
Actueel geluld. 19.45 Amusements-
ork. 20.00 Nieuws. 20.15 Wndings-
samenkomst. 21.00 Ned. kamer
koor. 21.30 Marinierskapel. 22.30
Nieuws. 22.45 Avondoverdenking.
23.00 Ork. parade.
HILVERSUM II: Monia Liter en
zijn ork- 39.15 Nieuws uit Indië.
19.30 Ons leven en ons geloof. 19.45
Ds. Sirks. 20.00 Nieuws. 20.15 Ope-
ra-ork. 21.15 Luisterspel: Het Wa
terloo van Meneer Pratt. 22.15 Wim
lbo en pianoduo. 22.45 Sport
(zwemmen). 2300 Nieuws. 23.15
Viool en piano. 23.25 Gr.pl.
DONDERDAG 11 SEPT.
Ochtend- cn middagprogramma
HILVERSUM I: 8.00 Nieuws.
10.15 Morgendienst. 10.45 Vocal©
Solisten. 11.00 Voor dc zieken. 11.45
Orgelpl. 12.00 Angelus. 12.03 pia
norecital. 12.30 Weeroverzicht.
12.33 Lunchconcert. 12.55 Zonne
wijzer. 13.00 Nieuws. 13.20 Welk
bock. 13 25 Lunchconcert. 14.00
Continental Quintet. 14.40 Voor de
v»ou\v. 15.00 Claunet recital 15 30
Bovd Neel's strijkork. 36.00 Bijbel
lezing. 16 45 Radio Cembalo gezel
schap. 17.15 Peter Nobino's Muset
te ork. 18 00 Foden's Motor Works
Band. 18 30 Progr. voor de Ned.
Strijdkrachten.
HILVERSUM II: 8.00 Nieuws.
9.30 Waterstanden. 9 35 Arbeids
vitaminen. 10.30 Voor de vrouw.
'j'0.35 New Light Symp. ork. 10.50
Voor de kleuters. 11.00 Gr muz.
11.20 Orgelconc. 12.00 Vioolspel.
12 30 Weerpraatje. 12 33 In 't
spionnetje. 12.38 Metropole ork.
13.00 Nieuws. 13.15 Rcnova Septet.
13.45 Kinderkoren. 14.00 Plano.
Oscar Levant. 14 20 Gr muz. 15 00
Voor zieken en gezonden. 16.05 Re-
rrises. 17 00 Voor de ieugd. 17.30
Zwitserse koren. 17 50 Rijk over
zee 18 00 Nieuws. 18.15 Sport. 18.30
Papavers.
De lichtgewicht Cliff Curvis
uit Wales heeft gifteravond een
zege over acht ronden behaald op
de Belt» Joseph Preys De heelif6ing
werd door het publiek met gemengd
de gevoelens ontvangen.