o
„VALKENHEIDE" bestaat 35 jaar
Historische roman over
Bredero
Nederlandse z wemsuccessen
Millwall een klasse minder
te Monaco
De Engelse League
Spiegel der wereld
Kees Hoving, Iet Koster-v. Feggelen
en Greetje Gaillard in de finales
Radio-programma
Donderdag 11 September 1947
3
VELE ONTSPOORDE JONGENS
ONTKWAMEN DE GREEP
VAN DE MISDAAD
NDER de al herfstig kleurende hemelkoepel staan
bij Maarsb?rgen groepjes jongens op net land.
Met tevredenheid verrichten zij hun werk en wie hen
gadeslaat zal niet denken, dat zij eens minder rustig
en onbevangen voor een groene tafel stonden, waar
achter een rechter hun vonnis voorlas. Deze jongens
horen op „Valkenheide" thuis, het opvoedingsgesticht
van de Ned. Herv. Kerk, waar knapen van 14 tot 21
jaar geestelijk en maatschappelijk in het rechte spoor
worden gebracht. ,,Het is een zeer moeilijke, maar
dankbare taak," zegt één der leraren, de statistieken
staven zijn woorden: zestig tot tachtig procent der
leerlingen blijkt goed terecht te komen.
AANVANKELIJK was „Valkenheide" bedoeld als een
landbouwgesticht waar plaats was voor 100 jongens,
die op de boerderij, in de kweekkas en op het land werk
kregen. Men trachtte bjj hen de lust te wekken voor het
boerenbedrijf, dat de gevaren, die de zwakke broeders in de
grote stad bedreigen, zou reduceren. De practhk leerde ech
ter. dat de jongens na hun terugkeer in de vrije maatschap
pij, 'weer de steden opzochten. In de sinds 1920 bestaande
ambachtsschool krijgen de leerlingen les in verscheidene
vakken. Het resultaat is belangrijk: het grootste deel van
alles wat op het uitgestrekte terrein aanwezig is, maakten
de leerlingen zelf, tot het schoolgebouw toe!
De Ambachtsschool van „Valkenheide", die de
jongens zelf hebben gebouwd.
De uitslagen van Woensdag in de
Engelse league gespeelde wedstrij
den zijn:
Eerste divisie: Arsenal—Bolton
Wanderers 2—0, Chelsea—Sunder
land 1—1, Derby County—Manches
ter City 0—0, Huddersfield Town—
Grimsby Town 51. Wolverhamp
ton Wanderers-Middlesbrough 1—3.
Tweede divisie: Burnsley—Ful-
ham 1—2, Ctiy—New Castle Unitod
0_0, Bradford—Doncaster Rovers
4—0, Brentford—Nottingham Forest
3_1, Bury—Sheffield Wednesday 1
—2, Leeds United—Plymouth Argy-
je 5—0, Westbromwich Albion—Co-
entry City 1.
k-
Tussen Sluis en Delfzijl
De Eerste en Tweede Kamer ko
men Zaterdagmiddag in verenigde
zitting bijeen Dr Beel zal het par
lementaire jaar sluiten.
R. Kolkman uit Hoorn, bekend
specialist voor stroomopwekking
door waterkracht, is overleden
Diamantindustrie exporteerde eer
ste 8 maanden van dit jaar voor een
waarde van veertien «^'Uioen gulden.
Laatste Appèl, informatieblad van
het Ned. Rode Kruis, is verschenen
Bond van militaire oorlogsslacht
offers vindt Zaterdag 20 Sept. m
Utrecht plaats.
Zwemuitslagen Monaco
100 m. borstcrawl heren eerste se
rie: 1. Alex Jany 56.2 sec.; 2. Olsson
(Zw.) 58.6 sec 3. Szatmary (Hong)
59.4 sec; 4 Pelchan (Joegoslavië); 5.
Sindorf (Ned.); 6. Broussalis (Grie
kenland)..
Tweede serie: 1. Kadas (Hong.)
59 3 sec 2. Boebnik' (Tsjechoslowa-
kije) 59 6 sec.; 3, Lunden (Zw.) 60.5
sec. 4 Stedman (Eng); 5. Simas
(Port.); 6. Bulaart (Tsj.)
Derde serie: 1. Babey (Fr.) 602
sec 2. Kees Hoving 61.2 sec.; 3. Ma-
rik (Tsj.) 62 sec.; 4 Costa (It); 5.
Kendall (Eng,), 6. Gudmansson (IJs
land)
10,0 m rugslag dames eerste serie:
1. Karen Harup (Den.) 1 min. 17.6
sec.; 2. Greetje Galliard l^min. 18.2
sec.; 3. Monique Berlióux (Fr.) 1
min. 19 4 sec.; 4. I Fredin (Zw.) 1
min. 212 sec; 5. J Ternes (Hong) 1
min. 24'sec.; 6. R. Giurco (It.) 1 min.
29.5 sec.
Tweede serie; 1. Cathie Gibson
(Eng 1 min. 17 2 sec 2. Iet Kos
ter-van Feggelen 1 min. 18.9 sec.; 3.
I. Novae (Hong); 4 Birthe Ove Pe
tersen (Den.); 5. K. Akerberg (Zw.);
6. S Toso (It.).
Waterpolo: NederlandItalië 33;
België—Engeland 7—1.
Om de kroon op het werk te zet
ten onderhoudt de inrichting con
tact met verschillende bedrijven,
waar ontslagen leerlingen hun ken
nis in practijk kunnen brengen.
De ambachtsschool heeft een drie
jarige cursus, zodat menige knaap,
die het tempo der twee jarige op
leiding aan een gewone school niet
zou kunnen bijhouden, gemakkelijk
meekomt.
Er zijn onhandigen
T-J ELAAS brengen niet alle
1 1 .iongerts het zo ver. Er zijn
onder hen onhandigen. voor wie
de inrichting is, waar men de
ziekteoorzaak opspoort en het
geneesmiddel zoekt. Meestal
lukt dit, doch er is één groep
waarvoor ..Valkenheide" noch
een andere inrichting hulp kan
bieden: jongens, die naar de
zee verlangen...
Naast arbeidstherapie neemt de
geestelijke verzorging een belang
rijke plaats in. De morgenwijdingen
zijn niet alleen ogenbikken van re
ligieuze bezinning, waarin het so
ciale element niet ontbreekt.
Behalve inspanning van werken
en leren kennen de bewoners der in
prachtig natuurschoon gelegen
stichting ook de ontspanning, die
vooral uit sportbeoefening bestaat.
De voornaamste tak van sport is
voetballen, verder zwemmen in het
prachtige, door de jongens zelf-ge-
bouwde zwembad.
Nazorg in goede handen
/k LS „Valkenheide" jongens „los
laat", betekent dit niet. dat al
le contact verbroken wordt. Wan
neer het om leeftijdsredenen onmo
gelijk blijkt een leerling in gezins
verzorging te plaatsen, terwijl hij
Zorgi
cn
J—EEL -wat mensen zitten nog
A A EEL wat mensen zitten nog
vacantie, die zy met het prachtige
weer van deze zomer heöben ge
had. Maar Attlee en de leden van
zyn kabinet behoren vast en zeker
niet tot deze categorie van tevre
den en voldane stervelingen; de si
tuatie, waarin Engelana verkeert
en de geweldige problemen, waar
voor zy zich juist in Augustus ge
plaatst hebben gezien, hebben 't
hun practisch onmogeiyk gemaakt
om er een paar dagen achter el
kaar uit te gaan, laat staan om
wat men noemt werkelijk vacantie
te nemen. Hun boog is de hele
maand Augustus gespannen geble
ven.
En ook September heeft geen
ontspanning gebracht; ook in deze
week staat de Britse regering weer
voor het nemen van uiterst belang
rijke beslissingen. Drie problemen
zyn het, waarover de ministerraad,
welke Attlee Dinsdag j.l. byeeu
heeft geroepen, zich zal hebben te
beraden. Ten eerste zullen de En
gelse ministers het eens moeten
worden over de voorstellen ter
maximale stimulering van de uit
voer, welke de President of the
Board of Trade, Sir Stafford
Cnpps, hun zal voorleggen. De be
doeling schijnt te zijn, dat deze zyn
plannen a.s. Vrydag den volke be
kend zal maken.
Dan zal het kabinet ongetwijfeld
de nodige aandacht hebben te ge
ven aan de onderhandelingen, die
deze week beginnen (of begonnen
zyn) met de Amerikaanse minister
van financiën, John W. Snyder, die
voor dit doel Maandag j.l. in Lon
den is aangekomen.
EN tenslotte zullen de Engelse
ministers de instructie hebben
op te stellen voor hun collega, de
minister of State, Hector McNeil,
die de regering zal vertegenwoor
digen op de Algemene Vergadering
van de Verenigde Naties, welke 16
September wordt geopend. In het
byzonder zullen zy hun standpunt
hebben te bepalen t.a.v. het Pa-
lestynse vraagstuk, dat een van de
hoofdpunten, zo niet het hoofdpunt
van de agenda van die Alg. Verga
dering vormt. Voor de Engelsen
zitten er aan dit vraagstuk twee
kanten. In de eerste plaats gaat
het er voor hen om, dat er een op
lossing gevonden wordt voor een
probleem, waar ze nu precies 30
jaar mee zitten te tobben. Maar
daarnaast zullen zij hebben uit te
maken, of zy de positie van manda
taris over Palestina nog langer
willen of kunnen blijven bekleden.
Alle drie deze punten van de
Britse ministerraad zijn belangrijk
en netelig. Maar het zou ons
niet verwonderen, wanneer Attlee
en de zijnen de meeste moeite had
den. om het eens te worden over
Palestina. Ook al hierom, omdat
dit vraagstuk onder twee ministers
ressorteert, onder die van buiten
landse zaken en die van koloniën en
het al lang een publiek geheim is.
dat de opvattingen van Bevin (en
ziin adviseur) en van zijn collega
Creech Jones in deze nogal uiteen
lopen.
Laatstgenoemde Is al lang voor
stander van een zo snel mogelllk
stander van een zo snel mogelijke
na. terwijl het Foreign Office zich
minder gemakkelijk kan neerleggen
bij de gedachte dat het Britse Rijk
deze traditionele positie in het Na
bije Oosten zonder meer zou prijs
geven.
als vrij-man werkt, z\jn er in ver
scheidene gemeenten deskundigen
die een oogje in het zeil houden en
in verbinding staan met de inspec
teur van de buitendienst.
Dank zy het initiatief van een
groep oud-leerlingen, kan men
meer doen. Zij hebben tijdens
een op „Valkenheide" gehouden
reünie een vereniging gesticht,
die in samenwerking met de
inrichting steun verleent
aan jonggns, die 't maatschap
pelijk leven weer intreden.
By al de beslommeringen van het
omvangrijke wepk der inrichting,
waarvan de heer J. F. Haeck, de
leiding heeft, vergeet men de toe
komst niet; er ziin grote plannen.
Het vakonderwijs moet worden uit
gebreid, vooral wil men onderwijs
geven in meer intellectuele beroe
pen en kunstnijverheid, terwijl men
plaats wil bieden aan 400 jongens.
Gezien het feit, dat de jongen;? we
gens gebrek aan plaats dikwijls
lange tijd in een Huis van Bewa
ring moeten doorbrengen is dit een
zeer dringende eis, maar., geldge
brek is een belemmering.
De verpleging kost 4.50
per hoofd per dag. waarvan het
Rijk slechts 2.40 betaalt. Dit be
tekent een tekort van 88 000.- in
1947.
Ter gelegenheid van het zevende
lustrum zal in alle gemeenten der
Ned. Herv. kerk een collecte wor
den gehouden.
Onze speciale verslaggever van de Europese zwemkampioenschappen
te Monaco telefoneerde ons Woensdagavond:
In het roodbruine zwemkasteel Monaco Beach, dat hier ln een bocht
van de Cote d'Azur steil uit de Middellandse Zee oprijst tegen een
exotisch begroeide bergwand, Is het Nederlandse plan de campagne zon
der schokken uitgevoerd. Kees Hoving voor de laatste dag ln zijn leven
Europees kampioen in de eindstrijd van de honderd meter borstcrawl;
Rob Sindorf geëlimineerd, Greetje Galliard en Iet KosterVan Feggelen
belde finalisten op de honderd meter rugMag en een 33 gelijk spel van
onze waterpoloploeg tegen een fel olijfkleurig Italiaans team, dat vlak
voor het einde, in de schaduw van de overwinning toch nog faalde.
Nederland^ kan dus tevreden zijn
en de kleine Nederlandse kolonie
was hier dan ook tevreden. Morgen,
Donderdag zullen wi.i misschien uit
gelaten zijn, want Greetje Galliard
en Iet Koster-van Feggelen kunnen
ondanks verbeten tegenstand van de
16-jarige Cathyl Gibson en de Deen
se Karen Harup voor successen
zorgen.
Vandaag werd Greetje Ga'liard
tweede in 1 min. 38.2 sec., nadat zij
na 50 meter nog gelijk met Karen
Zwaluwén-MilIwall FC 9-3
Ondanks grote zege
geen hoera-stemming
(Van onze sportredacteur)
93! Een uitslag die aan duidelijk
heid niets te wensen overlaat.
Maar laten wtf nu niet denken, dat
wij er zyn en dat we de Zwitsers op
onze slofjes kunnen hebben. Daar
voor was de tegenstand welke Mill
wall bood te gering. Een sparring
partner voor het Nederlands elftal
was liet allerminst en veel hebben
de elf Zwaluwen dan ook niet van
de Engelsen kunnen Ieren.
De T. C. heeft drie feiten kunnen
vr "jen. Ten eerste, dat Abe
Lenstra geen vleugelspeler is. Ten
tweede dat Wilkes nog lang met de
ideale midvoor is en ten slotte dat
de middenlinie met de Vroet, Möh-
ring en Stoffelen in deze samenstel
ling de sterkste is die momenteel
gevonden kan worden. Het experi
ment met Lenstra werd vooral in de
eerste helft een mislukking. De
Heerenvener voelde zich hier niet
thuis en daar Wilkes de rechts bin
nenplaats al evenzeer ambieerde als
Abe. kwam het dikwijls voor dat er
soms drie man op de binnenplaats
opereerde.
Het is natuurlijk fout, als wij het
productieve spel van onze voor
hoede toeschrijven aan de zwakte
van Millwall. Daarvoor goochelde
Wilkes als vanouds met de bal,
zwoegde Rijvers als altijd als een
karrepaard Daarvoor was het spel
van Van Dijk op de links-binnen
plaats te ambitieus en was Drager
weer de tacticus als voorheen. Maar
toch werd op al dat goede een dum
per gezet in de vorm van een matig
spelend Millwall. dat zich kennelijk
spaarde en ondanks de negen voor
treffelijk gescoorde doelpunten,
waarschuwen wij voor een hoera-
stemming
De achterhoede kan het werk, dat
zij te verrichten kreeg, gemakkelijk
aan en Schijvenaar en Van Bun. die
na rust door Schijvers van S.V.V.
werd vervangen, deden wel geen
daverende dingen, doch zeker meer
dan voldoende. En achter dit duo
stond een dp. Muinck, die hoewel hij
niet veel gevaarlijks te verrichten
kreeg, bewees uit het echte keepers
hout gesneden te zijn. Aan de drip
doelpunten had hij weinig schuld
We schreven het reeds dat Mill
wall matig speelde Technisch wa
ren het allen spelers, die het voet
ballen wel onder de knie hadden.
Maar hun aanval liep in schoonheid
dood. Dat zij improductief was. blijkt
wel uit het feit dat twee van de drie
goals door de kanthalfs moesten ge
scoord worden. De achterhoede had
geen vat op het vlugge short passing
van onze aanval, dat meesterlijk
door open spel werd afgewisseld,
Harup had gekeerd. Doch toen liep
de Deen.se geleidelijk uit. Greetje
Galliard spurtte zo goed mogelijk,
maar verloor met haar regelmatige
»lag desondanks terrein.
Iet Koster-van Feggelen zei iets
anders „Ik kon mijn armen werke
lijk niet vlugger doortrekken, maar
ik zal er voor zorgen, dat 't. morgen
beter gaat." Zij was met een laag
armtempo door het water glydend
ook tweede geworden in de tweede
Serie. Cathyl Gibson kon zij niet de
baas worden. Deze Engelse was ver
rassend snel uit de derde positie op
de, laatste vijftig meter naar voren
gekomen, ging toen sprinten en zelfs
dit kon Iet Koster-van Feggelen niet
stimuleren om het tempo te ver
waardoor de Epgelse defensie o.i.
wel wat te gemakkelijk uit elkaar
werd gespeeld. Op de voorgrond
tredende spelers waren er niet bij.
Voor rust werd Purdie tweemaal
gepasseerd door Rijvers en Van Dijk.
Faas Wilkes maakte kort na rust na
fraai samenspel met Lenstra er 3—0
van. Toen volgde de doelpunten el
kaar vlug op. Het was Drager die
het vierde voor zijn rekening nam.
Nadat Kelly bij verrassing de
Muinck had gepasseerd, waren het
Van Dyk en Lenstra die er 61 van
maakten Davis kopte het tweede
Engelse doelpunt daarna langs de
Muinck. terwijl Rijvers en Wilkes
de stand op 8—2 brachten Jinks
nam het derde doelpunt voor zijn
rekening, terwijl Schijvenaar uit een
penalty de eindstand bracht op 9—3.
hogen en zo werd Cathyl Gibson
onbedreigd eerste
Even tevoren had Kees Hoving in
de niet zo snelle eerste serie gedaan
wat er van hem verwacht werd.
Jany in vorm
Rob Sindorfs lot stond by voor
baat vast. Tegen de 18-jarige Frans
man Spier-Vigant, Alex Jany en de
Zweed Olsson zou hij kansloos zijn.
Interessant in deze serie was slechts
de vraag welke tijd Jany zou maken.
Het werd een zeer prettige verras
sing. Jany ging buitengewoon soepel
door het water, keek niet op of om.
liep hoe langer hoe vlugger uit en
werd ten slotte winnaar in de nieu
we Europese recordtijd van 56.2 sec.,
Aan het begin van deze eerste
wedstrijddag kwam ons Nederlandse
polo-zevental tegenover de Italiaan
se ploeg te staan, die nog het auriol
van Doetinchem in 1939 om zich
droeg. De Italiaanse ploeg was niet
zo heel veel veranderd sinds '39 en
het spreekt wei vanzelf, dat wy deze
wedstrijd met nogal gemengde ge
voelens afwachtten. Maar Braasem
cn zijn mannen zyn er toch in ge
slaagd een nederlaag te voorkomen.
De Italianen, die zeer snel waren en
uitstekend plbntsten, drongen ons
team aanvankelijk in de verdediging
terug maar geleidelijk ondervonden
zij meer tegenstand vooral toen onze
vleugelspelers Smol en Van Rootse-
laar meer in het spel werden betrok-
'ken en men er van af zag om de
gehele aanval om Van Feggelen te
concentreren. Toch kon Rohner, die
een uitstekende wedstrijd speelde,
evenals trouwens Braasem, niet
voorkomen, dat de zeer gevaarlijke
Italiaanse middenvoor Chira zijn
teamgenoot Arena gemakkelijk kans
gaf om Italië de leiding te bezorgen.
Maar kort voor de rust werd een
van de Italianen uit het water ge
stuurd en onmiddellijk sloeg Cor
Braasem toe. Hij kwam snel met
een fraaie rush naar voren en be
sloot dit met een uitstekend schot,
waar de Italiaanse doelman absoluut
geen kijk op had. Direct daarna was
de rust, een rust, die met de gelyk-
stand 11 inging. Even later zou
blijken, dat de rust ons zevental goed
had gedaan. Het hervond zyn nor
male spel en er ontbrandde een
strijd tussen twee volkomen gelijk
waardige tegenstanders. Rudy van
Feggelen was h?t die met een fraaie
doorslagbal ons land zelfs de leiding
gaf, gjaar plotseling veranderde het
spelbeeld volkomen toen Smol de
kant op werd gezonden en Nederland
ondanks hardnekkige tegenstand
niet kon voorkomen, dat Oglio
Rohner passeerde met 22. Nauwe
lijks één minuut later schenen wy
een debacle tegemoet te zullen gaan.
Chira scoorde het derde Italiaanse
doelpunt. Even leek het Nederlandse
zevental ontmoedigd. Wel ging
Braasem af en toe nog naar voren
en het was uit een van deze ver
rassende sprints dat hy kort voor
het eind een schot loste, dat de
Italiaanse doelman slechts tot corner
kon verwerken. Hieruit ontstond een
verwarde situatie, die een gelukkig
einde voor ons had, want Rudy van
Feggelen kreeg een strafworp te
nemen. En wie Rudy kent, weet dat
dit bijna altijd een doelpunt be
tekent. Ook dit keer faalde hij niet
en zo kwam even later het eind met
een eervol 33'gelijkspel.
„Ja. maar hoe Hoe?" riep zij dramatisch. ..Cuc
koo heeft alle centen meegenomen die er nog wa
ren. de.
„Nou, nou, we komen er wel op de een of an
dere manier".
Maai Madame d'Arcy was niet te troosten. ,,Ja
jij hebt gemakkelijk praten. Als je jong bent En
dan nog wel zo'n chiripero als jij bent Jij zal je
er wel doorheen slaan! Jij zal wel veilig in Mon
treal terugkomen, daarover maak ik mij geen
zorgen".
Het was wel aardig om aan te 'horen, zo'n op
timisme over mijn naaste toekomst. Mijnheer en
mevrouw d'Arcy waren uit Illinois afkomstig Een
verre tante van mij had haar gekend en door haar
had ik het voor elkaar gekregen, één van mijn
grote illusies te verwerkelijken- met een reizend
toneelgezelschap te mogen reizen. Weliswaar als
een zeer minderwaardig lid van het gezelschap:
de man die de pakjes droeg en allerlei karweitjes
opknapte, waar de anderen zich te goed voor
voelden. maar enfin, ik was toch één van het
gezelschap! Dat wil zegg°n: geweest! Want „Het
Groene Masker" bestond niet meer Het was geli
quideerd met het verdwijnen van de spil van het
gezelschap. Cuckoo, de man die de vlucht had
genomen. Als het mét hem al niet ging. hoe zou
den we dan zónder hem die tournée kunnen vol
brengen? Over aeze mogelijkheid werd zelfs niet
gesproken Mijn illusie eindigde dus met de laat
ste waarschuwende woorden van Madame: „Jon
gen, wees wijs en blijf thuis als je weer thuis
bent. Laat dat idee van je varen om op de plan
ken je carrière te maken. Beter de Mexicaanse
koorts dan plankenkoorts. Jongen, spiegel je
aan ons: ons leven, dat is niets dan armoede en
ellende!"
HOOFDSTUK II
Ik krijg een nieuw baantje.
Zo erg lang duurde deze pessimistische stem
ming van mevrouw d'Arcy niet In een week tijd
was ze weer één en al glimlach en vol vertrou
wen in de toekomst en zo zeker was ze dat zij
en haar man een groot succes zouden behalen in
New Orleans, dat ze alvast voor haar laatste geld
een prachtige Mexicaanse doek. een bontgekleur
de Reboza kocht, „want zoiets moois, dat krijg je
nergens anders, niet voor tien keer de prijs".
Het eerst gingen de drie meisjes weg, de bai-
larinas. Zij hadden een engagement gekregen in
een cabaret in de hoofdstad en zij vertrokken vol
goede moed Daarna gingen de d'Arcys; zij had
den wat geld toegestuurd gekregen van vrien
den in New Orleans, die daar een theater had
den. Het duurde wel een tijdje en er was heel wat
geloop naar het postkantoor voor nodig geweest,
en geredeneer met de consul en gedreig voor de
postwissel in pesetas kon worden omgezet, maar
eindelijk was het toch zover en hadden zij hun
reisgeld gekregen Hun uittocht was schilderach
tig; zij vertrokken als passagiers met een welge
stelde Mexicaanse boer: hij bezat namelijk een
ratelende oude Ford. die prachtig hel geel was
geschilderd. Daar zaten ze opgepropt tussen
manden met kippen en een overvloed van appe
len en sinaasappelen bananen en maïskolven.
Miss Mabel en ik stonden er bij om hun goede
reis te wensen. Mevrouw d'Arcy. de prachtige
Reboza om haar hoofd geslagen, was in de beste
stemming Wel maakte zij zich nog een beetje
zorg over ons. of liever over Miss Mabel, want
John o die was jong. Ja John was jong Maar
ook de jongen moeten eten en ofschoon een portie
bonen en een handvol tortillas maar een paar
centimos kosten, je kapitaal sljnkt toch elke dag
een beetje. En toen op 't laatst ook Miss Mabel
afscheid kwam nemen, toen begon ik me toch
wel heel erg verlaten te voelen.
„Kan ik niet met je, mee. Miss Mabel?" vroeg
ik.
„Nee jongelief. als het kon. dan graag Maar
het gaat niet". Ze keek hoofdschuddend het kale
hotelkamertje rond. „Vervelend dat ik je hier zo
moet achterlaten, maar ja. dat is nu eenmaal het
toneelleven. En zo'n geluksvogel als jij bent
hier", ze tastte in haar beurs. „Het laatste ik
heb het toch niet meer nodig". Ze legde een
Amerikaans twee-dollar-biljet op tafel.
Die goeie Miss Mabel! Ik keek haar na. uit het
raam. Ik zag hoe ze vlug naar het stalletje van
Pedro aan de overkant liep en nog enige dingen
bij hem kocht. Toen klonk er een luid getoeter in
het nauwe straatje en een limousine, zo groot
als ik nog nooit in Mexico had gezien, kwam
langzaam aanrollen. De kleine Mexicaantjes
sprongen als kikkers opzij. De grote auto perste
zich door het straatje tot aan het stalletje van
Pedro, en hield daar stil. Miss Mabel stapte vlug
in. Ik wuifde nog. maar ze keek niet op. De waar
die ze bij Pedro gekocht had. nam ze niet mee. De
auto rolde al weer weg. De kinderen holden er
nog even achteraan, en hervatten toen weer het
onderbroken spel van Corrida, stierengevecht met
een knorrend varkentje dat als stier moest die
nen.
Ik haalde mijn zakken leeg en legde alles wat
ik bezat op tafel Nog geen vijf pesetas Mexicaans
geld. De twee Amerikaanse dollars, het souvenir
van Miss Mabel, verborg ik in een geheim zakje
aan de binnenkant van mijn jas; de rest was ik
juist bezig te verdelen tussen huur. eten. en di
versen toen er aan de deur geklopt werd.
„Mag ik binnenkomen, senor?"
„Si. Si".
(Wordt vervolgd).
MISLUKTE POGING VAN A. M. DE JONG
HET is geen gemakkelijke taak die een
schrijver zich stelt, wanneer hij eei
bekende historische persoonlijkheid
als hoofdpersoon kiest voor een
roman. De vaststaande, grotendeels
uiterlijke, feiten en gegevens zijn
uiteraard niet voldoende om
diens persoonlijkheid naar haar
diepste wezen te peilen en in
haar ontwikkeling te volgen.
Aangezien dit echter voor de ro
man onmisbaar is, ziet de schrijver
zich genoodzaakt het tekort aan te
vullen met behulp van zijn intuïtie en
aanvoelingsvermogen Daarbij dient hij
zich evenwel te blijven onderwerpen
aan wat historisch vaststaat, ook al
past dit minder goed in zijn concep
tie. Bovendien is zulk een „aan
vullend aanvoelen" alleen ver
antwoord op grond van een uit
gebreide kennis omtrent zeden,
denkwijze politieke ge
steldheid en geestelijke ach
tergrond van het behandel
de tijdperk.
De romancier A. M. de
Jong, die op 18 Oct. 1943
represaille-moord, heeft
een représaille-moord, heeft
zich door al deze moeilijkheden niet laten afschrikken om een poging te
wagen, het leven van de beroemde 17de-eeuwse dichter cn blijspelschrij
ver Gerbrand Adriaensz. Bredero in romanvorm1) uit te beelden.
Bredero
Uit het werk van deze jong-gestor-
ven dichter (15851618» rijst voor
ons een tweeledig beeld op: ener
zijds dat van een onstuimige, harts
tochtelijke jongeman die volop in het
roerige Amsterdamse leven van zijn
dagen stond anderzijds dat van
een telkens weer diep tot zichzelf in
kerende godsdienstige natuur, door
drongen van de ijdelheid dezer we
reld. zijn heil zoekend bij God.
Al is ongetwijfeld in Breero's werk
een schat van persoonlijke ervarin
gen verborgen, toch blijft het daar
om gevaarlijk deze daaruit te willen
reconstrueren te meer omdat in
de posthume uitgave van zijn Groot
Lied-boeck geen enkele chronologi
sche volgorde in acht genomen is
En bovendien weten wij. bij gebrek
aan andere gegevens, niet. in hoe
verre de voorstelling der feiten in de
verzen klopt met de werkelijkheid:
dichten is nu eenmaal nooit een
weergeven van de zuivere realiteit,
maar altijd een transponeren daar
van. hetzij de dichter ze inderdaad
zo zag. hetzij hij-ze zo wilde zien of
door anderen doen zien. Een bevre
digende biografie van Bredero is dan
ook nog steeds niet geschreven, al
hebben Jan ten Brink. Kalff, van
Rijnbach. Schepers. Knuttel en an
deren allerlei wetenswaardigs over
hem weten bijeen te brengen.
Historisch weinig juist
A M. de Jong kon dus slechts af
gaan op „de weinige gegevens, die
ons bekend zijn. en de vele, die in
zijn dichtwerk voor den gevoeligen
luisteraar en scherpzinnigen opmer
ker verspreid liggen", zoals het
prospectus op de stof-omslag van het
boek vermeldt. Hoe hachelijk het
laatste is. heb ik hierboven reeds
uiteengezet. Maar ook van „de wei
nige gegevens, die ons bekend zijn'
wijkt hij meer dan eens met de
grootste vrijmoedigheid af. Zo b.v..
wanneer hij Breero's jong-gestorven
oudere broer Cornelis vervangt door
Pieter. die eerst acht jaar na Gcr-
brands dood geboren werd als bui
tenechtelijk kind van de inmiddels
weduwnaar geworden vader; zo ook.
wanneer hij de geboorte van het on
echte kind van Gerbrands zuster
Stijntje nog vóór diens dood doet
plaats hebben. Van het meisje een
jongen maakt en daaromheen een ro
mantische en tragische geschiedenis
weeft, die in de roman een vrij be
langrijke plaats inneemt, maar vol
komen op fantasie berust In andere
gevallen moeten wij wellicht eerder
denken aan onvoldoende historische
kennis dan aan opzet van De Jong,
b.v. wanneer hij Barlaeus reeds in
Breero's tijd een belangrijke plaats
in het Amsterdamse literaire leven
toekent, tot in de Eglanticr toe; wan
neer hij Maria Tesselschade Rooms-
Katholiek laat zijn. zoals Ten Brink
meende maar sindsdien door Sterck
is weerlegd, of wanneer hij de
twaalf sonnetten van de Schoonheid
nog aan Bredero toeschrijft. En zo
zijn er talloze kleine onnauwkeurig
heden en onwaarschijnlijkheden
meer. waarop ik hier nu niet uit
voerig kan ingaan.
Ondanks dit alles had deze roman
toch nog belangrijk kunnen zijn. Het
is denkbaar, dat een scheppend au
teur slaagt waar de wetenschap bij
gebrek aan gegevens moet falen; en
zo had De Jong, ondanks historische
onvolkomenheden, ons in een stout
moedige visie iets van Breero's diep
ste wezen beter kunnen leren ver
staan.
Reeks liefdesgeschie
denissen
Daarvan is echter geen sprake.
Tenslotte is zijn roman niet veel
meer geworden dan het relaas van
een lange reeks, deels historische,
deels gefantaseerde liefdes en lief
desteleurstellingen van Breero Wel
doet hij een poging om het dualis
me in diens leven te verklaren, on
geveer op de wijze als ik hierboven
heb aangegeven; zijn voorstelling is
zelfs boeiend en aanvaardbaar Maar
zij blijft te zeer gebonden aan het
Mislukte aanslag op
Tsjechische ministers
Aan drie ministers van de
Tsjecho-Slowaakse regering zijn
postpakketten gezonden met
heLse machines, die bij opening
tot ontploffing zouden zyn ge
komen.
De politie heeft tijdig op deze
postzendingen beslag kunnen leggen.
De pakketten waren geadresseerd
aan de minster van justitie Prohop
Drtina. Petr Zenkl. vice-voorzitter
van de ministerraad en aan Masa-
ryk, de partijloze minister van bui
tenlandse zaken. Zenkl en Drtina,
beiden socialistische ministers heb
ben sedert enige tijd heftige aan
vallen van communistische zijde te
verduren gehad.
- door -
Prof. dr. W. A. P. Smit
platte vlak van de elkaar opvolgen
de erotische belevenissen en mist
daardoor diepgang. Nergens wordt
Breero's dichterschap essentieel cn
primair bij zijn levensverhaal be
trokken. Wel worden er telkens ver
zen van hem geciteerd en wordt over
het ontstaan van zijn dramatisch
werk gesproken, maar vrijwel steeds
terloops of als achtergrond voor de
liefdesverhalen. Daardoor blijft de
tekening van Breero's peisoonlijk-
heid eenzijdig en oppervlakkig
een oppervlakkigheid die wij ook
terugvinden in de uitbeelding van
de 17de eeuwse achtergrond, welke
alle relief mist.
Hier en daar komen in deze lief
desgeschiedenissen aardige vondsten
voor. Ik denk b.v. aan de wijze waar
op Tesselschade aan^He al te schuch
tere Breero haar liefde voor hem
openbaart <al is De Jongs opvatting
van de verhouding tussen deze bei
den in strijd met de geldende we
tenschappelijke inzichten), en aan
de liefde van Dieuwertje die als een
gouden draad door het gehele bock
loopt, totdat de dichter op zijn sterf
bed erkent „Ik heb altijd van je ge
houden, Dieuwke Van jou al
leen al die jaren lang maar
ik heb 't niet geweten" (al heeft deze
Dieuwertje nooit anders dan m de
fantasie van De Jong bestaan). Maar
dergelijke vondsten kunnen toch.
evenmin als de vaart waarmee het
boek geschreven werd, het geheel
niet redden
Wij moeten dan ook constateren,
dat A M de Jong er niet in geslaagd
is. over dit belangrijke gegeven ook
een belangrijke roman te schrijven.
Daarvoor is dit werk in alle opzich
ten te beperkt gebleven.
A. M, de Jong. De dode vaan-
drig. Roman van Breero's leven (2
din. A. J G. Strengholt, A'dam, z.j
Hedenavond
HILVERSUM I: 19.00 Nieuws.
19.30 Actueel geluid. 19.45 R V D.
antwoordt. 20.00 Nieuws. 20.15 Op
namen van Three Choirs Festival.
21.30 Dr. Scholten. 21.50 Gr.pl.
22.30 Nieuws. 22.-15 Avondoverden
king. 23.00 Symph, avondconcert.
23.47 Vocaal kwartet.
HILVERSUM 11: 19.00 En nu
naar bed. 19.05 Bernard Person.
19.15 Duo Schutte en de Raaff.
19.45 Lezing prof. dr A. J. de
Bruyn. 20.00 Nieuws. 20.15 Omroep-
ork. 21.20 Luisterspel: „Twaalf da-
fen". 22.00 In de schijnwerpers.
2.30 Skymasters. 23.00 Nieuws.
23.15 Filmmelodieen.
Morgen
HILVERSUM I: 8.00 Nieuws.
9.15 Voor de zieken. 9.30 Opgewek
te klanken. 10.30 Morgendienst.
11.00 Fluitrecital. 11.45 Lichte
zangopn. 12.15 Canzonetta-sextet.
12.30 Weeroverzicht. 13.00 Nieuws.
13.15 Celesta-ens. 14 00 Orgelspel.
14.20 Van oude en .niéuwe schrij
vers. 14.40 Hobo en orgel 15.00 Ka-
nierork. 16.00 Declamatie. 16.20
Zangduetten. 16.50 Sweelinckkwar-
tet. 17.00 Licht klassiek concert.
17.45 Giaconda ens. 18.30 Progr. v.
d. Strijdkrachten.
HILVERSUM U: 8.00 Nieuws.
8.50 Voor de huisvrouw. 9.00 Ork -
werken. 9.30 Waterstanden. 10.00
Morgenwyding. 10.20 Voor de zie
ken. 10.45 Piano, Maria Stroo. 11 15
Voor de vrouw. 11.30 Hartley en
zyn ork. 12.00 Quartier Latin. 12.30
Weeroverzicht. .12 33 Sport. 12.38
Skymasters. 13.00 Nieuws. 13.15
Geza Kiss. 13.45 Sopraan en bas.
14.00 Kookkunst 14.20 Planeten-
suite. 15 10 Gedichten-voordracht.
.15.30 Londcns Philh ork. 16.00 Or
gelspel. 16.30 Voor de jeugd. 17.00
Carlo Carcassola en zyn ork. 17.30
Muzikaal babbeltje. 18.00 Nieuws.
18.20 Jan Vogel.
Scheepstijdingen
ABBEKERK, R'dam-Fremantle,
9 Sept. te Genua; EDAM, New
YorkAntwerpen, pass. 9 Sept.
Landsend; MEERKERK. 9 Sept. v.
Colombo n. Madras; MELISKERK,
R'damSydney, 8 Sept. v. Ade
laide; NIEUW*HOLLAND. Batavia
AMam, 9 Sept. in Suezkanaal;
RIJNKERK, A'daniBahrein, pass.
9 Sept. Gibraltar; AXELDIJK 7
Sept. van New York naar Mobile;
GERARD DOU. 9 Sept. v Beirouth
n. R'dam; JACOB CATS. 7 Scot,
v. Hampton Roads n. R'dam; KOT A
BAROE, R'damBatavia. 9 Sept.
v. Suez; LOPPERSUM. 7 Sept v.
R'dam te Baltimore; EGMOND St.
VincentR'dam, pass. 10 Sept.
Madeira; MELISKERK. R'dam-
Sydney, 10 Sept. Melbourne; MER-
WEDE, BahiaA'dam, pass. 10
Sept. Finisterre.
