De laatste dagen van Adolf Hitler
1 HANENGEVECHTEN
in de Radiostad
D
MOORD OF ZELFMOORD?
1
2
3
4
5
6
7
6
IÖ
II
lï
14
15
16
17
18
'9
20
21
22
23
24
26
37
28
^9
i
30
31
32
53
34
35
36
37
38
3$
40
42
<43
46
47
48
4^>
50
bl
HIJ OPEREERDE NOG SLECHTS MET
NIET-BESTAANDE EENHEDEN
Diamantenroof in
Tel Aviv
o
WE GAAN WEER PUZZLEN!
MINIATUUR-MYSTERIE
TUINKALENDER
Zaterdag 27 September 1947
3
e tijd die volgde op de gro- Santen volledig uit. De kwestie van
opvolging was nog altijd niet
te militaire successen in het definitief geregeld. Goering was na
eerste oorlogsjaar had in Duits- de.vlucht va" HJss officieel de op-
3 volger, maar hij had zich in de laat-
land een machtsverschuiving op ste oorlogsjaren in discrediet ge-
4.i i bracht: hij leidde een absurd lu-
het tweede plan te zien gege- xueus leven op Karinhall en was bo
ven. Zij die uit handen van vendien volgens iedereen die het
tt. i ij weten kon, persoonlijk verantwoor-
riitler machtsposities hadden delijk voor het falen van de lucht-
qekreqen .waren niet meer te macht-
33 De belangrijkste pretendent was
vinden in het ministerie, maar wellicht Himmlcr, de Rcichsführcr
-ij u i SS. Hij was een moeilijk bcpaal-
m de onmiddellijke omgeving barc figuur geen sadist, zoals men
van de Führer. zou afleiden uit het feit dat de con
centratiekampen, de Gestapo en de
Ook Hitiers positie zelf was ge- S D. onder zijn leiding stonden,
wijzigd, hij was niet meer een die- maar een dweper. Hij had geen be-
tator, die heerste dank zij een doel
treffende beheersing van de open
bare gezagsmiddelen deze werden
bij het vorderen van de oorlog steeds
minder belangrijk, daar zorgde do
oorlog zelf voor maar een Oosters
despoot, tronend te midden van een
intrigerend hof, en alleen vertrou
wend op zijn persoonlijke invloed op
zijn omgeving
Aan Hitlers biologerende persoon
lijkheid ontkwam niemand en zij be
hield haar kracht tot in de chaos
van het einde. Een merkwaardig
voorbeeld daarvan levert de figuur
van Speer, de niet-politieke techni
cus. de man die het enorme indu
striële apparaat had georganiseerd.
Hij reisde in 1945 het hele land door
om bevelen van Hitler, die wenste
dat het land voor de voeten van de
geallieerden zou worden vernietigd,
ongedaan te maken, maar bleef de
despoot tot aan het einde persoon
lijk trouw. Dit neemt echter niet
weg dat hij gedurende enige tiid
rondliep met plannen voor een aan
slag op Hitlers leven, omdat het be
lang van het Duitse volk dit scheen
nodig te maken Er waren trouwens
meer die in deze richting aan het
werk waren, sedert de mislukte
bomaanslag op 20 Juli '44 Walter
Schellenberg bijvoorbeeld, een disci
pel van Himmler. die met grote
voorzichtigheid zijn besluiteloze
chef trachtte te bewegen de macht
in handen-te nemen), maar deze po
gingen zijn verder nooit van veel
belang geweest.
Strijd om de macht
VEEL belangrijker was de strijd
om de macht onder of na Hit-
Ier. Hier leefden zich de liof-intri-
Voor de Zondag
Hij wist er van
De stadhouder Porcius Festus
is een geslepen diplomaat. Hij is
niet van plan, op de één of an
dere wijze de erfenis van zijn
voorganger Felix te accepteren.
Tot die erfenis behoort ook de
zaak tegen de Jood Paulus. door
zijn eigen volk aangeklaagd we
gens godslasterlijke dwaalleer,
die nu reeds lange tijd in de ge
vangenis te Caesarea vertoeft.
Deze zaak moet nu snel en af
doende worden berecht. Maar
het gaat er Festus allerminst om,
recht te,doen. Hij moet eenvou
dig van die zaak af, als het kan
op de minst geruchtmakende wij
ze. Pa-ulus heeft hem van de aan
vang af doorzien en verwijl hem
dit scherp. Deze man probeert
alleen maar de volksgunst te
winnen. Paulus weerstaat hem
met het Romeinse rechten be
roept zich tenslotte op de kei
zer. Hiermee is voor Festus de
zaak prettig geliquideerd. Slechts
één moeilijkheid blijft: het rap
port, op te maken voor de kei
zer, dat toch minstens de be
schuldiging zal moeten bevatten.
Daartoe gebruikt hij zéér diplo
matiek Herodus Agrippa, een
vazal-vorstje der Romeinen, die
door zijn verwantschap met de
Joden geacht moet woe ien, van
deze zaken verstand tc hebben.
Het mes snijdt weer van twee
kanten. Niet alleen kan hij siraks
in het tapport de verantwoorde
lijkheid rustig afschuiven, maar
hij verwerft zich tevens de goe
de gezindheid van Agrippa, die
zich, opgeroepen als getuige-des-
kundige, zéér gevleid voelt. Han
delingen 26 vertelt nu van de
ontmoeting van Agrippa met
Paulus. Met een geïnteresseerd
gezicht en de air van de man,
die het weet, luistert de koning
naar Paulusbetoog. Hij gaat zich
echter steeds onbehaaglijker ge
voelen, want Paulus voert niet
zijn verdediging, doch doet een
directe aanval op Ir ippa en
stelt hem voor het Woord Gods.
Fesfus, die iets aanvoelt van de
onaangename situatie, waarin
Agrippa wordt betrokken, zegt:
gij mast, PaulusMaar Paulus
laat zich niet van zijn doel af
leiden, en antwoordt met een
rechtstreekse vraag aan Agrippa:
gelooft gij, o Koning, de profe
ten? En wonneer het antwoord
uitblijft, zegt Paulus: ik wéét,
dat gij ze gelooft. Deze man is
er niet los van. De getuige-des-
kundige is in de zaak zelfe be
trokken, en het getuigenis van
Paulus wordt hem een aan
klacht. Het antwoord van Agrip
pa, dat er in de stat en-vertaling
helaas wat te mooi afkomt, is
dan ook het persoonlijk verweer
van één, die onplezierig verrast
h: zóó gauw zift ge met mij niet
klaar, dot ge één twee drie van
mij een christen maken zoudt!
Hij wist er alles van...maar
uiteindelijk wilde hij niet. Zijn
eind-oordeel is zelfs niet onwel
willend: eigenlijk zou deie man
losgelaten kunnen worden! Maar
Agrippa steekt er geen hand
voor uit en omzeilt ook deze
klip in zijn leven. Hij wist er
alles van.... maar het Evangelie
vraagt een keuze, een beslissing.
Zo'n beslissing betekent een om
mekeer in zijn leven. En het is
niet alleen Agrinpa, die daar
geen zin in heeft.
Ds. C. M. VAN ENDT
De toegang tot Hitiers werkka
mer in de pompeuze Rijkskan
selarij. In het begin van 1945
was hef gebouw echter al gro
tendeels döor bommen ver
nield en leefde Hitier vijftien
meter onder de grond.
hoefte aan martelingen, maar het
lot van de gevangenen en beschul
digden was hem onverschillig: zij
waren niet belangrijker dan dieven,
noodzakelijke offers voor een ab
stract ideaal. Hij was misschien de
enige in de hoge regionen van het
regiem voor wie de „Nordisch"-my-
thologische waanzin die 1/1 de S S.
een geëxalteerde vorm had gevon
den die zelfs Hitler deed meesmui
len, een onbetwiste geloofswaar
heid inhield. Hij was haar opper
machtige hogepriester en groot-in
quisiteur, maar in politieke zaken
was hij willoos als een kind.
Man in de schaduw
T-TIMMLERS grote rivaal was
Martin Borman, de man in de
Schaduw. Bormans officiële functie
was hoofd van de partij-kanselarij,
als opvolger van Hess, een functie
met veel mogelijkheden om de per
soonlijke macht uit te breiden. Hier
van wist hij met geduld en volhar
ding een goed gebruik te maken. Hij
kreeg gedaan dat Himmler als com
mandant van een legergroep naar
het Oostfront werd gezonden. De
zending was een politieke neder
laag voor Himmler. want niet alleen
verdween hij op deze wijze uit het
machtscentrum, zijn militaire activi
teit werd bovendien een fiasco. Hij
keerde in Februari '45 terug, in dis
crediet en gebroken van geest, al
was hij dom genoeg om tot aan
Doenitz benoeming zich zelf als de
zekere erfgnaam van de macht te
beschouwen
Bormans positie was zeer sterk
geworden door deze voor hem zo
gunstige ontwikkeling, maar er wa
ren grenzen aan zijn macht. Hitier
gaf hem nooit zelfstandigheid
zelfs in het Derde Rijk was Borman
een tweede-rangsfiguur, een typi
sche man in de schaduw cn dan
was er nog Goebbels, wiens propa
ganda wel zo ongeveer was uitge
werkt. maar zonder zijn schuld en
die nog altijd onmisbaar was.
Goebbels op zijn beurt intrigeerde
tegen Ribbentrop.
Lichamelijk urak
HITLER zelf had zich sedert de
twintigste Juli geheel uit het
openbare leven teruggetrokken. Hij
was een lichamelijk wrak; hij zag
grauw in het gezicht, zijn linker
arm trilde, zijn linkervoet sleepte
cn hij liep gebogen als een oude
man. Men verklaarde zijn slechte
gezondheidstoestand als gevolgen
van de bomaanslag; waarschijnlijker
echter ligt hun oorzaak in de giftige
patentmiddelen van eigen vinding
die zijn lijfarts, de kwakzalver Mo-
rell, hem in overvloedige hoeveel
heden toediende en waaraan hij
behoefte had om de spanning waar
onder hij leefde te kunnen verdra-
Ren.
Hij leefde sinds 16 Januari, toen
het Ardennen-offensief geëindigd
was. in de grote bunker, die lag tus
sen Speers nieuwe, thans door bom
bardementen vernielde kanselarij en
het ministerie van binnenlandse za
ken, en die hij nooit meer verla
ten heeft.
Een groep gewapende Joden on
der aanvoering van een jong blond
meisje, dat de laatste tijd gezien was
bij verschillende Irgoen-aanslagen,
is een diamantfabrick in de hoofd
straat van Tel Aviv binnengedron
gen en is verdwenen met medene
ming van een partij geslepen dia
manten ter waarde van 50.000 gul
den.
P 16 JANUARI, na het mislukken
van het Ardennen-offensief, betrok
Hitler met zijn staf de grote bunker onder
het monumentale, maar reeds half ver
nielde gebouw van de Rijkskanselarij.
Hier, vijftien meter onder de grond speel
de zich liet politieke leven af van het Derde Rijk in doodstrijd.
En weinigen zijn overgebleven om na te vertellen wat zich in
die laatste dagen, toen de geallieerde troepen zich van alle
kanten een weg haanden naar het hart van Duitsland, in Hitlers
omgeving heeft afgespeeld.
Een jong historicus, H. R. Trevor-Ropcr, assistent aan dc
universiteit van Oxford, maar in de oorlog lid van de Britse
inlichtingendienst, kreeg na de capitulatie opdracht een onder
zoek in te stellen naar de omstandigheden van Hitiers dood,
met het doel door zijn rapport mytlie-vorming te voorkomen.
Hij onderzocht, vergeleek en beoordeelde alle verklaringen van
ooggetuigen cn kwam thuis met een 350 pagina's tellend boek,
dat hem op slag beroemd maakte. Het is thans ook in het
Nederlands verschenen onder de titel „De laatste dagen van
Hitler". In twee artikelen geven wij er een sanrenvatting van.
De ramp in Hilversum is begonnen, toen dc uit Eindhoven
overgehevelde zffider van Herrijzend Nederland op 19 Ja
nuari 1946 zijn laatste Wilhelmus uitzond en het onvermoeibare
personeel na maandenlang werken - en niet te vergeten vech
ten - de armen over elkaar moest leggen en moest aanhoren,
dat de volgende dag een oude omroepvereniging, nog wat schor,
victorie kraaide met het „Happy days are here again..."
Het kabinet-Schermcrhorn, dat een nieuw omroepbestel voor
stond leed daarbij een nederlaag. Nochtans werd geprobeerd
een vinger in de pap te houden, door dc stichting van de
Nederlandse Radio-Unie. waarover de heer mr L. A. Kcsper,
commissaris der Koningin in
de provincie Zuid-Holland, de
scepter zwaaide.
De bunker lag vijftien meter onder
de grond en had twee afdelingen.
De eerste bestond uit een algemene
eetgang en twaalf kleine vertrek
ken, voor de keuken, het personeel,
en voor Goebbels' vrouw en kinde
ren; de tweede, nog lager gelegen
was de eigenlijke Fiihrer-bunker en
had een algemene zitgang. een con
ferentiegang en vijftien kleine ver
trekken. waar Hitier, Eva Braun,
Goebbels cn Hitlers arts en secre
taressen huisden.
Eva Braun was opgeroepen en
onverwacht naar Berlijn gekomen
en was niet te bewegen geweest
naar het veiliger Beieren terug te
keren.
Uittocht uit Berlijn
OP Hitiers verjaardag (20 April)
waren de geaUieerden overal
ver in het land gedrongen, en had
den zij de verbinding Noord-Zuid
bijna afgesneden. De hoge functio
narissen van regering, partij cn
weermacht die hem kwamen geluk
wensen, kwamen met sombere be
richten, maar iedereen had nog hoop
dat men dc strijd in de Alpen zou
kunnen voortzetten.
Er volgde een bespreking. Wilde
Hitier zijn hoofdkwartier naar het
Zuiden overbrengen? Nog niet, zei
April) tegen de voor de stad staan
de Russen. Hitier leidde zelf in zijn
bunker het offensief, waarvoor
Steiner al zijn mannen en materiaal
moest inzetten. Maar zo ver was hij
van de werkelijkheid verwijderd,
dat hij nog slechts opereerde met
niet bestaande eenheden en onuit
voerbare bevelen gaf. Geen vlieg
tuig en geen man kwamen van hun
plaats.
Besluit gevallen
DIT kwam de volgende dag aan
het licht, tijdens de stafbespre-
king met Borman. Burgdorf, Keitel.
Jodl en Krebs. Deze conferentie.was
het toneel van een woede-uitbarsting
waartegen zelfs Hitiers naaste om
geving. die op dit terrein wel wat
had meegemaakt, niet opge
wassen was. En nu was Hitiers be
sluit gevallen. De generaals konden
vertrekken naar Obersalzburg, hij
zou zelf de verdediging van de stad
op zich nemen, en als de strijd ver
loren was zich voor het hoofd schie
ten. Protesten van de generaals: Maar
dat is onmogelijk. U bent opperbe
velhebber. kunt uw staf niet
wegzenden cn verwachten dat zij
zich zelf zullen helpen. Hitier: Er
is geen sprake meer van vechten.
Er is niets meer over om mee te
vechten. Wanneer er onderhandeld
Hitier. (Hij aarzelde altijd lang voor moet wórden kan Goering dat beter
hij een besluit nam. maar eenmaal óan ik.
genomen waren ze ook onherroepe
lijk). Hij wilde nog niet verder gaan
dan een voorlopige splitsing van het
opperbevel in twee commando's,
voor geval van nood. De officieren
zuchtten en berusten. Er volgde een
massale uittocht met vliegtuigen en
auto's naar het tweede hoofdkwar
tier in Obersalzburg. Onder de ver-
trekkenden waren Himmler en Goe
ring.
Hitier wilde nog niet besluiten.
Hij zou eerst nog een grote tegen
aanval doen (de Steiner-aanval, 21
De reacties in het zuidelijke
hoofdkwartier op deze beslissing
waren veelzijdig. Verslagenheid bij
de nationaal-socialisten. verontwaar
diging over zoveel onverantwoorde
lijkheid bij de generaals, en bij vrij
wel iedereen wanhoop. Op de 24ste
kwamen er in de bunker nog tele
grammen binnen, die er op aan
drongen dat Hitier zich bij dc nog
intacte legertroep in Bohemen zou
voegen, maar hij wees de voorstel
len af. En de volgende dag sloten de
Russen de ring om Berlijn.
In mr. Kesper hadden de vooruit-
strevenden op radiogebied een
voorstander gezien, doch deze rege
ringscommissaris werd listig ..van de
kaait" geveegd door de oude om
roepverenigingen. Hierbij citereif
boze tongen cie woorden uit de mond
van oen bestuurslid van een der
omroepverenigingen: ..O. Kesper
krijg ik wel onder de tafel".
Zo werd de goedbedoelde poging
een teleurstelling voor hen, die de
nationale omroep voorstonden, daar
Kesper. misschien onbewust en ze
ker ook gewild, in het kamp dor
omroeporganisaties belandde.
Mr. Kesper werd trouwens, be
noemd met het veto van dc omroep
verenigingen, die hem dus niet
hoefden te aanvaarden, indien ze
hem niet volgen wilden. Aan de an
dere kant was er oud-minister Ger-
brandy, die dit blijft men in dc
nationale omroep-kringen volhou
den een voorstander is van een
uniforme microfoon-organisatie,
maar bij wie de politieke zaken, in
casu de Indonesie-kwestie, zo hoog
zaten, dat dc voorzitter van de Radio
raad zijn prestige verloor cn in zijn
poging om te redden wat er nog tc
redden viel, concessies deed aan het
eigen één-omroep-principe. Zo staat
de vlag er thans bij en in radio
kringen te Hilversum kan ieder ge
tuigen, dat het maar een rommeltje
is. De oude organisaties gaan onge
stoord hun gang en ageren tegen de
uitzendingen van de PCJ, het IKOR
cn het programma voor dc Neder
landse Strijdkrachten, traineren elke
gezonde culturele opvatting en spe
len mooi-weer naar buiten, in de zo
genaamde gezamenlijk voorbereide
programma's, die echter even auto
cratisch zijn voorbereid als elk an
der onderdeel. Het programmablad
van het Comité Nationale Omroep
Bijna twee en een half jaar
nadat de terugtrekkende Duit
sers de grote verkeersbrug bij
Zwolle vernielden, is zij einde
lijk weer gereed gekomen.
Zaterdag 4 October zal minis
ter ir. Vos haar openstellen.
De linker foto toont de enorme
ravage na de bevrijding, de
rechter zoals de brug thans is.
Laten we weer
eens paan Kcuis-
woord-puszlen.
De zon, die ons
deze zomer over
matig veel warm
te heeft geschon
ken. maakt iede
re dag een kor
tere baan, en laat
na zevenen het
verlichten over
aan dc electrische
centrale. De
avonden lengen
het is niet an
ders en we
moeten trachten
ze zo gezellig
mogelijk te ma
ken. Wc blijven
's avonds wat
mee r thuis. cr
komt eens bezoek
oplopen, 't Wordt
breien, handwer
ken, schaken
neen. dat is vervelend in gezel
schap. Krant lezen, ereis gemoede
lijk babbelen over dc inhoud cn dan
als het gesprek wat gaat stokken
puzzlen. Eén begint er, zus van 14
jaar b.o.: ze struikelt al bij 2-horizon:
taal. een woord van 9 letters, rivier in
Chili (we noemen maar wat), weet
ik niet. zucht ze; verticaal kijken, hm.
ik schiet niets op Zus gaat hard
op denken en eindelijk vraagt ze: Jan,
weet jijen Jan gaat mee puzzlen
cn het duurt niet lang of moeder laat
een steek vallen, omdat ze ook met
haar gedachten bij de puzzle terecht is
gekomen en vader gaat een woorden
boek zoeken enfin 't is nu eenmaal
zo, dat iedereen gaat meedoen. Dat is
het leuke van de puzzlarij. Laten we
maar beginnen hier is er een
Voor de goede oplossers stellen
\vfl vijf pry zen beschikbaar: één van
f 10.en vier van 2.50. Om voor
deze pryzen in aanmerking te ko
men moet men zijn goede oplossing
liefst per briefkaart vóór Donder
dag Inzenden aan de redactie van
ons blad Schryf in de linkerboven
hoek van de envelop „Zaterdagse
puzzle".
li
Al
AA
t#'
Horizontaal: 1 Modejonker; 3
Krachtige loofboom; 5 Gedetailleer
de beschrijving van iemands uiter
lijk; 12 Energiebron; 14 Deftige meis
jesnaam; 16 Inhoudsmaat; 17 Kle
dingstuk; 19 Onbedorven, kuis; 20
Gedeelte van een modern cafébe
drijf; 22 Grauwe erwt; 24 Verkorte
meisjesnaam; 26 Landbouwwerktuig;
27 Heerlijk oord; 28 Spil; 29 Bril
slang; 30 Maat: 31 Protserig spreken;
33 Binnen: 34 Opstootje; 35 Weefsel*
37 Altijd even beleefd (afk.); 38
Stel, tweetal: 40 Uitgebakken stukje
vet; 42 Einder: 44 Steekwapen van
sommige insecten; 47 Stukje grond;
49 Snel handelend; 50 Getemd; 51
Opening.
Verticaal: 1 Oosters hoofddeksel;
2 Metaallegering; 3 Boomloot; 4 In
houdsmaat. 5 Zekere^ pimpernel; 6
Drinkbakjc; 7 In het jaar onzes He
ren (afk.); 8 Oningewijde; Oude
lengtemaat; 10 Honingdrank; 11 Deel
van piano of klavier; 13 Snaarin
strument; 15 Grappenmaker; 18
Rein. zedig; 19 Verstandelijk 21
Amerikaanse aloë; 22 Eenvoudige
lichtbron; 23 Dichten; 25 Volk; 31
Vol papier: 32 Voeg; 36 Ambtsge
waad; 39 Bloeiwijze: 41 Zangstem;
42 Kolenemmer: 43 Masker; 45 Deel
van de Bijbel (afk.); 46 Verlaagde
toon; 47 Nauw; 48 Kracht
J—ET was op een
A A Woensdagochtend
dat de butler van sir
Harold Hulmarrat zijn
meester in de studeer
kamer vond. Hij lag
met het hoofd op zijn
bureau, daardoor een
met beverige hand ge
schreven brief voor de
helft bedekkend. Sir
Harold was dood en de
politie las in de brief:
„Ik heb zo juist een
glas blauwzuur gedron
ken. Binnen twee mi
nuten zal ik dood zijn.
Het spijt me dat ik
Seymour's verzoek niet
heb ingewilligd. Ik sta
het thans toe in het
volle besef
Hier eindigde de
brief. De politie liet het
glas onderzoeken,
werden
whisky
r~
door
LEONARD GRIBBLE
politie in zijn binnen
zak vond. De butler
vertelde dat zijn mees
ter links was en dc
laatste tijd zeer down
was geweest. De avond
tevoren had hij. op or
der van Seymour, se
cretaris v%n sir Harold,
een pias whisky inge
schonken uit een nieu
we fles. Er waren geen
andere bezoekers ge-
Er weest. Seymour ver
sporen van klaarde om half tien
blauwzuur afscheid van sir Harold
in gevonden. De vin
gerafdrukken van de
linkerhand van de vrij
willig uit het leven
verscheidene waren op
het glas. Ook trof men
zijn vingerafdrukken
op zijn vulpen, die de
genomen te hebben.
Beide mannen had
den tot aan die tijd
doorgewerkt. De whis-
kyfles bleek geen
blauwzuur te bevatten.
sir Harold omstreeks
kwart voor tien de vo
rige avond gestorven.
„Dit is een vreselijke
slag voor me", aldus
Seymour, „drie maan
den geleden heb ik sir
Harold om dc hand van
zijn dochter gevraagd,
doch hij weigerde per
tinent. Thans stemt hij
met mijn aanzoek in
doch pleegt tegelijker
tijd zelfmoord...!"
De politie vond het
beroerd voor Seymour
docharresteerde
hem. Waarom?
Antwoorden onder
motto ..Miniatuur-Mys
terie" vóór Dinsdag aan
de redactie. Drie pry
zen: van vijf, drie en
Volgens de medici was twee gulden.
De
moest verdwijnen, omdat uit het
oogpunt van auteursrecht niet werd
toegestaan, dat dit blad radio-pro
gramma's publiceerde.
Ten halve gekeerd
VPRO beeft in den be-
.r .i\.V7.gjnno na.
tionalc omroep voorgestaan. Toen
de leiding na de verkiezingsuitsla
gen in 1945. waarbij het zetelaantal
van de Partij van de Arbied tegen
viel. een échec vreesde en bij de
andere verenigingen het kwade
beestje werd. is men echter gaan
aarzelen en gaan zorgen dat de ver
strooide schaapjes weer in eigen
kooi kwamen.
Men mag echter aannemen, dat de
ze omroeporganisatie, die altijd
trouw heeft meegewerkt aan het in
terkerkelijk overleg, zich bereid zal
aanvaarden.
Commercieel belang
Dp AVRO- dit is fienoc8*
ve .n.U.zaam bekend
is een zuiver commerciële instelling
Voor de oorlog verdiende deze ver
eniging alleen al f 800 000 op haar
Radiobode. Zij zal dus alles op haren
en snaren zetten om de oude machts
positie te herkrijgen.
Maar onder de leden denken er
velen nu heel wat anders over. In
de eerste plaats omdat de radiobe
lasting is ingevoerd. Aangezien die<
zeker blijft, voelt men geen behoef
te nog eens extra-contributie te beta
len voor de omroepvereniging. Daar
door lijden alle organisaties op het
moment aan bloedarmoede. Maar
spetiaal bii de AVRO. waar de mees
te politiek-onafhankelijke groepen
een onderkomen vinden, schuilen er
heel wat, dié een nieuw omroepsys
teem voorstaan.
De
Behoudend, maar...
IT D r) stoort zich het
lv.A.U. minst aan dc
troebelen in Hilversum. Het was
haar onmogelijk aan het IKOR.-
werk deel te nemen, hoewel zij,
waar dat ging, het gezamenlijk stre
ven der kerken heeft bijgestaan. De
tegenstanders der KRO noemen haar
een spreekbuis van de R.K. kerk.
die echter niet rechtstreeks aan
sprakelijk is. bestuurd door een man
die de ouderwetse staats-partij een
warm hart toedroeg en die zijn gro
te aanhang in het Zuiden van Ne
derland niet wil teleurstellen Hij
bezit alles uit de boek der antithese,
zoals de N.C.R.V. dat van haar kant
ziet.
Nochtans zijn er vele Katholie
ken, vooral in omroepkringen. die
een nationale omroep voorstaan.
Onder hen is zelfs een groep voor-
uitstrevenden opgestaan om met dc
andere voorstanders in één linie te
strijden.
Progressief, maar...
Dp vara telt de meeste
lie V .A.IX.A. „progressieve"
in haar aanhang. Een jaar geleden
waren er heel wat onder het om-
roepspersoneel pro nationale om
roep. In het bestuur van deze or
ganisatie is echter een scherpe te
genstelling ontstaan tot dc mannen
van de PCJ. die dit hoeft geen
nader betoog met man cn macht
voor de eenheid strijden, als gevolg
van een conflict tussen een der
VARA-bestuurders en de leiding van
dc PCJ, een ongelukkige erfenis uit
de tijd van Radio Oranje.
Men heeft hier nog een speciaal
probleem. De V.A R A. is een be
langrijk socialistisch propaganda-in
strument. dat men zeker niet wil op
offeren voor een kwade kans. De
meningen van de leiders der Partij
van de Arbeid zijn verdeeld: er zijn
vele voorstanders van Nationale
Omroep anderen vrezen dat bij li
quidatie van dc V.A.R A. de moge
lijkheid om zich tot het Nederlandse
volk te richten, belangrijk wordt be
knot Hoe de verhouding, voorstan
ders NO. tegenstanders is, nie
mand weet dat ook maar bij bena
dering.
Vele partijen spelen mee l
in het gribbele-grabbe- j
le" om de microfoon.
maar geen enkele partij
kan rekenen op de steun
van zijn volledige aan-
hang.
lllllliDIllllllllllllllllllllllilO
Splendid isolation
n. i\r r d V wijst elk natio-
UG .naoj streven af
onder het motto, dat zij geen ver
antwoordelijkheid kan aanvaarden
voor zaken, die buiten haar bestek
vallen, het uitzenden van cabaret-
programma's bijvoorbeeld, terwijl ze
bepaalde culturele zaken op haar
manier wil interpreteren.
Dat het daarbij niet altijd even
principieel toegaat toont het geijkte
voorbeeld van voor 1940 toen de
N.C.R.V. de ..wereldse" muziek van
Karl Maria von Weber ging uitzon
den. maar bij de „Auïforderung zum
Tanz" het ..zum Tanz" wegliet in de
aankondiging.
Volbloed voorstander
T IC O R 's ecn v°lbloed
rid 1 .ïy.i_/.i\«voorstander voor
do nationale omroep. Zij werd ge
boren in de oorlogstijd en de tijd
van Herrijzend Nederland, toon de
eenheid wel uitvoerbaar bleek. In
het IKOR zijn begrepen Ncd. Herv.
Kerk. Ev.Luth. Kerk. Rem. Broe
derschap. Alg. Doopsgez. Sociëteit
cn dc oud-Katholieken Al deze ker
ken vonden elkaar in oorlogstijd in
het IKOR. waarbij ook Gereformeer
den cn Katholieken waren betrok
ken. Na dc overgang hebben deze
laatste groepen zich weer terugge
trokken. hoewel er nog heel wat ge
reformeerde dominees zijn. die liet
liefst in het IKOR zouden meedoen.
Deze organisatie heeft echter te
kampen met alle mogelijke beknot
tingen. Ze was van mening dat een
kerkelijke uitzending speciaal moet
worden voorbereid zoals de BBC dat
in Engeland doet cn dat men niet
zo maar een microfoon In een wille
keurige kerk kan zetten. Met moet
tevoren dominee, organist en ge
meentenaren instrueren, opdat de
uitzending voor de thuiszitffcndcn,
die gemakkelijk worden afgeleid,
meer gaat spreken.
Ze experimenteerde o m. met een
boeiende reportage vooraf, zodat de
luisteraar niet de knop omdraaide
maar vanzelf bleef luisteren, ook al
stond er later ecn dominee voor de
microfoon. De NCRV deed echter
zijn beklag bij de minister, dat het
IKOR zijn zendtijd voor kerkelijke
uitzendingen misbruikte en zijn tijd
van 2 uur werd ingekort tot dc tijd
van de preek
En nu: waarheen?
7 O is de chaos thans op zijn
hoogst en allen zijn nieuwsgie
rig naar de rapporten van de Ra-
dioraad. Alle progressieven menen
dat van de twaalf millioen gulden
ïadiobclastmg meer is te maken
dan wat de omroepen in onderling
gekrakeel, ja zelfs met onmin in
eigen boezem (voor de NCRV gaan
soms dominees elkaar te lijf!) tot
stand brengen.
Maar het publiek zal moeten mee
werken en de volksvertegenwoordi
ging zal met wijs beleid orde moe
ten scheppen in een culturele zaak
van eerste orde. Er moet eens rust
komen in het hanenhok van Hil
versum.
MAANDAG 29 SEPTEMBER.
In de winter zijn ook de tulpen in
bloempotten 2cer gewaardeerde
bloemen voor de kamer. Voor dat
doel zet wen dc bollen reeds in Sep
tember of October in de potten, het-
zij 3 a 5 stuks. Men vult depot ruim
halfvol met goede tuinaarde, drukt
deze een weinig aan en zet daarop
de bollen. Vervolgens wordt de
ruimte rondom de bollen geheel met
aarde gevuld en ook weer ecn wei
nig aangedrukt. De topjes der bol
len bevinden zich dan vlak onder
dchoppervlakte; niet dieper dan
hoogstens een halve centimeter
Daarna wordt dei pot op een koele,
vorst vrije, donkere plaats gezet
Men kan ze ook in de grond ingra
ven en met 40 a 12 centimeter aarde
bedekken. Pas wanneer de bloem
knop de topscheut krachtig doet
zwellen mogen ze in het liert. Goede
soorten voor kamercultuur zijn de
vroege Due van Thol, de rode Bril
liant Star, de rose Ibis en de oranje
Fred MooreS. L-
AMERIKA HEEFT ZIJN EER
STE HELICOPTÈRE-LUC FIT-
DIE NST- de Helicopter Air
Transport Co., H.A.T. genaamd.
Zij doet alles: mensen naar hun
werk brengen, reclamestunts
organiseren, hoofdspannings-
draden inspecteren, zij bewijst
goede diensten aan de politie
voor speurtochten en inspecties
en aan de boeren voor het uit
strooien van kunstmest, het be
sproeien der akkers en het bij
een jagen van het vee dat in de
uitgestrekte weiden graast. In
sommige plaatsen wordt de he
licopter al gebruikt voor
posl-verzendingen.
Dertigduizend stakers in
Schotse mijnen
De staking van de Schotse mijn
werkers, die Dinsdag begon, heeft
zich uitgebreid tot Lanarkshire en
Stirlingshire. Meer dan dertiendui
zend man in 43 mijnen zijn er thans
bij betrokken. De arbeiders van
Blantyre (Lanark), die met hun sta
king in protest tegen onbevredigend
geachte loonsverhoging het sein ga
ven. zijn ondanks de Woensdag ge
nomen beslissing om het werk on
middellijk te hervatten, Donderdag
niet aan het werk gegaan. Zij beslo
ten om Dinsdag de staking te beëin
digen, onder voorwaarde dat de vak
vereniging de onderhandelingen over
loonsverhoging bespoedigt.
