UTRECHT, is geboortestad
der Spoorkaartjes
pe geluksvogel
Is Kurhaus-telepathenstunt
werkelijk gebeurd
Hef wezen der liturgie
Spiegel
der wereld
Mensdom wil
bedrogen zijn
Oecumenisch streven vraagt naar
kerkhervorming
Radio-programma
Zaterdag 27 September 1947
DRUKKERIJ OP STATIONSPLEIN
LEVERT PER WEEK BIJNA
TWEE MILLIOEN
„Mag ik van U een enkele derde AmsterdamDe
loketbeambte doet een greep in de kaartjesrekken,
ponst in een kaartje de datum en overhandigt het de
reiziger, die ongeduldig staat te wachten. Haastig
wordt het kaartje in de vestzak of tas gestoken, bij de
controle even te voorschijn gehaald, bij de eindstations
weer haastig afgegeven. En niemand, die zich eigen
lijk realiseert, waar dat kleine reepje carton vandaan
komt, dat hem voor de aangeduide trajecten reisbe-
voegdheid verleent. Er zijn dan ook weinig reizigers,
die weten dat de drukkerij van dit kostbare kleinood
in Utrecht is gevestigd, in een bijna onooglijk gebouw
aan het Stationsplein. Belangwekkend is het daarom
eens rond te wandelen in de „kraamzaal" van het ge
wone alledaagse spoorkaartje.
De eerste vraag, die in de be
zoeker opwelt is: waar komt het
carton vandaan? Voor de oorlog
betrok men dit van een papierfa
briek in Duitsland, die 'net bijzon
der geprepareerde carton vrijwel
in alle Europese landen afzette.
Op maat gesneden, voorzien van
een gaatje kwam het de drukkerij
binnen in de gewenste kleur
geel voor le, groen voor 2e cyi
bruin voor 3e-klasse en in nog
vele andere kleurencombinaties,
zoals die met wit voor retours
en speciale kleuraanduidingen
voor omweg-, overgangs-, perron-
en trajectkaarten.
Na de oorlog droogde deze
Duitse bron op en al spoedig
heerste er groot gebrek aan car
ton. Dit tekort werd eerst opge
vangen door de oude nog op de
stations aanwezige kaartjes op de
achterzijde te herdrukken, waar
bij de oude voorkant door arce
ring onleesbaar werd gemaak^
Zo kon het gebeuren, dat er een
chaos ontstond in de gebruike
lijke kleurencombinaties waarbij
enkele reiskaart jes in retour6»
werden omgetoverd en omge
keerd. I.ater leverden Zweden.
Tsjechoslovvakije en ons land
weer genoeg carton om in de
grootste behoefte te voorzien, ter
wijl er gegronde hoop bestaat dat
onze industrie in de nabije toe
komst al het spoorvvegcarton zal
leveren.
Hoe gedistribueerd?
De spoorwegstations en reisbu-
reaux geven nu dank zij een in
1942 ingevoerd efficient systeem,
opdracht tot bet drukken van
kaartjes, dat in het kort hierop
neerkomt. Tussen de gedrukte
Russen en SED
TOEN enige tijd geleden een
congres van de S(ozialistische)
E(inheitspartei) D(eutschlands) in
Thüringen de wens tot onmiddel
lijke aansluiting van de Russische
zone van Duitsland by de Sowjet-
Unie tot uitdrukking bracht, meen
den wij uit een rede van Toelpanof,
vertegenwoordiger van het Russi
sche militaire bestuur, op de onge
veer tegelijkertijd te Berlijn gehou
den partijdag van de C(hristlich)
D(emokratische) U(nion) te mo
gen concluderen, dat de S.E.D. met
het prijsgeven van de gedachte van
de Duitse eenheid Moskou op zijn
minst genomen vooruit was.
Thans is echter het grote partij
congres van de S.E.D. in Berlijn
fehouden. Dezelfde Toelpanof was
er begroeting van de afgevaardig
den aanwezig, maar de toon van
zijn rede was anders dan de vorige
maal. Opvallend anders zelfs. Want
het was de eerste keer sinds de ca
pitulatie van Duitsland, dat een
vertegenwoordiger van een der be
zettende mogendheden ten qger-
staan van een Duits toehoor zo'n
onverbloemde aanval deed op zijn
ex-Geallieerden. Vol temperament
en sarcasme wees hij met nadruk
op het principiële verschil tussen
de socialistische staat en het kapi
talistisch karakter van de andere
mogendheden, die Duitsland bezet
houden.
Daarnaast legde hij het accent
op de ideologische verbondenheid
van de Sowjetunic en de S E.D
„de enige Marxistische party in
Duitsland", zoals hij met klem con
stateerde. En aangezien alleen de
theorie van Marx-Engels-Lenin-
Stalin de sleutel kan geven tot het
begrip van de huidige situatie fin
de zaal stond met reuzen letters:
het Marxisme is almach
tig, want het is waar)
kan ook alleen de S.E.D. de oplos
sing brengen.
HET was dan ook alleen maar
consequent, dat Toelpanof de
S.E.D. opwekte, om hun binnen-:
landsc vijanden met de meest mo
gelijke energie te bestrijden: „rookt
de reactie uit, voordat het haar
lukt om weer vaste voet te krij
gen". Een omineuze opwekking
(begrippen als binnenlandse vijan
den en reactie zijn rekbaar geble
ken in Oost-Europa), die duidelijk
de indruk geeft, dat de Russische
autoriteiten hun zone van Duits
land op het ogenblik op één lijn
stellen met landen als Hongarije,
Roemenië en Boelgartje.
De betekenis van dit alles wo: dt
nog onderstreept door de berich
ten van de News Chronicle (een
blad, dat noch alarmistisch noch
anti-Russisch is), dat Sowjettroe-
pen bezig zijn strategische stellin
gen «in de Oostelijke zone van
Duitsland te betrekken. Officieel
heten dit herfst manoeuvres, zoals
trouwens ook de troepenbewegin
gen aan de Noordgrens yvan Iran
manoeuvres genoemd worden. Al
gemeen echter worden deze troe
penverschuivingen in Duitsland, die
met vordering van huizen, enz. op
grote schaal gepaard gcan. in ver
band gebracht met de a.s. Confe
rentie der Grote Vier te Londen.
Kennelijk zouden de Russen op een
mislukken hiervan rekenen, dus
verwachten. dat Duitsland in
tweeën valt en reeds nu maatrege
len nemen om zich van hun doel te
verzekeren.
Het valt niet te ontkennen, dat
Toelnnnofs rede, ziio aanval op
Westelijke mogendheden en zijn
aansporing tot de vrienden en
handlangers van het Russisch be
wind uitstekend in deze gedachten-
gang zouden passen.
een
spoorkaartjes van
station, in elke'serie van een be
paald traject kortweg door de
spoorman „relatie" genaamd
wordt door de controle-afdeling
der drukkerij een signaalkaartje
verpakt, van hetzelfde model cn
met dezelfde tekst als het spoor
kaartje/, echter kenbaar van de
andere door een rode opdruk.
Komt de loketambtenaajr bij het
verkopen van de kaartjes uit zijn
loketkast die signaalkaart tegen,
dan weet hij, dat cr nog maar een
bcpaald'e voorreed aanwezig is.
Deze signaalkaarten worden ver
zameld en opgezonden naar tie
drukkerij. Zij doen daar dienst als
drukwerkorders.
Als men nu weet dat cr
wekelijks 2000 signaalkaarten
binnenkomen en dat elke
order soms in de duizendtal
len loopt, zal het niemand
verwonderen dat wekelijks
c.a. 1.800.000 kaartjes de druk
kerij verlaten.
Elke opdracht moet echter con
sciëntieus worden uitgevoerd, als
men bedenkt, dat elke serie af
zonderlijke registratieletters en
-nummers moet hebbent, corres
ponderend met de series en code
nummers van elk station, om de
afrekening te vergemakkelijken.
In dc drukkerij
Volgen we nu dc weg van de
signaalkaarten, op de achterzijde
waarvan door dc administratie
enkele gegevens zijn ingevuld
(aantallen enz.) dan komen we
eerst op dc zetterij, waar men be
schikt over 80.000 zetregels met
elke drukbare reisweg en prijs
aanduiding. Daarmee construeert
men dagelijks ongv. 300 drukvor
men, die in de elf di tikmachines
worden gezet. Dc drukker, brengt
dc vorm in de machine en verge
lijkt de tekst van de proef met de
signaalkaart. Vervolgens stelt hij
do numeroleur in en dan: een
draai aan de knop en met een
snelheid van 12.000 per uur schui
ven de kaarten uit dc machine.
Ep zo wordt bestelling na bestel
ling afgewerkt, tot soms een aan
tal van 2000 per week waarbij
men dient te bedenken dat er 011-
Neen, dit is geen rad van avon
tuur meur een onderdeel van dc
drukmachine. dat het mogelijk
maakt de kaartjes aan beide
zijden te bedrukken. De kaart-
jes worden rechts eerst be
drukt, worden dan dooi het
tandwielomgelegd en ont
vangen nu de inkt aan de
andere kant.
Bij de bundeling der kaartjes
worden ter vermijding van frau
de door een speciale machine
„breeklijnen" op de zijkanten
gedrukt.
geveer 200.000
ten zijn.
soorten reisbiljet-
Controle
Van de zetterij verhuizen de
kaartjes naar de opbinderij. waar
ze> worden gebundeld in stapel
tjes van honderd, voorzien door
waarborgstempels en zgn. broek-
lijnen op dc zijkant. Deze inkt-
lijnen sluiten fraude uit, doordat
met dadelijk kan zien als er
kaartjes uit dc bundel zijn ont
vreemd. In de expeditie heeft de
laatste controle plaats en worden
de kaartjes in pakjes en kisten
naar de plaats van bestemming
afgezonden. Dan gaat het kaartje
zijn kortstondig leven beginnen,
om via de loketten, de handen
der reizigers en' controleurs aan
de stationsuitgang in dc papier
molen te geraken, waar liet leven
opnieuw begint.
Minister Cripps houdt
van korte rokken
De Britse regering mengde zich in
de strijd over lange en korte rokken
met uitspraken, dat ministers, net
als gewone mannen, graag een paar
goed gevormde benen zien.
„Hoe korter de rok' hoe beter, of
schoon er grenzen moeten zijn, wel
ke bepaald worden door andere dan
zuinigheidsoverwegingen", zei mi
nister sir Stafford Cripps op een
lunch van de verenigde commissie
voor de kledingindustrie.
De parlementaire secretaris van
sir Stafford Cripps zei: „Waarom
zullen we de rokken niet op dezelf
de lengte laten, als ze nu zijn".
Publiek worstelde
mee.
Een Portugese worstelaar gooi
de tijdens een wedstrijd zijn te
genstander uit de ring, zat hem
achterna door de zaal cn tot in
de kleedkamer en maakte daar
de partij uit.
Dc toeschouwers verdeelden zich
in voor- en tegenstanders van de
twee worstelaars en gingen el
kaar te lijf. De politie moest de
zaal met gummiknuppels ontrui
men.
Laat U niet beetnemen!
Verscheidene vliegtuigen cirkel
den gisteren door het luchtruim bo
ven Brussel en de inwoners van de
ze stad zagen plotseling een regen
van biljetten op zich neerdalen,
waarop een der slagwoorden stond,
die de Belgische regering gebruikt
bij de bestrijding van de duurte:
„Laat u niet beetnemen. Koopt te
gen normale prijzen". Alles ging
goed, totdat, boven Merchtem, een
piloot opnieuw een pakket uitwierp,
doch blijkbaar vergat het touwtje
los te maken, waarmede de biljet
ten waren gebundeld. Als een nieuw
soort bom viel het 50 kg. wegende
projectiel naar beneden en verplet
terde daar het stalletje van een
marktventer.
Wanneer deze de schade „tegen
normale prijzen" vergoed krijgt, zal
hij er dik op moeten toeleggen.
Opassen voor lange
rokken.
Na gedebatteerd te hebben
over een betoog dat de vrouwen
door dc lange rokken en de hoge
hakken veel kans liepen te val
len over kapotte straten, heeft
de gemeenteraad van Pittsburgh
beslot n alle huiseigenaren te
gelasten de voetpaden te her
stellen.
Als prijs een reis
naar Nederland
De radio-omroep der U.S A. heeft In
haar programma van de volgende week
in de rubriek hnrtsverlangen" een
prijsvraag aangekondigd met als thema:
„Waafrom ik een reis naar Nederland
zou willen maken?". De luisteraars
moeten over dit onderwerp een brief
inzenden. De winnaar krijgt met zijn
echtgenote gratis een reis naar Neder
land per KL.M. (vertrek 15 Novem
ber) en een verblijf aldaar van tien
dagen.
Verscheidene duizenden Moham
medanen hebben Woensdagmiddag
ongeveer 40 km. ten westen van La
hore bij Kamoke een trein van uit
geweken personen. Sikhs en Hin
does, aangevallen. Zij doodden 340
Sikhs en Hindoes; 250 werden ge
wond. De troepen, die de trein es
corteerden, doodden 71} aanvallers.
Het oordeel van wetenschap en practijk
Er is de laatste tijd nogal wat te doen geweest over de stunt,
die een tot dusver onbeke-nd gebleven telepaath. zou hebben
verricht tijdens het slotconcert van het Kurhaus te Schevenin-
gen. Geen vrede hebbend met de argumentering achteraf door
de couranten verspreid, hebben wij ons nog tot enkele ..insiders"
in de telepathie gewend, nadat we er ons eerst bij de Spoor"
wegen van overtuigd hadden, dat er door niemand bij Dordrecht
aan de noodrem is getrokken.
Toen kwamen we eerst terecht bij
iemand, die serieus de occulte weten
schappen beoefent en geleerden van
naam assisteert cn dank zij zijn relatie
met n bekende dirigent, goed thuis is in
de muziekwereld. Hij zei ons: theore
tisch gesproken kan een serieuze tele
paath inderdaad een ander mens, die
daarvoor ontvankelijk is. onder zijn in
vloed brengen. Maar dat eist sterke
concentratie het is haast niet te geloven,
T ITURGlE is geen zaak voor de
-I—Zondag alleen en zij beeft ooV
niets uir te staan met een sOo't
afwisselend, kunstzinnig pro
gramma voor een kerkdienst, al
is een zeker aesthetisch element
er ook als bet war* vanzelf mee
verbonden. Liturgie is meer, zij is
het gesprek van God tot niens en
van mens tot God. M ie dit be
grijpt zal ervaren, dat de liturgie
niet eindigt als de Zondag voorbij
is, zij gaat niet de gelovigen mee
van dag tot dag door heel bet
Kerkelijk Jaar, waarin naar de
tv oorden van prof. dr. G. v. 1.
Leeuw in zijn inleiding tot het
boek van dr. G. W. Oberman
over ..De gang van li e t K e r-
k c I ij k J a a i" (door Adorenus
uitgegeven bij C. Blommendaal
X V. te 's-Gravenliage) de orde
zelf prediking en de rangschik
king reeds verkondiging is van
het heil Gods. Men moet met de
liturgie leven: ware bet niet, dat
een dergelijke uitdrukking veel
misverstand kan wekken, dan zou
men geneigd zijn te zeggen, dat
men u i t de liturgie moet leven.
Ir. Utrecht is in de Ned. Herv.
Kerk al sinds jaren een brede
kern,'die weet dat liturgie meer
dan dat bekende „programma,"
die de ach tergronden ziet en be
studeert. die stimulerend beeft
gvwerkt op vele vernieuwingen in
het kerkelijk leven en er is een
nog veel bredere groep die deze
zaken wellicht niet zo heeft door
dacht, maar die daarin toch zijn
diepste verlangens ziet bevredigd.
Aan dr. G. \V. Oberman komt
de grote verdienste toe belang
stelling en liefde te hebben ge
wekt voor deze materie en on
danks miskenningen misverstand
heeft hij de consequenties getrok
ken cn zich bereid getoond die
wijzigingen in te voeren waarvoor
bij het ogenblik gekomen achtte.
Na te hebben gewezen op dc be
tekenis van bet Kerkelijk Jaar,
dat -.een band legt tussen heel de
gemeenschap der gelovigen, hoe
ook verspreid en verstrooid over
de aarde" en te hebben ontkend,
dat liturgie een sleur zou zijn
(„zij is noch sleur, noch armoede,
maar leven* en rijkdom, zo maar
tc grijpen") gaat ds. Oberman uit
voerig dc gang van bet. Kerkelijk
Jaar na. Daarna geeft hij de orde
van Schriftlezingen volgens de R.
K.. Luth. en de Anglicaanse kerk.
de Introïtus voor elke Zondag vol
gens de bewerking van de Litur
gische Kring. Psalmkringen en de
oude kerkgebeden (Collceta's).
liet bock eindigt 'met een kalen
der, waarin een aantal gelovigen
u opgenomen, die de kerk lier-
denkt.
„Una Sancta"
T DEALEN zijn onmogelijkhe-
joelen, die het leven mogelijk
maken", zo luidt een uitspraak,
welke wij eens ergens lazen. Er
zijn echter ook idealen welke
worden angestreefd omdat een in
nerlijke dwang, een gehoorzaam
heid, daartoe dringt. Zulk een
ideaal is dat der Una Sancta. der
Lne Heilige Katholiek (Algemeen)
Christelijke Kerk, dat de eeuwen
door hartstochtelijke belijders
vond. In de beste ogenblikken
van de Christenheidwerd en
wordt dat ideaal bereikt. Naar de
geest cn in wezen is die eenheid
er dan en menig ogenblik uit de
laatste oorlog kan het bewijs
daarvoor leveren. Maar de zicht
bare en duurzame vorm is nog
niet bereikt. Of dat ooit geschie
den zal De kracht van bet Chris
telijk geloof zal daarop het ant
woord moeten geven. Intussen is
voor het bereiken ervan liet ker
kelijk gesprek van groot belang.
En bij dat gesprek kan liet boek
van de Vrijzinnig Lutherse theo
loog p r o f. d r. C. W. M n 11 i c li:
Una Sancta; de mogelijkheid
der Christelijke eenheid (uitg. van
Elsevier te Amsterdam) een be
langrijke biidrage leveren. De
schrijver richt zich niet in de eer
ste plaats tot theologen maar tot
leken. Zijn boek is helder cn boei
end geschreven cn geeft als het
ware een uitvoerige kerkgeschie
denis. Daarbij is prof. Mönich zich
bewust geen sensationele oplos
sing te bieden, integendeel: hij
ziet de weg van de oecumenische
beweging als een eindeloos lange,
die de Christenheid nog vele ver
rassingen zal brengen. Na er op
te hebben gewezen dat zowel in
de constitutie van katholicisme
en protestantisme als in de bij-
zondeioj, gedaan ten, die naast deze
twee grote vormen steeds weer
zijn verschenen, het oer-christe-
lijke type'zich heeft gehandhaafd,
wijdt de schrijver uitvoerige be
schouwingen aan de verschillen
de vormen van het Christendom.
an belang iy dat de schrijver de
oecumenische beweging niet al
leen ziet als een poging tot toena-
di ring tussen de verschillènde de
len van de Christenheid, maar in
dc grond san de zaak als een
streven naar kerkhervorming.
Het omvangrijke geïllustreerde
boek verdient een brede lezers
kring.
Aan p r o d r. G. v. d. L e e u \vs:
Balans van het C h r i s te n-
dom verscheen bij de Uitgeverij
II. J. Paris te Amsterdam een
derde druk. Een aanbeveling van
dit boekje, waarin wordt verhaald
van de onttakeling cn ontredde
ring van het Christendom, cn
waarin zijn perspectieven en mo
gelijkheden worden nagegaan,
lijkt ons overbodig.
Teneinde spoorbanen, die op
vele plaatsen verzakt zijn, in
snel tempo te kunnen verzwa
ren hebben de Spoorwegen een
z.g. ballastploeg uit Zweden
laten komen. Deze machine
verdeelt het steenslag, dat langs
de banen wordt gestort, volko
men gelijkmatig over de taluds.
F EU/L L F TON
JOH/V I/A/v Smell EA/&
16)
..Nu is het gemakkelijk, eh Jonska". zei graaf
Paul een beetje ironisch. „Jij zoudt het nu wel
weten".
,,'t Lijkt me nogal simpel", zei ik. „Je zegt tegen
Zwendasky: we zullen een proefrit maken. Je
laat voor zijn ogen de tank leeglopen, gooit er een
vijf liter benzine in van de „dubbele-afstand", en
in werkelijkheid heb je er minstens tien en kan
je hem dus tweemaal zo ver rond karren als het
zonder uw „elixer" zou gaan".
„Het zou alleen een beetje pijnlijk zijn,
hetzelfde model als de meter die graaf Paul uit
de auto had gehaald. We hielden ze naast elkaar.
„Zie jij enig verschil, Jonska?"
„Neen, ik niet. Twee druppels water".
Het glas van de echte is even gebarsten, zie
je?" Graaf Paul veranderde de glazen en schroef
de daarna „onze" benzine-meter terug in het
dashboard. „Nu zijn we klaar". Graaf Paul trok
de overall uit. ..Die benzinemeter", zei hij, „is
mijn meesterwerk".
„Hoe loopt die dan''' vroeg ik.
„Precies half zo vlug als de originele. En het
geeft ook de helft aan. Reken jij nu maar eens
uit, hoeveel dubbel-afstand-benzme wij in de tank
moeten gooien voor Zwendasky, om hem daarna
de grootste illusie van zijn leven te doen bele
ven".
Ik dacht er over na terwijl graaf Paul zijn han
den waste.
„Nu vijf of zes liter". Graaf Paul knikte.
„Wanneer doen we het?" vroeg ik.
..Misschien vanmiddag nog Maar iets zegt me
IBH J niet o
Jonska. als Zwendasky dan naast je ging zitten dat het nu lunch-tijd is. Jonska. We zullen onder
en zag dat dc benzinemeter op het dashbord 11 weg wel iels vinden. Een portie dubbel geroos-
liter aangaf"
De benzine-meter' Daar had ik helemaal niet
aan gedacht. Maar ik gaf me niet zo gauw ge
wonnen. „Zet hem terug", zei ik.
„Ja, en dan rijden we een kilometer of dertig
en dan staat de meter op nul, leeg, en wij rijden
maar rustig verder. Dat zou ook wel een beetje
argwaan wekken, denk je niet".
Ik zag nu wel in dat het probleem niet zo ge
makkelijk was op te lossen. „Hoe moet dat dan?"
vroeg ik.
Graaf Paul was al bezig dc benzinemeter te
demonteren Toen hij hem uit het dashboard had
gehaald, zei hij: ..Breng me nu eens zijn tweeling
broertje in dat pakje dat ik meebracht. Doe
het maar open". Ik deed het en stond met een
tweede benzinemeter in mijn hand, precies
lerde tortillas voor dc geniale uitvinder en een
heerlijk zoete brok panacho voor zijn ijverige as
sistent. Wat denk je daaraan?"
„Muy bueno", vond ik.
HOOFDSTUK XI
Zwendasky krijgt zjjn kans
Op de terugweg vroeg ik: ..Denkt U werkelijk
dat het lukken zal, graaf Paul?" Want opeens was
er weer twijfel in mijn hart. Zo'n fantastisch
plan. Om het te bedenken dat kon ik wel begrij
pen. zoiets zou ik zelf ook kunnen doen of
schoon misschien niet zo handig. Maar om het
ui' te voeren- dat was iets anders! Het leek me
opeens als leefden graaf Paul en ik in een droom
wereld. of in ieder geval in een Andere wereld: en
nu zou deze wereld in aanraking komen met de
harde „werkelijke" die van Zwendasky, van
koude berekenende geldmagnaten. Konden wij
winnen? Ik was er, nu het kritieke mofnent na
derde, opeens niet meer zo zeker van. Wel weet
ik dat ik alléén of tezamen met een ander dan
graaf Paul het plan nooit had kunnen of durven
doorzetten.
Ik geloof wel dat graaf Paul mijn gemoedstoe
stand begreep. „Natuurlijk is er risico aan ver
bonden", zei hij. „Er zijn altijd onbekende facto
ren in 't spel. Maar dat maakt het juist interes
sant!"
„Het is bijna spannend", bekende ik. „Ik ben er
zenuwachtig van".
Dat was waar. Ik kon. toen wij bij het stalle
tje in Porto Marquez stil hielden, met moeite één
tortilla door mijn keel krijgen, ofschoon ze toch
heerlijk bros waren. Graaf Paul at een hele sta
pel op en dronk daarenboven nog een paar gla
zen dikke geitenmelk.
„Misschien is het beter", zei graaf Paul, „dat
ik je hier in Porto Marquez achterlaat.ik kom
je vanavond dan wel halen".
„Nee. nee", riep ik. „Ik wil erbij zijn". En om
te laten zien dat ik mijn zenuwen alweer hele
maal in bedwang had, werkte ik vlug nog een
portie maïs naar binnen. Mijn compagnon knikte
goedkeurend. „En dan" zei hij, „met zo'n ge
luksvogel als jij bent naast me. kan ons plan niet
mislukken". Ik had graaf Paul veel van mijn
wederwaardigheden verteld en ook dat ik bij
„Het Groene Masker" als „El Chiripei-o" bekend
had gestaan.
Graaf Paul's zelfvertrouwen werkte aansteke
lijk. Toen wij Acapulco naderden, had ik geen
last meer van zenuwen en had ik het komende
avontuur voor geen geld ter wereld willen mis
sen.
(Wordt vervolgd).
Hedenavond
HILVERSUM I: 19.20 Kareol
Septet. 19.45 Uitz. Ned. in Duits
land. 20.00 Nieuws. 20.12 Gewone
man. 20.30 Lichtbaken. 21.00 Mu
zikale tombola. 21.30 Weekend
Serenade. 22.00 Morgen Is het
Zondag. 22.45 Avondgebed. 23.00
Nieuws.'23.15 Werken van Haydn
en Boccarini.
HILVERSUM II: 19.00 Viool.
19.30 Lezing.ds. v. Wijngaarden.
19.15 Ds. Fischer. 20.00 Nieuws.
20.15 En nu oké. 21.15 Socialistisch
commentaar. 21.30 Weekend ork.
22.00 Luisterspel: Aansluiting ge
mist. 22.30 Ramblers. 23.00 Nieuws
23.15 U.S.A. Disco parade.
Morgen
HILVERSUM I. 8 00 Nieuws.
8.30 Kerkdienst. 9.30 Nieuws. 10.00
Hoogmis. 11.30 Trio. 12.15 Boekbe
spreking 12.30 Lunchconc. 12.55
Zonnewijzer. 13.00 Nieuws. 13.15
Welk bock. 13.20 Lunchconc. 15.00
Lezing. 17.00 Kerkdienst. 18.30
Strijdkrachten. 19.00 Orgelspel.
19.15 Ds. Straatsma. 19.30 Nieuws.
19.45 Marsen. 20.12 Gewone man.
2020 Zilvervloot. 21.05 Luisterspel
..Dc muiterij op de Walvisvaarder".
22.15 Avondgebed. 22.30 Nieuws.
22.50 Klassiek concert.
(Ingezonden mededeling)
chroniscne kaler
consulteerde een
beroemd psvchlater.
„Geen drank, zélfs
Been TIP!"
De student zet:
„Verhip!
D=«n hou lk maar
Inz. Hr J. O. Bussum ontv 1 fles TIP
HILVERSUM II: 8.00 Nieuws.
8.30 Voor 't platteland. 9.15 Gees
telijk leven. 9.30 Men- vraagt. 10.00
Zondags halfuur. 10.30 Kerkdienst.
11.45 Lezing Dr. C. v. d. Berg. 12.00
Kon Harmonie. 12.30 Zondagclub.
12.45 Haags Gem. Koor. 13.00
Nieuws. 13.15 Virtuosa Sextet. 13.50
Spoorwegen. 14.00 Praags Radio
Symph. Ork. 14.05 Boekenhalfuur.
11.30 Kamerork. 15.30 Filmpraatje.
15.45 Skymasters. 16.40 Reportage.
17.00 Gesprekken met luisteraars.
17.30 Avonturen Ome Keesje. 18.00
Nieuws. 18.30 Ramblers. 19.00 Ra
dio olympus 19 30 Stradive Sextet.
20.00 Nieuws. 20.45 Modern Woor
denspel. 21.05 De speeldoos. 21.30
Rusland-klanken. 22.00 Luisterspel:
Bandjir. 23.00 Nieuws. 23.15 Ork.
werken.
Maandag
HILVERSUM I. 8.00 Nieuws.
9.15 Voor jarige zieken. 9.30 Mor
genklanken. 10.30 Morgendienst.
11.45 Voordracht. 11.35 Fluitrecital.
13.00 Nieuws. 14.00 Voor jonge
moeders. 16.00 Bijbellezing. 16.45
Viool. 18.00 Sport. 18.30 Strijd
krachten.
HILVERSUM n: 8.00 Nieuws.
9.15 Morgenwijding. 9.35 Arbeids
vitaminen. 10.30 Voor de vrouw.
11.00 Op de uitkijk. 12.00 Zang cn
niano. 12.33 In 't spionnetje. 12.38
Opcrctte-mel. 13.00 Nieuws. 13.15
Bartho Decker. 13.50 Grieg-progr.
14.20 Dr. P. H. Ritter. 14.35 Zang
en piano 17.30 Hoort, z T 't voort.
17.45 Skymasters. 18.30 Pierre
Palla.
Beroepen te: Emmercompascuum
J. A. J. Vermaat te Hollandseveld.
Ouderkerk a d IJssel. C. C. Klerk te
Op cn Neder Andel, Den Haag M. N.
W. Sntit te Utrecht. Drógeham
Uoez.) M. Th. Germs te Metslawier
(Fr.).
dat zo'n experiment in een grote zaa!
met veel rumoer zou gelukken. Binnens
kamers. in een klein select gezelschap
heeft een experiment misschien uitwer
king. Veeleer moet men geloven, dat de
optredende pianosoliste even de parti
tuur kwijt was, wat honderden malen
bij de beste artisten voorkomt: dat ze
ging knoeien en de concertmeester „van
de balken" speelde, waarna het „men"
achteraf, al of niet met medewerking
van op sensatie beluste nicuwsversprcl-
ders de fabel dichtte, dat er een tele
paath aan het werk zou zijn geweest.
Dit bericht was weer koren op de
molen van „zieners", „Mysteries" en
andere, vaak onder de^ meest myste
rieuze namen optredende helderzienden,
die avond aan avond volle zalen trek
ken. Hiermee scheen hun zwendel be
loond. terwijl het altijd op griezelighe
den beluste publiek een veelbetekenende
frons in het voorhoofd trok en geloof
hechtte aan deze laatste geschiedenis
uit „Wonderland". Het mensdom wil
immers bedrogen worden.
De man uit het vak zegt:
„Zwendel"!
Niet tevreden met deze uiteenzetting
Besloten we toen eens een oude rot in
het telepathcnvak uit Utrecht, die al
ruim veertig jaar echter op sportieve
manier het publiek zand in de ogen
strooit", op te zoeken. En zodra wc ons
doel hadden uiteengezet, kwam het over
de lippen: Zwendel, meneer, allemaal
zwendel.
Al die kerels, die zich in Oosterse
gewaden hullen, grote advertenties
plaatsen en volle, geheimzinnig in het
duister gehulde zalen trekken, verkopen
bedrog van dc bovenste plank. Wil men
het wat eerbiediger betitelen, mag men
hen verdienstelijke goochelaars noemen,
vinger- en mondvlugge artisten, die op
een handige manier hun boterham bin
nen halen. Ik. die zelf ook goochelaar
ben zo.vervolgt de oude artist voor
ons weet wat er op dat gebied te
koop is en noem me dan ook gooche
laar. Maar het is een schandaal, dat zij
zich „helderzienden" noemen. Immers,
wie gaan er naar zo'n avond: het meisje
met een vrijer in de Tropen, de moeder,
wier gezin in de modder zitcn die
laten zich dan richten door een onver
antwoorde uitspraak van iemand met
droomogen. Ik zal niet zeggen, dat er
niet enkele serieuze krachten op'dit ge
bied bestaan, mensen, die werkelijk bui
tenzintuiglijke eigenschoppen besuren.
Maar dat zijn zij. die er geen boterham
van wensen, die zich bescheiden op de
achtergrond houden en op streng we
tenschappelijke basis hun experimenten
uitvoeren. Zodra het een kijkspelletje
wordt, een vertoning; niet voor select
publiek, dan heeft men te doen met han
dige lui. of, wil men het anders, met
goochelaars, die zich bedienen van ge
ïnstrueerde helpers, geprepareerde hulp
middelen en een onder auto-suggestie
gebracht publick.
Zo heb ik eens een avond van een
collega bijgewoond voor een klein
gezelschap en wat de man pres
teerde was aardig, maar bedrog. En
toen hij de volgende dag stijf en
strak vol hield, dat het echt was,
heb ik hem de trap afgegooid.
Vooral toen ik wist, dat hij met z'n
vrouw samenwerkte. Zodra cr meer
personen voor nodig zijn kqnt U
veilig aannemen meneer, dan is het
poespas.
En dan komen de gevallen los. waar
in de gezellige verteller zelfs de massa
tuk had.
Applaus gewettigd
De man vertelt verder cn rommelt
in zijn bureau, waar wat goochelmgre-
dienten liggen, waarmee in no-time de
verslaggever wordt bedot. Hij demon
streert eigen gemaakte „instrumenten"
waarmee op goochclcongressen succes
sen zijn geboekt, waarvan de pointe,
hoewel uitgelegd, niet in de krant mag
komen. Maar het is een feit. al voelt
men zich bedot, men kan rustig applau
disseren, omdat de voorwerpen soms zo
ingenieus zijn gemaakt, dat een bijvals
betuiging voor de schepper altijd pp zijn
plaats is.
Tot slot komt een staaltje van zijn
eigen telcpaath-bcduvel-kunst Pi een
gezelschap moest hij eens zijn kunsten
tonen en hij besloot een „ziene/v-
te doen. Een van dc omzittendcn.werd
uitgenodigd uit een hoekenkast ecu wil
lekeurig boek te nemcn.op een papierfje
te-schrijven wat de kleur was. j.velke
bladzijde werd opengeslagen, welke
regel aangewezen en met welk woord
deze aanving. Toen moest dc a '^ent
worden opgebeld. Zeg maat. ik doe ...er
dc proef. Stel je jc goed in7 Goed heb
je t. Bel me dan zo terug. De telefoon
werd op dc haak gehangen en de tele
paath herhaalde nog eens voor zijn
slachtoffer: Dus meneer U nam een
rood hoek goed denken hoor. u
sloeg bladzij 42 op. en Yvecs dc zes
tiende regel aan, daar bij dat woord
„dusGoed begrepen; scherp denken
hoor! Dan wordt er zo gebeld. En inder
daad werd er gebeld en het antwoord
van de assistent was bewonderenswaar
dig. Maar de clou zit daarin, dat dc tele
foon op de haak werd gehangen, niet
nadat er eerst een kurkje tussen is ge
stopt, zodat de lijn niet wordt verbro
ken als de hoorn ogenschijnlijk weer op
de haak rust. Als de telepaath zijn klant
tot scherp denken maant en alles nog
eens repeteert, noteert zijn maat het ge
sprokene en belt dit prompt terug.
Maar het publiek schurkt dan onbe
haaglijk in de stoelen heen en weer en
huivert, zoals ze ook huiverden bij het
verhaal van die onbekende telepaath
die nota bene na zijn wonder nog onbe
kend wil blijven, hoe bestaat het die
het Kurhaus op stelten gezet zou heb
ben en de journalisten aan het schrij
ven