Naar grotere Tweede Kamer?
NEURENBERG: een
jaar geleden
Jan van de Schillenboer moet zijn
hond wegdoen
D'
Spiegel
der wereld
Zaterdag is het
Dierendag
in zak Gn Ree'
Radio-programma
Woensdag 1 October 1947
3
Vandaag een jaar geleden vielen in Neuren
berg de vonnissen tegen de Nazi-leiders
en Duitse generaals. Het was het resultaat van
een historisch proces, dat zich bijna een jaar
had voortgesleept.. Op die dag rekenden de
vrije volken af met hen die Europa zo lang in
hun greep hadden gehad: twaalf doodvonnissen,
zeven zware gevangenisstraffen
en slechts drie (geruchtmaken
de) vrijspraken.
Zeven maanden na het staken
der vijandelijkheden, op 20 No-
ember 1945 namen do nazi-lei-
ders en generaals voor het eerst
plaats in de grote* beklaagden
bank, geflankeerd door prachtig
uitgedoste M.P.: Goring, von Rib-
bentroji, Hess, Keitel, Kaltenbrun-
ner. Rosenberg, Franck, Frick,
.Streicher, Funk, Schacht. Dönitz,
Raeder, von Sclurach, Snuckel,
Jodl, Seysi-Inquait, von Papen,
von Neurath, Speer en Fritzsche. i
Wat was de zin van dit
monsterproces, een historisch
feit waarover bijna niemand
meer spreekt?
door
SJOERD DE VRIJ
heeft het gehele proces de we
reld minder te zeggen naarmate
de datum van aanvang en einde
verder van ons verwijderd raakt.
Tweede-rangs nieuws...
70 ,ni'pn mul wn«4 ^Ct kasteel Uil ÜC potlodeil-
Een en twintig oorlogsmisdadi-
cerste maal dat de nieuws
dienst van „Herrijzend Ne-
\on Neuratb, 72 jaren oud was,
allen beschuldigd van ioorberei
ding tot oorlog, misdaden tegen
de vrede, oorlogsmisdaden en
misdaden tegen de menselijkheid,
in een proccs dat bijna een jaar
zou duren.
Met de grootste moeite probeer
den de beklaagden gedurende het
pioces het hun ten laste gelegd© I
te ontkennen, soms waardig,
maar bijna altijd leugenachtig en
onwaarachtig. Ze wrongen zich in
allerlei bochten om hun onschuld
te betuigen en niemand nam fier
voor zijn rekening waarvoor hij
tv\aalf jaar lang verantwoordelijk
was geweest. De werkelijke schul
dige was steeds de dode, en met
de verachtelijkste perfidie wezen
de aangevallenen op de Fuhrer,
een der weinigen die zelfmoord
had verkozen hoven een terecht
staan voor een geallieerde recht
bank.
Verheffend was dit proces aller
minst, en ook latere geschied
schrijvers zullen nauwelijks een
ander oordeel kunnen vellen.
Geen geëxalteerd Duits nationa
list tenslotte zal ooit in het droe
vige voorbeeld van deze leiders
inspiratie kunnen vinden om een
teleurgestelde massa opnieuw op
to zwepen of heldensagen te dich
ten op het gedrag van de 21 mis
dadigers. Hebben dus de beklaag
den door hun eigen houding er
wel voor gezorgd dat iedere, le
gende-vorming ten dode is opge
schreven het belangrijkste als
men let op de indruk die dit pro
ces op hel Duitse volk lieefl ge
maakt aan de andere kant
Fantasia
T N de Neue Zürcher Zeltung van
i. 24 September vonden wij het
volgende bericht, dat w\j curiosi-
teitshalvc in zijn geheel weergeven:
„Aan de revolutie, welke de in
boorlingen van de Salomonseilan
den probeerden te verwekken, is,
nadat een paar sterke lichtgevende
brandgranaten over de hoofden van
de menigte heen waren geschoten,
zonder bloedvergieten een einde ge
komen.
Een bericht over deze gebeurte
nissen is afkomstig van de kapi
teins van de Ei^else duikboot
Amphion en van ae torpedojager
Contest, die aan de .onderdrukking'
van de revolutie deelgenomen had
den.
Op het ogenblik, dat de Amphion
voor de kust van het eiland Santa
Anna '/oven kwam, hielden de in
boorlingen dit bij vergissing voor
het afgesproken teken voor de op
stand. Toen de officieren van de
duikboot aan land kwamen vonden
zij grote groepen van de bevolking
verzameld om een vlaggestok, waar
aan een zwart-gele vlag wap.Dcrde.
Van die vlag vertelden de inboor
lingen, dat zij een symbool was van
„Martin Lo". Bij nader navragen
bleek dit pidgin-Enaels te zijn voor
„Marxian Law" marxistische
staatsregeling). Een plantagehou-
dcr, die al 36 jaar op het eiland
woonde, vertelde aan de officieren,
dat de opstand van Martin Lo oor
spronkelijk beraamd was .tegen 1
September, maar vervolgens* was
uitgesteld. De leiders er van waren
bewoners van het eiland Malaita.
Daar hadden tijdens de oorlog Ame
rikaanse soldaten het er druk over
gehad, dat de bevolking het Engel
se juk moest afschudden en zich bij
de wereldrevolutie van de koloniale
volkeren rnoest aansluiten, enz. Bij
deze actie onder de inboorlingen
deed o.a. het verhaal de ronde, dat
Amerikaanse communisten beloofd
hadden om per 1 September met
een schip voor de kust op te duiken
en voor iedere inlander een huis,
vrij van muskieten en met inge
bouwde ijskast mee te brengen. Het
Amerikaanse schip zou, zo werd al
gemeen geloofd, tegelijk arriveren
met de wapens voor de vrijheidsbe
weging. Aangezien het schip er op
1 September niet was, werd de op
stand uitgesteld. De Engelse duik
boot werd nu voor het verwachte
Amerikaanse schip, dat het signaal
voor de opstand zou zijn, versleten.
Volgens de berichten zouden de
raddraaiers van deze fantastische
poging tot revolutie reeds gearres
teerd zijn."
Y\7IJ weten waarlijk niet, aan wie
v v wij de prijs voor de meeste
fantasie moeten toekennen: aan de
aanhangers van Martin Lo, aan de
kenner van het pidgin-Engels, die
de gelijkstelling Martin Lo Mar
xian Law heeft weten te constru
eren, aan dc communistische Ame
rikaanse soldaten, die de goedgelo
vige inboorlingen hebben beetgeno
men cf aan het persbureau Exchan
ge, dat dit bericht de wereld heeft
ingezonden. Aan de andere kant:
niets is zo fantastisch als de wer
kelijkheid en dus zou het bericht
nog best waar kunnen zijn ook.
fabrikant Fabor, ingericht als ho
tel voor dagbladcorrespondenten,
was in die dagen uitermate slecht
bezet. De meeste journalisten ver
toefden in de bergen, in Garmiscb
Partenkirchcn of in het nabije
Salzburg en beoefenden de win
tersport Het grootste gedeelte van
de beklaagden was de revue al
gepasseerd en eerlijk gezegd wa-
j ren de zittingen ook allerminst
interessant wat nigt wegneemt,
dat bet op zich do moeite loonde
om met een geleende Russische
kijker dc „een-en-twintig" zo af en
toe in het vizier te nemen.
Berichten uit Neurenberg wa
ren niet meer voorpagina-nieuws
en de Engelse secrel^ervice acht
te het ogenblik gekomen om de
mening eens te polsen van Duitse
studenten over de gang van za
ken. Als plaats van onderzoek
werd Aken uitgekozen, een stad
ver van Berlijn de besmettings
haard waarvan .dc bevolking
bovendien onder infloed zou heb
ben gestaan van Nederland en
Belgic,
Een sergeant vervoegde zich
aan de Technische Hogeschool en
legde de heren, voor liet meren
deel gewezen officieren van de
Wchrmacht een aantal vrhgen
voor. waarvan de voornaamste
luidden: Vindt U bet pmres re. bt
vaardig, en bent U wel of niet
overtuigd van de schuld van de
beklaagden?
Verrassend resultaat
U ET antwoord was verrasfsend,
1 A zelfs voor de geheime dienst,
die toch de meningen van tevoren
had behoren te kennen. Tachtig
procent van de studenten weiger
de op de vragen in te gaan met
de motivering dat zoiets geen pas
gaf, en de rest gaf op beide een
ontkennend antwoord.
Buiten Duitsland was men in
die dagen niet alleen overtuigd
van het rechtvaardige, maar vond
men bovendien dc duur van het
proces buiten verhouding lang.
Waarom, zo vroeg men zich
overal af. zoveel consideratie met
mensen die de dood van millioe-
nen op hun geweten hebben?
Sir Geoffrey Lawrence stoorde
zich niet aan de critiek en liet
zich door voor- noch tegenstander
van de wijs brengen. Eindeloos
lange verhoren, re- cn duplieken,
verdedigingen en beschuldigingen
wisselden elkaar af, maar als de
electrische klok het uur van vier
had bereikt werd dc zitting ge
schorst. Goring en zijn vrienden
stonden langzaam op, Hess keek
vorfr de laatste niaal die dag met
holle ogen en een op de mond be
storven grijns door de grote zaal
cn dan vertrokken ze achter el
kaar door een zijdeur naar de
wachtende cellen.
Stuk voor stuk waren /e er van
overtuigd dc doodstraf te zullen
krijgen cn een verschil van me
ning hierover bestond alleen in
de wijze waarop: kogel of strop.
Dc uitspraak was min of meer
een verrassing toen voor negen
beklaagden het vonnis anders
luidde en von Papen. Schacht en
Fritzsclie wisten hun blijdschap
nauwelijks te onderdrukken wat
hun later buiten de rechtszaal
een minachtende cn koudo te
rechtwijzing zou hebben bezorgd
van de minder fortuinlijken. Kort
daarop werd het vonnis ten uit
voer gebracht cn was het rechts
gevoel van de wereld bevredigd.
Verloren eenheid
P EVREDIGD? Ja voor een kor-
J-J te duur, want de verbonden
heid die dc geallieerden nog in
Neurenberg demonstreerden ver
dween op het ogenblik dat de as
van de oorlogsaanstichters door
de wind was weggevaagd. Dc
mensheid splitste zich in twee
vijandelijke kampen cn opnieuw
dreigt er een kloof, een onover
brugbare kloof tussen vrienden
van weleer.
Nauwelijks een jaar na het von
nis van Neurenberg, waar met zo
veel zedelijke verontwaardiging
gesproken werd over bet uitlok
ken van oorlogen, cn over misda
den tegen dc menselijkheid, laat
de wereld toe, dat opnieuw poli
tieke tegenstanders door schijn
processen worden geliquideerd,
duizenden worden gedood, hon
derdduizenden van honger omko
men en millioencn do gebeurte
nissen op onze geplaagde planeet
volgen met angst in liet hart. De
kracht \an Neurenberg was on
getwijfeld dat bet voor het eerst
in de geschiedenis mensen be
strafte die een oorlog ontketen
den, zijn zwakheid tenslotte dat
de hier met gloed verdedigde, in
ternationale principes twaalf
maanden later alweer met voeten
worden getreden alsof er geen
Neurenberg had bestaan.
„VADER DER OUDEN'
Vandaag is de noodwet-ouden-van-
dagen van kracht geworden. Van
heden af is dus een begin gemaakt
met de definitieve voorziening in de
noden der ouden van dagen. Het is
nog niet lang geleden dat oude wer
kers, ongeschikt voor het arbeids
proces, hun schamele behoeften al
leen konden dekken door bij dc be
deling hun hand op te houden. Het
met een neerbuigende glimlach ge
schonken brood, de enkele turven
voor verwarming, zij zijn nog niet
vergeten
De hoogst onvoldoende ouder
domsrente bracht feitelijk alleen
principiële verandering, zij erkende
in wezen het recht van de oude
arbeiders om ondersteuning. Minis
ter Drees heeft dit recht eindelijk
een enigszins redelijke financiële
basis gegeven. Nóch de minister,
nóch de ouden van dagen, noch het
gehele Nederlandse volk mogen
hiermede tevreden zijn, zij zijn het
ook niet. Zodra de financiële toe
stand van ons land het veroorlooft,
moeten de uitkeringen verhoogd
worden.
Doch reeds nu zijn Neêrlands
ouden van dagen minister Drees
veel dank verschuldigd, dat zij het
beste uitdrukken door de erenaam,
welke zij hem geven:
„Vader der oude n".
Het Centraal Stembureau heeft
tot opvolger benoemd van het Eer
ste Kamerlid N. Stufkcns (Arbeid),
die lid van dc Tweede Kamer is
geworden, mr. C. J. van Hcuvcn
Goedhart, oud-minister van Justitie
in één der I.ondcnse kabinetter.
thans hoofdredacteur van „Het
Parool".
TUINKALENDER
DONDERDAG 2 OCTOBER.
Heeds van oudsher is het veler ge
woonte om de Geraniums cn Fuch
sia's uil cle tuin des winters binnen
huis over te houden. Foor dit doel
lean men ze in ruime potten zetten
of desgewenst in een hist met aarde,
liet beste is om de planten voor hun
winterverblijf in een koele vorst-
vrije hamer of ruimte te zettenGe
raniums moeten niet op een donke
re plek worden bewaard. De Fuch
sia's, die houtachtige takjes hebben
kunnen 'in dat tijdstip wel met iets
minder licht volstaan. Op hun be
waarplaats hebben ze tijdens de win
ter slechts weinig water nodig. In
dien dc aarde te nat wordt gehou
den openbaren zich vooral bij de
Geranium spoedig schimmels en rot
tingsverschijnselen. S. L.
De indeling der Olymp.
Spelen
De Britse commissie voor de or
ganisatie van de Olympische spelen,
die van eind Juli tot half Augustus
1948 in Londen zullen worden ge
houden, heeft het volledige pro
gramma der spelen bekend ge
maakt: Athletiek: 30 Juli tot 7 Au
gustus; Basket-ball: 8 tot 14 Au
gustus; Boksen: 9 tot 13 Augustus;
Kanosport: 11 cn 12 Augustus;
Wielrennen: 7 tot 13 Augustus;
Paardensport: 9 tot 14 Augustus:
Voetbal: 31 Juli tot 12 Augustus;
Vijfkamp: 31 Juli tot 5 Augustus;
Roeien: 5 tot 9 Augustus; Schieten:
2 tot 6 Augustus; Zwemmen 29
Juli tot 7 Augustus: Gewichthef
fen: 9 tot 11 Augustus; Worstelen:
29 Juli tot 5 Augustus: Zeilen: 3
tot 12 Augustus.
Scheepstijdingen
JOHAN DE WITT, pass 30-9
Quessant; ZEELAND 29-9 van
Blyth op de Thames; ZWIJN-
DRECHT, 29-9 te IJmuiden;
AALSDIJK, 29-9 van Baltimore te
Chester; ANDIJK (17.30) Antwer
pen; DELFTDIJK, 29-9 van Van
couver, te Longview; VEENDAM,
29-9 New York; SPAARNE-
STROOM 27-9 te Swansea; CELE
BES, 28-9 te Singapore; CORILLA
28-9 te Suez; EEMLAND 27-9 van
Rio Grande; EDAM, pass. 28-9 Li
zard; ERASMUS 28-9 van Singa
pore; INDRAPOERA, pass. 29-9
Suez; KEDOE pass. 26-9 Malta;
KOTA BAROE, 29-9 te Batavia;
KOTA INTEN, 27-9 van Batavia
naar Soerabaya; NIJKERK 27-9
te Monbassa: ORANJE pass. 29-9,
Gibraltar; POLYPHEMUS, 28-9 tXf
Batavia: THESEUS 28-9 tc Triest;
ZEELAND 27-9 van Port Swetten-
ham.
Marie en Herman waren tweelingen uit het
doktersgezin Groenenberg. Wat was het een
vreugde, toen ze twaalf jaar geleden op
4 October werden geboren. Omdat Ma
rie en Herman als babies zoveel op el
kaar leken, kreeg Marietje een rose
en Herman een blauw lintje op
zijn truitje. Later was dat niet
meer nodig, want Marie was
driftig en huilde vaak als
zij haar zjn
niet kreeg.
Hbrman was
bedaard en huil
de alleen maar als
hij wat mankeerde.
Maar, er was nóg
een groot verschil
tussen de tweeling.
Herman hield van
dieren. Marie was
bang voor ze en
zette het meteen op
een holletje als een c
hond wat blafte en tegen haar op
sprong. Op een keer. toen Herman
met vacanlie was, wilde Bles, het
paard van de groenteboer, niet ver
der gaan vóór hij van Mevrouw
Groenenberg zijn dagelijkse boter
ham had gekregen.
Het was 2 October, 's Avonds za
ten mevrouw cn dokter Groenen-
•berg over de verlanglijstjes van de
tweeling gebogen. Op Marie's ver
langlijstje stonden echte meisjes-
dingen, zoals een ringetje, ccn arm
bandje. een tasje cn haarstrikjes
l£ijk, hier is het verlanglijstje
van Herman." zei de dokter.
„Lees het eens." cn mevrouw
Groenenberg las.
KRABBELTJES
BABBELTJES
„Jan van de schillenboer mag zijn
hond niet meer houden. Mag ik
hem hebben? Hij kost maar vijf
gulden."
Moeder dacht meteen haren op de
grond en vuile meuzen tegen het
raam. Nee, aan een hond moest Her
man niet beginnen en zeker niet
aan die verwaarloosde hond van de
schillenboer.
„Nu, hoe denk je er over?" vroeg
de dokter nieuwsgierig,
„Ik zal Vnorgenochtend wel eens
met hem gaan praten," antwoordde
moeder.
De volgende morgen zat moeder
op de rand van Herman's bed.
„Luister eens. Herman. Zou je
niet liever een horloge willen heb
ben of een mecanodoos dan die
hond van de schillenboer? Je weet,
Marie is bang voor dieren."
Heripan lag stil voor zich uit te
kijken. Moeder had geen zin in
Rob. dat had hij al lang gemerkt.
Maar hij had toch op mogen schrij
ven, wat hij het prettigste vond En
dat was nu eenmaal die aardige
Rob.
„Wat zegt Vader?" vroeg hij.
„Vader wil het wel een klein
beetje, maar
Herman vond het vervelend. „Va
der wèl on Moeder niet."
..Rob heeft zulke mooie ogen.
Moeder, en ik houd zoveel van hem.
Als ik de hond niet van de schil
lenboer neem. wie weet wa3r het
beest dan terecht komt en4 Oc
tober is het juist „Dierendag"."
Het was een poosje heel stil op
Hermans kamer.
..Herman." begon Moeder, „Ga jij
Rob morgen maar .halen, Marie
moet leren aan dieren te wennen
en haren op het vloerkleed zij'n im
mers zo opgeruimd!"
Herman gaf zijn moeder een dikke
zoen. „Fijn, mams, ik ga hem straks
halen, dan kan vader hem 's mid
dags een lekker bad geven cn goed
kammen en borstelen."
Wat waren Herman en Vader
druk die middag. De volgende mor
gen. op 4 October, zat Marie dolge
lukkig met haar geschenken aan
tafel, maar Herman's cadeau vond
ze toch ook niet gek.
En Dokter cn Mevrouw Groenen
berg hadden hun Herman nog nooit
zó gelukkig gezien.
„Wat betekent
"i Jat eigenlijk?"
vragen jullie
Tr I. irfT - Jc misschien
af. Wat moederdag
^fvoor de moeders is, is
Dierendag voor dc die
ren en wordt ieder jaar
op 4 October gevibrd.
Heb je zelf nu geen
hond. poes of ko-
nijn thuis en wil je
y toch iets doen voor
de dieren, steek
dan een snee brood
K' ;v het aan het paard
r' van een groente-
r' '4 boer. Zorg dat je
een plak worst of
een botje bij je hebt voor een
hond. En denk eraan, dat je een
armzalige straathond beter kunt
verwennen, dan die moorddadige
bouvier van mevrouw X.
De „Werelddierendag" wordt
op 4 October gevle/d, omdat het
de sterfdatum Is van de Heilige
Fradciscüs van Assisic. die zo
veel goed voor mensen en dieren
deed.
Wat fractievoorzitters van mr. Van Schaiks
voorstel denken
(Van onze parlementaire redacteur)
HOE staat de Tweede Kamer zelf tegenover het denkbeeld van haar voor
zitter, mr. J. R. H. van Schaik, om de Kamer uit te breiden van hon
derd tot honderdvijftig leden? Oorspronkelijk was mr. Van Schaik, die de
laatst overgeblevene van onze volksvertegenwoordigers is, die de tijd van
het districtenstelsel nog heeft meegemaakt en die dus over een zeer ruime
parlementaire ervaring beschikt, van oordeel geweest, dat zulk een uitbrei
ding niet nodig was, doch in de rede. die hij hield in het begin van het
nieuwe zittingsjaar, deelde hij mede, dat hij tot een ander inzicht is geko
men, door de verzwaring van de eisen, die na de oorlog aan de leden van
de volksvertegenwoordiging worden gesteld. Wij hebben de mening ge
vraagd van de voorzitters der fx-acties, waaruit de Tweede Kamer is samen
gesteld.
Met grote waardering voor de par
lementaire ervaring van mr. Van
Schaik; en voor het gezag van zijn
mening, dat door die ervaring stel
lig nog wordt vergroot, vraagt de
voorzitter van de katholieke fractie,
prof. mr. C. P. M. Romme zich af,
of het denkbeeld van de president
der Kamer wel ccn oplossing zou
brengen voor het euvel, dat dc leden
der Kamer te weinig tijd zouden
overhouden voor het onderhouden
van voldoende maatschappelijk con
tact. Het zou immers voor dc frac
ties. die thans zes of tien leden tel
len. weinig verschil maken wanneer
zij uit negen of vijftien leden zou
den bestaan. Slechts de grootste frac
ties zouden hun ledental nomiaal
belangrijk zien uitbreiden, waardoor
wellicht elk lid aan tijd voor het on
derhouden van maatschappelijke
contacten zou winnen.
Decentralisatie
Prof. Romme helt voorlopig over
tot dc mening, dat een oplossing
meer moet worden gezocht in de
richting van decentralisatie, in een
meer overlaten van zaken aan ver
tegenwoordigers der maatschappe
lijke schakeringen. Een uitbreiding
van dc Tweede Kamer zou. ook on
gewild. een rem kunnen zijn op de
gedachte van decentralisatie, waar
aan hij vooralsnog de voorkeur zou
geven, wanneer bij een grondwets
herziening dit vraagstuk aan de orde
zou komen.
Daarentegen meent de voorzitter
van de fractie van de Partij van de
Vrijheid, dr. S. E. B. Bierema. dat
een vergroting van bijvoorbeeld zijn
fractie van zes op negen leden juist
voldoende zal zijn om tot een goede
werkverdeling te komen. Evenals de
president had hij vroeger zo'n uit
breiding niet nodig gevonden, doch
het werk was zo toegenomen, dat er
thans te veel gevergd werd van de
Kamerleden. Persoonlijk noemde hij
het teleurstellend, dat een uitbrei
ding noodzakelijk was geworden,
omdat het vroeger met behoorlijk
hard werken mogelijk was om alle
Kamerstukken behoorlijk te lezen en
zich een oordeel te vormen, wat bij
de huidige overvloed van stukken
niet meer mogelijk is.
Jhr. mr. M. van der Goes van Na-
ters, de voorzitter van de socialisti
sche fractie, was het natuurlijk met
mr. Van Schaik eens. want hij heeft
uitbreiding van de Tweede Kamer
al voorgestaan toen de president de
ze nog niet nodig vond. In zijn boek
„De leiding van de staat", heeft hij
reeds geschreven, dat hij een uitbrei
ding van de Kamer tot minstens
honderdvijftig leden noodzakelijk
vond. omdat in de moderne tijd het
parlementaire werk alleen nog maar
mogelijk is indien het commissoriaal
wordt verricht. De afdelingen dienen
te worden afgeschaft en te worden
Wat was graaf Paul's idee? Wilde hij Zwendasky
„murw" maken? Was dit een soort van wraakne
ming op Zwendasky? Was het een vooruitbe-
dacht gedeelte van de comedie of had graaf
Paul werkelijk een glas te veel op van de sterke
Mexicaanse wijn?
Neen ik had mij de rit wel spannend voorge
steld maar niet op deze manier.
Ik had gedacht mij te goed te doen aan de ver
bazing van Zwendasky; ik had mij er op ver
heugd, hem, de onverstoorbare, als 't ware ver
pletterd te zien.
Maar Zwendasky sprak niet eerder dan toen
we bij Coyuca even stil hielden, bij een water
verkoper die met zijn „Agua" aguaa!" het enig
levende wezen in het dorp scheen te zijn. Toen
zei Zwendasky heel kalm. „Laten we nu maar
omkeren; want anders zitten we zelfs met Dub-
bel-Afstand dadelijk zonder benzine op de weg".
Ik moest die koelbloedigheid van Zwendasky
wel bewonderen. Hier werd deze man een illusie
voorgespiegeld, zo overweldigend in zijn gevol
gen, dat zelfs een leek ervan duizelde als hij er
aan dacht. En wat zou dan deze „uitvinding" niet
betekenen voor een man als Zwendasky. die reeds
één van de grote machthebbers op dit gebied was!
Het zou hem, als hij het in zijn bezit kreeg, on
beperkt heerser over de oliemagnaten maken. Een
auto die twee keer zover reed; een vliegmachine
die tweemaal zover kon vliegen! Het lot van mil
lioencn mensen, van landen en werelddelen: de
beslissing over oorlog en vrede ja. dit alles
móest nu voor Zwendasky als voor 'tgrijpen lig
gen. Het enige obstakel: graaf Paul en in min
dere mate ik.
En nu stond deze man.' die dit alles wèl zo
goed moest beseffen als ik dat kon, onverschillig
een praatje te maken met een peon-waterverko-
per; en ik hoorde hem deze arme duivel vragen
hoeveel hij per dag wel verdiende. Ongeveer
zoveel als één van de havanas van Senor Zwen
dasky kostte als dc waterdrager een goede
dag hadMaar misschien was het juist daar
door dat Zwendasky een groot financier gewor
den was: hij zag de mensen niet als menselijke
wezens maar als factoren die men kon uitdruk
ken in dollars en centen, waar zoveel op te ver
dienen was of die men zo of zo kon exploiteren.
Gelukkig reed graaf Paul de terugweg kalmer:
niemand sprak 'n woord; ik kon hun gezichten
niet zien. Er parelden zweetdruppels in de nek
van Zwendasky en ik dacht: zou dat nu alleen
van de hitte zijn? Heeft die man dan geen zenu
wen, of geen verbeelding? Ik vermoedde dat
Zwendasky de kilometerteller cn dc benzinemeter
goed in 't oog hield.
Na een half uurtje zaten we weer op het terras
van ons hotel. De Mercury stond voor; graaf Paul
had gezegd: „Ik wil dadelijk even alles aftappen
je kunt nooit weten". De bczinemeter had on
geveer precies op nul gestaan en we hadden
34 kilometer afgelegd.
Vier-en-dertig kilometer op vijf liter en dat
voor een car zoals de Mercury, die-volgens Zwen
dasky's eigen woorden: „Nooit meer "dan tussen
de vier en vijf kilometer per liter deed".
En dat op een slechte weg, die steeg en daalde
cn op de heenreis met een woeste vaart. Inder
daad het was een geslaagde rit. Hij had Zwen
dasky 10.000 dollar gekost en dat was nog maar
het begin. Zwendasky scheen wel te beseffen
dat het nü moest zijn of nooit; dat hij het ijzer
moest smeden terwijl het heet was. en hij aarzel
de niet zijn kaarten op tafel te leggen. „Ik kan U
tot de rijkste man in Amerika maken, graaf Zh-
kany", zei hij. „Laten we samenwerken. Ik ben
een Amerikaan wanneer het op zaken doen aan
komt: geen gezeur, geen lange besprekingen. De
bijzonderheden werken we later wel uit. Ik ben
bereid het hoogste te bieden. Niemand kan U een
beter aanbod doen dan de Commodore. Ik bied U
de helft van de winst. Dat kan geen één verbete
ren".
„Als ik het deed", antwoordde graaf Paul. „dan
zou ik tevreden zijn met 10 van de totale om
zet: dat is gemakkelijker te controleren...."
„Dan zoudt U meer verdienen dan ik".
..En waarom niet?"
Zwendasky lachte; hij was weer de oude joviale
jongen en toch, er ging een onbehaaglijke sfeer
van hem uit je voelde de geld- en machtzucht
in deze man opgezweept tot een hoogtepunt, zo
als waarschijnlijk nog nooit in zijn leven, en dit
alles toch nog bedwongen door z'n ijzeren wils
kracht. Nu kon hij nog de rol van de hartelijke,
goedwillende vriend spelen. Hij deed het heel
handig. „Natuurlijk", zei hij, „handel ik uit eigen
belang. Maar toch in uw belang óók. Het uitvin
dersgenie en het handelsgenie. Tezamen steken
we de wereld in onze zak. Goed. ik ga accoord
met het 10 %-idee. En een voorschot natuurlijk.
Ik zal vast een chèque schrijven; later maken we
wel een contract in orde".
Hij haalde een chequeboek en vulpen te voor
schijn en schreef, al lezende: „Als voorschot op
Dubbel-Afstand Mengselrcchten. volgens overeen
komst. 10 c/o van de totale verkoop
Nu zegt U het maar graaf Zakany. Tien, twin
tigduizend?
(Wordt vervolgd).
vervangen door commissies voor
ieder departchient. Het spreekt van
zelf, dat honderd leden te weinig
zijn om er elf tot twzralf commissies
uit te vormen. In de meeste andere
landen zijn de parlementen dan ook
groter dan bij ons. ook bij eenzelfde
of kleiner bevolkingscijfer.
Geen Derde Kamer
Tegen een zg. Derde Kamer had
de heer Van der Goes bezwaar, om
dat deze een corporatief karakter
zou dienen te hebben, welke echter
niet thuis hoort in het kader van een
algemeen politiek lichaam Zo'n Ka
mer zou onder het parlement die
nen te staan en niet er naast. Wan
neer behoorlijke publiekrechtelijke
organisaties zijn opgericht, zal een
decentralisatie van bevoegdheden
mogelijk zijn. De Kamer zal zich dan
kunnen bepalen tot de hoofdzaken en
tot een controle, die intensiever zal
zijn dan thans. Maar deze bedrijfs
organisaties maken uitbreiding van
dc Kamer niet overbodig.
Dc Christelijk-Historischc voorzit
ter. de heer F. W. Tilanus, noemde
zijn mening nadrukkelijk een zeer
voorlopige. Hij Is dan aanvankelijk
niet erg geestdriftig voor het idep
van mr. Van Schaik. Over het alge
meen acht hij in de huidige finan
ciële omstandigheden uitbreiding
van dergelijke lichamen minder ge
wenst. Het voornaamste bezwaar
zou evenwel kunnen zijn. dat van
een uitbreiding van de Kamer een
partijverbrokkeling het gevolg zpu
zijn. De kiesdeler zou natuurlijk
kleiner worden cn tal van kleine
partijtjes zouden dan hun kans
schoon zien om te streven naar een
plaats in de Kamer. Een dergelijke
versplintering zou zeer ongewenst
zijn.
Op zichzelf moet de heer Tilanus
toegeven, dat het werk van de Ka
merleden aanzienlijk is uitgebreid,
doch hiertegenover stelt hij, dat het
werk in vele regeringscommissies
vaak de taak is van de regering cn
niet van de Kamerleden. Het Chris-
telijk-Historisch standpunt maakt
een scherp onderscheid tusen de
taak van de regering cn die van dc
volksvertegenwoordiging. Vergro
ting van de fracties zou het beter
mogelijk maken commissies te vor
men en zou een ruimere bespreking
in de fractie waarborgen, doch de
heer Tilanus is geneigd de nadelen
groter te zien dan de voordelen.
„Wij moeten", zei hij, „de beteke
nis van de volksvertegenwoordiging
niet overschatten. Na iedere oorlog
is er een neiging tot uitbreiding van
alle mogelijke lichamen. Het is nog
een vraag, of de toeneming van het
parlementaire werk een tijdsver
schijnsel is of dat dit een blijvend
karakter draagt. En tenslotte: Het
contact met de bevolking is noodza
kelijk. maar het eigenlijke werk van
de Kamerleden ligt toch in het Ka
mergebouw".
Communisten voor
De communistische fractievoorzit
ter. de heer G. Wagenaar. is wel een
voorstander van uitbreiding van dc
Tweede Kamer tot honderdvijftig le
den. Hij onderschrijft het argument
van de president, dat het vele werk
er toe noopt, doch hij voegde daar
nog een argument aan toe, namelijk
dat de bevolking van ons land sedert
de bepaling van het aantal van hon
derd Kamerleden zeer sterk is uit
gebreid, zodat vergroting van de
Kamer een eis van democratie is.
In dit verband verklaarde de hoe?
Wagenaar zich voor afschaffing van
de Eerste Kamer bij een grondwets
wijziging. daar deze zich, naar zijn
mening, overleefd heeft.
Alleen de heer J. Schouten van de
A.R.-fractie had geen tijd om ons
zijn mening te zeggen, hetgeen op
zichzelf als een pleidooi voor uitbrei
ding van de Kamer zou kunnen zijn.
Een grapje
Er is een kleur, waar bijna ieder
een erg dol op is. Willen jullie een
middeltje weten om daar achter te
komen? Vraag dan eens aan je
vriendinnetjes vader, moeder, broers
of 7Aisjes de volgende sommen:
l-fl= 2+2 6-6= 6 4=
5+5= 12—3= 17+5= 4x4=
Noem eens een kleur? Je zult zien,
dat heel veel mensen van één kleur
't meest houden. Welke kleur dat Is,
moet je zelf maar eens uitknobbe-
len. Let er wel op, dat je onmiddel
lijk antwoord op je sommen moet
hebben. Daarom moeten ze ook zo
makkelijk zijn.
De winnaars
Vandaag komt dan eindelijk de
uitslag van de verhalcn-prijsvraag
Was wel heel erg moeilijk om
een keus tc doen uit al die grappi
ge en ook mooie verhalen
Ik heb er pog eens goed over na
gedacht en vond. dal Marijke van
Straten, A. G. de Vrijestraat 4. uit
G de eerste prijs, Adrie van Dijk,
Utrechtsestraatweg 24, uit V,. de
tweede en Alie v. cl. Kuilen, Rijks
straatweg D 28, uit II., de derde
prijs hebben verdiend.
Het verhaal van Marijke kunnen
jullie volgende week in de krant
lezen.
De oplossing van de Aardrijks-
kunde-puzzle is van twee weken
gelden is:
Gouda - Alkmaar - Utrecht
Flevomeer - Zuiderzee - IJselmeer
De winnaars waren: Jackie van
der Heiden uit A Jan van Osna-
brugge uit S. en Greetje v. d. Stok
uit U.
TANTE ANS.
CIngezonden Mededeling).
Jaag die Rheumatiek
Uw ledematen.
uit
Ontdoe Uzelf van die slopende kwaal
Neem reRojmatlg Kruschen Salts
iedere morgen in Uw eerste kopje
thee en ge voelt U al gauw een
heel ander mens. Dat doet de weten
schappelijke samenstelling van Kru
schen zes minerale zouten. Die
wekken dc bloedzuiverende organen
weer op tot jeugdig krachtige werking.
Ook Uw organen hebben die opwekking
nodig. Waarom zoudt ge ze die dan niet
geven, met Kruschen Salts onder Uw
bereik en met het vooruitzicht weer
helemaal de oude tc worden, vif en
fit cn tot het verzetten van bergen ln
staat? Kruschen Salts wordt over de
hele wereld verkocht. Vraag Kruschen
Salts bij Uw Apotheker of Drogist.
Een dienstbode
v.g.g v..
Adverteerde lk
z.m.g c
Onderaan stond P.S
Met een vetgedrukt
L.S
Maar lk wens
steeds m'n „T.v.B
'n TIP VAN BOOTZ
Inz. Hr C. v. E., Haarlem, ontv. 1 fl. TIP
Hedenavond
HILVERSUM I 19.00 Lezing
Ir Albarda; 19.15 Pianoduo: 19.30
Ons leven en ons geloof; 19.45 Le
zing in dc Bijbel; 20.00 Nieuws;
20 15 Omroepork 21.30 Reporta
ge; 22.15 Malando; 22.15 Boek be
spreking; 23.00 Nieuws; 23.15
Avondklanken.
HILVERSUM H. 19.00
Nieuws; 19.15 Engelse les; 20.00
Nieuws; 20.15 Pop. orgelbespeling:
20.15 Lezing D. Wijnbeek; 21.05
Gr.pl.; 21.45 Kamcrork.; 22.30
Nieuws; 22.45 Avondoverdenking;
23.00 Sweelinckkwartet; 23.30
Hongaarse avondklanken.
Morgen
HILVERSUM I.8.00 Nieuws;
0.15 Morgenwijding; 9.15 Arbeids
vitaminen; 10.30 Voor de vrouw;
10.50 Voor de kleuters; 11.00 Wer
ken van Schubert; 12.00 Pierre
Palla; 12.30 Weeroverzicht; 12.33
In 't spionnetje; 13.00 Nieuws;
13.15 Romancers; 14.00 Voor de
vrouw; 11.20 gr. pl.; 15.00 Voor zie
ken en gezonden; 17.00; Voor dc
jeugd; 17.30 Skvmasters; 18.00
Nieuws; 18.15 Sport; 18.30 Strijd
krachten.
HILVERSUM II. 8.00 Nieuws:
10.15 Morgendienst; 1100 Radio-
zlekenbezork; 12.03 Fantasia; 12.55
Zonnewijzer; 13.00 Nieuws; 13.25
Orgelspel: 14.00 Varianten; 14.10
Causerie door mej. Maj. M E Crok;
15.00 Mozart Symph.; 15.30 Piano;
16.00 Bijbellezing; 16.45 Cembalo
gezelschap; 18.00 Lezing door F. P.
Fuykschot; 18.15 Piano duo; 18.30
Zangvereniging.
