Een mooie garnering
Ook de Duitse school
een ruine
Productie en
gemeenschapszinvrhe'
Salazar
Het Studententoneel naar
Indonesië
r
J
«DE GELUKSVOGEL
GELEIDELIJK versterkte deze
zijn macht, daarbij de schijn
van democratie in acht nemende.
Naar Italiaans voorbeeld werd Por
tugal oen corporatieve staat, gefun
deerd op een grondwet, die met
overweldigende meerderheid werd
aangenomen. Die overweldigende
meerderheid was gedeeltelijk ver
kregen. doordat men alle thuisblij
vers als voorstemmers had meege
teld en vele tegenstanders achter
slot had gezet omdat ze de vrijheid
van de staat in de weg stonden.
Radio-programma
4
Donderdag 9 October 1947
(Van ome bijzondere correspondent
in Duitsland)
IJ" ET onderwijs op de scholen in
-*■ het „Duizendjarig rijk" was een
gigantische campagne van het on
verstand tegen het intellect, het was
een dressuur van een bijzondere
soort. Er bestond geen leervak, dat
niet door de barbaarse principes van
de nazistische pseudo-wetenschap
werd verkracht. Het resultaat van
deze gewelddadige en zinloze han
delwijze was een verschrikkelijk ver
val waaraan all- geestelijke en schep
pende krachten waren blootgesteld.
De jeugd werd gedwongen, volgens
een eenzijdig schema te denken, in
zoverre het denken al niet voor ver
dacht doorging. Is er tegenwoordig
veel verschil met de vroegere toe
stand'?
Daarover is heel wat te vertel
len. Een groot aantal leerboeken zijn
uit het onderwijs verwijderd, waarin
de perfide bruine geest te schaam
teloos naar voren kwam, maar het
tragische van dit prohleein, tevens
de quintessence van de gehele de
mocratische heropvoeding van
Duitsland want bij de jeugd moet
men beginnen ligt wel in het feit,
dat het a anal nieuwe leerboeken zo
schrikbarend klein is. Uit het buiten
land is bijna niets gekomen, afge
zien van enige Zwtserse leveranties.
Tn het binnenland werkt de papier
schaarste iedere werkelijke massa
productie tegen.
Maar, wat veel erger is: de der
tien jaren nationaal-socialisme en
de daarop volgende oorlog hebben
Duitslands geestelijke '-rachtreserves
gedecimeerd op eon wijze, waarvan
men zich nauwelijks een voorstelling
kan maken. Het ontbreekt aan man
nen. die in staat zijn om leerboeken
te schrijven en het ontbreekt aan pa
nier voor de weinigen, die door de
algemene, geestelijke inzinking niet
zijn aangetast.
Alle leerboeken wa
ren vergiftigd met nazi-
propagandamaar er
is geen papier en er zijn
geen schrijvers voor
nieuwe boeken
Oude leerkrachten
DAARBIJ komt nog, dat er ook
een gebrek aan leerkrachten is.
De generatie van jonge leraren is op
de slagvelden gebleven, of zij is zo
reddeloos door de nazistische dwaal
leer vergiftigd, dat zij \oor opbouw
arbeid van welke aard ook onge
schikt is. Men is gedwongen oude,
opgebruikte, in zekere zin beschim
melde voorraden aan te spreken; le
raren met witte baarden die men in
1938 pensioen gegeven heeft, gepen-
sionneerden, die uit hun rust zijn
weggehaald en radeloos en verbijs
terd tegenover de gebeurtenissen en
de eisen van de dag staan.
Ik heb op een lagere school in een
Berlijnse voorstad het onderwijs in
con klas bijgewoond. Men werkt er
improviserend; het resultaat is mise
rabel. De leraren hebben, ook wan
neer zij van goede wil zijn. een wij
ze van voorstellen, die de dingen,
zelfs de eenvoudigste, misvormt en
die niet geschikt is de jongeren en
de jongstcn een duidelijk cn helder
boeiJ van het hedendaagse leven hij
te r ren gen.
Het ontbreekt aan geschiedenis
boekon. want die staan vol nazi-
theorieën. Men moet zich tot lezen
cn schrijven beperken, want bij de
aardrijkskunde stokt het al. Zelfs in
deze zuivere leerstof hebben de
Nazi's hele springladingen van hun
onzintheorieën in de loerboeken we
ten binnen te smokkelen.
Oude boeken
LI" ET record sloeg- een school in
-*- -®- het noorden van Berlijn, waar
Is Uw mantelpakje of mouw
vestje niet lOO^o gekleder met
zo'n keurige hagelwitte of zacht-
getinte abotU kunt hem ma
ken van zijde, batist, organdie,
georgette of kant, cn U krijgt er
tevens het patroon van een
vestje bij waar U de jabot op
kunt bevestigen. De voorkant
wordt van dezelfde stof ge
maakt als de jabot, maar de rug
kan desgewenst van katoenvoe
ring of zo iets zijn. Bij de kruis
jes zetten we een bandje ofi elas
tiek san, dat voor- en rugpand in
de taille verbindt.
U zoudl de jabot van dubbele
stof kunnen maken, maar neemt
U hem enkel, dan moeten de
randen heel fijn
worden. U kunt ze ook feston
neren, ze met een kantje afwer
ken of bij een borduurinrichiing
even laten uitslaan. Houdt U
van handwerken borduur er dan
eens heel fijne motiefjes op.
Het kleine rechte stukje aan
de hals wordt ingerimpeld, de
nlooien kun! U zo nodig even
vastzetten. Tot slot naaien we er
een klein strikje op ter afwer-
king.
ELLA BEZEMER
MET EEN AF
WIJZING AL-
Russische sys-
verlioging
Opnieuw de Petkof
affaire.
Een woordvoerder van het Britse
ministerie van buitenlandse zaken
heeft de verklaring, die Dinsdag
avond uit Sofia omgeroepen is, ver
worpen. In de verklaring werd ge
zegd, dat Petkof veroordeeld was
voor de misdaad van .spionnage en
verraad en dat daarom de Britse
regering geen recht had te beweren,
dat de ophanging van Petkof een
inbreuk was op de clausule over de
rechten van de mens in het Bul
gaarse vredesverdrag. De woord
voerder zei, dat de vorige week door
Bulgarije aan Engeland overhan
digde nota, waarin de Bulgaarse
regering het Britse protest tegen de
veroordeling van Petkof' verwierp
beschouwd werd als een vergrijp
jegens de onschendbaarheid van de
Bulgaarse vredesovereenkomst, aan
gezien het proces tegen Petkof in
Engeland absoluut gezien werd als
een onjuist gevoerd politiek proces.
Franse-actie in
Ïndo-C hina?
Vietnam wil interventie
van Veiligheidsraad
Een Frans offensief op grote
schaal in Tonkin met bet doel
om het hoofdkwartier van Viet-
nams president Ho Tsji Minh,
Bac Kan. tc omsingelen is op han
den of reeds begonnen, aldus be
richten uit Hanoi. Te Parijs wer
den deze berichten officieel „over
dreven'" genoemd; enige dorpen
hadden mogelijk om bescherming
gevraagd en Franse troepen wa
ren opgetrokken om aan dit ver
zoek te voldoen, zei men daar.
Het Franse persbureau AFP
verneemt in Lake Success, dat de
Vietnamese regering de delegatio
van India verzocht heeft, het ge
schil met Frankrijk bij de Veilig
heidsraad aanhangig te maken.
Nieuwe troonpretendent
in Japan
In Japan is een nieuwe politieke partij
opgericht die rich de ..Partij van de
wettige keizerlijke dynastie" noemt. De
oprichter is een kruidenier uit Nagoya.
genoemd Kumazawa. Hij beweert ..de
veertiende opvolger tc zijn van de eer
ste keizer van Japan." Zijn partij be
staat uit een honderdtal leden, die be
sloten zijn te strijden voor een ideaal
Japan, onder het gezag van een wettige
keizer.
Spionneerde Nederlander
in Rusland?
Mr. dr. B. Stokvis, lid van de
Tweede Kamer, heeft do minister
van Marine er op attent gemaakt
dat, volgens een interview in „Het
Nieuwsblad van het Noorden", de
kapitein van het Groningse schip
„Deneb" een reis naar Rusland
maakte. In de „Prawda" is de be
schuldiging geuit, dat de man spion
nage verricht heeft, in opdracht van
de Nederlandse geheime dienst.
Mr. Stokvis vraagt of het waar is
dat de kapitein over zijn bevindin
gen een rapport heeft uitgebracht
aan één der ministers en of de rege
ring het niet noodzakelijk acht. ir
het belang van de goede betrekkin
gen met de Sowjet-Unie. een onder
zoek in te stellen naar de gedragin
gen van deze kapitein.
Trawler op rotsen gelopen
De „Wega", een trawler met een
Nederlandse bemanning varende
voor de Poolse rederij „Dalmor", is
Vrijdag j.l. bij Gothenburg op de
rotsen gelopen, naar eerst thans be
kend wordt.
De bemanning, bestaande uit
dertien Nederlanders, afkomstig uit
IJmuiden, Scheveningen, Katwyk
aan Zee, en vier Polen is behouden
te Gothenburg binnengebracht.
naar ik zelf gezien heb, nog steeds
een leerboek voor biologie bij het
onderwijs gebriTikt wordt, dat bij B.
G. Taubner in Leipzig is versche
nen en waarin men op blz. 86 e.v.
onder de titels van „Erfenis der
voorvaderen" en „Duits en vreemd
bloed" onder meer kan lezen:
„Toen het Joodse volk zich
over de cultuurlanden verspreidde
en zoals bij andere volkeren het
geval was het zich ook in onze
steden nestelde, heeft men deze
vreemdelingen in bepaalde straten
en stadswijken samengetrokken.
Van hier uit gingen de ongewens
te gasten op weg om te sjacheren
on hun woekerzaakjes te maken.
Het is een van de meest typerende
kenmerken van de Joden, dat zij
te allen tijde bereid zijn van va
derland te verwisselen. Hieruit
wordt dc conclusie getrokken, die
in punt -1 van het programma van
de NSDAP vervat is. Staatsburger
kan slechts hij zijn, die „volksge-
nosse" is. „Volksrenosse is slechts
hij. die van Duitsen bloede is.
Geen .Jood kan daarom „volksge-
nosse" zijn.De zorg voor onze
familie wordt slechts aan Duitse j
artsen toevertrouwd en onze vrije
uren zullen wij op Duitse wijze
doorbrengen. Daarom wordt v*n
ieder staatsburger verlangd dat
hij nasporingen doet tot welk ge
loof zijn voorvaderen en verwan
ten tot het jaar 1800 hebben be
hoord."
Deze gevaarlijke onzin staaf in
een leerboek, dat Duitse kinderen
twee jaar na liet einde van Hitler's
bloedige heerschappij voor hun op
leiding ter beschikkintr staat.
En in de „Aardrijkskunde" van
Fischer-Gcistbeck, verschenen bij
Buchner Verlag in Bamberg, kan
men onder het trefwoord „Frank
rijk" op blz. 06 lezen: ,.De voortdu
rende aanwezigheid van gekleurde
troepen in Frankrijk leidde tot ge
mengde huwelijken tussen blanken
en zwarten. Hierdoor *\erd de rein
heid van het bhnke ras in gevaar
gebracht." Op blz 7 leest men onder
het trefwoord „Slowakije" dc vol
gende frappante zinnen: „Toen in
Maart 1030 het onnatuurlijke staats
bestel van Tsjccho-Slowakije opge
heven werd stelde de Slowaakse
taa» zich onder Duitse bescherming.
De bevolking had zodoende de ge
legenheid rustig aan het werk te
gaan."
Zoals men ziet zijn er nog Duitse
scholen, die als spoedcursussen voor
opgroeiende weerwolven te beschou
wen zijn.
K. K-B.
DE reden waarom er bjj het be
gin der industrialisatie in Rus
land (1918) zoveel oude vakvereni
gingsleiders zijn verwijderd en de
zelfstandigheid van dc vakvereni
gingen zelf is afgeschaft, moet ge
zocht worden in het verzet tegen
stukloon. Nog in 1941 werd slechts
een vierde der Russische fabrieks
arbeiders per uur betaald; ruim 40
pet. ontving stukloon, en iets meer
dan een derde deel een progressief
stukloon. In de Verenigde Staten
is stukloon nagenoeg geheel onbe
kend: deze betalingswijze zou trou
wens door geen enkele vakvereni.
ging worden geduld.
door
AA. C. TIDEAAAN
Toch heeft het Russische commu
nisme op een werkelijk sociale wij
ze productieverhoging en gemeen
schapszin aan elkaar gekoppeld. De
door de eerste ontstane bedrijfs
winst komt voor de helft ten goede
aan de fabrieksbevolking als geheel
door het verbeteren van de zeer
slechte woningtoestanden, het bou
wen, uitbreiden of verbeteren van
ziekenhuizen, scholen, schouwbur
gen, e.ö. Een werkman, die iets
nieuws bedenkt, wordt door zijn ka
meraden beschouwd als iemand die
iets tot het algemeen welzijn heeft
bijgedragen. Men zou zich evenwel
vergissen als men verwachtte, dat
de uitvinder-werkman een belang
rijk deel van de bedrijfswinst ont
vangt. Zodra een klein aantal
erklieden er in is geslaagd zijn
eigen productie op te voeren, wordt
dit ook van allen verwacht. Dit
komt sterk tot uiting in het stabie
le loonpeil sedert 1934, ondanks de
geweldige vooruitgang in werkwijze
en productiviteit.
10.000.000 ambtenaren
T~)AT dit stelsel van alom heer-
1-y sende Overheidscontrole een
enorm ambtenarenapparaat vereist,
is duidelijk; Dallin's diagram, dat
wij bij een vorig artikel publiceer
den, laat het trouwens duidelijk
zien, ook dat deze groep één derde
deel van het nationale inkomen op
slokt. Belangwekkend is het naast
elkaar stellen van de groei van het
aantal ambtenaren en partijleden.
Ambtenaren Partijleden
in mill. in mill.
1920
1929
1932
1939
1941
4.6
0.6
1.5
3.2
3.2
3.9
100
250
518
523
637
100
230
8 400
9.6 480
10.11 500-550
Voor de oorlog had de wet de
Sovjet arbeider een kortere werk
tijd en een langere vacantie gege
ven dan vzaar elders. Gebruikelijk
was de 7-urige werkdag, een rust
dag na iedere zes werkdagen en
minstens twee weken vacantie per
teem voor
der productie kan het
W esten niet volstaan.
Het moet er zelf een be
tere oplossing tegenover
stellen
jaar. De druk van verhoogde oor-
iogsprestatic heeft hierin verande
ring gebracht, maar de zorg van
de vakvereniging voor haar leden is
sterk toegenomen, zodat iedere
vakvereniging thans beschikt over
groV vacantie-tehuizen in de Kau-
kasische bergen of aan de Zwarte
Zee-kusten, alwaar de werker zijn
jaarlijkse vacantie kan doorbrengen
Evenwel is door de toeneming van
de industriële bevolking slechts een
klein deel in staat hiervan te ge
nieten. Ofschoon werkloosheidsver
zekering afgeschaft is als zijnde
overbodig, hebben zich toch wel en
kele vormen van sociale verzeke
ring ontwikkeld. Een fonds ver
zorgt voor het gehele gezin van de
werkman iedere ziekte, ongeval, be.
grafenis, kraamgeld- ouderdoms-
en/of weduwe-pensioen; in dit vak
verenigingsfonds draagt de arbeider
aanvankelijk 40To van zijn loon bij.
na zes jaar echter niets meer. Voor
de aanvulling van het fonds zorgen
de ondernemingen.
De tijd dringt
TAEZE paar opmerkingen over
de Russische maatschappelijke
verhoudingen zijn uiteraard niet
volledig, zij bedoelen slechts om
voor de lezers een tipic van het
„Ijzeren gordijn" op te lichten. Het
aanvankelijke streven naar gelijk
heid van inkomens is door Stalin
in 1931 opgeheven zoals bleek
uit zijn in een vorig artikel aange
haalde rede en heeft plaats ge
maakt voor een zeer straf stelsel
van beloning naar prestatie. Dit sy
steem heeft voor het beoogde doel
een enorme verhoging der voort
brenging zeer zeker groot nut
gehad. Voor het Westen met zijn
"eheel andere opvatting van het
Begrip democratie is hot Sowjet-
stelsel onbruikbaar: voor geen en
kel doel zou van de persoonlijke
en geestelijke vrijheid afstand ge
daan kunnen worden. Maar met
een afwijzen alleen kan het Westen
niet volstaan, het moet zelf een
betere oplossing hier tegenover
stellen. Laat het daarom beginnen
met goede nota van de maatschap
pelijke verhoudingen in de Soviet-
Unie te nemen en er lering uit trek
ken: de tijd dringt.
AA'OrENAtE.V
A/tec/pE/zs
Ingezonden mededeling)
I Hel- ideale Laxeermiddel
Na coloradokever een
zwijnenplaag
Schouwen en Duiveiand is
in rep en roer. Het Zeeuwse
eiland wordt namelijk geteis
terd door wilde zwijnen.
Deze dieren zijn uit zee komen
opdagen, nadat een schip, dat dc
ongenode gasten vervoerde op
een zandbank was gelopen.
Grote schade wordt aangericht
aan de suikerbieten en aardap
pelen. Vrijwilligers zijn opgeroe
pen om het gedierte te bestrijden.
Na een invasie van colorado
kevers op Walcheren heeft Schou
wen dus zijn zwijnenplaag!
De stem van Nederland
in> Amerika
De internationale programma-
dienst van de wereldomroep heeft,
ter ondersteuning van de publiciteit
omtrent Nederland in de Verenigde
Staten, in samenwerking met het
Netherlands Information Bureau te
New York een serie radioprogram
ma's geproduceerd, welke wekelijks
gedurende 9 maanden over ruim 100
omroepzenders in Noord-Amerika
zullen worden uitgezonden.
In elk dezer programma's wordt
op populaire wijze een bepaald
aspect van de Nederlandse na
oorlogse bedrijvigheid, het herstel
en de wederopbouw belicht, en wel
op zodanige wijze, dat de stof
attractief is voor het gemiddelde
luisterpubliek in de Verenigde
Staten.
Opheffing B.A.V.K.
gevraagd
De Kamer van Koophandel voor
Noord-Holland heeft in een ver
gadering te Amsterdam besloten
aan de minister van Economische
Zaken een adres te richten en hem
te verzoeken: le. het Besluit alge
meen vestigingsverbod kleinbedrijf
1941 onverwijld buiten werking te
stellen voor die bedrijven, op welke
de vestigingswet kleinbedi-ijf 1937
van toepassing is verklaard, en
2e. het B.A.V.K., zo nodig met wijzi
ging van de vestigingswet klein
bedrijf 1937, op korte termijn geheel
op te heffen.
De vergadering was van mening,
dat deze administratieve beslomme
ringen niet gerechtvaardigd zijn,
omdat vermindering van admini
stratieve bemoeiingen voor ons land
een levenskwestie is, zowel om het
tekort aan staatsfinanciën te ver
kleinen als ook om krachten vrij te
maken voor productief werk.
VOORSTELLING AAN BOORD OP EEN PODIUM
VAN ZES VIERKANTE METER
De NI WA zorgt voor de uitzending van gezelschappen naar Indonesië,
die daar burgers en militairen het leven moeten veraangenamen. Eén van
deze gezelschappen was het Verenigd Nederlands Studenten Toneel, waar
van de vorming en leiding werd opgedragen aan Arend Hauer. Het prij
zenswaardig initiatief hiertoe was door de studenten genomen, om daarmee
een aandeel te leveren in deze belangrijke taak. Tot nu toe is dit het enige
amateurgezelschap geweest, dat een tournéc van de NIWA gemaakt heeft.
Studenten acteerden
voor soldaten
Onder Hauer's kundige en ern
stige regie hebben wij drie maan
den gerepeteerd aan de Academie
voor Dramatische Kunst en in Fe
bruari gingen we aan boord. We
waren met een groot enthousiasme
vervuld en bleven dat tot het eind.
We hadden geen idee, van wat ons
boven het hoofd hing; we wisten
alleen, dat we ons gedurende enige
maanden aan het toneel zouden
wijden, en dat we een prachtig land
zouden bezoeken.
Het begon met een paar heel bij
zondere voorstellingen aan boord.
Ze vormden oen voorproefje van
wat ons te wachten stond: slechte
accoustiek, een toneelruimte van 3
bij 2 meter (het kleinste, dat we
ooit gehad hebben), en de tropische
hitte, die onze Europese kleding na
de eerste acte al geheel doorweekt
had. Maar daartegenover toonde
het publiek zich opgetogen en het
vergaf ons onze luidruchtige repe
tities.
Ook merkten we een duide
lijk onderscheid tussen het eer
ste klasse-publiek en de mili-
ren, die aan boord waren: deze
vormden een grotere eenheid,
die krachtiger cn duidelijker
reageerde dan het burgerpu
bliek. Ze luisterden en keken
met meer overgave. We zouden
dit nog vaker ondervinden. We
speelden aan boord ons hele re
pertoire: „Geuzerwaard" van
Eline Verkade en de Franse en
Russische één-acters.
Aankomst
Kort daarna legden we in Tand
jong Priok aan. Het was smoor-
heet. Het eerst ziet men geraam
ten van loodsen. Verderweg groen
land; vaag blauw tekent zich een
vulkaan af. Op de kade staém man
nen op hun vrouwen tc wachten.
Er is gewuif van petten en zak
doeken. De bootreis is afgelopen.
Alles krijgt nu een ander, reëeler
aanzien. Men leeft op de boot a.s in
een droom, de gevoelens zijn heftig,
maar op de wal worden de roman
ces opgelost ën tot hun \Vare pro
porties teruggebracht. Wat blijft
POLITIEK PORTRET
Z^LGEMEEN rekent men Franco
ep Perón tot de laatste der
dictatoren. Het is echter goed. vast
te stellen, dat ook nog een derde
Latijnse staat, n.l. Portugal, zich in
het bezit van een dictator verheugt.
Antonio de Oliveira Salazér, acht
dagen na Hitier geboren, (28 April
1889) te Santa Comba DQo, in de
Portugese provincie Coimbra. genoot
een universitaire opleiding en werd
in 1916 hoogleraar in de economie
aan de Coimbra-universiteit. Hij
deed zijn intrede in de politiek, toen
generaal Carmona na een reeks van
staatsgrepen in de maanden Mei en
Juni 1926 de macht aan zich trok. De
staatsgrepen vestigden de militaire
dictatuur en „bevrijdden" Portugal
van de regering door politici. Tot
minister van financiën benoemde
Carmona toen Salazar, die echter na
eèn week al weer aftrad, omdat hij
zijn bevoegdheden te beperkt vond.
Het faar 1927 was voor Portugal
wederom een zeer onrustige tijd,
Carmona wist zich met enige moeite
als staatspresident te handhaven,
maar liet de leiding van het minis
terie aan anderen over. Zo kwam op
27 April 1928 Salazar opnieuw in
het kabinet, ditmaal met volledige
vrijheid van handelen. Tot steun van
de regering^- die nog herhaalde ma
len door ongeregeldheden, vergezeld
van Wild-west-tonelen, verontrust
werd, richtte men in 1930 de Natio
nale Unie op, een beweging, die 5
Juli 1932 Salazar tot minister-presi
dent maakte.
UIT PORTUGAL:
30-35
CtVAA'CAXÓS/CZAS
Het verenigd Nederlands Stu
dententoneel is naar Indonesië
geweest en heeft* er tal van voor
stellingen gegeven voor militai
ren en burgers, in alle mogelijke
plaatsen, onder vaak zeer bijzon
dere omstandigheden. Een der
medewerkenden, mr. A. G.
MARIS, heeft zijn indrukken in
drie artikelèn vastgelegd. Velen
onze r lezers zullen ongetwijfeld
belangstelling hebben voor zijn
opmer< ngen, welke njet slechts
op toneel, maar tevens op land
en \-olk cn op het leven zelf be
trekking hebben.
ervan over? Een vriendschap, een
korte correspondentie, een zoete
herinnering? Men gaat aan land,
hier wacht werk, hard en lang
De realiteit: twee Niwa-mcnsen
kwamen aan boord en zochten ons
op. We werden naar het Niwa-hotel
gebracht, dat we deelden met an
dere gezelschappen, die alle het
cabaret en lichte muziek op hun
programma hadden.
Ons eerste optreden was voor de
arine in Priok, waar we uitstekend
ontvangen werden. De cantine had
o wonder en verademing na de
eetzaal aan boord een goede ac
coustiek. We brachten „Geuzer
waard": de snauwen van de Duit
ser hadden zo'n succes, dat ze
prompt door de Jannen werden
meegeroepen. De reacties waren
spontaan en direct.
Na afloop vertelde de Welfare-
officier ons. dat het een fabeltje is,
dat de militairen alleen maar ca-
batets en jazz-muziek verlangen.
Hij verzekerde, dat de soldaten in
de grond van de zaak eigenlijk be
hoefte hebben aan toneel, dat hun
een hart onder de riem steekt. En
bovendien moet men in Holland
toch niet denken, dat de mensen in
Indonesië geen critische smaak
zouden hebben. Het bleek in de
loop der tournee, dat hij gelijk had.
De ernst der stukken werk begre
pen. Arend Hauer had een goed re
pertoire gekozen.
M.
Bevordering officieren
geregeld
Bij de tweede kamer is ingediend
het wetsontwerp, voorzieningen ten
aanzien van de bevorderingswet
voor de landmacht 1902 cn de wet
voor het reserve-personeel der land
macht 1905.
Het wordt thans mogelijk de be
vordering van de officieren en
reserve-officieren der Koninklijke
Landmacht tot een definitieve rang
weer op gang te brengen.
Het nieuw ontworpen artikel
schopt de volgende mogelijkheid:
Na 6 jaren dienst als officier: kapi
tein. Na 12 jaren: majoor. Na 18 ja
ren: luitenant-kolonel. Na 22 jaren:
kolonel.
FEUILLETON
JOH/V VA/V S/VEL L E/VGE'RO
Na dit tragische lied zei er één een grap die
ik niet kon vatten cn daarop barstten allen in
lachen uit. Ik begreep niet hoe ze na zo'n treurig
lied opeens zo luidkeels konden lachen. De vader,
die mijn verbazing zag, zei: „Begrijp je ons niet,
nino? Nu, later misschien. We zijn gelukkig. De
vacilada, nog niet de echte, die krijgen we pas
als we veel marihuana gerookt hebben, maar dat
is niet goed. We zijn gek en gelukkig! blijf
maar lang in Mexico dan zal je 't ook wel le
ren". En weer lachte hij. en maakt een paar
clownachtige passen en sprongen.
Ik nam graaf Paul even terzijde en vroeg:
„Kun je wel op ze aan; ze zullen ons toch niet
verraden? Ze doen zo.raar.
..O, maak je daar niet ongerust over. Ze doen
natuurlijk en een beter teken konden we niet ver
wachten. In ieder geval krijgen ze het geld pas
als wij veilig weg zijn; ik heb iets bedacht
maar bestel nu nog wat eten en wijn. Jonska".
„Hoe maken we onze gezichten bruin, graaf
Paul?"
„Dat zal je straks zien. Ik maak een prachtige
mestizo van je".
.Een mestizo! Als een schamel bananensjou-
wersjog was ik het hotel Imperio ingekomen. Als
een guitaar-tokkelende, sombrero bedekte half
bloed zou ik het weer verlaten.
Dat wil zeggen als alles goed ging!
HOOFDSTUK XV
Maskerade
Ik had een paar dagen geleden een zakje noten
op dc markt gekocht. Een kleine Mexicaanse be
delaar had er mij net zo lang mee nagelopen, tot
ik ze eindelijk genomen had; het was een soort
wilde walnoot, nog in de groene stekelige bast. Ik
had ze te bitter en nog niet rijp genoeg gevonden
cn ze bij het raam in de zon 'gelegd om ze te doen
rijpen. Weinig vermoedde ik toen welk een groot
aandeel dit handjevol noten zou Hebben in onze
vlucht uit het hotel. Graaf Paul sneed de bast
open. draaide de lege bolster als 't ware binnen
ste buiten, en met de zachte witte binnenkant
wreef hij mij over het gezicht. Het was vochtig
van het sap. Drie of vier noten gebruikte hij op
die manier. Mijn handen kregen ook een beurt.
Eerst zag ik niets, maar na een paar minuten be
gon mijn vel bruin te worden. In een kwartiertje
w as ik, wat kleur betreft, zo zuiver Mexicaans als
wie ook van de guitaar-familie. Ik was een beet
je donkerder dan José en een tikje lichter dan
Xavier. Nu de sombrero op het begon al te
lijken. Jose's kleren aan. De open blouse, de lan
ge witte pantalon, sandalen, het kleurige, gebor
duurde vestje José was erg trots op dit laatste
kledingstuk en het was pas na heilige verzeke
ring van zijn vader en graaf Paul dat hij een nog
véél mooier terug zou krijgen, dat hij het mij
wilde afstaan en ik was klaar, gereed om de
spiedende blikken van Zwendasky's aanhangers
te trotseren.
Graaf Paul, na een soortgelijk proces, zag er
prachtig uit. Xavier's broek was hem wel iets te
kort, maar dat zou niet opvallen een Mexicaan
met een korte broek is geen uitzondering.
Na de verkleedpartij was ik met graaf Paul een
ogenblik alleen in de laboratorium-kamer. In de
andere kamer lichtte de vader de familie in om
trent het plan en vertelde hun wat ze moesten
doen; het was eenvoudig dit: geen bijzondere
aandacht aan ons schenken, en kalm het hotel
met ons verlaten; wij tweeën in het midden lo
pend.
Wij hadden ieder een guitaar! Die van graaf
Paul was groter dan de mijne; het was een oud
verweerd instrument en vol spleten en je ver
wonderde je telkens weer dat er zo'n mooie klank
uit kon komen. De mijne, die ik op't toneel be
speeld had, zou ik niet meenemen. Dit was te
mooi, te opvallend theaterachtig. Ik zou de guitaar
van José nemen één waar hij misschien 10
pesos voor had betaald. Ik had hem gevraagd:
„Wil je hem ruilen voor de mijne?" José bekeek
mijn guitaar aandachtig, dat blinkende gepoli
toerde instrument, waar ik wel veertig dollar
voor betaald had. Hij sloeg er een paar accoorden
op aan. „Fabrieksguitaar", zei hij toen. zijn hoofd
schuddend. „Neen, ik heb liever wét geld dan
koop ik daar een goede voor bij Fernandez, die
maakt ze zelf, niet zo mooi natuurlijk, maar met
een mooie klank; hij woont in Tecpan en er ko
men mensen uit heel Mexico, ja uit het verre
Noorden, uit Sonora, om bij hem een guilaar uit
te zoeken".
Die twee guitaren en een paar kleine pakjes die
we in onze kleren konden wegstoppen meer
zouden we het hotel niet kunnen uitdragen. Het
geld. dat was het voornaamste. Graaf Paul keek
het even door, maakt toen twee stapeltjes, stak
wat biljetten in zijn zak. duwde mij ook een
handvol toe. Er was nog 'n hele hoop over; ik
vroeg me af hoe we die naar buiten zouden smok
kelen. Graaf Paul wist wel raad. We ontspanden
de snaren van onze guitaren door het klankgat
been stopten we ze toen beide vol met bankpa
pier Er ging heel wat in. vooral in de dikbuikige
van graaf Paul. Nu, dc mijne moet ook wel een
paar honderd duizend geborgen hebben. Wel de
meest waardevolle guitaren die ooit bestonden!
(Wordt vervolgd)
Geen sterke staat zonder
een sterke regering
Schijn van democratie
Salazar nam in 1936 ook de porte
feuilles van oorlog cn buitenlandse
zaken voor zijn rekening en beschik
te dus over de sleutelposities-in zijn
kabinet.
Gedurende de oorlog gaf Salazar
enige malen een officiële verkla
ring van neutraliteit, maar in wer
kelijkheid voerde hij een beslist
Duits-gezinde politiek tot begin 1944.
toen de kracht der geallieerden zo
danig was toegenomen, dat een Duit
se overwinning riiet waarschijnlijk
meer leek. Hij oriënteerde zich toen,
in overeenstemming met het in 1703
gesloten en nog steeds van kracht
zijnde Mcthuen-tractaat op Enge
land. Als gevolg van Engelse wen
sen, beloofde Salazar in Juni 1944
dc wolfram-uitvoer naar Duitsland
stop te zetten.
Tweehonderd citaten
pORTUGAL behoort tot de lan-
den, waarin de „propaganda"
tot de belangrijke staatsaangelegen-
heden behoort.
Naast het Portugees gebruikt
men om bovengenoemde redenen
vooral het Engels cn zo verscheen
korte tijd geleden een boekje met
200 uitspraken van Salazar op aller
lei gebied van staatszorg: merkwaar
digerwijze ontbreekt bij deze 200
citaten iedere toespeling op gods
dienst. Maar de opgenomen menings
uitingen laten geen twijfel omtrent
Salazar's ideeën. Tot slot mogen
hier een paar karakteristieke zinsne
den volgen: democratie biedt geen
garantie voor de veiligheid van indi
viduen of voor de volksvrijheden;
de voordelen van democratie zijn op
zo luidruchtige wijze gepropageerd,
dat de kwaliteit ervan op een steeds
lager peil is gekomen. Er kan geen
sterke staat bestaan zonder sterke
regering. Staatssocialisme is deL
uiterste vorm van burgerlijkheid.
Corruptie neemt toe, wanneer de
verantwoordelijkheid van weinigen
wordt vervangen door onverant
woordelijkheid van velen.
Uitlatingen van deze soort kun
nen wij bij reeksen opdiepen uit
Salazar's citatenboekje. Zij illustre
ren de autoritaire aard van het hui
dige regime in Portugal, zoals dat
culmineert in de persoon van Anto
nio Salazar.
CH. H.' van AKEN.
Conferentie internationaal
arbeidsbureau Oost-Azië
Het internationale arbeidsbureau voor*
Oost-Azie zal van 27 October tot 8
November een eerste regionale confe
rentie beleggen, waar men de voorberei
dingen zal /noeten treffen voor een al
gemene Aziatische conferentie van het
bureau, welke d in in China zou worden
gehouden.
Behalve de Oost-Aziatische landen
zullen ook dc V.S.. Groot-Brittannié,
Frankrijk en Nederland vertegenwoor
digd zijn als belanghehbende mogend
heden.
TUINKALENDER
VRIJDAG 10 OCTOBER. In
plaats ran bloeiende planten, die
tijdens de zomer Uw bloembakken
hebben gevuldkunnen daarin thans
als wintervuïl'mg zeer goed groen-
blijvende gewassen worden aange
bracht. Dit wordt hier te lande
eigenlijk nog veel te weinig toege
past. Voor deze wintervülling komen
zowel Bos palm (Buxus) als Aucuba,
Mahonia, Skimnva, Vinca, Evony-
mus radicans, Kleine Cotoneasters
Klimop, Dwergconiferen en nog vele
andere altijdgroene gewassen in aan-
nnrking. Het bekende Knickerboc
ker Hotel aan de 42ste straat in New
York was zelfs vermaard door de
prachtige gevulde bloembakken voor
zijn honderden ramen in zomer en
winter. Doch zover zijn we hier nog
nietS. L»
t?
Hedenavond
HILVERSUM I: 19 00 En nu naar bed.
19 05 Bernard Person. 19.15 Dolf v. d.
Linden. 19 -15 R V.D. antwoordt. 20 00
Nws. 20.15 Radio Philh. ork 21.00
Luisterspel. De (amilie Barrett 22,30 In
de schijnwerper 23 00 Nws. 23.15 Roy
Ventura
HILVERSUM II: 19.00 Nws., weer.
19 15 Hoe staat het in Indie. 19.30 Ac
tueel geluid. 19.45 Gr muz. 19 55 Bacli-
koraal. 20.00 Nws. 20 15 Studio-stcravond.
21.30 Dr L. W G. Scholten. lezing. 21 50
Gr.pl. 22.30 Nws. 22.45 Overdenk. 23 00
Progr. van Vrij en Blij. 23.30 Lond.
Philh. ork.
Morgen
HILVERSUM I: 8 00 Nws. 8.50 Voor
de huisvr. 10 00 Wijding. 10.20 Gr.pl.
10.30 Voor de vrouw. 10.45 Duetten v.
Brahms en Schumann. 11.05 Voordracht.
11.20 Bek. marsen en walsen. 12 00
Skymasters. 12.30 Weer. sport. Victor
Silvester 13.00 Nws. 13.15 Papavers.
14.00 Kookkunst. 14 20 Kam. ork. 15 40
Sibelius-conc. 10 00 Jan Vogel. 16.30 Voor
de jeugd. 17.00 Orgel. 17.20 Piet Tiggers.
18 00 Nws 18.20 Kil. Hawaiians. 18.30
Sti ijdkrachtciv
HILVERSUM II8.00 Nws. 9 15 Voor
jonge zieken. 9.30 Waterstanden. 9 35
Opgewekte klanken. 10 30 Morgendienst.
11.00 Quatre-mains recital. 1180 Werken
J Jongen. 1145 Ancora 12.30 Weer.
negro-spintuals. 13.00 Nvvs. 13.15 Dolf
v d Linden. 14.00 Orgel 14 20 Voordr.
14 40 Continental kwintet 15 30 Conc.
geb. Koperkwartet 16 00 Declamatie.
16 20 Viola da gamba, sopraan en alt
blokfluit, clavesimbel 16.50 Sinetana.
17 15 Sans Souei. 13 15 Fluit. 18 30 Geestel.
lied. 18.45 Lezing K. Hoeve, seer. N.J.V.