25October zakte het scherm over eerste
1703: der Amersfoortse opstanden
Burgers kwamen in opstand
tegen regentenkliek
Wat zal de zesde voetbalronde
Amersfoort opleveren?
Georgette Hagedoorn in het
Chanson
tR is weer BLUE
Schaak-rubriek
GESTOLEN HALSSNOER
i
Pieter van Houten en
Rich. Saab stierven
op het schavot
Van de planken
naar het podium
Toneelminnend
België
De naaste
in Gods licht!
WEER EENKRUISWOORDPUZZLE
MINIATUUR-MYSTERIE
A i.
a A
Lc Corbusier's droom
in vervulling
Zaterdag 25 October 1947;
3
Zo was dan op 25 October 1703. vandaag 244 jaren geleden
het scherm nerakt over de eerste der Anrersfnnrtse onstanden
De Markt, het Stadhuis, de
Sint Joriskcrk cn de Koorcn-
beurs te Amersfoort (naar een
tekening van Corn. Pronk).
het scherm gezakt over de eerste der Amersfoortse opstanden
in de 18e eeuw.
Reeds lang tevoren had het te Amersfoort gerommeld en was er
gemord tegen de heerschappij van de regentencamarilladie voor
zichzelve en voor haar vrienden de voordelen opeiste, welke ge
legen zijn in het ..dicht bij het vuur zitten". Een voorbeeld hiervan
„was in 1687 de bouw geweest van twee huizen op de hoek van het
toen nog doodse en vuile Sint Janskerkhof en de Sint Jansstraat.
Burgemeester Jacob Mor rag en Schepen Willem van Geyn had
den. met enkele familieleden, een ledig stuk grond gekocht en
kregen het recht hierop een Stadsherberg deze staat er nog) en
een ..bakkers- en cramershuis" te bouwen. Van het Sint Janskerk
hof werden de aanwezige mestvaalten verwijderd en het plein-zelf
op stadskosten opgehoogdverbeterd en beplant. Teneinde een
drukke klandizie te bevorderen, besloot de stadsregering, voortaan
op het Sint Janskerkhof beestenmarkt te houden, alsmede in de
herberg de vensterglazen van het .Wapen van Amersfoort te voor
zien,
Afgezette stadsbestuurders vluchtten
over de muren en door de gracht
DE dood van Willem in in het voorjaar van 1702 was voor do Regen-
ten enerzijds, en de burgerijen anderzijds een welkome aanleiding,
de regeringsreglementen van 1674 aan de kant to schuiven, een op te
heffen. In streken van Gelderland en Overijssel klonken van de kant der
gilden en gemeenheden do eisen tot herstel van de oude vrijheden zó
sterk, dat men er daar moest toe overgaan, aan deze meer „democra
tisch" ingestelde gemeenschappen enige invloed op de ambtenvcrdellng
too te staan. In Utrecht evenwel, maalden de regenten gebruik van de
goede gelegenheid, zich van do hun in 1674 door de bekende volksbewe
ging afgeperste erfelljkheldsverklaring van het Stadhouderschap te ont
doen. Zij wilden weer baas ln eigen huis zijn.
foortse burgerij en de gilden. Bewo
gen vergaderingen en veelvuldige
conferenties worden met burgers be
legd. o.a. met de voortvarende Ri
chard Saab en dc geleerde Stom-
malen zullen tegenkomen. Deze bij
eenkomsten worden meestal gehou
den in de Herbergse .Do Vergulde
Swaen" in de Utrechtsestraat, de
zelfde herberg die door zijn laatste
kastelein Cor Schimmel (oudere
Amersfoorters zullen zich deze nog
wel herinneren) enige tientallen
jaren geleden aan Vroom en Drees-
mann is overgedaan en wiens uit
hangbord een hoekje heeft gevonden
in ons museum Flehite. nadat dc
herberg zelve werd gesloopt, om
plaats te maken voor het grote
warenhuis van V. en D.
Sein tot dc opstand
Op 15 April 1703 vindt eindelijk
de laatste samenkomst der ontevre
denen plaats en wel ten huize van
Richard Saab. waar „de Vergade-
ringhe van veele Menschen" oor
deelt. dat de gehele oude Magistraat
metterdaad moet worden afgezet en
ontslagen. Maandagmorgen 16 April
klinkt dan het sein tot de opstand
Dc toegangen van de Hof worden
door gewapende burgers bewaakt,
en onder aanmoediging van een
grote volksmenigte en aangevoerd
door oud-burgemeester Plelcr van
Houten dringt een afvaardiging van
zeven vastberaden mannen het
Raadhuis binnen, waar dc Magistraat
vergaderd zit.
Vóór het Stadhuis een roerige
volksmassa. „een deel wijven,
jongens ende gering \blk" zegt min
achtend een tijdgenoot en in de
Raadzaal een stel déliberérende en
gepruikte heren. Op een vraag van
een der Regenten, uit wiens naam
dc delegatie komt. antwoordde Van
Houten: „Alle onse beste Luyden
staen op de hoeckcn van de Straeten
gereet. ende gelieft men se te sien
en te hebben, ick sal se aenstonls
vertoonen."
Op een afgesproken teken schoot
De vergadering van de Staten van
Utrecht van 27 April 1702,
Waarin de Amersfoortse burgemees
ter Morray cn enkele andere Amers
foortse regenten mede aanwezig
waren nam eenparig het besluit
„dat omtrent de forme van Rege-
ringe etc. voortaan soudc werden
gevolgt den voet. die 't sedert den
jaarc 1651 tot den jaare 1672 dien
aangaande is onderhouden cn ge-
observeert geweest."
Nu was het echter sinds onheug
lijke tijden tot 1674 in Amersfoort
de gewoonte geweest, dat elk jaar
op Driekoningenavond door 50 der
uitnemendste burgers der stad bij
loting de Vroedschap werd ver
nieuwd. De terugkeer tot de oude
privileges betekende dus voor de
zetelvaste Amersfoortse regenten,
dat aan hun rijk bestaan spoedig een
einde zou komen. Was het verwon-
derlijk. dat Morray „ende syne ad-
haerenten" mitsgaders zijn meeregé-
rende schoonzoon Henric Both er
alles op zetten, de verkiezingen vol
gens loting niet doen plaats vinden?
Men moge hun sterke aanhang in
het Stadsbestuur van Amersfoort in
tussen niet onderschatten, want zij
kregen de Vroedschap zóvèr, dat op
30 December 1702 ter extra-ordinaire
raadsvergadering in het Stadhuis op
de Hof bij meerderheid van stem
men werd besloten, dc openvallende
plaatsen van Magistraatsleden bij
opene stembriefjes door de overige
leden der Vroedschap zelve te doen
aanvullen.
Niet zoncjer protest
De authentieke documenten,
in het archief van het museum
Flehite te Amersfoort aanwezig,
doen ons duidelijk zien. dat dit
alles niet zonder felle protesten
geschiedde. Zes regenten, bij
name genoemd, bestreden met
grote overredingskracht de voor
stellen der zetelvasten. en zo
hoog steeg de temperatuur dei-
gemoederen onzer witgepruikte
stadsbestuurders, dat op 11 Ja
nuari. midden in de beraadsla
gingen der derde buitengewone
raadsvergadering, mr. Guilliam
Teeckman en zijn vijf medestan
ders de bijeenkomst verlieten.
Dan spitsen zich de gebeurtenissen
ln Amersfoort met toenemende snel
heid toe naar een gewelddadige op
lossing. Terwijl de „oude plooi" (dc
uitdrukking is van prof. Romein)
haar steunpunten zoekt en vindt bij
de reeds weer geconsolideerde Sta
ten van Utrecht en de Staten-Gene-
ratil (waarin de repentenkaste de
boventoon blijft voercn> nemen
Guilliam Teeckman en zijn mede
standers contacten op met de Amers-
uit de Langestraat. de Peperstraat
en de Haversteeg, uit de Vijver en
de Krommestraat, de Windstceg en
de Lavenderstraat een grote menigte
van zes- k zevenhonderd deels ge
wapende personen toe, en eiste de
afzetting van de gehele zittende
stadsregering.
Zulks geschiedde en reeds de' 19e
April vond de verkiezing volgens de
oude wetten en privileges plaats en
werden bij Klockluydinge van de
Sint Joriskerk de nieuwe Magi
straatsleden aan den gemeencn
volkc. op de Hof samengestroomd,
voorgesteld.
Dc tegenpartij zat intussen niet
stil "en zó actief wroetten de uit het
zadel geworpen regenten, dat de
Burgervroedschap het raadzaam
achtte, op 28 Juli 1703 verscheidene
Heren van de afgezette Magistraat
uit hun huizen en sommigen van
hun bedden te doen lichten door
gewapende burger-Tnuskctiers. Bij
deze gelegenheid konden andere ex-
regenten het vege lijf slechts redden
door een overhaaste vlucht over de
stadsmuren en door de brede grach
ten. hun huizen en bezittingen aan
de volkswoede overlatende.
Vonnis voltrekt zich
Dan voltrekt zich tevens het
vonnis over Amersfoort en in
een 18e eeuws handschrift der
resolution aangaande het „tu
mult" te Amersfoort lezen wij,
dat 30 Juli 1703 door de Staten-
Generaal drie compagnieën dra
gonders uit Schoonhoven en
Wijk bij Duurstede naar Eem-
brugge en omgeving worden ge
zonden, om alle schepen en
wagens aan te houden. Begin
Augustus komen enige regimen
ten infanterie uit Oostfriesland
de ring rond Amersfoort sluiten
en op 7 Augustus wanneer
reeds veertien der leiders van de
opstand zijn gevlucht en Sche
pen Stomphius en de Raden
Dibbits en Verburgh al sinds een
week in Amsterdam zijn gesig
naleerd meldt een missive
van Maurice van Oranien-
Ouwerkerck „dat die van de
stad hem hadden gecommuni
ceerd dat sy de poorteirin syne
handen wilden geven."
Op 1 October 1703 vinden wij de
hoofdfiguren van dc stadsrevolutio
terug: gewezen burgemeester mr.
Willem Teeckman, Pieter van Hou-
ton en Richard Saab. de laatste ge
boortig uit Amersfoort en aldaar tij
dens de opstand geburgerd op 23
April 1703. Wij vinden hen terug
in dc kerkers van de Huyse van
Hasenberch binnen de stad Utrecht,
waar zij buvten pyne ende banden
van yser bekent hebben", de rege
ring van Amersfoort gewelddadig
omver te hebben geworpen.
Op 3 October 1703 knielt Willem
Teeckman op sijn knieën in het zand
op het schavot, opgericht voor het
Stadhuis aan de Hof te Amersfoort,
zijn borst ende schouders ontbloot,
sijn oogen geblind, ende het Sweerd
over sijn Hoofd geslagen sijndc
wordt hij te eeuwigene dage ver
bannen uit de stad. steden ende lan
den van Utrecht. Te zelfder tijde en
op dezelfde plaats, voor noens ten
elf uren. mengt zich het tromgerof
fel met doodskreten en hakt de beul
„metten sweerdo dat 'er de Dood na
volgt, andere ten voorbeeld", de
levensdraden af van Pioter van
Houten en Richard Saab, gewezen
burgemeesters van Amersfoort, bei
den in de ouderdom van 56 jaren
terechtgesteld.
Dan, op de morgen van 25 October
1703, vandaag juist 244 jaar geleden,
hangt op de aanplakplaatscn binnen
onze stilgcworden stad dc laatste
publicatie van de Staten van de
Lande van Utreoht, behelzende de
verdere generale amnestie van Bor-
goren en Ingezetenen van Amers
foort. en zakt het gordün over het
laatste bedrijf van de «eratc der
Amersfoortse opstanden in de 18c
eeuw.
Maar ondergronds vreet bet ver
terende vuur van de vrijheid voort
in dc rottende grondslagen.
P. S. TEELING
Zondag gaat de zesde ronde van de voetbalcompetitie in. Door het op
merkelijk geriugo krachtsverschil in de. kopgroepen zullen ook ditmaal
verrassingen niet achterweg» blijvon. Waarschijnlijk zal opnieuw blijken
dat do volgordo op de ranglijsten nog voire van stabiel is.
De leider in de tweedo klasse B,
WFC uit Wormerveer viert, 1 No
vember haar 40-jarig bestaan. Of zij
dan nog aan de kop staan zal veel
afhangen van hun prestaties in
Oostzaan Het staat vast, dat zij het
tegen OSV moeilijk zullen hebben.
Yelox, die hen danig op de hielen
zit, zal op cig<*n terrein van AFC
wel winnen. De derde gegadigde
voor de bovenste plaats, De Spar
taan, kan in Amsterdam tegen Alc-
maria Victrix eveneens winnen. Het
krachtsverschil tussen Westfrisia
en TOG is tc gering om een uitslag
te voorspellen. HVC heeft een mooie
kans haar positie op de ranglijst
te verbeteren. Spelen de HVC-ors
met hetzelfde élan als in de tweede
helft tegen De Spartaan, dan ver
trouwen wij, dat in Zaan Jam van
ZVV wordt gewonnen.
Het Is een groot vraagteken of
CDX haar ongeslagen record in de
derde klasse F zal weten te hand
haven. Daarvoor heeft Holland, die
op bezoek komt, een te onbereken
bare ploeg. Dc Utrechtenaren heb
ben een mooio kans om de leiding
over to nemen APWO ki\n op eigen
terrein van Zeisf. wbinen mits *de.
voorhoedo afstand doet van het
korte spel, want daarmede is tegen
Zeist weinig cor tc behalen. RUC
gaat naar Patria en zal de punten
wel mee naar Utrecht nemen. DW
SV hooft oen kans om do eerste
winstpunten binnen te halen. Zij
spelen op eigen terrein tegen For-
t.itudo. Wij wagen ons niet aan een
uitslagvoorspeiling voor de wed
strijd JIMS tegen BVC.
De Amorsfoortse Rovs hebben een
mooie kans hun positie aan do kop
van de ranglijst in do vierde klas
se .T te verstevigen. Toch mogen zij
Stichtse Roys niet onderschatten,
want het zjjn onberekenbare togen-
standers. Dat het in deze wedstrijd
aan de Rubcnsstraat zal spannen
staat bij voorbaat vast. Of do Ze
bra's werkeiyk een gegadigde voor
de bovenste plaats is, zal blijken na
afloop van de wedstrijd die zij op
eigen terrein tegen het sterke
's-Graveland spelen. Wij geloven in
een overwinning van «Je Zebra's.
Quick zal waarschijnlijk in Laren
ondervinden dat LVV op eigen ter
rein moeilijk is te verslaan. Weten
lbo ReJs bun goede vorm te vin
den dan hebben zij echter een goe
de kans om de punten mee naar
Amersfoort tc nemen.
Amsvorde mag beslist op eigen
terrein van En Avant niet. verlie
zen. Vooral niet, omdat SEC bet in
Utrecht tegen Zwaluwen Vooruit
wel zal kunnen bolwerken. Interes
sant kan de'ontmoeting tussen Bar-
novclj cn VVOG worden. Gezien
de prestatie?» van do Barnevolders
in uo laatste wedstrijden ver-vach
ten wij een kleine ovei winning voor
hen. Of do overwinning van Nijen-
rodes tegen En Avant toevallig is
geweest, zal blykon in de wedstrijd
tegen Woudenberg, die in Kreukelen
wordt gespeeld. Beide ploegen zijn
er dit seizoen niet erg, in en wij ont
houden ons van een voorspolling.
EEN kleine gestalte, maar
grote, sprekende ogen in
een bleek maar uiterst bewege
lijk gelaat, een slagvaardige vi
taliteit en een levendig gevoel
voor humor - zo ontmoetten wij
Georgette Hagedoorn, de nog
jonge actrice, die dit jaar de
grote planken verwisseld heeft
voor het intieme podium en in een Frans
en Engels repertoire aandacht vraagt voor
het chanson.
„Hoe Is u tot het chanson gekomen?"
vroegen wij,
„Och vóór de oorlog rong ik wel
eens In Intieme kring. En dat Ik mij
aangetrokken voel tot het Franse chan
son is niet ro vreemd, want Ik heb
thuis m'n moeder was Fron^alse
praktisch altijd Frans gesproken en
ik heb veel door Frankrijk cn België
gezworven. U moet niet denken, dat Ik
't toneel vaarwel zeg. maar je kunt niet
nan een „zaak" verbonden zijn. als Je
een tournéo wilt maken. In België, waar
ik zes heerlijke jaren heb doorgebracht,
waar 't toneel veel meer levensnood
zaak is dan hier alle Antwerpenaren
spelen trompet of dragen voor waar
Shakespeare en Vondel populairder zijn
dan dc moderne schrijvers, heb Ik m'n
eerste chanson-avond gegeven met uit
sluitend Nederlandse liederen."
Wij keken ietwat verbaasd.
„Ja. dat lijkt u misschien vreemd,
maar vergeet niet. dat ik voor m'n
Franse repertoire in Antwerpen zeker
geen belangstelling had gekregen. Ze
vonden toch al dat ik er tc goed voor
was. Eerst in de loop der oorlogsjaren
is die vijandige houding Jegens het
Frans aanzienlijk gekenterd, tegelijker
tijd met het stijgen van de anti-Duitse
stemming. Tegen 't eind van dc oorlog
spraken zelfs de felste Flaminganten al
leen nog maar Frans tot de bezetters..."
Het fictieve contract
M\AR u is tijdens dc oorlog toch
ook in Holland geweest."
„Ik heb altijd de plaatsen opgezocht,
waar 't goed kon zijn voor m n slanke
lijn," antwoordde ze lachend. „In Mei
1940 ben ik In België voor 't Duitse
leger gevlucht en heb vijf maanden bij
de Frans-Spaanse grens gewoond, tot
dat m'n kinderen totaal ondervoed raak
ten. Dank zij een fictief contract bij
het cabaret van Cor Ruys kon ik naar
Holland komen en toen de Duitse con-
tróle zei. „Sic sollen die Deutsche Ar
mee nicht bei der Nasc nehmen" ben
ik begonnen een paar liedjes te zingen.
De eerste avond van ons optreden viel
in... Utrecht. Ik was al een paar maal
langs het Lucasbolwcrk gelopen. Vóór
ik begreep, dat dit dc nieuwe schouw-
(Ingezonden mededeling)
Voor de Zondag
In Leviticus worden tal van
cul tuswetgevingen aangetroffen.
Daar tussen door worden dingen
gezegd, die het diepste menselijk
samenleven bepalen. Zonder die
geboden is immers de eredienst
zinneloos.
Zo staaf er in hoofdstuk 19
vers 14: Gij zult de dove niet
vloeken en voor het aangezicht
des blinden geen aanstoot zet
ten; maar gij zult voor uwen
God vrezen: Ik ben de lieer!
Het is intens gemeen, om de
man te vloeken, die je niet ver
staan kan, om de blinde iets in
de weg tc leggen. De rabbijnen
zeggen terecht, dat hier veroor
deelt wordt het geven van on
juiste adviezen aan onkundigen,
het verkopen van wapenen aan
kinderen, en ga maar door.
Hier behoeft niets verklaart tc
worden. Alleen, hier ligt de ze-
'fffheid der waarachtige mense
lijkheid niet bij de goede wil van
de .aens. maar bij dc ere Gods.
In het licht van Zijn heiligheid
r- j na&ste degeen, waaraan
Ciod mij kan leren kennen. En
waaraan ik mezelf kan ontdek
te"- Ds. C. M. VAN ENDT.j
Zaterdagse puzzle
Ditmaal were eens een kruis-
woordpuzzle. Dc omschrijvingen
luiden:
H 1 Slaapplaats; V 2 Lengtemaat:
V 3 Dagtekening; V 4 Boom; H 5
Lieveling; V 6 Munt; V 7 Slede; V 8
Roofdier; V 9 Zelfkant; H 10 Werp-
strik; V 11 Russisch gebergte; H 12
Tropische graansoort; V 13 Voorzet
sel; H 14 Schel; V 15 Jaargetijde;
H 16 Engelse munt; V 17 Rivier in
Alaska; H 18 Zie 2 Vert.; V 19
Metaal; V 20 Onwetend; H 21 Ita
liaanse havenplaats; V 22 Door ons
bewoonde planeet; H 23 Ingespannen
kijken; V 24 Ongekunsteld; H 25 In
orde; 26 Vuurwapen; H 27 Portu
gees eiland bij China; V 28 Plaats
bij Lausanne; H 29 Javaanse vorste
lijke titel voor vrouwen; V 30 Vlieg
veld bij Groningen; H 31 Eiland in
de Middell. Zee; V 32 Kaartenboek;
H 33 Plaats der Egyptische konings
graven; V 34 Bouwvallen; H 35 Lid
woord; H 36 Muzikale oefening: V 37
Heuvelland bij de Moezel; H 38 Dorp
ten Oosten van Eindhoven; V 39
Ontkwam in een ark aan dc zond
vloed; H 40 Kloosterzuster: V41 Stad
aan de Meurthe; H 42 Engels tel
woord; V 43 Woede; H 44 Automerk;
H 45 Stad aan do Oostkust van Bra
zilië; V 46 Misprijzen; H 47 Zijrivier
van dc Seine; V 48 Kameruitbouw;
V 49 Adellijke titel: H 50 Wapen:
V 51 Vergrootglas; H 52 Dopheide;
V 53 Stad in N.W. Italië; H 54
Snelheidswedstrijd; V 35 Glazuur; H
56 Grote Franse rivier; V 57 Top
in de Bern er Alpen; H 58 Buiten
verblijf van een hond; H 59 Bijen
houder; V 60 Zich in een rollend
voertuig voortbewegen; H 61 Rivier
in het Westen van Afrika; V 62 Edel
steen; H 63 Reels: V 64 Gelooide
huid; H 65 Halfgodin in meisjesge
daante; V 66 Leemte; H 67 Weg: V 68
Boom; H 69 Toevoeging aan de sig
natuur op^ een kunstwerk; V.70 Oos
tenrijks bergland; H 71 Boomvrucht:
V 72 Dode taal; H 73 Reeds; H 74
Waterjuffer; V 75 Smart: H 76 Berg
kloof; V'77 Gevangenis; H 78 Dwars-
mast; V 79 Reeds; H 80 Koninkrijk
bij de Himalaya; V 81 Eer; Ht 82 Zie
40; II 83 Stad aan de Rhóne; V 84
Scheikundige aanduiding van Neon;
H 85 \'is; V 86 Afkorting van New
York; H 87 Stad in Yorkshire; H 88
Op één na 's werelds langste rivier.
Oplossingen voor Donderdag op
een briefkaart in te zenden aan de
redactie van ons blad.
Voor goede oplossingen stellen
W\j prijzen beschikbaar: een \an
f 10,— en vier van f 2.50.
Oplossing vorige puzzle
Hardenberg (Ovcrijscl),
Drachten (Friesland),
Vcenendaal (Utrecht),
Breda (N.-Brabant),
Tholcn (Zeeland).
Leiden (Z.-Holland),
Den Helder (N.-Hollan<t),
Lunteren (Gelderland),
Buinorveen (Drente),
Groningen (Groningen),
Helden (Limburg).
Het spreekwoord luidt: „Beter
één vogel in de hand dan tien in
de lucht."
VOOR DE PRIJSWINNAARS ZIE
PAGINA 3
Onder leiding van
A. VAN STEENIS
De Haagse hoofdklassespeler P. B.
v. d. Wel was op de bondswedstrij
den in Enschedé wat laag ingedeeld.
HR heeft dit duidelijk gedemon
streerd door ln zijn groep onbetwist
als eerste te eindigen. Hij is een
agressief speler, die steeds aardige
partijen spcelj. ook al verliest hij ze.
De onderstaande partij is een fraai
voorbeeld van z(jn speeltrant. Hij
speelde deze tegen zijn concurrent
voqt dc eerste plaats.
JEAN GAUDET, die
bij ztfn collega's
Parus bekend staat als
de meest originele de
tective van de hele po
litiemacht, werd niet
lang geleden op een
avond b(j Camllle
Rocqucrt in diens gro
te huis in dc omgeving
van Parijs geroepen.
Camille Rocquort is
eigenaar van een be- halssnoer van Madame
door
UHONARD GRIBDLE
kans had gezien het z\jn zakdoek. Een
beroemde diamanten ogenblik later legde hij
faamde renstal.
„Ik gaf vanavond
een klein feestjje om
m\jn successen op de
Engelse renbaan te
vieren, inspecteur'.', zei
Rocquert tegen Gau-
det, „en ik had Simone
Legrclle geëngageerd
van dc Moulin Popu
laire om een paar lied
jes voor ons te zingen,
maar ongelukkiger
wijze had ze een lelijke
kou gevat en kon geen
noot zingen. Simone,
met een zjjden doek
om haar keel, bracht
de jonge Vicki S,tau-
mer mee. een Weense
nieuwelinge in het Pa-
Rocquert te stelen.
een hand op Simone's
schouder. „Blijf rustig
Simone was op dat staan, mam'selle", zei
moment in de badka- hij, „Uw japon staat in
mer geweest om haar
keel te gorgelen. Dit
vertelde ze met hese
stem aan Gaudet. De
vriend van Vicki,
Henri Jouneau, was
brand". De vrouw
sprong meteen ter
zijde on slaakte een
hoge, doordringende
kreet zodra ze de
vlammen zag. Het vol-
eveneens om dezelfde gende moment zag ze
tijd uit de kamer ge- Gaudet die glim-
weest. HU zei tegen
Gaudet dat hij altijd
zeer nerveus was als
Vicki in het publick
zong en dat hij daarom
lachend zijn brandende
zakdoek uittrapte.
„Wat moet die klucht
betekenen. Monsieur?"
vroeg ze koel. „Ik wil-
maar even buiten was de me overtuigen wie
gaan wandelen, Gau- het halssnoer stal", zei
Siclliaanse partij. Wit: P. B. v. d.
Wel Zwart: M. J. Quakkclaar.
1. e4e5; 2. Pf3c6; (de klassieke
variant). 3. d4—cd4; 4. Pd4—Pf6; 5.
Pc3—Pc0. (Een stelling die uit de
hoofdvariant ontstaat, als Zwart
5.eb speelt). 6. Pdb5—d6? (Nu kan
Zwart een dubbelpion op de f-lijn
krijgen. Het juiste antwoord ia Lb4
waarop het best volgt: a3 enz. PdböT
is hier dan niet aan te bevelen, dan
kan volgen Ke7. 8. Lf4c5. 9. Pf5+
Kf8') 7. Lf4 (Ineens Lg5 is beter)
-e5 (d5 faalt op Pc7t).
8. Lg5—-aG. 9. Pa3 (Eerst nemen op
f6 dan moet Zwart met dc g-pion
nemen) Le7. 10. Lf6:—gi6:?)
(Waarom niet Lf6:'>). 11. Pd5—b5. 12.
c3—Lb7. 13 Pc2Po5. 14. Pcc3—
Ld5:. 15. Pd5:00. (Deze stelling is
aardig cn leerzaam om tc bekijken.
Zwart is zijn witte loper kwijt, dus
Wit kan dc opmars van de zwarte
pionnen op de d- en f-lijn stoppen
en tevens het paard voor de aanval
op de zwarte koning gereed houden.
Deze aanval laat niet lang op zich
wachten!) 16.Pe3!-Tc8, I7.h4!!-Kh8,
18Dh5! (Dame en paard beletten dc
opmars der pionnen en zo dc ont
wikkeling van Zwart's spel. tevens
bindt de damezet nog even Tf8)-De8,
19.Tdl-Tg8; 20.g4!-Pb7 (Zwart tracht
zijn stukken op de bedreigde vleu
gel te brengen). 21 g5'-Td8 (Zwart
denkt aan een tegenactie. Slaan op
g5 is natuurlijk fout, wegens de open
li-lijn. gevolgd door Pfö en
Tdl-d3-h3>.
22.Pd5!!-fg5:? (Zwart dacht: Wit
geeft veld f5 voor 't paard op, nu is
Tg7 goed, maar hij zag dc geweldige
dreiging die nu volgt niet. Tg6 zou
iets lager stand hebben gehouden.
Na dc tekstzet is 't uit!) 23.hg5:-Tg7.
24 Pf6 (De val is dicht. Lf6: kost een
toren). Zwart hoopt via e4t, eh7 te
dekken en speelt -Dc6, maar is tc
laat, Wit geeft na een dameoffcr een
fraai matstandje.
det fouilleerde iodcr-
een maar h\j vond het
ha/ssnoor niet. Hij
rijse nachtleven. Die vroeg Vicki gewoon
zou in haar plaats op- x*erdcr te zingen maar
treden". Terwijl Vicki
zong in dc weelderige
salon van het prach
tige huis van Rocquort,
was er iemand naar
boven geslopen die
nu moest iede?-een
de salon blijven. Toen
ze begon te zingen
trok hy de watten uit
zgn sigaretten-aanste
ker en wikkelde ze in
de meest originele de
tective van Parijs.
Wat had Gaudet be-
wezen en waar was
hot halssnoer?
Oplossingen vóór
Dinsdag aan de Redac
tie, onder motto: Mi
niatuur-Mysterie. Pry
zen: f 5,i Z,ci
f 2,—.
i
k
i
1' wm
UM
Oplossing drlezet van dc vorige
week: l.Ld7-Kc4; 2.La4-d5; of Kc3,
3 Tc6 mat. 2.—Kd5; 3i-b3 m-t.
burg was. Eigenlijk was 't een beroerde
avond voor ons allemaal. Bendien. ad
ministrateur van de Amst. Stadsschouw
burg. was óns n.l. komen vertellen, dat
alle Joodse collega's ontslagen waren,
hij zelf ook. Wij waren vreselijk ont
daan cn hadden helemaal geen zin om
te werken."
„Bent u toen weer naar België terug
gegaan?"
„Ja. Al waren de Joden hier al on
middellijk van 't toneel verdwenen, net
leven was cr toch veel beter uit te hou
den. omdat België geen burgerlijke be
zetting kreeg en vergeet niet om
dat dc Belgen al jaren lang. gedachtig
aan de bittere ervaringen van '14—'18,
(oen zc geen rijstkorrel en geen koffie
boon mc:r hadden, aan 't voorraden
opzouten zijn geweest."
„Waren de Vlamingen anti-Duits?
Behalve enkele leiders, die vanwege
hun anti-Franse gezindheid pro-Duits
werden, was het volk fel anti.
„En wanneer kwam u u»ecr ln Hol
land terug?"
„In '43. Ik heb zeker de hongerwinter
voorzien, want weer met een lach
waar honger geleden werri daar xvas
ik... Met het optreden ln huisconcerten
heb ik veel genoegen beleefd. Op t
chanson reageren de mensen spontaner
dan op 't toneel. „U heeft ons vandaag
de oorlog doen vergeten," zelden som
mige luisteraars; „voor 't eerst heb ik
weer blijheid gevoeld.zeiden anderen.
Zo voel Je dat je werk raison d étre
heeft. En wij voelden 't in 44 ook op
onze bandloze fietsen, als wij met bonen
en aardappelen thuis kwamen die de
mensen hadden aangesjouwd in... hoe
dendozen; want op 't platteland werk
ten we niet meer voor geld, maar voor
giften in natura."
Zingen en spelen
H\AR geestdrift gloeide op, toen zij
en haar partner, de intelligente
pianist en componist Pierre Verdonck,
die bij het onderhoud tegenwoordig was,
kwamen te spreken over het chanson
zelf.
„Wat voel Je jc rijk." zegt ze. „als
je weer een tekst vindt, die door Jou
gezongen wil worden, want. ja. zo
lijkt het het bonst in jc hoofd (zij
gebruikte een ander woord) cn het
duurt soms weken, voordat je een
nieuw chanson onder de knie hebt. De
chansons uit de Franse middeleeuwen
zijn 't mooist. Die hebben t volledig
evenwicht tussen vorm en inhoud, zoals
geen ander. Wat zou ik dolgraag snuf
felen ln de Bibllothèquc Nationale in
Parijs om onbekende schatten op te
delven. Pierre Verdonck schrijft bij elk
chanson een begeleiding in dc stijl van
de tijd en met 't oog ook op dc mimi
sche mogelijkheden, want het lied moet
niet alleen gezongen, maar ook
gespeeld worden. Soms moet een
heel nieuwe compositie worden ge
schreven."
Bewondering voop
Yvette Guilbert
EEN ding betreurt zij. Dat ze Yvettë
Guilbert niet meer zelf gehoord
heeft, voor wie ze zo n grote bewonde
ring heeft. Trouwens, zelfs Pisuissë
heeft zij niet meer meegemaakt. Yvette
Guilbert was dc eerste die de teksten
ook zelf is gaan zoeken, die zc opte
kende op 't platteland uit de mond dep
vrouwen, die zc hoorde zingen. Zij is
't ook geweest, die het chanson uit de
scabreuze sfeer heeft gehaald en die
eerbied eiste voor de tekst. Zl| heeft
het chanson gered, dat anders na
het fin dc siècle ten onder zou zijn ge
gaan na het scabreuze. Maar ze heeft
moeten vechten. In 't begin werd
zc weg ge floten!
Dorp van wolkenkrabbers
op stelten
Le Corbusier, de Irranse architect,
zal binnenkort de droom van zijn.
leven in vervulling zien gaan. Men
gaat nl. tc Marseille beginnen met
de bouw van dc „Unitó d'habita-
tion", een dorp van wolkenkrabbers,
17 verdiepingen hoog cn op stelten
gebouwd.
Het gebouw zal 350 apartementen
omvatten d»c 1500 personen woon
ruimte bieden. Do „parterre" wordt
•I meter boven dc onderste verdie
ping. Op dc 7e en 8e etage worden
..winkelstraten" aangelegd, op do
17c een ziekenhuis, een hotel en
speeltuin, op hot dak oen tuin en
sportvelden-
Do muur nan dc noordkant heeft
geen vensters. Dc drio andere mu-
r»n zullen opgetrokken worden uit
glazen „bakstenen" cn groto ramen
bevatten, uitgerust met „zonnebre-
kers", waarmee men de zonnesch'ijn
in de kamers kan brengen of er uit
kan houden naar verkiezing.
Naar schatting zal de houw 19
maanden duren on bijna acht ni'!li-
oen gulden kosten (350 millioaa
francs).
