Roosevelt's nagedachtenis wordt
ergerlijk besmeurd
Is De Gaulle eenvoudigweg met
Hitier te vergelijken?
Spiegel der wereld
De Hollandse Jongensstad
in wording
Zaterdag 1 November 19471
CAMPAGNES OP
LAAG PEIL
Het vraagstuk van de
demontage
Hulp aan ongeorganiseerde jeugd
Groots plan dat
moet slagen
DE GELUKSVOGEL
- Karei de Voorlopige
Radio-programma
TUINKALENDER
3
Weerzinwekkende politieke strijd in V.S.
ontziet de overleden staatsman niet
"D OOSEVELT wordt belasterd. De nagedachtenis van de grote
AV president der Verenigde Staten wordt op het ogenblik be
smeurd met het doel, uit deze campagne politieke munt te slaan
voor de presidentsverkiezingen die het volgend jaar worden ge
houden. De Zwitserse „Weltwoche" publiceerde dezer dagen een
uitvoerig artikel over deze actie, waarvan het doel is: vernietiging
yan de „Rooseveltlegende".
Het eerste symptoom was de
i,affaire Hughes". Deze sportsman,
millionnair. filmproducent, vliegtuig
fabrikant en president van de TWA-
luchtvaartmaatschappij werd kort
geleden naar Washington ontboden
om voor een Senaatscommissie uitleg
te geven over zijn oorlogslcvcranties.
Iedereen wist, dat Hughes zijn proces
FRANKLIN D. ROOSEVELT
groot staatsman.
slechts kon winnen: niet alleen heeft
hij aan die leveranties niets verdiend,
maar zelfs uit eigen zak tal van on
derzoekingen betaald, die de staat
ten goede komen. Het désavoureren
van Hughes was dan ook niet het
voornaamste doel van de senaats
commissie. het kruisvuur van vragen
dat de millionnair te verduren kreeg.
Concentreerde zich om zijn betrek
kingen met de familie Roosevelt, en
in het bijzonder tot Elliott Roosevelt,
Deze zou, toen hij nog bevelhebber
in het leger was, eens duizend dollar
geleend hebben van een van Hughes'
perschefs en mevrouw (Elliott) Roo
sevelt zou een waardevol handtasje
van Hughes hebben gekregen.
De pogingen van de commissie, te
bewijzen, dat Elliott zijn vader in de
geest van de president der T.WA
zou hebben beïnvloed, faalden vol
komen en ook kon Elliott aantonen
dat hij de duizend dollar terugbe
taald had, maar „er bleef iets van
hangen": de goede naam van de
familie Roosevelt begon al in op
spraak te komen.
Tweede offensief
De tweede slag liet niet lang op
zich wachten. Men weet dat er in
Amerika verscheidene parlementaire
commissies zijn, die ten doel hebben,
„bolsjewistische invloeden" te weren;
in dit verband wordt speciaal gelet
op illegale immigratie van buiten
landse communisten. Nu zijn er hon
derden van zulke gevallen. Eén
werd er uit gepikt: dat van Hanns
Eisler, de communistische componist
uit Hollywood. Eisler is indertijd uit
Latijns-Amerika de Verenigde Staten
binnengekomen en de vrouw die zich
erg voor zijn toelating beijverd heeft,
is Eleanor Roosevelt, de weduwe van
de president. Sumner Welles, de
vroegere minister van buitenlandse
zaken, en Messersmith, eertijds am
bassadeur in Mexico, hebben zich
evenzeer voor Eisler ingespannen,
maar op het ogenblik heet het dat
deze beide diplomaten slechts ,,in
goed vertrouwen" de aanbevelingen
van mevrouw Roosevelt hebben ge
volgd. En al noemde Marshall zelf
de aanklacht dat mevrouw Roosevelt
..communiste" was. belachelijk, de
familie Roosevelt was weer eens in
het licht geplaatst en niet zo'n
gunstig licht.
Ook uit eigen kring
De derde aanval tegen „F.D.R." en
zijn familie bestaat uit een literaire
campagne en komt uit Roosevelts
eigen democratische partij. De bewe
ring van Westbrook Pegier, een
uiterst rechts journalist, die vol
houdt, dat Roosevelts vader en groot
vader hun vermogen met gangster-
methoden bij elkaar hebben gekre
gen, geniet nog weinig aandacht. Des
te meer interesse heeft men voor de
publicaties van Morgenthau. de
vroegere minister, die Roosevelt van
"spilzucht beticht en van Farley, die
hem uitbeeldt als een onverdraag
zaam en onverdraaglijk dictator.
Vanwaar al deze campagnes?
De vijanden van Roosevelt en van
de liberale New Deal politiek zfjn tot
de ontdekking gekomen het Ame
rikaanse militaire bestuur in Duits
land is blijkbaar nog zover niet
dat het onmogelijk is, de politiek van
een dode staatsman aan te vallen
zonder deze staatsman zelf te bele
digen.
Al is ook iedere vergelijking
tussen Hitler en Roosevelt fali-
kant mis, de problemen vertonen
EEN van de moeilijkste proble
men, welke na i9l9 uit het
Vredesverdrag van Versailles voort
vloeiden, was zeker wel dat der her
stelbetalingen. Het woord zelf was
in zekere zin een nieuwigheid, vroe
ger sprak men m soortgelijke ge
vallen van oorlogsschatting. In het
Vredesverdrag was het bedrag
opengelaten en de Geallieerden had
den een paar jaar nodig om het
over het totaal ervan eens te wor
den. De Duitsers van hun kant von
den het bedrag veel en veel te hoog,
betaalden ten slotte een klein ge
deelte er van met geld dat zii voor
al van Amerikaanse geldschieters,
geleend hadden en verklaarden zich,
toen de economische crisis in 1930
over de wereld kwam, vrijwel on
middellijk insolvent, zodat het ge
heel na een slepende misère van
zowat 10 jaar op een volkomen
fiasco uitliep.
Geleerd door deze ervaring heb
ben de Geallieerden ditmaal een
andere weg ingeslagen. Zij wensen
wel herstelbetalingen, maar niet in
geld. doch in natura en arbeid.
Overigens is het nu al wel duidelijk,
dat het probleem hierdoor wel an
ders, maar daarom niet eenvoudi
ger is geworden dan na 1919. Voor
eerst bestaan er ook nu tussen de
Geallieerden ernstige meningsver
schillen, b.v. over de vraag, of her
stelbetalingen ook uit de lopende
productie kunnen worden geëist.
Dan gaan er in hun kamp, evenals
trouwens anno 1919, stemmen op,
die ds waarde ook van dit systeem
van herstelbetalingen nihil achten
en ten slotte bestaat ook nu de nei
ging bij de Duitsers om zich zoal
niet in principe dan toch bii de
practische uitvoering tegen herstel
betalingen te verzetten.
Dit laatste is duidelijk aan de
dag getreden op het ogenblik, dat
Engeland de lijst heeft gepubliceerd
van de industrieën in ziin zóne.
welke zullen worden gedemonteerd.
Wel betreft deze lijst niet uitslui
tend de kwestie der herstelbetalin
gen, in de eerste plaats is zelfs het
vraagstuk van de vernietiging van
de Duitse oorlogsindustrie er mee
gemoeid, maar in ieder geval houdt
deze bekendmaking van de voorge
nomen demontage toch ook verband
met het penibele vraagstuk der ver
goeding voor aangerichte schade.
Penibel is het vraagstuk vooral
ook hierom, omdat de bestaansmo
gelijkheid van de Duitsers in de
Westelijke zones er mee aan de orde
wordt gesteld. Het Westen van
Duitsland moet leven van de indu
strie, het kan zijn bevolking die nog
vermeerderd is met een 10 mllliccn
vluchtelingen uit het Oosten, onmo
gelijk in het leven houden, wanneer
zijn industrie niet op een bepaald
peil wordt gehouden of liever ge
bracht.
De Engelse bezettlngsautoritei-
ten, de-Britse regering en het Ver
bond van Britse industriëlen ziin
van mening, dat dit redelijke peil.
dat ook wij aan West-Duitslar.d
Mevrouw Roosevelt en pre
sident Truman in gedach
ten verzonken hij het graf
van de man, wiens reputatie
thans aangetast wordt door
een niets ontziende poli-
tieke campagne voor de in
1948 te houden presidents
verkiezingen.
gelijkenis: hun persoon is name
lijk boven hun eigen politieke
doeleinden uitgegroeid. Een Gal-
luponderzoek m Duitsland toon
de namelijk onlangs aan. dat
55 pCt. meer Duitsers aan Hitier
dan aan het nationaal-socialis-
me geloven. Zou een dergelijke
enquête in Amerika worden ge
houden, dan zou iets dergelijks
blijken, nl. dat honderdduizenden
Amerikanen louter op de demo
cratische partij stemmen uit
trouw aan de overleden presi
dent.
Zou het nu gelukken, het afgods
beeld van deze Democraat te ver
nietigen, dan zou er een politieke
massa „vrijkomen" die gemakkelijk
de verkiezingen voor het president
schap kan beïnvloeden.
Afkeer van uitersten
Bovendien nog een ander aspect
heeft de Amerikaan een grondige
afkeer van alles wat extreem is.
Zowel uiterst links als uiterst rechts
verfoeit hij. Wéér het nu de con
servatieven die geen fascisten zijn
en de liberalen die geen com
munisten zijn op aankomt, is, te
bewijzen resp. dat liberaal met com
munist en conservatief met fascist
identiek is. Daarom moet aangetoond
worden dat het Rooseveltiaanse libe
ralisme tot communisme leidt en dat
Roosevelt dus samenzwoer tegen de
democratie. Lukt het, te bewijzen,
dat de familie Roosevelt zich tijdens
de oorlog verrijkte, dat de president
met opzet Pearl Harbour liet geschie
den zulke geruchten zijn al in
omloop en dat een andere presi
dent de oorlog verhinderd of sneller
beëindigd zou hebben Herbert
Hoover beweerde zulks onlangs in
het openbaar en dat Roosevelt de
verovering van de Balkan expres aan
de Russen overliet, dan blijft er in
derdaad van de „Rooseveltlegende"
weinig over en is het liberalisme een
dodelijke slag toegebracht.
Tragisch
Het pijnlijkste is. dat zelfs Eleanor
Roosevelt zelf zich enigszins schijnt
te distanciéren van de politiek van
haar grote echtgenoot. Toen Henry
Wallace zijn geruchtmakende spee
ches begon, kon men in mevrouw
Roosevelts dagelijkse kolom lezen,
dat zij de gedachte aan de New Deal
langzamerhand losliet. Thans heeft
zij, op verzoek van Marshall, de taak
op zich genomen, de Amerikaanse
anti-Sovjetpolitiek in de UNO te
vertegenwoordigen. Zó straf is de
partijdiscipline, dat ook Eleanor
Roosevelt in eerste instantie een
..partijgenote" is, die vindt dat het
beter is, niet meer te denken aan de
man die in Hyde Park begraven
ligt
Grote schare avonturiers omringt hem,
gelijk destijds de „Führer"
De Gaulle's partij overrompelt Frankrijk - Frankrijk wacht
af wat De Gaulle gaat doen De Gaulle wil spoedig verkiezin
gen - Kan regering-Ramadier zich handhaven tegen De Gaulle?
Op geen voorpagina heeft de naam van de Franse generaal
de laatste tijd ontbroken, nu zijn Rassemblement du Peuple
Francais in de Franse gemeenteraadsverkiezingen zo'n éclatant
succes heeft geboekt.
Men weet dat de existentialist Sartre met hem in conflict is
gekomen door hem in een radiorede te vergelijken met Hitier.
Het Is waar, dat De Gaulle zich
met een schare van avonturiers
omgeven heeft, die voor letterlijk
niets terugdeinzen. Onder hen be
vinden zich machtswellustelingen
en genieters van het tvpe-Goering,
onscrupuleuze zakenlieden die geld
willen verdienen, litteratoren en in
tellectuelen die. zoals eertijds Goeb-
bels, geen middel te slecht achten
om hun doel te verwezenlijken.
Ondanks dit alles ls echter de
huidige toestand van Frankrijk niet
zo maar te vergelijken met die van
h^t Duitsland vóór Hitier, omdat de
situatie van Frankrijk in het we
reldbestel nu eenmaal grondig ver
schilt van die van het prae-Hit-
teriaanse Duitsland. In Europa kan
men thans geen grote politiek be
drijven zonder toestemming van
Amerika.
Nu dient zich De Gaulle aan
als grote voorvechter van het
Westen tegen het Oosten. Hij
noemt zichzelf de natuurlijke
geallieerde van de Verenigde
Staten in de strijd tegen het
bolsjewisme. Maar dit alles
neemt niet weg, dat hij een
tijdlang maar een zeer grillige
partijganger van het Westen
is geweest. Kort na zijn terug
keer in Frankrijk liet hij zich
in Moskou fêteren en uit per
soonlijke antipathie tegen Roo
sevelt en Churchill heeft hij
zelfs in de winter en het voor-
willen laten, door de voorgestelde
demontage niet wordt geschaad.
De Duitsers daarentegen zijn van
mening, dat de voorgenomen af
braak, waarover hun advies niet is
ingewonnen, de mogelijkheid van
een opvoering van hun productie tot
het toegestane peil illusoir maakt,
dat op de lijst tal van fabrieken
voorkomen, waarvan de producten
in Duitsland niet gemist kunnen
worden, terwijl zij er de Engelsen
tenslotte nog van beschuldigen, dat
zij een aantal fabrieken op de H1st
hebben geplaatst, louter en alleen,
omdat zij daarvan de concurrentie
voor hun eigen fabrieken vrezen.
Wf IJ zullen op het ogenblik over
deze kant van de zaak geen
oordeel uitspreken, wjj memoreren
alleen, dat de Duitse opvatting een
onverdachte verdediger heeft ge
vonden in John Hynd, de vroegere
minister voor Duitsland in het ka-
binet-Attlee, die in het jongste La
gerhuisdebat over deze materie de
regering zeer scherp heeft aange
vallen. Het enige, wat wij ons van
daag willen afvragen is. of het ten
slotte geen psychologische fout is
geweest, om op dit ogenblik deze
demontage aan de orde te stellen.
Op dit ogenblik, d.w.z. vlak vóór
de Conferentie van Londen over
het Vredesverdrag met Duitsland
en. wat nog veel belangrijker is,
vlak vóór de winter. Heus. men be
hoeft geen speciaal medelijden met
de Duitsers te hebben om te begrij
pen, dat zij ontzettend bang zjjn
voor de winter. Bang voor de hon
ger, bang voor de kou. En is het
dan zo'n wonder, dat het de ar
beiders in Roergebied en Rijnland
een schok geeft om nu ook nog te
moeten vrezen, dat zij zonder
werk komen te zitten?
Wij vragen ons af. of de Engel
sen niet bezie ziin or» ppn andere
manier en onder andere omstan
digheden weliswaar do fout te her
halen. die Poinearé in 1923 heeft
gemaakt met de bezetting van de
Roer. nl. de Duitsers op één hoop
te drhven. Nu. zoals toen. wordt er
gedacht en gesproken over lijdelijk
verzet. En wie profiteren hiervan?
Niet de Duitsers, die van een be
paalde goede wil ztin, zoals de so
ciaal-democraten. die het beginsel
der schadeloosstelling hebben aan
vaard, maar de fanatieke nationa
listen en de communisten Laatst
genoemden hullen zich in Duits
land toch al vaak genoeg en met
graagte in het paradepak van het
na i on aal-bols jewisme
Nogmaals, wij hebben niet de
minste behoefte om medelijden
met de Duitsers te hebben. Maar
wii ziin onq bewust Hat wii
onverschilligheid, afkeer of haat
niet komen, dat wii in een negatie
ve houding tegenover het probleem
van Duitsland en de Duitsers niet
kunnen en niet mogen volharden.
En dan vragen wii maar weer:
is deze aangekondigde demontage
het risico voor (West) Europa
waard dat de Duitsers zich in hun
wanhoop weer de demagoeie van
uiterst rechts of uiterst links in
de armen werpen?
(Van een speciale verslaggever)
WIE zou willen betwisten, dat
overheid en jeugdbeweging,
Kerk en opvoeding bewogen 7.\jn
om het lot van de ongeorganiseerde
jeugd? Men spreekt er over, ko
lommen worden er over geschreven,
men belegt vergaderingen en houdt
lezingen. Hier en daar wordt een
goedbedoelde poging gedaan om de
„asfaltjeugd" van de straat te ha
len. Maar de massa wordt niet be
reikt: in de meeste gevallen wordt
niet doeltreffend ingegrepen en in
tussen snelt een groot (teel onzer
stadsjeugd naar e£n zekere onder
gang.
In Amsterdam woont een eenvou
dig evangelist, die deze nood gezien
heeft. Geld heeft htf niet; wat hij
wèl bezit is: naastenliefde, fantasie
en wilskracht. Hij heeft de resul
taten van het geconfereer en ge
schrijf niet afgewacht, maar een
kloek plan ontworpen. Een groots
en fantastisch plan; maar dat het
slagen zal, staat voor hem vast. En
wie hem er over hoort praten, is
geneigd, er ook in te geloven.
De heer Dijkstra heeft enige er
varing op het gebied van jeugdzorg.
Tijdens de bezettingsjaren hij be
schikte toen evenmin over geld als
nu is hij Joden, onderduikers en
kinderen van vaderloze gezinnen
gaan helpen. Na de bevrijding dacht
hij. zjjn oude werk te kunnen her
vatten, maar de kinderen mochten
niet aan hun lot worden overgela
ten. Met do oorlog was het kinder
leed nog niet voorbij. Hij ging door,
stichtte twee kindertehuizen in
Amsterdam en Bloemendaal, be
kend onder de naam „Wees een
Zegen" en nu genieten 135 Jor-
daankinderen van zijn goede zor
gen.
Maar wat zjjn 135 kinderen, als
men denkt aan de grote stadsjeugd
in .Amsterdam, Rotterdam, Den
Haag, Utrecht? Wie trekt zich het
lot aan van de rijpere jeugd, die
aan zwarte handel en dlevcrü ten
onder dreigt te gaan? Er moest
nog veel meer gebeuren!
„Jongensstad"
Vijftien jaar geleden zag de heer
Dijkstra de film „Jongensstad".
Dit inspireerde hem voor de nieuwe
taak, waarvoor htf zich wist ge
steld. Zoiets in Nederland: het
moest kunnen! Het doel was er;
voor de middelen vond hij de wegen
ook. Zwitserse arbeiders hebben na
de oorlog enkele uren overgewerkt,
om jongens en meisjes uit de be
zette landen in staat te stellen,
naar Zwitserand te komen. Als alle
Nederlanders eens één uur over
werkten en het zo verdiende geld
afdroegen voor zijn plan? Als de
fabrieken eens grondstoffen afston
den, machines ter beschikking stel
den, zou het dan niet lukken?
De heer Dijkstra ging naar
het filmvcrhuurkantqgr van de
M.P.E.A., vertelde zijn plannen
en kreeg gratis de beschikking
over de film „Jongensstad".
Philips werd bezocht: het pro-
jecticapparaat was er. Ford le
verde alweer gratis een
auto en nu rpdt de heer Dijk
stra in zijn Fordje, film en ap
paraat achterin, de Nederland
se fabrieken-af.
Hy vertoonde dc film voor direc
tie en personeel van Pieter Schoen's
Verffabrieken te Zaandam en zei,
wat hij van plan was. Het resultaat
laat zich denken: De directie levert
H. DIJKSTRA:
„Het jeugddorp- zèl er komen."
grondstoffen, de arbeiders maken
een paar extra-uren en de „Jon
gensstad" van de heer Dijkstra zal
straks keurig irt de verf komen.
„Jongensstad" is eigenlijk een te
groot woord. Voorlopig wordt het
een dorpje van ca. 300 jongens en
meisjes boven 14 jaar. Architect
Van der Born maakte (gratis) het
voorlopig ontwerp. Er komen 24
huizen, elk voor 12 personen, een
gemeenschappelijke keuken, con
versatiezaal en cantine. Huizen
voor voor directie en personeel,
sportvelden en moestuinen, beplan
ting, kortom alles wat nodig la, om
het de jeugd naar de zin te maken.
Want het mag geen „gesticht" wor
den. De sfeer moet zo zijn, dat de
jongens en meisjes er niet aan den
ken weg te lopen. Naar overtuiging
zal niet worden gevraagd. Hier
moet een daad van practisch chris
tendom worden gesteld. Dit wil
voor allen iets betekenen.
Als het gaat. zoals de heer Dijk
stra zich voorstelt, zal het nieuwe
dorp verrijzen aan de Buiksloter-
weg bij Amsterdam. Autoriteiten
hebben hun medewerking al toege
zegd.
Engelands oudste inbreker
met pensioen
Engelands oudste inbreker James
Ferguson, 99 jaar die van de laat
ste zeven cn veertig jaar. er vijf en
veertig in de gevangenis heeft door
gebracht. heeft zijn nachtelijke
werkzaamheden eindelijk gestaakt
cn is opgenomen in een schuit van
het Leger des Heils.
„Ik geloof dat ik een slechte
vent ben geweest," zei hij in een
afschcidsinterview met de pers,
„maar voortaan zal ik een goeie
zijn". Toen hem werd gevraagd, hoe
hij er toe gekomen was, het aan
bod van Ede aan te nemen, zei hij:
„Ik kan niet meer zo hard lopen
als vroeger en ik wordt onhandig.
Ik gooi de boel ondersteboven als
ik een kraak zet. Dat maakt herrie
en ik zit er in. In mijn goeie tijd
heb ik een paar heel aardige stalle
tjes (rijkeluishuizcn) gekraakt,
maar het is niet meer wat het vroe
ger was. Landhuizen zijn tegen
woordig dc moeite van het inbre
ken bijna niet inecr waard, in de
ouwe tijd vond je in dc benedenka
mers kasten vol zilver cn dergelijk
moois, maar daar schijnt de klad in
te zijn".
Ferguson heeft zich laten opne
men in een tehuis te Brighton, waar
een renbaan in de buurt is. Hij is
n.l. ook jockey geweest.
„Als ik nou van tijd tot tijd eens
naar de rennen kan gaan," zei hij,
„zal ik me in de hemel voelen".
jaar van 1945 alles gedaan om
de Westelijke samenwerking te
saboteren.
Ook past het te zwaar geaccen
tueerde nationalistische program
van De Gaulle niet best in de Ame
rikaanse ordeningsplannen met be
trekking tot Europa. De Gaulle
verlangt voor Frankrijk een positie
van invloedrijke mogendheid. Le
ger en vloot moeten daartoe ver
sterkt worden, alle onafhankelijk
heidsneigingen in de koloniën on
derdrukt. Bidault heeft echter Ln
Washington om dollars te krijgen,
aanzienlijke concessies moeten doen
tegenover Amerika, juist op het ge
bied van uitgaven voor... leger en
vloot!
Ook ln ander opzicht is de posi
tie van De Gaulle nauwelijks te ver-
Men eheft wel eens gezegd dat De
Gaulle met kop en schouders boven
de test van het Farnse volk uit
steektIVat hiervan de figuurlijke
waarde is, willen wij in hef midden
laten; dat het letterlijk wèl juist is
toont bovenstaand plaat ie, dat ge
maakt werd na de beroemde rede
van de generaal te Bayeux,
gelijken met die van Hitier vóór
de „machtsovername", om dit ger
manisme in dit verband nog even te
gebruiken. Werkelijk fanatieke
aanhangers van De Gaulle, zoals de
Duitsers ten opzichte van Hitier
waren, vindt mei\ in Frankrijk niet.
Maar wel is overal het besef door
gedrongen dat het aan de macht
komen, vroeg of laat, van De Gaul
le. onafwendbaar is. Daarom stelt
niemand zich graag tegenover
hem. De journalisten denken aan
hun carrière, de ambtenaren aan
hun promotie en evenzeer beducht
zijn de politici en de militairen, al
is De Gaulle's aanhang in het leger
dan ook niet groot. Men vreest het
komende regime-De Gaulle, niet
zozeer om de generaal zelf als wel
om de vermoede meedogenloosheid
van zijn aanhangers die zich in dat
geval op him vroegere tegenstan
ders zullen wreken.
Geloof in zich zelf
De Gaulle zelf schijnt absoluut
aan zijn opdracht te geloven. Het
is bekend, dat hij pertinent weigert,
zich op welke manier ook te laten
beschermen tegen aanslagen, al
staat ook zijn familie tengevolge
van dezo onvoorzichtigheid steeds
weer de ergste angsten uit. Een
soort „heimwee naar de dood" van
een man, die zich door het lot ge-
groepen voelt tot grote dingen?
Zeker is. dat De Gaulle als mens
hemelsbreed van Hitier verschilt.
Hij is intellectueel, gecultiveerd
verstandsmens, wiens helder, wel
overwogen Frans de beste klassie
ken van zijn land waardig is en dat
daarom in geen enkel opzicht ver
geleken kan worden met het woes
te al was het dan soms ook fana
tiek en krachtig koeterwaals
van die Boheemse korporaal. Maar
Hitler en De Gaulle hebben dit ge
meen, dat zij zich begeven hebben
in regionen waar de donkere
krachten van de afgrond beginnen
te heersen, zonder dat men die nog
kan controleren.
^FEUILLETON
JOHN VAN SNELLENS
41)
Zo was het: „Vadertje dokter" beschouwde zijn
peones als grote kinderen; een kind stelt men
ook niet graag teleur.
„Nu dan als 't moet." Graaf Paul spoorde
zijn paard aan. In een korte galop kwamen wij
de plaza op rijden. De plaza, die tegelijkertijd
marktplein was, lag lussen de enige stenen ge
bouwen in de vallei; het leek hier meer op een
oud Spaans stadje dan op een Indianendorp. Een
witgekalkte kloostergang, een kapelletje, daar
naast een gebouw van twee verdiepingen hoog
met brede Moorse bogen; daarachter begon weer
de vruchtbare vlakte. Helrood staken de dakpan
nen af tegen de blauwachtige achtergrond van
de bergen.
Midden in de plaza stond een reusachtige paal.
die ik hier nooit tevoren had gezien. Hoger dan
de rode dakpannen, hoger dan de torenspits
van het kapelletje rees hij in de lucht Aan de
voet van de paal stond een tentje waar limonade
werd verkocht en waar omheen de dorstige klan
ten zich verdrongen. Het wemelde van Indios,
bijna alle mannen; de vrouwen (dat zag ik pas
hutten die het vervveg gelegen gedeelte van het
plein insloten een troep cavaleristen aangereden.
Wij hadden halt gehouden aan de rand van het
plein. Luis stuurde zijn paard naast het mijne,
en zei vol trots: „Zie je hem; dat is Boliyar."
Inderdaad was het Bolivar. De leider van dit
troepje ruiters was Bolivar. Maar als Luis het
mij niet had verteld, had ik hem niet herkend.
Want Bolivar, die anders altijd in de eenvoudige
witte dracht liep. dc netjes opgevouwen zarape
waarop de helm-dragers hun hoofddeksels had
den opgezet Zeer krijgshaftig, voor op 't voor
hoofd gedrukt; boven op de kruin van 't hoofd
in alle standen die men kon bedenken. De gewe
ren. die ze droegen, leken ook wel uit de oude
doos te zijn.
Maar buiten mij scheen niemand er iets ko
misch in te zien. Er ging een goedkeurend ge
mompel door de menigte. Soms, wanneer een
familielid één van de soldaten herkende klonk
over de schouder, had zich nu zo fraai mogelijk er een vrolijke groet. Zelfs de dokter nam het
i. tt:: jmi—nheei ernstig op. „Zie je wel", zei hij. „dat je je
geen zorg hoeft te maken? Wat kunnen die gang
sters nu tegen zo'n troep beginnen?"
Ik dacht eerst, dat hij het voor de grap zei,
maar ik zag wel dat ik me vergiste. „Vadertje
dokter" was trots op zijn soldaten-kinderen.
Ik keek naar graaf Paul. Deze zat recht op zijn
uitgedost. Hij was de echte Mexicaanse caballero
geworden. Hij leek wel een stierenvechter een
torero. Alleen de grote grijze sombrero paste
niet bij dat beeld
Prachtig reed hij de zwarte hengst. De cavale
rie bestond uit zes ruiters. Daarachter kwam het
voetvolk. Zij marcheerden langs de rand van het
plein, en toen rondom de paal en het limonade- paard en keek met half dichtgeknepen ogen voor
tentje.
Bolivar nep enige commando's. Zijn soldaten,
zonder haast, maar heel ernstig, plaatsten zich in
een rij die zich bijna over het hele plein uit
strekte.
„Is dat niet mooi", fluisterde Luis vol enthou
siasme. „hoe ze alle bevelen kunnen uitvoeren.
Dat is discipline! Si, si! Bolivar is een goed lei
der. Het is een onoverwinnelijk legioen."
Een onoverwinnelijk legioen! Met moeite on-
zich uit. Hij scheen in gedachten verzonken te
zijn. Het dorpsorkest speelde nu. De soldaten
stonden nog steeds stram in de houding.
Ik voelde me onrustig. Ik wou maar dat ze op
schoten, dacht ik. God helpe hen als ze het ooit
met die 'gangsters van Zwendasky te doen krij
gen die kerels met hun machinegeweren en
automatische pistolen en wat al niet meer
Eindelijk was de ouverture van het dorpsorkest
uit en toen kwam het grote moment. De plechtige
overdracht van de grondwet van de vrije vallei
van Agua Dulce. Tenminste, zo had Bolivar deze
derdrukte ik mijn lachen. Het leek meer een
stelletje uit de operette. Ze hadden allemaal, be-
halve eén of twee. een uniform aan en alle- plechtigheid genoemd. De trompetten schalden
maal een ander. De ene was vuil-geel, een ander weer. Bolivar reed een paar passen vooruit, hief
hei-rood. een derde verkleurd groen; sommigen zijn sabel op en wachtte aan het hoofd van zijn
later) bleven met de kinderen in de schaduw droegen een helm. anderen weer een kepi. zoals „regiment". Graaf Paul reed hen tegemoet be-
van de Moorse bogen gehurkt zitten. Er klonk soldaten van het vreemdelingenlegioen: de één groette hem en overhandigde hem een papier,
veel gepraat en uitroepen van bewondering voor droeg laarzen en de ander sandalen. En het was. gezegeld met zon ïeusachtig^ lood zegel dat zelfs
de hoge paal maar opeens hoorde men trompet- alsof ze het erom gedaan hadden om het meest de vrouwen en kindeien, die onder de arcade
geschal en daar kwam tussen de schuren en de komisch effect te bereiken. Vooral de manier stonden, het goed konden zien.
In 1945, toen nog tijdelijk
staatshoofd, hield De Gaulle
eens een persconferentie. Een
van de aanwezige journalisten,
die wel eens wat meer wilde
welen omtrent de toekomstplan
nen van de grote Charles",
vroeg de generaal daarnaar
Maar De Gaulle ontweek zijn
vraag door philosophisch op te
merken„Ik zit hier maar tijde
lijk, Niets duurt zo lang als het
voorlopige. Noemt U mij dus
maar Karei de Voorlopige",
(Ingezonden mededeling)
Ik zou U haast
adviseren.
Zonder Limericks te
adverteren.
Want: Wat zou die
Ober in dat glas.
Met z'n witte neus en
zwarte das.
Anders dan: „Tip van
Bootz" ons serveren?
'n TIP VAN BOOTZ
Inz. Mej. T J. A'dam ontv. 1 fles TIP.
Hedenavond
HILVERSUM I.
19.00 Franse lied. ree. 19.30 Prot.
Thuisfront. 19.40 J^ugdnieuws. 19.45
LTitz. voor Ned. in Duitsland. 20.00
Nieuws. 20.15 De winkel van Sinkel.
21.15 Soc. commentaar. 21.30 Vindo-
bona. 2200 Luisterspel: Don Qui-
chotte. 22.35 Ramblers. 23 00 Nieuws.
23.15 Hobby hoek. 23.30 Licht
avondconc.
HILVERSUM II.
19.00 Nieuws, weer. 19.20 Negro
Spir. 19.45 Banden die binden. 19.55
Liebestraum. 20.00 Nieuws. 20.12
Gewone man. 20.20 Wie weet hoe
deze plaat heeti 20.30 Lichtbaken.
21.00 Negen heit de klok. 22.00 Gr.pl.
22 10 Dansles. 22 45 Gebed. 23.00
Nieuws. 23.15 Radio philharm ork.
Morgen
HILVERSUM I. 8.00 Nws. 8.30
De mens en zijn liefhebberijen. 8 40
Barcarole. 9.12 Sport. 9.15 Men
vraagt. 9.45 Geest-leven. 10 00 Alma
Musica. 10.30 Briefgeheim. 11.00
Kunst na Arbeid. 12.00 Muziek mo
zaïek. 12.30 Zondagelub. 12.40 Dub-
belmannenkwartet. 13.00 Nws. 13.15
The Romancers. 13.50 De Spoorwe
gen spreken. 14.00 Yehudin Menu-
hin. 14 30 Het Kamerork. 15.45 Film
praatje. 16.00 Fr. gr. pl. 16.30 Repor
tage 17.00 Trekkers en zwervers-
liedjes. 17.30 Avonturen van Ome
Keesje. 17.50 Sport. 18.00 Nws. 18 15
Gesprek met de lezer. 18 30 Strijd
krachten. 19.00 Kerkdienst. 20.00
Nws. 20.05 Requiem van Verdi. 21.45
Luisterspel: Kopermijn. 22 30 Waltz-
time. 23.00 Nws. 23.15 Reportage.
23.25 Gr. pl.
HIL\«ERSUM IT. 8.00 Nws. 8.15
Strijkork. 8.30 Hoogmis. 9.30 Nws.
9 45 Zondagmorgcnklanken. 10.00
Kerkdienst. 11.30 Na de kerkdienst.
12 15 In 't Boeckhuys. 12 30 Lunch-
conc. 12 55 Zonnewijzer. 13 00 Nws.
13 15 Welk boek. 13 20 Lunchconc.
13 40 Apologie. 14.15 Concertgeb.
15.40 Het begrip Katn. actie. 15.50
Orgelconc. 16.10 Concertgeb. 17.00
De jonge kerk hoort het oude woord.
19.00 Psalmen van Sweelinck. 19 15
Ds Straatsma 19.30 Nws. 19.45
Vooravond van Allerzielen. 20.10
Gr. muz. 20.13 Gewone man. 20 20
Zilvervloot'. 21.00 Luisterspel:
De heraut der zielen. 21.45 Zang en
piano. 22.10 Van Rooyen. 22.15 Sport.
22.30 Nws. 22 50 Residentieork.
Maandag
HILVERSUM I. 7.00 Nws. 7.15
Gymn. 7.30 Fr. progr. 8.00 Nws. 8 18
Lichte klanken. 9.15 Kamermuz.
progr. 10.00 Morgenwijding. 10.20
Zang. 10.30 Voor de vrouw. 10.45 Re
genboog. 11.25 Clarinet en piano.
11.45 Voordr. 12.00 Vincentino. 12.30
Weer, platteland. 12.38 Orgelspel.
13.00 Nws. 13.20 Silvestrikwartet.
13.45 Gr. pl. 14.00 Piano. 14.30 t«oor
de jonge moeder. 14.45 Bach can
tate. 15.05 Luisterspel Meneer Samp
son. 15.50 Gr. pl. 17.00 Voor de kleu
ters. 17.15 De school is uit. 17.30 Har
ry Rov. 17.45 Rijk overzee. 18.00 Nws.
18.15 Pianoduo. 13 30 Strijdkrachten.
HILVERSUM II. 7 00 Nws. 7.15
Ork. platen 7.45 Woord voor de dag.
8 00 Nws. 8.15 Sions lied. 9.00 Piano
Debussy 9.15 Ochtendbezoek jonge
zieken. 9 30 Waterst. 9 35 Werken
Berlioz. 10 30 Morgendienst. 11.00
Piano. 11.15 Van oude en nieuwe
schrijvers. 11.35 Gemengd Omroep
a Capella koor. 12.00 Voor de lunch.
12.30 Weer. Kamerork. 13.00 Nws.
13.15 Orgelconc. 1400 Radiouitz.
voor de scholen. 14.30 Continental
Quintet. 1515 Musette klanken. 15 30
Gedichten van Paul Verlaine op mu
ziek. 16.00 Bijbellezing. 16.45 Strijk
ork. 17.00 Kleuterklokje klingelt.
17.15 Onbekende kamermuz. 17.45
Orgel. 18.15 Sport. 18.30 Mandoline
ens.
Detectiveroman redde
haar het leven
Iris Bernett. een mooie 27-jarige
blondine te Johannesburg, die pas
dan in slaap kan komen als zij een
detective-roman heeft gelezen,
schrok op zekere avond wakker en
ontdekte een inbreker aan het voe
teneind van haar bed. Zij wist pre
cies wat zij moest doen. Zij veinsde
te slapen, zuchtte, draaide zich om,
liet haar arm uit bed vallen, maar
zo dat de hand terechtkwam op een
revolver die op het nachtkastje lag
en schoot de inbreker dood. (A.P.)
MAANDAG 3 NOVEMBER. - Tot
dc sterke kamerplanten behoort ook de
Ophiopogon. Deze plant, die indertijd
uit Japan en China werd ingevoerd, be
zit lange smalle bladeren en bloeit in
het najaar met trosjes lilablauwe bloe
men. Een der mooistcsoortx is wel dc
Ophiopogon Jaburan fol. varicgatus.
die fraaie bonte bladeren bezit en wel
het meest wordt gekweekt. In de winter
moet deze plant niet al te warm staan.
Niet ivarmec dan hoogstens 50 60
graden Fahrenheit. Voorts vraagt ze
een plek in het volle licht. Des winters
wordt iets minder water gegeven dan
in de zomer. Zo'n Ophiopogon kan zich
tot een fraaie, bossige bladplant ont
wikkelen. De vermeerdering kan in het
najaar geschieden door oppotting ww
dc grondscheuten of door splitsing van
de oude planten. S. L*
