DAGBLAD VOOR AMERSFOORT
1
Tussentijds hulp-programma stuit
op moeilijkheden
Londen' begint vandaag
Vandaag...
Overeenkomst van Makassar
naar Den Haag
Schuman kondigt energieke
maatregelen aan
Verdeeldheid onder de Republikeinen
Gemeentefinanciën
gesaneerd
Wat zal Moskou's
houding zijn?
Stagnatie in de
kolenproductie
De betekenis van de
Nieuwe Kerkorde
Gironummer 510330 Bank: R'damsche Bank
Postbus 9 Abonnementsprijs: 031 per week
ef 4.— per kwartaal Losse nummers 10 cL
UITGAVE VAN DE STICHTING HET EAROOD
Dinsdag 25 November 1947 Nr. 807 6e jaarg.
Red. en Adm.t Snouckaertlaan 7, Amersfoort
Telef. redactie 4291 Telcf. administratie 6235
Directeur-Hoofdredacteur: TJ. DE BOORDER
In de Amerikaanse Senaat zijn moeilijkheden gerezen over het
program van tussentijdse hulp aan Frankrijk, Italië en Oosten
rijk. Er bestaat een fundamenteel verschil van mening in de
Republikeinse partij over de grenzen van de hulpverlening. Een
aantal Republikeinen zijn geschrokken van Trumans anti-infla-
tie-program. dat door de hulpverlening onvermijdelijk zou wor
den en willen daarom de credieten beperken.
Senator Donnell heeft aangekondigd dat hij wellicht een
amendement zal indienen, waarbij de hulp aanmerkelijk geredu
ceerd zal worden.
Het hulpverleningsprogram is
thans in de Senaat zover gevor
derd, dat de commissie voor buiten
landse betrekkingen, de commissie-
Vanderberg, het wetsontwerp voor
het crediet van 597 millioen dollar
totaal heeft goedgekeurd. Dit wets
ontwerp komt vandaag in de Se
naat en zal naar verwachting
Woensdag worden aanvaard.
Vóór het plan in werking kan
treden moet echter nog een afzon
derlijk wetsontwerp worden goed
gekeurd voor de toewijzing van de
beschikbaar gestelde gelden. Dit
wetsontwerp moet van de commis-
sie-Bridges komen.
Bridges nu heeft ernstige
bedenkingen tegen de omvang
van de hulp laten horen. Hij
deelde mee dat zijn commissie
niet bereid is een blanco chèque
te schrijven. Het departement
heeft het Congres niet voldoen
de gegevens verstrekt om het
verzoek om 597 millioen dol
lar te rechtvaardigen, zei hij.
Rapport van Truman
Truman en Vandenberg hebben
zich opnieuw in de discussie ge
mengd.
De president heeft het Congres
een rapport toegezonden over het
verbruik van de reeds eerder toe
gestane gelden, dat moest dienen
als herinnering, dat de fondsen te
gen het eind van het jaar zijn uit
geput. Op 1 October was volgens
dit rapport uitgegeven: aan Italië
121.296.000 dollar, aan Oostenrijk
S8.639.000, aan Griekenland
38.731.000. aan China 27.700.000
en aan Triest 9.765.000.
Vandenberg zei in de Senaat: In de
oorlog hebben de geallieerden de
Sowjet-Unie, die een heldhaftige
bijdrage leverde voor de gemeen
schappelijke zaak, uitdrukkelijk in
begrepen gestreden onder de
plechtige gelofte een rechtvaardige
vrede tot stand te brengen, die het
maximum aan zelfbeschikkings
recht voor vrije mensen in een vrije
wereld zou waarborgen.
Degenen die deze belofte schen
den of ontduiken zullen de heiligste
gelofte die ooit met het bloed en de
tranen der martelaren geschreven
werd verloochenen. Erger nog, zij
zullen hun overwinning vernielen,
de vrede verliezen en hun eigen
noodlot in de waagschaal stellen.
Schip in nood
Ten Westen van Nieuwersluis
verkeert een tot nu toe onbekend
schip in nood. Vanaf het schip wor
den vuurpiilen afgeschoten. Een
sleep- en een reddingsboot, die ter
assistentie waren uitgevaren zijn
onverrichterzake in de haven van
Vlissingen teruggekeerd.
Voorlopig geen bezoeken
nan Canada
De kansen op een spoedige over
tocht voor ouders, die hun in Ca
nada verblüfhoudende dochters wil
len bezoeken, z(jn zeer klein. De
Canadese regering is niet bereid
voor dergelijke bezoeken speciale
vervoermiddelen beschikbaar te
stellen. Voorts is de reis nogal
kostbaar. Daarbij komt nog. dat de
ouders een verklaring moeten kun
nen overleggen, waaruit bliikt. daf
de familieleden in Canada in staat
zijn de bezoekers gedurende hun
verblijf geheel te onderhouden, zo
deelt de vereniging „Nederland
Canada" mee.
Bomaanslagen in Brussel
In de afgelopen nacht hebben
zich in verschillende wijken van
Brussel opnieuw bomontploffingen
voorgedaan Er zijn geen personen
om liet leven gekomen, maar op
sommige plaatsen is ernstige scha
de ontstaan.
Tot dusver is er nog geen officiële
verklaring over de ontploffingen af
gelegd. Men gelooft, dat deze aan
slagen deel uitmaken van protesten
van voormalige Duitse politieke ge
vangenen tegen vrijlating van poli
tieke delinquenten
BSP blijft zich tegen
Leopold verzetten
Het bestuur der Belgische So
cialistische Partij heeft een verkla
ring uitgegeven, waarin nogmaals
krachtig stelling genomen wordt te
gen iedere poging om Leopold III
op de Belgische troon te helpen
Met verwijzing naar de royalistische
vergadering, die Zondag in Brussel
v/erd gehouden en werd bugewoond
door vijf ministers van de Christe
lijke Volkspartij, zegt het commu
niqué: Het reactionnair karakter van
deze agitatie kan de binnenlandse
vrede slechts verstoren.
Wachtgeld voor personeel
Bijzondere Rechtspleging
De ministerraad heeft een wacht
geldregeling goedgekeurd voor het
personeel van het directoraat-gene
raal voor de Bijzondere Rechtsple
ging. Aanspraak op wachtgeld heb
ben zij, die op de dag van ontslag
minstens anderhalf iaar in dienst
zijn geweest. Gehuwden en kost
winners krijgen een uitkering ze-
durende een periode, s lijk aan één
zesde deel van de diensttijd, onge-
huwden een twaalde deel. Gehuwden
en kostwinners ontvangen de eer
ste twee maanden het volle salaris,
daarna twee maanden 85 percent
en verder 70 nereent. Ongehuwclon
kriigen één maand het volledige sa
laris, één maand 85 percent en
verder 70 percent.
Weerbericht
BUIIG WEER
Weersverwach
ting, geldig tot
Woensdagavond.
Zwaar bewolkt
met opklaringen,
regen- cn hagel
buien, vooral ln
het Noorden van
het land. Guur
weer. Aanvanke
lijk matige tot
krachtige, langs
de kust tijdelijk stormachtige wind tus
sen Noordwest cn Noord. Later wat af
nemende wind.
26 Nov.: Waterstanden Rotterdam, lc
tij 2 53 uur: 2e tij 14 54 uur
26 Nov.: Zon op 8 17 uur. onder 16 37
uur. Maan op 15.43 uur, onder 5.36 uur.
Een zending van 90 millioen aan goud, dat destijds dooc de Duitsers werd
geroofd, is in Nederland teruggekeerd. De foto toont het uitladen van het goud
voor de Nederlandse Bank te Amsterdam waar het werd ondergebracht.
DOEL: VERVANGING VAN LINGGADJATI
De ontwerp-overeenkomst tussen Nederland en Oost-Indoncsië, die
namens de lt.-gouverneur-generaal met de regering van Oost-Indonesië
is besproken tijdens het verblijf van prof. Enthoven en mr. Verboeket in
Makassar, is naar Nederland gezonden om aan een oordeel van de Neder
landse regering onderworpen te worden.
De algemene strekking van de ontwerp-overeenkomst is: een nadere
omschrijving te geven van de onderlinge samenwerking tussen Nederland
en Oost-Indonesië om te komen tot een volledige staatkundige organi
satie van geheel Indonesië, het vaststellen van de plaats die Oost-Indo
nesië in het geheel inneemt, en het vastleggen van de grondslagen van
de samenwerking tot vorming van de Verenigde Staten van Indonesië
en de Nederlands-Indonesische Unie.
De ontwerp-overeenkomst wil»,
strekken ter vervanging van de
basis-overeenkomst van Lingga-
djati, die thans als overeenkomst
formeel is vervallen, maar waarvan
de beginselen onverkort worden na
gestreefd.
Daarnaast echter bevestigt de
ontwerp-tekst voor zoveel nodig de
status, die Oost-Indonesië op 24
December 1946 te Denpasar kreeg.
Met betrekking tot de positie
van Oost-Indonesië ten aanzien van
de federatie stelt de ontworpen
overeenkomst de zaken zo, dat
Oost-Indonesië daarvan een van de
samenstellende staten is en dat
deze deelneming geschiedt op voet
van gelijkwaardigheid en gelijkbe
rechtigdheid met welke van de an
dere deelstaten dan ook. De over
eenkomst wil tevens voorzien in
het recht van de bevolking van
Oost-Indonesië om bij de stichting
van de federatie langs democrati
sche weg te kennen tc geven dat zij
haar plaats in de federatie op een
andere voet geregeld wenst te zien.
Tenslotte is in de ontwerp-tekst
het beginsel neergelegd, dat de
overheidsinkomsten niet zullen
worden gebruikt ten bate van de
behoeften van de federatie of de
Nederlands-Indonesische Unie dan
op voet van een regeling, die met
medewerking van het betrokken
gebiedsdeel is vastgesteld. Daarbij
zal dat gebiedsdeel datgene behou
den, wat in redelijke verhouding
staat tot de eigen behoeften.
Laat K.U.D. zwijgen
De vijandige propaganda is thans
het belangrijkste punt van de dis
cussies over een herstel van de
Nederlands-Republikeinse betrek
kingen. Het Republikeinse blad
„Soember" te Batavia beveelt de
instelling aan van een censuurcom-
missie, o.a. bestaande uit leden van
de commissie van goede diensten,
Republikeinen en Nederlanders.
Vooral echter zou aan Boeng Tomo
en de commentator van de R.V.D.
voorlopig verboden moeten worden
om voor de microfoon te spreken.
„Berita Indonesia" erkent, dat
door de Republiek niet steeds een
onberispelijk gebruik gemaakt
wordt van pers en radio, maar dit
is te wijten aan onverantwoorde
lijke elementen. Het blad verzoekt
de Nederlanders, in het bijzonder
de R.V.D., toch vooral op te hou
den met steeds te spreken over
terroristen en extremisten te
Djogja.
De regering van Saoedi-Arabië
heeft de Republiek als souvereine
staat erkend.
Perszuivering is geen
bijzonder strafrecht
„De perszuivering mag niet wor
den beschouwd als een verlengstuk
van het bijzonder strafrecht", zei
minister Gielen, toen hii gistermid
dag de Raad van Beroep voor de
perszuivering installeerde.
Haar eigenlijke betekenis is het
uitschakelen van journalisten, die
blijk hebben gegeven van onvol
doende gevoel van verantwoorde
lijkheid voor de functie, die zij be
kleedden. Hoezeer in de practijk
een uitsluiting als straf wordt ge
voeld, in beginsel ^orde de bestraf
fing wegens collaboratie overgela
ten aan de organen, die daarvoor in
het leven zijn geroepen.
De voorzitter van de Raad. ihr.
mr. G. van Vierssen Trip, hoopte,
dat de werkzaamheden in 1948 be
ëindigd kunnen worden.
De nieuwe zuivel- en
vlecsprijzen
Varkensvlees: Fricandeau
2,90 per kg (oude priis 2.55):
earbonade 2,55 2,25): spek
1,90 1.70); polen en krabben
1,0,85): gehakt 1.85 (on
veranderd Vlceswarenproducten.
waarin varkensvlees is verwerkt,
stijgen gemiddeld in prijs met één
cent per 100 graiiL Producten,
waarin uitsluitend varkensvlees is
verwerkt, on lcrgaan een prijsver
hoging, welke varieert van 7 tot 14
cent per 100 gram. De grootste
stijging in deze groep ondergaat
blaasham. n.l. 14 cent per 100
gram. welk product wel onderschei
den moet worden van het zg. ham-
spek, dat in de prijsverhoging niet
is betrokken.
Kaas: dc prijzen voor kaas per
kg zijn: (a) volvette kaas met uit
zondering van dc onder f en h ver
melde soorten 2.20 (oude prijs
1,85): (b) alle soorten 40 plus
kaas, al of niet voorzien van kruid
nagels en/of komijn, met uitzonde
ring van de onder c, g en i genoem
de soorten 2,00 1,70): (c)
40 plus fabrieks Leidse kaas. 40
plus Friese nagelkaas en 40 plus
kanterkaas 2,20 1,85): (d) 20
plus fabrieks Leidse kaas. 20 plus
Friese nagelkaas en 20 plus kanter
kaas 1,90 (f 1,60): (c) boeren
Leidse en Delftse kaas 2,10
1,80): (f) volvette korstloze
(blokkaas) en smeerkaas in ver
pakkingen boven 50 gram 2,30
2,00): (g) 40 plus korstloze
(blokkaas) en smeerkaas in ver
pakkingen boven 50 gram 2,20
1,90); (h) volvette korstloze
kaas (blokkaas) in verpakkingen
t.m. 50 gram 2,70 2.40): (i)
40 plus korstloze kaas (blokkaas)
in verpakkingen t.m, 50 gram
2,60 2,30): Limburgse en Her-
vese kaas per kaasje van 200 gram
bij verkoop in de provincie Lim
burg. jonger dan vier weken 0,43
0,31), vier weken of ouder 0.46
0,33).
Melk en melkproducten: in alle
rayons stijgt de tot 23 November
1947 geldende melkprijs met 2 cent
per liter gestandaardiseerde melk.
In het z.g. vollemelkgebied stijgt de
prijs met 3 cent per liter.
Alle melkproducten van gestan
daardiseerde melk, zoals pap, yog
hurt, zijn eveneens met 2 cent per
liter verhoogd,
Ondanks de buitengewoon moei
lijke financiële omstandigheden,
waarin het Rijk verkeert. is
de regering bereidt geld be
schikbaar te stellen om de ge
meentefinanciën tc saneren. Blij
kens de memorie v; :i toelichting op
de wet „Noodvoorziening gemeen
tefinanciën" zal dc verantwoorde
lijkheid voor het bewaren van het
evenwicht tussen inkomsten en uit
gaven weer bij de gemeentebestu
ren berusten De gemeenten dienen er
echter van doordrongen te zijn dat
ook zij zich hebben in te stellen op
de algemene verarming, die onze na
tionale economie kentekent.
De omstandigheden hebben er toe
geleid, dat de gemeentebesturen
soms al te gemakkelijk in een tekort
op de begroting hebben. Hiermede
dient radicaal te worden gebroken.
Gedeputeerde Staten zullen in de
toekomst over eventuele niet-slui-
tende begrotingen weer met alle ge
strengheid "moeten oordelen. In
dien in een enkele gemeente op cie
begroting een tekort ontstaat, dat
ook naar de mening van Gedepu
teerde Staten door de gemeente niet
op eigen kracht kan worden over
brugd. zullen zij het gemeente-be
stuur moeten adviseren, bij de Kroon
een aanvraag in te dienen om toe
kenning van rijksonderstand.
Nadat op dit verzoek een gunstige
beschikking is verkregen, zullen Ge
deputeerde Staten tot goedkeuring
van de begroting overgaan.
Koningin onderscheidt
Amerikaans bisschop
Koningin Wilhelmina heeft via
de Nederlandse consulaire autori
teiten te New York aan de emeritus
bisschop der Episcopaalse kerk te
New York, de hoogeerwaarde heer
William T. Manning, de titel van
Groot-Officier in de Orde van
Oranje Nassau verleend wegens de
uitnemende diensten, door hem aan
Nederland en het Nederlandse volk
bewezen.
DE HERTOG EN DE HERTOGIN
van Edinburgh brengen het eerste deel
van hun wittebroodsweken door op het
buiten van graoj Mountbatten in
Hampshire.
Maar niemand weet wat dit precies betekent
Robert Schuman, de nieuwe Franse premier, heeft Maandagavond
„vergaande energieke maatregelen" aangekondigd om de binnenlandse
toestand het hoofd te bieden. Men spreekt over de mogelijkheid dat de
regering de spoorwegen in eigen beheer neemt. Ook wordt beweerd dat
Schuman het loonminimum van 7C00 tot 10.000 francs zou willen ver
hogen, zonder echter tegemoet te kómen aan de eis der CGT tot 25%
voorschot op de verhogingen. Dit alles zijn evenwel slechts gi€singen,
want men is in regeringskringen tamelijk geheimzinnig over de te
nemen maatregelen.
De Parijse bevolking heeft over
het algemeen de verhoging der
metro- en bustarieven rustig aan
vaard. Aan een der stations moest
een menigte worden uiteengejaagd
maar verder betaalde men overal,
zij het mopperend, zijn vijf francs
in plaats van vier, zr-Jat dc com
munistische aansporingen, de ver
hoogde tarieven te weigeren, zon
der succes bleven.
De spoorwegstaking heeft zich
Noordwaarts uitgebreid tot Lens
(dep. Pas de Calais), waar posten
de stakers alle treinverkeer ver
hinderen zodat de treinen uit
Parijs moeten worden omgeleid.
De Gaulle was van plan, Don
derdag in Parijs een rede te hou
den maar hij heeft dit voornemen
laten varen. Een vriend van hem
zei, dat de generaal 'e regering
geen moeilijkheden wilde bezorgen
bij haar strijd tegen de C.G.T.
Draait CGT bij?...
De C.G.T. heeft de regering ver
zocht, een delegatie te mogfen zen
den om de situatie, die op algeme
ne staking dreigt uit te lopen, te
bespreken. De regering heeft nog
niet geantwoord. Sommigen zien
hierin een bewijs voor de stelling,
dat de stakingsleider- de toestand
nauwelijks meester kunnen blij
ven „n dat zij twijfelen of zij op
de steun der arbeiders kunnen re
kenen.
Post voor militairen
Opvarenden van het motorschip
..Kota Inten" kunnen in Sabane en
bij aankomst post kriigen. mits
deze uiterlijk op respectievelijk 9 en
16 December a.s. gepost wordt.
De mogelijkheid bestaat, dat nog
in een andere tussenhaven aan de
militairen post wordt uitgereikt.
Daarom wordt het publiek aangera
den tijdig te posten.
In Londen logeren op het ogenblik zevenhonderd buitenlandse diplo
maten uit Amerika, Frankrijk en de Sovjet-Unie; vanmiddag om half
vijf begint in de Engelse hoofdstad de conferentie tussen de ministers
van buitenlandse zaken der Grote Vier. De hoofdschotel van de bespre
kingen is het opstellen van vredesverdragen met Duitsland en Oostenrijk.
De atmosfeer tussen „Oost" en „West" is gespannen des ondanks
hoopt men op overeenstemming.
Amerikaanse adviseurs hebben
George Marshall geadviseerd zo
spoedig mogelijk zekerheid te krij
gen van dc Sowjet-Unie, hoe zij
denkt over de belangrijkste twee
punten: Duitsland en Oostenrijk.
Zij raden Marshall aan de bijeen
komst van de ministers van buiten
landse zaken voor lange tijd te ver
dagen. als het tot een volledige im
passe over deze kern-kwestie
mocht komen.
Het betreft hier speciaal het ver
drag met Oostenrijk en de econo
mische en politieke eenheid van
Duitsland.
De genoemde bronnen zijn an
ders bang. dat er eindeloze en
scherpe debatten zullen ontstaan,
waardoor niet alleen een abrupt
einde aan de besprekingen zou ko
men. doch, wat veel erger is. een
ineenstorting van de geallieerde
contróleraad, waardoor er geen
orgaan meer zou zijn, om een eind
te maken aan de geallieerde ver
deeldheid in Duitsland.
Men is in die kringen tevens
bang, dat Rusland van een langge
rekte conferentie gebruik zal ma
ken. om het Duitse volk de gelegen
heid te geven aan te dringen op
het Russische programma, dat een
sterk gecentraliseerde Duitse rege
ring beoogt, zoals na de eerste we
reldoorlog. de economische en poli
tieke eenheid zijn op de agenda sa
mengevat in twee punten de
economische principes en het vor
men van een voorlopige Duitse re
gering.
Wat dit betreft zijn de kwesties
zeer duidelijk omlijnd aan de
ene zijde staat de Sowjet-Unie, die
een sterke centrale regering eist en
10 milliard dollar herstelbetalingen
aan de andere zijde staan Ame
rika, Engeland, en Frankrijk, die
voorstanders zijn van een zwakke
gefederaliseerde regering en geen
herstelbetalingen uit de lopende
productie.
Men gelooft dat Marshall gekant
is tegen de gedachte aan een afzon
derlijk vredesverdrag met West-
Duitsland, zelfs als de vier minis
ters niet tot overeenstemming
mochten komen. De Fransen heb
ben echter reeds te kennen gege
ven, dat zij hun zone met de Brits-
Amerikaanse zullen verenigen, in
geval de conferentie geen positieve
resultaten oplevert.
N.S. TE ROYAAL?
Kamerlid stelt vragen
Het Tweede Kamerlid Van Lien-
den (P.v.d.A.) heeft de Minister
van Verkeer en Waterstaat vragen
gesteld over recente berichten die
zouden wijzen op verspilling van
gelden bij de Nederlandse .Spoor
wegen.
Volgens deze berichten zou de
eikenhouten lambrizering van het
directiekantoor vervangen zijn door
een van mahoniehout, die 40.000
zou hebben gekost en zouden meer
van dergelijke veranderingen in het
voornemen liggen, w.o. een nieuwe
verlichting van de directie-kamers,
die 100.000 zouden moeten kosten.
De heer Van Lienden vraagt fle
minister of hij. wanneer deze oe-
richten juist zijn. wil bevorderen
dat de in deze tiid gewenste zuinig
heid ook bij de Nederlandse Spoor
wegen in acht zal worden genomen.
Zaterdagmorgen deed zich op de
Dómanialc mijn Kerkrad a
ernstige bedrijfsstoring voor. ten
gevolge waarvan het ondergrondse
bedrijf gedeeltelijk is komen stil te
liggen. Door het defect raken van
de ophaalmachine van de hoofd
schacht voor het kolenvervoer is
deze schacht voorlopig uitgescha
keld. Daar de reparatie minstens
een week in beslag neemt, moet dc
kolenproductie op de Domaniale
mijn ingekrompen worden. Om deze
terugslag gedeeltelijk te ondervan
gen. zijn Maandagmorgen 250 man
vap deze mijn tijdelijk op de om
liggende mijnen tewerkgesteld
Serviesgoederen blijven
schaars
Op een desbetreffende vraag van
de heer Andricssen betreffende cle
verstrekking van serviespunten.
heeft de minister van Economische
Zaken a i.. S. L. Mansholt. geant
woord. dat sinds 1945 behalve aan
huwenden ook een aantal verbrui
kers-categorieën in de distributie
van serviesgoederen betrokken ziin.
Bovendien werd met het oog op ge
zinnen met kinderen, aan alle in
gezetenen tot 21 jaar een aantal
serviespunten verstrekt. Ondanks
deze laatste maatregel doet zich
vooral in grote gezinnen een nij
pend tekort aan serviesgoederen
voor. De beschikbare voorraad is
van die aard. dat een wijziging van
het bpstaandc distributiesysteem in
die zin, dat er meer punten ver
strekt worden, voorshands niet mo
gelijk is. De moeilijkheden hebben
echter de volledige aandacht van
de minister.
Op de desbetreffende vraag,
door de UNO aan alle leden gesteld,
heeft België als eerste land geant
woord, dat het bereid is. de leden
van de organisatie in 1948 te ont
vangen.
slaken we een vreugdekreet over
het bericht, dat het ministerie van
Wederopbouw en volkshuisvesting,
dat dooc minister Neher geleid wordt,
zich binnenkort zal gaan vestigen m
een aantal barakken in den Haag. Dat
is een prima voorbeeld, dat zoals alle
voorbeelden navolging verdient. Hul
de aan minister Neher. dat hij, die de
zware taak heeft ons dakloze voiks-
dezl onder dak tc brengen, met zijn
ambtenaren woonruimte vrij maakt
Dat moesten veel meer officiële en
officieuze instanties doen. We denken
aan het departement van Sociale Za
ken. dat een mooi flatgebouw be
woont. waarin vele gezinnen uit het
overbevolkte Den Haag een eigen
haard zouden kunnen vindenWe
denken aan de vele gebouwen voor
hoge cn lage militairen in Amsterdam,
die reeksen woningen in gebruik heb
ben. We kunnen best begrijpen, dat
hei prettiger werken is in een flatge
bouw dan in een barak, maar de ge
zinnen gaan o.i. voor.
Laat het voorbeeld van minister
Neher doorwerken, in den Haag. in
Amsterdam cn in Utrecht. De cijfers
leren, dat dc woningnood de eerste
jaren eer zal toenemen dan verminde
ren Alles en iedereen, die ons regeert,
beheert cn rantsoeneer/ etc. etc. heeft
dus nog gelegenheid te tonen, dat het
gewijde woord ..de meeste van u zij
uw aller dienaar" ook voor onze tijd
geidt.
HET Is een dnc van crote bete-
kenis voor dc oude volkskerk.
Een mijlpaal op een lange weg. De
organisatie van 1816, dc Kerk op*
gedrongen door dc staat, en zonder
geestelijk verweer aanvaard, bleek
steeds duidelijker niet alleen de
Kerk tot dodelijke rust. doch veel
meer nog tot ontbinding tc leiden.
Immers, wanneer dc Kerk zich niet
meer uitspreekt, gaan particulie
ren dit doen. Het heilloos gevolg
van dc zuiver administratieve in
perking van de leider der Kerk ia
dan ook geweest dc felle richtings-
strijd binnen dc Kerk. De ambte
lijke kerk regering van onderop
wordt vervangen door dc bestuur
lijke regering De gemeente zelf is
onmondig geworden.
Afscheiding en Doleantie waren
in dc vorige eeuw dc eerste door-
braak-pogingen, met priisgeying
van het kerkverband. Van circa
1900 tot 1938 is cr een lange en
hardnekkige strfld gevoerd om te
komen tot reorganisatie binnen de
Hcrv. Kerk. Hoedcmakcr. Gunning.
Slotemaker de Bruine. Bij elk voor
stel. dat er in behandeling komt.
wordt alarm geroepen door de één
of andere „richting", die zich be
dreigd gevoelt. Meestal sterven
deze pogingen dan ook hun stille
dood in do besloten vergadering
van de Algemene Synode. De ver
enigingen Kerkopbouw cn Kerkher-
stel kómen beide met grondig voor
bereide en met veel moeite uitge
werkte en uitgegeven plannen.
Beide zien ze zich cle weg opge
stuurd der synodale begrafenis.
Dan slaan deze beide verenigingen
dc handen inéén en in 1937 ligt er
een nieuw ontwerp, dat in 1938...
keldert! Dan staat de Duitser
voor de deur. en naar de mens ge
sproken vindt hii een Kerk. die vol
komen onvoorbereid is voor dc ge
weldige taak, die thans wacht: de
geestelijke striid tegen de daerao-
nische aanval op het Christelijk ge
loof door het heidendom. Maar zie:
op hel juiste tijdstip heeft de Heer
der Kerk mannen op dc strate
gische posten gesteld, die de din
gen doorzien. Een enkele figuur in
cle leiding, die wil transigeren,
wordt het alras te warm, weshalve
die verdwijnt. Een krachtig getui
genis gaat er uit in een reeks kan-
sel-böodschappen, die het princi
piële verzet der Kerk inluiden. Het
voortreffelijke bock van Ds. Touw
geeft een beeld van deze kerkstrijd,
tezamen met cle andere Kerken in
ons land, waar de Hérv. Kerk stel
lig ook fouten in maakte, doch
wakker en dapper stond in de rij
der Kerken.
|Vf U is er geen weg terug meer.
1 Als straks de bevrijding komt,
weet de Algemene Synode thans
zelf, dat haar tijd gekomen is. En
op 31 October 1945 komt voor het
eerst' .sedert 1619 een Generale
Synode bijeen met afgevaardigden
van alle classes der Kerk, in een
plechtige openingszitting in de
Nieuwe Kerk te Amsterdam, waar
ook tal van buitenlandse kerken
zijn afgevaardigd Deze Generale
Synode heeft slechts een vverk-orde
meegekregen. Haar taak is het nu,
te komen tot een nieuwe Kcrk-or-
de. Dat was op Hervormingsdag
1945. In dc ruim twee jaar. die se
dertdien voorbijgegaan zijn, is veel
gebeurd. Als eerste keerde dc Ge-
rcf. Kerk in Hersteld Verband tot
de oude Landskerk terug. Het werk
van dc kerkelijke nood-raden (het
stcigerwerk noemde Prof. Kraemcr
het) werd thans kerkelijk ingescha
keld. De Zending werd weer kerke-'
zaak. Dc Horst in Driebergen be
gon met cle opleiding van stoot
troepen. die de ontkerkelijkte sa
menleving opnieuw zullen gaan
kerstenen. De commissies werkten
in alle stilte aan het grote nieuwe
plan. En ook de reactie zat niet
stil. Zelfs aan de vooravond van de
aanbieding van de Nieuwe Kerk
orde komt men vanuit een bepaalde
vrijzinnige hoek nog met het oude
en door en door onkerkelijke en we
reldse plan. de kerk maar op te de
len in de richtingen. Alsof dat een
oplossing zou zijn! Maar: dc Kerk
orde is vandaag aangeboden. Er
onder staan de namen van hen. die
in geloof zich daarachter hebben
gesteld. Men zegt dan wel eens in
predikantskringen: van Boonzaaier
tot Severjjn! Nu wordt het ontwerp
aan dc Kerk ter discussie gegeven.
Niets zal er worden overhaast.
Alle critick, allo an*'st en party
schap zullen er zich veiling op kun
nen uitvieren. Want zij, die gezien
hebben, hoe de oude Hervormde
Kerk tot nieuw leven kwam. en hoe
er 'n nieuw verstaan kwam in brede
kring ook van elkaar, geloven niet
dat dit ontwerp de weg zou kunnen
gaan van alle vorige. Vroeger wa
ren het groepen en verenigingen,
die trachtten, de Kerk in beweging
te krijgen. Thans is het de Kerk in
wettige vertegenwoordiging, die
zelf dc reorganisatie van binnenuit
ter hand neemt. En God in de he
mel, die moge het doen gelukken!
Opdat de Hervormde Kerk weer
staan kan temidden van het Neder
landse volk, getrouw aan de roe
ping, de boodschap van het Evan
gelie te brengen aan de wereld in
nood. C. M. v. ENDT
Dank van het Engelse
bruidspaar
Prinses Elizabeth en de Hertog
van Edinburgh hebben een groot
aantal telegrammen en brieven uit
Nederland ontvangen, waarin hun
beider geluk en een mooie toekomst
werden toegewenst. Hunne Konink
lijke Hoogheden stellen er prijs op
te verklaren dat deze welgemeende
wensen een grote bijdrage geleverd
hebben tot hun tegenwoordig geluk,
aldus deelt de Britse ambassade in
Nederland mede. Zij zijn diep ge
troffen door het aantal mensen dat
aan hen geschreven heeft en door
de warme genegenheid, die uit hun
woorden sprak. Hunne Koninklijke
Hoogheden zijn niet in staat al deze
brieven en telegrammen persoon
lijk te beantwoorden, maar zij ver
zoeken deze algemene kennisgeving
te aanvaarden als uitdrukking van
hun grote dankbaarheid.
Generaal-majoor M. R. de
Bruijne, die met de „Oranje" uit
Indonesië is aangekomen, is be
stemd om binnenkort generaal-ma
joor Von Freitag Drabbe op te vol
gen als commandant van het corps
Mariniers. Generaal Von Freitag
Drabbe zal dan met pensioen gaan.
