Nederland moet vechten voor zijn bestaan r Een jaar stadshistorie in vogelvlucht Wat vraagt deze wereld van ons? Culturele leven in 1947 was rijk aan verscheidenheid DE KERK EN DE SOCIALE VRAGEN Indonesisch probleem beheerste ons politieke leven Grote financiële moeilijkheden ONS LAND IN 1947 -J ONZE TEKENAARS Nog zeer vele wensen blijven over Woensdag 31 December 1947 Tekorten hier, tekorten daar. Te weinig geld in de schatkist, te wéinig geld in de huishoudportemonnaic. Dat is het beeld, dat 1947 in Nederland heeft opgeleverd. Nederland moet vechten voor zijn bestaan. En Nederland vecht! De totale indu striële productie van ons land heeft het vooroorlogse peil weer bereikt, er is hard gewerkt aan het herstel van wat dei oorlog vernielde, maar onze welvaart is nog niet weer gekeerd. Het politieke leven werd in het afgelopen jaar beheerst door het Indonesische probleem. Er is voortgang gemaakt met de voorbereiding der Verenigde Staten van Indonesië, maar met onze voornaamste verdragspartner, de Republiek Indonesia, zijn wij nog steeds niet tot overeenstemming gekomen. En de poli tiële actie, die enorme bedragen kostte, heeft de financiële moei lijkheden van ons land nog angstwekkend vergroot. DE ,,Rooms-Rode" coalitie heeft zich, alle sombere profetieën ten spi.it. weten te handhaven, al is meer dan eens gebleken, dat dit bondgenootschap, om met een R.K. politicus te spreken, geen „huwe lijk uit liefde", maar eerder één uit berekening was. Basis-verbreding van het kabi net en zelfs herstel der oude coalitie schenen énige malen in de lucht te hangen doch het rooms- rode bondgenootschap hield stand. Men kan zich echter niet aan de Indruk onttrekken, dat de R.K. in vloed in het kabinet zich in de loop van dit jaar heeft versterkt. De politiek, ten aanzien van In donesië gevoerd, draagt dan ook in belangrijke mate het stempel der katholieken, wipr partij een sterke conservatieve vleugel heeft. Linggadjati-.drama Het zou te ver voeren de gehele lijdensgeschiedenis van Linggadjati (temidden van het rumoer der actie Welter-Gerhrandy) nog eens de re vue te laten passeren. De kink in de kabel kwam al even voor de jaarwisseling met de ongelukkige motie-Romme, later door Van der Goes mede-ondertekend, die liet ac toord „aankleedde" en er daardoor een eenzijdige, uitlegging aan gaf. welke de Republiek niet wenste te aanvaarden. De zaak \an het „naakte", het „aangeklede" en het „werkelijke" Linggadjati werd langzamerhand zo ingewikkeld ge maakt, dat een gewoon mens er geen touw meer aan vast kon kno pen en de toch al niet overmatige belangstelling van het grote pu bliek voor deze zo uitermate be langrijke aangelegenheid tot nabij het nulpunt daalde. Het enige wat men' nog begreep was dat onze jonge mannen bij duizenden als soldaat naar de tro pen gingen, terwijl ze hier toch zo dringend nodig waren. Politionele actie Verzet tegen en relletjes bii de troepenzendingen bleven niet uit. doch de bevolking schrok pas goed wakker toen op 20 Juli de politiële actie ..uitbrak" en de officiële ge vechtshandelingen een aanvang na men. Het bevel „Staakt het vuren", dat de Veiligheidsraad op 1 Augus tus gaf. is nog steeds niet uitge voerd. Het grondgebied der Repu bliek is door de Ncderlanse actie aanmerkelijk verkleind. Het wezenlijke verschil van mening is. dat Nederland de Re publiek als gelijkberechtigde deelstaat in een Verenigde Staten van Indonesië wenst tc zien, ter wijl de Republiek (economisch en wat inwonertal betreft, verre weg het belangrijkst), zo zij niet haar gezag over geheel Indonesië kan uitstrekken, toch in de fede ratie meer invloed wenst dan de andere deelstaten. Het Nederlandse gezichtspunt schijnt het voorlopig gewonnen te hebben. Er zijn cn worden verschei dene nieuwe staten naast de Repu bliek gevormd en Minister-presi dent Beel sprak dezer dagen in een radio-rede te Batavia zelfs niet meer over de „Republiek Indone sia" maar over de „Republiek Djok- ja". welke terminologie onmiddel lijk door „Trouw" werd overgeno men. Waar alles op zal uitlopen is "niet te voorzien. De besprekingen op de „Renville" tussen Nederland en de Republiek, onder toezicht van de Commissie van Drie uit de U.N.O., zi.in nu aan de gang, maar tot nog toe zijn de resultaten wei nig hoopgevend. Ons leger In Indonesië dat. ons land aanvankelijk 3 millioen gulden per dag kostte, slokt sinds de poli tiële. actie werd ingezet dagelijks zes millioen g u 1 d en op. Dit Is de voornaamste oorzaak van de nood in ons land, die straks nog ter sprake, komt. Nederland kan zich deze enorme uitgaven niet permitteren. Daardoor is het nood zakelijk de Invoer van tal voor biu- nenlands gebruik noodzakelijke ar tikelen steeds sterker te beperken cn de uitvoer te vergroten. Daar door ligt de woningbouw zo goed als stil en moesten de aanbestedin gen %oorlopig worden stop gezet. Strijd om dc welvaart Terwijl het Indonesische pro bleem, welks oplossing voor vele .la ren het lot van ons volk kan be- palen, slepende bleef, bouwde Ne derland binnen de grenzen in Eu ropa verder aan het herstel van de eigen welvaart. In het algemeen heeft dc regering de enorme proble men. voor welke zij zich in dit op zicht zag gesteld, krachtdadig aan gepakt. Dat vrijwel niemand en thousiast is over de vorderingen ligt niet aan dc regering, maar aan dc nationale en internationale moei lijkheden. veroorzaakt door vijf ja ren van ongekende vernieling en ontwrichting. Woningnood Ons land met zijn sterk groeiende bevolking heeft 310.000 woningen tekort. Vele duizenden gezinnen (ruim 14 rj, van de bevolking) huizen met andere samen nf hebben in noodwoningen hun intrek ge nomen. De ellende daarvan is voor hen. die deze toestand niet van zeer na bij kennen, nauwelijks te beseffen. Voorlopig zal het woningtekort nog toenemen en als alle factoren mee werken zal het nog minstens tien jaar duren voor het is opgeheven. Gebrek aan materiaal is de voor naamste handicap. Het dure leven Een ander nijpend probleem ls dat der \erhouding tussen lonen en prijzen. Dc regering heeft tal lan maatregclpn genomen om daarin verbetering te brengen, maar kon niet Aoorkomen dai zeer vele ge zinnen In ons land aan of over de grens van het gebrek leven. De noodzakelijkheid van belang rijke import en het gebrek aan bui tenlandse betaalmiddelen, alsmede dc hoge prijzen op de wereldmarkt zijn de voornaamste oorzaken van de duurte. Het tekort aan enkele der voornaamste voedingsmiddelen en voorts aan textiel en andere be langrijke artikelen, die uitgevoerd moeten worden om deviezen te kweken, staan daarmee in nauw verband. Stakingen Al deze loon- en prijsmoeilijkhe- den hebben in 1947 tot tal van ar beidsconflicten geleid. Wü beleef den het zelfs, dat niet alleen de ar beiders (wij memoreren slechts de havenstakingen) jnaar ook andere J~}E dichter van psalm 73 ziet terug op het voorbije. En sa menvattend zegt hij: het was moei te in mijn ogen! Niet om dc veel heid van wat belec[d weed. niet om dc zorgen cn dc schuld. Maar om dat hij altijd en overal vervolgd wordt door dc vraag naar God. Dit is dc moeite, dat hij het ge beuren niet rijmen kan met Gods bestuur. Dc wereld lacht: waar is nu uw God? Machteloos blijft hij het ant woord schuldigEn eerlijk bekent hij: hij wil met spreken als de an deren. hij wil niet ontrouw zijn aan het geslacht van Gods kinderen. Maar wat hem betreft: bijna waren zijn voeten toch uitgegleden. Naïeve mensen leven een heel jaar zonder God. maar willen het op dc oudejaarsavond toch mèt God doen. Want. zo menen ze, dan gaat het gemakkelijker. Dwaze veronderstelling! Psalm 73 weet wel beter: dit is juist de ergste nood der gedachten: dat je er geen vrede bij kunt hebben, dan maar een wereld zonder God te aanvaarden cn een leven dat ook goddeloos is. Dat cr ook op die laatste vragen nog een antwoord moet zijnMaar dan vindt hij toch ook het antwoord. Niet, zoals hij gedacht had. Niet het antwoord op zijn menselijk recht vaardigings- pogen en op dc vraag: waarom. Hij vindt het antwoord anders. En béter! Hoor maar: Totdat ik in ^^jods heiligdommen inging! In de stilte der Godsgemeenschap beseft hij. dat juist die Godsgemeenschap het enige woord is. en dat daar buiten dc dood cn dc duivel opper machtig zijnGod zelve is het ant woord! Want ziet. die verre van U zijn. die zullen vergaan Bulten God is t nergens veilig. Maar wat mij be treft: het is mij goed. nabij God tc wezen. Ik zet mijn betrouwen op den Heer. om al Uwe werken te vertellen. Niet wat mensen deden of doen. Niet wat ik deed of zou hebben kunnen doen! Maar dat, waarover op dc oudejaarsavond gepraat kan worden, is: wat God doet! Het Kerstfeest ligt vlak ach'tec ons. Daaruit is de moed en dc rust tc vinden: Die ook zijn eigen Zoon niet gespaard heeft, maar heeft Hem voor ons allen overgegeven, hoe zal Hij ons met Hem niet alle dingen schenken? Zo God voor ons is. wie zal tegen ons zijn? Wanneer dat éne in orde is. zou dan ook al het andere niet komen, zoals het goed is? In 1 Johannes 2 staat: de wereld gaat voorbij en hare begeerlijkheid; maar die de wil van God doet, blijft in der eeuwigheid. De oude kalender is leeg en wordt weggeworpen. Het oude jaar ligt achter ons en is voorbij. Maar Jezus Christus is gisteren en heden Dezelfde en tot in eeuwigheid. Ds. C. M. VAN ENDT. groepen der bevolking in verzet kwamen of dreigden te komen. Wij hebben het conflict in de groenten- handel gehad, de protesten dér boe ren en tuinders tegen de politiek van Minister Mansholt, de klachten der middenstanders cn particu liere bouwers tegen de bureaucra tie. En wij maakten het mee. dat de bakkers in staking gingen en vele steden enige dagen van brood verstoken bleven, omdat de rege ring het subsidie op het meel had verlaagd en dc broodprijs niet ver hoogd mocht worden. Al deze moei lijkheden en de nood van vele gezin nen steken schril af bü de zwarte handel, die nog steeds gedreven wordt (meer in het groot dan in het klein) cn bii de ergerlijke cor ruptie, die bü enkele instellingen aan het licht werd gebracht. En ook bii de ontzaglijke winsten, die een aantal grote ondernemingen in ons land geboekt bleek te hebben. Sociale maatregelen Van de maatregelen, die de re gering (en met name minister Drees) nam om de nood van be paalde bevolkingsgroepen tc leni gen. moet dc noodwet genoemd worden, die vele ouden van dagen aan een pensioen heeft geholpen. Het cpnsumentenorediet is in het afgelopen jaar gaan functionne- ren. De onderwijzers hebben hun wel wat al te schamel loontje verhoogd gezien, waardoor het gebrek aan leerkrachten der la gere scholen waarschijnlijk bin nenkort zal zijn opgeheven. (Nu maar gauw het 8c leerjaar weer invoerenDe leraren bii het Middelbaar en Voorbereidend Ho ger Onderwijs zijn nu in het ge weer gekomen voor salarisverho ging, tot nog toe zonder resul taat. Het gevolg is, dat steeds meer een heenkomen in andere beroepen zoeken en het onder wijs aan H B.S, enz. tegenwoor dig voor een deel door geheel of gedeeltelijk onbevoegden wordt gegeven. Talloze gezinnen in ons land wor stelen op 't ogenblik met grote moeilijkheden. De E.V.C. blijft roepen om loons verhoging. Het N.V.V. zoekt het voornamelijk in dc prijsverlaging. De laatste maanden is inderdaad door toedoen of op verzoek van de regering een aantal prijzen omlaag gegaan, waar echter tegenover staat dat de prijzen der zuivelpro ducten zijn verhoogd. Verdere prijs verlagingen, zo is dezer dagen me degedeeld, zijn voorlopig niet te verwachten. Wjj gaan een moeilijke tijd tege moet en wjj moeten met ongeduld uitzien naar hot ogenblik, dat (in 't komende voorjaar waarschijnlijk) de Amerikaanse hulp via het Mar shall-plan ook in dit opzicht enige verlichting kan brengen. Tj. de B. I n 1947 werkten twee leden van de 1 Amersfoortse Schildersgroep ..De Ploegh" vrij regelmatig aan ons dagblad mee Ook dit Oudejaars- nummer is met tekeningen van deze jonge kunstenaars verlucht. Ton van Dolron. die in 1923 te Amersfoort werd geboren is voor. al portrettist. Hij genoot zijn oplei ding aan dc Academie voor Beel dende Kunsten „Kunstoefening'' te Arnhem. Sedert enige tijd is hij aan onze redactie verbonden Van Dol ron maakt zich meer en meer vrij van de academische invloeden. Zijn tekeningen (landschappen en stads gezichten) maar vooral ook zijn portretten zijn goed doorwerkt en van intrinsieke waarde. Max Keuris werd in 1923 te 's Gravenhage geboren Hij ls auto didact. In zijn oeuvre doet hij zich kennen als 'n lyrisch expressionnist die over een verfijnd kleurgevoel Keuris Van Dolrou beschikt Hij is voorts een vlot en geestig illustrator. Ook op decora tief gebied verdiende deze jeugdige kunstenaar reeds zijn sporen. Hij verzorgde tal van voortreffelijke muurschilderingen en decors. 10 Januari: Burgemeester Molen dijk spreekt op de vergadering der Amersfoortse middenstands organisaties. 20 Februari: Stichting Federatie van Amersfoortse Personeels verenigingen. 11 Maart: Burgemeester Molendijk roept de Amersfoortse burgerij op gastvrijheid te verlenen aan het garnizoen. 9 April: Stichting Amersfoortse Gemeenschap. 12 April: De Rijks Hogere Burger school te Amersfoort bestaat 75 jaar. 23 April: Grote vuurzee laait over de Leusderhei. 3 Mei: Plechtige herdenking van hen die vielen in de strijd voor de vrijheid. Zwijgende tocht der duizenden naar „Rusthof". 15 Mei: Tambours en pijpers uit het gehele land vieren in onze stad uitbundig feest. 20 Mei: Amersfoort noodlijdend. B. en W. doen de raad een voorstel toekomen tot steunaanvrage over de jaren 1944. 1945 en 1946. Te kort voor 1947 geraamd op f 700 000.— 7 Juni: Amersfoortse ouden van dagen maken hun jaarlijks uit stapje ditmaal naar Arnhem. 5 Juli: Amersfoorts Mannenkoor bestaat veertig jaar. 20 Juli: In de namiddag arriveren 130 Belgische oud-geinterneer- den in onze stad. waar zij door het gemeentebestuur op 't stad- Ecn zwaar beroep, maar... dc kolen-productie stijgt. huis worden ontvangen. 21 Juli: Herdenkingsplechtigheid bij het Belgisch Monument. 29 Juli: De gemeenteraad neemt het Uitbreidingsplan Soester- kwartier aan. Het Bosbad, zo wordt beslist, zal ook voor ou deren worden opengesteld. 18 Augustus: Ook de Amersfoortse bakkers gaan in staking. 19 Augustus: De Radio Centrale verspreidt het bericht dat de ge meente 's middags in de Markt hal meel gaat verkopen. Honder den huisvrouwen gerust gesteld. 21 Augustus: De Amersfoortse bakkers hervatten het werk. 21 Augustus: Negen uur v.m. be gint de „operatie-heidebrand". Grote gedeelten van de Leusder- heide gaan in vlammen op. 4 September: De honderduizend der Staatsloterij valt in Amers foort. 22 September: De eerste nieuwe stadsbus in gebruik. 6 October: Burgemeester Molendijk opent de Amersfoortse Bedriifs- week 1947. georganiseerd door de Federatie van Amersfoortse Personeelsverenigingen. 7 October: Het Sportfondsenbad bestaat 10 jaar. 8 October: Minister Fiévez opent de A.M.V.J.-club voor militairen in het Sint Pieter en Bloklands gasthuis. 11 October: De 10.000ste bezoeker passeert de controle van de Be- drijfsweektentoonstelling in de Markthal. 16 October: De Amerikaanse film ster Linda Christian, Hollandse van afkomst en voor de oorlog enkele jaren in Amersfoort woonachtig, brengt een kort be zoek aan onze stad. 2'J October: Jubileum voorstelling van Rika Hopper in het Grand Theatre. I November: De Gabrie-Mehen- school bestaat veertig' jaar. 4 November: Burgemeester Molen dijk opent de Bonte NIWIN- markt in de Markthal. II December: In een persconfe rentie deelt burgemeester Mo lendijk mede dat in Birkhoven een dierenpark zal worden aan gelegd. 23 December: Gemeenteraad ac- coord met aanleg dierenpark. Op de drempel van 1948 VASTBERADENHEID, LEVENSVREUGDE EN LEVENSMOED A 1 lezende en overdenkende, wat het afgelopen jaar ons in Amersfoort aan schoonheidsontroe ring heeft gebracht, kom ik niet zeer veel tegen wat bijzondere in drukken heeft nagelaten. Maar ik wil dankbaar zijn voor het goede, dat tot stand is gekomen, voor het schone, dat werd geboden, wetende met hoeveel moeilijkheden alles ging gepaard. Op 9 April beleefden wij de con stitutionele vergadering van de Amersfoortse Gemeenschap, waar in Burgemeester Molendijk de weg uitstippelde, die de Gemeenschap dient te gaan, om werkelijk de koepel-organisatie van alle stede lijke leven te worden. In dit be stek interesseert alleen de culturele taak, de moeilijkste van de.hele onderneming. Er is veel gepraat maar er is ook hard gewerkt, om iedereen in zijn sectie onder te brengen. Nog zijn er misverstanden op te ruimen. Maar we zijn op de beste weg om ook dit moeilijke werk tot een schoon klinkend ac- coord te brengen, zo schoon als de gemeenschappelijke kerstviering van musicerend Amersfoort in de St. Joriskerk juist enkele dagen ge leden. Er was maar cén zangvereniging, die niet over gebrek aan belang stelling behoeft te klagen. Dat is het Mannenkoor, dat met zijn jubi leum-concert in October bewezen heeft, tot welk een machtige artis tieke en culturele prestatie het in staat is. Er zijn veel redenen aan te voeren, waarom juist het Man nenkoor groeit en bijna alle ge mengde koren met een groot ge brek aan mannenzangers hebben te kampen. Maar waar moet 't heen. als wij op de duur allemaal bij het Mannenkoor om assistentie moeten aankloppen? Ook een probleem Het Toonkunstkoor, dat ons na een goede uitvoering van de „Messias" in het nieuwe jaar op de Mattheus- passie hoopt te vergasten, onder vindt b.v. dit nijpend gebrek. Komt, mannen, helpt hier een schoon plan verwezenlijken! Nadat het Grand-theatre zijn activiteit op hel gebied van het concertwezen heeft gestaakt, zorgt Amicitia voor deze Noodzakelijke aanvulling, de kroon van het klin kende aitisticke gebeuren. Wij hoorden uitstekende prestaties op Het jubileum van Rika Hopper werd tn het Grand Theater tc Amersfoort op grootse wijze gevierd. Onder leiding van mevr. Hölschcr werd de actrice een huldiging bereid, waaraan verscheidene groepen uit de bevolking, de middenstand niet in dc laatste plaats, meewerkten kamermuzikaal gebied (Calvet- kwartet). In de St. Joriskerk be speelden in afwisseling met Adriaan C. Schuurman goede gast-organis- ten het prachtige orgel tijdens de zomermaanden, in welke serie kerk- concerten de uitvoering van gees telijke koorwerken door het Ned. Herv. Kerkkoor blijkens het bezoek bijzonder op prijs werd gesteld. Tentoonstellingen Het A. K. G. handhaafde zijn traditie met goede voorj aars- en najaarstentoonstellingen. D' Oude Lanteern ontwikkelde een verheu gende activiteit en toonde veel schoont. De Gemeenschap bracht als eerste daad op dit gebied een grote verzameling van Dr. J. Nieweg, een uitgestelde huldiging van deze stille I harde werker naar aanleiding van zijn 70e verjaardag. De sectie Beeldende Kunsten is bezig haar belofte voor het organiseren van een serie tentoonstellingen in te lossen, waartussen de uitwisseling met Groningse schilders een be langrijk perspectief opent. Ook het Tekeninstituut Martin Brink waag de zich in eigen ruimte aan de openbaarheid met een zeer succes volle tentoonstelling van werk van zijn leerlingen. Hier wordt in alle stilte hard gewerkt en uitstekend opbouwend werk verricht. Tenslotte mag de thans nog ge opende Kersttentoonstelling van „De Ploegh". waarin een aantal jongere kunstschilders zich verza melde, niet onvermeld blijven. Orkesten De zeer actieve contactcommissie van de harmonie- en fanfareorkes ten organiseerde een uitstekend geslaagde muziekweek en vergastte ons twee keer op een concert van de Amsterdamse Stafmuziek. Drie belangrijke federatieve concoursen werden door Amersfoortse vereni gingen georganiseerd, die uitste kende resultaten afwierpen en naar onze stad als congresslad veel vreemde bezoekers brachten. Het is wat stiller geworden om onze jeugd. De midden April ge houden jeugdweek mag zeer ge slaagd worden genoemd. De ver dere activiteit naar buiten werd haast uitsluitend gedragen door het „Nederlandse Lied", dat op enkele zangavonden wederom zijn opvoe dend werk voortzette. Het Grand-theatre en Amicitia trokken veel bezoekers op grote toneelavonden, maar waren zelfs op de beste avonden met meester lijke vertolkiagen lang niet uitver kocht, (terwijl de lichte muze stampvolle enthousiaste zalen trok') Het leven van dc Amateur-toneel verenigingen ligt ietwat buiten mijn gezichtskring. Wat ik van hun pres taties zag, deed in mij de vraag rijzen, of ook hier niet een voor zichtige centralisatie betere en ar tistiek meer verantwoorde resulta ten zou afwerpen. Al met al iz er nog al wat ge beurd op cultureel gebied. Maar er zijn nog grote groepen van de be volking, die zich maar weinig actief hebben getoond, b.v. de Katholie ken. Ik hoop. dat allen tezamen hun taak in het grote koor der Amersfoortse gemeenschap goed begrijpen, opdat het komende jaar wat uiterlijke en innerlijke groei betreft een mooi crescendo moge brengen. Hans M. Scheifes. Janus, de godheid met het dub bele aangezicht! In onze tijd het voorbeeld van een onbetrouwbare figuur, sym bool van de mens waar je niet op aan kunt, voor de oude Romeinen oorspronkelijk de trouwe bewaker van de huisdeur, met een van zijn gezichten naar binnen gewend, het andere naar buiten gericht. Zo stond god Janus daar als hoeder aan de ingang van het huis, later als de beschermer van de aanvang, de aanvang van de dag, van de maand, van het jaar, van alle be ginnende ondernemingen. De eerste maand van het jaar volgens onze tijdsbeschouwing „Ja nuari", is aan hem gewijd en wat we hier gekscherenderwijze, „het uur van Janus" noemen is dan in het bijzonder op te vatten als het laatste deel van de laatste dag van het jaar, dus als we straks op de grens staan van 1947 en 1948, te rugziende naar het jaar dat achter ons ligt, maar ook in de toekomst blikkende naar wat komen zal Daar staan we dan ook met onze twee aangezichten. Het „oude" kijkt zorgelijk, teleurgesteld, want door Ir. P. SCHUT 1947 heeft de wereld allerminst van zorg en angst kunen bevrij den, het heeft in vele opzichten te leurgesteld, in het groot en in het klein. Maar toch mogen die trek ken geen ontmoediging, geen ver slagenheid spiegelen, want er is ook goeds tot stand gekomen en al groeide dat schuchter en langza mer dan we gewild en gehoopt hadden, het is er en daarom kun nen in het oude gezicht, naast zor gelijke. teleurgestelde, ook trekken van wijze berusting en krachtige wil-tot-volharding besloten liggen. En het „nieuwe" gezicht, het ge zicht. waarmee we 1948 inkijken? Is hel, zoals bij iets nieuws hoort: opgewekt, vol verwachting, fleu rig, maar toch met een trek van vastberadenheid, die onmiddellijk doet zien dat hier geen sprake is van luchthartigheid, wel van le vensvreugde en levensmoed? Want vastberadenheid, levens vreugde en levensmoed, daaraan heeft deze wereld meer dan ooit behoefte. Vastberadenheid, niet in de zin van zonder aarzeling opzij duwen wie of wat ons in de weg staat, terwille van eigen baat. Maar vast beradenheid om het beste wat in de mens sluimert tot leven te wil len wekken. Levensvreugde, niet omdat we domweg of oppervlakkig over de moeilijkheden van het leven heen zien. maar omdat we ondanks die moeilijkheden toch de schoonheid van het leven op allerlei manieren en langs allerlei wegen ervaren kunnen mits we er ons voor open stellen. Er is in ieder van ons een onver woestbare drang naar schoonheid, naar verbondenheid, naar liefde. Er zijn duizend en één belem meringen in het gewone leven, die maken dat deze drang niet tot uiting komt, maar als we ons daarvan, al is het maar voor korte tijd, los kunnen maken en besef fen hoeveel schoonheid in de na tuur cn in de kunst in tal van uitingen, om ons heen ligt, als we beseffen dat ook in anderen de drang naar verbondenheid leeft, dat we dan niet eenzaam en ver laten in het leven staan, maar als het ware een onuitsprekelijke bron van schoonheid en gemeenschaps leven voor ons klaar ligt. dan is de levensvreugde cr en met de le vensvreugde ook de levensmoed. Want zo gauw we licht zien en innerlijk gevoel van vastheid heb ben is er moed om verder te gaan, om de strijd met alle tegenwer kende machten in ons cn buiten ons weer aan te binden, om te zoeken naar alle mogelijkheden van wederzijds begrip en samenwer king van ons eigen leven, dat van onze directe omgeving, van ons volk, van de mensheid tot een har monischer geheel te herscheppen. Hoe de wereld om ons is wordt voor een zeer klein deel door ons zelf bepaald, maar of we de mo gelijkheden die er liggen ten goede gebrüiken. ligt aan óns. en onze instelling „in den beginne" van het nieuwe jaar het nieuwe gezicht van god Janus kan in belang rijke mate tpn goede, maar ook ten kwade werken. Moge de trekken van Volhar ding, levensvreugde en levens moed er ook voor U fors in gesne den staan. Amersfoort. Dec. 1947. door mr. dr. A. A. van Rhijn HET is een tragische ontwikke ling geweest. dat Kerk en So ling geweest, dat Kerk en So cialisme in de 19e eeuw tegenover elkander kwamen te staan. Fouten aan beide kanten waren de oorzaak van deze onderlinge verwijdering. De Kerk beperkte haar prediking teveel tot het behoud van de indi viduele mensenziel voor het leven hiernamaals. Alleen op de persoon lijke verhouding van de mens tot God werd de nadruk gelegd. Het sociale element kwam in het ge drang. Daardoor had de Kerk veel te weinig oog voor de grote nood. waarin dc arbeiders verkeerden. Zy zag voorbij, dat de arbeiders leef den in krotten, dat kleine kinderen in de industrie werden geëxploi teerd, dat de arbeidstijd schandelijk lang was en dat moest worden ge leefd van hongerlonen. Maar ook het socialisme droeg tot de verwydcring van de Kerk bij. Want het verwaarloosde de waar heid, dat de mens alleen bij brood niet kan leven. Ongetwijfeld moest voorop staan, dat een verbetering der mensonwaardige arbeidsver houdingen dringend geboden was. Maar dit had niet gepaard mogen gaan met een verwaarlozing van het geestelijke leven, als waarvan het socialisme in de 19e eeuw blijk gaf. Gelukkig is in de loop der jaren steeds meer verbetering ingetreden. Het socialisme heeft zicht meer en meer aan de invloed van het mate rialisme onttrokken. In het Begin selprogram van de Partij van de Arbeid komt dit duidelijk tot uit drukking. Telkens wordt daarin de grote waarde van het geestelijke leven op de voorgrond gesteld. Van de zijde van het Socialisme ls hier mede een nieuwe stap gedaan 0171 aan de wederzijdse vervreemding een einde te maken De Kerk heeft van haar kant hetzelfde gedaan. Want zij is aan de sociale vragen intense aandacht gaan geven. Ook in het ontwerp van de nieuwe Kerkorde der Ne derlands Hervormde Kerk, hetwelk thans aanhangig is, komt dit tot uitdrukking. Wat de Bijbel leert De Bijbel spoort ons aan tot de dienst der barmhartigheid en stelt de eis der gerechtigheid. Tussen beide is groot verschil. Dc stuw kracht der barmhartigheid is de liefde, die in de mens wordt op gewekt voor zijn naaste. Het gaat hier dus om een p e 1* s o o n 1 ij k e verhouding van de ene mens tot de andere. Daarentegen is het recht de stuwkracht der gerechtigheid. Hier treedt op de voorgrond de ge- meenschap, die aan misstanden Ziet U het vogeltje? Van politiële zijde wordt ge waarschuwd tegen r zekere Cor Vermeulen, die als straatfotograaf foto's maakt, welke hij vooruit laat voldoen tegen afgifte van kwitan tie, waarop als adres is vermeld Van Woustraat 184 I, Amsterdam- Z„ terwijl op gevoerde correspon dentie geen antwr- wordt gege ven. Aflevering van foto's heeft niet plaats. een einde maakt cn voor de indivi duen het sociale recht vaststelt. Reeds het Oude Testament spreekt van de grote betekenis, die barm hartigheid cn gerechtigheid voor de maatschappij hebben. Zo b.v. in de boeken der Profeten. Prof. Kohn- stamm noemt Hosea de profeet der barmhartigheid en Amos, die toornt tegen korenwoeker, onrecht vaardige rechtspraak, e.d. de pro feet der gerechtigheid. Beiden vul len elkaar aan. Wij hebben beide nodig. De dienst der barmhartig heid De barmhartigheid, de philan- tropie, heeft bij velen een onaange name klank. Dit komt, doordat zij zo heel dikwijls op geheel verkeer de wijze wordt beoefend. Wij moe ten voor misbruiken op dit terrein de ogen wijd open houden. Vooral in het verleden is maar al te dik wijls de indruk gewekt alsof het af schepen van behoeftlgcn met wat geld, waar radicale sociale hervor mingen nodig waren, philantropie zou kunnen worden genoemd. Even zeer ontbreekt aan de philantropie ieder wezenskenmerk. wanneer koud en uit de hoogte wordt gege ven, in plaats van uit warme liefde voor een medemens.' Wie aldus handelt, veroordeelt zichzelf, maar niet de barmhartig heid, waarvan htf een caricatuur maakt. Het leven zou ondragelijk kil worden, wanneer de liefde, de grote drijfkracht der barmhartig heid, er uit zou wegvallen. Daarom is het zo gelukkig, dat het ontwerp van de nieuwe Kerkorde de ge meente oproept tot de dienst der barmhartigheid en wel in allerlei vormen. Zo worden o.a. genoemd: de zorg voor zieken, ouden van dagen en invaliden; dc zorg voor de opvoeding van verweesde of ver waarloosde kinderen; het verlenen van bijstand bij moeilijkheden in het gezinsleven; de reclassering van hen, die tot criminaliteit zijn vervallen; de hulpverlening aan hen, die sociaal-economisch in moeilijkheden verkeren. De eis der Gerechtigheid Maar het ontwerp der nieuwe Kerkorde blijft niet bij .de dienst der barmhartigheid staan. En te recht. Allerlei vormen van barm- hartigheidsbetoon zijn nodig, door dat er in de maatschappij sociale misstanden zijn, waarbij wij ons niet mogen neerleggen. Van de Overheid moet in dat geval worden verlangd, dat zjj dit onrecht weg neemt door het aanbrengen van de nodige sociale hervormingen. Dat is een eis van gerechtigheid. Het ontwerp der nieuwe Kerk orde heeft ook hiervoor oog. Het wordt als de taak der Kerk gezien „om ook Overheid en samenleving te wijzen op haar roeping ten aan zien van de sociale vraagstukken de gerechtigheid te betrachten". Het is jammer, dat deze gedachte in het ontwerp niet nog wat meer cn nog wat ruimer uitgewerkt voorkomt. Maar zij wordt er toch duidelijk gevonden. Zo blijkt ook in de Nederlands Hervormde Kerk een toenemende belangstelling te leven voor de so cial e vragen.

Historische kranten - Archief Eemland

Dagblad voor Amersfoort | 1947 | | pagina 7