EXCLUSIEVE GESPREKKEN met
KOESTLER
1
i ;c
iS
Toen de vijf kleine Robinsons geen
Oudejaar mochten vieren
Een nieuw jaar, een nieuwe kalender
Een Hollandse ftulliver in
een reuzen-stad
Schaak-rubriek
&L
Merkwaardige, wonderlijke
exemplaren uit het
grijze verleden
Cefia-Bci ®r V&ckk&lW-üteX 40 ct. - Bij Drogisten.
TUINKALENDER
Woensdag 31 December 1947
Bij uitzondering stond de beroemde schrijver
van „Nacht in de middag" een journalist toe
hem te zijnen huize in Wales te interviewen.
En deze journalist ivas een speciale verslag
gever van ons blad
Arthur Koestier, schrijver o.a. van'„Dieven in den nacht",
het boek waarin de strijd van de Joodse verzetsbeweging en
de opbouw van een Joodse kolonie wbrdt beschreven van
„Nacht in den middag", dat de Russiscie processen op psycho
logisch diepgaande en navrante wijze behandelt van „De
Yogi en de Volkscommissaris", dat eei met feiten en cijfers
gestaafde critiek op het Sovjet-systean behelst y Arthur
Koestier heeft zich in enkele jaren tijcg met zijn boeken een
wereldnaam verschaft. Ook in Nederlam behoren zijn werken
tot de meest gelezene. Hij heeft zich Ojgeworpen als een der
kampioenen in de strijd voor de geeselijke vrijheid, tegen
elke vorm van tyrannie. En hij is iemaid die geheel Rusland
en een groot deel van de overige werell heeff bereisd en die
tot oordelen bevoegd is.
Een van ozne verslaggevers heeft Koistler in zijn arends
nest in Wales opgezocht en een aantal jesprekken met hem
gehad, waarin Koestier o.m. zijn avontuurlijke loopbaan heeft
verhaald, een loopbaan, die hem ook volde in concentratie
kampen in Frankrijk en in Spaanse gevaigenissen.
ring te maken en zijn levensver-
haaien zijn inzichten over verschil-
Oud sm TUsuiu)
Als wij In ons bedje slapen,
Klopt Nieuwjaar heel zachtjes aan.
't Oude Jaar moet nu gaan rusten
En maakt zich klaar om heen tc gaan.
Maar eerst wil 'k 't Oude Jaar bedanken,
Voor het goede, dat het bracht:
Het allerbeste op Je reis hoor
Wel te rusten Jaar, slaap zacht!
Morgen, als Ik mijn ogen open,
Staat zijn zoon. Nieuwjaar, al klaar.
Ik weet zeker, dat we 't heel goed
Zullen vinden met elkaar.
Wat Nieuwjaar ons wel zal brengen?
Dat zal nog een raadsel zijn.
Laten wij maar goed ons best doen,
Ook al zijn we nog zo klein.
Morgen wil ik graag vroeg wakker,
Want Nieuwjaar, lk heb 't heel erg druk
En aan allen, die dit lezen.
Wens lk: heel veel voorspoed en geluk!
TANTE AJSS
Over enkele dagen zal onze spe
ciale verslaggever beginnen met zijn
verhaal, dat men uitsluitend in ons
blad zal kunnen lezen.
Koestier heeft sedert een jaar
geen enkel interview toegestaan. De
verslaggever van ons blad vond hem
bereid op zijn regel een uitzonde-
lendi aspecten van de internatio
nalesituatie mede te delen.
De vele duizenden in ons land,
die Xbstler hebben gelezen en ge-
noter zullen met intense belang-
stelliig deze reportage lezen.
In het land van Velerlei Sotteriijen
Indrukken van een verbaa.de Utrechter,
pas aangekomen in hei land van
Marshall, swing en Ocsby
Een van onze jonge Utrechtse vriendia kreeg het benauwd ie
HollandJuist toen hij benul van men^n en wereld begon tc
krijgen brak de oorlog uit en vijl jaar lag heeft hij zoals dui
zenden anderen een onwerkelijk lever geleid boven- en vooral
ondergronds. En toen de vrede er eenmal i mas nam hij zich voor
wat meer van de wereld te zien, dan et stukje dat Nederland
wordt genoemd. Onze Gulliver kreeg de mbcdwingbare lust over
de grenzen en op een boot te stappen on wensen en dingen ver
derop te gaan verkennen. Naar het landrier onbegrensde moge
lijkheden is hij gevaren en wat wonder, d:\hij in stomme bewon
dering en meer nog verwondering thans taat te gapen aan de
voet van New Yorks wolkenkrabbers
drukt als d vermaarde Hollandse
arme kincleijes tegen Sinterklaas
bij de ruitervan de legendarische
luxe bakker. n subways gespron
gen en er wi-r uitgewipt uiter
aard ergens anders en nog
steeds niet gegrepen waarom de
Lexington Epress overal heen-
snelt behalve aar Lexington Ave
nue, alle sub\\j,'s trouwens altijd
ergens andersjiitkomen dan waai
een normaal ir«is Verwacht dat zij
zouden uitkoma; in bussen gestapt
en pedant mijn Rekeltje in de gleuf
laten tingen, mar nog steeds niet
begrepen, waanh de ene chauffeur
wenst dat ik b(aal als ik binnen
kom en de ancljj van dezelfde
lijn verontwajjdigd zijn hand op
de verleidelijkcgleuf houdt als ik
mijn plicht wildoen, „pay leave"
snauwt en „greuiorn" gromt als
ik moedig nijdaslat ik geen bordje
zag waarop dat ermeld stond. Dat
hóór je te wetei niet waar
Verbaasd geijkt, dat ik de
enige mens in I\\v York City ben,
die helemaal gm haast heeft.
Daarom doè ik oik haast heb, loop
ik gejaagd avenis af en straten
in, slobber ik koie in onwerkelijk-
grote en onwikelijk-ongezelligc
help-yourself cataria's met een
tempo of ik oveizcventien secon
den de San Franoco-express nog
moet halen.
Ik heb zielig ldn rondgedwaald
in de enorme hallyan het Grand
Central Station, dflop een station
niet genoeg ruimtjhad en toen
maar twee station boven elkaar
bouwde om die visig tracks te
bergen.
Zielig zei ik daailk voél me hier
een beetje zielig, en beetje „an-
ders-dan-anderen". Waarom weet
ik niet. Ik amus<r;me best, kyk
tot mijn ogen er no van worden,
praat met praatgr.e politie-agen-
ten en onwerkelijk looie juffrou
wen achter coca-cobiiffetten. En
mis iets. Wat weet nog niet pre
cies. Sfeer in de eetë plaats. Hol
landers hebben kemlijk een visie,
aangepast aun het hine, het intie-
Onder leiding van
A. VAN STEEN IS
Onder leiding van A. van Steenis
De Spaanse partij of opening van
Ruy Lopez begint met 1. e4c5. 2. Pf3
Pc6; 3. Lb5. De laatste zet. van wit is
als de tweede op e5 gericht, daar het
dekkende stuk wordt aangevallen. De
eenvoudigste verdediging voor Zwart
is d6 (de variant van Steinitz) om
van de directe kopzorgen van e5 af te
zijn Later bleek echter dat wit dan
met succes met d4 kan vervolgen en
het probleem om e5 is nog niet van de
lucht. Trouwens direct gevaar loopt c5
niet daar na 4. Lc6:dcö: 5. Pe5: ge
volgd door Dd4l De zet d6 ls solide
maar weinig ondernemend Deze ope
ning. die in moderne partijen weer
vaak voorkomt, wordt door zwart te
genwoordig bijna steeds voortgezet met
3 a6 om na 4. La4, het paard c6 te
kunnen ontpennen door b5. Zwart moet
er zich dan echter rekenschap van ge
ven. dat zijn pionnen a6b5 gemak
kelijk door wit kunnen worden aange
tast. In de onderstaande partij, ge
speeld tijdens 'een tournooi in Chili
1946. verwaarloost zwart dit punt.
Wit: R Florec Zwart: W. Ader.
1 e4_c5. 2 Pf3—Pc6. 3. Lb5—a6.
4 La4d6 (1). 5. c4 (2)—Lg4. 6 Pc3—
g6 (3). 7 h3—Lf3: (4). 8 Df3:—Pf6
r. (13—Pd7. 10 Lc3Lg7. 11 Pd5—0—0.
12 Dg3 (5>—Tb8 (6). 13 h4—b5. 14.
CLIFTON N.Y., U.S.A., IS Dec.
1947. Ik bèn er ik ben in het
land dat men met V.S. pleegt aan
te duiden, letters die in mjjn ge
dachten thans nog staan voor: Ve
lerlei Sotternijen. Want dat is het
nog voor me. Bij aankomst al, in
schemeravondlicht, zinkende zon op
de Battery, op de prentbriefkaart
achtige grauwe steenklompen die,
van een afstand bezien, uit de
grond oprijzen als zo juist ontspro
ten groene stengeltjes spinazie
En voortgezette Sotternij als pie
terige sleepbootjes die knul van
een Nw. Amsterdam met de neus
tegen de pier proberen te duwen
en dan kennelijk verbaasd zijn dat
dat een uur of zo duurt. Als een
heftig kauwende Immigration Offi
cer me zuur aankijkt en vraagt
„Where the hell have you been", ik
in mijn verbouwereerdheid timide
antwoord dat ik nog niet eerder
het snuggere idee had hierheen te
komen, hij dan een keer of vier
„damnit" spuwt en verklaart, dat
hjj al tien minuten op me zit te
wachten omdat ik de laatste op
zijn lijst benVoortgezette Sot
ternij als een douanekercl wild in
mijn koffers rondgraait, alles om
keert en uitkleedt en d&n vraagt of
ik nog iets aan te geven heb, ik
scheelnijdig „Barst, vent" zeg en
zyn gezicht derhalve opklaart en
hij zegt „Oké, then it's all right..."
Voortgezette Sotternij als de bo-
hemien-pianojuffrouw die nog
maar steeds niet begrepen heeft
dat ik wel van haar spel houd
maar niet van haar me buiten
gelijk in mijn armen vliegt geen
kunst want ik had beide handen
vol met koffers „welcome in the
States" buldert en me uitnodigt
voor een cocktail op haar flat. Hoe
wel ik dat verschrikkelijk informeel
vond en eigenlijk akelig, heb ik me
niet lang laten smeken omdat ik
doodmoe was, niemand zag die me
bekend voorkwam, geen idee had
waar naar toe te gaan en boven
dien goed verstaan had dat haar
wagen voorstond.
Bij de cocktail in slaap gesuk
keld. Edoch, pianojuffrouw heeft
me tien dollar gegeven om niet zon
der geld op straat te staan.
In Clifton verzeild bij een fami
lielid, pal bij New York, waar ik
dan ook veelvuldig zit. Dom getou-
rist, als ieder ander buitenmanne
tje op de Empire State Building
gelift, met open mond op het plat
form uit staan waaien, sullig staan
kijken naar het pas voltooide hek,
dat Amerikaanse maniakken moet
beletten omlaag te springen, maar
het hek is niet zozeer hoorde ik
om zelfmoord te voorkomen, als
wel om schade aan voertuigen en
mensen beneden op straat tegen te
gaan.
Met de hand op mijn karig ge
vulde portefeuille langs de aller
akeligst volle étalages gewandeld
en mijn neus tegen ruiten platge-
m
k
b5 Pd4? (7) 15. Ld4:ed4:, 16. ba6:—
Pe5?, 17 Tel— c6, 18 LcG:—Dn5t. 10
b4!Tb4:l, 20 0—0 (8)—Tb2. 21 £4—
Pc6:, 22. Tc6:Ta2:. 23. Tfcl—Tal. 24
Tal:—Dal :t. 25 Kh2 (9)—Tb8, 26.
Dg5h6. 27. De7Lf8, 28 Db71—Del
(10). 29. Tel!—Dh4:t (11). 30. Kgl—
Dd8, 31. Dc7Zwart geeft op. Na
dameruil bestrijkt Pc7 het veld a8 en
op een andere zet van zwart ruilt wit
de dame en speelt Pc7.
1. Deze zet vermindert wel de kracht
van d4. daar zwart nu met b5 kan
antwoorden, maar vertoont weinig
Initiatief.
2. Verhindert b5 en geeft de loper
een goed terugtochtveld Toch lijkt
mij de opstelling c3—d4 beter.
3. Het is bi.i deze opstelling voor
zwart moeilijk om zijn zwarte loper
doelmatig in het spel te brengen,
daarom besluit hij deze loper te
fiancheteren, de loper staat daar
echter vrij werkeloos
4. Ld7 lijkt me beter. Pc6 blijft zo
uitgeschakeld
5. Vermoedelijk om f5 met Lg5 te
kunnen beantwoorden.
6. Zwart geeft blijk op groter wild te
jagen Schijnbaar speelde hij Tb8
om ab5: mogelijk te maken, maar
zwart zoekt complicaties in verband
met de niet gerochccrde witte ko
ning.
7. Met Pc5 zou zwart aardige kansen
op minstens gelijk spel hebbenPe5
dient om c6 mogelijk te maken,
maar wit voorkomt dit.
8. Wit kiest de verstandigste partij
Na Pb4:Db4:t kan Tc8 wegens de
slechte stand van de witte dame en
Thl lastig worden
9. Wit is de moeilijkheden te boven,
de enige last is nog om de partij te
winnen en dat gebeurt interessant,
maar let op de remisekansen voor
zwart.
10. Zwart gaat op eeuwig schaak spe
len. op Tb?: volgt 29. ab7 Da7.
30 Tb6—Db8, 31. Pc7l gevolgd door
P36. Daarop heeft wit pion d6 niet
genomen, nu kan de zwarte loper
er niet bij komen.
11 Op 29—Del: 30. Db8:—Del. 31. Dd8
faalt eeuwig schaak na g5! op Pe7t
en Pf5.
TEN HUIZE ROBINSON werd ge
bakken en gebraden. Het rook
er verrukkelijk naar oliebollen en
appelflappen.
De tweelingen Bob en Rob
dwaalden met Paul, Juul en Oscar
Robinson, hun neefjes en nichtje,
door het huis heen. Ze liepen wat
je noemt met hun ziel onder de arm.
„Wat moeten we nu gaan doen,
jongens?" vroeg Bob; „ik verveel
mij naar."
„Jóh, laten we nog eens een kans
wagen en proberen of we in de keu
ken kunnen doordringen. Misschien
valt er nog wel wat voor ons af,"
stelde Paul voor.
„Mm, mm, ja wie weet," zei Juul,
die een snoepster was.
„Nu, vooruit dan maar," zei Bob.
En zo trokken ze dan in optocht
naar de keukenafdeling. Maar dat
viel tegen, daar werden ze direkt
weer uit weggebonjourcl. „We kun
nen hier geen pottenkijkers hebben,
hoor," zei mevrouw Robinson (de
moeder van Bob en Rob).
„Jullie moeten maar wachten tot
KRABBELTJES
BABBELTJES
„We zullen het toch eens aan
Moeder vragen straks," zeiden de
tweelingen.
Opblijven?
KEN POOSJE later, toen me
vrouw Robinson uit de keuken
kwam, renden ze op haar af. „Mam,
Tante, mögen wij vanavond ook tot
twaalf uur opblijven?"
„O, kinders, dat moet ik eerst
eens met'Tante Ems, Paps en Oom
Hans bepraten, hoor."
's Avonds kwamen ze nog eens
met die vraag op de proppen. Na
een lang beraad van de ouders werd
besloten, dat ze om half tien naar
bed moesten. Het was de moeite!
Een diep teleurgestelde kinder-
vanavond. hoor jongens," zei tante
Emmy (de moeder van Paul, Juul
en Oscar).
„Jakkes, waarom nu, ik heb juist
zo'n zin in iets en vanavond duurt
nog zolang," zeurde Oscar. „Jon-
schaar trok die avond om half tien
naar boven.
Maar ze hadden ondertussen al
een plan beraamd om de geliefde
ouderparen beet te nemen.
„Weet je wat we doen: we blijven
gens, zanik niet zo en nu opgemar- 1 wakker tot het twaalf uur is. Dan
cheerd hoor, laten we geen last i sluipen we naar beneden en pakken
meer van jullie hebben." t dan ieder een oliebol in de keuken
Toen droop het troepje maar weer
af. Bah, zo'n Oudejaarsavond, daar
is ook geen fluit aan hoor, dachten
ze.
en Paul en ik ook nog een deksel en
daar slaan we dan twaalf keer mee
en gaan dan in optocht naar bin
nen. Ze Schrikken zich vast een
„Het zal mij benieuwen of we tot aap. Ik lach me naar. Die kan goed
twaalf uur op mogen blijven,'
Paul.
„Zal wel niet. Er komen allemaal
grote mensen en dan kunnen ze ons
toch niet gebruiken," zei Rob.
worden, jongens," ratelde Bob aan
een stuk door.
„Wat een leuke Oudejaarsavond
zal dat worden," gilde Juul.
„Meid, houd je mond, gil niet zo, je
Als probleem een aardig lempopro-
bleem van O Oppenheimer New Ycrsey
uit South-African Chess Magazine.
Oplossing Tweezet Ellerman luidde
als volgt' 1. Dg2
me en het oude. Niets is hier klein,
niets is hier intiem en als iets oud
is is het verschrikkelijk lelijk. Maar
sfeer alleen is het niet, ik mis méér.
Ik weet het nog niet Wel weet ik
dat ik me dagelijks erger. Ik eet
een appel en denk dat dat een ge
wone appel is. No sir. Het is een
sunkissed, slowgrown appel, akelig
mooi glimmend en met een nauw
keurig afgepaste hoeveelheid sap
er in. Ik eet brood en denk dat het
gewoon brood is. No sir. Het is
„enriched" brood, met suiker, eie
ren, melk, en met calcium. En ik
mag doltevreden zijn dat ik dat
brood eet want ik krijg daarmee
thiamine, riboflavin en niacin naar
binnen, bovendien nog een benau
wende hoeveelheid ijzer, dat echter
ook hoognodig voor myn lichaam
schijnt te zijn. Mijn zout is buiten
gewoon zout, niet maar gewoon
zout, maar met potassium iodide,
tri-calcium phosfaat en magnesium
carbonate, ongelooflijk heerlijk
zout gewoonEn de Amerikaan
gelóóft daarin, voelt zich met de
dag gezonder en fitter vanwege al
die zalige „enriched" foods. Maar
mij benauwt het. Ik éét hier niet,
ik zit me hier chemisch op te bou
wen. Hoe ik in Nederland met die
doodgewone en angstig-onweten-
schappelijke manier van eten nog
een week in leven heb kunnen blij
ven is me nu een raadsel.
Onze kalender Bescheiden en trouw hangt
of staat hij op z'n vaste plaats, steeds
gereed om ons te vertellen, welke datum het is.
Zij, die dag in, dag uit, deze nimmer falende
vriend raadplegen, denken er nimmer aan dat
ook de kalender zijn geschiedenis heeft. Eens
is hij door een inquisitieve geest ontworpen,
eens is er iemand geweest, die met de kalender
vorm gaf aan een indeling van het jaar, die
voor iedereen gemakkelijk was.
Daarom is het nu het jaar 1947 practisch
geëindigd is en de nieuwe kalender voor 1948
zijn intrede doet interessant na te gaan,
welke vreemde en ongewone kalenders vroeger
gebruikt zijn.
En dan beginnen we bij de oude Egyptenarcn, die
een zwerfjaar kenden, waardoor de Nieuwjaarsdag
om de vier jaren één dag verschoof, zodat elke dag
van het jaar in de loop van 1461 jaren één keer
nieuwjaarsdag was.
En kent U de kalender van de Armeniërs, die het
jaar in twaalf maanden van elk dertig dagen ver
deelden en de laatste maand drie rnaal achtereen
met vijf dagen en eenmaal met drie dagen ver
kortten?
China
Zeer merkwaardig is ook de oud-Chinese kalen
der, die geen uren, maar dubbele uren kende. Ieder
dubbel uur bestond uit acht delen. Vreemd aan deze
kalender was, dat de namen der dagen volgens een
rooster na vier weken wisselden.
De Japanners gaven de dagen dierennamen, of die
van de elementen: „Hout, Vuur, Aarde, Metaal,
Water."
De Mexicanen gingen nog verder,
door hun kalender, welke in acht
tien maanden was onderverdeeld, te
verraadt alles," beet Oscar zijn
zusje toe.
Vol spanning wachtten ze tot het
wekkertje op tien voor twaalf stond,
toen slopen ze alle vijf als muizen
zo stil naar beneden.
In pyama
HET WAS EEN enig gezicht al
die kinderen in pyama. Rob
liep met een kaars voorop. Eerst
ging het naar de keuken voor de
oliebollen en de deksels en daarna
was het wachten op de klok van
twaalf.
Ineens sloeg de klok zijn eerste
slag. Prompt sloegen Paul en Bob op
hun deksels en bewogen ze zich
voort in de richting van de kamer
deur.
Plotseling ging deze open en
stond mijnheer Robinson met open
mond van verbazing naar de kin
derschaar te kijken, die spookachtig
verlicht werd daar de kaars.
„We komen U even een Gelukkig
Nieuwjaar wensen, mijnheer!" zei
den de kinderen plechtig. En de
twee jongens sloegen nog eens kei
hard met de deksels. Mijnheer Ro
binson barstte in een hartelijke lach
uit. „Komen jullie nu eens even
kijken," zei hij tot de rest van de
familie.
„Nee maar, wat doen jullie hier?"
zei tante Ems.
„We komen U toch maar even
een Gelukkig Nieuwjaar wensen,"
zei Paul.
„O, kinders," zei mevrouw Robin
son.
Toen vlogen de kinderen hun
vader en moeder om de hals en
wensten hen veel heil en» zegen.
Zo ging de familie Robinson het
nieuwe jaar vrolijk in.
TANTE ANS
Meer dan 10 millioen
ton kolen!
Op Woensdag 24 December is de
productie der Nederlandse steen
kolenmijnen over 1947 de tien mil
lioen ton gepasseerd.
Aan het einde van die dag be
droeg de totale productie over dit
jaar 10.000.166 ton.
Radio-programma
Hedenavond
HILVERSUM I.— 19.— Wat onze
hand vond te doen; 19.30 Oudejaars-
avonddienst; 20.45 Gesprek in de
schemering; 21.Kakelbont met een
rood randje: 23Nws; 23.15 Neder
landers op oudejaarsavond: 23.56
Uren, dagen, maanden, jaren; 0.
Klokslag Westertoren: 0 02 Toespra
ken K. de Jonge en K; Vorrink 0.15
Gezellige plaatjes; 1 Nieuwjaars
groeten uit vele landen.
HILVERSUM II. 19.— Nws.
weer; 19.15 Reg. uitz; 19.30 Actueel
geluid; 19.45 Grmuz; 20.Oude
jaarsavondkerkdienst: 21.30 Omroep-
ork; 22.15 Epiloog 1947; 23— Nws;
23.15 Rielc Queling Kwartet; 23.30
Kwartet; 23.45 Op de drempel van
de jaarwisseling; 24.De Klok;
0.05 Nieuwjaarsklanken; 0.30 Kort
woord door Prof. Kors; 0.35 Vrolijke
klanken.
Ingezonden mededeling
2 JANUARI. Seringen kunnen
zich lot zeer zware en hoge strui
ken ontwikkelen en vragen daarom
meer ruimte dan de kleine hees
ters. In een klein voortuintje be
horen ze door hun afmeting niet
thuis. Reeds vroeg in het voorjaar
gaan de knoppen der seringen zwel
len en uitlopen. Daarom is het
raadzaam om de struiken ook
reeds vroeg te planten. Ze bloeien
aan de toppen van éénjarige twij
gen. Alen onderscheidt wilde en
edele soorten. Indien zich aan de
voet van een edele sering wilde uit
lopers hebben gevormd, moeten die
tot in de grond worden afgesneden.
S. L.
versieren met ongewone namen als:
„Reiniging der tempels en huizen".
Goddelijke Flamingo nadert."
Maar ook op een heel ander ter.-
rein ziin er merkwaardige kalen
ders. En dan bedoelen we niet de
indeling, maar de voorstelling.
HOOïSTUK VI
Waarom Fridin bezoek krügt
De loop der geschienis is vaak door kleine
zaken in nieuwe beddgen geleid. Als de grote
Alexander de lansen vi zijn soldaten niet even
langer had gemaakt n de Perzische speren
waren, zou het Griektrijk nimmer zijn klas
sieke grootheid bereil hebben. En als Peter
niet door louter toeval -n scherpe foto gemaakt
had van het kerkje vaAxen, zouden er vreem
de zaken in deze werd 'gebeurd zijn, ontstel
lend en met niet te ovzïene gevolgen.
Bijzonder fraai was cioto niet; het torentje
stond er scheef op, als teisterd door een aard
beving, en precies gehalerd. Maar er werd iets
anders zichtbaar op hu negatief; dat was de
figuur van een kort mantrje'met een ongewoon
grote hoed.
Terwijl Peter het zaj 'tussen zijn mislukte
oogst uitgespreid op deoonbank van de foto
winkel. floot hij door n tanden.
„Daarvan moet ik eeniorme vergroting heb
ben." besliste hij. „En nuirect ook. Ik blijf erop
wachten."
De fotograaf protesteer, ;maar het hielp niet.
Peter zei, dat hij de klam, die komen zouden,
wel bezig zou houden en ij duwde de ander de
donkere Kamer in.
Toen de vergroting gerd was en nog nat naar
het licht werd gedragen. II Peter drie rolfilmp-
jes en een boek over hden verkocht, dat er
toevallig lag en hij had tegen twee blozende
meisjes gelogen, dat haar foto's nog niet klaar
waren, omdat zij zo mooi gevonden werden,
dat er een vergroting voor de étalage van ge
maakt zou worden.
Peter siste nog eens. toen hij zijn vochtige foto
in handen kreeg. Het mannetje stond daar nu
zo duidelijk voor hem, dat zijn gelaatstrekken,
ondanks de grote hoed, zichtbaar waren. Peter
dacht aan de zonderlinge gril, dat hij zijn toestel
afgedr.ukt had juist in die paar seconden, waarin
de onbekende buiten het kerkportaal in het zon
licht weifelend had gestaan, vóórdat hij weer
als een rat in zijn hol was geschoten. Peter zag
een rond gezicht, met zware jukbeenderen en
ver uiteenstaande ogen. Het was echter de merk
waardig brede knevel, die hem deed besluiten
deze man voorlopig als een Hongaar te ken
merken. Op zijn reizen door het Hongaarse land
had hij dit type meer gezien, dat nog het stem
pel droeg van de Turkse overheersing. Lang
keek Peter naar de foto. maar zijn gedachten
waren elders. Hij overwoog wat te doen en al
lengs vormde hij zijn beeld van de weg, welke
deze foto gaan zou.
„Aardig kiekje, dokter", huichelde de foto
graaf, verontrust over Peters lange zwijgen.
„Zeker een oom van U?"
„Een oom?" rees Peter uit de diepten van zijn
gepeinzen op. „Ja, dat is oom Hendrik; vreemde
kerel. Heeft een malle gewoonte, waaraan tante
zich altijd weer ergert."
„En dat is, dokter?" deed de ander beleefd.
„Hij schiet in de kerk, met en pistool. Kan hij
maar niet afleren."
En Peter ging weg, met de foto, en hij zag
niet hoe de winkelier met een verachtelijk ge
baar de rest van zijn fotografische productie van
de toonbank veegde.
Peter legde nog twee bezoeken af; aan de
clichémaker, die altijd de plaatjes van Egypti
sche tempels en graven en tekeningen van hië-
roglyphen voor hem verzorgd had en die nu
opdracht kreeg een goed cliché van zijn nieuw
ste foto te maken. Met grof-raster Peter
kende de vakterm reeds want het was voor
een krant bestemd. Toen ging hij verder, stapte
het gebouw van het grootste dagblad binnen
en liet een advertentie plaatsen nog voor de
avondeditie en dat kon met veel moeite ook,
als de clichémaker maar op tijd zou komen.
Zo gebeurde het; dat Peter die avond zijn cou
rant ontvouwde en op de laatste pagina de foto
zag staan, het portret van het mannetje niét de
grote hoed en de martiale snor. En daaronder
stond met vette letters:
WIE KENT DEZE MAN?
Van het grootste belang! Iedere bijzonderheid
wordt op prys gesteld. Brieven dringend ver
wacht onder letter P-ll-2870, bureau van dit
blad.
Peter keek er lang naar en bedacht, dat in
meer dan honderdduizend gezinnen deze adver
tentie gelezen zou worden, dat drie of vier'hon
derduizend paar ogen haar zouden bekijken en
er in vele huiskamers gevraagd zou worden:
„Wat zou daar nu weer achter zitten" Maar er
moesten enkele mensen zijn, die heftig zouden
reageren op de advertentie.
Er zal over getelefoneerd worden, .gevloekt en
gescholden en vele verwijten gedaan, mijmerde
Peter. Er zullen ménsen deze avond onrustig
zijn en andere, die een schrijfmachine nemen,
misschien wel een pen, maar dan met verdraaid
handschrift, een anonyme brief opstellen yoor
nummer P-ll-2870.
P-ll-2870! De advertentie-afdeling van de cou
rant zal dit numer lang onthouden hebben.
Om tien uur verscheen een man in een grijze
regenjas voor het loket, die met toonloze stem
vroeg:
,.De brieven op no. 2870?"
„Welk letternummer, meneer", wilde het meis
je, dat hij aansprak, weten.
i Wordt vervolgd
waarmede zij versierd waren.
In, vergelijking met onze moder
ne, uit leer, linnen of papier vervaar
digde kalenders, waren die uit de
17e en 18e eeuw veel weelderiger
van uitvoering. In die tijd kende
men zelfs een grote kalenderindu
strie, waarin vele honderden men
sen hun brood vonden.
Aan de meest zonderlinge ideeën
gaven zij vorm: „De Speculatie-
kalender uit het iaar 172Ó" was in
die tijd aan de beurs een zeer be
gerenswaardig artikel om de voor
spellingen, .welke deze bevatte en
waarin de bijgelovige beursbezoe
kers gretig geloofden. Ook stond de
kalender in dienst van de satire.
Terwijl nu bij het ontwerpen van de
kalender in het bijzonder gelet
wordt op een practische en over
zichtelijke indeling, bekommerde
men zich daarover vroeger weinig
of niets.
De indeling was rommelig, men
maakte er zoiets als een puzzle
van. Een duidelijk bewijs hiervoor
is de „Calendrier Roval pour 16
ans" feen Franse kalender uit het
jaar 16941710).
Een ander sprekend voorbeeld
van deze „puzzle kalenders" was de
Franse „Revolutie-kalender", die
ook verschillende jaren geldig was,
of een ander voorbeeld de
..helden-kalender" in de vorm van
een gedenkkolom. waarop alle
Franse helden uit de geschiedenis
waren geschreven.
Merkwaardig, ja buitennissig wa
ren deze kalenders, vergeleken bij
de overzichtelijke en handige exem
plaren die wij thans gebruiken. De
gebruikers uit de grijze oudheid en
het heden hebben echter één ding
gemeen: zodra de kalender zijn
taak aanvangt en dat is op de
eerste dag van het nieuwe iaar
wensten en wensen zij elkaar „ge
lukkig Nieuwjaar".
Morgen
DONDERDAG 1 JANUARI 1948
HILVERSUM I: 8.— Nws. 8 15
Berl. opera ork.; 8.25 Inleiding
Hoogmis; 8.30 Hoogmis; 9.30 Nws,
waterst.; 9.45 Thomanerkoor; 10.
Kerkdienst; 11.30 Kamerork; 11.45
Koor Hilversums Diakonessenhuis;
12.15 Dansork.; 12.30 Weer; 12.33
Lunchconcert; 12.55 Zonnewijzer;
13.Nws; 13.20 Kareol septet; 14.
Vrij en blij: 14.40 Piano Schumann;
15.Weihnachtsoratorium: 17
Radiojeugdjournaal; 17.30 Jan van
Weelden, orgel; 18.Rcg. uitz.
HILVERSUM II: 8— Nws; 8.15
Nog vele jaren; 845 BBC Symphony
ork.; 9.15 Morgenwijd,; 9.35 Nieuw-
jaarsvit 10.30 Voor de vrouw; 10 35
Orgelconc 11.15 Groeten van zee
varenden; 11.30 Woorden en muz.;
12.— Zangklasse; 12.30 Orkest Nador
Bela; 13.Nws; 13.15 Tournee ork.;
13.45 Groeten van zeevarenden; 14
Kwintetspelers; 14.40 Declamator
Lucien Louman; 15.Voor zieken
en gezonden; 16.U kunt het gelo;
ven of niet; 16.05 Reprises; 16 30 Thé
dansant; 17.30 Elisabeth Schumann
en Richard Tauber; 18.Nws; 18.15
Sport; 1830 Vaudeville-strijkorkest.
HILVERSUM I; 19— Nws. weer;
19.15 Een kwartier dubbel vier; 19.30
Actueel geluid; 19.45 Gr. muz.; 20.
Nws; 20.15 Kon. Zangver. Excelsior;
21.30 Strijd der geesten nu; 22
Met band en plaat voor U paraat;
22.30 Nws; 22 45 Overdenk.; 23.
Pianorecital: 23.30 Slotaccoord.
HILVERSUM II: 19.— Klokje van
Zeven uur; 19.05 Pistaches; 20
Nws; 20.05 Reportage; 20 15 Contact
m. Zwitserland; 21.15 Toekomstbhk;
21,45 Piano; 22.— Radio Philh. Ork.;
23.Nws; 23.15 Serënadc to Sweet.
WERELDOMROEP
19.30 Ned nws. nws uit Overzeese
gebiedsdelen; 19.50 Buitenl. jaar
overzicht: 20.05 Bruiloft van Kloris
en Roosje; 20.45 Concert Metropole
ork.; 21.15 Progr. van morgen; 21.16
Reportage; 21.30 Sluiting en Wilhel
mus.
VRIJDAG 2 JANUARI 1948
HILVERSUM I: 7.— Nieuws; 7.15
Gymn.; 7.30 Reveille: 7 45 Woord v.
a. dag; 8.Nws; 8.15 Chr. Gemengd
koor; 830 Klassieke morgenklanken;
9.15 Ziekenbezoek; 9.30 Grpl.; 10.30
Morgendienst: 11.Cello recital;
11.30 Orgel; 11.45 Musette ork.; 12.15
Orkestwerken; 12.30 Weer; 13.
Nws; 13.15 Dolf v.d. Linden; 13.45
Buschkwartet; 14.20 Van oude en
nieuwe schrijvers; 14.40 Orgelconc.;
15.25 Ancora trio; 16.Voordr.; 16.20
Ens. Lachman; 16.45 Viool en piano;
17.20 Strijkork.; 17.45 Uit grote stad
komt kleine melodie: 18.15 Reclas-
sermgs vereniging; 18.30 Strijdkr.
HILVERSUM II; 7— Nws; 7 15
Muziek bij het ontbijt; 8.Nieuws;
8.18 Operaprogr.; 8.50 Voor de huis
vrouw; 9.Morgenklanken; 9 30
Waterst.; 9.35 Calvetkwartet; 10
Morgenwijd.; 10.20 Operaork.; 10.30
Voor de vrouw; 10.45 Alt, piano;
11Voordr.; 11.20 Licht ork.-conc.;
12.Tangoland; 12 30 Sport; 12 35
Ballroom orchestra: 13.Nws; 13 15
Tino Rossi; 14.Kookkunst; 14.20
Beethoven progr.; 15.Ons volk en
zijn dichters; 15 20 Solisten conc.;
16.Orgelspel: 16.30 Tussen 12 en
16; 17.— Pianoduo; 17.20 Wij en de
muziek; 18.Nws; 18.15 Felicitaties
18.35 Ramblers.