DAGBLAD VOOR AMERSFOORT
Gevraagd: Spoedige vorming
van een interimregering
Snel stijgt het water
in de rivieren
Hooggeleerd radio - debat
Als plan-Marshall uitblijft:
een nieuwe begroting
Berechting worde krachtig
voortgezet
J
Mede-zeggenschap verlangd over het
gebruik der strijdkrachten
Engeland leider
van
„Derde Macht"?
Schoolklas werd
met TBC besmet
Gironummer 510330 Bank: R'damsche Bank
Postbus 9 Abonnementsprijs: 0-31 per week
of 4.— per kwartaal Losse nummers 10 et
UITGAVE VAN DE STICHTING HET PARQOL
Maandag 5 Januari 1948 Nr. 839 6e jaargang
Red. en Adm.: Snouckaertlaan 7, Amersfoort
Telef. redactie 4291 Telef. administratie 6235
Directeur-Hoofdredacteur: TJ. DE BOORDER
NEGARA'S DAERAHS CONFEREERDEN MET MINISTERS
De bijeenkomst die Zondag tussen de vier ministers, dr Van
Mook en de vertegenwoordigers van de negara's en dacrahs is
gehouden, heeft een motie aangenomen, opgesteld door de ver
tegenwoordigers van Oost-Indonesië, Oost-Borneo, Groot-
Dajak, West-Borneo, Banka, Riouw, Oost-Sumatra, het voor
lopige comité van West-Sumatra en West-Java, Madoera en
het Komite Indonesia Serikat, waarin wordt aangedrongen met
de meeste spoed stappen te ondernemen tot:
1. de instelling van een interimregering ter voorbereiding
van de Verenigde Staten van Indonesië;
2. medezeggenschap van de interim-regering in het gebruik
van de strijdkrachten;
3. herziening van de Nederlandse grondwet.
UITERSTE DATUM:
Dp bijeenkomst besloot een af
schrift van de resolutie aan de Re
publikeinse regering: te zenden.
Dr. Beel, die de bijeenkomst
presideerde, kon na een uitvoe
rige gedachtenwisseling ziin in
stemming met de resolutie be
tuigen.
Republiek staat zwak
De resolutie beoogt, dat niet tot
een overeenkomst met de Renu-
bliek wordt geacht met de instel
ling van een interim-regering. Zij
houdt echter tegelijkertijd de deur
open voor de Republiek, zii het als
partner met geliike rechten. Dit
druist nog altijd in tegen de Repu
blikeinse opvattingen, volgens wel
ke de Republiek moet worden ge
zien als de belichaming bij uitstek
van het nationalistische streven
der Indonesiërs, in een vorm waar
toe ook de minder ontwikkelde bui
tenbezittingen eens zullen geraken.
De positie van de Republiek ia
echter sedert de politionele actie
aanmerkelijk verzwakt. De oorza
ken hiervan ziin de militaire neder
laag. die haar invloed op het mo
reel niet heeft gemist, het verlies
van de belangrijkste productie-cen
tra en de vorming van nieuwe sta
ten in het voormalige Republikein
se gebied.
Neutrale waarnemers ziin echter
van mening, dat. hoewel de Neder
landse tactiek van de laatste maan
den de Nederlandse positie voor het
ogenblik aanmerkelijk heeft ver
sterkt. de vorming van kleine sta
ten. waar niet de nationalistische
intellectuelen maar de oude feodale
families de toon aangeven, belang
rijke gevaren voor de toekomst met
zich meebrengt.
Naar direct contact?
De Republiek schijnt in deze
situatie geneigd te zijn om bui
ten de U.N.O.-commissïe om
contact te zoeken met de Ne
derlandse delegatie. De Neder
landse delegatie heeft hierop
min of meer aangestuurd. Het
zou een bewijs van zwakheid
van de Republiek ziin. dat de
positie van het. ogenblik bijzon
der accentueert.
De volledige Indonesische delega
tie en de militaire commissie ziin
Zondagmorgen naar Djogja ver
trokken om het kabinet op de hoog
te te stellen van het verloor» der be
sprekingen op de ..Renville".
Attlee: Onze plaats is in
het midden
Clement. Attlee. de Britse minister
president. heeft in een radiorede de
So>^et/Unie er van beschuldigd een
politiek tc volgen, die de andere
landen van Europa bedreigt met een
nieuwe vorm van imperialisme, zo
wel ideologisch als economisch en
strategisch.
Als tegenhanger noemde hij de
Verenigde Staten, waarvan de econo
mie echter is gebaseerd op het ka
pitalisme met zijn karakteristieke
uiterste verschillen tussen rijkdom
en armoede.
Groot-Brittannië ligt. evenals
overig West-Europa, zowel geogra
fisch als uit een oogpunt van econo
mische en politieke theorie, tussen de
twee in. Onze taak is het. aldus
Attlee. een nieuw systeem uit te
werken, waarbij de individuele vrij
heid wordt gecombineerd met ge
leide-economie en democratie met
sociale rechtvaardigheid.
Britse regering bereid?
In Labour-kringen vestigt
men er de aandacht op dat
Attlee zinspeelt op het streven
naar een ..Derde Macht" in de
wereld politiek. Hoewel hij de
term niet gebruikte acht men
zijn rede een aanwijzing dat de
Britse regering bereid is om de
leiding te nemen van een
Europees blok.
Minder gezaghebbende woordvoer
ders van de Labour-party hebben
dit denkbeeld reeds dikwijls naar
voren gebracht. Het is echter een
heel andere zaak wanneer de pre
mier zelf voor de Labour-party aan
spraak maakt op het leiderschap
over de internationale „Derde
Macht" Men neemt aan dat Attlee
met deze verklaring heeft willen
wachten tot de regering door haar
beleid hem daartoe het recht heett
gegeven.
1 JANUARI '49
Dr. Beel heeft op een persconferen
tie in Batavia verklaard dat 1 Ja
nuari 1919 nog steeds de datum ts
waarop de Nederlandse regering de
Verenigde Staten van Indonesië ge
vormd wil zien.
Hij betreurde bet dat dnnr zijn lan
ger verblijf in Indonesië dan ooi-
snronkelijk het plan was. hét hem
deze keer onmogelijk is geweest, de
uitnodiging van de Australische re
gering om een bezoek aan Australië
te brengen, aan te nemen Hij zal
Dinsdag met de ministers Drees en
Jonkman naar Nederland terugke
ren.
Volgens welingelichte niet-Repu-
blikeinse Indonesische, woordvoer
ders. zal dr. Van Mook zeer binnen
kort'zes vertegenwoordigers benoe
men uit onder Nederlandse controle
staande Indonesische gebieden om
advies uit te brengen op de vor
ming van een nieuwe interim-rege
ring.
Zij zouden tevens lid worden van
het eerste kabinet van de interim
regering als hoofd van zes van de ne
gen regeringsdepartementen.
Dr. Van Mook zal tot aan de vor
ming van een federatieve Verenigde
Staten van Indonesië hoofd blijven
van de interim-regering.
„Oranje", het vlaggeschip van
de Mij. Nederland", vertrok Zater
dagmorgen naar Batavia.
Republiek Birma werd
Zaterdag geboren
Tijdens een plechtigheid te
Rangoon, twee uur voor de
dageraad, is Zaterdagochtend
de republiek Birma geboren.
De Britse vlag werd van het ge
bouw der constituerende vergade
ring neergehaald en de met sterren
bezette driekleur van de nieuwe
republiek gehesen.
President Sao Sj ve Thaik aan
vaardde zijn ambt en proclameerde
de constitutie van het vrije Birma.
Hij benoemde Thakin Noe als pre
mier en het nieuwe kabinet werd
beëdigd.
Het parlement aanvaardde met
grote meerderheid het Brits-Bir-
mese verdrag. Alleen de commu
nisten waren tegen. Zij betoogden
dat Birma daarmee nog steeds on
der het Britse juk zou blijven.
Nieuwe maximumprijzen
voor mie
In het voedselvoorzieningsblad is
afgekondigd een „wijziging V van
de prijzenverordening vermicelli en
macaroni." waarbij de maximumprij
zen voor mie in principe gelijkge
steld zijn aan die voor macaroni
(consumentenprijs 0.75 per kg los
en 0 90 per kg. verpakt product!.
Aan een aantal producenten, die
mie vervaardigen welke in belang
rijke mate van vermicelli en maca
roni afwijkt en onder andere een
kookbewerking heeft ondergaan, is
een individuele hogere prijsvaststel
ling verleend. Voor dit geval is een
consumentenprijs gesteld op 1.60
per kg.
Handelaren in ijzerwaren
organiseren zich
Dezer dagen werd te Utrecht
een vergadering gehouden, waarbij
ongeveer 150 handelaren in ijzer
waren en gereedschappen uit alle
delen des lands tezamen waren ge
komen.
Men besloot ln deze bijeenkomst
een landelilke organisatie op te
richten. Er werd een tijdelijk be
stuur gevormd waarin zoveel mo
gelijk iedere provincie vertegen
woordigd is. Het voorlopig secre
tariaat is gevestigd te 's-Graven-
hage. Van Hovtemastraat 87.
Professoren Geyl en Toynhee over het wezen
der geschiedenis
Luisteraars, die Zondagavond
om 21.20 uur hun radio hebben af
gestemd op het Derde programma
van de B.B.C. om naar de discussie
tussen de professoren Geyl en
Toynbee te luisteren, zullen zich
het eerste ogenblik wellicht ver
baasd hebben afgevraagd, of dit
debat in operavorm werd opge
voerd. Degenen onder hen, die, toen
zij tot de ontdekking kwamen, dat
zij inderdaad in operafragmenten
terecht waren gekomen, zij het dan
ook, dat de beide historici in kwes
tie hier volkomen onschuldig aan
waren, teleurgesteld een andere
golflengte hebben opgezocht en
met by het Derde programma vol
hard hebben tot 21.45 kunnen wij
verzekeren, dat zy een bijzonder in
teressante discussie hebben gemist.
Want dit debat, dat het langzamer
hand ver buiten de kring van de
vakgenoten bekende werk van
prof. A. J. Toynbee ,,A study of
history" (er zijn al of pas 6 delen
van verschenen: D. C. Sommerwell
heeft ze bovendien in één deel sa
mengevat) tot uitgangspunt had,
raakte ten slotte meer dan dit ma
gistrale boek: het wezen van de ge
schiedenis stond ter discussie.
Het is ons volslagen onmogelijk
om in het korte bestek van dit ver
slag recht te doen aan deze bijzon
der belangwekkende en nu en dan
zeer diepgaande openhartige dis
cussie.
Laten wij mogen vaststellen, dat
prof. Geyl bijzonder goed op dreef
was, zyn gedachten scherp en to
the point heeft geformuleerd, dat
prof. Toynbee, die niet van dema
gogische handigheid gespeend is,
tevergeefs getracht heeft om de
aandacht van prof. Geyls hoofdar
gumenten af te leiden naar bijzaken
en dat het hem ook niet gelukt is
om zijn tegenstander blijvend in te
delen bij de categorie voor wie het
wezen der historie „nonsense" (d.i.
zonder zin) is.
Prof. Geyl daarentegen heeft
aan prof. Toynbee twee zeer be
langrijke principiële verklaringen
ontlokt, welke voor de lezer van
„A study of history" zeker niet
zonder meer vanzelfsprekend zyn,
n.l.:
1° dat Toynbee niet 'heeft bedoeld
Binnenkort scheerzeep
W'ü vernemen, dat zeer waar
schijnlijk op 8 Januari een bon voor
scheerzeep zal worden aangewezen.
Breezand: vier doden
Het ongeluk op de onbewaakte
overweg bij Breezand heeft vier
mensenlevens geëist. Een vrouw,
wier identiteit nog niet kon worden
vastgesteld, is in het ziekenhuis te
Den Helder aan haar verwondingen
overleden.
te betogen, dat onze beschaving
per se in de faze van de niet
meer te keren ondergang is ge
komen;
2° dat de „wetten", welke Toynbee
in de historie heeft gevonden
hem niet in staat stellen voor de
toekomstige ontwikkeling met
enige zekerheid te voorspellen.
Naar onze bescheiden mening
komt aan prof. Geyl de palm der
overwinning toe in dit spirituele
duel, al willen wij gaarne de moge
lijkheid openlaten, dat ons oordeel
mede beïnvloed is door de omstan
digheid. dat zyn Engels zoveel be
ter te volgen was dan dat van zijn
tegenstander. Mede hierom, maar
in de eerste plaats om de intrin
sieke waarde van deze discussie
zouden wij haar gaarne nog eens in
gedrukte vorm voor ons zien.
Toen de Baaksc overlaat bij Zullen in werking werd gesteldeen onaf
zienbaar watervlak, met als gevolg vernietiging dcc te veld staande ge
wassen.
VEERPONTEN UIT DE VAART GENOMEN,
DIJKft'ACHTEN INGESTELD, BOERDERIJEN
GEÏSOLEERD, MEER BIJ ZUTFEN
Schipbrug bij Deventer
nog steeds in dienst
Nog steeds wast het water en de
grote rivieren Rijn, Waal en
IJssel en de oevers bieden een
merkwaardig beeld. Bij Deventer
stroomt het water, opgezweept
door een hevige wind, met zulk een
kracht, dat een geladen motorschip
op een krib werd geworpen, waar
de bemanning moet afwachteh, tot
wegslepen weer mogelijk wordt
geacht.
Ook de veerpont ten Noorden
van Deventer is uit de vaart geno
men. Een vlet. die van dijk tot dijk
vaart over ondergelopen landerijen
en uiterwaarden, brengt voetgan
gers over. Bij Wijhe gebeurt het
zelfde.
Roeiboten voorzien de bewoners
van geïsoleerde boerderijen en
steenfabrieken van het hoognodige.
Gemeentewerken van Deven
ter hebban dot nog toe de schip
brug voor voetgangers intact
kunnen houden, hoewel het
IJssel water een centimeter per
uur stijgt: de stand bleek gister
avond te zijn opgelopen tot 6.09
meter NAP.
De weg Deventer-Zutfen is nog
vrij van water, de weg van Deven
ter naar Terwolde staat echter
blank, evenals de kade aan de
stadskant langs de IJssel te Deven
ter.
In deze stad baart de beveiliging
van de Bergweidepolder veel zorg,
omdat hier de industrie-terreinen,
twee grote arbeiderswijken en de
gasfabriek liggen. De polder staat
in open verbinding met de IJssel
en is thans van de rivier afgeslo
ten met een ijzeren scherm, dat
met ijlings uit Rotterdam ontboden
duikershulp is geplaatst.
Toestand precair
Bij Steenderen noemt men de
toestan/ précair. Nog twee delen
van deze gemeente Emmer en
De Luur liepen Zondag onder
en het water beukt nu tegen de
dijk, die rond de dorpskom loopt.
Wanneer het water nog 30 centi
meter stijgt, zal de dijk. die met
zandzakken is versterkt, bezwijken.
De busdienst Zutfen-Steenderen
is gestaakt.
In de aal stond het water-
Zaterdag zo hoog, dat de beide
„coupures", die toegang tot de stad
Nijn.egen verlenen, moesten wor
den gesloten. Bij Tiel wees de peil
schaal Zaterdag 9.30 aan tegen een
normaal gemiddelde van 5 meter.
Dijkwacht ingesteld
Het p olderdisti iet Tielerwaard
heeft een dijkwacht ingesteld, die
de Waaldijk van Tiel tot Gorin-
chem dag -»n nacht bewaakt en
controleert. Ook de polder-distric
ten Neder- en Boven Betuwe heb
ben soortgelijke maatregelen ge
nomen. Volgens deskundigen dreigt
hier echter voorlopig nog geen
overstromings-'evaar.
Het water bij Nijmegen steeg
Zondag 20 centimeter.
Bij Beusichem is de veerdienst
voor alle verkeer geopend van 7
tot 18 uur.
Meer bij Zutfen
Later werd gemeld, dat de Baak-
se overlaat ten Zuiden van Zutfen
in werking is getreden. Kalm
stroomt het water over de Emme-
rikse weg en geleidelijk krijgt het
landschap het aspect van een groot
meer. De kruinen van de bomen,
die boven het water uitsteken, ge
ven enigszins de scheiding aan tus
sen het land en de rivier.
Bergen op Zoom begint
het carnaval
Het Bergen op Zoomse carnavals
comité is begonnen met de voor
bereiding van een uitgebreid carna
valsfeest voor het Scheldestadje
Dit jaar begint het op 10 Januari.
Dan wordt het officiële openings
bal, ofwel „Euzenbal" gegeven. Het
gemeentebestuur heeft beslist, dat er
dit jaar „strastcamaval" mag wor
den gevierd, hetgeen betekent, dat
de Bergen op Zoomenaars voor het
eerst sinds 1940 dit jaar verkleed en
gemaskerd over straat mogen lopen
tijdens de carnavalsdagen. Prins Nil.
les 1. de Bergse Carnavalsprins, zal
dit jaar per „ezelskarriewrs" worden
ingehaald. Voorts wordt een optocht
voorbereid, waarin ook de „blauwe
schuijt" zal meetrekken.
MONETAIRE MOEILIJKHEDEN TE WACHTEN
BIJ LAGE CREDIETEN; NETELIGE TEGEN-
STELLING WEST-EUROPA—U.S.A.
(Van onze Haagse redacteur)
Ambtenaren bij het ministerie van Financiën werken aan een
interim-begroting, die ingediend zal moeten worden bij het par
lement, wanneer de hulp van Amerika te laat zou komen of lager
zou uitvallen dan de minister van financiën verwacht. Het
begrotingstekort zou inderdaad gevaarlijk worden voor het mone
taire evenwicht in ons land, indien de buitenlandse crcdieten
of de .grants in aid" van het plan-Marshall sterk zouden achter
blijven bij wat in 1947 uit die bron is gevloeid, aldus vernamen
wij van minister Lieftinck.
staat een netelige tegenwerking
tussen de Europese landen, die wil
len deelnemen aan het plan-Mar
shall en de U.S.A. over het scheeps-
bouwplan van Europa dat de Ame
rikanen als veel te ambitieus be
schouwen. Bij de heersende
schaarste aan ijzer en staal vindt
men het beter om Europa 200 tij
dens de oorlog gebouwde en slechts
gedeeltelijk gebruikte schepen over
te doen en 300 in charter aan Euro
pa af te staan.
Engeland, Frankrijk, Noorwegen,
Nederland, Italië en Griekenland
zouden daarentegen in 1951 graag
hun vloot weer op hot peil van voor
de oorlog willen hebben, bij voor
keur door de aanbouw van schepen
op Europese werven. De Amerika
nen willen de oude schepen opge
bruikt zien. De Europese reders
willen liever een hyper-moderne
vloot opbouwen: daarbij komt dan
nog het Amerikaanse probleem in
hoeverre de vloot eer grotere po
sitie zal moeten bekleden in ver-
band met hetgeen Amerika tjjdens
de oorlog heeft moeten presteren.
Spanning
Op 7 Januari zal het Ameri
kaanse congres een begin maken
met de behandeling van het wets
ontwerp van minister Marshall.
Heel West-Europa wacht gespan
nen af hoe het resultaat van die
behandeling zal zijn. Verwerping
is niet te verwachten. Het is
evenwel mogelijk, dat het con
gres veranderingen in het ont
werp aanbrengt cn wanneer deze
aanzienlijke verlagingen zouden
betekenen, zal menig land in
grote monetaire moeilijkheden
komen, doch.. Europa ."sal bereid
moeten zijn offer.-, te brengen ea
verplichtingen te aanvaarden
voor zover deze niet in strjjd
zijn met de nationale zelfstandig
heid. Zoals het ontwerp thans bij
het congres ligt. bestaat voor dit
laatste geen gevaar.
Komt de hulp op tijd? Het is de
bedoeling dat het Amerikaanse
wetsontwerp op 1 April in werking
zal treden. Na de aanneming is er
nog een aparte wet nodig om de
begrotingspost goed te keuren. Om
te zorgen dat dit geen vertraging
zal geven, is in de wet een machti
ging opgenomen voor de president
om op het moment dat zij goedge
keurd wordt, een voorschot van
500 millioen op tc nemen om het
plan in werking te laten treden.
Verschil van mening
over scheepsbouw
Nederland is niet alleen aan het
werk aan een plan voor het gebrui
ken van de Amerikaanse hulp on
der het Marshall-plan. doch er
wordt zelfs een alternatief schema
voorbereid, omdat wij thans nog
niet weten, welk deel van de Ame
rikaanse hulp ons zal toevallen.
Voor de oorlog had Nederland in
komsten uit scheepvaart, kapitaal-
beleggingen uit het buitenland en
uit het transitoverkeer met Duits
land, Willen wjj dus thans een gro
ter deel van onze invoer door ex
port gedekt zien, dan moeten wfl
industrialiseren.
Indonesië
In de tweede plaats zyn wij aan
gewezen op economische samen
werking met Indonesië, dat ook
onder het Marshall-plan zal kunnen
komen. Een derde bron van herstel
moet het achterland zijn. Er be-
MAARSSEN Aan de R K Jon
gensschool te Maarssen is dezer da
gen in de eerste klasse, die ca. 35
leerlingen telt. een vrijwel massale
t b c.-besmetting uitgebroken.
De ziekte werd het eerst gecon
stateerd bij de onderwijzer, die tij
dens het lesgeven onwel werd en in
een ziekenhuis moest worden opge
nomen. De kinderen werden daarop
de volgende «lagen gecontroleerd en
het bleek,dat 1ie - jongens even
eens besmet waren. Toen nog meer
leerlingen ziek werden, besloot men.
een maand nadat de klasse voor de
eerste maal onderzocht was. dit on
derzoek te herhalen en nu bleek tot
ontzetting df>r behandelende genees,
heren, dat de ziekte zich zeer ver
spreid had.
Er zyn thans 27 kinderen van 6 en
7 jaar oud ziek. waarvan er reeds
enkelen In het St. Antonius zieken
huis te Utrecht ziin opeennmen. Dat
devo ziektegevallen een zeer acuut
karakter dragen blijkt wel uit het
feit. dat de onderwijzer enkele
maanden geleden is gecontroleerd en
er toen geen spoor van t.bc. bij hem
is waargenomen, terwijl bij 24 leer
lingen zich de ziekte in 4 weken
tifds over het algemeen in vrij ern
stige mate heeft geopenbaard. Fr
wordt in sommige gevallen gespro
ken over ligtijden van ccn jaar of
langer.
Aangezien de meeste kinderen
thuis niet kunnen worden verpleegd,
stellen de schoolartsen in samen
werking met de Inspectie voor de
Volksgezondheid pogingen in het
werk om de kinderen gezamenlijk
in één sanatorium-afdeling te doen
opnemen, waar dan eventueel het
onderwijs min of meer kan worden
voortgezet. Indien dit niet gelukt,
zal er waarschijnlijk op een gunstige
plaats in Maarssen een barak tct
nood-sanatonum worden ingericht.
Mr. van Beuven Goedhart critiseert
gebeurtenissen na bevrijding
„Ik breng op deze plaats een ere-saluut aan onze koningin. De be
vrijding van het vaderland stond in het midden van haar gedachten.
Haar reken ik tot de grootste oranjes van alle tijden. Ik geloof niet. dat
er naast prins Willem van Oranje een tweede telg uit het Oranjehuis is
aan te wijzen, die met haar kan worden vergeleken. In Londen was zij
de krachtigste figuur van de Nederlandse regering, die persoonlijk
contact opnam met bijna alle Engelandvaarders, teneinde op de hoogte
te blijven van de toestand in bezet gebied".
Met deze woorden begon de oud-minister van Justitie, mr. G. J. van
Heuven Goedhart, zijn rede op het Amsterdamse congres van de fede
ratieve raad der oud-illegaliteit.
Gcrbrandy cn Kruis
In het vervolg van zijn rede
oefende hij critiek op het beleid
van de toenmalige premier, prof.
Gerbrandy. Maar hij achtte het
verkeerd hem te beoordelen naar
zijn tekortkomingen. Hij had een
rotsvast vertrouwen in de geallieer
de overwinning en hij had zijn
hard aan het verzet verpand. Er
was in Londen geen andere Neder
lander, die zijn plaats als premier
kon innemen. In zijn dagelijkse po
litiek is deze moedige man mis
schien klein, maar hij is een groot
vaderlander.
Mr. van Heuven Goedhart
betreurde het, dat de illigali-
teit in het Zuiden bij de be
vrijding daar niet democra
tisch op haar qui vive is ge
weest. maar zich door gene
raal Kruis en de staf van de
B.S. op sleeptouw heeft laten
nemen. In het Noorden zou
men dat niet geslikt hebben.
Verijdeld plan
Het plan van de regering om 5
ministers als zg. minister-kwartier
makers, waaronder mr. van Heu
ven Goedhart, naar bevrijd gebied
vooruit te zenden om leiding te
geven werd door deze beide staven
gedwarsboomd en tijdelijk verij
deld.
Generaal Kruis maakte er zelfs
een portefeuillekwestie van.
Daar het M.G. ondergeschikt was
aan het geallieerde opperbevel en
aan de Nederlandse regering, kon
het in feite geen eigen macht uit
oefenen en had de post van gene
raal Kruis niets gemeen met die
van een verantwoordelijk minister.
Maar ook de staf van de B.S. raak
te op drift. Voor werkelijk bevrij-
dingswerk was de B.S. naar spre
kers mening niet meer nodig. De
otgariisatie werd daarop gebruikt
voor het arresteren van landverra
ders en heeft in dit opzicht ver
dienstelijk werk gedaan. Maar voor
de terugkeer van een rechtsstaat
achtte mr. van Heuven Goedhart
deze toestand een belemmering,
omdat de leden der B.S. nu een
maal geen arrestatie-bevoegdheid
bezaten. „Ik wenste hun deze be
voegdheid ook niet te verlenen",
aldus de voormalige minister van
justitie, „mede omdat zich bij de
B.S. vele z.g. September-jongens
hadden aangesloten. Ik had met
krachtige hand het politiecorps
willen ontdoen van alle onzuivere
elementen, daarna desgewenst aan
vullen met leden van de B.S. en het
dan aan de politie willen overla
ten reglementaire arrestaties uit te
voeren. Maar ik zat in Londen en
majoor van Houten verleende toen
de B.S. wel arrestatie-bevoegdheid.
De illegaliteit drong in die tijd niet
op de overeenkomst van civiel ge
zag, doch op grotere bevoegdheden
van het M.G. en de B.S. aan".
Volgens mr. van Heuven Goed
hart waren de gevolgen niet uitge
bleven. In kampen trof men later
geïnterneerden aan, van wie geen
enkel dossier te vinden was, die
zeiden niet te weten waarom of
door wie zij gearresteerd waren. In
andere gevallen, zoals in dat van
de procureur-generaal te Den
Bosch uit de bezettingstijd, waren
belangrijke dossiers uiterst slordig
behandeld.
Mr. van Heuven Goedhart be
sloot zijn rede met een beschouwing
over de „allerbespottelijkste en roe
keloze kabinetsformatie van Fe
bruari 1945". In dit verband zeide
hij, dat de 2 etappes, waarin ons
land is bevrijd, een ongeluk voor
ons volk zijn geweest. Hij sprak tot
slot de hoop uit, dat de parlemen
taire commissie er in zal slagen het
volle li chtover het Londense kabi
net te laten schijnen.
Tenslotte nam het congres met
algemene stemmen een door mr.
Van Heuven Goedhart voorgestelde
resolutie aan. In deze resolutie
spreekt de vergadering zich als
volgt uit:
„Het congres, gehoord de be
sprekingen over de berechting
van het verraad berecht of
niet berecht als openbaring
van een tegen het vaderland ge
richte gezindheid, een gevaar
blijft voor de zuiverheid cn de
gepstcliiko gezondheid van ons
volk. waarschuwt tegen dc ge
leidelijke verslapping van nor
men waaraan het strafbaar ge
stelde verraad wordt getoetst en
is van oordeel, dat deze verslap
ping niet wordt gerechtvaardigd
met een heroen op barmhartig
heid en dringt er opnieuw op
aan. dat de berechting oo krach
tige wijze wordt voortgezet."
Zie verder pag. 2
Uit de C.G.T.; in de
„Force Ouvrière*'
De Franse nationale bond van
handels- en kantoorbedienden heeft
met 31 tegen 13 stemmen besloten
zich af te scheiden van de C.G.T.
en zich te voegen bij de „Force
Ouvrière". De bond telt ongeveer
200.000 leden.
Weerbericht
VEEL WIND
Weersverwachting tot
Maandagavond.
Meest krachtige, nu
cn dan stormachtige,
geleidelijk meer naar
West draaiende wind,
meest zwaar bewolkt
met enkele regenbuien, r
Later iets kouder.
Opnieuw aanslagen in
Palestina
Volgens de laatste Britse ge
gevens zijn 14 personen gedood
(volgens Arabische berichten 70)
en 98 gewond bij een explosie
in Jaffa, die een bank. het ge
bouw van het Arabische natio
nale comité, een politiebureau
en ongeveer vijftien winkels
vernielde.
Er hielden voor het gebouw van
de Barclays-bank twee jeeps stil.
De inzittenden van dc ene naar
men aanneemt Joodse verzetslieden
stapten snel in de tweede over
en reden weg in de richting van
Tel Aviv. Enkele minuten later
vloog de achtergebleven wagen in
de lucht.
In Jeruzalem is Zondagnacht het
hotel Semiram opgeblazen. Zes lij
ken zijn reeds geborgen, maar men
vreest dat nog veertien doden on
der het Duin liggen. Het hotel was
het hoofdkwartier van twee Ara
bische jeugdorganisaties.
De Tiolitie van de Amerikaanse
havenstad Jersey heeft aan boord
van een schip een grote lading
springstoffen in beslag genomen.
De kisten vermeldden als afzender
twee New Yorkse firma's cn waren
bestemd voor firma's in Tel Aviv
en Haifa. Zij droegen het opschrift:
gebruikte industriële machinerieën,
maar bleken 7400 pond t.n.t. te be
vatten.
Zweeds kankerspecialist
naar Stalin?
In Zweden is sensatie ontstaan
rond het plotselinge vertrek naar
Moskou van prof. Elis Berven,
Zwedens eerste kankerspecialist.
Men veronderstelt dat hij Stalin
moet behandelen, de enige hoogge
plaatste Rus waarvan men weet
dat hij ziek is.
Berven zelf heeft deze geruchten
tegengesproken. „Ik breng een te
genbezoek aan enige Russische spe
cialisten die een jaar geleden
Stockholm bezochten," zei hij.
Men brengt hier echter tegen in
dat hij zijn instrumenten heeft
meegenomen. Collega's wijzen erop
dat hij zijn patiënten zeer is toege
wijd en zijn wrekkring zeker niet
overhaast naar Moskou zou zijn
vertrokken als de reis niet van be-
tekennis zou zijn.
