Sneller dan het geluid: „de
krachtproef
Droom en fantasie
MEDISCHE NOOD
in Indonesië ten hemel schreiend
Eerste helft van Januari
zacht en zeer nat
Programma biljartcompetitie
In het rijk van
breitner
chagall
kandinsky
Drie contrasterende figuren, dochelk roept
Rembrandt tot getuige
Bijbelse
geschiedenis
Nog geen winter
in zicht
Kabouter Bijdehand
Een jonge kapitein-vlieger klom in
zijn Bell'en... slaagde
vier gevreesde
seconden...
Zaterdag 17 Januari 1948
3
emotioneel, heftig reagerend,
driftig getuigend van zijn be
wondering voor de schoonste
stad der wereld.
vol van complexen, cosmopo-
liet, die „in zijn koffer zijn
oude dorp met zich mee
sleept."
de spirituele schilder wiens
abstracte composities vol mu
ziek zijn. die klank en melo
die verbeeldt in lijn. licht cn
kleur
Betrekkelijk kort na elkaar heb ik drie kunstenaars
gezien, die zeer ver van elkaar afstaan, zóó ver, dat
onderling vergelijken haast een onmogelijkheid >vordt.
En toch zou ik 't willen beproeven. Ik bedoel Breitner.
Kandinsky en Chagall.
De expositie, aan de eerste gewijd, geeft in het Haags
Museum een .werkelijk magistraal overzicht van Breit-
ner's totale, indrukwekkende oeuvre. Het blijft een on
oplosbaar probleem, waarom deze picturaal zo sterke,
veelzijdige en soms vulcanische kunst nog zo weinig in
't buitenland is doorgedrongen. Is Breitner tè typisch
Hollands?
Zijn werk in Den Haag hangt in de benedenzalen
van het museum, verdeeld over verschillende kleine|
ruimten, waar 't daglicht niet al te gul naar binnen valt.
Ik bewonder het Stedelijk Museum in Amsterdam met
z'n grote lichte zalen, maar er gaat ook een positieve
bekoring uit van deze betrekkelijk kleine kabinetten,
waar gemakkelijker, zelfs on
danks het drukke bezoek, een
intieme relatie met het werk
ontstaat.
Breitner moge geen Rembrandt
en geen Van Gogh geweest zijn.
niet zo universeel en magisch als
de eerste, niet zo kinderlijk ver
klaard als zijn jongere tijdgenoot
hij heeft iets gedaan wat die
twee anderen niet deden: het won
der van 19e ceuws Amsterdam voor
zijn tijd en voor het nageslacht la
ten leven in een onweerstaanbare
dynamiek en in een fantastisch
meeslepende gloed.
Chagall, de Joodse Rus
Van Breitner tot Chagall. De na
turalist uit een provinciaal gedeelte
van Europa, die de verheerlijker
wordt van de schoonste stad van
de wereld. En de fantastische dro
mer, de Joodse Rus. die ondanks
zijn wereldburgerschap hij woont
in Parijs, Moskou, Berlijn, New
York in zijn koffers zijn oude
dorp met zich meesleept (het aar
dige beeld is van Chaja Goldstein),
zijn kinderspeelgoed en zijn kinder
dromen. Hij jongleert en goochelt,
hij bedrijft er mystiek en... mysti
ficaties mee, hü klimt zelf op de
schouders van zijn bruid, portret
teert zich met zeven vingers, en
heeft evenals Spoel uit Midzomer-
nachtdroom last van ezelskoppen,
die hem obsessies bezorgen. Zoals
Kruyder heeft hij iets af te reage
ren met een haan of een duif. en
mensen worden vervormd tot de
muziekinstrumenten die zij bespe
len. Ik weet: in elk artist zit iets
van het kind en van de charlatan.
Dat zit dus ook in Chagall, maar
in hem wel in opvallend hevige, op
dringerige mate. Hij weet te goed
wat hij waard is. geloof ik. en met
zeven vingers wijst hij in bijna elk
schilderij op zichzelf, op z'n durf
en z'n fantasie.
Echt. diep en met liefde bewon
deren doe ik helaas maar weinige
schilderijen: De verloofde met de
zwarte handschoenen uit 1909. De
rabbijn in gebed (1914), het Dubbel
portret (1924). de Danseres ('29),
de Synagoge te Jeruzalem ('31). de
vrouw van de schilder uit '34 (zij
stierf in '44), Vrouw met bouquet
('44). Hetzelfde is het geval rnet
zijn grafiek, waar ik nog vaker dan
voor z'n schilderijen geïrriteerd
raak.
Breitner, hoe zelfbewust ook, zou
Voor de Zondag
Dc dichter van Psalm 77 zit in
de ellende. De problemen van het
leven bicden geen doorzicht meer.
Denk niet, dat hij nu ,^teun vindt"
in zijn geloof, zoals mensen dat
plegen te noemen. Neen. integen
deel, juist dit krenkt hem. maakt
hem ziek, dat de hand des Allcr-
hoogsten verandert, dat er in de
leiding Gods geen vaste lijn te
bespeuren valt. Zo heeft hij het
moeilijker mèt God dan zonder.
Maar dan gaat hij de geschiede
nis van God met Zijn volk over
denken. en hoe Gods wegen, ook
de wegen der uitreddingaltijd
onnaspeurlijk zijn geweestNog
een keer keert de storm terug, in
dc beschrijving van een verschrik
kelijk onweder. Maar wanneer het
geweld van die storm bedaard is.
ziet hij. hoe dc Here God zijn volk
geleid heeft als een kudde.
O God, die droeg ons voor-
geslactht
door nacht en stormgebruis:
verleen ook ons Uw trouw
en macht,
wees eeuwig ons tehuis.
Gelukkig, wie zó bijbelse geschie
denis kan lezen en er zichzelf kan
in-lezenl v. E.
Wassily Kandinsky: Drie griezelige
figuren 1942.
zeker nooit van zichzelf gezegd
hebben wat Chagall zei van zich
zelf: „Ik ben er zeker van, dat
Rembrandt van mij houdt". Ik ben
daarentegen bang of liever zeker,
dat Rembrandt's hart meer naar
Breitner uitgaat dan naar Chagall.
Men zal dit, vermoed ik, met mij
eens zijn, als men. staande voor
Chagall's Bijbel-illustraties even te
rugdenkt aan die van Rembrandt
van Rijn
Kandinsky
Bij Kandinsky zal men zulke ver
gelijkingen niet maken. In zijn
jongste tijd, van 1900 tot 1910,
denkt men aan de Franse impres-
sionnisten, aan Toorop, zelfs even
Mare Chagell: Dc Haan 1947.
aan Jan Sluyters, aan...
Chartres en aan... Lur-
gat (Kandinsky zou van
1911 tot 1920 prachtige
gobelinontwerpen heb
ben kunnen maken
Hij ook ondergaat even
als Chagall de invloed
van de Fauves en de cx-
pressionnisten. hü zal
zeker waardering gehad
hebben voor de cubisten,
voor Picasso en Braque,
hp nadert soms tot Paul
Klcc en Léger, en onder
gaat vast en zeker in
vloed van de Japanse
houtsneden.
Wat alles niet weg
neemt, dat Kandinsky
onafhankelijker en sou-
vereiner is dan Chagall,
meer Mozartesk, minder
barok, en in tegenstel
ling tot de opdringerig
heid van zijn landgenoot
een verfijnde, heimelijke discretie
aan de dag legt. bij alle overvloed,
ja uit uitbundigheid vaak een sub
tiele spaarzaamheid in de middelen
toont.
Kandinsky raakte helemaal in de
abstracte schilderkunst verzeild,
maar men moet. dimkt mü. afge
stompt zijn voor de eigenlijke pic
turale waarden, voor het composi
torisch vernuft en de selecte kleur-
verfüning, wil men zich van dit
schone, spirituele, innig muzikale
en vaak sublieme werk afwenden.
Een enkele maal versmelt het werk
zich tot cerebraliteit, soms wordt
het uitsluitend decoratief, of daalt
het tot Spielerei, maar dit zijn uit
zonderingen
Meestal blijft het bezield en
geestrijk, vol smaak en cultuur.
C. A. S.
.Weerkundige kroniek
door
prof dr E. v. Everdingen
Zivare maar grootse taak voor moedige Nederlandse
artsen die zich willen wijden aan de verheffing van
een broedervolk
Indonesië heeft ongeveer 70 millioen inwoners. Java rond 40 millioen.
Voor de oorlog werkten op dit eiland 1160 artsen (Europeanen, Indone
siërs en Chinezen), dus één dokter voor 36.000 mensen! Op Sumatra
praktiseerden 262 artsen, in de overige delen van de Archipel 201. Totaal
1626: één dokter voor ruim 43.000 inwoners. Als w\j daartegenover stel
len, dat er in 1940 ongeveer 6000 geneesheren waren op de negen mil
lioen Nederlanders, dus één arts voor 1500 mensen, dan blijkt hieruit wel
overduidelijk, dat de medische toestanden in Indonesië verre van ideaal
waren.
Daar komt bij, dat de Indonesische
bevolking gepaagd wordt door kwa
len zo vreselijk als wij ze in Ne
derland niet kennen. Malaria is een
volksziekte: framboesia, een huid
ziekte, veroorzaakt vreselijke ver
minkingen; melaatsheid, in ons land
vrijwel onbekend, eist in Indonesië
nog altijd vele slachtoffers; voor
pest en cholera moet men voortdu
rend danig op zijn hoede zijn; tuber
culose, overal in de wereld optre
dend waar ondervoede mensen in
slechte woningen en onder onhygië
nische omstandigheden leven, Indo
nesië wordt er zwaar door bezocht.
Dr. Planteydt, voorzitter van de
Nederlandse Maatschappij ter bevor
dering van de geneeskunst, die in
het afgelopen najaar met zijn col
lega van de Medische Coördinatie
commissie, dr. E. Kits van Wave-
ren, een studiereis naar Indonesië
maakte, vertelde ons dat het tekort
aan artsen, dat voor de oorlog reeds
zorgwekkend was, thans nog veel
groter is.
Hun aantal is op Java tot
ongeveer de helft, op Sumatra
tot een vierde geslonken. Vele
Europese artsen zijn gestorven in
de Japanse concentratiekampen
Een medische post aan dc Oostkust
van Ahjeh. Doktoren bezig met de
vaccinatie tegen cholera.
nauwelijks bevrijd van het Japanse
juk, onmiddellijk aan dc slag ge
gaan. De meesten van hen hebben
dringend verlof nodig! Een groot
aantal Indonesische artsen bevindt
zich in het republikeinse gebied,
maar velen schijnen geen praktijk
uit te oefenen, omdat zij een poli
tieke functie vervullen in de
Djogja-regcring.
Vrij gunstig schijnt de toestand in
de Malino-gebieden. Daar waren
voor de oorlog 204 dokters, nu 212.
In dit aantal zijn echter ook de offi
cieren van gezondheid begrepen!
Voor zover hun militaire taak dat
toelaat geven zij hun kennis ook
voor het genezen van dc zeer vele
ernstige zieke inheemsen.
De nood op medisch gebied laat
zich ook demonstreren uit andere
of bleken na de bevrijding der
mate verzwakt, dat zij hun ar
beid niet konden hervatten. Zij
moesten repatriëren.
Niet minder dan 127 dokters zijn,
(~)NS optimisme over de tempera-
tuur van Januari, uitgesproken
in onze weerkroniek van 31 Decem
ber, is tot dusverre wel sterk beves
tigd. Volgens De Bilt waren de eer
ste 13 dagen 4 gr. te warm, evenveel
boven normaal als de maand Janua
ri '47 er onder was, en al waren de
laatste beide dagen wat koeler, ook
deze bleven boven normaal en vorst
is voorlopig niet te wachten.
Wel heeft de winter af en toe om
de hoek gekeken, van 9 op 10 Jan.
had Groningen 10 cm sneeuw en
daalde de temperatuur daar tot het
vriespunt, terwijl wij alleen veel
regen hadden. Een tijd lang is De
Bilt blijven waarschuwen voor de
kans, dat de kou uit Scandinavië ons
kon overvallen. Het is daar inder
daad een strenge winter geweest,
Het geheele land ligt een halve
meter of meer onder de sneeuw en
in het N. kwam vorst tot 35 gr. C.
Voor. Bovendien vertoonde Groenland
weer de hoge drukking, die het
vorig jaar de depressies belette de
normale loop naar het N.O. te ne
men. Dat zag er dus oppervlakkig
kwaad uit maar ditmaal was de
hoge druk daar van zéér lage tem
peraturen vergezeld, zodat men kon
nagaan dat op enkele km hoogte
W.-winden hun invloed konden doen
gelden. Inderdaad hebben de Wes
terstormen reeds enige malen de
hoge drukking daar van 770 tot ruim
750 teruggebracht, en in Z. Scandi
navië viel op de 13de Januari dooi
in, zij het slechts tijdelijk. Men kan
er echter op rekenen dat het
sneeuwdek daar voorlopig gehand
haafd blijft en gereed om a 1 s zich
een hogedrukrug over Scandinavië
ontwikkelt die zo te versterken, dat
we hier een vorstperiode krij
gen,, als is zo iets thans nog niet in
zicht. Het Azoren hogedrukgebied
is zeer sterk ontwikkeld en breidde
zich de laatste dagen met standen
boven 770 mm over Spanje uit.
Al is de hoogste Januari tempera
tuur, 13 gr. in 1899 en 1939 ditmaal
niet bereikt, we bleven er op de
4de maar 0.3 gr. onder, en een mini
mum van 11 gr. zoals op de 3de te
Maastricht voorkwam was in de
laatste 100 jaar niet voorgekomen.
Bij heldere nachten komen zulke
minima in de zomer voor nu was
natuurlijk de lucht geheel bedekt en
woei er een krachtige wind.
De stroom van depressies, waarvan
de laatste ons zeer nabij passeerde
heeft geweldig veel regen gebracht.
Amersfoort heeft al meer dan 100
mm gehad tegen 50 normaal voor de
gehele maand cn een hoogste
maandcijfer van 119 in 1906. Als de
stroom nog wat aanhoudt, zoals ons
waarschijnlijk voorkomt, zal dat re
cord zeker overtroffen worden. De
Bilt kwam in de eerste 10 dagen tot
59
Voor de kinderen
Er leefde in Kabouterland.
Een eindje van de waterkant.
Midden tussen bomen m.
Kabouter Puntbaard met gezin
Hun zoontje heette Bijdehand,
En was een knaap met veel
verstand.
Hij ging op de Kabouterschool,
Je weet wel, die van meester Kool.
Hij leerde daar van allerhande:
De aardrijkskunde van zijn land.
De dieren, die hij had te duchten.
En hoe de mensen te ontvluchten.
Aan één ding had hij erg het land:
De school stond aan dc overkant.
Zo moest hij lopen tot de brug
En dan dat hele eind weer terug.
Hij kwam daardoor te laat op
school
En kreeg dan straf van meester
Kool.
En strafwerk maken valt niet mee.
Want meester toch is lang geen
fee.
En in zijn bedje, eer hij sliep.
Dan zuchtte hij vaak lang en diep.
Maar niemand in Kabouterland,
Die hielp de kleine Bijdehand.
jjt 'Ss
Totdat hij op een zekere dag
De oplossing voor ogen zag
Een boom stond aan dc watertand
Met takken tot aan d'andere kant.
Hij trok een tak toen naar zich toe;
Van 't werkje werd hij heel niet
moe..
Het einde greep hij met zijn hand.
En joephij stond aan d'over
kant.
En brak de tak niet op een keer.
Dan zwaait hij nu nog heen en
weer.
Amersfoort. H. J. L1MPER.
Tot haar leedwezen heeft de staf van de U.S. Airforce be
kend gemaakt, dat haar proeven, de geluidsbarrière per vlieg
tuig te overwinnen, gelukt zijn. Dat deze sensationele onthulling
niet van harte gedaan werd komt, omdat de militairen dit tot
elke prijs geheim hadden willen houden. Een jaar lang werd
het vliegveld van Muroc in Califomië in een „rookgordijn"
gelegd, journalisten en militaire attache's van alle nieuws
gierige landen zijn door ervaren M.P.'s zorgvuldig op een
afstand gehouden en toch is het uitgelekt
Het is juist een jaar geleden, dat
de wereldpers de griezeligste ver
halen vertelde over de onbekende
wereld, waarin de jonge Canadese
oorlogsvlieger Chalmers Goodhn
met zijn Bell XS I. het eerste super
sonische vliegtuig, zou trachten door
te dringen.
„Vier seconden beslissen over on
sterfelijke roem ofdood," zo
schreven de Amerikaanse couranten.
In vier seconden zou Goodlin door
de onzichtbare geluidsbarrière
trachten te breken. En dat moest
zeer gevaarlijk zijn, want de geleer
den. die zich met de aërodynamica
bezig hielden, vertelden, dat wan
neer het vliegtuig de geluidsgolven
inhaalt de lucht geen tijd meer zou
hebben voor de vleugels uit te wij
ken en zou beginnen te kolken, ko
ken en golven als een zee, die door
een cycloon gegeseld wordt. De pi
loot zou elke controle uit handen
geslagen worden door deze reuzen
kracht. In die enkele seconden,
waarin.hij de geluidsgrens naderde,
zouden de vleugels verkreukeld
v/orden en de staart omgebogen: als
een verwrongen metaalmassa zou
het vliegtuig neerstorten.
Zo werd ons dit afgrijselijke tafe
reel geschilderd.
Chalmers Goodlin schrok zo
van deze verhalen, die hij in de
courant las, dat hij op het be
slissende ogenblik toch faalde.
Hij heeft het niet aangedurfd
vol gas te geven toen hij de aan
loop namEen ander trok
zich weinig aan van dit alles.
Het was de 24-jarige kapitein
vlieger Charles Yaeger, die zei
„dat sprookje eerst nog eens te
moeten zien." Hij trok zi.in har
nas aan en ging moedig op
weg.... om als eerste mens te
rug te keren, die zich sneller
heeft bewogen dan het geluid.
Uiterst belangrijk
Dit is voorwaar de belangrijkste
gebeurtenis in de geschiedenis van
de luchtvaart, sedert Orville Wright
44 jaar geleden voor bet eerst zijn
Kitty Hawk in de lucht bracht. De
mens sneller dan het geluid! Dat de
Amerikanen dit geheim wilden hou
den zou men inderdaad als een on
billijkheid tegenover de geschiede
nis kunnen zien. Een aardige bij
zonderheid daarbij is nog, dat zij
zelf het slachtoffer van eigen listen
zijn geworden.
Want, toen de eerste proeven met
de XS I werden gehouden, werd
ijverig het bericht verspreid, dat zij
mislukt waren en dit voortreffelijk
beoordeelde vliegtuig van de Bell-
fabrieken werd alom gehoond. Daar
op gingen andere fabrieken aan het
bouwen en zo kwam de vermaarde
„Skystreak" van Douglas tot stand,
de XS 3 en nok de Britten gingen
naarstig aan het werk om de pri
meur van de overwinning van dc
geluidssnelheid te verkrijgen. Zij
oefenden met radiografisch be
stuurde Meteor-vliegtuigen (bijge
naamd Vliegende Fluitketel) boven
de Noordzee, doch steeds zonder
succes. Ook de Russen zijn op de
uit Amerika ontvangen gegevens
ijverig aan het werk getogen om op
dit terrein de Amerikanen eens voor
te kunnen komen.
De staf van de U.S. Airforce zag
dit alles zo met genoegen aan; het
grote succes had zij immers al be
haald. Waarom moest die Bell dan
openlijk gedisqualificeerd worden?
Dat had een merkwaardige oorzaak.
De Amerikanen meenden namelijk,
voordat de Bell I de lucht inging,
dat het allersnelste vliegtuig vleu
gels moest hebben, die evenals bij
vogels een weinig achterwaarts ge
bogen waren. Aërodynamische proe
ven in de windtunnels hadden dit ook
aangetoond. Daarom vertelden de
Amerikanen aan de hele wereld dat
de vleugels kaarsrecht, loodrecht op
de romp moesten zitten. Zij hoop
ten ermee te bereiken dat in het
buitenland proeven in deze richting
gedaan zouden worden, terwijl zij
dan zelf rustig op de gpede weg met
de gebogen vleugels verder konden
experimenteren. Toen kwam de Bell
met de kleine, loodrechte vleugel
tjes. En die Bell leverde de kracht
toer. De Amerikanen voelden zich
toen als de bedrogen bedriegers en'
haasten zich om de wereld te ver
tellen, dat de Bell een mislukking
was geweest
1800 Paardekrachten
En nu iets over die roemrijke Bell.
Het kleine vliegtuigje is heel sterk
geconstrueerd om weerstand te bie
den aan de enorme krachten bij het
vliegen met snelheden boven de
1000 km. per uur. De vleugels zijn
echter zo rank, dat dc toppen slechts
3 m.m. dik konden worden. Een bat
terij van vier straalmotoren ontwik
kelt bijna een snelheid van 1200 km
per uur niet minder dan 18.000 paar
dekrachten. De vierduizend kilo
brandstof 'n mengsel van vloei
bare waterstof, zuurstof en kerose
ne is In enkele minuten verbruikt,
zodat de piloot als h(j door de ge-
SNELLER DAN
HET GELUID, de
Bell X S I leverde
met captain Charles
Yaeger de prestatie....
CAPTAIN YAEGER was gekleed
in een speciaal pantserpak....
luidsbarrière heenbrak, deels In een
glijvlucht weer op aarde zou moeten
komen.
Kapitein Yaeger heeft zich niet
terstond aan boord van de Bell be
geven. Het kleine toestel werd aan
de buik van een reuzenfort (Boeing
B 29) bevestigd cn tot 22 kilometer
hoogte opgesleept, daarmee en pas
sant het wereldrecord van 1938 van
de Italiaan Mario Pezzi, die tot 17
kilometer kwam. verbeterend. Toen
stapte Yaeger even van het moeder
vliegtuig in zijn Bell over. sloeg de
straalmotoren aan en spoot als een
vuurstraal weg. Wat er verder pre
cies gebeurd is, vertelt de U.S. Air
force niet.
Wel, dat Yaeger niets van alle
voorspelde verschrikkingen gemerkt
heeft. En nu is dit vliegen door de
geluidsbarrière de gewoonste zaak
van de wereld geworden, want twee
andere Amerikanen hebben het ook
al gepresteerd: eerst Howard Lilly
cn na hem Herbert Hoover, beiden
burgerpiloten, behorend tot de
..NACA." de „National Advisory
Committee for Aeronautics", de
Amerikaanse Rijksluchtvaartdienst.
Hierbij moet verteld worden, dat
andere vliegtuigen speciaal ge
bouwd voor de super- en transso-
nische snelheden er minder goed
zijn afgekomen. Enkele zijn boven
de Californische Mohave woestijn
verongelukt, evenals de vermaarde
vliegtuigbouwer met zijn Vliegende
Vleugel boven de Theems de dood
vond. Het blijft dus nog een gevaar
lijk werkals men niet over het
geschikte vliegtuig de beschikking
heeft!
56, 5 beneden het maximum dat in
1944 61 bedroeg, maar Amersfoort
had er toen al bijna 70, maar iets
minder dan het hoogste cijfer dat
we in het maandoverzicht sinds
1904 vonden, 72 te Winterswijk in
1914.
De overstromingen
Geen wonder dat bij zulke regen
vloeden een regenrivier als de IJsel
tot overstroming kwam, vooral toen
zich bij de regen nog de gesmolten
sneeuw uit de bergen voegde waar
de temperatuur tot 2000 m boven
het vriespunt kwam.
Zó grillig, als Uw correspondent
uit Deventer het op 7 Januari voor
stelde, is de IJsel niet voor wie
de radioberichten over de water
standen, iedere dag om half tien
uitgezonden, en de weerberichten
volgt was dc stijging zeker niet on
verwacht. Spraken wij niet in onze
kroniek van 31 December van een
stijging te Maastricht van 2 meter
in één dag in het eind van Decem
ber? Wie deze iedere dag door de
dienst van de Rijkswaterstaat ge
publiceerde berichten volgt en op
weer en wind let ook dc Wester
stormen helpen dikwijls mee om dc
rivieren op te zetten kan nooit
door zulk een stijging volkomen
verrast zijn; immers het water heeft
een dag nodig om van Keulen of
België ons land te bereiken.
Het contrast tussen de rivierstan
den op 6 November en 6 Januari
moge juist zijn vergeten is erbij
te vermelden, dat van 7 November
af zware regens begonnen, de droog
te zozeer gedaan was dat November
een regenrecord vertoonde op vele
plaatsen en begin December reeds
een heel ander beeld vertoond zou
hebben.
Gelukkig dat de zware wester
storm van 13 op 14 Januari nagenoeg
niet van regen vergezeld was. Zoiets
ziet men meer wanneer de volgende
depressie zo spoedig volgt dat de
isobaren over grote afstanden nage
noeg recht lopen en er daardoor
geen reden tot opstijging is. En het
gering aantal buien waarvan die
volgende depressie, die de tempera
tuur heel wat omlaag bracht, ver
gezeld is, duidt onzes inziens aan
dat er weer heel spoedig een krim
pen van de wind met temperatuur
stijging te wachten is voorlopig
dus nog zacht weer!
Het international Filmfesti
val te Cannes zal dit jaar worden
gehouden van 3 tot 18 September.
Moderne rattenvanger
De Engelsman Hey wood heeft
een fluitje geconstrueerd, dat
nauwkeurig de lokroep van de
rat nabootst. Op deze manier
is het mogelijk ratten te lokken
en dan te vernietigen. Deze
nieuwe rattenvanger heeft fluit
jes naar Amerika en Neder
land geëxporteerd en er zijn
reeds nieuwe orders binnenge
komen. Het geluid van de fluit
jes ligt bijna boven het mense
lijk gehoor.
cijfers, die dr. Planteydt ons noem
de. In 1940 had men in Indonesië de
beschikking over verpleegruimte
voor ruim 90.000 zieken. Hierin wa
ren begrepen alle mogelijke soorten
inrichtingen: gewone ziekenhuizen,
leprozerieën (gasthuizen dus voor
melaatsen)krankzinnigen-gestich
ten, sanatoria en ooglijders-gestich
ten. Thans is zelfs geen schatting te
maken hoeveel van deze ziekenhui
zen de oorlog hebben overleefd.
Daar komt bij, dat de Nederlandse
troepen gasthuizen nodig hebben,
vooral na de inzet van de politio
nele actie, zodat er voor de verple
ging van Indonesiërs weinig bedden
overblijven.
Er z(jn op dit ogenblik gebie
den, waar ccn arts de zorg heeft
voor 300.000 mensen. Wilt U, In
Nederlandse verhoudingen, een
scherpe vergelijking wat dit be
tekent? De geneeskundige ver
zorging van een stad als Rotter
dam zou aan twee artsen zijn
toevertrouwd! Er zijn doktors,
die medische hulp moeten ver
strekken in gebieden, die groter
zijn dan Nederlandse provincies.
De uitgestrektheid van hun ar
beidsveld cn het ontbreken van
behoorlijke wegen en transport
middelen bevorderen de medi
sche zorg natuurlijk niet.
Een jonge Utrechtse arts, thans in
militaire dienst en gestationneerd
op Oost-Madoera, schreef kort ge
leden naar huis:
„De gezondsheidstoestand der be
volking is slecht, ook de voedings
toestand is ver beneden normaal. Ik
bestrijk thans in mijn eentje een ge
bied van 750 vierkante kilometer.
Licht en goed drinkwater zijn hier
bijna niet De wegen zijn stoffig,
waardoor zij in de regentijd ware
modderpoelen worden. De Achter
weg naar Zeist langs Rhijnauwen
zou op Oost-Madoera een chaus-
see zijn, terwijl wij, Utrechters,
hem toch een slechte weg noemen.
De bevolking loopt rond in lorren,
te slecht om aan een Nederlandse
voddenboer weg te geven. Zij zijn
in hun schik als zij nieuwe kleren
krijgen.
Op Oost-Madoera is een grote
zoutfabriek, die reeds volop werkt.
De directie wil een bedrijfsarts heb
ben, maar zij kan er geen krijgen,
In Soerabaya zijn geen particulier
praktiserende artsen. Er komen wel
veel militaire artsen naar Indonesië
voor aflossing".
De jonge zendingsarts dr. D.
Blankhart, gestationneerd op Sangir,
een klein eiland ten Noord-Oosten
van Celebes, schrijft in het Neder
landse Zendingsblad: "'s Zondags
was in de kerk bekend gemaakt dat
ik „soentiks", d.i. Injecties tegen
framboesia (deze vreselijke ziekte
kan men nl. zeer doeltreffend be
strijden met neo-salversan. Red.) zou
uitdelen. Maandagmorgen stonden
wel 600 mensen te wachten, zieken
en hun begeleiders. Sommigen moes
ten tien uur roeien om de polikli
niek te bereiken".
Deze twee fragmenten spreken een
duidelijke taal: Indonesië zit drin
gend verlegen om artsen. Dr. Kits
van Waveren en dr. Planteydt heb
ben een minimum-program opge
steld. Er moeten nu dadelijk 147
Nederlandse dokters naar Indonesië,
waarvan 23 specialisten. Het zou
toch wel zeer beschamend zün als
Nederland niet in staat bleek aan
deze eis te voldoen.
Het programma voor de biljart competitie van het district Eem-
land in de week van 19 tm. 24 Ja nuari a.s. ziet er als volgt uit:
CADREKLASSE
19 Jan. Vergulde Wagen I
20 Jan. Noord Brabant I
20 Jan. Tolsteeg II
20 Jan. Noord Brabant III
DERDE KLASSE LIBRE:
20 Jan. D.O.S. I
20 Jan. Leusderkwartier III
23 Jan. Gouden Ploeg III
23 Jan. Middelwijk I
VIERDE 'KLASSE LIBRE:
19 Jan. Soestdijk II
20 Jan. Ons Genoegen III
21 Jan. Metropole III
23 Jan. Centraal III
VIJFDE KLASSE LIBRE:
20 Jan. Metropole IV
21 Jan. O.D.L. II
22 Jan. Soestdijk III
23 Jan. Pauw II
ZESDE KLASSE LIBRE:
21 Jan. Zonneheuvel III
22 Jan. Vergulde Wagen VI
23 Jan. Animo III
Tolsteeg I
Vergulde Wagen II
Gouden Ploeg I
Centraal I
Vergulde Wagen V
- Pauw I
O.D.L. I
Oosterpark I
Tavenu III
- Tavenu II
Eemlust I
Animo II
K.O.T. III
D.O.S. II
Leusderkwartier IV
Zonneheuvel II
Eemlust II
Oosterpark II
Tavenu IV
