DAGBLAD VOOR AMERSFOORT
rTr
Vandaag...
Oppositie verlangt wettelijke
regeling Geen K.B.'s
,N ooit'spoort Gerbrandy aan
Minister Gielen herdenkt
vrede van Munster
Regering Schuman haalt het
waarschijnlijk nog
Kettmann in Brussel
gearresteerd
Eiland Réunion door
cycloon geteisterd
Meer dan honderd doden
N.V.V. JUICHT PLAN
MARSHALL TOE
GEEN VERLAGING
VAN PLAN-M,
1648: een jaar dat een rijkdom
van gedachten opbracht
Sanches kreeg aanhang
door desillusie
Eigen militie voor de,
Palestijnse Joden
Labour verliest zetel
in parlement
Bizonale structuur is
tijdelijk, zegt Clay
Een doel om
voor te leven
Weerbericht
Vrijdag 30 Januari 1948
Achtste jaargang, No. 932
Opgericht door de Stichting „Het Parool" - Giro 510330.
Bank: Rotterdamsche Bank. Postbus 9 Abonnements
prijs 31 cent p. w. of 4.— p. kw. Losse nummer* 10 cent
Uitgave: N.V. De Nieuwe Pers
Redactie en Administratie: Snouckaertlnan 7, Amersfoort.
Telefoon redactie 4291. Telefoon administratie 6235.
Directeur-Hoofdredacteur: TJ. DE BOORDE R.
Twee moties tijdens debatten over Indonesië
Wordt de Unie nog beschouwd als souvereine
staat? vraagt prof. Romme
De debatten over de regeringsverklaring inzake Indonesië heb
ben gisteren twee moties opgeleverd, een motie-Schouten en een
motie-Romme, waarvan de -eerste zich vierkant keert tegen het
feit, dat het Collegiaal Orgaan en de voorlopige federale regering
van Indonesië bij K.B. worden ingesteld - dat moet bij de wet
gebeuren, meent de A.R.-fractieleider - terwijl die van de katho
lieke fractievoorzitter in zoverre welwillender is, dat zij in verband
met de tijdnood een K.B. wil tolereren, mits de instelling van deze
organen later wettelijk wordt vastgelegd.
Rechterhand van Mussert
George Willem Kettmann Jr.,
voormalig medewerker van
Mussert, is gisteren in Brussel
gearresteerd. Zijn aanhouding
geschiedde door de Belgische
staatspolitie» in samenwerking
met de Amsterdamse politie en
men verwacht een Nederlands
verzoek tot uitlevering van Kett
mann, die Nederlander van ge
boorte is.
De thans 49-jarige Kettmann
stond Mussert sinds 1933 terzijde,
ó.m. als redacteur van Volk en
Vaderland en als redacteur van
het antisemietische weekblad De
Misthoorn. In '42 nam hij dienst
bij de Germaanse SS als oorlogs
correspondent aan het Oostelijk
front. Later werkte hij mee aan de
Berlijnse omroep dn onderhield
betrekkingen met SD-agenten.
Hij heeft onder valse naam in de
Belgische hoofdstad gewoond, zich
uitgevend voor repatriërend poli
tiek gevangene. Hij is ter beschik
king gesteld van de procureur des
konings.
Het Franse eiland Réunion in de
Indische oceaan is door een cycloon
van ongekende hevigheid geteis
terd. Meer dan 100 personen zijn ge
dood, duizenden huizen zijn ver
woest en honderden andere zijn
met hun bewoners door de vloed
meegesleept.
De cycloon, die in de nacht van
26 en 27 Januari heeft gewoed, had,
naar schatting, een snelheid van
305 km per uur.
Het eiland Réunion is van de
buitenwereld afgesneden, de radio
installaties zijn er verwoest.
Communistische tegen
actie veroordeeld
De algemene raad van het N.V.V.
heeft gisteren in een vergade
ring te Amsterdam het plan-Mar
shall begroet als „een grootse po
ging tot herstel van Europa's eco
nomische leven" e.n heeft de actie
van de communistische partijen ip
Europa en de aanverwante vakbe
wegingen tegen dit plan veroor
deeld. De raad ziet deze communis
tische actie als een verstoring van
het economische herstel, met het
doel om in do daardoor ontstane
noodtoestand een gunstige bodem
voor het communisme te krijgen.
De raad wil de vakbeweging vol
ledig ingeschakeld zien bij de uit
voering van het plan-Marshall en
draagt daarom het bestuur op: van
de regering de volledige publicatie
te verlangen van de gegevens die
aan de Amerikaanse regering zijn
overgelegd, en samenwerking te
zoeken met de vakbeweging in an
dere Europese landen die zich be
reid verklaard hebben tot deelne
ming aan het plan.
vraagt president Truman
Recente berichten, die er op w üzen
dat het Amerikaanse Congres van
plan zou zijn de bedragen voor het
plan-Marshall te verlagen gaven
president Truman gisteren aanlei
ding om zich tijdens zijn wekelijkse
persconferentie op het Witte Huis
te weer te stellen.
Het is absoluut noodzakelijk dat
het Congres het plan laat voor wat
het is. zei hij. Een drastische verla
ging zou het herstelprogramma tot
niet meer dan een hulpprogramma
maken en als wij geen herstelpro
gramma kunnen uitvoeren kunnen
wij beter in het geheel niet begin-
nen.
Truman was zeer bewogen toen
hij zei: Het welzijn van dit land en
van de wereld staat hierbij op het
spel. Ik kan het niet sterker zeggen.
Ook John J. McCloy. de pre
sident van de Wereldbank,
heeft aan het offensief ten gun
ste van het Marshall-plan deel
genomen. In een brief aan se
nator «.Vandenberg. de voorzit
ter van de senaats-commissie
voor buitenlandse zaken heeft
hij gezegd dat de Amerikaanse
regering de behoeften van
Europa voor de eerste vijftien
maanden nog een milliard te
laag heeft geschat.
Men meent te weten dat voor
standers van het plan-Marshall in
het Congres zouden willen voorstel
len een vermindering van een mil
liard aan te brengen om de tegen
standers tegemoet te komen.
De heer Schouten wiens motie
overigens mede ingediend werd
door de hele rechtse oppositie, de
heren Tilanus (C.H.). Bierema (V.
V.D.) en Zandt (S.G.) baseerde zijn
betoog op de levensbelangen van
het koninkrijk, die volgens hem ten
nauwste bij deze zaken betrokken
waren. De Kamer wil best snel
werken, maar de regering moet
zich stellen op grondwettelijke ba
sis. Spreker hoeft uit de verschil
lende redevoeringen afgeleid, dat
de Nederlands-Indonesische Unie
niet over souvereiniteit zal beschik
ken en wil hierop een duidelijk ant
woord hebben, want dit zou bete
kenen de liquidatie van het konink
rijk.
Dat antwoord werd de heer
Schouten in de avondvergadering
door professor Romme gegeven. Of
hjj daarmee bevredigd was. is een
tweede; in elk geval sprak de ka
tholieke fractieleider van drie sou-
vcreiniteiten, die van het koninkrijk
nieuwe stül, die van de Verenigde
Staten van Indonesië en het souve
reine staatsverband der Nederlands
Indonesische Unie, maar de heer
Romme verbond er meteen een
vraag aan, n.l.r houdt de regering
nog vast aan de destijds gedane
uitspraken dat zij de Unie als een
souvereine staat beschouwt?
Tilanus versus Djogja
De motie-Schouten wordt verde
digd door de Chr. Historische heer
Tilanus. die wil weten hoeveel In
dische Nederlanders die geweigerd
hebben het Indonesische staatsbur
gerschap te aanvaarden, nog in de
concentratiekampen verblijven. Hij
vindt het erg. dat er, in de fede
rale regering vier plaAtsen worden
opengehouden voor de ..mannen van
Djogja". want die vertrouwt hij
niet. Het meespreken in het diri
geren der Nederlandse troepen had
in handen moeten blijven van dr.
Van Mook, aldus spreker.
De fractieleider van de nieuwe
V.V.D., de heer Vonk. fulmineerde
op zijn beurt tegen het regerings
beleid. Alle in de Indonesië-politick
betrokkenen moesten het bii hem
ontgelden: Van Mook had geen eer
bied voor de grondwet en heeft met
Logemann en Jonkman welbewust
aangestuurd op Linggadjati. wat
de heer Vonk deze ambtsdragers
niet kan vergeven. In 21A jaar is
men verder van de vrede afgeraakt
betoogde hij.
Geen grond voor twijfel
Het antwoord op deze opmerking
gaf" de heer Joekes (Arb.) Er is
weinig reden aanwezig voor twijfel
aan het resultaat van het bestand,
dat met medewerking van de UNO-
commissie is gesloten en waarvan
de uitvoering al een goed eind op
weg is.
De „volksstemming" op Madoera
gaf de heer Joekes aanleiding om
opnieuw te waarschuwen tegen het
eigenmachtig ingriipen van ambte
lijke instanties in Indonesië. Ook
aan de eenzijdige voorlichting van
vle Regeringsvoorlichtingsdienst te
Batavia is nog niets veranderd. Met
de moti-Romme kon hij zich ver
enigen. Met de motie-Schouten
uiteraard niet.
I f. j I
De oudste van onze vier prinsesjes. Beatrix, viert morgen haar 10e
verjaardagDe prinsesjes Irene en Margriet bewaren vandaag een
groot geheim. Zij hebben cadeautjes gekocht voor hun zusje, maar
wat is het moeilijk om zo'n prettig geheim voor jc te moeten houden.
Ook de vriendinnetjes van school zullen haar komen feliciteren.
Op de foto zien we Prinses Beatrix parmantig op haar paardje
zitten. Ze is vrolijk ons blond prinsesjeMaar wie zou dat niet zijn
als morgen
Eerste radiorede na spreekverbod van
voorzitterRijkseenheid"
„Landgenoten, het gaat met de Indiè-politiek van het kabinet snel
bergafwaarts" dat was het begin en: „Tegen deze aanslag (op
onze democratie namelijk) past de ontplooiing van al Uw kracht,
samengevat in het ene woord: Nooit", en gedragen door de gedachte,
neergelegd in het laatste couplet van ons volkslied" dat was het
eind van een radiorede, waarin professor Gerbrandy gisteravond zijn
standpunt ten aanzien van het regeringsbeleid in Indonesië uiteenzette.
Het was de eerste maal. dat de
oud-rfiinistcrprcsident. na het hem
opgelegde radiospreekverbod, als
voorzitter van het comité Handha
ving Rijkseenheid zijn stem weer
eens via de aether kon laten horen.
Na een serie critische opmerkin
gen aan het adres van de regerings
verklaring onderwierp prof Ger
brandy de toekomstige structuur
van de federatie aan een beschou
wing. Tot nu toe liep er door het
regeringsbeleid nog altijd een draad
van schroomvalligheid, zei hij. maar
wat in de laatste regeringsverkla
ring treft, is de onbeschaamdheid
waarmee U de groondwetsschennis
wordt voorgehouden. Het is alsof de
dokter verklaart: de operatie is uit
stekend geslaagd, de patiënt is over
leden. Hoe ter wereld deze ministers
zoiets kunnen doen is een probleem
op zichzelf, hier zit natuurlijk een
beginsel achter, maar daarover
spreek ik in een latere radiovoor
dracht.
Professor Gerbrandy vorgeleek de
regering met een vader, die zijn ver.
mogen verspeeld heeft en daarna tot
zijn vrouw en kinderen zegt: nu wil
ik nog eens overleg met jullie ple
gen, hoe we ons vermogen zullen
beheren.
Achter deze ongrondwettige gevel
van een federatie aldus een van
de laatste tirades uit 's sprekers rede
verbergt zich het verlies van mil-
liardcn kapitaal, voor en in Indië
besteed, door U en Uw voorvaderen
in noeste, vlijt bijeengespaard.
In Delft, het oude, maar nog specifiek Hollandse stadje, waar men al
dwalend langs grachtjes en geveltjes steeds onder de bekoring komt van
een sfeer, die nog maar enkele plaatsen in ons land bezitten, wordt van
daag de Vrede van Munster herdacht. Drie honderd jaar geleden liepen
de gezanten van de Republiek der Verenigde Nederlanden langs dezelfde
graohten en geveltjes. Toen. om een vredesverdrag met Spanje te onder
tekenen, waardoor de Verenigde Provinciën erkend werden als souve
reine staat. Nu zijn het de vele autoriteiten en vooraanstaande figuren
die dit feit onder pracht en praal in de Nieuwe Kerk te Delft plechtig
zullen herdenken.
„Wij herdenken ook Willem van
Oranje, die tachtig jaar voor het
gebeuren het zwaard opnam om de
rechten van de verdrukte Neder
landers te verdedigen. Zonder zijn
idealisme, humaniteit en doorzet
tingsvermogen zou deze langdurige
strijd niet tot een goed einde zijn
gebracht. Laat ons", zo besloot de
loco-burgemeester van Delft, de
heer J. A. Lausberg, zijn openings
rede, „een eerbiedig saluut bren
gen aan een der grootste van onze
voorvaderen, aan wie wij tevens
ons Vorstenhuis danken".
Minister Gielen zei, dat weinig
jaartallëft in de geschiedenis van
ons Vaderland zulk een rijkdom van
gedachten en reacties opwekken
als het jaar 1648. Het heeft weinig
zin te wijzen op de lang niet onver
mengde vreugde bij de sluiting van
de vrede, die aan dit vredeswerk
zijn idyllisch karakter wel groten
deels moest ontnemen. Wij herden
ken het vooral, aldus spr. omdat het
gebeuren aan glans kan winnen in
verhouding met onze tijd. De wer
kelijkheid geeft ons meer recht tot
ENQUETE-COMMISSIE
BERAADT ZICH
Men verwacht in parlementaire
kringen, dat dc enquête-commis
sie uit dc Tweede Kamer, nu zij
haar wetsvoorstel tot wijziging der
Enquêtewet door de Eerste Kamer
verworpen zag, dezer dagen haar
standpunt ten aanzien van haar
verdere werkzaamheden zal vast
stellen en dat zij voornemens is dit
standpunt aan de Kamer mede te
delen tegelijk met een rapport aan
gaande haar voorbereidende werk
zaamheden, welk rapport zeer spoe
dig te verwachten is. Ook wordt
vernomen, dat de minister van
Justitie het voornemen heeft, een
wijziging der Enquêtewet te bevor
deren.
Blokkering van vijfdu izend-francsbiljetten
door Nationale Vergadering aanvaard
Hoewel de financiële commissie
ook het wetsontwerp voor het in
trekken van de vijfduizend-francs
biljetten had verworpen (met 20
20 stemmen, een onthouding en
een afwezige) heeft de Nationale
Vergadering dit onderdeel van
Mayers saneringsmaatregelen toch
aanvaard. Het heeft weinig ge
scheeld of het was niet gelukt,
maar met vereende krachten de
socialisten hadden een aantal wij
zigingen in het ontwerp voorge
steld om het er mee eens te kan
nen zijn heeft men de Derde
Macht bij elkaar weten te houden.
Het aantal stemmen dat bij de ver
schillende artikelen voor het ont
werp werd uitgebracht draaide
weer om de 310 het bekepde. ge
tal.
Tevoren had René Mayer aan
vaardbaar gemaakt dat er geen
Beloften gingen niet in
vervulling
De getuige André Gelenbrecht in
de zaak tegen Sanches, die beschul
digd wordt van een poging tot om
verwerping van het bestuur van
Suriname, keerde zich bii de voort
zetting van hot geding Woensdag
heftig tegen Sanches. omdat deze
de namen der deelnemers aan de
samenzwering aan dc politie heeft
medegedeeld. Gelenbrecht bekende,
dat hij zich in de aanvang onder de
invloed van Sanches bii de samen
zweerders had aangesloten, doch
dat hü later het vertrouwen had
verloren in het welslagen van het
voornemen, om zich meester te ma
ken van het bestuur van Suriname.
De datum voor deze mislukte
aanslag was vastgesteld op 7 No
vember. Een andere getuige. Theo-
dor Fares, ging grif op de voor
spiegelingen van Sanches in. naar
hü verklaarde: uit teleurstelling.
Toen cr voor de oorlogvoering
In de Pacific vrijwilligers werden
opgeroepen, werd hun bij hun ver
trek uit Suriname beloofd, dat zij
na demobilisatie niet naar Surina
me zouden behoeven terug te ke
ren. Doch toen hun diensttijd in In
donesië was beëindigd, kreeg Fares
geen vergunning om zich naar
Australië te begeven en werd h\j te
ruggezonden naar Suriname, waar
hii geen passende werkkring kon
vinden.
Dc getuige Erwin Roshcuvel gaf
toe. dat hii Sanches vergezelde op
een bezoek aan dc munitie-opslag
plaats, teneinde daar dc situatie op
te nemen. De oude man, die met de
bewaking over deze opslagplaats
belast was. getuigde, dat hii arg
waan kreeg, toen Sanches een dolk
te voorschijn haalde en daarmede
begon te spelen. Sanches zeide nog
dat hij. naar hij vernomen had. in
hechtenis werd gehouden omdat
Gelenbrecht een moordaanslag od
hem zou kunnen plegen. Sanches
verzocht de rechter. Gelenbrecht
onder politiebewaking naar huis te
laten gaan. welk verzoek door de
rechter van de hand werd gewe
zen.
sprake is van onteigening der bank
biljetten, maar van een tijdelijke
blokkering. Er zal een onderzoek
worden ingesteld naar dc herkomst
van de biljetten van grote houders.
De kleine houders zullen schadeloos
worden gesteld.
Schuman gaf de stemming verder
het karakter van een officieuze ver
trouwenskwestie door te zeggen dat
de toekomst van de regering van
de aanneming van het wetsontwerp
afhing.
Toch een compromis
De levenskansen van het kabinet-
Schuman zijn thans weer gestegen.
De blokkering van de grote bank
biljetten was een poging om aan dc
socialistische bezwaren tegen de
jnstelling van een vrije valuta
markt tegemoet te komen.
De vrije markt is een poging om
de valuta die de Franse bezitters
in het buitenland verborgen hou
den weer ter beschikking van de
Franse economie te brengen door ze
eenvoudig met enige voordelen te
verleiden. Zij draagt het kenmerk
van alle maatregelen van Mayer,
die tracht orde'op de zaken te stel
len zonder de bezitters te benade
len. Het is een politiek, lijnrecht
in strijd met de socialistische, die
Frankrijks armoede door de gehele
bevolking willen laten dragen. Om
de partijen te verzoenen heeft men
nu een aarzelend soort van geld-
zuivering op kleine schaal geprojec
teerd, waarvan men nog moet af
wachten in hoeverre zij zal worden
uitgevoerd. Dit is geen overtuigend
compromis, maar lie1 is misschien
voldoende om nog een tijd voort
te werken. Toch blijven de span
ningen binnen het midden-blok te
groot om van een vruchtbare sa
menwerking te kunnen spreken.
Geval van nekkramp
houdt AAT-troepen in
Nederland
Woensdag is weer een aantal mi
litairen uit Nederland met het hos
pitaalschip „De Grote Beer" naar
Indonesië vertrokken Onder de
militairen, die de reis zouden mee
maken, bevond zich ook de 36ste
compagnie A.A T. uit Bergen op
Zoom, bestaande uit 300 man. Op
het laatste ogenblik is hun vertrek
echter uitgesteld, omdat bij een van
de manschappen nekkramp was ge
constateerd. De compagnie wordt
i^u in quarantaine gehouden.
HET DEMOBILISATIEKAMP „De Boskamp" is officieel geopend.
herdenken dan wat voorafging en
zo willen wij hier in het oude Delft,
de gedachte aan de „Vader des
Vaderlands", die wij in dit verband
met trots kunnen noemen, eren.
Indien wij nu nagaan, welk ge
bruik wij gemaakt hebben van de
verkregen vrijheid, dan mogen wij
met gerustheid verklaren, dat ons
volk er in geslaagd is, de krachten
die er in schuilden tot ontplooiing
te brengén.
De doorwerking van de democra
tische beginselen, die aan de tachtig
jarige worsteling haar élan gaven,
en die de richtlijnen van ons staats
bestel zouden blijven aangeven heb
ben vooral in de laatste eeuw tot
een welvaartspolitiek en een men
selijke vrijheid gevoerd. Verleide
lijk zou het zijn deze parallel ver
der door te trekken.
1648 was geen idylle, 1948 is het
evenmin, ook al zal het voor het
nageslacht eenmaal zo schijnen,
omdat zij dit kostbaar erfgoed on
der zelfstandigheid in deze jaren
herwonnen.
De Commissie der UNO voor Pa
lestina heeft eenstem ig besloten
mede te werken aan het op de been
brengen van een Joodse militie
voor Palestina.
Deze militie zou vóór de afloop
van het mandaat gevormd moeten
worden.
Het aanbod van het Jewish
Agency hierbij behulpzaam te zijn,
werd aanvaard. De commissie ver
klaarde zich eveneens bereid soort
gelijke maatregelen te overwegen
voor de vorming van en militie
voor de Arabische staat.
Sinds de algemene verkiezingen
in 1945 heeft de Britse Labourpartij
thans voor het eerst een parle
mentszetel verloren bij een tussen
tijdse verkiezing in Camlachie
(Schotland), en wel aan een con
servatieve candidaat^op wie 11035
stemmen werden uitgebracht, dat is
475 meer dan op zijn socialistische
tegencandidaat.
De bizonale structuur is tüdelük
en de overdracht van het bestuur
aan de burgerlijke autoriteiten zal
het huidige beleid in Bizonië niet in
het minst veranderen heeft gene
raal Clay, Amerikaans opperbevel
hebber in Duitsland gisteren op
een persconferentie in Frankfort
gezegd. De generaal ontkende dat
er reeds overleg aan de gang zou
zijn over de regeringsvorm die in de
plaats zou komen van het uitge
breide bizonale bestuur.
Clay vertelde verder, dat hü de
Congrescommissie voor de toewij
zingen om een gift verzocht had,
die mogelijk zou maken, het dag
rantsoen in Bizonië in 1949 op 1800
calorien te brengen.
De jongste stakingen in Bizonië
beschouwde Clay als een „krachtig
beroep op de Duitse leiders, dat tot
dusver een zeer nuttige uitwerking
heeft gehad". Wanneer de demon
straties echter zouden leiden tot
een ernstige onderbreking van de
Duitse productie, dan zouden de
gevolgen voor Duitsland zeer scha
delijk kunnen zijn.
Verzending van zeepost
Zeepost kan worden verzonden
met het s.s. Volendam, dat op 12
Februari van Rotterdam vertrekt.
Naar Curagao en de overige ge
biedsdelen in dc West kan zeepost
worden verzonden met het m.s
„Helena", dat op 10 Februari ver
trekt.
Het verdient aanbeveling de cor
respondentie tenminste 2 dagen
voor het vertrek der schepen te
verzenden.
BOEKETJE STATISTIEK'
Minnaars van cijfers en cijfers-tn-
plaatjcs ^kunnen hun hart ophalen aan
dc jongste uitgave van de Stichting
voor Statistiek ..Nederland en Indo
nesië". Dit staaltje van boetende sta
tistiek draagt tot ondertitel „Door
samenwerking tot welvaart en ont
wikkeling.',' Men kan cr in zien, hoe
veel er veranderd is sinds Multatuli
zijn Max Havclaar publiceerde om
Nederland wakker te maken. Dc ver
gelijkingen in dit boekje gaan overi
gens veel verder terug dan tot Multa
tuli. ze beginnen soms al in de zes
tiende eeuw.
Enkele citaten: omstreeks 1700 de
den de scheepjes van de Compagnie
210 dagen over de reis. nu doet de
KLM er maar enkele dagen over. De
Nederlandse beleggingen in Indonesië
bedroegen in 1938 in dc voornaamste
bedrijfstakken 2S50 milliocn gulden,
de Ncd. Ind. staatsschuld 1000 mil-
lioen.
Het aantal Mekka-gangcrs wordt
gezien als symptoom van de toene
mende welvaart; het steeg aanzien
lijk. Het aantal inheemse alfabeten
bedroeg in 1930 ruim 3\'i nullioen of
ruim 6% van de bevolking. Zo kan
men doorgaan en uit alles krijgt men
de overtuiging: Nederland heeft in
Indonesië iets groots verricht. De
schrijver van deze „boeiende statis
tiekwijst cr op. dat het niet het ge
smade grootkapitaal was. dat de
meeste baten uit Indonesië trok. maar
dat het vooral werkend Nederland
was. dat dc vruchten plukte van de
band. die tussen deze twee delen van
het rijk bestond.
„Impulsen over en weer. ook en in
belangrijke mate op ander dan econo
misch gebied, verbreding van het ge
zichtsveld hier en ginds waren gevolg
van deze band." De schrijver spreekt
dc hoop uit. dat spoedig het licht
moge doorbreken in de zwaar druk
kende duisternis. Dat zal ieder met
hem eens zijn. ook hij. die meent, dat
deze boeiende statistiek een wat op
pervlakkig karakter draagt.
Wij voor ons houden ons aan de
conclusie van een ander koekje „Ne
derland-I ndonesië" door dr. O. Dam-
sté en B. fildcrda. die een overzicht
van de ontwikkeling det staatkunde
ge verhoudingen besluiten met dc op
merking. dat u>e het indonesische huis
mosten binnenwandelen als welkome
huisgenoten en dat het van onze hou
ding zal afhangen of we er ook als
welkome huisvrienden zullen worden
beschouwd.
Het departement van Wederop
bouw en Volkshuisvesting zou
op binnenlands gebied een kracht-
bron kunnen zijn voor ons volks
leven, schreven we dezer dagen.
In stede daarvan is het gesukkel
met de bezetting van de chef er
van een voorbeeld, hoe het niet
moet, van hoe men sukkelen kan
met een vitaal volksbelang.
Veronderstel eens, dat alle Jonge
mensen, die willen trouwen, snel
aan een behoorlijke woning kon
den komen; veronderstel eens, dat
allen, die als gevolg van het thans
noodzakelijke kwaad van Inwo
ning, de zekerheid hadden, dat zij
spoedig weer „vrij" werden; ver
onderstel eens, dat allen, die nu
ln slechte behuizingen bivakkeren
de stellige verwachting mochten
koesteren gauw naar een fatsoen
lijk huis te kunnen vertrekken;
veronderstel eens, dat allen, die
nu smalend kijken naar nieuwe
bankgebouv/en e.d. konden zeg
gen: ja, dat is nodig voor ons be
drijfsleven, maar het zal niet lang
meer duren of ook wi) komen agn
de beurt; veronderstel eens. dat
dit allemaal ging gebeuren en dat
aan de zenuw- en gezondheid-
slopende toestanden van nu snel
een eind kwam, hoezeer zouden
de arbeidsproductivitei» en de ar
beidsvreugde daardoor toenemen.
We zouden nieuwe lust krijgen om
harder te werken, we zouden weer
een doel in het leven zien, we zou
den het gevoel hebben aan onze
zorgen en misères komt een eind.
Dat gevoel kunnen we nu niet
hebben. Thans kunnen we alleen
maar constateren, dat we alle
maal ons best doen, maar waar
voor? Het doel, dat men ons nu
voor ogen stelt: hard werken, dan
kunnen we veel exporteren en dan
komen we er wel weer bovenop, Is
geen ideaal, dat tot de verbeel
ding spreekt. Want het is een
ideaal op te lange termijn; we zien
er geen eind aan, we zien het
doelwit niet. Ook al, omdat het
ons niet op zodanige wijze wordt
voorgesteld, dat we er warm voor
worden. We zijn nu als grondwer
kers, die de hele dag met gekrom
de ruggen staan te zwoegen, maar
geen gelegenheid hebben de stra
lende zon te zien. De zon zengt
ons alleen.
Het ls. naar we menen, prof.
Goudriaan geweest, die enige
maanden geleden, met cijfers cn
feiten aantoonde, dat productivi
teit alleen te verwachten ls, als
men van de andere kant begint,
nl. door de werkenden te voorzien
van alles wat zij behoeven- wo
ning, kleding, voedsel etc. omdat
dan de productie automatisch
gaat stijgen, aangezien men dan
met plezier werkt. Dat is ook een
methode
Wetenschappelijke onderzoekin
gen, bij Nederlandse bedrijven
verricht,*, naar de invloed van de
omstandigheden thuis op de ar
beidsprestaties, hebben geleerd,
dat het werk door onprettige hui
selijke omstandigheden, als ge
brek aan kleding, slechte behui
zing e.d. sterk wordt benadeeld.
De conclusie ligt voor de hand
en zij dekt die van prof. Gou
driaan: zorgt dat de mensen on
der zodanige omstandigheden le
ven, dat het werken er gunstig
door wordt beïnvloed.
De regering past de methode
van prof. Goudriaan niet toe; zij
stelt ons tot doel: hard werken,
veel exporteren en dan komen we
er wel, wie weet wanneer. Het is
een doel op lange afstand, dat al
leen bereikbaar is, als men er de
mensen geestdriftig voor v/eet te
maken. Maar dat gebeurt nu net
niet. De regering brengt ons niet
het besef bij, dat we bezig zijn ons
te bevrijden, of te vechten voor
onze economische vrijheid, voor
het herwinnen van een deel onzer
vroegere welvaart. Ze laat ons
zwoegen als grondwerkers, die
geen zon kunnen zien.
Wederopbouw en Volkshuisves-
ting, nemen in het totale complex
van arbeid voor een nieuwe toe
komst een zeer belangrijke plaats
in. Maar zij zijn geen brandpun
ten van geestdrift, qeen kracht
centra voor het lenigen van
noden, zij worden niet aangepakt
met het élan en de doelbewust
heid. die vereist zijn. De woning
nood, zoals wij die nu kennen, is
een kanker voor ons volksbe
staan; deze leidt tot zedenverwil
dering, de geestelijke volksge
zondheid wordt er in alle opzich
ten door geschaad, de arbeids
kracht van ons volk wordt er door
ondermijnd.
Het is van primair belang, dat
er aan Wederopbouw en Volks
huisvesting iemand komt, die be
grip heeft voor de nijpende toe
stand en met krachtige hand aan
het werk gaat en ons volk weet
te geven: een doel om voor te
werken en te leven.
VRIJ VEEL WIND
Weersverwach
ting, geldig van
Vrijdagavond tot
Zaterdagavond:
V Aanvankelijk tU-
delijk stormachtl-
ge. later wat af-
v\ nemende Zuid-
Westelijke wind.
zwaar be-
met enkele
Zacht voor
de tijd van het
jaar.
Zon op 8 23 uur, onder 17.23
csieiij
V7 SjS> Meest
7/^-* wolkt e
buien. 2
de tild
31 Jan.
uur. Maan op uur. onder" 10.50 u.
