Per dag gaat minstens 75 maal
de overweg dicht
r 3
r
oaiair
r
Kleuterschool, vreugdebron
voor het kind
Spakenburg maakte zich op
voor de palingvangst
Per uur gaan 550 voetgangers
over de luchtbrug
'n Heerlijke tocht door een Lenteland
van uitbundige pracht: Bloesems
lil
Bedrijvigheid in de haven, want...
vannacht varen ze!
Zaterdag 1 Mei 1948
Nog steeds is het Soesterkwartier geen stap dichter gekomen by een
oplossing van de overwegmisèrc. Integendeel zijn door de gestadige uit
breiding en vestiging der industrieën, door de groei van de bevolking
van het Soesterkwartier en het veelvuldiger contact van deze bevolking
van het Soesterkwartier en het veelvuldiger contact vap deze bevolking j hebben met een afschuwelijke wo-
met de binnenstad (we gaan meer „uit" dan in de jaren van vóór 1940),
de overwegperikelen nog groter geworden dan voor de bezettingstijd al
het geval was.
was desty.ds reeds aan dc landzijde
een bochtige weg geprojecteerd,
welke enerzijds door middel van
oen viaduct over de spoorweg naar
Hilversum en door aansluiting aan
de straatweg bij Birkhoven het
grote verkeerniit de richtinc Am
sterdam wilde aantrekken, ander
zijds vooralsnog tegen de spoorlijn
naar Zwolle tussen emplacement en
Eem te pletter liep.
Er moet spoedig een
tunnel komen
VANDAAG-DE-DAG wordt niet
meer gelijk in 1890 de
overweg 22 keren gesloten, doch
reeds tijdens de thans geldende win-
terdicnstregeling snellen (buiten de
extra treinen) dagelijks tussen 7 en
22 uur niet minder dan 64 treinen
naar en uit het Noorden en Oosten
van ons land langs de wachtende
files fietsers en automobilisten.
Minstens 75 malen per dag wordt
de enige verkeersslagader tussen
15000 bewoners van het Soester
kwartier met de industriewijk aan
de eene kant en dc rest van de stad
aan gene zijde afgeknepen en wan
neer 's zomers de honderdduizen
den vacantieganger^ultzwermen en
treinvertraging veroorzaken, is het
voor de mensen uit het Soester
kwartier helemaal misère-ouvert-
met een praatje.
Bij een vertraging immers van
de grote sneltreinen naar Oost en
Noord met slechts 10 12 mi
nuten, is het heel normaal, dat de
overwegbomen gedurende meer
dan een kwartier achtereen ge
sloten blyven. En deze sneltrei
nen lopen iedere twee uur
Aan elke Amersfoorter, die meer
malen dc overweg moet passeren,
zal het beeld bekend zijn van ter
gend-langzaam neerdalende spoor
bomen: elkeen die in de buurt er
van is vliegt met een ren Adje
Paulen of Jantje Pijnenburg is er
niets bij naar de nauwe door
gang van wandelaars, die gedu
rende korte tijd nog open blijft.
Zelfs de handigheid, waarmee de
overwegwachters hun verantwoor
delijke taak vervullen, kan niet ver
hoeden dat chaotische verkeersop
stoppingen voorkomen, wanneer de
overweg lang gesloten moeten blij
ven. Al by een wachttijd van één of
twee minuten hoopt zich (vooral op
spitsuren) ongelofelijk snel een
menigte fietsers op.
Schrijver dezes nam zich do moei
te eens gedurende enige dagen op
verschillende uren het lichte ver
keer to tellen: Op het spitsuur van
een werkdagmiddag tussen 17 uur
en 18.12 teldo hij gedurende 55 „rij»
minuten" nlot minder dan 2254
fietsers. In de 72 telminuton was
dus gedurende 17 minuten (8 x) de
overweg gesloten geweest.
Om 17.07 stonden 75 fietsers voor
de afsluitbomen te wachten, om
17.16 waren het er 96, bij het. pas
seren van do trein om 17.20: 70, om
17.30 (toen het oponthoud 4 minu
ten duurde) 95; om 17.86 waren
dan 163 wielrijders shamgestroomd
binnen twee minuten nlot minder
en vloeide binnen vier minuten tel-
tjjd een stroom van 323 wielrijders
door de opening van de overweg.
Ook op een stil uur als Zaterdag
middag tussen 3 en 4 uur was het
aantal fietsers nog behoorlijk
groot: ongeveer 20 per minuut.
Ook dèn duurde het wachten voor
wielry'ders en voetgangers niet lang
en verliepen er meestal twee minu
ten tussen het sluiten van dc voet
gangersoverweg en het ophalen der
spoorbomen#
De „luchtbrug" verwerkte Za
terdag j.l. in de namiddag gemid
deld 9 k 10 persone per minuut.
Op een door-de-weekse avond
werd eenzelfde aantal bereikt.
Aldus afgaande op de schaarse
steekproeven mijnerzijds meen ik,
dat gemiddeld 550 voetgangers
per uur de onprettige klim naar,
de wandeling over en dc afdaling
van de hoge voetbrug onderne
men.
Plannen
Reeds betrekkelijk vroeg werd in
Amersfoort gedacht aan een ruim
telijke scheiding van woonwijk en
industrieterrein, en al in 1919 was
deze gedachte uitgedrukt in het
eerste uitbreidingsplan dat in onze
stad werd ten doop gehouden: op
dit plan sloot een allee van 40 k 50
meter breedte de bebouwing af
langs dfe Noordkant van het Soes
terkwartier. In 1923 vond men dit
echter al niet voldoende meer en
werd een groengordel ontworpen
van 130 meter breedte, welk ont
werp tussen 1929 en 1933 onder
leiding en naar de plannen van ir.
Beltman werd uitgevoerd. De her
innering aan deze prachtige plant
soengordel ligt nog vers in het ge
heugen van elke bewoner van het
Soesterkwartier.
Langs deze brede groenstrook
Dc nieuwe weg
Ook op het kortgeleden vastge
stelde. uitbreidingsplan van het
Soesterkwartier komt deze weg
voor en we hebben slechts het Dag
blad voor Amersfoort van 22 Aug.
1947 voor ons te nemen, om een
duidelijk beeld te krijgen van de be
doeling der ontwerpers: „Door de
groenstrook voert de nieuwe toe
gangsweg uit de richting Amster
dam. verbinding gevende met het te
vernieuwen wegennet. Op de bijge
plaatste afbeelding van het uitbrei
dingsplan merken we op, dat de
grote verkeei*sweg benoorden de
Plantsoengordel uitmondt in de
Nijverheidstraat, ter hoogte van de
Drentse straat.
Dat dit consequenties meebrengt.
ook voor het Soesterkwartier, zal
ieder die enigszins ter plaatse be
kend is, ongetwijfeld begrijpen.
Want het betekent dat de Nijver
heidstraat het natuurlijk vervolg
zal zijn van de grote verkeersweg
SoestBirkhovenPlantsoengordel
en dit houdt meteen in, dat bij het
maken van de zo vurig verlangde
tunnelverbinding tussen Soester
kwartier en stadskern wel „een
beetje" weggebroken zal moeten
worden. En aangezien wc dc eerste
tien jaren nog zullen te kampen
ningnood, betekent dit tevens dat
we voorlopig nog wel niet behoeven
te rekenen op een grote verkeers-
tunneh
Betekent dit dan oolc, dat het
Soesterkwartier met zyn 3500 huis
gezinnen en zijn 15.000 ingezetenen
nog lange jaren zal moeten blijven
*-\
Overweg-misère in
Soesterkwartier (II)
door
P. S. Teeling
oortmodderen met een erg onpret
tige lange luchtbrug en een hemel
tergend obstakel van een chaosvcr-
wekkendo spoorwegovergang?
Wij kunnen het niet geloven, om
dat er m.l. een andere en snellere
oplossing mogelijk dus noodzakelijk
is: een afzonderlijke voetgangers-
en fietserstunnel op het natuurlijko
begin van het Soesterkwartier, zo
als op de in dit artikel afgedrukte
tekening door mij werd aangeduid.
SOESTERWe.0
„Veel meer dan tot nu toe moes
ten eigenlijk de buurtverenigingen
en buurtafdelingen der politieke
partijen zich gaan bezig houden
met do zaken, welke innig verband
houden met het wel en wee van
hun straat, buurt of wijk," zo
schreef ik op 21 Januari 1.1. in mijn
eerste artikel over de geschiedenis
van het Soesterkwartier.
vyordt, zo vraag ik mij wel eens
af, de ellendige misstand van de
overwegmisère inderdaad door on
ze stadgenoten uit het Soester
kwartier wel zo sterk gevoeld Is
het verantwoord, de daadwerkelijke
hulp van het Gemeentebestuur en
de actieve medewerking van de Ge
meenteraad voor de verkrijging van
een afzonderlijke Wielrijders- en
voetgangerstunnel in te roepen?
Het zyn maar vragen, vragen.
Moge er van dc kant van dc oiti
hun activiteit zo bekende bewoners
van het Soesterkwartier een klin
kend antwoord volgen!
Wat is alles vroeg dit
Geuren en zingende
vogels
Amersfoort, wat haar oude
en nieuwe architectuur betreft,
een opmerkelijk welverzorgde stad,
is ons uitgangspunt. Van de mag
nolia's, die zo zoetjesaan hun beste
tijd achter de rug hebben, liggen
de grote bloembladen overal als
mooie schelpen op 't gazon ge
strooid, maar de tulpen beleven
nog hun hoogtijdagen. Maar voor
al bieden de seringen, de witte en
paarse, een feestelijke aanblik: in
eens zijn zij her en der in bloei
gevlogen en ook de sierhoutgewas
sen, waaraan o.a. de namen pruim,
peer en kers zijn verbonden, ver
anderden in wolken en heuvels,
driest of teer van kleur.
Bruiloftstinten aan alle -
kant! Maar laten wij
ook niet de pracht der
weelderige rhododen
drons vergeten en de
blauwe regen, die zich
tegen de warme muren
vlijt. Èn de borders en
bedden der tuinen? Ge
makkelijk zou ik u een
twintigtal planten kun
nen noemen, die er len-
telijk floreren: tot zelfb
in de steden toe heeft
het voorjaar zijn fees
telijke intrede gedaan.
De ontplooiing van het
loof voltrekt zich in hoe
langer hoe sneller tem
po. Indrukwekkend b.v.
is de Berkenlaan, die al
dadelijk in onze reisrou
te is opgenomen, wan
neer wij van 't Station af via de
Arnhemse weg Leusden en het
Zuidelijker gebied van Oost-
Utrecht willen bereiken; boven de
witte stammen zijn huiven van pril
groen gehangen en daartussen ben
gelen gracieus de honderden gou
den katjes. Amersfoort is een verre
van nuchtere stad. Anders zou de
tjiftjaf er zijn naam ni$t roepen,
de boomklever er niet „telegrafe
ren", de vink er niet slaan, de
koolmees er niet slaan, de merel er
niet plechtig fluiten. Genoemd vijf
tal horen wij vanochtend voortdu
rend in het stedelijk gebied, maar
hun muziek wordt natuurlijk na
drukkelijker, wanneer wij de bui
tenkant van Amersfoort hebben
bereikt. Als wij langs de weg lopen,
geflankeerd door eiken, zien wij
tot onze verrassing, dat die al vol
mannelijke bloeiaren hangen, maar
even later merken wij, dat ook
voor de beuken de bloeitijd al is
begonnen,
jaar!
Het melodisch liedje van de fitis
schalt aan alle kant en dat is niet
te verwonderen, want buiten
Amersfoort bevinden wij ons in
een bosrijk gebied, afgewisseld
door weiden, die geel zien van
duizenden paardebloemen. De ge'
kraagde roodstaarten bekronen zin
gend de boomtoppen en het is
werkelijk een feest daar bij de
Hertekop, Lokhorster Bos en Nim-
merdor te vertoeven. Wij zijn hier
met al tet ver van Leusden, waar
allerlei landgoederen en buitenver
blijven, Leusder End.en Schutters
Hoef, de landelijke sfeer accentu
eren. Aardig is, dat in deze streek
de „woud"-typen zo'n boeiend uit
eenlopend karakter dragen: nu
HET GEURIG KRUID... Grote pakken met goudgele slgarettentabak, een
deel van de oogst uit Florida, worden in Recent Lake City door negers In
spoorwagons geladen. Per trein en schip gaat de kostbare lading naar diverse
sigarettenjabrieken in de wereld, die door aankoop beslag hebben weten te
leggen op deze begeerlijke waar.
Boni zuridooifiL zich zonnend op
een braam bind
eens zijn het hoog opgaande stam
men. dan weer genoeglijke hout
wallen en bosjes, die onze aan
dacht vragen.
Ringslangen schuifelen gesmijdig
door de varens of dorre lovers;
soms nemen zij hun weg door een
veld van honderden „voorname"
Salomonszegels, waarvan de eerste
bloemen net zijn opengegaan.
Alom getierelier
Tussen dc beslotenheid van 't
steeds dichter wordend loof is het
een getierelier en gekweel van je
welste: met dit mooie weer zijn de
roodborsten, heggemussen, winter
koningen en groenlingen wonder
wel op dreef. Een hele sensatie is
het dit seizoen voor het eerst te
mogen luisteren naar het uitvoe
rig muzikaal verhaal van een tuin-
fiuiter. Het verschijnen van een
vrij grote vogel veroorzaakt enige
deining bij een' paar mistellijsters,
die nijdig „tandeknarsen"; de op
gewonden vogels zijn een beetje
uit het lood, omdat een koekoek
hun domein toevallig kruist en die
heeft nu eenmaal meer of minder
een roofvogelvoorkomen.
Een bekoring van 't landschap
is, dat overal de vogelkers volop
bloeit, een heel mooie struik, waar
van de bloemen, zo op een afstand,
wel een beetje aan witte seringen
doen denken. Inmiddels hebben
wij het vriendelijke Leusden be
reikt en ook op het verdere ge
deelte van de tocht naar Wouden
berg luistefen wij met aandacht
naar de vogels, die ik al noemde.
Weer genieten wij van hetzelfde
afwisselende landschap: weiden,
waar kieviten en grutto's het hoog
ste woord voeren, bospercelen,
landgoederen en houtwallen. Bij
zonder mooi is liet gebied, waar
door de Lunterse beek stroomt, die
een weelderige begroeiing heeft
van fonteinkruiden en voorjaars-
sterrekroos, dat net begint te
bloeien, maar om dit goed waar te
nemen, moet er een loupe aan te
pas komen. Pimpels, braamsluipers
en zwartkopgrasmussen zingen hun
curieuze of zoetgevooisde deuntjes j
in dit bekoorlijk milieu. Telkens
trekken kokmeeuwen over: het
zullen, naar wij vermoeden, vogels
zyn, die thuis horen in de kolonie
van 't Leersumse Veld.
Als wij De Mof, de vroegertijdse
pleisterplaats der Westfaalse han-
nekemaaiers zijn gepasseerd, bele-
Evcn toeven voor zo'n prachtige
tak appelbloesem.
ven wij in een griendachtig gebied,
op een paar kilometers afstand van
Woudenberg iets heel moois: onze
aandacht wordt op zeker ogenblik
getrokken door gutturale klanken,
die enige verwantschap vertonen
met kikkergekwaak. Maar dan
wordt het ons ineens duidelijk: er
huist een nachtegaal in de dichte
struiken. De vogel zelf krijgen wij
door de maskerende wirwar van
takken en bladeren niet te zien,
maar'-als wij on$ muisstil houden,
klinken ineens de warme volle
trillers en» klaroenen de krachtige
maatslagen. Een feestelijke ge
beurtenis op deze lentedag.
Wij zijn nu niet ver van de
landgoederen Gerestein en Klem
Gerestein en korte tijd later lopen
wij door de straten van Wouden
berg, waarboven het gracieuze
nulboomblauwtje vliegt en waar
progressieve paardenkastanjes de
eerste bloemluchters hebben ontlo
ken. Ten besluite nemen wij nog
even een kijkje in het park achter
het prettig aandoende gemeente
huis. In de gracht bloeien blaar
trekkende boterbloemen en water
ranonkels, op het gazon beemdvos-
sestaart en reukgras. *Forse oude
bomen sieren het park; vooral een
wilg met een bijna verbijsterende
stamomvang trekt er de aandacht.
RINKE TOLMAN.
Soest, 24-4-'48.
Vlucht en vrijheid
Dc profeet Jercmia heeft een
verschrikkelijke boodschap aan zijn
volk te brengen. Hij moet het oor
deel Gods aanzeggen, sloop-werk
verrichten. In dc nationale span
ning en gevaren van z(jn tijd krijgt
dit onwillekeurig dc schijn van
landverraad. Zijn leven wordt dan
ook telkens bedreigd.
Nu vertelt Jercmia 26, dat er
nog een andere profeet was. die
dezelfde boodschap bracht als Je
rcmia. een zekere Uriade zoon
van Scmaja, Uitdrukkelijk wordt
van hem verteld, dat ook hij in
den Naam des Heren profeteerde
tegen stad en tempel. Dc koning
Jojaklm staat hem naar het leven.
Uria, die dit hoort, wordt bang.
laat zijn roeping In de steek, en
vlucht naar Egypte. Leve dc vrij
heid. Maar er wordt een klem com
mando achter hem aangezonden. In
Egypte wordt hij gevangen en hei
melijk meegenomen naar Jerusalem.
Verder worden alleen nog vermeld
dc terechtstelling en hoe zijn lijk in
een massagraf wordt geworpen.,
Terwijl tenslotte vermeld wordt,
hoe Jercmia. die wel op zijn post
bleef, het leven er afbracht.
Voor ons ligt dc weck der be
vrijding. Toespraken worden weer
gehouden, gevallenen herdacht.
Doch dc wolken hangen laag
boven deze wereld. En het Woord
van God. dat in dagep van benau
wenis vlak bij wasen ons beklem
mend aansprak, dreigt in stichtelijk
tcloof te gaan.
Wat vieren wc ny eigenlijk? De
vluchtDat wij dc dans ontspron
gen zijn? Zulk een vlucht zou wel
in het slordige massagraf van een
stervend Europa kunnen eindigen.
Of vieren 'we de vrijheid? Dat is
dc vrijheid van hen. die dc bood
schap hebben verstaan, en die nu
op hup post staan, en vrij zijn in dc
gehoorzaamheid aan dc opdracht,
die bewaard worden zolang ze ge
bruikt worden
Vlucht of vrijheid? Vrede voor
'ons of de vrede Gods?
Daar is geen hulp voorhanden
voor handen dan van God.
van Gocl. die 's werelds landen
heeft onder Zijn gebod.
v. E.
Op de werf klinkt de hamerklop
Voorbereidend onderwijs basis voor verdere studie
Kinderen zingen en
dansen in de zon
„Z
EG, ken ili de mossel
man, de mosselman, de
man van Scheveningen Ho
ge kinderstemmetjes klinken
over de binnenplaats van een
fröbelschooltje. Vier en vijf
jarige miniatuurmensjes, blon
de en bruine, mollige en schrie
le springen over de tegels, blij
om de zon, blij om het spel.
zich volkomen overgevend.
Lang is het geleden dat wii
zelf deze overbekende versjes
zongen. Het klinkt nog zo ver
trouwd in onze oren. dat wij
bima zo'n knuistje zouden grij
pen en meedoen aan dit blijde
kinderspel. Maar wii blijven kil
leen, willen de ban niet verbre
ken, die hen zo in gespannen
aandacht houdt.
Wat zyn er onnoemelijk veel mo
gelijkheden om deze kinderen een
prettige jeugd te bezorgen. En hoe.
veel vreugde beleven de leerkrach
ten aan deze kleine leerlingen. Al
les is nieuw voor hen. Het speel
materiaal is misschien zo heel an
ders dan thuis. In ieder geval wordt
hun hier geleerd er op de luiste
manier mee om te gaan en de gro
te fanta:#? van deze peuters is ver
rassend. Wij hebben hen bezig ge
zien met een mozaïek, de opdracht
luidde: maak een hart. Afkilken
mocht niet en er was bij de kleu
ters ook niet de minste behoefte
om dit te doen. Elk was geheel in
beslag genomen door het eigen
werk. Op de gezichtjes glansden
kleuren van inspanning. Het resul
taat was er dan ook naar. Het ge
heel moest sluiten en van goede
kleurcombinaties zijn, wat voor ons
voor zulke jonge kinderen een moei.
liike opgave leek.
In een ander lokaal hadden de
kinderen „vrije oefeningen". In een
rijk van materiaal voorzien school
tje is de taak der onderwijzeressen
lichtér. Vooral bil deze „vrije oefe
ningen" biykt dat wel heel duide
lijk. Als wij twee knaapjes e-eza-
menlyk blokken zien bouwen stiigt
onze verbazing. Getweeën hebben
zij een dorp gebouwd op de ene
helft van hun bank en op de andere
schepen op zee. met ..echte golven"
bestaande uit driehoekige blokles.
die rii aan rij lagen. Even later
kwamen zli bii juf, om knippapier-
tjes vragen. Jongens doen zoiets
nogal diplomatiek, maar evenmin
als bij de vleiende meisles. is het
moeilijk de kleuters, iets te weige
ren. En waarom zou men de fan
tasie der kinderen niet ontplooien
als het materiaal daa.rtoe in vol
doende mate aanwezig is? Later
zien wij, dat in do „zee" papieren
mensen aan het zv/emmen zlin en
op de dekken v,an de schepen staan
anderen gereed tot een duik.
De meisles verloochenen hun aard
niet. Zij bouwen ziekenhuizen en
schooltjes, een keuken en een kin-
derverblijfplaats. Weer anderen
knippen van helgekleurd papier die
dingen, waar elk kinderhartje naar
uit gaat. Een schaar en een lijm
pot, kleurig papier, een gewillig
oor en goede raad van de toegewij
de „juf", dat is het wereldje, waar
in de kleuters ongestoord willen
leven.
Het klassikaal onderwijs mag na
tuurlijk niet ontbreken. Daarmede
legt men de basis voor hun „werk".
Vervelend vinden zij het niet. maar
toch haalt er niets bil het vrije spel
en het werk naar eigen ingeving.
Geen rumoer
U zult denken dat het dan wel
erg rumoerig moet zijn als al die
kinderen het aantal varieert van
dertig tot soms zestig hun gan
getje gaan. Dan heeft U het toch
mis. Soms schiet er wel eenb een
stemmetje hoog boven het geroeze
moes uit. Natuurlllk. Dat is bij ge
zonde levenslustige kinderen niet
te vermijden. Maar toch heerst er
orde. Tucht is uit den boze cn ook
helemaal niet nodig. Een onderwij
zeres, die haar vak verstaat, heeft
geen moeilijkheden met dezo klein
tjes. die het heerlijk vinden zo'n
„Juf" te- hebben. Vak gebeurt hot
dan ook. dat zi1 zich zo thuis voe
len. dat ze de hele omgeving ver
geten en „mammie" roepen. Dat Is
natuurlijk tekenend voor de pret
tige sfeer waarin dc kleuters op
school leven.
Heel veel ouders staan afwijzend
tegenover fröbelonderwijs. De re
denen zijn heel verschillend van
aard. Het enig kind wordt veelal
thuis gehouden. In de eerste plaats
omdat moeder zelf de ontwikkeling
wil gadeslaan1 waar dan dikwills de
angst voor het oplopen van allerlei
kinderziekten bHkomt. die tóch wol
zullen komen. Moeders van meer
kinderen doen de kleintjes eerder
naar school. Niet enke^ult gemak
zucht. Het is immers juist op zo'n
school, dat de kleuters al vroeg -
meenschapszin wordt bijgebracht.
U moet de kinderen eens samen
zien. De egoïsties krijgen niet veel
kans hun willetje door te drijven.
Intuïtief voelt de tcgenpartH de
fout aan en lapgzaam maar zekpr
wordt die er door de kleintles zelf
uitgedreven. Is het eenmaal zo ver.
dan zün het de beste kameraadjes.
Rivalen
Zo is hun wereldje. Jo best doen
en helpen waar je kan. Er zijn al
tlid rivalen. Maar dlo zijn juist de
stimulans voor de zwakkeren om
ook hun beste beentje voor te zet
ten. En samen komen zi1 er wel.
Een werkstukje gaat van hand tot
hand en wordt geprezen of botweg
door de anderen afgekeurd. Dan
zijn de tranen vlug bij de hand.
Maar „juf" ook. Die kent haar
klantjes wel en weet de luiste
woorden te kiezen om ze weer qj>
te beuren.
Als we weggaan zün de kinderen
in "de klas aan het werk. Hun
„daaaag" klinkt nog in onze oren.
In de gang hangen aan de kap-
stokjes hun jasjes en mutsles en
het speelplaatsie ligt stil en vredig,
kleine voetafdrukken in het zand.
een lichtblauw haarlintje vergeten
ln een hoekje...
%(Vsn onze speciale verslaggever)
SPAKENBURG. VRIJDAG. -
..Eindelijk, vannacht varen wel".
Hoe vaak heb ik dat vandaag al
horen zeggen? Nu het zover is dat
er na weken van ongeduldig
en tevergeefs wachten mag
worden begonnen met dc kuilvis-
scrij. maakt dc ontevredenheid,
die cr sinds weken in het dorp
heerste, vorlopig plaats voor een
prettig gevoel van opluchting.
Over het troebele water van de
haven klinkt het daverend geklop
van hamers. Eigenlijk waren dc
botters allang klaar, maar er blijkt
zo op het laatste nippertje nog
wel het een cn ander te moeten
gebeuren. Hier een plankje, daar
een likje verf cn een nieuw stukje
zinkplaat misstaat ook niet.
Spakenburg leeft op! Niet alleen
dc vissers sjouwen de ganse dag
bij de haven rond. Ook moeder dc
vrouw met haar kroost, dc bak
ker. dc slager, dc visventers. ja
alle dorpsgenoten die even tijd
hebben, kuieren cr heen. Want
iedereen voelt zich diep in z'n
hart nog deel van het visscrsvolk.
dat sinds eeuwen dc Zuiderzee
bevoer cn cr z'n broodje mee
verdiende. Vandaag denken ze
maar liever niet aan de inpolde
ring. aan dc fabrieken die er b(j
het dorp verrezen, aan dc omme
zwaai naar dc industrialisatie.
Want„Vannacht varen we!"
HET begon al in de bus die me
van het Amersfoortse Stations
plein hierhêen bracht. Achter de
druk keuvelende vrouwen in haar
stijfgestevende goed heeft zich een
visser behaaglijk in een hoekje ge
nesteld. De klompen op de vloer
en de paarse kousenvoeten op de
pluche bank. Hij is de enige man
in de bus, die morgen mee vaart
ter kuilvisserij. En als je 't moet
geloven, zal geen paling in 't IJs-
selmeer hem ontsnappen, hoe glad
en glibberig het dier ook is. De
prijs? Tja, veel meer don tachtig
cent per pond verwacht hij dc
eerste .tijd niet. Maar wie zou zich
daar vandaag druk om maken?
Kijk. onze visser heeft een nieuwe
ketel gekocht. De blauwe schou
derdoek wordt opengevouwen en
vrouwengezichten buigen zich
keurend over cje aanwinst voor het
keukengerei van de boot. „Een
goede. Jacob, en hij kan jaren
mee." Er wordt wat zuurzoet ge
lachen. Wie spreekt er nu over
jaren? Die tijd is geweest. Je weet
vandaag immers niet wat er mor
gen gebeuren gaat, om het nou
ereis heel sterk uit te drukken. Hoe
moeilijk hebben ze het dit jaar al
weer niet gehad. Als regel mag er
met de kuilvisserij pas op de eer
ste Mei worden begonnen. De
jonge snoekbaars die 's winters in
de warme, diepe gedeelten van het
IJselmeer blijft, trekt pas als het
warmer wordt naar de ondiepe
stroken langs dc kust. Zo lang
moeten de vissers maar wachten,
want de jonge vis moet gespaard
blijven.
tec gaan even bij de haven kjjkcn
Het mooie weer van de laatste
tijd bracht de vissers er toe. om
een verzoek in te dienen bij het
departement, hen eerder te laten
uitvaren. Dc visserij-inspectie
achtte het ogenblik nog niet ge
komen. En de- vissers werden boos.
De theorie van die trek naar de
kust als het warmer wordt, is nog
helemaal niet bewezen, zeiden ze.
Trouwens, al zou dc jonge snoek
baars dan eenmaal achter de dric-
kilometeflijn langs dc kust zijn,
waar wij niet mogen komen, wat
dan nog? Daar zwemmen ze in de
fuiken, die cr opgesteld staan en
dan gaan ze toch clood. Maar hoe
ze ook protesteerden, hoe er in de
Tweede Kamer ook werd geageerd,
de vergunning kwam niet. „Da's
een schadepost van een dikke zes
tigduizend gulden voor ons dorp
geweest," zegt Jacob. En dat net,
nu ze weer op behoorlijke vang
sten rekenen.
De bus hotst verder. Vlak
voor Bunschoten staan rode
ijzeren binten op een felgele
zandvlakte. Een fabriekshal in
wording. Het materiaal voor
de tweede ligt klaar. Zo zul
len er twaalf op dit grote tcr-
ï'cin verrijzen. Ook worden er
vijftig woningen gebouwd voor
de technici, die er leiding ko
men geven aan de duizend
man personeel.
Dit jaar nog zal cr worden be
gonnen met cle fabricage van sta
len woningen bn over drie, vier
jaar als het bedrijf op volle toeren
draait zullen er per dag drie
complete woningen worden ge
maakt. Nieuwe industrie voor een
vissersvolk.
Lovely
In „d'Oude korporaal", de met
veel antiek ingerichte herberg aan
de ha\*en, zitten een paar Engelsen.
Spakenburg is in trek bij dc bui
tenlanders, die „Holland doen".
Over cle kraakheldere ondergor
dijntjes voor dc ramen kijken ze
naar de bezige mannen op de bot
ters. Er worden nog wat netten
aan boord gedragen, een ander
keurt z'n nieuwe, helwitte zeilen
nog eens, cn op een derde boot zijn
ze druk aan het optuigen. „Lovely",
zeggen de Engelsen en ze nemen
een hap van de lekkere koeken,
waarvan alleen de meesterbakker
van het dorp het recept schijnt tc
kennen. Of zouden ze het gedoe in
de haven bedoelen? Zouden ze
wel iets bevroeden van alle teleur
stelling, alle hoop, alle gevoelens
van onzekerheid die bij de man
nen en vrouwen daar aan de
haven leven? Vannacht, als er op
elk van de ruim honderd botters
zich twee mannen inschepen, als
de touwen worden losgegooid en
de schuiten de donkere nacht ii*
glijden, is er van enige „liefelijk
heid" geen sprake. Dan is er alleen
maar het klagend geschreeuw van
een onrustige meeuw en een bede
in het hart om wat zegen.
Bevrijding
Neen, krijgt U nu maar niet een
beschimmeld bijsmaakje in Uw
mond, dobr aan dit woord de ge
beurtenissen van 3 jaar geleden te
verbinden. Er is intussen alweer
zoveel gebeurd dat die kostelijke
herinneringen in discrediet brengt,
ér wordt bovendien reeds zoveel
over gezegd en geschreven, dat ik
het helemaal niet over die bevrij
ding wou hebben. Ik schrijf over
dit begrip omdat het de eerste dog
van een maand is die doortrokken
is van „bevrijding" in allerlei be
tekenissen. Uiterlijke, maar zeker
niet minder ook: innerlijke bevrij
ding.
Een over die laatste wilde ik het
nu hebben en speciaal over het
zich vrij na-
VRIJE
WOORDEN
door
IR P. SCHUT
ken van twee
gevoelens die
als twee boze
tweelingen
ik laat het aan
de leezr ever
of 't jongens
of meisjes zijn zo enorm veel
moeite en verdriet veroorzaken:
Gevoelens van minderwaardigheid
en van jaloezie.
Dat zijn inderdaad tweelingen,
ongegeneerd lelijke tweelingen. Je
bent jaloers op wat je niet kunt of
niet hebt (vreest kwijt te raken),
je voelt je daardoor gauw minder
waardig en daarom kun je het juist
niet of kryg je 't niet. Erg schema
tisch natuurlijk, maar als U t eer
lijk bij U zelf onderzoekt, zult U me
voor een groot deel gelijk moeten
geven. Wat je er tegen kunt doen?
Dingen die man kan doen m de
perfectie uitvoeren, kleine of »;rote
dingen dat hindert niet. Wie dat
weet te bereiken verliest zijn ge
voel van minderwaardigheid en van
jaloezie. Niet vanzelf! En iedereen
kan dat, als hij wil. Er werd eens
een Mcncius de Chinese filosoof uit
de oudheid gevraagd: Wie is een
groot man? Daarop was zijh ant
woord: „Zij die het kleine in zich
volgen zijn kleine mensen, zij die
het grote in zich volgen grote men
sen!" Dat is de weg naar de bevrij
ding. Het grote in zich volgen.