Een boeken^daad ie grote stijl
10
np
Als perszuivering
nihilisme wordt
1
Busken Huet als politicus
Bliksem ontwrichtte oud
klooster te Elburg
Hoe leeft, leert en werkt
onze soldaat?
Wonderlijke opvattingen van
Raad van Beroep
Oorlog en censuur
Veel schade op
Noord-Veluwe
Kerknieuws
Radio-programma
3
T—JëEFT hel nog zin te schrijven
x x over de zuivering in Nederland?
Het heeft ajleen zin als men twee din-<
gen aanvaardt. Ten eerste, dat zuive
ring loutering moet zijn en dat het van
de wijze, waarop een volk gelouterd
wordt, afhangt of het een nieuw be
staan op zuivere wijze kan gaan op
bouwen. Ten .tweede, dat uit de oor
logservaringen en de zuivering daarna,
lessen getrokken kunnen worden voor
de toekomst, voor het geval een andere
totale Ideologie onze geestelijke vrij
heid mocht willen bedreigen.
We willen Iets zeggen over de pers
zuivering en vragen opnieuw: heeft
dat zin? Ons antwoord is: ja. want er
zijn ruim twee millioen abonné's op
kranten ln Nederland, hetgeen zeggen
wil, dat ieder gezin een dagblad heelt;
het is dus van belang, voor Iedere Ne
derlander, om te weten wat hij van
zijn dagelijkse gast ln huis mag en
meet venvachten. Indien één van de
twee boven geopperde veronderstellin
gen eens werkelijkheid mocht worden.
Vandaar, dat de overheid er kort na
de bevrijding zoveel prijs op heeft ge
steld. dat organen als pers en radio ge
zuiverd zouden worden. Men moet op
zijn dagelijkse voorlichting kunnen re
kenen en weten, dat zij niet beïnvloed
wordt door andere factoren dan die
tot de eerlijke voorlichting^behoren.
BIJ het uitbreken vande jongste
wereldoorlog wisten wij van dergelijke
problemen niets: de betekenis ervan
hebben wij eerst in de loop der be
zetting leren kennen, de een vroeger,
de ander later. Het is begrijpelijk, dat
de meningen over hetgeen gedaan en
gelaten moest worden, uiteenliepen en
het Is ook begrfpclijk. dat zij, die met
de taak der perszuivering belast werden
met oordeel des onderscheids te werk
moesten gaan. Men heeft dan ook bij
de beoordeling van hetgeen persmen
sen gedaan en misdaan hadden, voort
durend rekening gehouden met allerlei
omstandigheden, maar men heeft bij de
perszuivering nimmer nagelaten de na
druk te leggen op deze norm: in een
totale oorlog past principieel alleen
totaal verzet, resp. totale onthouding.
De beteken!» van deze norm heeffc
vooral zin voor de loutering van een
volk en voor de houding ln eventuele
toekomstige gevallen. Men kan fouten
maken, maar het minste 'wat men nog
verwachten ls, dat men van die fouten
leert Dat kan alleen als de norm ln ere
wordt gehouden, consequent wordt aan
gelegd, als de zuivdrende overheid tel
kens weer zegt: niet zó. maar zó.
DE commissie voor de perszuivering
na ln het geval van het Alg.
Handelsblad geconstateerd te hebben,
dat directeur en commissarissen, die
zijn aangebleven gedurende de bezet
ting, „uit nationaal oogpunt door geen
enkel verwijt worden getroffen buiten
hun functie ln de Nederlandse pers",
zegt dan verder, dat zij het gedrag van
deze personen laakbaar acht. „daar ln
deze totale oorlog de nationale plicht
zozeer op de voorgrond komt, dat daar
voor alle andere plichten moeten wij
ken; zij hadden de primaire nationale
plicht niet mede te werken aan een
pers. die niets dan leugenpropaganda en
ondermijning van de waarachtig natio
nale geest bevorderde". Hiermee houdt
de Commissie voor de Perszuivering
de norm zuiver. Onzentwege kunnen
deze betrokkenen dan desnoods op
grond van allerlei verschonende om
standigheden ongestraft blijven, de
zuiverende overheid heeft tenminste de
norm zuiver gehouden en haar uit
spraak is een vermaning: denk er aan.
zó had het gemoeten en zó behoort het
voortaan.
Kwalijk wordt het evenwel, wanneer
dezelfde zuiverende overheid, ditmaal
bij monde van de Raad van beroep, niet
alleen déze norm, maar iedere norm
laat varen en eenvoudig zegt; (even
eens in het geval van directeur en com
missarissen van het Handelsblad) ..ge
hadt uw functie kufinen neerleggen en
dat zouden we heel mooi gevonden
hebben." Maar: „directie en commis
sarissen hebben een andere weg ge
volgd, een weg, die zonder twijfel veel
moeilijker te begaan was, nl. die van
onbaatzuchtige trouw aan 't bedrijf, en
dat is een voortreffelijke bij uitstek
nationale eigenschap."
En dan zegt de raad van beroep let
terlijk: „Men kan bij waardering dezer
twee opvattingen de ene hoger stellen
dan de andere. De raad van beroep
onthoudt zich van het uitspreken van
voorkeur voor een dezer opvattingen
HIJ acht zich niet gerechtigd, een dezer
opvattingen als norm aan te nemen en
daaruit een rechtsgrond te halen voor
een veroonleling tot ontzetting van eni
ge vaderlandslievende burgers, die ge
meend hebben op hun manier hun va
derlandse plicht na te komen."
Met zoveel woorden wordt hier be
toogd: er is geen norm. Radicaal neen
zeggen ls geen norm, en trouw blijven
Parlementair kleingoed
onder de hamer
In de zitting van de Tweede
Kamer van Dinsdag werd de
hoofdschotel gevormd door het
wetsontwerp tot dekking van de
tekorten van het Spoorwegpen
sioenfonds. En oo^ deze hoofd
schotel bleek nog maar vrij mager
te zijn. Na enig overleg, aan het
slot waarvan de minister van Wa
terstaat te kennen gaf de kwestie
der tekorten van pensioenfondsen
in breder verband onder het oog te
willen zien. werd het ontwerp zon
der hoofdelijke .stemming goedge
keurd.
Bij het begin van de vergadering
deelde voorzitter Yan Schaick
mede, dat indien het eindverslag
tijdig zal zijn uitgebracht het de
bedoeling is Vrijdag aanstaande
een aanvang te maken met de
openbare behandeling van het
wetsontwerp van de heer Romme
en de andere voorzitters van Ka
merfracties, met uitzondering van
de heer Wagenaar (CPN), tot wij
ziging van het tiende hoofdstuk
van de Grondwet. Dit voorstel
heeft betrekking op de tijdelijke
overdracht van bevoegdheden van
de ene instantie van burgerlijk ge
zag op een ander orgaan daarvan.
De Eerste Kamer vergaderde gis
teren zowel in middag- als avond
vergadering. Hierbij kwam als
voornaamste wetsontwerp aan de
orde, dat van de minister van jus
titie tot opheffing van Bijzondere
Gerechtshoven, de Bijzondere Raad
van Cassatie en Tribunalen. Dit
ontwerp werd goedgekeurd met
een stemmenverhouding van 24
tegen 4. De tegenstemmers waren
allen leden van de C.H. Opvallend
was, dat terwijl de heer Pollema
(C.H.) als argument om tegen
te stemmen gebruikte dat het ont
werp strijdig v;as met de grond
wet, de partijgenoot van minister
Maarseveen, de heer Wyers juist
de grondwettigheid ervan roemde.
Zowel de voorzitter van Eerste
als van Tweede Kamer brachten
verslag uit van de reis, die zij op
uitnodiging van het Britéfe parle
ment hebben gemaakt
aan het bedrijf, met alle gevolgen daar
van, is er ook geen.
Zulk een rechtspraak, die geen nor
men kent, is het reinste nihilisme. Zij
werkt niet zufverend. niet louterend,
niet vermanend, niet waarschuwend,
niet lerend, zij is het normloze niets
tegenover het totalitaire alles van de
tegenpartij.
Het moet dan ook ledereen een raad
sel zijn, op welke rechtsgronden de
zelfde raad van beroep andere mensen
veroordeelt, die ook meenden „op hun
manier hun vaderlandse plicht na te
komen", die ook trouw, bleven aan hun
bedrijf, hun gezin, hun krant.
Als men het normloze standpunt van
deze raad van beroep aanvaardt, dan
moet de overheid tegen lederen, die
fout is geweest of fout heeft gehandeld,
en dien overeenkomstig werd gestraft,
zeggen: „we trekken alles terug en be
weren het tegendeel".
Deze normloosheid voert ons volk
naar de geestelijke ondergang en maakt
de weg vrij voor collaboratie.
tl EN -andero instantie heeft on-
langs ook haar mening gegeven
over deze zaak, nl. het tribunaal voor
het arrondissement Utrecht, bestaande
uit de heren mr dr J. N. Brcmmer. Th
C. Borst, J. Rljpma en mr W. M. Wes
terhuis, dat een advies gaf in de zaak
tegen de Utrechtse journalist K. In
zijn overwegingen stelt dit tribunaal
deze normen.
„Dat beschuldigde en zeer vele van
zijn collega's, behoudens weinige gun
stige uitzonderingen, blijkbaar bij het
vaststellen van hun gedragslijn er niet
aan gedacht hebben, dat het voor de
vijand van groot belang was. dat juist
de nlet-nat. soc. bladen regelmatig on
der het publick verschenen, om zo
doende door middel van deze z.g. goe
de bladen ongemerkt hun vergif ln de
geest der Nederlanders te druppelen en
deze langzaam maar zeker als goede
nat. socialisten ln het Germaanse rijk
in te lijven;
Dat de taak van een dagblad ls: haar
lexers het nieuws onder de ogen te
brengen, echtodtacen Duits nieuws (z g.
Dlchtung und wahrhelt) van verzinsels,
verdichtsels, leugens, halve waarheden
met hier en daar een brokje waarheid,
maar enkel waarheid, waar men even
tueel zijn commentaar op kan geven
met onderstreping van de hoofdpijnten;
Dat het, als men de waarheid niet
meer mocht schrijven, strikt noodza
kelijk werd. de bezettingsjaren door te
gaan zonder een krant, ook al zouden
VOOR MOEDERS die handig zijn
met dc naald en die haar kroost eeas
wat bijzonders willen maken, plaatsen
wij dit grappige span meisjes (Ameri
kaanse meisjes!) Zijn ze niet schattig
in die ^gcclpakjcs?
hierdoor arbeidskrachten, welke werk
zaam waren aan het bedrijf, vrijkomen;
Dat' het argument, dat de Nederlandse
bevolking dan verstoken was van alie
nieuws, niet opgaat, daar, gelijk aan
het tribunaal uit eigen wetenschap be
kend Is, er vele illegale bladen waren,
die het nieuws verspreidden en deze ln
het algemeen beter gelezen werden dan
dc legale bladen;
Dat deze z.g. legale bladen veel na
deel berokkend hebben aan de Illegale
bladen en ten aanzien van dc mede
werkers van laatstgenoemde bladen
ook rechtvaardigheid moet betracht
worden."
Het Utrechtse tribunaal kent geluk
kig wel een norm. Naar onze mening
ls het dc enig Juiste. Er moge veel
tegen gezondigd zijn, door allerlei oor
zaken. zoals onbekendheid ermee, het
feit, dat die norm ons volk niet was
Voorgehouden, door zwakheid, door
overwegingen van allerlei aard. dio het
dan ook noodzakelijk maken dat zulk
een norm met begrip wordt toegepast.
Maar met deze norm voor ogen weet
men tenminste, en goed, hoe het had
moeten zijn en hoe het eventueel ln de
toekomst moet?
Een norm als deze werkt opbouwend,
opvoedend.
De normloosheid van de raad van
beroep werkt het nihilisme, dc onzeker
heid, de slapheid ln de hand.
Dat is niet alleen fnuikend voor de
voorlichting, maar ook voor do weer
standskracht en de geestelijke struc
tuur van ons volk.
Tijdschriften
Engelse houtgravures
„A po 11 o" bevat een reek® fraaie
Engelse houtgravures, waarbij Johan
Schwencke schrijft over de stand van
deze kunst ln Engeland. Hij kent .geen
ander land waar zovclen zich verdrin
gen op eenzelfde hoogte van kunst en
technische bevrevenheid als daar. Dc
hedendaagse Engelse houtgravccrkunst
boeit om haar lyrische idioom, zowel in
gebonden als ongebonden vorm. alzo
niet alleen als vrije prent, maar ook
als boekillustratie en andere toegepaste
grafiek Do velé reproducties geven er
een duidelijk beejd van.
Erna van Osselen maakt enkele noti
ties bij de tentoonstelling „Zo wonen
wij ln Zweden" Zij «Ijst er daarin op.
dat „te weinigen dc moed hebben ge
toond een experiment te wagen, door
opdracht te geven voor een woning
inrichting die voor het heden geconci
pieerd was en deze weinigen werden
gecritiseerd door hun vrienden, die. zien
veilig wetend op hun empire-stoelen.
medelijdend glimlachten, wanneer het
experiment na tien jaar verouderd
bleek. Doch het zeer grote aantal Ne
derlanders. dat nog steeds zijn toe
vlucht neemt tot het antieke meubel,
omdat dit inderdaad „uithoudt beseft
niet, dat men daarmee de ontploo!tn„
van eigen hedendaagse cultuur op nood
lottige wijze blokkeert. Voor een gun
stige ontwikkeling t.a.v. nieuwe meu
bels is eerst de belangstelling nodig van
hen. die zich gaarne verbeelden cul
tuurdragers Van hun volk te zijn. Want
er is nu eenmaal een onmiskenbare
wisselwerking tussen de belangstelling
en ontvankelijkheid van het publiek en
het scheppend vermogen van de kun
stenaar. De ontwerper is dankbaar voor
een gedachtenwisseling en het doel nat
hij zich voor ogen stelt. is. dat de op
drachtgever zich thuis voelt in het voer
hem ontworpen interieur. Door deze
bereidheid van het al te persoonlijke
afstand te doen. zal men tot een vorm
geving komen, die zich eveneens leent
voor een serieproduct, hetgeen echter
allerminst betekent, dat deze meubelen
hierdoor karakterloos zouden moeten
zijn.
Busken Huet was niet alleen literator,
hij was ook politicus. In deze laatste
hoedanigheid heeft hij nooit in een
goed blaadje gestaan Mr. A. S. de
Leeuw heeft daaraan indertijd enige
beschouwingen gewijd, die nu na zijn
dood hij ls in 1941 door de Duitsers
gevangen genomen en naar Polen ge
transporteerd in „De Nieuwe
S t c m" werden gepubliceerd. HU ver
dedigt dc mening, dat Huet als politicus
een nader onderzoek verdient en dat
de „Nationale Vcrtoogen" een machtig
interessant boek zijn Huet was een te
genstander van dc phrase dc huichela
rij en dc halfheid, en dat moest hem.
na de helft van de vorige eeuw. tot
een vijand maken van het Nederlandso
liberalisme Hij voelde zich niet thuis
ln de eeuw van nuttigheid, van de geld
heerschappij. de verheerlijking van de
bourgeois, in de eeuw van het liberale
vooruitgangsgeloof. Zijn tegenzin was
aesthetisch van oorsprong; hij miste, in
wat hem in het Holland dier dagen om
ringde. in de gebeurtenissen van for
maat. ln de mensen karakter. Do
zelfgenoegzaamheid van de Nederlandse
burgerman was hem een ergernis HU
werd een criticus, omdat hij een onte
vredene was. „Alles gaat goed," zo
hoorde hij overal om zich heen. maar
Huet antwoordde: „het gaat niét goed"
en zijn stem nam vermanende of pro-
phetische tonen aan. Maar ook tot do
conservatieven behoorde hij niet.
Er ls voorts* een radio-discussie opge
nomen over „Liberalisme en socialis
me" van Sartre en zUa medewerkers,
proza van Til Brugman en een buiten
lands overzicht van L. do Jong.
Het volgende vers „Zomer" van C.
Buddlngh vonden wij lnAdlnterim
IU lag ln het met gele boterbloemen
En paarse klaver geborduurde gras,
Ik hoorde bijen om mijn hoofd heen
zoemen
Alsof 't een grote, roze bloemkelk was.
De zon beschoot het land met gouden
pijlen,
Die trillend ln de aarde bleven staan.
En boven mij zag ik met volle zeilen
De clippers naar de blinkende einder
Waar speelgoedkoelcn graasden lange
de bermen
Onder de gembergroene zonneschermen
Die de oude olmen hadden opgestoken.
En dichterbij zag ik twee
brulnglazuren
Paardek zó dromerig naar een vlinder
turen
Alsof zijn vleugeltjes naar haver roken
Er is verder o m. poëzie van Karei
Meeuwcsse en Bert Voeten, proza van
M. Mok; Henri A. Ett publiceert brie
ven van Multatuli aan D. F Tersteeg.
hoofdredacteur van het maandschri'*
/.Nederland".
Naarmate de oorlog in Palcsttna
zich ontwikkelt is het interessant dc
censuur, die in de verschillende lan
den in het Midden Oosten wordt toe
gepast. te vergelijken
Syrië en de Libanon: corresponden
ten moeten hun berichten overleggen,
voordat deze worden verzonden.
Palestina: censuur berust bij de
Haganah; verschillende voorwaarden
zijn opgelegd aan journalisten, die de
troepen vergezellen
Transjordaniè: volledige vrijheid.,
maar wie tegen dc regering gerichte
artikelen schrijft wordt hei land uit
gezet
Egypte: geen censuur. Foto-negatie
ven moeten ontwikkeld worden voor
dat zij uit het land gaan.
BUITENLAND
Ondanks communistische terreur
werd in Zuid-Korea (Am. zone)
door 6 millioen personen gestemd.
Tijdens het weekeind werden meer
dan 100 personen gedood, 62 ge
wond en 233 werden gearresteerd.
In Engeland en Wales overlijden
aan TBC meer jeugdige personen
dan aan welke andere ziekte ook.
Een Amerikaanse film maakt
propaganda voor glazen muren, die
Zij bestaan uit twee platen van een
speciaal soort glas. waartussen zich
gedehydreerde lucht bevindt.
In Nederland zullen binnenkort
ball-point vulpenhouders worden
gefabriceerd.
Het bedrag dat Amerikaanse toe
risten tussen 1948 en 1951 in Eu
ropa ,zullen besteden wordt op 12
pet. van de totale Europese impor
ten uit de V.S. geschat.
De Franse politic neemt geruch
ten, volgeps wélke de Irgoen zou
trachten prinses Elizabeth tijdens
haar bezoek aan Parijs aan het
eind van de week te kidnappen of
te vermoorden, hoogst ernstig op.
BINNENLAND
Omstreeks 18 Mei wordt de Jo
han van Oldenbarnevelt in Am
sterdam verwacht. Aan boord be
vinden zich ongeveer 1400 man der
Koninklijke Landmacht en Lucht
strijdkrachten, waaronder de ba
taljons 1-8 R.I. en 2-6 R.Ï., ruim
100 militairen der Kon. Marine en
ca. 600 militairen van het KNIL.
Ter gelegenheid van het 50-jarig
regeringsjubileum van de Koningiq
wordei) in samenwerking met de
stichting Nederland helpt Indië en
de vereniging Indisch Jeug 1-cen-
trum pakketten verzorgd voor
arme en zieke Indonesische kinde
ren van 12 tot 15 jaar. De gaven
worden uitgereikt op 31 Augustus.
Op verschillende plaatsen in
Ovcrijsel komeji op de aardappel
velden coloradokevers voor.
Het herstel van het tijdens de
oorlogshandelingen in November
1944 zwaar beschadigde gemeente
huis van Drunen zal ongeveer
100.000 gulden kosten. De raad
heeft de gelden inmiddels beschik
baar gesteld.
De in Braoant zo populaire lus
ters Carmelitessen, ook wel There-
siaantjes genoemd, hebben Zondag
en Maandag onder jrote belang
stelling het 75-jarig bestaan van
haar orde herdacht.
Het aantal aangegeven radiotoe
stellen in Nederland bedroeg op 1
Mei j.l. 1.017.758.
Nederland heeft in Canada 8000
ton Canadese gerst en 1000 ton ha
ver aangekocht. Deze granen zul
len in Augustus uit Montreal wor
den verscheept.
(^.EEN boek, dat geschreven is
door A. M. Hammacher en
handelt over de edele mens, de fijne
geest die Jean Francois van
R o y c n was. als het uitgegeven is
door D. A. Daamen's Uitgevers
maatschappij in samenwerking met
A. A. M. Stols, typografisch ver
zorgd door A. Th. van de? Vossen
en gedrukt door Joh. Enschedé en
Zonen, moet een goed boek zün.
Inderdaad het is een prachtig
werk geworden, een monument voor
de man aan wie het is gewijd, een
boek m zün geest en het bete
kent een kostelijk bezit voor allen,
die mr J F. van Roycn persoonlijk
hebben gekend of wel zijn geeste
lijke adeldom uit en door zijn werk
hebben ondergaan.
Hammacher. die zo goed over
kunst en kunstenaars weet te schrij
ven, heeft de mens van Royen op
de juiste wijze benaderd. Het is niet
alleen en uitsluitend zijn werk
zaamheid op het gebied der boek
drukkunst, welke deze man voor
onze beschaving zo belangrijk
maakt. Bovenal is het zijn persoon
lijkheid, de synthese van karakter,
kennis en artistieke ontvankelijk
heid, waardoor hij op zijn omgeving,
hitte en geluid volkomen isoleren^Ü" ^ring van scheppende kunste-
-• - *7 maars. en tevens in een wereld van
nuchtere ambtelijkheid, zün zuive
rende, opbouwende, veredelende in
vloed wist te doen gelden, De au
teur zelf geïnspireerd door de
nobeje figuur beschrijft ons deze
op zinrijke wijze in beheerste, wel
klinkende taal. Hij doet ons zien hoe
van Royen, gezegend met gaven van
hart en hoofd, geestelijke erfschat-
ten zowel van vaders als moeders
zijde. zich ontwikkelt op harmoni
sche wijze. Doch^ moge het soms
hebben geschenen" alsof zijn leven
in huiselijke vrede en arbeids
vreugde kalm verliep, innerlijk was
hij een mens rijk aan spanningen.
Intens beleefde hij zijn tijd cn de
culturele problemen welke zich
voordeden. Met dichters, denkers pn
kunstenaars van allerlei aard heeft
hij gestreefd naar verheffing van
mens en maatschappij uit de doem
Dit jaar zullen dc verkiezingen
voor het presidentschap der Ver
enigde Staten 'worden gehouden.
Deze verkiezingen beloven uiter
mate belangwekkend te worden.
Dc populairste candidaat voor het
'presidentschap is dc veertigjarige
Harold Edward Stassen, Gouver
neur van Minnesota. Hij bekleedt
deze laatste functie al 3 periodes
en wordt genoemd „De Witte
Ridder van Minnesota".
Het hevig onweer, dat Maandag
middag ook boven de Noord-Velu
we woedde, heeft grote schade aan
gericht. Op verschillende plaatsen
sloeg het hemelvuur in.
Het in Elburg gelegen en bij oud
heidkundigen in heel Nederland
bekende Agnietenklooster, wérd
eveneens een prooi van het onweer.
De bliksem sloeg een groot gat in
het dak. Erger was echter, dat de
scheuren, die reeds in het gebouw
aanwezig waren, veel dieper wer
den. Dit had weer tengevolge dat
de voorgevel gevaarlek ging qver-
hellen. Men was bang, dat het ge
bouw in zou storten» Met het oog
daarop is de aangrenzende Juffe
renstraat gedeeltelijk afgezet. Van
gemeentewege werden de muren
gestut. Het verkeer ondervindt gro
te hinder.
Het Agnietenklooster, dat in
1418 gesticht werd was een
Jufferen-klooster. De dames
wareh uit de deftige stand cn
waren gekleed als „grauwe
zusteren". Ze leefden als ter
tiarissen naar de derde regel
van St. Franciscus. In het be
gin van de 80-jarige oorlog
werd het klooster ontruimd.
Het klooster, ressorteert onder
de vereniging voor „Monumenten
zorg", die inmiddels is gewaar
schuwd en het hangt van het oor
deel van deze deskundigen af, wat
er verder met dit historische ge
bouw zal gebeuren.
De radiorede der Koningin
De radiorede, die de Koningin
vandaag om half zes zal houden,
wordt door de Wereldomroep uitge
zonden om half 6 voor Oost-Indië
(13, 16 en 19 meter band), voor
Europa en Afrika om half 8 (25. 31
en *19 meter band) en voor West-
Indië 's nachts half één.
Mr. JEAN FRANCOIS VAN ROYEN
Erflater onzer beschaving de man die een leven
lang op de bres heeft gestaan voor cultuur, kunst en
kunstenaars en wiens verdiensten, in het bijzonder
voor de boekdrukkunst onschatbaar zijn. i
Feuilleton
kleine
negertjes
DOOR AGATHA CHRISTIE
54
Zij kwamen zachtjes de gang langs
(zowel de kamer van Lombard als
die van Armstrong waren verder
van de trap dan de zijne); zonder
aarzelen gingen zij zijn deur voor
bij.
En toen. nam Blore een besluit.
Hij wilde zien, wie het was! De
voetstaDpen waren ongetwijfeld
langs zijn deur naar de trap gegaan.
Waar ging de man heen?
Als Blorehandelde, handelde hij
snel, verrassend snel voor een man,
die er zo dik en langzagm uitzag.
Hij sloop op zijn tenen naar het bed,
stopte lucifers in zi.in zak, haalde de
stekker van de electrische lamp bij
z-ijn bed uit het stopcontact en nam
de lamp op, terwijl hij heL snoer er
omheen wond. Het was een zwaar,
verchroomd geval met een ebonie
ten voet een bruikbaar wapen.
Hij liep geluidloos de kamer door,
haalderfle stoel weg onder de deur
knop. draaide voorzichtig de sleutel
om en schoof de grendel weg. Hij
stapte de gang in. Er klonk een
zaaht geluid beneden in de hal. Blo
re rende zonder geluid te maken op
zijn sokken naar de trap.
Op dit ogenblik begreep hij, hoe
het kwam. dat hij al die geluiden
zo duidelijk gehoord had. De wind
was gaan liggen en de lucht moest
opgeklaard zü'n. Een zwak maan
licht scheen naar binnen door het
gangraam en verlichte de hal bene
den.
Blore ving even een glimp op van
een gestalte, die juist door de voor
deur naar buiten liep.
Midden in zijn achtervolgingsren
de trap af, bleef h\j staan.
Weer had hij zich bijna als een
gek gedragen! Misschien «was dit wel
een val om hem het huis uit te lok
ken!
Maar die andere begreep niet. dat
hij een fout gemaakt had en dat hij
zich overgeleverd had aan Blore.
Eén van de drie kamers bovën
moest nu leeg zijn. Alles wat hem
te doen stond, was te kijken, welke
kamer!
Blore liep vlug door de gang
terug.
Eerst bleef hij staan bij de deur
van dokter Armstrong en klopte. Er
kwam geen antwoord.
Hij wachtte een minuut, toen liep
hij door naar de kamer van Philip
Lombard.
Hier kreeg hij onmiddellijk ge
hoor.
„Wie is daar?"
„Blore. Ik geloof, dat Armstrong
niet in zijn kamer is.-Wacht even."
Hij liep door naar de deur aan
het eind van de gang. Hier klopte
hij nogmaals.
„Juffrouw Claythorne. Juffrouw
Claythorne."
De verschrikte stem van Vera gaf
antwoord.
„Wie is daar. Wat is er?"
„Het is in orde. juffrouw Clay
thorne. Wacht even. Ik kom zo te
rug."
Hij holde terug naar de kamer
van Lombard. Terwijl hij dit deed.
ging de deur open. Daar stond Lom
bard. Hij hield een kaars ln zijn
linkerhand. Hij had zijn broek over
zijn pyama aangetrokken. Zijn rech
terhand stak in de z-ak van zijn
pyama jasje. Hij vroeg scherp:
„Wat betekent dit voor de dui
vel?"
Blore legde snel uit: Lombard's
ogen flikkerden.
„Zo Armstrong? Dus hij is
het!" Hij liep naar de deur van
Armstrong. „Het spijt mij Blore,
maar ik kan niets op jouw gezag
aannemen."
Hü" klopte hard op de deur.
„Armstrong Armstrong."
Er kwam geen antwoord.
Lombard ging op zijn kilieën lig
gen en gluurde door het sleutel
gat. Hij stak zijn pink onhandig in
het gat.
Hij zei:
„De sleutel zit er aan de binnen
kant niet in."
Blore merkte op:
„Dat betekent, dat hij zijn deur
aan de buitenkant heeft afgesloten
en de sleutel heeft meegenomen."
Philip knikte: Een heel gewone
voorzorgsmaatregel. Wij zullen hem
krijgen, Blore.Deze koer, zullen
wij hem krijgen! Eén seconde."
Hij rende naar Vera's kamer.
„Vera."
„Ja."
„Wij zijn op jacht naar Arm-
strong. Hij is niet in z-jjn kamer.
Wat je ook doet, doe je deur niet
open. Begrepen?"
„Ja, ik begrijp het."
„Als Armstrong hier komt en
zegt, dat ik dood ben, of dat Blore
vermoord is, let er dan niet op. Be
grepen? Doe alleen je deur open, als
Blore en ik het beiden zeggen. Dui
delijk?"
Vera antwoordde:
„Ja, ik*ben geen idioot."
Lombard zei: „Uitstekend."
Hij voegde zich bij Blore Hij
zei: „En nu achter hem aan! De
jacht begint!"
Blore zei:
„Wij moesten liever voorzichtig
zijn. Denk er aan, dat hij een revol
ver heeft."
Philip Lombard grinnikte, terwijl
hij de trap af holde. „Daarin vergis
je je." Hij deed de voordeur open
en zei: „De grendel was weggescho
ven zodat hij gemakkelijk weer
naar binnen kan."
Hij vervolgde:
„Ik heb die revolver!" Hij haalde
hem half uit zijn zak. terwijl hij
sprak. „Ik vond hem vannacht weer
in mijn lade."
Blore bleef stokstü'f op de drem
pel staan. Zijn gezicht'betrok. Phi
lip Lombard zag het.
„Wees geen gek. Blore! Ik zal je
niet doodschieten! Ga terug en sluit
jezelf maar in je kamer, als je dat
liever wilt! Ik ga achter Armstrong
aan."
Hij ging in het maanlicht op weg.
Blore volgde hem na een korte aar
zeling.
Hij dacht in zichzelf: „Ik kan er
ook niets meer aan doen, ten
slotte
Tenslotte had hij wel eens meer
met misdadigers, die er eep revol-
op na hielden, te maken gehad. Blo
re mocht dan vele tekortkomingen
bezitten, maar gebrek aan moed
hoorde daar niet toe. Je kon hem
het gevaar aanwijzen en hij zou
het moedig te lijf gaan. Hij was niet
bang voor openlijk gevaar, alleen
voor een vaag gevaar, met een
zweem van bovenaardsheid.
(Wordt vervolgd)
van schraal materialisme, vervlak
kende techniek cn dorre zakelijk
heid. Hij. die vervuld was van Goe
the's universalisme, hU zocht naar
zin en schoonheid cn heeft wij
mogen het dankbaar vaststellen
aan dc verwezenlüking niet te ver
geefs gearbeid. Uit dit bock wordt,
wat een wonder scheen, ons duide
lijk: ,hoe een man in een verant
woordelijke hoge functie, met over-
vuldc dagen, kans zag nog een le-.
ven daarnaast te leiden, een leven
gewijd aan de kunst. Als er van een
tragische kant aan dit leven zou
moeten worden gesproken, dan zou
het daarom zijn, omdat van Roycn
hoewel hij verdienstelijke ge
dichten Jiecft geschreven cn kern-
achtige, lezenswaardige essays
geen scheppend kunstenaar in eigen
lijke zin is geweest. Zijn ontvan
kelijkheid cn kunstzin echter dreven
hem naar de typografie, dc kunst
van het schone boek. En hli die
overtuigd was van de verheffende
levcnvcrvullcndo kracht van het
ambacht, en van de veredeling daar
van heilzame invloed verwachtte op
het culturele peil van ons volk, hij
zelf vulde zijn leven, maakte het
schoner en rijker, door een ambacht
goed te leren en het volledig te
begrijpen. Hji, de secretaris-generaal
van P.T.T., leerde de zethaak han
teren bij Enschedé in Haarlem cn
offerde daarvoor vele uren van
avond cn nacht. Hij bezocht grote
typografische kunstenaars cn be
sprak met hen hun en eigen resul
taten van boekdrukkunst; h\l hield
lezingen cn schreef artikelen. Ein
delijk dan bereikte hü zijn doel: een
eigen handpers, eigen lettertypen.
En prachtige grafische producten,
waarin bockdrukkunstigc volkomen-
heid dicht benaderd werd, gaf hü in
het licht samen met kunstenaars als
Greshoff, van Eyck, Boutcns. Dc
Roos, Pisarro; heeft hij gewerkt en
gestreefd en samen met hen rük.
dommen geschapen, die onverganke
lijk zij 't dan voor velen ontoe-
gankelük zullen blijven.
Maar dan vertelt Hammacher in
dit voortreffelijke boek nog van
zün prachtige werk verricht als se
cretaris van P.T.T. ter verbetering
en veredeling van het drukwerk,
hoe hü cr. niet dan na veel moeite
in slaagde dc kunstenaars in te
schakelen bij het ontwerpen van
postzegels, reclameplaten, druk
werk. Voorts hoe hij, organisato
risch. groot werk verrichtte terwillo
van dc kunstenaars cn als voorzitter
van dc \*.A.N.K. hun belangen be
hartigde cn hen trachtte te leiden
tot meer eenheid onderling. Deze
arbeid werd hem noodlottig! Toen
in 1940 do Duitsers binnenvielen
was het zijn plan zich terug to trek-
Ken cn te leven het eigen leven van
de geest; opnieuw zich te wijden
aan zijn Kunera-pcrs die, tenge
volge van zo absorberende bezig
heid in het grqtc staatsbedrüf. zün
sturende hand lang had moeten ont
beren. Doch het leven, dc kunstwe
reld in nood. eiste hom op.. Hij
trachtte nog de kunstenaars te be
hoeden voor Duitse geestelijke
dwang (oprichting van het N-O.K.)
en werd als Dcutsch-feindlich op
een kwade dag gearresteerd, naar
het kamp Amersfoort gebracht om
daar te lijden cn te sterven. Deze
mens had niet do physischc kracht
om ontberingen te weerstaan maar,
innerlijk gaaf en sterk, had hü wel
de ^eestclüke kracht om dc dood
onbevangen cn zonder vrees in de
ogen te zien.
Zün sterven daar in Amersfoort
(10 Juni 1942) werd zegen voor hen
die getuigen waren van zijn hero-
isch afscheid van een schoon en
verheven leven.
Dit voorname boek is verlucht
met een portrcttekening van S. L.
Hartz cn een aantal afbeeldingen
van pagina's uit door van Royen
verzorgde of door hem zelf gedruk
te uitgaven,C. T.
Legertentoonstelling
wordt Zaterdag
geopend
Zaterdag om 11 uur in de mor
gen zal de minister van Oorlog de
eerste grote nationale legertentoon
stelling na de oorlog in aanwezig
heid van talrijke autoriteiten ope
nen. Dan zal een initiatief, dat al
heel lang in de pen was cn dat een
nauwe band tussen leger en bevol
king beoogt, zijn beslag hebben ge
kregen. Men had nl. opgemerkt dat
de belangstelling voor het leger in
de laatste.tijd wat was verflauwd,
terwijl véle ouders in het onge
wisse zaten over de tijdsbesteding
van hun zoons.
Het 200-jarig bestaan der genie
vormde een gerede aanleiding om
het initiatief ten uitvoer te bren
gen, waarbij Utrecht de primeur
heeft, tcrv/ijl dc tentoonstelling
vervolgens Den Haag, Rotterdam
Amsterdam, Groningen, Enschedé
en Eindhoven zal aandoen. Onder
auspiciën van de Kon. Ned. Ver.
„Ons Leger" is door de Leger
Voorlichtingsdienst een expositie
georganiseerd, die uniek mag heten
in de Nederlandse krijgsgeschiede
nis.
Over de inrichting der tentoon
stelling hebben v/e al het een
ander gepubliceerd, doch op een
persconferentie heeftvmajoor H. E.
Jansèen nog nadere toelichtingen
gegeven. De hele opzet van het
plan is, het publiek te laten zien,
hoe de soldatendienst is ingericht,
hoe de soldaat leeft, leert en werkt.
Zo is er aan de ingang een grote
tent ingericht daarin duidelijk
wordt weergegeven de geestelijke
cn materiële zorg voor de militai
ren: b.v. cL Psychologische Dienst,
Geneeskundige Dienst, Centraal
Indelingsbureau, RAO, Legcrvoor-
lichtingsdienst, NIWIN enz. enz.
Rondgaand over het terrein,
komt men eerst in de filmtent. Hier
draait een naar men belooft
aardige documentaire met pfopa-
gandistische strekking, waarvan
het scenario werd geschreven door
thans le luit. Kees Stip, de
schepper van Diewertje Diekema
en waarvoor de muziek werd ver-
Ned. Herv. kerk
Drietal te Lelden (vac. D. Kuilman)
van Leeuwen te s-Gravenhage. dr.
E. H Oppcnhcimer te Hallum (Fr.)
D J F. v. Voorst 3/ader te Eefde
(Gld); té Utrecht (vac M. N. W. Smit)
H. M. J. van Duynen te Almelo, dr. H.
v. d. Loos te Schoten (Haarlem-N.),
en A. Th. Stegcnga te Arnhem.
Beroepen te Boskoop (tocz.) G. C
Tromp tc Dulvendrccht; te Hlcn en
Dodewaard (toez.) N. Kooremnn te
Schcrpenissc (Z te Raalte M. Hylkc-
ma tc Kloosterhaar: te Wierden (O.)
(toez H. A. van Slooten te Haaf ten;
te Zonncmaire (Z.) Th. C E. da Costa
te Oudenbosch: tc Papendrecht W. L.
Tukker te Blcskensgraaf.
Ecdankt voor Breukelen (2e pred. pi.)
M. C Groenewoud te Hecmse; voor
Koudckerke (Z (2e pred. pi.) J. H.
Renting te Helnkenszand; voor Leeu
warden Th. E v. d. Brug tc Apeldoorn,
voor Vclp H. van Vliet tc Krrkradc-
Chevremont; voor Wilnls J. W. v. d.
Linden te Kootwijk.
Gcrof. kerken
Beroepen te Loppersum A. Brink te
Blija; te Gerkesklooster-Slroobos S. G.
Bloem te Hoogkerk: te Lutten a' d
Dedemsvaart A Brink tc Blija; te Zwa
gerveen W. H J. dé Boer te MJdwolda
(Old
Benoemd tot hulppred. te Halle W.
v d. Kerk, em prea. te Sprang (NBr.)
Bedankt voor de benoeming tot hulp
pred. te Heerenveen K. Runia. cand.
te Oudeschoot.
Geref. kerken onderh. art. 31 K.O.
Aangenomen naar, Leeuwarden G.
Janssen te Zuldlarén. die bedankte
voor Heemstede.
Chr. Geref. kerken
Bedankt voor Hasselt (O.) L. Hol-
trigter te Harlingen.
Vrije Evang. gemeenten
Aangenomen naar NiJverdal N. Post-
ma te Veendam.
vaardigd door v. d. Griendt. Pro-
filti verfilmde deze „Les van het
verleden" en Utrecht beleeft de
wereldpremière.
Na de filmtentcn kan men de
diverse onderdelen cn het mate
rieel aanschouwen: zoals reeds
gemeld de stormschool met een
echte stormbaan, de sportschool,
de cavalerie met de pantserwagens,
de artillerie met alle zware wa
pens, de Cadi met verpozingsten
ten; dc technische kanten zoals
RIMI, A AT, de chauffeursoplei
ding, de geneeskundige troepen, de
pioniers met pen baileybrug die
naar de vyver loopt waarop het
publick het drijvend materiaal kan
bezien. Voorts zijn er nog tentjes
met instructiefilms, demobilisatie-
perikelen, een echte schietbaan,
een imitatie Indische voorpost
niets schijnt er vergeten op deze
veelbelovende expositie, die dage
lijks tegen 25 cent entree van half
twee tot 9 uur geopend zal zün
(behalve 's Zondags) met reductie
voor scholen en militaire groepen;
veertien dagen lang.
(Ingezonden mededeling)
Een
man. die een zaak
in Likeur had,
Zei, toen ie eens bU de
coiffeur zat,
„Scheer me vlug cn
correct,
'k Moet weer terug
cn direct:
Er is „TIP" dc
buurt loopt m'n deur
plat."
'n TIP VAN BOOTZ
Inz. Hr Th. H Nijmegen, ontv, 1 fl. TIP
Hedenavond
HILVERSUM I: 19.— Gelelde eco
nomie. 19 15 Sllvcstri kwartet, 19.30
Voor de Jeugd. 19 -10 Jeugdnleuws, 19 -15
Lezen ln de bijbel. 20 Nws. 20.05 Din
gen van dc dag. 20.15 Opera program
ma, 21.30 De wegen van het noodlot,
22.15 Pianospel. 22.25 Cabaret (Wlm
Kan), 22.-15 Van bock tot bock, 23.
Nws, -23 15 Zang. 23.30—24.— Gr. muz.
HILVERSUM II: 19— Nws. 10.15
Reg uitzending. 19 30 Actueel geluld,
10 45 Engelse les, 20 Nws. 20.15 Sangh
cn Spel. 21 Lutherse dienst, 21.40 Te
Deum, 22.10 Echo. 22.30 LUI Kraus, 22 45
Avondoverdenking, 23.— Nws. 23.15
Strijkkwartet. 23.45—24 Zang.
Morgen
HILVERSUM I: 7— Nws. 7.15 Och
tendgymnastiek, 7 30 Gr muziek, 7 50
Dagopening, 8 Nws. 8 15 Gr. muziek.
8.45 Philh. orkest, 9.15 Morgenwijding.
9.30 Morgenwijding, 9.45 Arbeidsvita
minen. 10.30 Van vrouw tot vrouw, 10.35
Hawaiian muziek, 10.50 Kleutertje luis
ter, 11.— Operette muziek, 11.45 Uit do
wereldpers, 12.— Gr. muziek. 12.30
Wccrpraatje. 12.33 In 't Spionnetje.
12.38 Pianoduo, 13— Nws, 13.15 Tho
Avroleans. 14— Dc vrouw, 14.20 Solis
ten-concert, 15.— Voor zieken. 16
Tussen vier cn vijf; 17.— Kalcldoscoop,
17.20 Welk dier dcz^wcck? 17.30 Dans-
orkest. 18.— .Nws. 18 15 Sport. 18.30
Reg. uitzending.
HILVERSUM II: 7 Nws, 7.15 Gr
muilek, 7.45 Morgengebed, 8.— Nws,
8.15 Pluk de dag; 9.Voor de vrouw',
9.05 Ochtcndconccrt. 9 30 Waterstanden.
9.35 Don Kozakkenkoor, 9.45 School
radio, 10.— Symphonleorkcst, 10.15
Morgendienst, 10.45 Orgelspel, 11 Dc
Zonnebloem. 11.45 Gr muziek, 12.03
Dansorkest. 12.55 Zonnewijzer li—
Nws. 13 20 Pianospel, 13.45 Hors'd'Oeu-
vrc, 14.— Metropolcorkcst, 14.30 Ope
ramuziek, 1-1.40 Voor de vrouw. 15
Pianorecital. 15.30 Strijkorkest. 16.—
Bijbellezing; 16.45 Gr. muziek 17
Radiojeugdjournaal. 17.30 Dubbcl-vier
17-.50 Reg ultz., 18.— Ensemble Lach
man, 18.15 Land- en tuinbouw, 18 30
Ensemble Lachman, 18.45 Jonge men
sen en hun beroep.
TUINKALENDER
13 MEI. Kent U de gezellige
Pantoffclplant? Het is een éénjarige
kamerplant; na de bloei wordt ze onder
dénkbetuiging voor het vele genoten
schoons weggedaan, maar ze heeft dan
ook een welbesteed leven achter dc rug.
U behandelt haar als de Cineraria: niet
op de tocht, een koele plek in het volle
licht en vochtige aarde. Zaaitijd: Juli-
Augustus
