DAGBLAD VOOR AMERSFOORT
Minister wijkt niet
voor bedreiging
Het Palestijnse drama
Gebruikt Londen Marshalldollars
voor steun aan Arabieren?
Waarheen met het overschot
aan groenten?
Palestina" bedreigt vriendschap
tussen Engeland en Amerika
ERKEN ISRAEL
DUITS BEWIND
DIT JAAR IN
FUNCTIE
Mestvaalt is goedkoper dan
transport naar Duitsland
WEER HARING TER TAFEL!
».A'
Nederland viert
dubbel feest
Twijfel of huidige melkstroom
aanhoudt
Molotof in de tram
0OK in het
Zaterdag 2£ Mei 1948
Achtste jaargang, No. 1025
Opgericht door de Stichting „Het Parool" - Giro 510330.
Bank: Rottcrdamsche Bank. Postbus 9 Abonnements
prijs 31 cent p. w. of 1— p. kw. Losse nummers 10 cent
Uitgave: N.V. De Nieuwe Pers
Redactie en Administratie: Snouckaertlaan 7, Amersfoort.
Telefoon redactie 4291. Telefoon administratie 6235.
^Hoofdredacteur TJ. DE BO ORDER-
WASHINGTON WENST OPHELDERING:
Dc Amerikaanse regering is van plan het Congres een onder
zoek te laten instellen naar de vraag, of Groot-Brittannië de
Amerikaanse financiële hulp al dan niet gebruikt om de Arabische
legers in Palestina te steunen. Dit werd te Washington bekend
gemaakt nadat de republikeinse senator Owen Brewster had ver
klaard. dat Britse officieren plus acht millioen pond sterling per
jaar door Groot-Brittannië werden afgestaan aan de Transjor-
daanse grensmacht ..op kosten van de Amerikaanse belasting
betaler".
De geruchten dat Amerika over
weegt het uitvoerverbod van wa
pens naar het Midden-Oosten op te
heffen vinden voedsel in de be
kendmaking, dat Truman de presi
dent van de nieuwe Joodse staat,
dr. Chaim Weizmann heeft uitge
nodigd om de Palestijnse aangele
genheden te bespreken. Het Joodse
standpunt werd nog eens verduide
lijkt door een telegram, dat de
voorzitter van het Amerikaanse
Joods congres .dr. Stephen Wise, de
president deed toekomen. Hierin
wordt onmiddellijk stopzetting van
Amerikaanse financiële hulp aan
Engeland verzocht „totdat dit land
ophoudt, Arabische legers te steu
nen". Volgens Wise voert Engeland
een agressie-oorlog tegen Israël.
Perscritiek op Britten
Zelfs de steeds uiterst gematig
de „Christian Science Monitor"
sloot zich bij de critiek van de
Amerikaanse pers op „Engelands
rol" aan en schreef, dat „er voor de
wereld alle reden is om ieder land
te wantrouwen, dat door de Engel
sen is opgeleid." Alle grote Ameri
kaanse bladen van Vrijdag bevat
ten een als advertentie geplaatst
artikel van de zionistische New
York Post, waarin gezegd wordt,
dat „er een dodelijke samenzwe
ring bestaat tegen de wereldvrede
en dat Engeland hierbij betrokken
is."
V.S. waarschuwt Arabieren
Thans blijkt, welke blunder de
Arabieren hebben begaan door
Amerikanen van een Amerikaans
schip te halen. De V.S. hebben
hierin aanleiding gezien de Arabie
ren te waarschuwen zich te ont
houden van discriminerende han
delingen ten opzichte van bezitters
van Amerikaanse paspoorten op
basis van ras, kleur of geloof.
De Amerikaanse houding heeft in
Keratsji tot een geweldige Moham
medaanse demonstratie geleid,
waarbij werd geroepen „weg met
de Amerikaans-Sowjetrussische-
Zionistische as".
Van het oorlogstoneel Palestina
kan worden gemeld, dat de strijd
om Jeruzalem nog lang niet ten
einde is. De Joden beheersen nog
altijd de gehele nieuwe wijk van
Jeruzalem Reuter meldt, dat de
Klaagmuur door Arabieren is ver
overd. De Joodse wijk wordt in een
ruine veranderd. Voor het eerst
smds de strijd in de Heilige Stad
verschenen nu ook vliegtuigen van
de Joodse luchtmacht. De vliegtui
gen van Israël hebben ook opera
ties uitgevoerd in het punt van
Gaza in Zuid Palestina.
Minister Leino dient
ontslag in
De» communistische Finse minis
ter van binnenlandse zaken, Leino,
heeft zjjn ontslag ingediend naar
aanleiding van do motie van wan
trouwen, die door het parlement Is
goedgekeurd. Tot dusverre hebben
geen andere communistische minis
ters dit voorbeeld gevolgd. Integen
deel, de communisten zijn zelfs
voornemens een symnathiemanifes-
tatle voor Leino op touw te zetten.
Wagons Lits-bonnen
kosten 4 maanden
De economische politierechter te
Amsterdam hield zich gisteren bezig
met de uitgebreide distributie-frau
de» bij de Wagons Lits.
Een werkster fungeerde als eert
soort makelaar, die de bonnen via
een vriendin van de chef van de
Wagons Lits ontving en deze daar
na doorverkocht aan eèn ieder, die
zich er voor interesseerde. Duizen
den coupures suiker, margarine,
koffie, thee en eieren kwamen op
deze wijze in de hoofdstedelijke
zwarte handel terecht.
Tegenover de no'itlerechter eaf
de werkster de feiten volmondig
toe, zodat deze zaak vrij eenvoudig
was. Haar verdediger belichtte in
het kort de omstandigheden, welke
deze vrouw, die nog nimmer tevo
ren met de politie in aanraking is
geweest, tot deze praktijken hebben
gebracht. Zij is werkzaam als werk
ster in de speelkamer van het Cen
traal Station tegen een vergoeding
van twaalf gulden per week.
Tezamen met f 3.50, die zij voor een
verhuurde kamer ontvangt, vormt
dit haar gehele inkomen Haar man
is in de oorlog overleden.
De politierechter veroordeelde
haar tot vier maanden, waarvan
twee voorwaardelijk met een proef
tijd van twee jaar.
Weerbericht
NOORDELIJKE WIND
Weersverwachting, gel-
I dig tot Zaterdagavond:
Vrij veel bewolking met
op enkele plaatsen een
buitje. Matige, tijdelijk
vrij krachtige wind tus
sen Noord-West en
Noord. Ongeveer de
zelfde temperatuur als
gisteren.
Zondag 23 Mei. Zon op 4.35, onder
20 38 maan op 2146 onder 4.32.
Maandag 24 Mei: Zon op 4 34. onder
20 40; maan op 22.58, onder 5 02.
Mr. Van der Goes
Eerst adviezen inwinnen,
zegt minister
Erkenning door Nederland van
de staat Israël is vanmiddag ln de
Tweede Kamer ter sprake gebracht
door de heer Van der Goes van
Naters, (Arb.) die aan de minis
ter van buitenlandse zaken de vraag
heeft gesteld, of niet reeds thans
mede ter versterking van de Inter-
nationale positie van het Joodse
volk overgegaan kan worden tot
de facto-erkennlng van de op 14
Mei uitgeroepen staat Israël.
Uit het antwoord van minister
Van Boetzelaer van Oos
terhout blijkt. .dat hierover
overleg moet worden gepleegd met
het ministerie van overzeese ge
biedsdelen. De regering kan eerst
beslifisen na zorgvuldige afweging
van de adviezen, die binnenkomen
wanneer van de zeer uiteenlopende
opvattingen binnen het Koninkriik
kennis zal zijn genomen. Reeds
wordt met de Benelux-partners en
.met de andere mogendheden van het
Vijflandenpact overleg gepleegd.
Op of omstreeks 1 September zal
de eerste stap worden gezet op de
weg naar een regering voor Wcst-
Dultsland. Dan 'zal nl. een consti
tuerende vergadering worden bij
eengeroepen. die een grondwet
voor dit gebied zal opstellen. Nog
dit jaar zal West-Duitsland een re
gering hebben. Dit Is besloten door
Amerika. Engeland. Frankrijk en dc
Benelux-landcn, die hierover tij
dens hun Londense conferentie
over West-Duilslands toekomst tot
een accoord zijn gekomen.
Aangelegenheden betreffende de
exporthandel. het muntwezen en
dc buitenlandse politiek van dit
..halve Duitsland" zullen afhanke
lijk zijn van dc bezettende mo
gendheden de V.S., Groot-Brit
tannië en Frankrijk want deze
houden het recht van veto in deze
kVesties.
Moeilijkheden van technische
aard, die de conferentie te Londen
hebben opgehouden, waren de
eisen van Frankrijk en de Benelux-
landen die enige garanties eisten
ten aanzien van de beperking van
de Duitse oorlogsindustrie. Men is
echter tot overeenstemming geko
men: een internationale autoriteit
zal het toezicht uitoefenen op de
productie van steenkool, cokes en
ijzererts in het Ruhrgebicd. Deze
raad zal. gelijk reeds gemeld, ze
ven leden tellen (de zes landen van
de Londense conferentie, plus
Duitsland); de drie bezettingsmo-
gendheden krijgen elk ty/ee stem
men, de vier andere landen (Bene
lux en Duitsland) elk een 'stem in
dit college.
(Van onze Haagse redacteur)
HOEWEL de kansen op een bevredigende regeling van het geschil
met de Amerikaanse bezett.ingsautoritelten over de levering van
Nederlandse groenten aan Duitsland door een Initiatief van
de Amerikaanse ambassade ln Den Haag Iets schuiven te zün verbeterd,
gaan nu nl wekenlang onze groenten zonder betaling naar Duitsland.
Het behoeft geen verwondering te wekken, dat hier vele stemmen z(jn
opgegaan om de groenten liever naar de mestvaalt te laten gaan, dan
ze naar Duitsland t~ brengen. Het eerste zou nog goedkoper zijn, om
dat Nederland nu boxenuien de transportkosten nog^ moet betalen.
Prijzen in ons land
worden lager
Wat de financiële consequenties
aangaat zou voor deze oplossing
nog wel iets te zeggen zijn. Doch
niemand kan volhouden dat een
vernietiging van groenten op zo
grote schaal moreel verantwoord
is.
Van verschillende zijden is
daartegen aangeveerd, dat het
beter is, deze groenten dan
maar op de Nederlandse markt
te brengen, opdat dit er toe zou
bedragen de hoge, te hoge,
prijzen van de groenten in Ne
derland af te breken en de
groenten binnen het bereik van
de gehele bevolking te bren
gen. Indien dit advies een op
lossing zou inhouden, dan zou
die oplossing ongetwijfeld ge
kozen zijn, want niets zou dan
meer voor de hand liggen.
Do zaak is echter anders. Voor
export naar Duitsland komen uit
sluitend groenten in aanmerking,
waarvan in Nederland zelf vol
doende is. Tot het einde van de vo
rige week had men 6 millioen kg.
naar Duitsland geleverd, waarvan
•1 millioen kg. bicten, m millioen
kg. spinazie en verder sla en der
gelijke groenten.
De hoge prijzen golden in óns
land voor groenten als bloemkool,
and\jv& etc., die andere jaren om
deze tijd nog nauwelijks op de
markt zijn. Dat men daarvoor vrij
hoge prijzen moet betalen acht men
m tuinderskringen redelijk, omdat
het primeurs zyn.
Daling al begonnen
Intussen zün de laatste twee da
gen de prezen xan bloemkool al la
ger geworden door het, ruimere
aanbod. Dat is voor do consumen
ten, zo zeggen de tuinders, een
meevaller, want deze toestand is
aanzienlijk vroeger ingetreden dan
andere jaren.
De regering volgt de groenteprij-
zen zeer nauwgezet. Op het ogen
blik worden de prijzen niet te hoog
geacht. Er is echter binnen korte
tijd een aanzienlijke prijsdaling te
verwachten Welke zoals gezegd,
voor bloemkool reeds is ingetreden.
Ontwikkelt deze daling zich nor
maal. dan is een ingrijpen ook op
een later tijdstip niet te verwach
ten.
Zou dP regering echter de Indruk
krijgen dat op bepaalde plaatsen de
prjj/en kunstmatig boven een rede
lijk peil worden gehouden, dan zal
men niet aarzelen, maatregelen te
treffen, die aan een dergelijke on
gezonde toestand een einde maken.
De Vlandingen SO. dc „Gcstnn". schipperC. van Oostenbracht als
eerste reeds Vrijdag 35\j kantje Hollandse Nieuwe binnen, waarvoor na-
tuurlijk zeer grorc belangstelling bc stondPc kooplustigen, die straks op
dc veiling zullen bieden, genieten reeds van het kostelijk zeebanket.
goeie reis 'oor!mot een
uithaal had het van de pier ge
klonken. daags na Pinksteren, toen de
vissersvloot uitvoer. En ^at heeft een
goeie reis gehad, want gistermiddag
stoomde zijn logger de haven weer
binnen met de eerste Hollandse Nieuwe.
Als bij zijn uitvaart stonden aan de wal
rij aan r11 de nieuwsgierigen, die de
eerste lading verse haring wilden zien
lossen. Vaten vol vijf en -dertig en
een half kantje, een mooie vangst!
rolden over de loopplank uit het ruim
op de wal en van de wal naar de af
slag. Voor gemiddeld een stuiver per
stuk gingen daar die eerstelingen xlot
van dc hand...
„Hollandse Nieuwe" over een paar
dagen zal deze kreet de bewoners van
„gelukkigesteden weer hij het ontbot
in de oren galmen Een bekend geluid,
even vertrouwd als de stem van de
radio-nieuwslezer, even verbeid als de
slag van de acht-uuf-klok „Gelukkige"
steden, waar 's morgens in de vroegte
de vensters op hun hakkepoffers de
straten in- en uitdraaien, waar het
„Hollandse Nieuwe" deuren zal openen,
zoals het vermaarde Sesam uit de
sprookjes Waar huisvaders ln ochtend
jas en op pantoffels naar voren snellen
met een schaaltje en met gepast geld.
Het schaaltje voor dc#vis; het gepaste
geld vanwege de lucht 1
In „gelukkige" steden zullen dtezelf-
1AN0 I i iLtPERL\NÜ
*3?
IXC 0'
[tent
*uumoiuiiJc«ooo kl(v«i(uu«
«MVUHC-C.tMUKCI.se CMVUtCMHV»* 01JK
(ftsMVUICl ZIJHMM* rOTOiMritCHC 0»*»NCiV»«
m NoatowiJK g
Druk'PLAATORUK «flP Z«g«lgn30*3®erTTn
1 AESTETISCHE VERZORGING S LNARTZ
TEKST EU WÜA ROE A A NDUIDINGJ, KRIMPEN
In Duitsland gevallen
Nederlanders worden
overgebracht
De Nederlandse regering heeft in
beginsel besloten, de stoffelijke
overschotten van Nederlanders, die
in Duitsland als slachtoffers van
oorlog of terreur zijn gevallen, naar
ons land te laten overbrengen. Het
eerste transport zal vermoedelijk
Zaterdag 29 Mei of in het begin van
de daarop volgende week uit Ber
lijn in Amersfoort aankomen Te
Amersfoort zullen de stoffelijke
overschotten in een dodenhal wor
den ondergebracht of. indien nodig,
tijdelijk op kerkhoven ter plaatse of
in de omgeving worden begraven.
de huisvaders met naaste buren en
overburen aan de harlngkar een och-
tendgroet wisselen. 21J zullen kijken
naar het scherpe, venijnige „krr, krr'
van het kaakmes en zij zullen, in stilte
genietend. zómaar op straat zo'n glib
berig beest verorberen hoofd In de
nek. de haring voorzichtig bij de staart
gegrepen.
Een dag kan goed beginnen met zulk
een ceremonie, met zulk een voor
proefje
„Hollandse Nieuwe" ach. ook ln
minder gelukkige steden, zelfs ln de
dorpen zal zij verschijnen om snel weer
te verdwijnen In 's mensen maag.
Want zij geniet bekendheid bij velen,
ook zonder bordjes, ook zonder koop-
mans-gcschreeuw Zij heeft zich al
sinds jaren verzekerd van een vaste
plaats op de Hollandse ontbijttafel En
met recht, want herinnert verse haring
„waar de zee nog op ligt" niet
aan zon en zout xvater? Doet zij niet
ongemerkt denken aan een heerlijke
vacantie, vooral omdat zij haar komst
meldt op een dag. die een fraaie zomer
belooft?
„Hollandse Nieuwe" nog veel meer
zouden wij over haar willen schrijven,
maar het was nu eenmaal ons plan
te volstaan met een sober „Welkom
thuis!"
De minister van Binnenlandse Zaken
heeft medegedeeld, dat de ministerraad
de datum voor de viering van het re
geringsjubileum van Koningin Wilhel-
mlna en von dp 300-jarlge onafhanke
lijkheid #/an Nederland heeft vastge
steld op Dinsdag 31 Augustus 1948.
Het ANP deelt mee. dat de Oudo
S.D.A.P. en dc Vooruitstrevende
partij voor Wereldregering, waarin
opgenomen de Nederlandse Bellamy
Partij, hebben besloten, met een
gemeenschappelijk verkiezingspro
gramma en candidatenlilst aan de
verkiezingen deel te nemen.
De strijd om de bonloze melk
(Van onze Haagse redacteur)
Bedreiging Is nu Juist niet het
aangewezen middel om vruchtbare
besprekingen te forceren. deelde
ons vanmorgen het departement
van Landbouw. Visserij en Voed
selvoorziening mede, in antwoord
op de vraag, welk standpunt de
overheid zal innemen tegenover de
cis van de melkhandelaren om de
mclkdistributlc op tc heffen.
De vraag of de door de melkhan
delaren aangekondigde actie zal
doorgaan is overigens nog volko
men open. Want van een algemene
actie zal geen sprake zijn, nu zeker
is dat de confessioneel georgani
seerde melkhandelarcn de methode
van hun collega's niet zullen vol
gen en nu bovendien dc vakgroep
nog nadrukkelijk haar afkeuring
over dit besluit heeft uitgesproken.
Geheel los van deze actie is de
vraag of de melkdistributie gehand
haafd moet worden het onderwerp
van een diepgaand onderzoek.
Overhaast zal men daarbij niet te
werk gaan. Ook vorig jaar hccfl
men immers op het ogenblik dat dc
melkproductie een top had bereikt
krachtig op opheffing van de dis
tributie aangedrongen. In plaats
daarvan moest aan het eind van het
jaar het mclkrantsoen worden ver
laagd.
Ongetwijfeld zijn de omstandig
heden nu beter. Vandaar dat na
een herstel van het rantsoen op dc
oude hoogte ccn verhoging en ver
volgens nog een tijdelijke verho
ging is ingevoerd; deze laatste geldt
voor zés tot acht weken, waarin
men dan de tijd heeft om de afne
ming te bestuderen.
Het gevaar voor clandestien
karnen, een overweging welke
vorig jaar nog zeer sterk van
invloed op de besiissmgen is
geweest, is dit jaar sterk in be
tekenis gedaald, omdat de
melkprijzen thans verhoogd
zijn en omdat dc keuzebon voor
boter-margarine de neiging lot
clandestien karnen stellig aan
zienlijk heeft doen vernyndc-
ren.
Dit alles zou kunnen pleiten voor
een ofheffing van de melkdistribu
tie. Men moet echter toch nog
nauwkeurig onderzoeken of niet de
vrijmaking van de melk een ver
mindering van de export van melk
vet zou kunnen betekenen en of
ook de belangstelling voor melk
niet zó groot zal zijn, dat de vraag
later in het seizoen, als men over
de top van thans heen zal zijn het
aanbod zal overtreffen Want niets
schuwt men zo zeer als het weer
rantsoeneren van artikelen, welke
reeds vrij zijn gegeven. Dit onder
zoek is ingeluid met de tijdelijke
verhoging van vorige week. Over
bezette
Duitsland is Sint
Bureaucratius <*n groot
heilige hard en on'
vermurwbaar als niet aan
de letter van de voor'
schriften is voldaan,
maar dc dienstvaardig'
héld zelf. zodra formeel
maar alles in orde.is.
Typerend voor dc twee- 07
tijdigheid van het karak' jOICTrC VCTflttQl
ter van deze niet geca- 1 -
noniscerde heilige is het
volgende:
bemerking: ..kan zonder
pasfoto met in behande-
ling worden genomen."
Maar pasfoto's zijn
moeilijk tc krijgen in
Duitsland. Zes maanden
lang probeerde onze
journalist dc ene dag
aan een pasfoto te komen
Een Duits journalist te
Frankfurt had een tram-
abonnement nodig en
stuurde het gebruikelijke
aanvraagformulier in
doch zonder dc vereiste
pasfoto omdat hij er geen
had.
Prompt kreeg hij zijn
aanvrage terug met de
en de andere zijn abon
nement zonder pasfoto
tc krijgen. Dc tramdtrec-
tic schreef hem tenslotte
dat het inderdaad te gek
was, dat hem geen abon
nement kon worden uit
gereikt. maar dat voor
schrift nu eenmaal voor
schrift was en dat hem
met aandrang werd ver
zocht. geen aanvraagfor
mulieren meer in tc stu
ren. Toen dc getergde
journalist, na deze brief
verfrommeld en in dc
prullcmand tc hebben
geworpen voor dc zo
veelste maal alle laden
van zijn schrijfbureau
overhoop haalde om tc
zien of zich tussen dc
paperassen misschien
toch nog ccn foto'tje be
vond dat hem tot dus
verre was ontgaan, kreeg
hij opeens een oude foto
van Molotof in handen
Hij grijnsde breed,
knipte het conterfeitscl
van dc Russsichc minis
ter van buitenlandse za
ken op dc juiste maat en
zond het met een nieuw
aanvraagformulier aan
de afdeling abonnemen
ten van het trambedrijf
cn zie: hij kreeg zijn
abonrjement en hij rijdt
er nog mee.
do uitslag valt niets te zeggen en
men kan dan ook nauwelijks ver
wachten dat dc regering aan het
standpunt van de mclkhandelnren
legemoet zal komen, vóór de resul
taten bekend zijn. En zeker zal zü
dat niet doen, zolang het mes niet
is opgeborgen.
Intussen heeft men dc hoop dat
de melkhandelarcn niet tot uitvoe
ring van hun besluit zullen over
gaan. Op grond van deze hoop heeft
men nog geen speciale maatregelen
genomen, doch gaat het dreigement
in vervulling, dan zal men zeker
niet aarzelen, zo werd ons medege
deeld om maatregelen tc treffen.
Nader vernemen wij, dat het de
bedoeling Is dat heden. Zaterdag
een bespreking al plaats vinden
tussen dr minister en de Federatie
van Melkhandelarcn om langs de
ze weg te komen tot een vergelijk.
Twee uur directeur
van Philips
Geuzcnlcidcrkomt voor
„Als Mussert cn Van Rnppard
van de kaart zijn, word ik dc grote
man in Nederland". Deze cn der
gelijke verhalen vertelde de Haag
se advocaat mr Th. Boddez, tijdens
de bezetting aan verschillende men
sen. die heden legen hem getuig
den voor het tribunaal.
Mr B., die in 1944 door de Duit
sers tot directeur-generaal van Phi
lips werd benoemd en er volgens
zijn zeggen twee uur en een kwar
tier in functie was, ontkende thans
veel en bagatelliseerde dc rest der
afgelegde verklaringen.
Evenwel erkende hij zijn relatie
met de Duitse minister Frank, later
„Protektor" in Polen, die voor de
oorlog zijn juridisch correspondent
was. Hi.i erkende eveneens de op
richter tc zijn van de nationnal-so-
cialistiich gerichte stichting „Volks
groep der Geuzen", welke groep in
Februari 1940 door de Nederlandse
regering verboden werd. alsook dat
hij gepoogd heeft deze organisatie
tijdens de bezetting nieuw leven in
te blazen,.
Volgons sommige getuigen heeft
het „illegaal" work van mr B.. die
50.000 gulden toucheerde om enige
Philips employe's uit de Duitse
handen te redden, niets uitgehaald.
Do verdachte be\v-~»*dc hot tegen
gestelde.
Om half negen 's avonds vond de
president het welletjes en schorste
de zaak voor een dag.
Geblikte appelmoes
wordt goedkoper
Appelmoes in blik, die aanvan
kelijk uitsluitend bestemd was
voor ziekenhuizen cn export ls
met ingang van heden vrij ver
krijgbaar. Bovendien is de prijs
per blik met 6 tot 10% vcrl? xgd.
De prijs van een litersblik (ge
schild) bedraagt 88 cent, per halve
liter 50 cent. De ongeschilde prijs
is per liter 77 cent, per halve liter
45 cent.
14" ET PALESTIJNSE DRAMA is
x A niet minder eep Britse dan
een Joodse tragedie. Het is een epi
sode aan het einde van Engelands
koloniale tijdperk, waarop het later
niet met trots zal terugzien, zomin
als op de Boerenoorlog. Hoe gaarne
hadden wij het grote Engelse volk
een ander einde van zijn Palestijns
avontuur gegund.
Nu is het zover, dat de Times in
een hoofdartikel verzekeren kan
dat Engeland op het ogenblik door
de hele wereld belasterd wordt.
Niet slechts miskend maar belas
terd! Als de gezaghebbende orga
nen van een groot land dit gaan
zeggen, is er iets heel erg mis met
dat land. Van onze overburen aan
de Noordzee hebben wij het niet
meer gehoord sedert de donkere
tijden van de worsteling in Zuid-
Afrika. Maar uit andere hoofdste
den hebben wij sedertdien die
ven, dat op geen manier te veront
schuldigen is. Maar 'was er geen
verontschuldiging, verklaring was
er te over voor de desperate ver
bittering, de onbetoomde wraak
zucht van deze Joden, voor het
merendeel autochthone zonen des
lands. Al te gemakkelijk lieten de
Britse militairen zich door hun, op
zich zelf daartegenover begrijpe
lijke gevoelens meeslepen. Zij
maakten van hun algemene afkeer
van de Joden, -ook van de nijvere
en vredelievende Joden, die kort te
voren nog de Deste bondgenoten in
de strijd om het Naburige Oosten
van de Britten waren geweest,
geen geheim. Zo ontstond vijand-
de Exodus toonde, hoezeer de En
gelsen uit het spoor van hun ge
bruikelijk fatsoen raakten. Zij kre
gen alle Joden in Palestina tegen
zich. En hun vergelding was weer,
de Joden, zoveel zij konden te ont-
Maar vele Britten zijn nu een
maal van streek. De Times betoog
de dat de Balfour-declaratie de
Joden wel een nationaal tehuis had
toegezegd, maar niet een zelfstan
dige staat! Is in de Arabische we-
wapenen, en de Arabieren van wa- reld dan voor de Joden een natio-
penen te voorzien, zeer goed we
tend wat deze van zins waren
daarmede te ondernemen.
HET MANDAAT was een mis
lukking. Zozeer dat daarvoor
geen .goedpraten is. Dezer dagen
verkondigde Amery, oud-minister
van koloinen en van dominions, dus
- door
oen neooen wij seaeriaien aie schap t vriendschap
klacht vaak vernomen. En wij zu.- had
len onze Britse vrienden niet aan
doen, deze landen te noemen.
De Engelse pers levert in deze
tijd voor een groot gedeelte een
onverkwikkelijke lectuur. Het volk
moet wel heel erg van streek zijn.
Psychologisch is dit om verschillen
de redenen verklaarbaar. De ge
schiedenis van het Palestijnse man
daat strekt de grootste koloniale
mogendheid welke de wereld ooit
heeft gekend, niet tot glorie. Zij
had daar een taak op zich genomen,
die zij politiek niet heeft aange
kund. En zij heeft die taak niet
met gratie vermogen neer te leg
gen, zoals zij zich uit Indië'en Bir
ma met gratie heeft teruggetrok
ken. Zij is, integendeel, in arren
moede, met vrijwel ordinair kwaad
humeur, uit Palestina weggegaan.
Voor dat kwade humeur waren
er 'ergeeflijker redenen dan eigen
falen: De wandaden der Joodse
terroristen. Veel hebben zij bedre-
had bestaan, ondanks alle teleur
stelling met het Britse beleid. Er
kwamen lelijke dingen voor zoals
de geschiedenis van de emigraqten
op de Exodus, die naar Hamburg
werden getransporteerd, tot grote
voldoening van de Duitsers. Die
voldoening was geen leedvermaak,
tegen de slachtoffers geriéht, maar
tegen de Engelsen. Heel erg mis
plaatst vroegen zij, of de Britten
het wel beter maakten dan hun
eigen landgenoten. Natuurlij"k was
dit dwaas, maar de Duitsers heb
ben nooit schakeringen gevoeld. In
de eerste wereldoorlog was het
voor hen gelijk onrecht. De daden
der Britten, die onze schepen aan
hielden en soms opbrachten, en
hun eigen tactiek, van onze sche
pen te besluipen, en zo mogelijk,
met man en muis tot zinken te
brengen. Het was beide „hinde
ren". Waarom dan verschil ge
maakt?
Maar hoe het zij» het geval van
Dr. M. v. Blankenstein
niet de eerste de beste, dat nie
mand Engeland een verwijt kon
maken, daar het nu eenmaal het
recht had gehad, met zijn mandaat
te doen wat het wilde. Het is het
grofs'te wat gezegd kon worden, zo
in de trant van ue vader, die ver
kondigt dat het niemand aangaat
hoe hij zijn kinderen 'behandelt,
daar dit alleen aan hem overgela
ten is.
Men weet dan wat er aan de
hand is. Het was. niet alleen grof,
maar bovendien ook onjuist. Im
mers, de mandaten van 1919 zijn
onder strikte voorwaarden ver
leend, waartoe hoorde een jaarlijk
se verantwoording tegenover de
mandaatcommissie van de Volken
bond. Amery's bewering heeft dan
ook in Engeland zelf protest uitge
lokt.
naai tehuis mogelijk, onder Ara
bische heerschappij? Wij kunnen
heel goed de onzekerheid der En
gelsen begrijpen tegenover het di
lemma, waarvoor Joelen cn Arabie
ren hen plaatsten. Salomonische
wijsheid was er nodig, om daar
voor een oplossing te vinden. En
juist zowel wijsheid als vastbera
denheid hebben in de Britse be
handeling van het netelige pro
bleem ten enenmale ontbroken. Nu
weet men er blijkbaar weinig an
ders meer op dan de platheden, die
ik hier heb aangehaald.
44 ET EINDE was vooral droevig.
A x Engeland gmg weg, zonder
respijt. Zelfs op verzoek, tot ver
hindering van de ongelukken, die
nu zijn ingetreden, wilde- het geen
dag langer dan bepaald was, meer
blijven. Het smeet zijn verantwoor
delijkheid neer. Hel is de grove
hand van Bevin, die nu het Britse
internationale beleid stuurt. Enge
land wilde echter, terwijl het wei
gerde, zelf de plicht te volbrengen
waarvoor het mandataris was, niet
toelaten dat anderen de dreigende
rampen trachten te bezweren, zo
lang het zelf nog iets in Palestina
te zeggen had. Zijn gedrag was
gekenmerkt door cynische onhan
delbaarheid. Tot het laatst bleef
het doorgaan, iedere versterking
voor de Joden tegen te houden
door middel van een blokkade,
waarvoor reeds de rechtvaardiging
vervallen was. Tegelijkertijd ech
ter liet he* toe, dat Arabieren uit
de naburige landen het land in on
geregelde benden binnenkwamen.
Het maakte er geen bezwaar tegen
dat zijn vazal, de koning van
Transjordanië, aanstalten maakte
om zijn door Britten aangevoerde
en door Engeland betaalde ge
wapende troepen Palestina te la
ten binnenrukken. Het deed dit niet
in het geheim, maar kondigde het
zo luid mogelijk aan.
Op een persconferentie te Londen
is een gemachtigde van het Fo
reign Office gevraagd, of Engeland
de Brits officieren in het Arabi
sche legioen veroorloven zou de
invasietroepen aan te voeren; of
het voortging die troepen te subsi
diëren; of het nu verder wapenen
leveren zou aan Egypte, Irak en
Transjordanië. Het antwoord was,
dat Engeland zijn contractuele ver
plichtingen zou nakomen, zolang de
Verenigde Naties het onrechtmati
ge van de invasie niet hadden vast
gesteld. Engeland qeemt düs aan,
dat de oorlog der Arabieren tegen
de Joden een geoorloofde strijd is.
waaraan Engeland zijn steun kan
verlenen, tot het tegendeel is aan
getoond. Dat is er overgebleven
van Balfours belofte.
Engeland geeft vele tekenen van
uitputting, na de zware taak, die
het in de oorlog voor de hele we
reld heeft verricht. Maar geen te
ken van uitputting is verontrusten
der, dan deze pathie van het Brit
se volksgeweten dat zich weinig
levendig tegen d^ze dingen verzet.
Dit is nag erger verschijnsel dan
het verregaand slechte humeur,
dat de Britse autoriteiten aan de
dag leggen.
De zenuwen zijn op. Maar zij ko
men wel weer in orde. Misschien
te laat voor de Joden in Palestina.
WIST U 'T NOG?
Gisteren was het 21 jaar geleden
dat een eenzame piloot arriveerde
op het vliegveld Lc Bourget in do
buitenwijken van Parijs: kapitein
Charles Lindbergh had zijn eerste
trans-Atlantische solovlucht vol
bracht.
Thans, komen dagelijks gemid
deld 300 personen in Parijs per
vliegtuig aan na de tocht door de
lucht over de Atlantische Oceaan
te hebben volbracht.
De overtocht van kapitein Lind
bergh duurde 33 uur en 30 minuten.
De gemiddelde vliegtijd van heden
van New York naar Parijs bedraagt
minder dan de helft. nl. 16 uur,
maar het kan ook al ln 10 uur cn
30 minuten.
Verliezen in Indonesië
De regering maakt bekend, dat
tot haar leedwezen ln de afgelopen
week de navolgende verliezen zijn
gerapporteerd: Sold. C. W. J. van
Ooyen. legcmr. 250327145. afkom
stig uit beneden-Leeuwen, (gem.
Wamel) gesneuveld 15 Mei 1948.
Timmerman 2e kl. E. Plomp stbnr.
31315, afkomstig uit Dordrecht,
gesneuveld 15 Mei 1948.
Met Ingang van 6 Juni zullen de
nieuwe Douglas DC-6 toestellen, die on
langs aan de K L M.-vloot zijn toege
voegd. op dc tweemaal wekelijks©
dienst naar Zuld-Amerlka worden In
gezet. Door deze verbetering wordt do
reisduur naar Rio dc Janeiro cn Mon
tevideo met Iets minder dan een etmaal
bekort.
WERKSPOOR in Amsterdam heeft
ccn geweldige stalen cylinder vervaar
digd: 22 meter lang en een doorsnede
t an 5 meter. Het gevaarte weegt 150
ton. Vanmorgen is de kolos aan de
B P M. afgeleverd. Dc KNSM zal de
cylinder voor rekening van de B.P.M*
naar Venezuela transpottaecn
