Wanneer 9t Meibos riep
Waakt al bijna veertig jaar over
het HVC-bezit
Bedorven levensmiddelen
Jacobus Stam:
Een middag in 't Soesterveen
Houterstrokken weg met hun hele familie
''Syt - ■-
De wereld op
z'n kop
Weest op Uw hoede voor vergiftiging!
Birkhoven is zijn tweede thuis
Hengelaars werpen de dobbers uit
De Eeuw van het kind
Zaterdag 29 Mei 1948
N het begin van Mei, meestal op de 8ste van die maand begon
de uittochtDe uittocht iion dp ..Zoomhewoners" uit Nun-
9 9 9
de uittochtDe uittocht van de Zoombewonersuit Nun
speet, Hulshorst en Elspeet naar het Meibos in Friesland, Drente
of het Noorden van Overijssel.
Ze trokken met hele families, jong en oud, volwassenen en
kinderen, ouden van dagen en pasgeborenen. Ja zelfs de geit en
andere huisdieren gingen mee. Karren en kruiwagens dienden als
vervoermiddelen. Bij wijze van „arbeidsovereenkomst" bleven
oude kromgesloofde vrouwen en mannen in het Zoomdorpach
ter om op de achtergebleven kinderen, zieken en leegstaande
huizen te passen en te zorgen dat dezen op tijd wat te „bikken"
kregen.
MAAR allen die gezond waren,
allen die verdienen konden,
werden bezeten van de trekkoorts,
de koorts naar het Meibos te gaan,
om daar te „eken" of te „houten"
zoals het hier in de buurt genoemd
wordt. Dit eken of houten bestond
uit het ontbasten van het eiken
hakhout. De eikenbast vormde ge
malen de zg. „run" voor de leer
looierijen; de geschilde takken
vonden als „talhoutjes" meestal 'n
weg naar de bakkersovens. Met
een hiep, een kurte aan beide kan
ten stompe bi.il en staande in een
uitgegraven gat werd de bast op
een of andere stobbe, van de tak
losgeklopt. Een eenvoudig, maar
vermoeiend werk, vooral als men
zulke lange dagen maakte als deze
houters. Een voordeel was dat de
hele familie er aan mee kon doen.
Takken snijden, talhoutjes bunde
len, 't was zelfs voor kinderen
eenvoudig genoeg. Maar goed dat
in die tijd de leerplichtwet niet be
stond! Reeds vroeg in de morgen
kon men het rhythmisch geklop in
het bos horen en tot laat in de
avond duurde het voort, slechts
een paar uur onderbroken door
een ochtend- en een middagpauze.
Immers, wanneer de zon haar
hoogste punt had bereikt schaftten
deze zwoegers en' menigeen deed
dan in de schaduw van een eiken
bosje een middagdutje, wreed ge
stoord door „het opnieuw moeten
beginnen." In de schafttijden werd
roggemik genuttigd en dronk men
slappe koffie op een klein hout
vuurtje klaar gemaakt. Van een
borreltje hield men ook wel. Me
nig glaasje werd naar binnen ge
werkt. Vaak leefden deze mensen
als echte nomaden in van heiplag
gen opgetrokken hutten. De week
dagen waren inderdaad werkda
gen! De Zondag was de rustdag.
Dan werd nergens gewerkt, 's Zon
dagsochtends gingen ze naar het
Godshuis, de middag was goed
voor 'n wandeling of dan werd het
tekort aan slaap ingehaald. Maar
gewerkt werd er onder geen enke
le voorwaarde. Slavenarbeid was
dit houten, daarover waren allen,
die we over dit oer-Veluws beroep
spraken en die het zelf uitoefenden
het wel eens. Veel te lange dagen
werden gemaakt en het loon was
veel te laag. In Gaasterland was
het loon b.v. f 1,tot f 1.65 per
dag voor de daghuurklopper; voor
de bosklopper vijf cent per bos. En
dat bij werkdagen van 12 tot 16
uurNu daar werd men niet vet
van
Seizoenwerk
HET houten was een echt sei
zoenwerk. Het werd bij
groeizaam weer uitgeoefend tussen
het begin van Mei tot het midden
van Juni (St. Jan. 24 Mei) Na Sint
Jan was het Meibos weer verlaten
en trokken de „houters" terug naar
hun zoomwoningen om het met het
gehele gezin bijeen verdiende geld
onmiddellijk naar de bakker of
kruidenier te brengen, die in de
wintermaanden toen er niets ver
diend werd „gepoft" hadden, we
tende dat het „houten" weer geld
in het laatje zou brengen. Dan wa
ren de Zoombewoners weer even
arm als te voren. In de zomer
maanden werd er nog wat ver
diend, maar de winter, die ver
schrikkelijke winter. En de bakker
en kruidenier schreven maar
De geschiedenis van de Zoombe-
woner is er een van zwoegen en
nog eens zwoegen en van moei
zaam vooruitkomen. Arm was hun
bestaan, arm was de grond, die ze
bewerken moesten*. armelijk was
ook de woning waarin ze huisden,
maar die de kunstschilders en
vreemdingen als een magneet trok
ken.
Is het een wonder dat deze men
sen blij waren wanneer de Mei
maand weer in 't zicht kwam en ze
aanstalten maakten voor de verre
tocht naar het Noorden? Vroeger
ging een gedeelte van de reis per
schip. Vanuit Elburg naar de Lem
mer en dan te voet weer verder.
Later toen de spoorlijn naar het
Noorden was aangelegd ging het
per extra trein naar het werkge
bied. Dan was het een drukte en
bedrijvigheid op het stationnetje in
Nunspcet, waar dominé vaak af
scheid van de vertrekkenden nam
en wat ons een vergelijking deed
trekken tussen het uitvaren van de
vissersvloot in Bretagne, die niet
eerder zee koos voor de pastoor de
schepen had ingezegend.
Uittocht
Ongeveer honderd jaar geleden
ging de tocht dus via Elburg. In
het in 1845 verschenen boekje
„Wandelingen over de Veluwe"
wordt een ooggetuigebeschrijving
van zo'n uittocht gegeven:
„Talrijke karren en wagens
bedekten de weg en leverden
een inderdaad schilderachtig ge
zicht op. Mannen, vrouwen en
kinderen trokken met hunne
have en goed, met kisten, met
geiten, honden en schapen, kort
om, met alles wat zij bezaten op
Elburg aan. Voor eenen vreem
deling levert zulk een optogt een
belangrijk gezicht op, en hij, die
doorbrengen of hij zoude in
den waan verkeeren, dat hij eene
afdceling van die armoedige
Duitschers zag, welke, door hon
ger gedreven hun vaderland ver
laten, om te beproeven, of het
vrije Amerika hen minder stief
moederlijk zal behandelen.
Doch van dezelfde tooncelcn Is
hij oen paar maanden later we
der getuige: dan keeren zij allen
uit de houtrijke provincie Dren
the terug, waar zij gedurende
dien tijd werkzaam zijn geweest,
om bosschen tot brandhout te
hervormen
Nomadenleven
Een echt nomadenleven dus. Wie
echter denkt, dat de mcesten in
dit leven behagen schepten slaat
de plank mis. Er is een romantisch
beschreven boek over dit oeroude
bedrijf verschenen, voor de Noord-
Veluwenaar was deze romantiek
echter vreemd, de harde noodzaak
deed hen trekken. Veel te graag
keerde hij na enige maanden naar
„het verlaten dorp" terug en hij
voelde zich eerst dan op zijn ge
mak wanneer het h le huisgezin
weer „om de heerd" zat. Wanneer
hij terug was bij hen die waren
achtergebleven.
Met de invoering van Indonesi
sche looiproducten verloor het run
zijn handelswaarde. Het houten
nam meer en meer af, hier en
daar op de Veluwe wordt het nog
gedaan. De twintigste eeuw bracht
echter voor de Zoombewoner, be-
p:-" r»
Een der huisjes aan de Hulshocster zoom. waarin dc ..houters" leefden.
dezen trein volgt en ziet hoe de
zelve aan de haven van Elburg
halt houdt, alles ontlaadt, hoe
ieder gezin op de kade het bi
vouac opslaat en daar, om-
schranst door hunne goederen
en kisten, zich als het ware te
huis bevindt; hoe de moeders
hare zuigelingen verzorgen, als
waren zij bev:iligd voor de ogen
van iederen aanschouwer; hoe
ieder huisgezin zich om eene kist
verzamelt ten einde een kouden
maaltijd te nuttigen zoude
zich in de warmere luchtstreken
van Italië verplaatst menen te
zien, waar zoo vele Lazaroni hun
leven onder den blooten hemel
tere tijden. Betere tijden, die men
vooral uitgedru' t ziet in het lang
zaam verdwijnen van de romanti
sche Zoomhuisjes, die steeds meer
door moderne bouw vervangen
worden. Doet het verdwijnen van
de locomotiefachtige huisjes aan de
sfeer van het landschap afbreuk,
uit een hygiënisch oogpunt beke
ken is het voor de bewoners een
grote verbetering. Zo is met het
kolenbranden een oer-oud Veluws
beroep bijna geheel verdwenen, en
wordt het „houten" een begrip, dat
zijn plaats zal vinden in de histo
rische streekgeschiedenis.
Hulshorst, Mei '48.
H. v. d. DUIM.
Voor de Zondag j
Dat is dc wereld op z'n kop. Die
komt niet alleen in de verwarring
van onze tijd voor. doch reeds bij
het'eerste begin van de christelijke
kerk. Petrus en Johannes hebben
een arm en kreupel mart in Jezus'
Naam geholpen. Daarvoor staan
ze terecht.
F,jn is dc humor, waarmede Pc-
trus zo heel in het voorbijgaan
hier de vinger bij legt. Het gaat
hier tenslotte om' hele andere belan
gen dan die van een kreupele man.
Dc ovcrpricstcrs hebben al die ja
ren. dat hij zat te bedelen aan dc
tcmpclpoort, nooit bijzondere noti
tie van hem genomen. Maar nu hij
plotseling genezen isen deze ge
nezing in verband gebracht wordt
met de naam van die gehate lczus.
zijn ze er onmiddellijk bij. Petrus
zegt dan ook meteen met nadruk in
zijn antwoord, dat het inderdaad op
naam van diezelfde Jezus was. dat
dit geschied is. Ze mogen niet de
kans krijgen, net te doenalsof ze
het niet goed begrepen hebben.
Neen. dit getuigenis zullen ze heb
ben te verwerken, wat het ook kos
ten mag
Niet zo heel vreemd is ons deze
geschiedenis'k Las over de moei
lijkheden. niet alleen bij onze re
gering in Londen destijdsmaar
ook over dezelfde moeilijkheden in
het Britse gemenebest: hoe bepaal
de gegevens eenvoudig werden
verwaarloosd, omdat ze uit een be
paalde hoek kwamen. Hoe dit zelfs
werd doorgezet, wanneer het tot
nadeel van het land was. en ande
ren er hun leven voor moesten
geven. Een van de meest ellendige
en gevaarlijke woekeringen tegen
dc gemeenschap: dat men eenvou
dig aan een ander geen eerlijke
ruimte laat. Datzelfde komt trou
wens in kleinere gemeenschappen
dan de hier aangehaalde evenzeer
tot uiting. Groot is de destructieve
kracht van dc hoogmoed en de
ijdclheid.
Maar helemaal ontzettend en ge
wetenloos wordt dit toch wel. wan
neer onze verhouding tot God er
door bepaald wordt Ook hier toch
zijn wc niet alleen een verhindering
voor onszelf, maar kunnen we vele
anderen in dc weg staan. Luister
maar eens naar dc legio rancunes
tegen dc Kerk Zeker, de Kerk
treft gro(e schuld. Maar wat is er
een gekrenkte menselijke ijdelheid.
Wat is dit dan ook dom!
Dc grote moeilijkheid is. dat te
genover alle anderen we toch nog
wel enigermate onszelf kunnen
handhaven. Maar tegenover God
kunnen we volstrekt niet bestaan.
Daar is maar één houding: die van
overgave en ootmoed.
Hij. die in ootmoed werd her
boren.
die is van 't hemelse geslacht.
Daarbuiten werkt alleen de des
tructie. die belachelijk zou zijn,
wanneer ze niet zo tragisch was.
v E.
- J
„Nu zal mijn melk wel be
dorven züu", hoorde ik van de
week een huisvrouw zeggen,
toen het onweerde. Deze op
merking bracht me in herinne
ring dat het Jaargetijde weer is
aangebroken, waarin de artsen
op een aantal zieken kunnen
rekenen, slachtoffers van be
dorven levensmiddelen. Helaas
is de ijskast in Nederland nog
allerminst een algemeen ge
bruiksvoorwerp en evenzeer
moet vastgesteld worden, dat
tal van huisvrouwen niet goed
weten hoe belangrijk het is be
derf van levensmiddelen te
voorkomen.
Vele zijn de vergiftigingen, ont
staan door het gebruik van bedor
ven eetwaren. U heeft er natuur
lijk wel eens van gehoord, dat de
paratyphus-bacil heel vaak door
dringt tot bedorven spijzen. Door
gaans kan men dit niet eens op
merken door een bijzondere reuk of
geur, al is de smaak soms zuur erf
ranzig. De gevolgen zijn bijzonder
onaangenaam: men wordt misselijk,
krijgt buikpijn, diarrhee en moet
overgeven. Overbodig te herinne
ren aan de massavergiftigingen,
waarbij soms een heel gezin slacht
offer is geworden. Men doet er
goed aan, in zo'n geval ogenblikke
lijk de geneesheer te roepen en de
patiënten niets te geven, voordat
de dokter dit wenselijk h^eft ge
acht. Ook artikelen in luchtdichte
verpakking, zoals conserven en
worst zijn aan bederf onderhevig
Dit bederf is echter meestal vast te
stellen, doordat de deksel of het
bilkje uitzet. Ik raad U aan bij
dergelijke verschijnselen de Ver-
Het Museum voor Wetenschap te Londenwaar in dc loop van vele jaren een
enorme verzameling voorwerpen op technisch gebied en van de meest uiteen
lopende aard werd bijeengebracht, trekt bij het Engelse publiek en in het bijzon
der bij de Jeugd weer zeer grote belangstelling, sinds het gedurende de oorlog
gesloten is geweest. Schooljongens bewonderen een natuurgetrouw model van
een locomotief, zoals die in 1825 door de technici als nieuwste snufje op dit
gebied werd ontworpen en gebouwd.
pakte spijzen absoluut niet meer te
gebruiken, want het „botulisme" is
de gevaarlijkste levensmiddelen
vergiftiging, die verlamming, blind
heid, ja. door een verlamming der
ademhalingsspieren zelfs de dood'
kan veroorzaken.
Het lijkt mij het beste, indien ik
U nogmaals vertel, hoe U levens
middelen het best kunt bewaren.
Vis en vlees plaatse men op een
koele plek, liefst in het donker,
waar geen vliegen kunnen komen.
Boter houdt U het best in koud
water, dat regelmatig ververst moet
worden. Melk direct koken en na
het koken in koud water afkoelen.
U kunt Uw kinderen op deze ma
nier veel buikpijn en ander onge
mak besparen.
Verder is het aanbevelenswaardig
gedurende de zomermaanden het
vlees, zodra het van de slager is
gehaald, te braden. Gehakt betrekt
U alleen van een bonafide slager;
hetzelfde geldt voor gebraden ge
hakt en croquetjes.. U moet er op
letten, of de rondtrekkende vis-
verkopers voldoende ijs gebruiken.
En nu ik het over ijs heb, ook
het zo onschuldige ijsje kan slechte
gevolgen hebben, als de ijsbereider
z'n plicht niet kent. Het is voorge
komen, dat door paratyphus ge
smet ijs epidemieën heeft veroor
zaakt. Voor het overige raad ik U
ook af de kinderen met te veel
ijsjes te verwennen; het geld kan
beter aan vers fruit besteed wor
den. Vanzelfsprekend kunnen le
vensmiddelenvergiftigingen ook
ontstaan doordat koks, obers, melkr
boeren, e.d. zelf ziektekiemendra
gers zijn en deze op de spijzen
overbrengen. Dit gebeurt gelukkig
maar zelden, hetgeen als een be
wijs kan worden gezien, dat deze
mensen zich bewust zijn van hun
grote verantwoordelijkheid. Weest
dus vooral op Uw hoede! Tot het
volgende spreekuur!
t7^0_i tt Hiermede vervolgen wij onze
U 3eric artikelen over bekende en
-p.^1 onbekende personen uit ons aller
IX, Wel L omgeving.
Voetballen, ik kon er
vroeger wel op spugen
TWEE dagen hebben wij
achter Stam aangesjouwd.
Stam, die kleine pittige Amers-
foorter, de man. die heer en
meester is op de velden van
H.V.C. Als U Stam moet heb
ben, gaat U dan niet naar zijn
woning aan de Verhoeven-
straat. Niet, dat U daar onvrien
delijk wordt ontvangen. Inte
gendeel. Zijn vrouw is altijd wel
bereid te "vertellen waar haar
man uithangt. „Thuis is ie niet
veel," zegt ze een beetje sip.
„Maar ja. het is voor het goeie
doel. Hij is vandaag voor HVC
achter de contributiegeldcn aan.
Gaat U 's avonds maar op Birk
hoven kijken, daar vindt U hem
wel."
WIJ namen deze raad ter harte.
Stam en Birkhoven. die twee
horen bij elkaar. Onze reis was dus
niet tevergeefs. „Even, die ballen
uit het veld ophalen" dat is zijn
begroeting. We wachten gedwee.
Plicht gaat voor alles, vooral bij
de terreinknecht van HVC. Tijd
om wat te vragen laat Stam ons
niet veel. „Praat me niet over
voetballen, Ik kort er vroeger wel
op spugen. Dat gejakker achter die
bal deed me niks Ja, zie je, dat
meende ik. Maar ik ben bezweken,
zoals zovelen na mij bezweken.
„Ga toch eens kijken man", zeiden
ze. En Jk ging kijken naar het ge
ploeter van de jongens op een hob
belig veld met een ei-vormigc bal.
De volgende Zondag was ik er
weer en nog een Zondag. Toen
nadden ze me plotseling waar ze
me hebben moesten. Och toe Stam,
zei mijn zwagér Jo van de Pol, één
van de oprichters, je zit hier nu
toch iedere Zondag op het veld, toe
kijk een beetje om je heen en let
op de spullen. Nou. het was al
gauw een veldje uitzetten met de
kalkkwast, afijn, ik zal maar niks
meer vertellen, U kent dat wel".
Vroeger
Maar Stam is een gezellige pra
ter, en we dwalen af naar de
„goeie ouwe tijd". Stam is geen
Jonge man meer. Hij herinnert het
zich nog verdraaid goed, dat hij
vroeger als bankwerker bij Blok
in dc Krommcstraat van vijf uur
's morgens tot negen uur 's avonds
in de weer was. Een slavenbaan.
Op de weverij aan de ïsscltseweg
heeft hii het als machinist-bank
werker 22 jaar uitgehouden. Toen
Kwam de crisis. Het bedrijf ging
plat en in 1932 moest ook Stam
naar ander werk omzien. Dc bank
werker werd melkslijter en met
ere. Zestien jaar brengt hij nu al
een litertje hier en een litertje
daar.
Maar ja, HVC is een begrip
geworden in zijn leven. Dat
„let even op Stam en kijk zo
eens on> je heen', dateert-niet
T-ï ET heeft lang ge-
x x duurd. Maar ein
delijk is het zo., ver!
Dinsdag, 1 Juni, zul
len we ze weer tegen
komen, in de prille
ochtend, op onze we
gen en paadjes, die
soms diep het land in
gaan. Gepakt en ge
zakt. bij honderden,
ja misschien bij dui
zenden. zullen zij er
weer op uittrekken,
de mannen en vrou
wen die deel uit
maken van het legioen
van vijfhonderddui
zend mensen in ons
land, die het hengelen
als de mooiste en
meest gezonde sport
beschouwen. We zul
len ze weer aantreffen,
de eenzame figuren
daar aan de waterkant.
Rustig. bijna onbe
weeglijk, hun volle
aandacht voor dat
kleine voorwerp, dat
slethts met een punt
je het, door de wind
gerimpelde. waterop
pervlak uitsteekt. Geen
verdachte beweging
van de dobber ontgaat
de man aan de water
kant echter. Hij weet
precies wanneer het
„raak" is. Op zo'n mo
ment komt met een
forse zwaai een heftig
spartelende vis boven
de waterspiegel, die
even later weer aan
zijn element wordt te-
Geen visscrslatijn
ruggegeven. maar dan
veilig geborgen in het
leefnet, dat aan de
wallekant, in de buurt
van de hengelaar, ver
ankerd is.
Dinsdag trekken de
vissers er weer op uit.
Er is nü als een onge
kende bedrijvigheid
onder hen waar te ne
men. De „spullen"
worden uit een bijna
vergeten hoek ge
haald, schep- en leef
net nagekeken Dc
hengels komen uit het
fouaraal, simmetjes,
angels en alle onder
delen, die van belang
zijn, worden aan een
laatste inspectie on
derworpen. Per fiets,
motor, trein, ja zelfs
te voet gaan zij de
wijde natuur in om
nieuwe krachten op te
doen en hun dagelijk
se beslommeringen van
thuis, kantoor, winkel
of fabriek te vergeten.
Met gevulde broodtas
en een leeg net trek
ken ze er op uit. Met
een uitpuilend net en
een tas, waar de laat
ste broodkruimels uit
verdwenen z(jn, keren
ze terug.
Straks zullen we
weer de dikke ver
halen horen over snoe
ken van vijftien pond,
over palingen van
meters lengte en over
verspeelde „knapen"
Van baarzen.
U kunt het geloven
of niet, maar wij luis
teren graag naar het
„Latijn" van de henge
laars. Van deze min
naars der natuur kun
nen wij iets verdragen.
Dinsdag. 1 Juni, komt
er weer een goede tijd
voor de vissers en.
een slechte tijd voor
de vissen' Hengelaars,
goede vangst!!
De watersnip heeft er zich iceer gevestigd
als broedvogel
D IJ de halte Socst-Zuid begint de
Parklaan, als je na een minuut
links afslaat, ben je zo od de Nieuwe
Weg en één der zijwegen daarvan
opnieuw aan de linkerhand heet
Smits weg. Aan het eind daarvan be
gint het Oude Grachtje;-de eentonige
huizenrecksen heb je dan achter dc rug
en aardige boerderijen liagen nu ver
scholen' temidden van het groen der
bomenwaarin de spotvogel zijn op
gewekte. variërende wijzen fluit. Fris
strekken zich. met op de achtergrond
de boscomplexen van Jnsingcr, dc
weiden uit.
VANDAAG breng ik een bezoek
aan het Soesterveen, een be
zitting van de Vereniging tot Be
houd van Natuurmonumenten in
Nederland. Ofschoon ik over een
doorlopend toegangsbewijs beschik,
loop ik toch even aan bij boer
Dooper; degenen die toestemming
hebben gekregen het veen te be
treden, moeten zich bij hem legiti
meren. Bovendien is het zijn taak
de bezoekers' naar de plaats van
bestemming te geleiden. Daar wor
den zij verder aan hun lot overge
laten.
De grassteppen hebben sinds on
geveer een week geleden een ge
heel ander voorkomen gekregen:
het merendeel der paardebloemen
is namelijk uitgebloeid en nu staan
er duizenden pluiskoppen. Onder
het effen hemelblauw waait een
briesje, dat onophoudelijk in de
„kaarsjes" blaast en het gevolg
daarvan is dat 'n onnoemelijk aan
tal vederlichte valschermzaden
door de luchtstroming wordt mee
gevoerd. Toch zijn de weiden nog
steeds geel; voor dit effect zorgen
echter thans de boterbloemen. Tot
de nieuwe verschijningen behoren
nu ook de koekoeksbloemen, wier
lichtrode kroonblaadjes dadelijk in
't oog vallen. Door de diepe insnij
dingen maken ze een nogal rafe
lige indruk. Niettemin zijn ze
weergaloos mooi.
Natuurmonument
Na de korte wandeling door het
weiland bereik ik het natuurmo
nument; om erin te komen, behoef
ik slechts over een greppelachtig
slootje, waarin tientallen donder-
padjes tussen de stengels ^n de
fonteinkruiden zwemmen, heen
tc stappen.
Het veen bestaat o.a. uit een
complex struik- en dophei, sphag-
num-terreinen met veenbes, wolle-
e. d. In de loop der jaren is het
gras, dat nu bloeit, pijpestrootjes
gebied geleidelfjkweg veranderd in
een bosachtig terrein; de berken
overheersen er, er staan verder
vuilbomen, wilgen, wat eiken en
elzen, enkele grove dennen en lijs
terbessen, die haast bedwelmende
geuren uitzenden. Waterklaver,
door
RINKE TOLMAN
wateraardbei en orchideeën horen
in dit milieu eveneens thuis, maar
zij hebben het bloeistadium nog
niet bereikt. Overal glanzen de gele
sterretjes van de tormentil.
De berkenbosjes, hier en daar zo
ondoordringbaar, dat je er, beladen
met rugzak en kijker, niet of nau
welijks in kan doordringen, bieden
tal van vogels een voortreffelijke
leefruimte. De muziek is er dan
ook niet van de lucht. Vooral de
fitissen roeren er hun keel; haast
elke struik wordt melodisch van
hun lied, doch ook de grasmussen
laten zich niet onbetuigd. Telkens
zie je, als ze zich opgewonden in
de lucht werpen, hun vlug figuur
van vandaag of gisteren. Stam
kijkt, als het hem gegeven zal
zijn het te mogen beleven, in
September 1949, al veertig jaar
naar de spullen van HVC.
Sjouwt met stoelen, let op dc
ballen, kortom hij ls de man!
Toch zijn er. zo van die schok
kende gebeurtenissen in het leven
van een terrcinknecht. Vooral
vroeger hadden de spelers nog wel
eens de gewoonte de sleutel van
het hek te behouden.
Het is me wel gebeurd, dat ze
na middernacht nog aan mijn bel
hingen. Nou. dan was de boot an.
Dat gebeurde dan geen tweede
keer. Stam ie geen grote kerel.
Maar als een boom van een vent
zich niet naar de regels van 't spel
wil gedragen, dan gaat ie zonder
pardon van het terrein nf.
Wc kunnen geen beroerdig
heid hebben en zeker niet bij een
wedstrijd. Maar ja, als er klappen
vallen, krijg ik er ook wel eens een
portie van mee.
Als we Stam herinneren aan de
jongste „kraak" in het materiaal-
hokje, komt hij los.
„Man houd er over op. Zeven
ballen foetsie. Vier hardstlkke
nieuw. Ik heb een week niet ge
slapen. Het waren geslepen jon
gens. Ze wisten precies waar ze
dc ballen rpoesten holen. Ze heb
ben er gelukkig niet lang plezier
van gehad. De politie kreeg een
pracht tip van ccn voetbalvereni
ging in Amsterdam. De nieuwe
ballen zijn terug. Dat kon ook niet
uitblijven. Er was een vuurooie en
eén gele bij. Moordballetjcr, die Je
niet Iedere dag ziet."
Moord-cadcau
Die ballenstelcrij is een zwaar
moment in het leven van deze
man geweest. H j waakt over
de HVC-spullen als een leeuw.
Nu waren die knapen hem nog
te glad af. Nee, dat zit Stam
hoog.
Als we uit het hokje* waar we
met Stam praten naar buiten kij
ken. zien wfl op de grasmat de
HVC-ers in kleurige shirts trainen.
Er wordt zwaar a .ngepakt HVC
heeft goedo plannen voor het ko
mende seizoen. Amersfoort moet
nodig een le klasser hebben. Toe
HVC-crs zet 'm op en geef die
oude terrelnknccht met zijn veer
tigjarig jubileum een moord-ca-
deau: het leklasserschap!
Geen gek idee en waard om voor
te werken!
Kunstmatig hart nu ook
voor Uw Fikkie!
Volgens de Russische Literair®
Gazet heeft de Russische geleer
de Vladimir Demikof f in Sep
tember 1947 een hond van een
electrlsch hart voorzien. Dc hond
heeft na dc operatic nog drie
maanden geleefd en kon gedu
rende die tijd even hard lopen
en even luid blaffen als elke an
dere hond. Na deze operatie zou
Demlkoff met succes nog ver
scheidene soortgelijke operaties
hebben uitgevoerd.
VRIJE
WOORDEN
door
IR P. SCHUT
verschijnen boven de bolle lovers
der struwelen. De spotvogel weet
ook hier nauwelijks van uitschei
den. Intussen alarmeert zonder op
houden een patrijs, eer. vogelsoort,
die eveneens broedvogel is van het
Soesterveen, waar ook het konijn,
een ander jachtobject, voorkomt;
ik zie er een door de ruigte jakke
ren, de witte „staartvlag" oplich
tend in de zon.
In het weiland
Nog even bezoek ik de belenden
de weiden, waar ik ontvangen
word door alarmerende kieviten,
die bezorgd zijn voor hefc lot van
hUn legsel of kroost. Maar dan eist
een vogel mijn aandacht op, die
een hekpost bekroont; de kijker
haal ik uit het foudraal en dan zie
ik, dat het een watersnip is, die ik
nog nooit eerder in een dergelijke
hoogverheven positie ben tegenge
komen. Het dier is erg „nerveus"
en zonder onderbreking roept hij:
hiek-hiek-hiek, tjoek-tjoek-tjoek.
Watersnippen zijn over 't alge
meen zeer schuwe klanten, maar
„mijn" exemplaar kan ik heel dicht
nieren. Met het blote oog kan ik
waarnemen, dat hij zonder ophou
den tijdens zijn alarmeren de lan
ge donkere sneb opent en sluit. Ik
durf er mijn hoofd onder verwed
den, dat hij óf eieren óf jongen
heeft.
Als ik tegen de avond door de
weilanden terugkeer, wil ik nog
even mijn bevinding meedelen aan
Dooper, die net bezig is de koeien
te melken. En dan krijg ik te ho
ren, dat hij vijf dagen geleden in
derdaad het legsel van de water
snip in 't veen heeft gevonden: vier
peervormige eieren, olijfkleurig
van tint met vrij veel bruinachtige
vlekjes. Het nest bestond uit een
kuiltje tussen opschottwijgen van
een berkje. „En waren ze be
broed?" „Nou, dat zou ik denken;
ik heb ze in een slootje geschouwd.
Man, ze dreven. Ik geloof stellig,
dat er nu jongen zijn. Tenminste
als het mannetje zo boos is."
Dat is een aardig geval: vroeger
was de watersnip een geregelde
broedvogel van het veen en kon je
hem Ieder voorjaar horen „bla
ten." Daarna schitterde hij jaren
lang door afwezigheid, maar zijn
recente terugkeer bewijst, dat het
natuurmonument voor de vogel
nog steeds een geschikt bioloop is.
DE vorige weck schreven we
over de millioenen en millioe-
nen hongerende kinderen op onze
aarde en deden een beroep op uw
hulp. Gelukkig heeft Prinie? Re
gentes Juliana uit naam van „de
Verenigde Naties helpen het kind"
dc noodzakelijkheid van die hulp
onderstreept.
Wij moeten er
nog iets bijzeg
gen niet alleen
ten behoeve van
d i e kinderen,
maar ook voor
uw eigen na
geslacht.
Alleen in Eüropa zijn 20 mil-
lioen kinderen die slecht gekleed
en slecht gehuisvest zijn. Kunt u
zich beter materiaal voor extremis-
tische bewegingen voorstellen dan
deze kinderen wanneer ze de ellen
de van hun jeugd weten te door
staan en volwassen worden?
Denkt u, dat zij iets zullen voe
len voor democratische leuzen over
recht, vrijwaren van gebrek en
angst en dergelijke? Ze groeien
voor een groot deel op onder de
wetten van geestelijke wildernis,
zij vormen, volwassen een nieuwe
bedreiging van Europa en de rest
van de wereld. Dacht u, dat het
fascisme of nationaal socialisme
dood was? En Franco dan en de
tienduizenden Nazi's die overal
wroeten en tegen die opgroeiende
jongeren zeggen: „Zie je wel, de
mocratie: dat is honger en ellende."
Het is voor velen moeilijk te be
seffen maar niettemin een waar
heid: „In onze samengestelde we
reld dient rnen het best zijn belan
gen en die van zijn kinderen
door de samenleving tc dienen" en
er moet nog achter: Als we dat
niet gauw leren, gaan we er aan
ten onder!
Brand over het Kanaal
gesleept
Een brand die voor de brand
weer te grote moeilijkheden op
leverde is Donderdag over het
Kanaal naar Dover gesleeptReeds
vier dagen lang brandde de lading
jute van het 6000 ton metende sj.
Clan McLarenDe reders besloten
toen, het schip naar Dover te laten
slepen, omdat de brandweer daar
over betere blusmiddelen beschikt.
