GEEN MAN, VROUW OF KIND
MEER IN ZORGEN
„Je slaat de spijker op
VOLLE NEEF!"
z'n
kop,
Engels systeem voor
sociale verzekering
Bodem van IJsselmeer wordt
in kaart gebracht
Spoorwegdorp" in bedrijf
DROOM* GAAT IN
VERVULLING
Zijn er olielagen?
Schele hoofdpijn
Zaterdag 26 Juni 1948
Lord Beveridge
&EEDS 300 ja ar geleden werd
er in zekere Engelse kringen
geijverd voor een volledige soci
al e verzekering. Merkwaardiger
wijs werd de eerste werkelijke stap
in die richting ondernomen in
Juni 1941, toen Engeland in de
grootste zorgen zat over de oor
logsvoering. Het was een coalitie
regering van linkse en rechtse par
tijen die een plan uitwerkte. An
derhalf jaar later bood sir William
Beveridge (thans lord) zijn be
roemde rapport aan dat de richt
lijnen gaf van een plan voor so
ciale verzekering dat veel verder
ging dan alles wat ooit in die rich
ting ondernomen was.
De regering nam in principe het
grootste gedeelte ervan aan. Ex
perts gingen aan het werk om een
uitgewerkt plan te ontwerpen.
Dit plan, dat als Witboek werd
uitgegeven in de herfst van 1944,
omvatte iedereen loontrekkers
en gesalarieerden. de koningen der
industrie en de eigenaars van één-
mans-zaken. Het zorgde voor een
systeem van aezinstoeslag en ho
gere ziekteuitkeringen en werk
lozensteun.
Eige weken later werd een Mi
nisterie van Nationale Verzekering
in het leven aeroepen dat de ver
antwoordelijkheid voor de be
staande sociale verzekeringen oo
zich nam m het in werking treden
van het nieuwe vlan voorbereidde.
In Avavstus 1946 werden de eer
ste orzinstocslagen in Engeland
betanJd 5 s per week voor ieder
kind. behalve voor het eerste.
Nu komen ook d" twee andere
orote wetten m tverkina da Na
tionale Vrr-okerinaswet en de Rc-
drijfso-nnpvnllenwot. an daarbij
de Nationale Gezondheidsdienst
Gedurende dlaatste weken heeft
ieder nazin in Enneland een bro-
rhure ontvannan dia uitlegt, hoe de
nianwa aeznndhaidsdienst iverkt en
oid« van 32 blz onar da ae-
-insvarrakerinn volnt binnenkort.
r>a-ra zetten uiteen hoe het roöne-
ratiava svgtaorn iadcra beroer ver-
rornt, letterlijk van de wieg tot het
oraf.
Spoorlijn Den Dolder
Baarn 50 jaar
Zondag 27 Juni is het vijftig jaar
geleden, dat het lokaalspoortje van
Baarn naar Den Dolder voor het
eerst ging rijden. Het lijntje was
aangelegd door de Utrechtse Lo
kaalspoorweg Maatschappij. Ruim
twintig jaar geleden, n.l. op 1 Mei
1919, namen de Staatsspoorwegen
onderafd. Ned. Centraal Spoorweg-
mij. het over. Het intieme treintje,
dat er nu nog rijdt, wordt binnen
kort vervangen door electrisch ma
terieel.
De grote spoorwegmaatschappijen als
Staatsspoorwegen en Holl. IJzeren
Spoorweg Mij hadden tot rond 1890
slechts weinig aandacht besteed aan
het spoorwegbuurtverkeer In ver
schillende delen van het land hadden
de stoomtrammaatschappijen op dit
terrein reeds verdienstelijk werk ver
richt Hie;ian waren echter bezwaren
verbonden ten eerste het ontbreken
van de nodige samenwerking en net
verschil in spoorwiidte. waardoor geen
doorgaand vervoer mogelijk was De
Nederlandse Centraal Spoorwegmsat-
schapolj kreeg, nadat dc SS deze
in 1390 hadden overgenomen, gelegen
heid zich op dit gebied te specialise
ren Zil slaagde hierin op uitnemende
wijze. Er kwamen regelmatige diensten
met voor die tijd ongewoon luxueus
materieel. De totstandkoming van dit
buurtspoorwegverkccr. waaraan ver
schillende forensendorpen hun ontstaan
danken, was in hoofdzaak het werk
van de Secretaris der maatschappij, mr
J E. Ameshoff.
Generaal-majoor Wassily Sta
lin, zoon van het Russische staats
hoofd, en maarschalk Sokolofsky,
de Russische militaire gouverneur
in Duitsland, behoren tot negen
Sovjet-militairen die door het pre
sidium van de opperste Sovjet hoge
militaire onderscheidingen hebben
ontvangen.
Voor de Zondag
We gaan de vacantie weer tege
moet, en doen dat met het maken
van plannen. Ieder heeft eigen
voorstelling van wat nu écht va
cantie is. 'k Dacht ook, dat ik het
lolst. Maar heb er weer wat bijge
leerd, toen m'n plannen voor de
laatste weken vóór de vacantie
duchtig werden gestoord door een
korte felle ziekte. Daar val je in
eens uit het werk, waar je aan vast
zat dat je niet missen kan, en het
gaat gewoon door. Daar ontdek je
ineens, dat er een vrijheid is, die
feitelijk altijd bestaat, ook in de
gewone drukke regelmaat. De
vreugde van de sabbath, die ge
vierd mag worden, omdat al het
werk klaar is! Dat is de vreugde
van het christelijk geloof. Om het
volbrachte werk van Christus.
Nog zie ik voor me de boeren
erven op Zaterdagavond keurig
aangeharkt en opgeruimd, alles in
orde, en het wachten is op de Zon
dag. Wat een feestelijkheid er juist
in die verwachting ligt!
Daar is het uitvallen in het dom
me noodlot, zonder uitzicht. Of
daar is de vacantie van de kinde
ren Gods. Die bij zorg en pijn toch
weten, dat het „klaar" is. En altijd,
zolang we hier z\jn mogen, Zater
dag: alles klaar, want morgen is
het Zondag!
v. E.
Na 5 Juli hneft geen man,
vrouw of kind in Engeland
nog in zorgen te leven.
Geen enkel gezin hoeft nog
bevreesd te zijn dat onver
wachte ziekte met hoge
doktersrekeningen de kas
van het huishouden zal
ruïneren. Geen enkele zieke
hoeft zich bezorgd te ma
ken, dat gebrek aan geld
middelen hem zal beletten
de beste bijstand en behan
deling van specialisten te
verkrijgen.
Op 5 Juli treedt Engeland's nieu
we systeem voor sociale verzeke
ring in werking. Een droom, waar
over gesproken werd in een van de
donkerste oorlogsjaren tocn Enge
land voor zijn bestaan vocht, wordt
werkelijkheid.
Laat ons zien hoe de gezond
heidsdienst werkt in het geval van
John Smith, een willekeurige En
gelse burger. Hij is gehuwd en hij
heeft twee kinderen.
Hij en zijn gezin blijven bijstand
en behandeling ontvangen van een
huisarts die zij zelf kiezen. Het
verschil is, dat na 5 Juli de dokter
geen rekening meer stuurt. Mrs.
Smith kan een andere dokter heb-
gen, als zij dat verkiest. Als een lid
van het gezin in een ziekenhuis
opgenomen moet worden, een ope
ratie moet ondergaan, medicijnen
nodig heeft, krijgt hij dat geheel
zonder kosten. Tandheelkundige
behandeling, nieuwe gebitten, spe
ciale behandeling der ogen, brillen
of andere hulpmiddelen krijgen zij
zonder betaling. Ziekenhuisreke
ningen bestaan niet meer na 5 Juli,
maar als Mr. Smith in een kamer
alleen wil liggen, moet hij daar
voor apart betalen.
Als er weer een baby geboren
wordt krijgt Mrs. Smith alle zorg
van dokter en vroedvrouw en de
gehele verzorcing voor en na de
geboorte. Op de dag dat het kind
geboren wordt krijgt zij een moe
derschapstoelage van £4. Als zij
gewoonlijk uit werken gaat krijgt
zij bovendien een vergoeding van
36s. per week, 13 weken lang. Als
haar werk alleen bestaat in het
huishouden, krijgt zij een toelage
van 20s. gedurende vier weken. En
natuurlijk krijgt zij nog 5s. kinder
toeslag per week voor het nieuwe
kind, totdat dit het oudste kind is
dat nog op school gaat.
We nemen aan dat Smith in de
eerste categorie van verzekerden
valt: zij die voor een werkgever
werken. (In de tweede categorie
komen zij die een eigen zaak heb
ben, en in de derde zij die „niet-
werkenden" genoemd worden).
Als Smith ziek wordt, krijgt hij
behalve vrije geneeskundige be
handeling, een ziekte-uitkering van
26s. voor zichzelf, 16s. voor zijn
vrouw en 7s. 6d. voor het eerste
kind; de andere kinderen blijven
de 5s. per week kindertoeslag ont
vangen. Deze uitkeringen worden
betaald zolang de ziekte duurt en
worden zonodig vervangen door
pensioen, als de pensioengerechtig
de leeftijd bereikt is.
Indien hij geen werknemer is.
gaat de uitkering van 16s. per week
door, in normale gevallen geduren
de 180 werkdagen, maar dit kan
verlengd worden tot één jaar. En
zelfs dón kan de uitkering nog ver
lengd worden.
Als Smith bij zijn werk verwon
dingen oploopt, of door zijn werk
lijdende wordt aan een bedrijfs-
ziekte, krijgt hij, zolang hij voor
werk ongeschikt is, 45s. per week,
met 16s. voor zijn vrouw en 7s.
6d. voor het oudste kind. Na 26
weken, of als hij het werk liervat.
kan invaliditeitsuitkcring betaald
worden met een extra toelage in
zekere gevallen, als hij bijvoor
beeld niet meer voor werken ge
schikt is of voortdurende verzor
ging vereist.
ANEURIN BEVAN
minister van Volksgezondheid, die
mede de verantwoordelijkheid
draagt voor het grootse Engelse
plan der sociale voorziening
Als Smith de leeftijd van 65 jaar
bereikt, krijgt hij een pensioen van
26s. per weck, indien hij niet meer
regelmatig werkt en zijn vrouw
krijgt 16s. per week als zij 60 jaar
wordt en niet anders dan thuis
werkt. Zolang zijn vrouw nog geen
60 jaar is, krijgt Smith 16s extra
bij zijn pensioen. Als Smith blijft
werken, krijgt hij zijn pensioen
niet direct, maar wel later een
hogere uitkering als hij zich uit het
werk terugtrekt.
De verzekering van Smith ver
zorgt natuurlijk zijn vrouw en kin
deren in geval van overlijden. In
dat geval krijgt zijn vrouw een
weduwe-uitkering van 36s. per
week gedurende 13 weken, met een
extra uitkering van 7s. 6d. voor
haar eerste kind als dat nog op
school is. Als de weduwe-uitkering
ophoudt, krijgt zij als alleenstaan
de moeder een toelage van 33s. 6d
per week voor haarzelf en haar
kind samen, die zolang blijft door
gaan als het kind op school is.
Als deze toelage ophoudt en Mrs.
Smith 40 jaar is en 10 jaar gehuwd
is geweest, krijgt zij een pensioen
van 26s. per week gedurende de
rest van haar leven. In dit schema
wordt ook voorzien in een toelage
van £20 voor begrafenis-kosten.
Dit waren de voornaamste pun
ten voor het plan der sociale ver
zekering, doch in alle andere denk
bare gevallen is voorzien, ook voor
wezen en voor slachtoffers van be
drijfsongevallen.
Wie levert het geld, de millioe-
nen? Het antwoord is: iedereen in
Engeland. Allen boven de leer
plichtige leeftijd en beneden de
pensioengerechtigde leeftijd betalen
er aan mee, behalve gehuwde
vrouwen die niet buitenshuis wer
ken. Zij betalen de helft. De rest
wordt geschat op 54 procent die
binnen 20 jaar tot 64 procent op
loopt en gedekt wordt door de be
lastingen.
(Van onze verslaggever)
WJ IJ meenden petroleum te vin-
v <len, het werden heel andere
vochten: een ontzaglijke massa
brak water het IJselmeer, dat
welwillend flinke scheuten over on
ze broekspijpen uitstortte en een
lekker bakje koffie in het kombuis-
je van moeder Lassooy.
Het begon b(j Eemdjjk, bij de
mond van de Eem. Daar verzamel
den zich een aantal technici van de
Ned. Aardolie Maatschappij (fami
lie van de Bataafse Petroleum Mij.)
en enkele journalisten, die met te
leurstellende gezichten naar de
grauwe wolkenmassa's en de heiige
zee keken. De N.A.M. had hen uit
genodigd een kijkje te komen ne
men bij haar onderzoekingen, op en
onder het IJselmeer.
We stonden dus b\j Eemdyk. De
schipper van de Petronella een
honaerdtons binncnscheepie met
een hoopgevende naam, nodigde ons
uit via een wiebelend loopplankje
aan boord te komen. Naast de ..Pe
tronella" dobberde een motorsleep
bootje, dat de lieflijke naam .La
ma" droeg en volgens zjjn „kappie"
Koekoek veertien kilometer kon
..lopen". Op de rug van deze „La
ma voeren wjj het stampende*
IJselmeer op"
„Wanneer kunnen we de eerste
IJselmeerolie zien?", informeerden
wij bij de heer Kloek, de leider van
het ploegje NAM-mannen, dat het
IJselmeer „afgraast".
Geen olie!
„Olie, meneer, die krijgt U van
daag helemaal niet te zien. Wjj zoe
ken niet eens naar olie. Wjj doen
niets anders dan de ondergrondse
gebergten in kaart brengen! W\j
verrichten geophysisch onderzoek
volgens de gravi-metrische metho
de. Geo komt van geologie, dat is
de leer van de bouw der aarde. Pe
troleum komt alleen voor in bepaal
de aardlagen en die op te sporen,
dat is onze taak. Gravi heeft met
zwaartekracht te maken. Zijn er
grote „lichamen" onder de zeebo
dem. bergen en zo. dan trekken die
kleinere voorwerpen aan. Met een
toestel, dat eigenlijk niets anders
is dan een uiterst gevoelige unster
(U weet wel, zo'n weegapparaatje
met een veer er in, waaraan markt
kooplieden soms nog een mandie
hangen om hun waren te wegen),
kunnen we vaststellen, of er toppen
of glooiingen zijn in de steenlagen,
die ver onder de ?and-, grint-, veen-
of kleilagen liggen. In de onder
aardse, heuvels zit soms olie. De cij
fers, die wij verzamelen, gaan naar
Den Haag. waar knappe geologen
ze in kaart brengen. Na veel reke
nen komen die een enkele keer tot
de overtuiging: in die en die streek
Schipper Lassooy en de N.A.M.-
technici hijsen een spinachtig sta
len constructie uit het ruim en
zwaaien het buiten boord
Nu staat de stalen toren stevig in
de IJselmeerbodcm, de gravimeter
is er op geplaatst en N.A.M.-man
Prins doet zijn waarnemingen.
van ons land zou wel eens petro
leum kunnen zitten. Hebben ze zo'n
plaats gevonden, dan volgen proe
ven met miniatuur aardbevinkjes
verwerkt door dynamiet-ontplof-
fingen op twintig meter diepte
en seismografen, dezelfde toestel
len waarmee De Bilt aardbevingen
optekent. Geven die proeven een
goed resultaat, dan komt de boor
meester met zijn toestellen en ver
richt proefboringen. Soms vindt
men olie, maar niet altijd voldoende
om te exploiteren. Maar wie zegt
ons, dat we niet eens een tweede
Schoonebeek vinden? Weet U, dat
de productie van Coevorden onge
veer een vijfde van alle in Neder
land verbruikte aardolieproducten
bedraagt?"
Dat wisten we niet en door deze
nieuwe kennis raakten we een beet
je verzoend met het doel van onze
tocht. Het ging uiteindelijk dus toch
om petroleum, hoewel we er van
daag naast zouden grijpen.
Pratend over olle-mogelijkhedcn
in ons land trachtten we onze land
rotbenen bij het schommelen en
stampen van de „Lama" aan te
passen. Het gelukte wonderwel.
Na anderhalf uur door net Kop
pige meerwater te hebben gevaren
bereikten w(j de „Emma Hendrika",
een tachtigtons zandschuitje. dat de
NAM voor haar werk heeft gechar
terd. Naast een mast en een stevige
laadboom stak een driepotig stalen
monster boven het dek uit: de to
ren, waarop het gravi-metrische
toestel wordt geplaatst.
Na heftig gemanoeuvreer met ha
ken. blokken en touwen lagen wij
eindelijk langszy en klommen over,
bij deze gymnastische oefening ang
stig gade geslagen door moeder
Lassooy en haar dochtertje Annle.
Maar ook deze hindernis hamen w(1
letterlijk koel-bloedig. want hoewel
het meerwater niet koud meer is
rilden en niesden we toch. want
schoenen en broekspijpen waren
nog niet droog.
Toen begon de demonstratie:
schipper Lassooy en de NAM-tech-
nici hesen het spinachtig stalen ge
val uit het ruim en zwaaiden het
buiten boord. De poten van de toren
bleken hol, want vla een soort
brandslang en wat buizen pompte
men er water doorheen, dat in sier
lijke straaltjes onderuit spoot. „Die
kleilagen kunnen soms flink taal
zijn. die waterstraaltjes maken ze
week. zodat de poten van de toren
er gemakkelijk doorheen zakken.
Die poten moeten drie meter in de
grond", verklaarde de heer Kloek.
Het monster zakte, bibberend even
en daalde toen zo ver. dat maar
twee van zijn acht meters lengte
boven het water uitstak. De gravi
meter er op, NAM-man Prins even
eens en de onderzoekingen begon
nen.
Tollend rond bakens en vlagge
tjes zijn we daarna Eemdijkwaarts
getuft. De zon heeft niet geschenen,
we hebben geen petroleum geroken
of gezien, zelfs geen boortoren,
want de meting was eigenlijk maar
een soort generale repetitie-zonder-
voorstelling.
Gewone Man van de K.R.O. :egt
er 't zijne van
DE artisten, die een viJf-en-dertig jaar geleden in café „El Dorado",
in de Italiaanse stad Florence optraden, hadden een erg ondankbaar
publiek. Het waren steeds dezelfde luidruchtige bezoekers, die daar
avond aan avond zaten te kaarten. Wat er op het kleine toneel gebeurde,
interesseerde bijna niemand. Tot. op zekere avond een jonge Hollan
der het podium betrad. De entree, die deze jongeman maakte, vonden de
Florenttjncn wel zo kostelijk, dat ze hun kaarten op tafel smeten om de
handen vrij te hebben voor een hartstochtelijk applaus. De jongen, die
de ovatie met een wrang lachje in ontvangst nam, was de negentien
jarige Wam Heskes, zich later noemend Koos Koen, in ons land ook be
kend als de „Gewone Man" van de K.R.O., alias, de oom van „Vollenéef".
Wam Heskes begon
als tekenaar
Als de Gewone Man „het zijne"
moet zeggen over dat voorval in
Florence, stopt hij eerst een gram
of vijf verse tabak in zijn enorme
pijp. En zoals hij daar gemoede
lijk achterover leunend in zijn
tuinstoel, nóg nagenietend van
de grap, zit te schuddebuiken
van het lachen, is hij precies de
gewone man, die we ons van de
radio hadden voorgesteld.
Een ogenblik verwachten we, dat
hij zijn verhaal zal beginnen met:
„Ja, kijk-es Folieneef, 'k-seg nét
nog tcge Merle. Maar zijn stem
„in natura" klinkt heel anders dan
door de microfoon. Een half uur
geleden is Wam Heskes uit de
huid van de Gewone Man gekro
pen, zoals hij er vóór elke uitzen
ding ook in kruipt. Want de Gewo-
Net toen het doek op ging
stootte ik op de bovenste tree zó
verschrikkelijk mijn hoofd tegen
een uitstekende balk, dat ik een
ogenblik mijn omgeving hele
maal vergat. Ik uitte een af
schuwelijke kreet en uit de grond
van mijn hart riep ik nog heel
hard een lelijk Hollands woord,
dat zelfs de netste jongeman bij
een plotselinge pijn wel eens
gebruikt.
De gokkers in het café braken de
boel af. Ze vonden het prachtig.
Zó'n komiek hadden ze nog nooit
gezien. Voortaan stootte ik natuur
lijk steeds mijn hoofd als ik op
De „Gewone Man" als gewone
man. met zijn echtgenote, de
pianiste mevrouw
HeskesMossel, die
van haar voornaam
geen Meriemaar
ne Man bestèèt voor Wam Heskes.
Hij verdraait er maar niet even
zijn stem voor, hij brengt de Ge
wone Man compleet, met hart en
ziel en met huid en haar. Elke keer
ondergaat hij er een gedaantever
wisseling voor. Maar luisteren we
nu een ogenblik naar de gewone
Wam Heskes, terwijl hij in zijn
eigen tuin, bij een kopje thee met
een koekje, zit te vertellen van de
jaren die achter hem liggen.
A LS beginnend tekenaar trok
1 ik in 1912 op goed geluk en
met heel weinig geld naar Italië
om o.a. het werk van de meesters
der renaissance te bestuderen. De
eerste weken verdiende ik de kost
met koffers sjouwen. Maar toen ik
merkte, dat de meeste koffers me
te zwaar waren, wisselde ik het
kruiersberoep voor dat van straat
muzikant. Op regenachtige dagen,
als ik met mijn viooltje niet buiten
kon werken, stond ik model in een
vreselijk vies atelier van een oude
kunstschilder. Dat baantje in café
„El Dorado" betekende een hele
vooruitgang voor me. Ik zou daar
liedjes zingen in het Frans, Duits,
Engels, Nederlands enItaliaans,
tegen het vorstelijke honorarium
van vijf Lire, een rijksdaalder per
dag, plus het gebruikelijke rant
soen macaroni en wijn. Maar daar
voor moest ik dan na sluitingstijd
helpen borden wassen. Op de
avond van mijn optreden was ik
erg nerveus. Zouden die kaarters
me van de planken fluiten? Dat
moest er nog bij komen! In mijn
overmoed stormde ik met twee tre
den tegelijk het trapje op naar het
podium. Ik wilde 'n joyeuse entrée
maken.
Avonturierster in grote stijl
mierite-
Bas,ens vertelde
verhalen
ze in Laure een slachtof
fer van Himmler, en stel
den haar in vrijheid. Ze
aandoenlijke
over haar hel
dendaden tijdens de be
zetting en was haar man
ook niet door de boze
Duitsers doodgeschoten?
C> OEKDELEN zouden
kunnen worden ge
vuld met de romantische de aan, men kende haar hij toch naar een interne-
avonturen, die menigeen te Longschamps en in de ringskamp in
gedurende de oorlogs- en voornaamste nachtgele- overgebracht, maar toen
bezettingsjaren meemaak- genheden. Ze had steeds de Duitsers kwamen toon-
te de werkelijkheid is meer geld voor haar luxe- de Kleinknecht zijn ware
nu eenmaal bijna steeds bestaantje nodig en toen gezicht: in de uniform
fantastischer dan de stout- er eindelijk een man in van een Duits officier
ste fantasie. Onder die haar gezichtskring ver- trok h\j naar Bordeaux, Amerikanen en Engel
romans zouden de avon- scheen, die over onuitput- waar hij leider van de scn haastten zich om het
turen van een Franse telijke sommen bleek te Kommandantur werd. En charmante vrouwtje zo
vrouw, die voor kort is beschikken, had ze er nu maakte hij er ook Ooed mogelijk schadeloos
gearresteerd en die zich niets tegen zijn vrouw te geen geheim meer van stellenze - kreeg tue-
footde met de veelzeggen- worden. dat Görino en Himmler
de naamAnika. van Verkocht aan mooi heer- zijn vrienden waren. In
Montparnasse" stellig geen schap. Parijs teruggekeerd sticht-
slecht figuur maken. Maar zonder dat ze het te hij met Laure's hulp
Zij was maar een een- zelf wist, had ze zich een „Salon" en daar liet
voudig Frans meisje, Lau- hiermee verkocht aan een Anika zien wat zij als
kwam. Dan was het succes verze
kerd".
Veelzijdig kunstenaar
WAM HESKES heeft het des
tijds in Italië twee jaar uit
gehouden. Hij leerde er, zich door
vele moeilijkheden heen slaan en
ontwikkelde in niet geringe mate
zijn talent als tekenaar. Na t>zijn
terugkeer in ons land werd hij il
lustrator aan het Algemeen Han
delsblad, de Haagsche Post en ver
scheidene andere dag-, week- en
radio-bladen. Heeft U niet meer
malen de kostelijke voorplaat van
het weekblad „De Lach" bekeken?
Links onderaan staat do naam van
dc tekenaar: Wam Heskes. Nu
geneert hij er zich 'n' beetje voor!
Wel maakte hij in de oorlogs
jaren hij was met zijn vrouw
lange tijd ondergedoken nog
zestig levensgrote portretten om
in zijn onderhoud te voorzien,
maar eigenlijk was Heskes al
lang geen tekenaar meer, althans
niet van beroep. Wam Heskes
werd voordrachtskunstenaar. In
1928 debuteerde hij bij de radio
nis „Koos Koen".
En daarmee was meteen dc luis
terwedstrijd In Nederland geïntro
duceerd. Heskes had een aantal
mensen-typen gecreëerd, die hij
allen zelf uitbeeldde. De luiste
raars konden raden, in welke volg
orde hij ze voor de microfoon
bracht Onder de naam Koos Koen
schreef hij ook luisterspelen en
transformatieschetsen (sommige
voor twaalf personen), die hij ge
heel alleen opvoerde.
Driehonderd maal
dc „Gewone Man"
Na de oorlog, die de familie uit
de villa „De blauwe vogel" te La
ren verdreef, werd Wam Heskes
acteur in de luisterspelen van de
Nederlandse Radio Unie en kreeg
hij de rol van „Gewone Man'" in
de zo populair geworden uitzen
dingen van de K.R.O. Tweehon
derd maal werd de tekst hiervoor
geschreven door mr. Jan Derks die,
toen h(j hoofdredacteur van het
dagblad „De Tijd" werd, zijn taak
over droeg aan Toon Rammelt,
hoofd van de afdeling Hoorspelen
van de K.R.O.
Reactic's op de uitzendingen, die
commentaar bevatten op alle mo
gelijke binnen- en buitenlandse ge
beurtenissen?
Er kamen heel veel brieven bin
nen. En af en toe heeft de Gewone
Man ook wel het gevoel, dat hi)
iets bereikt met zijn openharti
ge critiek. Zo bijvoorbeeld met de
hofmeester van dc Marine, die,
toen hij na negen jaar voor goed
I uit de tropen terug keerde, maan
denlang van het kastje naar de
muur werd gestuurd, vóór hij in
het vaderland weer aan de slag kon
gaan.
Nadat de Gewone Man dit ge
val „gespoten" had, belde de
zelfde avond het Ministerie van
Sociale Zaken op om naar het
adres van de marine-man te in
formeren. Deze ontving kort
daarna bezoek van de Kamerheer
van een der leden van het Ko
ninklijk Huis cn heel spoedig
waren de moeilijkheden ook
voor enkele van zijn collega's
uit de weg geruimd!
Of Wam Heskes niet eens terug
verlangt naar zijn oude liefde, het
tekenen en of hij nu wel voor
goed zijn hart verpand heeft aan
de radio?
„Je slaat de spijker op z'n kop
Volleneef. Mijn ideaal is nog altijd
een marionettentheater. Ik ont
werp de poppen, maak de décors,
schrijf de teksten cn bespeel de
microfoon. Maarwanneer?
Voorlopig laat ik de Radio nog niet
los. Eind Juni breng ik voor de
300ste maal „De gewone man zegt
er 't zijne van!"
Stamershoef, een kamp tussen Maarn en Doorn
wacht op vacantiegangers
ierom een elegante wo
ning te harer beschikking
en ze mocht im- en ex
portzaken gaan doen.
Anika was niet alleen ro
mantisch, ze kende óók de
J M V W.. - U'tf
re Dissard, ze groeide in man, die een vriend van spionne waard was: met vaarde van het geld en
escheiden omstandighe
den op, maar ze had een
hang naar het avontuur
lijke, die zich al jong
openbaarde. De dansloka-
len van Montparnasse
kenden haar, kort vóór de
oorlog, als Anika Moor
want ze liet het voorko
men of ze een dochter
was van zekere lord Moor,
die overigens slechts
ze had zakentalent: in de
vier jaar die volgden,
stichtte ze niet minder
dan vier grote firma's,
waarmee ze een vermo
gen verdiende.
Maar alle kruiken gaan
te water tot ze breken en
in het voorjaar van d i t
jaar werd ontdekt, dat de
Göring en een vertrouwde Kleinknechts medeweten
van Himmler bleek te had zij tal van verhoudin-
zijnWalter Kleinknecht. gen met mannen, die zij
een dier vele louche figu- hun geheimen moest onl-
■n, die om de machtheb- futselen; ze kweet zich zo
bers van het Derde Rijk o oor treffelijk van h< :r
heendraaiden en daarbij taak, dat zij in 1944 zelfs
geen slecht garen spon. naar Berlijn mocht voor
In 1938 had hij zich als een persoonlijk onder
fabrikant in Parijs geves- houd met Hitier en
tigd; hij had bankzaken Himmler! Maar de gunst mooie Anika van Mont-
in Amsterdam, maar in der grote heren edelger- parnasse geen onschuldig
haar verbeelding bestond, feite* bezorgde hij vooral manen was zeer wissel- oorlogsslachtoffer, maar
Anika was mooi en ze de affaires van de Duitse vallig; kort na Laure's te- een rasechte helpster van
had vele vrienden, die spionnagedienst. Toen de rugkeer uit Berlijn werd Himmler was geweest,
haar naar goed-Franse oorlog uitbrak bleef Kleinknecht door de Duit- die tal van mensen had
trant verwenden met Kleinknecht in Parijsh{) sers zelf opgepakt en zon- verraden. Thans zit ze in
fraaie geschenken, zoals deed of hij een Duitse der vorm van proces de gevangenis te Fresncs
villa's aan de Rivièra en vluchteling wa3, door het doodgeschoten en Laure en aangenomen mag wel
in Biarritz, en een elegant nazi-régime vervolgd en werd in een gevangenis worden, dat het proces
pied-a-terre in de Licht- zo speelde hij het zelfs opgeborgen. Toen de be- nog heel wat verrassin-
stad zelf. Anika gaf in ze- klaar om niet te worden vrijders in Augustus '44 gen aan het licht zal
kere kringen toon en mo- geïnterneerd. Later werd in Parijs kwamen zagen brengen.
Vijf maanden geleden, In Jonunrl.
reden enkele half-vcrnlelde spoorwagons
op een forse, lange auto van het
emplacement In Maarn naar „Stamers
hoef'. een prachtig gelegen bostcrreln
bij Doorn. Nu. nog geen half jaar later,
blijken dc oude karkassen omgetoverd
tot gerieflijke vacantiehuisjes, die prac-
tlsch zijn ingericht en met recht tezamen
het „spoorwegdorp" Stamershoef vor
men. Maar wie zal beseffen wat een
enorme berg werk moest worden verzet
vóór het zover was? Waarschijnlijk
alleen dc eigenaars, de heren Kvcleln,
eens kruidenier in Driebergen, cn Lake-
man Want zij losten de problemen op,
die zich.opwierpen: elementaire vraag
stukken als licht en water Palen rezen
uit de grond, draad werd gespannen en
stopcontacten aangelegd om het hele
kamp van elcctrlschc kracht te voor
zien En met succes, want ln elke wagon,
die verdeeld is in kleine, gezellige
kamertjes, kunnen do gasten strhken,
koken, een radio inschakelen en lezen
b(J electrisch licht.
Ook de watervoorziening bleek een
vraagstuk, dat hoofdbrekens kostte. Aan
elke wagon werd aan de buitenkant een
reservoir bevestigd, dat eens in de tv/cc
dagen wordt volgepompt met water voor
dc va6te wastafels en de toiletten.
Half verscholen achter bosjes en strui
ken wachten de „huisjes" nu op de
vacantiegangers. De cers'.en zijn al ge
arriveerd; volgende week zullen anderen
hun verblijf betrekken.
Midden ln het kamp staat de woning
van de heer Evelein. die 2jjn domein
ten dele heeft bestemd als eetzaal. De
kosten behoeven geen ernstige bezwaren
mee te brengen; één dag buiten-leven
voor de som van zes gulden.
"BAKKERTJE
Vacantie-gangers voelen zich goed
thuis in het spoorwegdorp „Sta
mershoef"; deze twee gasten spelen
een partij schaak voor hun spoor-
huts
Bevin. Bidault, 'Spaak
20 Juli naar Den Haag
Consultatieve Raad bijeen
Bevin, Bidault, Spaak, Van Boet-
zelaer en Bech, de vijf ministers
van buitenlandse zaken van de lan
den van het Vijfmogendhedenpact
m West-Europa, zullen 19 en 20
Juli in Den Haag bijeenkomen.
Deze bijeenkomst is een der gere
gelde conferenties van de vijf mi
nisters van buitenlandse zaken (de
consultatieve raad). Men neemt
aan, dat de militaire overeenkom
sten tussen de vijf verdragpariners
een der hoofdpunten van bespre
king zullen vormen.
JAPI WORDT HERVAT
IN OCTOBER
Gezien het prachtige resultaat
dat de JAPI (Jeugdactie Papienn-
zameling) heeft gehad, zal zij op
1 October a s., als de schOien weer
zijn begonnen, worden hervat,
deelt het ministerie van O. K. en
W. mee.
