Casper van Wittel, groot Amersf oorts
kunstenaar, trok naar Rome
„HETLUSTENHUIS"
Henry A. Ackema
Mobiliseerde de jeugd voor de idee
der dierenbescherming
Jeugd uit Soesterkwartier
trapte een balletje
Winterkleding
PALTHE
SMAAKVOLLE OMLIJSTING
Gerijpte kunst in het AKG
Bij de Romeinen vie l deze schilder van
stadsgezichten zeer in de smaak
Op hobbelig veld aan Dollardstraat
verrezen doelpalen
AMHC-heren gaan
beginnen
WIST U....
Breng Uw schilderij,
ets of foto voor een
Amersfoort bakermat van Nationaal
Jeugd Dierenvrienden Bond
naar VEENEDAAL
op de Hof
Zaterdag 18 September 1948
TOT de grote Amcrsfoorters. die hun geboortestad verlieten
om in de vreemde het geluk te zoeken (en te vinden!) be
hoort ook Casper van Wittel, ongetwijfeld de grootste kunstenaar
die ooit in Amersfoort het levenslicht aanschouwde.
Casper van Wittel of zoals, hij in z'n tweede vaderland
Italië wordt genoemd: Gaspare Vanvitelli werd in het jaar
1653 geboren als zoon van Adriaen van Wittel. Hoe zijn moeder
heette en waar zij in de Eemstad woonden is niet bekend: sterker
nog. ondanks ijverige nasporingen van onze gemeente-archivaris,
de heer Boogerman. in de doop- en burgerboeken onzer stad was
er niets te vinden, dat ons van dienst kon zijn bij de belichting
van het leven van de kunstenaar en het is uitsluitend te danken
aan de 35-jarige archiefstudie van dr G. J. Hoogewerff, directeur
van het Instituto Storico Olandese te Rome, dat de geboorte
plaats van Casper van Wittel is komen vast te staan.
Luigi, zijn zoon, werd 'n
beroemd 18e eeuws
architect
"D EEDS op jeugdige leeftijd moeten
de uitzonderlijke schilderstalenten
van laatstgenoemde zijn ontdekt, want
reeds zeer jong ontving hij zijn eerste
lessen in schilderen en bouwkunst van
z'n stadgenoot Matthias Withoos,
waarschijnlijk tezamen met diens zoon
Johan. Vermoedelijk verhuisde Casper
omstreeks 1670 naar Utrecht,: in elk
geval is het zeker, dat hij op 19-jarige
leeftijd trok naar het Mekka der kun
stenaars, naar Rome. Al het volgend
jaar, in 1673, vinden we hem als lid
van de Hollandse Schildersbent met de
bentnaam „Toordts" of „Pictoors".
Reeds spoedig viel zijn werk - „Gas
par van Vitel" was vóór alles de schil
der van stadsgezichten - zeer in de
smaak bij de Romeinen en vonden zijn
schilderijen goede afnemers. Maar niet
alleen zijn wérk vond grote waarde
ring, doch ook hij-zelf icon een potje
breken bij de bewoners van de Euwige
Stad. Op 12 Mei 1686 werd hij lid van
de Virtuosi al Pantheon en in 1688
werden de banden met Italië nog ste
viger aangehaald door het huwelijk van
Signor Gasparo Vanvittcl met Signo-
rina Anna Laurentini een Romeinse
schone. Dit betekende evenwel niet, dat
Van Wittel de eerste jaren het con
tact met zijn stad- en landgenoten ver
loor: van 1689 tot 1692 woonde hij met
z'n jonge vrouw in een huis aan de
Via di San Isidore, tezamen met enkele
bentgenoten als Jacob de Vos en Gia-
como Vasta vardon (Jacob van Sta ver-
den) de laatste een geboren Amcrs-
foortcr en schilder van vruchten en
bloemen, wie het echter ondanks z'n
bentnaam „IJver" zó slecht naar de
vleze ging, dat hij omstVeeks 1700 zich
In de pauselijke lijfgarde liet aanmon
steren.
Dooppeter
Verhuisden Van Wittel en Van Sta-
verden in 1693 naar Vicolo della Puri-
ficazione in de omtrek van de Piazza
di Spagna, op 21 Januari 1694 treedt
„Gaspar fulius quondam Adrlanl van
Vitel de Amersfort" (aldus de acte)
op als dooppeter van de zoon van de
bekende Antwerpse schilder Pieter van
Bloemen en in hetzelfde jaar (1694)
dat van Bloemen met vrouw en kind
naar Vlaanderen terugkeert, onder
neemt het echtpaar Vanvitelli een
kunstreis door geheel Italië. In 1694
vindt men hen te Bologna, twee jaren
later in Lombardijc en in 1697 te Ve
netië, waar Canaletto zijn leerling en
navolger werd.
Twee jaren later een bewijs
hoezeer de vroegere Amcrsfoortsc
jongeman in aanzien stond in gans
Italië haalde de onderkoning
van Napels, Louis de la Cerda her
tog van Medina Cell hem naar
Napels. Hier, in la bella Napoh,
werd in 1700 Gaspare's zoon ge
boren: Luigi (naar zijn peetvader
onder-koning Louis de la Cerda)
die zou opgroeien tot de beroem
de 18c eeuwse architect, schepper
van het koninklijk palcis te Napels
en naar eigentijdse getuigenis van
Volkmann ,,dc beste der heden
daagse Italiaanse bouwmeesters".
Revolutie
Maar de revolutie van 1705 verjoeg
Gaspare met vrouw en kinderen uit
Napels, waarop Van Wittel zich op
nieuw en nu voorgoed te Rome ves
tigde. Daar ontvangt hij de schilders
eer, een maestro waardig en wordt
Gaspare Vanvitelli, pittore. na inleve
ring van zijn procfschilderij (voorstel
lende een „vedute di Napoli") op de
algemene vergadering der Accadcmia
Romana di San Luca van 11 October
1711 als academicus bevestigd en be
ëdigd. Samen met de franse beeldhou
wer Pierre Legnos wordt hij in 1713
tot „c u r a t o r c- en in 1715 tot
„d i r c t t o r c dei forastieri" der
Academie gekozen.
Nog op 67-jangc leeftijd zal
hem. die als kind speelde aan de
voet van de machtige Lieve Vrou
wetoren, de eer te beurt vallen van
de uitverkiezing tot een der beide
„custodi delli studi" van de Con-
f\OOR dankbaar aanvaarde
bemiddeling van de Neder
landse gezant in Italië, kwam
onze medewerker Peter van de
Birkt, in contact met de heer
dr. C. J. Hoogerwerff, directeur
van 't Istituto Storico Olandese
te Rome, sinds 1913 belast met
het onderzoek in de omvangrij
ke archieven aldaar. Dr. Hooge
werff ontdekte enige jaren ge
leden de geboortestad Amers
foortj van de beroemde kunst
schilder Gaspare Vanvitelli,
wiens werken te vinden zijn in
de bekendste Europese kunst
verzamelingen, in het Brits mu
seum te Londen gelijk als in de
Galeria Nazionale te Rome, zo
wel in het Madrileense Prado
als in de pinacotheek van Ascoli
Piceno, en voorts Wisowitz en
Boekarest
gregationi der Romeinse schilders-,
beeldhouwers- en architecten-aca
demie. En duidelijk wordt ons de
grote vitaliteit van Van Wittel,
wanneer we op 19 November 1730
de dan reeds 77-jarige aantreffen
onder de academici die zijn samen
gekomen in de kerk van Santa
Martina.
Rijk en vol leven
Maar ook het rijke en volle leven
van deze grijsaard zal eens een einde
vinden en op 13 September 1736, j 1.
Maandag 212 jaren geleden, sloten zich
voor eeuwig de ogen van de allergroot
ste kunstenaar die ooit in Amersfoort
geboren werd. En wanneer eens een
Amersfoorter het geluk zal smaken
van een kunstreis of een pelgrimstocht
naar de Eeuwige Stad, hij moge dan
een bedevaart ondernemen naar het
graf van Gaspare Vanvitelli, links van
het hoofdaltaar in de Santa Maria in
Vallicella of Chiesa Nuova, en een
wandeling maken naar het Mauso
leum van Santa Constanza aan de Via
Nomentana, waar in de 17c eeuw de
Hollandse schildersbent veel bijeen
kwam en waar in de eerste nis op de
muur van de grafkerk nog te lezen
is de eigenhandig mgegrifte naam van
„Caspar van Wittel, alias De Toordts,
1680'de naam van de Amersfoorter,
die „de traditie der grote Hollandse
meesters der 17c eeuw in de 18c eeuw
in den vreemde handhaafde.
PETER VAN DE BIRKT
Literatuur:
O.a.: Mededelingen v. h Ned Hist. In
stituut tc Rome.
Dr. G. J. Hoogewerff: Bescheiden in
Italië.
Jhi. v. Riemsdijk: Gaspare Vanvitelli.
Dr. J. A. F. Orbaan: Ons aandeel ln
de ..Vedute ai Rome".
Künstlerlexikon dl. 36.
Straatclubs meten
hun krachten
Gedurende de gehele zomer ls
er ln Amersfoort georganiseerd
gevoetbald, ondanks het verbod
van de K.N.V.B. Maakt u zich
niet ongerust, dat \v\j een of
andere duistere affaire aan het
licht gaan brengen, want het is
helemaal niet erg. Integendeel,
het was zelfs heel leuk.
U moet weten dat de jeugd
uit het Soesterkwartier zich er
aan heeft geërgerd, dat het uit
gestrekte terrein langs de Dol
lardstraat waar vroeger de
Plansoengordcl was, daar kaal
en ongebruikt lag. Een paar
jongens, die zich in hun vacan-
tiedagen verveelden, pompten
een oude voetbal op, legden een
paar jasjes op het terrein neer
en gingen er een balletje trap
pen. De volgende dag waren
de jongens er weer, maar ze
hadden allemaal een paar
vriendjes uit de straat meege
bracht en er werden nog twee
jasjes bijgelegd.
Nu werden er al partijtjes ge
speeld, die zo vroeg mogelijk be
gonnen werden en die slechts onder
broken werden om te gaan eten. Als
het donker werd eindigde de wed
strijd. De dag daarna kwamen er
ook jongens uit een andore straat
kijken en toen ze daar de voetbal
lers zagen liep er een, een haantje
de voorste, naar de jeugdige voet
ballers toe en zei een magisch
woord: „Matchen?"
Hockey
Dames naar Hilversum
In aansluiting op de Hockey-dag,
der heren, vorige week op „Birkho-
ven" gehouden, wordt morgen voor
het centrum des lands de dames-
hockey-dag op de terreinen van de
HC. „Hilversum" georganiseerd. In
Hilversum zijn onze s:adgenot.en in
de A-afdeling (eerste klasse en pro
motie-klasse) als enige promotic-
klasser ingedeeld. Reeds ln de eerste
rónde wordt Hilversum ontmoet, zo
dat er weinig kans bestaat dat het
AMHC-team als winnaar in de lan
delijke finale zal uitkomen.
Het begin der heren-competitie
wordt voor AMHC ingeluid met de
thuiswedstrijd tegen SCHC II. voor
waar geen sinccurü, want dit team
presteerde het om op de Hockeydag
slechts met 1—0 van de winnaar
Kampong te verliezen.
De heren-reserves, die vorig jaar
promoveerden, beginnen in klasse 2F
met de thuiswedstrijd tegen FIT
(Amsterdam)
Handbal
„Amersfoort" gaat
naar AHC
Zondag as. gaat. hoewel nog niet
op volle toeren, de handbalcompetiiic
weer „draaien Het eerste lieren- cn
liet eeiste damesteam van „Amersfoort"
beide ingedeeld in District West A le
klasse komen Zondag het veld In
Dc Amersfoorters gaan a s Zondag
naar Amsterdam en zullen daar A H.C
ontmoeten Dit is voor de Amcrsfoor-
teis nog een tegenstander, die z!j ln
de jaren 1936-'37 in Amsterdam ont
moetten Het gmg toen om het kam
pioenschap van Nederland. „Amers
foort". loen nog spelende met dc alom
bekende Helsdingen cs„ won met 2—1
Maar sinds die jaren is er veel ge
beurd en wij kunnen dan ook onze
stadgenoten niet meer toewensen dan
veel succes
De Amersfoortse dames spelen a s-
Zondag op eigen terrein tegen BHC
uit' Bussum. Ook dit ls een moeilijke
wedstrijd.
Competitie-indeling
Amersfoort I (dames) is voor de
komende competitie ingedeeld met
Attila. Concordia, Sport Vereent en
Vrone. Vriendschap en BHC.
Het heren-elftal zal moeten spelen
tegen Aalsmeer, Achilles. AHC.
Atilla, Concordia, Sport Vereent en
Zeeburg.
En er werd „gematchd". Het veld
werd wat groter gemaakt en daar
speelden twee partijen van ieder
twintig jongens op hoge en lage
schoenen, op klompen en gympjes,
een voetbalwedstrijd waarin letter
lijk alles mocht, behalve de bal met
de hand aanraken. Er was geen
vastgestelde speeltijd en toen ze er
genoeg van kregen dc stand was
zoiets van 1813, werd de fa
meuze „afspraak", laatste goal de
winnaar gemaakt! De verliezer
vond, dat het niet eerlijk wrs ge
gaan en eiste een revanche-wed
strijd. Ook die werd gespeeld.
Belangstelling
Ondertussen trokken dc matches
al vrij veel toeschouwers. Vaders en
broers kwamen kgken en de moe
ders stonden .-r om te zien of er
geen ongelukken gebeurden met be
nen of door-de-weekse-schoencn.
De vaders en broers vertelden het
aan hun voetbalminnende kennissen
en het gevolg was, dat belangstel
lend weid uitgekeken naar de vol
gende wedstrijd.
Toen kwam een van de jongens
op de idee om straatclubs te gaan
oprichten.
Er werden voorzitters geko
zen en penningmeesters, enfin,
iedereen een baantje om
geen ruzie te krijgen. Er wer
den contributies geheven van 5
cent in de week en zo kon
iedere straat al gauw een twee
dehands of, maar dit was heel
zelden, een nieuwe bal, kopen.
Een van de vaders maakte van
een paar latten en balken twee
„heuse" doelen met een bovenlat,
die na iedere wedstrgd mee naar
huis werd genomen uit „econo
mische" overwegingen en toen
kwam de grote dag, dat aan de af
werking van de met reusachtig veel
moeite samengestelde compctitio-
rooster kon worden begonnen. Als
ik me niet vergis, is de competitie
no? steeds niet officieel afgewerkt
en zijn er twee straten, die ieder
menen kampioen te zijn, maar dat
hindert de jongens niet. Ze hebben
een plezierige tijd gehad Zij wel...
maar de jongens, die moesten
„scheidsrechteren" af en toe niet.
Er z(jn met die jongens af en toe
rare dingen gebeurd, wordt er ge
zegd, maar het rechte kon ik niet
te weten komen!
Onschuldig vermaak
Wel weet ik, de jeugd uit het
Soesterkwartier heeft zich uitste
kend geamuseerd cn dat, indien er
entreé-geld was geheven op dit
armzalige, maar toch blijkbaar zo
nuttige veld met dat rare pad
dwars er over heen en de stoppels
er middenin, het een aardig vacan-
tie-geld had opgeleverd voor deze
jongens, die er missschien een
l.echt" veldje van hadden kunnen
huren. Immers, meermalen verdron
gen de toeschouwers zich op de IJs-
selstraat om te zien wat de favorie
ten er van zouden terecht brengen.
En dan zegt men nog, dat de Ne
derlandse jeugd vaak de vacantie
op ongepaste w\jze doorbrengt!
Advertentie
D<r JMUI'DFRKRINg
k In Mei 1942 liquideerde de bczet-
ter DE MUIDERKRING. Hij
deed het zeer grondig...
En tóch, de idee kon niet geliqui-
deerd worden cn zo herrijst thans
DE MUIDERKRING in groter
luister.
U<f Jv.1UI'D£RKR1H.Q
k In de 17e eeuw:
voorrecht voor enkelen
in de 20e eeuw:
toegankelijk voor ieder!
k De Boekenclub „Dc Muidcrkring"
staat weer open voor ieder, die
zijn boekenkast wenst te verrijken
met een keur van werken van
■k bekende hedendaagse schrijvers.
Rome, waar de geboren Amersfoortse Gaspare Vanvitelli op 83-jarige
leeftijd overleed, nalatende vier zonen, die allen tot hoge posten in
Italië werden geroepen. (Foto naar schilderij Vanvitelli door Istituto
Storico Olandese te Rome).
Wat biedt De Muidcrkring
in het eerste club ja ar?
5 voortreffelijke romans van be
gaafde auteurs:
Johan Fabricius:
Eiland der Demonen
Felix Timmermans:
Adriaan Brouwer
Jo Boer:
Beeld en Spiegelbeeld
Albert Helman:
Afdaling in de Vulkaan
Aar v. d. Werfhorst:
De Eenzame
Een waardebon van f4.90, waar
voor een boekwerk naar eigen
smaak aangeschaft kan worden.
Een gratis boek als premie voor
het aanbrengen van elk nieuw lid.
Een driemaandelijks tijdschrift
„De Muidcrkring", tevens club-
orgaan
Dat alles voor slechts f 23.50:
een daadwerkelijke besparing van
ruim 40
Het bovenstaande vindt U uitvoerig ver
nield in het geïllustreerde prospectus, dat
Uw bockhandelaar U op deze bon verstrekt.
dat er achter in de Krommestraat.
dicht bij de Bloemenmarkt, zo'n
aardige kunsthandel is. waar U goe
de schilderijen kunt kopen voor een
populaire prijs? Aan deze zaak is
verbonden een moderne lijstenma
kerij. Laat hier als proef eens iets
inlijsten en wij zijn overtuigd U als
klant te zullen behouden.
Krommestraat 66 a - Tel. 3062
N U BEHANDELD
TIJDIG KLAAR
Telefoon 5826
Voetbal
Alle Amersfoortse clubs
komen in actie
De meest Interessante voetbalwed
strijd voor het Amersfoortse publiek
is morgen ongetwijfeld de derby
AnisvordeAmersfoortse Boys. Een
plaatselijke ontmoeting is altijd at
tractief en we vermoeden, dat de
penningmeester van Anisvorde mor
gen na afloop niet ontevreden zal
zijn. En als we dan nog afgaan op
de cijfers van vorige week, toen de
Boys met 72 verloren van DEV,
dan zouden we tot de cohclusie
kunnen komen, dat geheel Anis
vorde niet ontevreden zal zijn. Maar
die conclusie trekken we niet. Cijfers
en uitslagen zijn in de voetbalsport
geen vergelijkingsmateriaal. We
hebben Anisvorde nog niet aan het
werk gezien, dus een uitslag voor
spellen is onbegonnen werk. Laten
we hopen, dat de beste club wint.
HVC gaat naar Wormerveer om
daar WFC te ontmoeten. Veel hoop
hebben we niet op een Amersfoortse
overwinning, of er moet uit een an
der vaatje worden getapt, en een be
ter vaatje, dan Zondag j.l.
APWC krijgt De Meteoor op be
zoek en deze wedstrijd zou wel eens
in een overwinning voor de Amers
foortse club kunnen eindigen.
Quick speelt eveneens een thuis
wedstrijd en wel tegen JSV uit Jut-
phaas. Ook van deze wedstrijd is
weinig te zeggen. JSV verloor vori
ge week met 10 van Nyenrodes,
terwfjl Quick nog niet heeft ge
speeld.
KentU
ze wel?
Hiermede vervolgen wij onze
serie artikelen over bekende en
onbekende personen uit ons aller
omgeving.
klinkt afgezaagd maar het is toch
zo waar Wie de jeugd heeft,
heeft de toekomst! Is de jeugd van
thans warm gemaakt voor de ge
dachte der dierenbescherming dan
betekent dat een betere behande
ling van alle dieren door de ko
mende generatie. Deze twee men
sen beschouwen hun werk als een
begin van wat later door velen, die
met de jeugd hebben te maken, op
groter schaal en hopelijk met
steun van de overheid zal worden
voortgezet. „Ik ben persoonlijk van
mening dat het daadwerkelijk die-
renbeschcrmingswerk uiteindelijk
een staatsaangelegenheid dient te
zijn" zo zegt de heer Ackema. „De
overheid kan het op zovele wijzen
stimuleren.
Wij kennen nog niet zoals
de Skandinavische landen
een dierenwet, die veel verder
zou moeten strekken dan de
enkele bepalingen die over de
T K wilde een poging wagen om
de Amersfoortse jeugd en
later die van geheel Nederland
met nieuwefrisse ideeën te win
nen voor de dierenbescherming. De
gedachte was op zich zelf niet
nieuw maar de manier waarop het
werk werd aangepakt leek me wei
nig geschikt om de jeugd inder
daad te grijpen. Wie kinderen iets
wil bijbrengen moet het ze spelen
derwijs leren. Dat was mijn uit
gangspunt toen ik in September
1945 de vereniging „De Nederland
se Jonge Dierenvrienden" oprichtte
met als doel de jeugd van tien tot
achttien jaar te leren dat het dier
medewezen van de mens
recht heeft op vrijheid en uit de
aard der zaak dus op bescherming"
De heer Henry A. Ackema is
uiterst nuchter in zijn dierenliefde.
Zijn eigen hond, die nieuwsgierig
is en bij de bezoeker op schoot wil
klimmen, wordt zonder pardon
naar zijn mand in cle keuken ver
wezen. Een schijnbaar onbeteke
nend voorval, dat in onze ogen
toch belangrijk is omdat het pleit
voor de waarachtigheid van de
idealen die de heer Ackema koes
tert. Dierenbeschermers worden
nog maar al te vaak vereenzelvigd
met de lieden, die hun honden en
katten vertroetelen tot stervens
toe. „Ik sta op het standpunt dat
mens en dier zijn geschapen. De
mens echter is het bevoorrechte
individu, ook al omdat hij in staat
is te strijden voor vrijheid, recht
en sociale welvaart", zegt ons de
heer Ackema. „De dieren zijn dat
maar in zeer beperkte mate. Ze
zijn ondergeschikt aan de mens,
afhankelijk van diens wil. Eigen
lijk is het dier overgeleverd aan de
genade van de mens. Daarom is
het de plicht van iedereen om de
dieren te beschermen, zonder daar
bij evenwel te vervallen in senti
menteel gedoe en ziekelijke zorg".
Bezielend werk
De heer Ackema spreekt met
overtuiging over zijn werk. Hij is
zichtbaar bezield door de idéé, die
hij altijd en overal tracht uit te
dragen. In zijn dagelijkse werk
kring op een Amersfoorts kan
toor onder vrienden en kennis
sen en op bijeenkomsten waar hij
spreekt over de schepping en al
wat daarin leeft. Heel veel vrije
tijd beseteed hij er aan vooral sinds
hij na de bevrijding begon Amers
foortse jongens en meisjes op hun
verzoek te verzamelen in groepjes,
die maandelijks bijeenkwamen om
ei op uit te trekken of in een lo
kaaltje spelletjes te doen, afgewis
seld door vertellingen van de heer
Ackema over de natuur niet al-,
ken, maar ook over practische za
ken zoals de verzorging van hon
den en katten, van vogels in de
winter en van dieren die zwervend
op straat worden aangetroffen.
Zijn wijze van werken hield
de kinderen bij elkaar, de ver
eniging groeide en verwierf
zich vooral in het Soester
kwartier heel veel enthousiaste
leden.
„Het moet me van het hart" be
kent onze gastheer," dat de liefde
tot het dier bij de kinderen uit de
arbeiderswijken veel sterker is dan
elders. Het lijkt wel of ze min
der afgeleid door allerlei pretjes
dichter bij de natuur staan, waarin
ze immers veelal hun vertier zoe
ken, en of ze er daardoor meer
respect voor hebben."
De heer Ackema spreekt graag
van een jeugdbeweging, als hij het
over z'n organisatie heeft. De jeugd
zelf is immers aan het werk, na
dat ze op gang is gebracht. Ze ko
men bij hem met plannen en leiden
zelf de drie groepen die inmiddels
in het stadscentrum, Leusder- en
Soesterkwartier zijn ontstaan. Een
aanzienlijk aantal kinderen is wer
kelijk al in beweging gekomen,
overtuigd als ze zijn van de nood
zaak van hun werk voor het dier.
Kun vereniging is de jeugdgroep
van de afdeling Amersfoort der
Nederlandse Vereniging tot be
scherming van Dieren, die door
haar ruime subsidie het jeugdwerk
tot grote steun is. Tegelijk vormen
deze jongelui de eerste afdeling
cn tot nog toe ook de kern van
een geheel nieuwe organisatie, het
„Nationaal Jeugd Dierenvrienden
Verbond", eveneens door de heer
Ackema gesticht in Juni van dit
jaar toen uit vele delen van het
land verzoeken bij hem binnen
kwamen zijn werk ook daar te in
troduceren.
Waarom?
Waarom al dit werk speciaal
voor de jeugd? Het is mevrouw
Ackema, die ons het antwoord
geeft. Zij en haar man doen het
werk samen. In het voorvertrek
dat als Centraal Bureau van het
N.J.D.V. is ingericht ze moeten
hunwoning in de Spaarnestraat
met een ander gezin delen doen
zo getweeën de correespondentie af,
regelen ze de verzending van het
verbondsorgaan „De Dierenvriend"
en van alle circulaires en ander
propaganda-materiaal. Mevrouw
Ackema's overtuiging is het en
zc deelt die met haar man dat
het kind wordt geboren met een
instinctieve vriendschap voor die
ren, die meestal vermindert of
soms geheel verloren gaat door de
houding der ouderen. En dan; het
behandeling van dieren in het
Burgerlijk Wetboek zijn opge
nomen. En wat zou bijvoor
beeld het onderwijzend perso
neel op de scholen niet voor
prachtig werk kunnen doen?
Wel, zover zijn we nog niet al
zijn er onder mijn kennissen on
derwijzeressen cn onderwijzers die
op hun eigen houtje al de jeugd
voorhouden dat dierenbescherming
eigenlijk een erezaak is."
Plannen
We praten nog wat over de
plannen die het Nationale Jeugd
Dierenvrienden Verbond voor de
eerstvolgende jaren heeft. Voorlo
pig beperken die zich, wat de ma
terieel kant van de zaak betreft,
nog tot Amersfoort. Er werd reeds
een asyltjc geopend bij een van
de leden in Leusden, weldra zal er
bij de heer Ackema ook één wor
den ingericht. Dan komt er een
ambulance-dienst voor verongeluk
te of zieke dieren. Volgende week
wordt begonnen met een cursus
E.H.B.O. voor dieren, na afloop
waarvan enige E.H.B.O.-posten
voor dieren zullen worden geves
tigd. Er moet een dienst komen die
vermiste honden en katten op
spoort. „Daarbij gaat het propa
gandistische werk natuurlijk
voort," wordt ons verteld. „Want
in elke uithoek van ons land moet
dc jeugd voor de idealen van het
Verbond worden gewonnen. In
Amsterdam komt het werk al aar-,
dig op gang evenals in enkele an
dere plaatsen. In totaal zijn er
veertien groepen. „Allemaal men
sen die uit eigener beweging bij
ons kwamen. Dat is een belofte
voor de komende tijd en een grote
steun voor hen, die zich nog voor
zo'n enorme taak gesteld zien,"
verzekert de heer Ackema. Dan
laat hij ons uit. In de keuken
springt de kleine zwarte hond
weer tegen ons op. „Gelukkige
hond met zo'n baas en bazin", den
ken wij.
Bloklands-Gasthuis
Dc groepstentoonstelling van het A K.G.
momentcel in het Bloklands-gasthuis
gehouden is zeker niet de minste van
de reeks. Zij behoort, kort gezegd, in
het kader der „gerijpte kunst". Hier
zijn gevestigde reputaties aan bod die
weliswaar hun wilde haren wat zyn
kwijtgeraakt maar die in hun persoon
lijke stijl toch de grenzen van het rea
lisme overschrijden. Een van de mar
kante aanwinsten van het Genootschap
is Harmen Mcurs hij tekent tegen
woordig Hurmcn tout court die vroe
ger voorzitter was van de Onafhankclii-
ken Hij voelt zich in dc huidige fase.
lijkt 't, minder aangetrokken tot het
landschap dan tot dc mens en het dier.
Hij is een bekwaam portrettist van bei
de. maar hij is. ook ln belde tamelijk
ongelijk. Zijn ekster b.v. kan ik weinig
waarderen, des te meer de beide paar
den. waarin niet alleen de kundige
waarnemer naar voren komt. maar ook
de gevoelige voor sfeer. In het gocd-
gclijkcnd dubbelportret van Bezaan c-n
zijn vrouw het landschap in de fond
bleef wat verwaarloosd treft ook een
discreet gevoel voor humor, al blijft
hei vakmanschap heersen over de kun
stenaar. Deze is er ten voeten uit in
het geïnspireerde (naar ik meen niet
meer nieuwe) portret van zijn zoon.
knap van factuur, kloek, ja monumen
taal van bouw en uitnemend van psy
chologie. V
Jo Bezaan besprak ik nog kort gele
den in Soest. Hij laat hier intussen
weer nieuw werk zien. waarvan ik de
boer die het gelaat afwist (een aquarel)
het korenveld en het stilleven met dc
meloen het meest apprecieer.
Opmerkelijk ls de inzending van freu
le Van Holthc tot Echten, werk dat in
zijn kleine discrete formaten meer en
meer dc koele strakheid gaat verliezen
om daarvoor een lucide verfijning in
de plaats te zetten Tot dc beste stukjes
reken ik her bloemstilleven in blauw
glas met gouden rand. het reeds beken
de portret van de donkergetinte oude
aame met do dunne, fijnè lippen en
het nieuwe damesportrct. waar waar
lijk het leven lijkt betrapt. Zoiets ge
beurt ook een bekwaam kunstenaar
klechts in begenadigde ogenblikken.
Deze schilderes is ook een uitstekend
waarneemster van poppen.
Willem J. van Dam heeft een aantal
brcedgeziene golvende landschappen in
gezonden onder hoge lucht waarvan
de kleur wel eens wat hard blijft. Voor
treffelijk is het gezicht op de Socster
kerktoren, van dichtbll gezien en de
in Middelburg gemaakte aquarel van
de Oostcrkerk (koepelbouw). De har
monicaspeler. breedgcschildcrd ls in
teressant karakteristiek, maar wat aan
de buitenkant Het kleine naakt
schuw l*» een hoek gedrukt heeft
bizondere kwaliteiten, evenals de Kop
pelpoort in rood krtit.
De berglandschappen van mevrouw
Van Hacrsoltc de Lange kunnen mil op
een tweetal uitzonderingen na. niet ge
heel bevredigen, liever zie ik het stil
leven met seringen en tulpen, alsook de
kleine geestige dop.
C.A.S.
Aanvullingsagenda Raad
De aanvullingsagenda voor de
openbare vergadering van de raad
der gemeente Amersfoort op Maan
dag 20 September 1948 des namid
dags om 2.15 uur, voort te zetten
des avonds om 7 uur, vermeldt de
volgende punten: 43. Voorstel van
B. en W. om voor de bouw van
tv.ee kleedgelegenheden voor de
sportbeoefening een bedrag van
f 7700.beschikbaar te stellen: 44.
Idem om een crediet te verlenen
voor verbetering van 22 woningen
op grond van de premieregeling
woningverbetering en -splitsing;
45. Idem tot toekenning van een
aanvullend bouwvoorschot voor
verbetering van 9 krotwoningen;
46. Idem om een crediet te verle
nen voor verbreding van een ge
deelte van de Utrcehtseweg; 47.
Idem tot verhuur van pakhuis
ruimte in de markthal en tot het
verstrekken van een geldlening
aan de fruit- en groentenveiling
Amersfoort en omstreken.
„Gemeenschap" gaat
actie voeren
Nu de Amersfoortse Gemeen
schap enkele jaren heeft gewerkt
en aangenomen mag worden, dat
haar bedoelingen bij de stedelijke
bevolking voldoende zijn doorge
drongen, acht het bestuur de tijd
rijp dit werk op een deugdelijke
basis te grondvesten. Wil het ge-
meenschapswerk doorgang vinden,
dan is het noodzakeijk een stevige
financiële ondergrond te leggen en
daaruit het werk op te bouwen.
Ondanks de vele financiële pro
blemen echter, heeft de A. G. zulk
een omvangrijk werk verzet, dat
haar voortzetting niet alleen alles
zins gerechtvaardigd, maar zelfs
noodzakelijk is. Het bestuur meent
dan ook, dat een grootscheepse po
ging ondernomen dient te worden
de bevolking van Amersfoort tot
steun van zijn werk op te wekken
en in de vorm van een jaarlijkse
bijdrage een fundament aan zijn
werk te geven.
Ter bespreking van één en an
der wordt voor de aangeslotenen
een vergadering belegd in de
Raadzaal van het Gemeentehuis op
Donderdag 23 September a.s„ des
avonds te 7.30 uur.
't Recht ontloopt men
niet
In December en Januari 1947
1948 zijn in woningen aan de Pas
cal-, Pasteur- en Franklinstraat
en aan de Kapel weg inbraken ge
pleegd. Een der daders, een zekere
W. werd gepakt en is reeds ver
oordeeld. Zijn compagnon L. uit
Utrecht wist te ontsnappen en is
nu in Duitsland gearresteerd en
overgebracht naar Amersfoort.
Geen eerlijke vinder?
Tegen W.. die een jute zak met
1540 gram rauw vet had gevonden
en dit niet aangaf, is een proces
verbaal opgemaakt.
Vrijdag zijn weer dertien bekeu
ringen uitgedeeld.
Twee marktlieden werden be
keurd omdat hun gewichten niet
van het vereiste ijkmerk waren
voorzien.
Schaken
Mevr. Heemskerk verloor
Tijdens het Niwin-tournooi speel
de onze stadgenote mevr. Heems
kerk tegen de kampioen van het
Oosten. Het gelukte deze, de heer
Groenewegen. de rochade van me
vrouw Heemskerk te verbreken en
een betere stelling te verkrijgen.
Toen mevrouw Heemskerk in hevi
ge tijdnood kwam, kon zij de juiste
voortzetting niet meer vinden, zo
dat zij moest opgeven.
