Geschenken
WmmÊm
r
Een
Onvruchtbare grond dwong
tot grote soberheid
CkefariiieA"
Schmidt scheen zeer rustig
vlak voor zijn dood
1
Kerknieuws
„Het Lijstenhuis"
Algemene offervaardigheid binnen de
eigen gemeenschap
ff
Telegram aan Bormann licht sluier"
rond ongeluk,, General-Kommissar"
Ook Petrak,, viel
uit de trein
4
Zaterdag 2 October 1948
De Doesburger
molen bij Ede,
een der oudste
standerdmolens
van ons land,
is in gevaar.
Doesburger molen bij Ede
in verval
I jAT 't met de oude Edese windmolen, de
Doesburger molen, de laatste tijd lang niet
in orde is. kan iedereen zien. die over de Lun-
terse weg gaat en naar de kant van 't Gello
kijkt. Duidelijk kan men vaststellen, dat een
der roeden gebroken moet zijn. Er zit een
ordentelijke knik in en als je aan de voet van
het gevaarte staat, spreekt dat nog meer. Dan
lijkt het of die reusachtige molenroe elk ogen
blik in twee stukken naar beneden zal komen.
Deze mogelijkheid bestaat en we hopen maar,
dat er dan niemand dichtbij staat
TRIEST en stil staat daar de
molen aan de bosrand. Hij
doet denken aan een vogel, die,
vleugellam, voor zich uit zit te sta
ren, aan een gewond dier, dat zijn
einde gelaten afwacht.
O zeker, deze veteraan is er wel
eens erger aan toe geweest. Dat
was dan in 1935. Er was reeds tot
afbraak besloten en het hele geval
zag er zo desolaat uit, dat men
twijfelde aan hoop op herstel. Het
feit, dat hier een van de weinige
historische monumenten, die Ede
bezit, ten ondergang gedoemd
scheen, deed destijds besluiten een
poging te wagen dit dreigende ver
lies te voorkomen.
Deze actie is prachtig geslaagd:
de jongens van de Amsterdamse
MTS hebben laten zien, waartoe zij
in staat waren. Tijdens hun zomer-
vacantie restaureerden zij de mo
len en uit alle oorden des lands
kwamen bijdragen binnen om het
werk te financieren. Fier stond
weer de oude kast daar achter de
bossen van de Hullenberg en het
was een plechtig ogenblik, toen
wijlen Notaris Dinger de molen
overdroeg aan de eigenaars, de
vang werd losgegooid en het wie-
kerkruis zich statig in beweging
zette.
Dat was anno 1935. Sindsdien is
er veel gebeurd op en om de mo
len. In de oorlogsjaren draaiden de
wieken lustig en toen na Septem
ber '44 de electrische stroom uit
viel, kreeg de eeuwenoude wind
molen het dubbel druk. Er moest
gemalen worden voor de officiële
voedselvoorziening, maar wat werd
er bovendien onder het oog van
Duitsers en land wachter clandes
tien gemalen! Zelfs uit Renswou,
Lunteren, Barneveld en andere
plaatsen uit het Valleigebied kwa
men de hongerige burgers met hun
bijeen gescharrelde beetjes rogge
of tarwe naar de oude molen, waar
Gerrit altijd wel een mogelijkheid
zag „het er even bij door te
draaien".
Dankbaar zullen tallozen aan de
trouwe Doesburger molen terug
denken. Hij heeft velen door de
ergste nood heen geholpen en
wat deed hij zijn werk nog prach
tig!
Maar Gerrit, de mulder, is niet
meer. Hij heeft de bevrijding niet
lang mogen overleven en Ceel, z'n
broer, die daarna alleen-eigenaar
was van de „meul", zag zich al
spoedig genoodzaakt er ander werk
bij te zoeken, want in normale tij
den kan een windmolen de con
currentie tegen stoom en electrici-
teit natuurlijk niet volhouden.
Tenslotte stond hij stil, geheel
buiten bedrijf. Het „rust-roest"
werd weer bewaarheid, de elemen
ten kregen, al meer vat op het ou
de bouwwerk, en nu is het dan zo
ver, dat ook de tweede roe, die in
'35 nog behoorlijk was, op breken
staat en de trap in bouwvallige
staat verkeert.
Nu zeggen de voorschriften van
overheidswege wel, dat geen enke
le molen afgebroken mag worden,
maar het is duidelijk, dat in het
onderhavige geval algehele aftake
ling slechts een kwestie van tijd is,
als.... er tenminste niets gedaan
wordt om dit te voorkomen. Al is
er dan misschien geen kijk op, dat
de molen weer in vol bedrijf kan
komen, ook als monument, dient
hij in goede staat te verkeren.
Ceel, de eigenaar, kan dat door
omstandigheden alleen niet bol
werken. Niet, dat het lot van de
oude „kast" hem niet ter harte
gaat. Integendeel! Hij heeft uit zijn
eigen zak de ijzeren roede betaald,
die op het ogenblik aan de voet van
de molen ligt, maar er komt nogal
wat kijken, eer zo'n gevaarte kant
en klaar op z'n plaats is, voorzien
van het nodige latwerk etc. etc. En
Ceel vertelde, dat die ijzeren roe
nog een paar meter te kort is....
Afgezien van de mogelijkheid
daarin te voorzien, maar een ijze
ren roe in de vrijwel geheel uit
hout opgetrokken standerdmolen
zou misplaatst zijn. Twee ijzeren en
twee houten wieken, dat zou een
monstruositeit zijn en het antieke
geheel zou er totaal door bedorven
worden.
Het is derhalve hoog tijd, dat er
wat gedaan wordt om de Doesbur
ger molen veilig te stellen en daar
om wordt langs deze weg, als in
1935, een beroep gedaan op alle
vrienden van de Hollandse molen
in het algemeen cn op die van de
oude houten molen bij Ede in het
bijzonder.
Auto door sneltrein
gegrepen
Inzittenden kwamen er
vrij goed af
Op de onbewaakte overweg aan
de Nijkerkerweg te Barneveld, die
een zekere beruchtheid heeft ver
worven, ia Donderdagmiddag op
nieuw een auto door de sneltrein
AmersfoortApeldoorn gegrepen.
De pluimveehandelaren H. D. en
zijn zoon W. D., die omstreeks twee
uur vanuit de richting Barneveld de
overweg passeerden, waren op weg
naar hun woonplaats Appel, bij Nij-
kerk. De inzittenden liepen een lich
te hersenschudding en lichte kneu
zingen op.
Na behandeld te zijn door dr. L.
D. Korthuis uit Barneveld, werden
zij naar het ziekenhuis „De Lich
tenberg" te Amersfoort vervoerd.
De auto van de heren D. kwam er
slechter af en werd zwaar bescha
digd.
Ned, Hcrv. kerk
Beroepen te Burgwerd (tocz.) J.
Groenevcld te Molkrcrum; te Oudwou-
de-Wcstergecst (toez.) F. G. van Bins-
bergen te Koudekerk a, d. Riin; bii de
Verenigde Prot. Gein. te Curacao i3e
pred. pl.J. E. Wagenaar te Beetster-
zwaag thans tijdelijk pred te Willem
stad (Curacao); te Nleuw-Lekkerland
J. R. Cuperus te Doornspijk: te Zuid-
wolde (Dr.) P A. v. d. Vlugt te Stads
kanaal: te Zeist (vac. R. Bartlema) J.
v. d. Melden te Hilversum.
Bedankt voor Slddeburcn Sj. Postma
te Oud-Schoonebeek; voor Nieuw Bui-
nen H. Engelsma te Vollcnhove.
Bept, Gemeente
Beroepen te 's-Gravenhage J. Louw
te Groningen.
DE vorming van een Comité
tot behoud van de Does
burger molen te Ede. die in
bouwvallige staat verkeert, is
vrijwel in kannen en kruiken en
wanneer nu op korte termijn
een begroting van de herstel
werkzaamheden wordt opge
maakt en contact met diverse
instanties wordt opgenomen,
dan bestaat er geen twijfel of
met betrekkelijk weinig onkos
ten zal verdere afbraak van de
molen voorkomen kunnen wor
den.
Wij zijn dat niet alleen ver
plicht tegenover de historie
maar ook tegenover de toe
komst. En dan denken wij in de
eerste plaats aan het behoud
van dit uit 1507 daterende
bouwwerk, dat op zo bijzondere
wijze het Neder Veluivse land
schap verfraait, doch tevens
aan de mogelijkheid, dat wij,
wat onze voedselvoorziening be
treft, nog wel weer eens afhan
kelijk kunnen worden van onze
thans noodgedwongen rustende
windmolens
Sympathiebetuigingen etc.,
dienende om het streven tot be
houd van de Doesburger molen
te steunen, worden gaarne in
ontvangst genomen door:
JAC. GAZENBEEK.
„De Wulfhorst", Lunteren
Tweede avond der biljart-
kampioenschappen
tournooi om het kampioenschap van
Nederland driebanden
tweede
klasse
voortgezet.
0.430
Stoffelen
31
72
3
Thijssen
40
72
4
0.555
Bekers
40
60
6
0.666
Breugelmans
28
60
6
0.466
Mora
40
64
3
0.625
Stoffelen
25
64
3
0.390
Van Dillen
40
62
3
0.645
De Jong
38
62
4
0.612
Thyssen
40
78
6
0.513
Breugelmans
29
78
4
0.372
Bekers
40
85
4
0.470
Oostendorp
29
85
3
0.340
Oostendorp
16
85
2
0.188
Van Dillen
40
85
3
0.471
Mora
40
86
3
0.465
De Jong
39
86
3
0.455
Iedere week zien wij enthousiaste
mensen bij het aanschouwen van
onze rijke collectie
SCHILDERIJEN. ETSEN. enz.
Komt U toch ook even kijken?
ONZE PRIJZEN ZULLEN U
HEUS MEEVALLEN
Krommcstraat 66 a
bij 't Havik - Telef. 3062
Onwelriekende dronkaard
werd afgespoten
Een Enschedeër was in de nacht
van Donderdag op Vrijdag zodanig
onder de invloed van sterke drank,
dat hij in een der sloten liep, waar
in een textielfabriek het kwalijk
riekende verfwater spuit. Twee
agenten zagen de man en trokken
hem, zij het met de nodige moeite,
op het droge. Alvorens hem naar
het politiebureau mede te nemen,
werd de man eerst in de remise
van de Twentse Electrische Tram
weg Mij. afgespoten, maar de verf
lucht raakte hij niet kwijt. Aange
zien de agenten de atmosfeer op
het politiebureau niet wilden be
derven, werd de beschonkene per
vrachtauto naar zijn woning over
gebracht.
„Nederlandse Vrouw" had
over belangstelling niet te
klagen
Het bestuur der tentoonstelling
„De Nederlandse Vrouw 18981948"
deelt mede. dat het totaal aantal be
zoekers 207 603 is geweest. 1734 auto
bussen uit alle delen des lands
brachten vrouwen naar den Haag.
Het bestuur heeft thans reeds vast
gesteld. dat een batig saldo aan
prinses Wilhelmina zal kunnen wor
den afgedragen. 'Haar zal verzocht
worden hieraan een bestemming te
geven.
Veluws volk: gelovig en ernstig (II)
DE onvruchtbare grond heeft de
welstand van de Veluwse boe
ren steeds binnen enge perken ge
houden. Een grote soberheid, die
soms tot geldgierigheid heeft ge
leid, is er het gevolg van geweest.
De vaak gelaakte schrielheid mag
echter niet worden gegeneraliseerd.
Want daartegenover staat de goed
geefsheid van bepaalde geslachten
en de algemene offervaardigheid,
als het een doel geldt, dat aller
sympathie heeft. Zo brandde vorig
jaar een boerderijtje af in een klein
Veluws dorp. Enkele boeren namen
het initiatief om de bevolking in
wijken te verdelen en ieder nam
een wijk voor zijn rekening om
geld te verzamelen. Binnen enkele
dbgen was er tienduizend gulden
bijeen en het boerderijtje herrees.
Niettemin dient te worden toegege
ven, dat de mammon vaak op een
stevig voetstuk staat: „je mót een
boer niet an d'n buul komme".
Buiten en behalve de geldgierig
heid behoort de zedelijkheid be
sproken te worden, aangezien deze
niet overal op een hoog peil staat.
Vroeger kwamen zedendelicten wel
eens voor en ook in de taal der
jeugd lag een zekere zwoelheid, die
zich vooral in toespelingen uitte.
Meisjes konden hier en daar zich
niet veilig 's avonds langs de straat
bewegen. Gedwongen huwelijken
komen wel voor. De machtige na
tuur en de eenzaamheid der bossen
hebben hierop zeker invloed. Zo
komt onder de jeugd een bepaalde
onzedelijkheid, -die dan bijna tot
een gewoonte is geworden, soms
wel voor. Doordat enkele ouderen
dezelfde zonde gekend hebben,
staan ze dan niet vrij om tegen het
kwaad fors op te treden.
Na het huwelijk is het onzedelijk
leven, voorzover het dan soms voor
komt, overwonnen. Het huwelijks
leven is sexueel alom zeer gezond
en volkomen normaal. Overspel is
practisch onbekend, geslachtsziek
ten zijn zeer zeldzaam. Het bespro
kene is dus een speciaal jeugd
probleem.
De Veluwse boer is maatschap-
pelijker geworden door het ophef
fen van het isolement, door de
overheidsbemoeiingen, welke con
tact ten gevolge hadden met lagere
ambtenaren, door de invloed van
vacantiegangers, door cursussen,
coöperaties, enz.
Hij is gul en vriendelijk voor wie
zijn vertrouwen heeft gewonnen.
Er komen weinig slechte huwe
lijken voor. Echtscheidingen zijn
zeldzaam, de buurt neemt in zulke
gevallen soms een vijandige hou
ding aan. Men beweert wel, dat de
gevoelselementen niet erg op de
voorgrond staan bij de Veluwenaar.
Dit is zeker onjuist. Hij verbergt
zijn gevoelens angstvallig, is be
vreesd over tere dingen te spreken.
Maar bij ingewijden en vertrouw
den, bij ziekte en begrafenis, ont
moet men een teerheid van gevoe
lens, die ontroert. Het verlies van
de vrouw geeft hem een leegte, die
jaren en jai-en doorwerkt. Een we
duwnaar hertrouwt zelden, even
min een weduwe. Waar het ge
schiedt, zijn het dwingende om
standigheden die tot een tweede
huwelijk leiden (economische mo
tieven, jonge kinderen, enz.). Er
Blikgroenten, Joms, Soepen
Britse tafeltenniscracks
naar ons land
De oud-wereldkampioen tafel
tennis, Victor Barna, die op 5 Oct.
in de landenwedstrijd Nederland-
Engeland te D"n Haag uitkomt in
de Engelse equipe, zal op 4 Oct. in
het A.M.V.J.-gebouw te Amster
dam met de Engelsman Alex
Broock spelen tegen de Nederlan
ders Cor du Buy, Cor Pelser en
Willy van Zoelen. Het hoogtepunt
van de avond wordt een partij tus
sen Barna en Broock.
De Engelse ploeg voor de lan
denwedstrijd is nog uitgebreid met
Jack Carrington, zodat dit team
thans bestaat uit: Barna, Leach,
Simons en Carrington.
Nieuw wandel-wereld
record als...
De Duitse wandelaar Rudi
Lüttge slaagde er te Brunswijk in
de afstand van 30 km. te wandelen
in 2 uur 27 min. 22.6 sec. Dit zou
een verbetering betekenen van het
wereldrecord, dat sedert 1943 met
2 uur 28 min. 57.4 sec. cp naam
staat van de Zweed Ohlsson.
Duitsland is echter niet bij de
I.A.A.F. aangesloten, zodat het
record niet kan worden erkend.
Hiermede vervolgen wij He
publicatie van de artikelen over
de Veluwe, die de heer
L. J. A. DE JONGE
plaatste in het maandblad „Het
Gemenebestuitgave Van Gor-
kum en Comp. N.V. te Assen)
en welke wij uit dit blad over
nemen.
wordt altijd met grote liefde over
de gestorvene gesproken, de ledige
plaats blijft in ere. Gevoelig is de
Veluwenaar ongetwijfeld.
Bijgeloof en oeroude, overgele
verde wijsheid zijn nog lang niet
verdwenen. Het isolement, de een
zaamheid, de machtige natuur en
de verhalen ep de achteraf .gelegen
boerderijen, bleven het „spoken"
geloof voeden. Hij ondergaat sterk
de inwerking der kosmische krach
ten en de wisseling der seizoenen,
hij leeft in nauwe gemeenschap met
de natuur in zijn omgeving. De
Veluwenaar laat zich niet in bezit
nemen, hecht zich aan het oude, dat
hij niet kan loslaten, waaruit de
neiging voortspruit om zich tegen
alle nieuwigheden te verzetten. Hij
neemt het nieuwe aan omdat hij
concrete resultaten ziet of omdat de
omstandigheden hem er toe dwin
gen. Deze innerlijke binding en
terughoudendheid tegenover het
onbekende en tegenover vreemden
geeft hem iets wantrouwends. Maar
diep in zijn hart leeft een branden
de warmte voor alles, wat zijn ge
negenheid heeft en waaraan hij
zich met grote toewijding kan
geven.
Een ernstige, ja treurige inslag
hebben zelfs vele jongeren reeds,
als gevolg van de lijdelijkheid en
de haast mystieke opvatting van
het Geloof, welke veelvuldig voor
komt en in de z.g. „Gezelschappen"
wordt aangekweekt, waar een
zwaarmoedig zondebesef de grond
toon is en een moedeloosheid wordt
gevormd, omdat er haast geen kans
wordt gelaten om behouden te wor
den. Deze gedruktheid geeft aan het
karakter iets sombers, waarbij een
fatalistische inslag naar voren
treedt.
De eerbied voor wet en gezag is
groot, hij buigt zich onder degenen,
die God als heersers heeft gesteld.
De dienstbaarheid van eeuwen in
bepaalde gedeelten van de Veluwe,
werkt nog steeds na. De strijd tus
sen de adellijke families bracht
hem veel narigheid, oorlog, druk en
zware lasten. Het vreemde bracht
hem veelvuldig ellende, wat zijn
achterdocht tegen al wat hem on
wennig is, verklaart: „Wat hè'k
doaran?" Het maakte hem zwijg
zaam: „Tegen grote lü mu'j zwie-
gen of joa zegg'n" heeft hem de
ervaring geleerd. En hy zegt „joa"
om woordenstrijd te voorkomen en
meningsverschil te verbergen. Men
moet scherp luisteren om zijn „joa,
joa" juist te interpreteren. Slechts
in de veilige beslotenheid van eigen
„volk"' spreekt hij zich uit, overal
elders is hij bedachtzaam. Hij is
dankbaar in voorspoed, geduldig in
tegenspoed, volhardend in het ver
zet en in zijn strijd tegen de schrale
bodem, tegen de zandverstuivingen,
tegen droogte, nachtvorst, e.a. na
tuurrampen.
Voorzitter boerenpartij
De heer H. M. Schoonderbeek.
die bij de boerenorganisaties in
Ede een goede bekende is, werd ge
kozen tot voorzitter van het voor
lopig comité van de „Onafhanke
lijke boerenpartij", die tot doel
heeft de boeren van Nederland te
verenigen.
Hoevelaken
Medische Zondagsdienst
Voor a s. Zondag wordt de srtscn-
dlcnst alleen voor spoedgevallen waar
genomen door dokter \V. Verbeek te
Hoogland, tclcf. K 3493260.
Predikbeurten
Zondag 3 Oct.. Ned. Herv. Kerk:
9 30 uur. 2 30 uur. ds J. van Amstel.
Gercf. Gem., Geb. „Bouwlust" 9.30 en
3 uur. Lcesdienst.
Raadsvergadering
De raad van Hoevelaken komt op
Vrijdag 8 October om 19.30 uur In ver
gadering bijeen ten gemccntchuize.
«GEN PUNEN ÉN GRIEP 20 TABLETTEN I O 75
Hoogland
Dr. Grashuis lid van
Provinciale Staten
De heer dr. J. Grashuls is benoemd lot
lid van de Provinciale Staten van
Utrecht. Dc heer Grashuis vertegen
woordigt de Partij van de Arbeid.
Distributienieuws
Detaillisten dienen op Woensdag 6
Oct. a s de bonnen voor de volgende
artikelen in te leveren: Versnaperingen,
suiker, koffie, thee, tabak en vleeswa
ren.
Medische Zondagsdienst
De medische dienst wordt Zondag a s.
waargenomen door dr. W. Verbeek te
Hoogland (tel. K 3493—260) De waar
neming geldt voor Hoogland, Hooglan
derveen en Hoevelaken.
Predikbeurten
Ned. Herv Kerk: Zondag 3 Oct., 10 u.,
ds. O. S. Jellema.
Voetbalprogramma
Hoogland I ontvangt S V.M.M. op
bezoek. De sterkte van deze ploeg is
ons niet bekend, doch we houden het
op een kleine overwinning voor de
thuisclub
Hooglanderveen krijgt Hamersveld
thuis. Hoewel de gasten sterker zijn
dan het vorig jaar. zal Hamersveld wel
met de punten huiswaarts gaan.
Verder spelen nog Barneveld 2
Hoogland 2 en Hooglanderveen 2—Kie
viten 2.
Soest
Keuringsarts voor zijn
rechter
Voor de afd. Tribunaalzaken van het
Kantongerecht te Utrecht stond Donder
dag de arts P. Donker uit Soest terecht,
beschuldigd van lidmaatschap der N.S.B.
en dc Nat. Jeugdstorm.
Beschuldigde, die zestien jaar officier
is geweest in het Nederlandse leger, ont
kende beide tenlasteleggingen.
Wel gaf hij toe in zijn hoedanigheid
van keuringsarts voor dc sport kinderen
te hebben gekeurd, die lid waren van de
Jeugdstorm.
„Was het niet verstandiger geweest als
u gezegd had: Voor de Jeugdstorm keur
ik niet?" vroeg de Kantonrechter.
„Achteraf bekeken wei," meende dr.
Donker, die er de nadruk op Jegde, dat
hij de sportkeuring ten bate van de
volksgezondheid verrichtte.
Het feit. dat hij in 1942—43 als arts
aan het herstellingsoord „Dennehorst"
van de nat.-soc. beweging was verbon
den, ontkende hij niet Er gebeurden in
dit oord echter dingen, waarmede hij
zich niet kon verenigen, o.a. grote eet-
partijen cn opname van partijbonzen,
die zich daar enige tijd tegoed deden.
Hij had er spijt van deze functie te
hebben aangenomen en toen zich na
korte tijd een conflict voordeed, be
dankte hij en raadde hij zijn opvolger
aan van het baantje af te zien.
Verder kwam ter sprake, dat hij
enkele brieven met „Kameraad" begon
nen en met de N.S.B.-groet geëindigd
zou hebben.
Naar beschuldigde verklaarde, was dit
maar enkele keren het geval geweest en
wel in 1940, toen hij in woede was ont
stoken over zijn arrestatie in de Mei
dagen.
De verdediger, mr. v. Schalk, betoogde
dat het zwaartepunt van> de zaak lag in
het feit of dr. Donker lid is geweest
van dc NS.B. Hij heeft dit ontkend
aldus pleiter omdat hij dat niet kon
verenigen met ziln positie van reserve
officier. Ook de groepsleider van de
N S B ter plaatse heeft verklaard, dat
beschuldigde geen lid was, daar hij
reeds in 1934 bedankte
Het keuren van kinderen op verzoek
van de ouders noemde pleiter begrij
pelijk. daar beschuldigde keuringsarts
voor de sport was.
Ook zijn functie als arts aan het her
stellingsoord achtte de verdediger geen
bewijs van nat.-soc. gezindheid.
Uitspraak op 14 October.
Benoemingen
Tot onderwijzeres aan de Zus
terschool werd benoemd mej. C.
Bremer te Soestdijk.
Mej. C. de Jong uit Bussum weid
benoemd tot onderwijzeres aan de
Mariaschool te Soestdijk.
Mutatie
Bij beschikking van de directeur-
generaal der P.T.T. is ingaande 1
November a.s. eervol ontslag ver
leend aan de hoofdcommies H.
Bloemink te Soest, aangewezen als
directeur van het postkantoor al
daar.
Vrijdagmorgen had aan boord van Hr. Ms. Luchtverdedigingskruiser
Jacob van Heemskerck, in tegenwoordigheid van deputaties van onder
delen, schepen en inrichtingen van de Koninklijke Marine, het afscheid
en commando-overdracht plaats van luitenant-admiraal C. E. L. Hel-
frich. De scheidende bevelhebber der Zeestrijdkrachten, luit.-admiraal
C. E. L. Helfrich (links) ontvangt van de nieuwe bevelhebber der Zee
strijdkrachten, vice-admiraal Jhr. E. J. van Holthe dc gestreken admi
raalsvlag in een speciaal bewerkt kistje.
Z-actie ten einde maar
men blijve zuinig!
De zgn. Z-actie (zuinigheid met
benzine) is thans officieel geëin
digd. Uit de cijfers van het ben-
zinegebruik der afgelopen maanden
is geen zekerheid te krijgen, maar
wel houden zij de aanwijzing in,
dat de automobilisten in het alge
meen wel de nodige zuinigheid
hebben betracht, aldus een mede
deling van de ministeries van Ver
keer en Waterstaat en Economi
sche Zaken. De overheid volgt ech
ter de ontwikkeling van het ben
zineverbruik nauwlettend en ver
wacht van de weggebruikers dat
zij de tijdens de Z-actie gegeven
aanwijzingen zullen blijven opvol
gen.
Ruim een etmaal vóór de raadsel
achtige dood van General-Kommis
sar F. Schmidt, die gekleed in een
pyama in de nacht van 25 op 26
Juni 1943 in Frankrijk uit een rij
dende trein „viel", verongelukte op
soortgelijke wijze uit dezelfde trein
een ander Duitse politieke leider:
Kreisleiter Petrak uit Wenen.
Dit is een ontdekking van dr. A. E.
Cohen van het Rijksinstituut voor
Oorlogsdocumentatie in Amsterdam,
die kortgeleden in Berlijn het offi
ciële, streng vertrouwelijke, telex
telegram aantrof, dat Oeberbefehls-
leiter Friedrichs, hoofd van de poli
tieke afdeling van de partijkansela
rij, daags na het ongeval van
Schmidt uit Parijs naar Reichsleiter
Bormann zond.
Rond de dood dezer beide gezag
hebbende nazi's hangt een waas van
mysterie. Zij maakten beiden deel
uit van een gezelschap hoge Duitse
officieren, dat per trein een oriënta
tiereis maakte langs de Atlantik-
waïl.
Friedrichs telegram
In zijn telegram aan Bormann schreef
Friedrichs, dat Gauleiter Peter Slangier
uit Munster op 26 Juni, 's morgens, juist
voor de trein Parijs bereikte, bij hem in
de restauratiewagen verscheen met de
mededeling, dat de slaapcoupe van
Schmidt leeg was. Stanglet liet een ste
ward de deur openen, nadat hij op her
haald kloppen geen antwoord had ge
kregen. De kleding van Schmidt bevond
zich In de coupé, dc deur was dicht, het
raam half geopend. Aan de buitenkant
vertoonde de wagen bloedsporen. Frie
drichs sloeg alarm cn kort daarop deel
den Duitse stationsambtenaren hem
mee. dat bij Courvilles in de buurt van
Chartres. ongeveer 100 km ten Zuidwes
ten van Parijs, het lijk van Schmidt, op
de spoorbaan was gevonden.
Friedrichs vervolgt:
„Ik zelf kan over de zaak nog zeggen,
dat pg. Schmidt sedert enige dagen ge
prikkeld was. Hij meende op grond van
zakelijke meningsverschillen met andere
bureaux in Nederland, dat hij ge
schaduwd werd cn dat hij een pro
ces tegen zich moest verwachten. Ik heb
pg. Schmidt uitgelachen en hem gezegd
dat hij na de reis met verlof moest gaan
om góed op te knappen. Pg. Schmidt zei
mij op 25 Juni. dat ik mij om hem geen
zorgen meer moest maken. Hij was cr
zelf van overtuigd, dat hij de zaak te
zwart zag en onnodig spoken had ge
zien."
In een eveneens in het telegram opge
nomen verklaring van Gauleiter Sprang-
Ier staan nog de volgende bijzonder
heden:
„De laatste dagen was General-Kom
missar Schmidt zeer overspannen Op de
avond van de 25ste Juni hebben wij sa
men gegeten. Na de maaltijd zocht
Schmidt dadelijk zijn slaapcoupé op.
Toen ik na ongeveer een half uur even
eens naar mijn slaapcoupé ging. was pg.
Schmidt nog wakker. Wij hebben toen
nog samen met de plaatsvervangende
Gauleiter Teschc en de Gaupropagandn-
leiter Mnuer gesproken. Schmidt maak
te toen een zeer lustige indruk. Daarna
hebben wij ons te ruste begeven."
Enkele uren later, bij het passeren
Courvilles, overleed Schmidt. Of hij
reeds dood was vóór hij uit de trein viel,
zoals Himmlcr beweerde, is niet bekend
Evenals andere deelnemers aan de reis,
droeg Schmidt een pistool bij zich. Ook
Friedrichs sloot de mogelijkheid niet uit.
dat Schmidt zich een kogel door het
hoofd heeft gejaagd, terwijl hij uit de
trein hing.
Hoe Petrak verongelukte
„In de nacht van 24 op 25 Juni had
den de deelnemers aan de reis zich om
half een ter ruste begeven." staat voorts
in het telegram. „Ik had. toen Kreislei
ter Petrak uit Wenen, afscheid had ge
nomen. nog juist geïnformeerd of alles
in orde was. toen de steward uit de res
tauratiewagen in zichtbare opwinding
naar dc noodrem liep cn er aan trok.
Uit zijn woorden maakte ik op. dat er
Iemand uit de trein moest zijn gevallen.
Ik riep daarna de man van het escorte
en heb met hem en de steward samen
het traject afgezocht. Wij vonden Kreis
leiter Petrak op ongeveer 800 m. afstand
achter de trein tussen de rails liggen."
Vijf uur later overleed Petrak in het
veldhospitaal bij Le Mans. Friedrichs
zegt in zijn telegram van mening te zijn.
dat Petrak naar het toilet wilde gaan
en daarbij de buitendeur, die blijkbaar
niet voldoende was gesloten, heeft ge
opend.
Friedrichs legt cr in zijn telegram aan
Bormann ten slotte nog de nadruk op.
dat cr tijdens de reis en ook op de be
wuste avond „betrekkelijk weinig alco-
hoi" was -shruiht.
Voor de jongens overzee
De gezamenlijke thuisfronten enz,
willen bereiken dat alle Soester
militairen in Indonesië, 250 in ge
tal, met St. Nicolaas zullen wor
den verrast met een pakket. Het is
van belang, dat alle families aan
het secretariaat van Weedestraat
35, het juiste adres van hun jon
gens opgeven.
Nieuwe koorvereniging
Onder de naam Semper Avanti
is in Soest een koorverengiing op
gericht, waarvan Willy Francois,
pianist en koordirigent van de K.
R. O., de leiding heeft. In de eer
ste maanden van haar bestaan
traden reeds 50 leden toe. Het eer
ste optreden is Vrijdagavond tij
dens de huldigingsavond van de
gerepatrieerde militairen in St.
Ludgardis. Voor de Kerstmis zal
een uitgebreid programma in stu
die worden genomen.
Kerkconcert .Zonnegloren'
In dc Ncd. Herv. Kerk werd Vrij
dagavond ten bate van „Zonnegloren"
een concert gegeven door het Ned.
Hcrv. Kerkkoor uit Amersfoort, onder
leiding van dc heer Adr. C. Schuur
man, met medewerking van de organiste
mej. Ida Jongsma uit Soest.
Het kerkgebouw was geheel bezit.
Het koor heeft, onder leiding van de
bekwame dirigent, en goede indruk ach
tergelaten en we hopen dat dit niet de
laatste keer is dat wij in Soest van
deze schone kunst kunnen genieten.
AMP vergaderde
Donderdagavond hield de Algemene
Militaire Pensioen Bond in „Oranjehof"
zijn jaarlijkse ledenvergadering, waar
voor buitengewone belangstelling be-
storid. Na de opening door de voorzit
ter, kwam terstond ter tafel dc onge
wijzigde aanneming in de beide Kamers
van het wetsontwerp „Pensioenen met
toeslag". De vergadering had weinig
aardering voor de betrokken Minister,
daar deze de zaken wel wat al te nuch
ter heeft beschouwd.
De afgevaardigde naar de algemene
vergadering bracht vervolgens verslag
uit. Ook het „Noodfonds Weduwen-
zorg" kwam aan de orde. Men achtte
het noodzakelijk dat er voor de wedu
wen die niet in 3e Weduwcnwet zijn
opgenomen, iets gedaan moet worden.
Er zal worden aangedrongen op een
wettelijke regeling.
Predikbeurten
Ned. Herv. Kerk: Oude Kerk. 10 uur
ds E. Groenevcld; 17 uur ds D. v.
Kurgten: Emmakerk, 10 uur ds D. v.
Krugtcn: 17 uur ds M. Verkerk: Hees
kapel, 10 uur ds M. Verkerk: Elthcto,
10 uur Kinderkerk: Zaal v. d. Broek,
Nicuwstraat, 10 uur. Kinderkerk; Zon
negloren, 10 uur-ds H. A. v. Herwaar
den (Hellcndoorn).
Evangclisaticsaraenkomsten: Zondag
3 October 19 uur Huize Buitenzorg,
preker de heer Prinsen; Dinsdag 5
October, 20 uur. Zaal v. d. Broek,
Nieuwstraat, ds D. v. Krugten; Don
derdag 7 October. 20 uur, Hceskapel,
spreker Ecrw. Heer S. v. Gorkum.
Geref. Kerken: Julianakerk, 8.30,
10,15 en 17 uur ds A. Brouwer; Wil-
helminakcrk, 10 cn 17 uur, ds H. v. d.
Berg,
Geref. Kerk: Gebouw „Rehoboth",
Buntweg, 11 en 17 uur, ds J. Waag-
meester (Baarn).
Chr. Geref. Kerk: 10 uur. voorberei
ding H. Avondmaal, ds L. de Bruyne;
16 uur, ds L. de Bruyne.
Geref. Gemeente: Kleine Rembrandt-
zaal, 10 en 17 uur, Lcesdienst: Maan
dag 4 October, 19.30 uur, ds M. Blok
(Zeist).
Ver. Vrijz. Godsdienstigen, afd. Ncd.
Prot. Bond: Gebouw Religie en Kunst.
Rerabrandtlaan, 10.30 uur, ds S. Gosses
(Afrtj.
Doopsgezinde Gemeente: Kerkge
bouw Ecmncsserweg Baarn, 10.30 uur,
ds A. J. Mcerdink—v. d. Ban.
Ver. van Spiritisten „Harmonia":
Gebouw Religie en Kunst, Rcmbrandt-
laan, 19.30 uur, ds A. J. Hanneman
(Rotterdam).'
Medische Zondagsdienst
SOEST: Zondag a.s. is geopend
apotheek „Soestdijk" van Weedestr. 46.
SOESTERBERG: Dr. Splinter,
Amersfoortsestraat 3 te Socstcrberg,
zal a.s. Zondag dc artsendienst waar
nemen.
Voetbalprogramma
Het volledige programma voor Soes
ter clubs ziet er als volgt uit:
2.30 uur: SEC IWoudenberg: 2
uur: ScherpenzeelBDC I; 2 uur:
Laren 2—SEC 2: 12 uur: SEC 3—
't Gooi 5: 2 uur: Renswoude— DW;
12 uur: NSC 2—SEC 4: 2 uur: BDC 3
Amsvorde 4: 12 uur: BDC 4—
AP WC 4.
Biljarters zetten het
seizoen in
Maandag 4 October a.s. wordt
het biljartseizoen van het district
„Eemland" officieel geopend met
de plaatselijke ontmoeting in de
Cadre klasse tussen Centraal I en
De Gouden Ploeg I. Het wedstrijd-
rooster vermeldt voor de week van
3 t/m 9 October de volgende ont
moetingen:
Cadre klasse: 4 Oct. Centraal I
Gouden Ploeg I. 8 Oct. Verg. Wa
gen IOns Genoegen I.
le Klasse Libre: 5 Oct. Metro-
pole IVerg .Wagen II. Leusder-
kwartier ITheomien I. Zonne
heuvel IGouden Ploeg II. 6 Oct.:
Ons Genoegen IISoestdijk I.
Nieuwe Kei I vrij.
2e Klasse Libre A: 5 Oct. Me
tropole IICentraal II. 6 Oct Verg.
Wagen IIILeusderkwartier II
8 Oct. Oosterpark IODL I. Ani
mo IOns Genoegen III.
2e Klasse Libre B: 5 Oct. Nieu
we Kei IIMetropole III. Gouden
Ploeg III—DOS I. 6 Oct. Middel-
wijk I—Middelwijk II. K.O.T. I
vrij.
3e Klasse Libre A: 4 Oct. Theo
mien IIVerg. Wagen IV. 6 Oct.
KOT II Ons Genoegen IV. Soest
dijk IIODL II. 7 Oct. Centraal
IIIMetropole V.
3e Klasse Libre B. 4 Oct. Leus
derkwartier IIINieuwe Kei III.
5 Oct. Ons Genoegen VMetro
pole V; Zonneheuvel IITave-
nu I. ODL IIIAnimo II.
3e Klasse Libre C. 4 Oct. Animo
III—KOT III. 5 Oct. ODL IV—
Oosterpark II. 6 Oct. DOS II
Centraal IV. Leusderkwartier IV
Zonneheuvel III. Middelwijk III
vrii.
