DAGBLAD VOOR AMERSFOORT
Sowjet-nota beweert: „Nog steefis
tot onderhandelen bereid"
Russische concessie op het
gebied der atoomenergie
Republiek wint terrein op
communistische troepen
Hollywood waarschuwt voor
Hollywood
Londen meent: Weinig waarde, als
Sowjethouding niet verandert
Overeenstemming
bereikt
Gaat Attlee heen?
Israel wil deNegeb
behouden
Bevin had Zaterdag
een drukke dag
Lijkt meer dan het
is, zegt Westen
Verkeerde werd het
slachtoffer
Maandag 4 October 1948
Achtste jaargang, No. 1138
Opgericht door de Stichting ..Het Parool" - Giro 510330.
Bank: Rotterdarasche Bank. Postbus 9 Abonnements
prijs 32 cent p. w. of f 4.15 p. kw. Losse nummers 10 cent
Uitgave: N.V. De Nieuwe Pers
Redactie en Administratie: Snouckacrtlaan 7. Amersfoort
Telefoon redactie 4291. Telefoon administratie 6235.
Hoofdredacteur: TJ. DE BOORDER.
Berlijn en de Veiligheidsraad
Aan de vooravond van de bijeenkomst van de Veiligheidsraad
ter beraad over de Berlijnse kwestie, heeft de Sowjet-Unie een
nota doen toekomen aan de Verenigde Naties, waarin de aan
klacht tegen de Sowjet-autoriteiten ongegrond wordt genoemd.
Het thema van de Sow jet nota is, dat de drie Westelijke mogendheden
het recht hebben verloren in Berlijn te verblijven, daar zfj op de
conferentie te Londen de overeenkomst van PotsdÉra hebben lotgolaten
en tot een feitelijke verdeling: van Duitsland zijn gekomen. De Russen
beschouwen het in dit licht als een tegemoetkomende welwillcn f ïeicf
hunnerzyds, dat 7.JJ de AVesteltfken toestaan desondanks garnizoenen te
handhaven in Bcrlyn.
De Sowjet Unie stelt het Westen
verantwoordelijk voor de misluk
king van de recente onderhandelin
gen over Duitsland. De politiek van
Amerika. Engeland en Frankrijk
heeft, nog steeds volgens de Sowjet
Unie, de groei van anti-democra
tische en Nazistische elementen in
de hand gewerkt; dezelfde elemen
ten. die tevoren aansprakelijk wa
ren voor de agressieve oorlogen van
het Duitse imperialisme.
Dit zou thans onder meer blij
ken uit het Amerikaanse voor
stel tot afstel van de ontman
teling van de Duitse industrie.
Hierbij, evenals bij het plan-
Marshall, zou de bedoeling voor
zitten het Duitse oorlogspoten
tieel te herstellen en te verster
ken.
Deze toestand vormt, volgens de
nota, een schending van de over
eenkomst van Potsdam en is in
strijd met de belangen van alle vol
keren. die de vrede willen. Een an
der bewiis voor de bedoeling, die
de Sowjet Unie het Westen toe
schrijft, ligt volgens de nota in de
afzonderlijke geldhorvorming. waar
toe het Westen het sein heeft ge
geven. Volgens het standpunt van
de Sovjet Unie is het hierdoor ge
billijkt, dat er een strenge controle
wordt uitgeoefend op het verkeer
van het Westen naar het Oosten, en
tevens dat deze controle zich uit
strekt tot het luchtverkeer. Hier
door immers zijn onwettige valuta-
en handelsopcratics mogelijk. Blij
kens de Sowjet nota zouden de
Westelijke afgezanten te Moskou
hebbpn ingestemd met een accoord
waarbij de Sowjets deze controle
zou worden toegestaan. Bedell
Smith, de Amerikaanse gezant te
Moskou zou volgens de nota hebben
gezegd, dat bevredigende garanties
van deze aard gemakkelijk gegeven
zouden kunnen worden.
Vasthoudend in zijn afwijzende
houding is de regering van de Sow
jet Unie inzake deelneming van de
Westelijke mogendheden in de con
trole op de uigifte van de Ooste
lijke mark.
Het spreekt vanzelf, zo gaat
de nota voort, dat de verant
woordelijkheid voor de uitgifte
van de Russische mark door
niemand anders dan door het
(nterimregering zal geheel
bestaan uit Indonesiërs
In principe is tussen de Nederlandse
delegatie en die der Indonesische
deelstaten overeenstemming bereikt
over de vorming van een geheel uit In
donesiërs bestaande interim-regering,
aan het hoofd waarvan een directorium
van drie komt te staan, aldus verneemt
Associated Press in Den Haag.
De Nederlandse delegatie welke er
aanvankelijk op had aangedrongen, dat
ook enkele Nederlanders ln de interim,
regering vertegenwoordigd zouden zijn.
heeft deze eis laten varen en zich
naar dc Indonesiërs gevoegd, die hun
standpunt gebaseerd hadden op het
minimum-program dat op de conferen
tie van Bandoeng opgesteld werd.
Een twistpunt is o.a. nog dc speciale
vertegenwoordiging van Nederlandse.
Arabische cn Chinese minderheden in
de federale raad. Dit wordt door Ne
derland gewenst, maar niet door de
Indonesiërs.
Attlee's aftreden als minister
president van het Britse kabinet
wordt voorspeld «m.
door het Engelse aX '1
Zondagsblad $&ÊSb I
News of the
World. Het blad
schrijft dat
Attlee wellicht
binnen twee ol
drie weken zou
worden opge
volgd door sir
Stafford Cripps, Altïee
omdat hij lijdt
aan een verzwering van de twaalf-
vingerige darm.
Onlangs nog lag Attlee drie
weken lang in het ziekenhuis.
Matrozenopstand in Peru
Peruaanse matrozen zijn aan
boord van oorlogsschepen buiten de
haven Lima in opstand geweest.
Regeringstroepen zouden de op
stand onderdrukt hebben.
De Peruaanse regering heeft na
de opstand „voor het gehele land
de burgerrechten tijdelijk opgehe
ven". De opstand wordt „kennelijk
een poging om de regering omver
te werpen genoemd".
Hans Kaart op tournee
naar Indonesië
Hans Kaart, Bill van Dijken, Jack
Kelling en Wim Hart vertrekken
Donderdag 7 October van het Plein
in Den Haag naar Indonesië, waar
zij een Niwin-tournée voor de mi
litairen zullen maken.
Het eerste gedeelte van de tocht
maken de acteurs per jeep. Evenals
op hun reis naar Davos en dit jaar
door Zuid-West Europa zullen zij
door het zingen van liedjes hun
kostje verdienen. De route gaat
door België, Frankrijk, Spanje,
Noord-Afrika, de Sahara en Congo
naar Zuid-Afrika. Daar scheept
men zich in voor Batavia. De 1200
km. lange tocht door de Sahara zul
len de reizigers met behulp van
sextant en kompas maken. De tank
van de jeep wordt door de Shell
gevuld en onderweg zullen Kaart
en de zijnen van de Shell-service
kunnen profiteren, hoewel de kos
ten voor de benzine voor eigen re
kening komen.
De reis naar Indonesië zal, naar
Kaart vertelde, onder patronaat
van Prins Bernhard staan.
Sowjet-pperbevel kan worden
gedragen, daar het gehele eco
nomische leven van de Sowjet-
zone afhangt van de hoeveel
heid geld in circulatie. Even
als in de Westelijke zones, waar
de uitgifte van geld onder toe
zicht staat van de bezettings
autoriteiten, moet ook in de
Sowjetzon» de uitgifte onder
toezicht staan van het Sow jet
opperbevel alleen.
Niettemin, aldus de nota, hebben
tijdens dc onderhandelingen te Ber
lijn dc Westelijke commandanten
geëist, dat z\j toezicht zouden uit
oefenen op de uitgifte van geld in
de gehele Sowjet-zone. Daardoor
zouden zij ook het gehele economi
sche leven in de Sowjet-zone con
troleren.
Ondanks de bewering in de nota
van de Westelijke regeringen d.d.
26 September, voorzag de tekst van
dc overeengekomen richtlijnen aan
de vier commandanten niet in het
vierledig toezicht op de uitgifte van
de Oostelijke mark te Berlijn. Ook
lag dit niet opgesloten ln premier
Stalin's opmerkingen tijdens de
voorbereidende besprekingen over
de richtlijnen.
De conclusie waartoe de nota
komt is. dat tenzij de Westelijke
mogendheden onenigheid wensen
tot iedere prijs, er zeer goed tot een
basis kan worden gekomen die we
derzijds aanvaardbaar Is. Moskou
meent- „De onderhandelingen mis
lukten ondanks de onbeduidendheid
van de resterende meningsverschil
len. doordat de Westelijke mogend
heden hebben geweigerd zich te
houden aan de overeengekomen
richtlijnen voor de opperbevelheb
bers te Berlijn.
Volgens een officiële verklaring
zal Israel zich verzetten tegen elk
plan. de Negeb (dor woestijngebied
in Zuid-Palcstina) van de andere
delen van het gebied van Israel te
scheiden, wanneer de Palestijnse
kwestie door de politieke commissie
der UNO behandeld wordt.
Volgens deze verklaring zou met
de Ncgeb ongeveer twee derden van
Israel's gebied afgesneden worden,
het land van de enige reserves be
roofd worden, die het voor ontwik
keling ten dienste staan, de be
staande en mogelijke vooruitzichten
op wetenschappelijk gebruik van
natuurlijke hulpbronnen ontnomen
worden en vooruitgang en groei
voor generaties beknot worden.
Volgens een Israëlische woord
voerder te Jeruzalem zijn vier Ame
rikaanse waarnemers en een Joodse
verbindingsofficier door Egyptische
soldaten beschoten toen zjj vroegere
Israëlische stellingen rondom het
gedemilitariseerde gebied ten zuiden
van Jeruzalem inspecteerden. Er
werd niemand gewond. Een der
waarnemers, kol. Millet, Is de opvol
ger van de Franse kolonel Andró
Serot, die op 17 September met
graaf Bcrnadotte werd vermoord.
Volgens berichten uit Amman
(Transjordanië) zouden jood-ie
strijdkrachten Zaterdagavond dc
Damascus- en Nieuwe Poort van
Jeruzalem met raketten, mortieren
en handgranaten hebben aangeval
len. Ook zouden Joodse troepen het
vuur geopend hebben op de weg van
Jeruzalem naar Jericho.
Gravin Bernadotte heeft ln een
brief aan de UNO-waarnemers in
Palestina dank gezegd voor de door
hen getoonde toewijding „voor de
zaak die mijn echtgenoot zo dier
baar was."
De Stemgroep heeft ln pamflet
ten, aangeplakt aan de muren "an
Tel Aviv, haar verantwoordelijk
heid voor de moord op graaf Berna
dotte toegegeven.
Minister Bevin heeft Zaterdag een
drukke dag gehad, aan het eind waar
van hij echter zei. dat de Britse zijde
van de zaak togen Rusland ..practisch
klaar was. Na ccn conferentie in de
ochtend met zijn Franse collega Robert
Schuman en dc Griekse minister Tsal-
daris. volgde 's middags een serie be
sprekingen op de Jlritse ambassade In
zake Duitland. Het gesprek met Schu
man heeft waarschijnlijk tot onder
werp gehad het Franse verzoek om de
namen der commandanten der West-
europese ünle nog niet bekend te ma
ken. Dc Franse regering wil de pu
blicatie ervan gaarne uitstellen omdat
generaal Juin, candidaat voor de fync-
tie van bevelhebber der landstrijd
krachten. nog aarzelt, zijn benoeming
aan te nemen. Generaal Juin is Inmid
dels in dc afgelopen nacht per vlieg
tuig naar Marokko vertrokken. Hij Is
daar resident-generaal en opperbevel
hebber der Franse troepen ln Noord
Afrika.
Ook minister Stikker ls Zaterdag
door Bevin ontvangen. De Nederlandse
minister van buitenlandse zaken ls
Vrijdag naar Parijs gereisd om contact
op te nemen met de Nederlandse UNO-
delegatie en bezocht ook zijn Britse
Collega.
Rusland heeft Zaterdag: 'n de
UNO een soort van concessie ge
daan op het gebied van de atoom
energie. Wisjlnski heeft voorgesteld
dat het verbod op atoomwapens en
het internationale beheer over de
atoomenergie tegelijk worden on
dertekend en van kracht worden.
Tot nu toe was de Sovjet-Unie
steeds voorstander van de opvat
ting dat de atoomenergie eerst ver
boden moest worden, voordat men
tot internationale «Controle zou
overgaan. Het nu ingediende voor
stel houdt in, dat de commissie
voor atoomenergie van de Algeme
ne Vergadering en de Veiligheids
raad twee conventies opstellen, die
resp. atoomwapens verbieden en 't
beheer over de atoomenergie in
stellen. Beide conventies zouden
dan tegelijk van kracht moeten
worden.
Het leek een grote stap die Wis-
jinski deed. Een dag tevoren had
hij nog gezegd, dat de bom verbo
den moest worden, voordat het toe
zicht op de atoomenergie kon gaan
werken. Nu was hij ineens bereid,
verbod en controle tegelijk te doen
ingaan.
IN DE SAHARA zal het minder vlot gaan dan op het Scheveningse
strand. Toch zullen de acteur Hans Kaart en zijn metgezellen 7 October
de reis per jeep beginnen, die door de Sahara leidt. Een formidabele
tocht, waarvan men nog wel meer zal horen.
De Westelijke mogendheden staan
er echter koel tegenover. Er is he
lemaal geen sprake van een con
cessie, zeggen de gedelegeerden te
Parijs, want Rusland heeft er niet
in toegestemd, zijn vetorecht te la
ten varen voor schending van
atoomovereenkomsten. Het stand
punt van de Westelijke mogendhe
den blijft, dat het verbod van de
bom moet worden opgenomen in
het grote verdrag, dat het beheer
van de energie moet regelen. Zij
willen bij het constateren van
atoomschendingen niet worden ge
hinderd door een Russisch veto.
Dat was de hoofdschotel van het
debat in de politieke UNO-commis-
sie van Zaterdag. Toen deze uit
eenging vandaag komt zij weer
bijeen was alleen de sociale com
missie nog bezig over de verklaring
van de rechten van de mens.
Uraniummijnen in Saksen
van weinig belang?
Volgens de Londense Sunday
Times zijn documenten, die tijdens
de oorlog in Duitsland werden op
gesteld en een volledig overzicht
geven van de uraniumvoorraden in
Saksen, in handen van Britse amb
tenaren gevallen. In het bericht
wordt verklaard, dat Britse des
kundigen er na een nauwkeurige
studie van overtuigd zijn, dat de
voorraden klein en het exploiteren
met waard zijn. „Toch werken de
Sowjets zo intensief in de mijnen
in de buurt van Aue in Saksen, dat
het lijkt of het de enige beschikba
re bron is." Na een geologisch
overzicht van de gegevens van de
Wehrmacht, zijn de conclusies van
de Britse autoriteiten, dat de Sow
jets of gebrek hebben aan uranium,
of dat deze activiteit een deel
van de „propagandistische bluf, die
Wysjinsky op de vergaderingen
van de UNO aan de dag heeft ge
legd."
Het bericht voegt er aan toe. dat
zeer gevoelige Zwitserse seismogra-
fen, die sinds de eerste test in de
Mexicaanse woestijn alle atoom
ontploffingen hebben gemeten, een
atoomproef in de Sowjet-Unie nog
moeten waarnemen.
Groene minerale kristallen, ge
vonden in de Belgische Congo
opgezonden naar de Columbia-uni-
versiteit te New York, blijken een
nieuw uranium-houdend mineraal
te zijn. Het is verwant aan het
gele carnotyt, dat een van de twee
beste bronnen van atoomenergie is.
Gebruik Beneluxhavens
voorlopig voor
drie maanden
In officiële kringen te Washing
ton is Vrijdag tegenover Aneta be
vestigd, dat een voorlopige over
eenkomst voor een periode van
drie maanden tot stand is gekomen
tussen de autoriteiten van Bizonië
en de Nederlandse en de Belgische
regeringen over het gebruik van dc
havens Rotterdam en Antwerpen
voor verschepingen naar Bizonië,
doch dat de overeenkomst nog door
België en Nederland geratificeerd
moet worden.
In tegenstelling met het bericht
van Vrjdag in de New York Times,
verneemt Aneta van betrouwbare
zijde, dat in de overeenkomst geen
bepaling is opgenomen voor 'n spe
ciale betaling van vjjf millioen
dollar aan Bizonië ter bestrijding
van extra vervoerskosten.
Aneta verneemt verder, dat er,
anders dan in de Amerikaanse
persberichten gezegd werd, geen
limiet van l'/s millioen ton gesteld
is voor de ladingen, die via Rotter
dam en Antwerpen verscheept zul
len worden. De omvang zal worden
vastgesteld op basis van vrije con
currentie tussen de havens der
Lage Landen en de Duitse havens,
waarbij de havens der Lage Lan
den het voordeel hebben van goed
kopere dienstverlening door de
kortere oceaanroute en het ver
voer over de Rijn, in vergelijking
met vervoer per Duitse spoorwe
gen.
Naar Aneta verneemt moeten
Nederland en België een schema
opstellen voor de ladingverdeling
tussen Rotterdam en Antwerpen,
doch het bestuur van Bizonië zal
bezwaar mogen maken, wanneer
het de verdeling onpractisch acht.
Oud-minister De Graaf
overleden
Zaterdag is te Oegstgeest in de
leeftijd van 87 jaar overleden oud
minister van Koloniën S. de Graaf.
De begrafenis is bepaald op
Woensdag a.s. om 11.15 uur op de
Algemene Begraafplaats aan de
Kerkhoflaan te 's-Gravenhage.
De traditionele uitreiking van haring en brood in het Waaggebouw te
Leiden ter herdenking van het ontzet van deze stad geschiedde ditmaal
voor het eerst na de oorlog met echt tcittebrood. Burgemeester Jhr. Mr.
F. H. van Kinschot deelde persoonlijk de haring uit.
Opstandelingen teruggedrongen tot in de
driehoek Madioen-Ngawi-Tjaroeban
Ponorogo en Doengoes zijn de
twee voornaamste plaatsen in Mid-
den-Java, die Zaterdag door de
troepen \an de Republiek op de
communistische opstandelingen zijn
heroverd. De rest van de communis
tische troepen bevindt 7ich thans in
de driehoek MadioenNgawiTja-
roeban en langs de hellingen van het
Wilisgebergte. Volgens Antara heb
ben de opstandelingen voor hun te
rugtocht tegenstanders vermoord en
verminkt.
In Doengoes zijn Vrijdag nog een
aantal communistische leiders ge
zien, o.a. Sjarifoeddin en Moeso.
Men neemt aan dat zy naar het zui
den gevlucht zyn. Sidik Arselin,
commandant van de communistische
Pesindo, bekend ondcj* de naam
„Tito van Oost-Java" is gevangen
genomen door republikeinse troepen.
In Magêlang en omgeving wdrden
de zuiveringsoperaties voortgezet.
Hier geven de opstandelingen zich
druppelsgewijs aan de republikeinse
troepen over; anderen vluchten de
bergen in of duiken onder.
Over de politieke toestand in de
Republiek heeft Soetan Sjahrir to
8 8 vijfmaal acht.' Onder
dit nummer is van vandaag twaalf
uur af in noodgevallen de centrale
van de dan in werking tredende
politie-radio-autodienst te Amster
dam te bereiken. Zes politiewagens
rijden dan door de hoofdstad
8 8 8 8 8 en de politieman in de
auto krijgt bericht waar zijn assis
tentie nodig is.
Een Nederlands meis
je met filmaspiraties,
dat zich tot een der
studio's te Hollywood
had gewend, ontving
't volgende antwoord:
Beste je brief,
die geschreven is in
zulk ontroerend Engels
is mij door de leiding
van de studio ter be
antwoording gegeven.
Bijzonder getroffen
hebben mij de volgen
de passages uit die
brief:
„Ik ben een Neder
lands meisje van 15
jaar. Reeds van mijn
vierde jaar af wilde ik
filmster worden, maar
iedereen lachte me uit.
Mijn zuster zegt: ..je
bent gek" en misschien
ben ik ook gekIk
zit in de vijfde klas
van het gymnasium.
Als ik mijn examen
heb gedaan, ga ik naar
het conservatorium om
piano te studeren. Ik
speel even goed viool
als piano en ik kan
dansen
Kunt u iets voor mij
doen om te maken, dat
de filmmaatschappij
mij geld stuurt om
naar Amerika te ko-
geschikt ben voor de
film. Ik weet het ze
ker. En als ik wat geld
heb verdiend kan ik
het teruggeven. Ik
weet van aanpakken
elfs als ik moe ben en
honger heb. Ik eet
maar een heel klein
beetje en ben tevreden
met een klein hoekje
om te slapen. O. alstu
blieft, probeer of u iets
voor mij kunt doen
Ik weet, dat het ge
vaarlijk is voor een
jong meisje, maar ik
ik ben heel goed in
staat op mezelf te pas
sen
Neen, bestede
studio zal geen geld stu
ren. Ik heb met ver
scheidene mensen over
je gesproken, o.a. met
een vertegenwoordiger
van de bond van pro
ducers. de man, die de
rolverdelingen voor
een grote studio regelt
en de Deense acteur
Jean Hersolt. De Ne
derlandse acteur Phi
lip Dorn vertoeft nog
in 't buitenland, maar
ik heb met z'n schoon
moeder gesproken, die
ook Nederlandse is.
Allen zeggen hetzelfde:
geef haar de raad thuis
men? Ik weet, dat tkte blijven. Mr. Her-
solt zei zelfs: „Je moet
hard zijn. Ik krijg ge
middeld drie of vier
van zulke brieven per
maand uit de Scandi
navische landen."
Dat wil niet zeggen,
dat er geen hoop is.
Ook te Amsterdam
wordt gefilmd. Probeer
het daar. Treed intus
sen op in schooluitvoe-
ringen, laat je in
schrijven bij een goede
toneelschool, probeer
bij 'n klem gezelschap
tc komen. Dat is het
advies van alle des
kundigen met wie ik
gesproken heb. De laat
stc plaats, waar een
studio naar talenten
zal speuren is wel Hol
lywood, de stad is vol
van lieden met een
knap uiterlijk en ta
lent.
Tal van meisjes ko
men naar Hollywood
en proberen zich een
weg te banen naar de
studio's, besteZij
eindigen als kellnerin-
nen of winkelmeisjes
of ze gaan naar
haar vaderland terug
met een gebroken hart.
De beste weg naar
Hollywood is: werken
in je eigen land.
Je toegenegen.
Batavia tegenover Aneta gezegd,
dat onder invloed van de gebeurte
nissen te Madioen in de Republiek
een anti-linkse hetze is ontstaan on
der leiding van dc Masjoemi, waar
onder ook de gematigde middenpar
tijen te lijden hebben. Van Sjahrirs
eigen partij, de Partai Sosialis In
donesië, zijn te Djogja ook leiders
en leden gearresteerd. Setyadjit, Da-
roesman, Alimin en andere commu-
nistenleiders die zich in Djogja be
vonden toen de opstand te Madioen
uitbrak, zijn ondergedoken, vertelde
Sjahrir.
Over de onderhandelingen met
Nederland zei Sjahrir, dat op het
ogenblik via de C.v.G.D. contact
wordt gehouden. Sjahrir sprak van
„de laatste kans" en verwachtte,
dat de problemen nu van een andere
kant dan tot nu toe zouden worden
aangevat.
Bertrand Russell aan
de dood ontsnapt
Noorse vliegboot
omgeslagen
De 76-jarige Britse filosoof Bertrand
Russell hoeft zich zwemmend ln Ijs
koud water moeten redden toen Zater.
dagavond 'n Noorse vliegboot met 45 in
zittenden onder wie hij zich bevond,
door een rukwind werd gegrepen en
vlak voor dc landing bij Trondheim
omsloeg en zonk. Hij is een van de
overlevenden. Negentien personen, al
len Noren, verdronken. Het toestel was
op 'n regelmatige vlucht van Oslo naar
het Noorden vait het land. Toen het
was omgeslagen, zonk het binnen twee
Jaloerse Pool vermoordt
Amsterdammer
jln de nacht van Zaterdag op Zon-
I <mg heeft een 23-jarige Poolse ar
beider, Joseph Prokop in de Rusten
burgerstraat te Amsterdam de 26-
jarige scheepsbouwarbeider Jan de
Way er bü een vechtpartij een mes
door het hart gestoken, tengevolge
waarvan De Waver vrijwel onmid-
1 dcllijk overleed. Prokop zelf liep bij
deze steekpartij, waarbij n°£ ecn
tweede Poolse arbeider, een 33-ja-
rige Poolse vrouw en haar 14-jarige
dochter Irene aanwezig waren, een
steekwond op in de linkerlong en
wordt thans onder bewaking ver
pleegd in het Onze Lieve Vrouwen-
gasthuis te Amsterdam. Hij is vrij
ernstig verwond en was Zondagmid
dag nog niet verhoord.
Do oorzaak van deze steekpartij is
een door Prokop niet gewenste
vriendschap, die do andere Poolse
arbeider, Henryk Wilhelmi uit Lodz,
thans metaaldraaier to Amsterdam,
met het 1 l-jarige Poolse meisje on
derhield. De vermoorde De Wayer
was echter niet de vriend van het
jonge meisje, dat was Wilhelmi, die
geen enkel letsel opliep cn die Za
terdagavond met Irene naar een
bioscoop was geweest.
Ook do moeder van het meisje was
naar een bioscoop geweest, samen
met De Wayer, de heide paren had
den elkaar na afloop weer in het
huis van de Poolse vrouw ontmoet.
Toen Wilhelmi en De Wayer tegen
middernacht het huis aan de Rus
tenburgerstraat wilden verlaten,
hoorde Irene onraad voor de deur,
en merkte dat Prokop door dc brie
venbus stond te gluren. Aanvanke
lijk werd besloten dat de twee man
nen het huis niet zouden verlaten
maar aangezien hun huisgenoten
hen thuis verwachtten, werd. toen
Prokop verdween, besloten, de te
rugtocht te aanvaarden. De beide
mannen gingen weg en de moeder
en het meisje gingen nog even mee
de straat op.
Kort daarop verscheen Prokop
weer in de straat. Hjj gooide jas en
hoed af en plotseling flikkerde een
mes in hot schijnsel dor straatlan
taarns. „Ik dacht dat hij mij wilde
vermoorden en rende weg", vertelde
Irene Zondagmorgen aan de politie.
Later, toen ze merkte dat dc Pool
haar niet achterna kwam, was ze
blijven staan.
Inmiddels was De Wayer tus
sen beide gekomen en trachtte
de moeder van het meisje tc be
schermen tegen de woedende
Prokop. In de vechtpartij di©
volgde, stak Prokop hem een
mes door het hart. Hij overleed
spoedig. De Pool heeft een steek
in de rug gekregen, vermoede-
1 van de moeder van het
meisje, die een schaar bij zich
had.
Smokkelaar leverde stof
in Utrecht
De Nijmeegse politie heeft een
Belgische smokkelaar gearresteerd,
die een geheime schuilplaats in zijn
auto had, waarin hij regelmatig lap
pen stof vervoerde. De man heeft
ook ln Utrecht verscheidene coupons
van de hand gedaan.
Werk van prinses
Wilhelmina op expositie
te Apeldoorn
Te Apeldoorn is Zaterdag een
tentoonstelling van portretten van
Apeldoornse schilders geopend.
Prinses Wilhelmina heeft vier
werken ingezonden, die zij tussen
1932 en 1934 heeft vervaardigd cn
wel een tekening „sneeuwland
schap in Unterwasser", twee kleine
aquarellen „gezicht op Loosduinen"
en een sepiatekening van Meyen-
del.
Inbrekers knevelden
een directeur
Vierduizend gulden, alle geld, be
stemd voor het uitbetalen der lonen
namen twee inbrekers mee. die in
de nacht van Vrijdag op Zaterdag
zuivelfabriek te Giekerk Friesland,
inbraken bij de directeur van de
de heer W. J. Schenk. Zij drongen
diens slaapkamer binnen, de heer
Schenk verzette zich fel, maar al
zyn tegenstand baatte niet De beide
mannen bonden hem aan handen en
voeten en stopten een prop ln zijn
mond. Daarna gingen zij er met de
kas vandoor.
Een grote boerderij, waarin de ge
hele oogst was geborgen, is bij Deur
ne (Brabant) totaal uitgebrand. Het
vuur ontstond tijdens het dorsen met
een benzine-motor.
Brand heeft ook gewoed in een ka
pitale boerderij bij Oldenzaal* Een
grote schuur is verwoest. Het vee
kon worden gered.
Weerbericht
TIJDELIJKE OPKLARINGEN
Weersverwachting, geldig
van Maandagavond tot
Dinsdagavond.
Wisselende bewolking
met aanvankelijk voor
namelijk In de ki'ütstre-
ken enkele verspreid op
tredende buien. Vooral in
het binnenland kouder
's naehts met hier en daar
ochtendmist. Overdag on
geveer dezelfde tempera
tuur als vandaag. Zwakke tot matige
wind tussen Noord-West en West
5 Oct.: Zon op 6.47, onder 18.09. Maan
op 10.21, onder 19.09.
Pantsersmokkelaars
veroordeeld
Voorwaardelijke straf voor
Braspennincks
De bijzondere politierechter te
Breda heeft Zaterdag uitspraak ge
daan in de beruchte „pantsersmok-
kelzaak", waarbij o.a. de wielren
ner Braspenninckx betrokken is.
Deze kreeg een gevangenisstraf van
12 maanden, waarvan 8 voorwaar
delijk en vier voorwaardelijk met
een proeftijd van drie jaar cn daar
na een jaar Rijkswerkinrichting.
Dit betrekkelijk milde vonnis had
de wielrenner te danken aan een
hartstochtelijk pleidooi van zijn
raadsman, die de politierechter
dringend verzocht, de verdachte in
verband met zijn schuldbesef cn
zijn geestelijke toestand geen vrij
heidsstraf op te leggen. De eis was
drie jaar met aftrek geweest.
J. Neleman uit Breda kreeg een
iaar gevangenisstraf en l«/t jaar
P..W.I. Albert Braspenninkx werd tot
zes maanden met aftrek veroor
deeld, het vonnis tegen de Amster
damse koopman Bernard luidde
jaar gevangenisstraf met aftrek
van voorarrest en 1 jaar RWI, ter
wijl Jan van Peer zich veroordeeld
zag tot 9 maanden, waarvan 5
voorwaardelijk en voor het over
treden van het deviezenbesluit 2
maanden voorwaardelijk met een
proeftijd van drie jaar. De zaken
tegen enige kleinere verdachten
werden voor onbepaalde tijd uitge
steld.
Kapitein Henk Alsem
gerehabiliteerd
In aansluiting aan het bericht
over de opheffing van dc schorsing
van de reserve-kapitein H. M. A.
Alsem van de legerfilm- cn foto
dienst, deelt de leger-voorlichtings-
dienst mee: het onderzoek naar de
vermoedelijke overtreding der de-
viezcnbepalingen heeft uitgewezen,
dat het ministerie van Ohderwijs,
Kunsten en Wetenschappen 320
pond sterling ten behoeve der kleu
renfilms ter beschikking had ge
steld. Er is dus geen overtreding
van de deviezen-voorschriften door
de kapitein Alsem geconstateerd.
Commissie van Negen
weer bijeen
Voor het eerst sinds vele weken
is de commissie van Negen, welker
leden t.z.t. in de Nederlandse dele
gatie voor de Ronde Tafel-confe
rentie met Indonesië zullen worden
benoemd, gisteren weer bijeen ge
weest voor Cverleg met leden van
de regering. Op deze vergadering
waren ook de nieuwe leden, mr.
Jonkman, mr. Vonk en de heer
Fiévez aanwezig.
