AMERSFOORT
DAGBLAD
VOOR
K.L.M.-toestel „Nijmegen" in Engeland
neergestort; vijf en dertig doden
Parmentier en Veenendaal
onder de slachtoffers
PRECIES VEERTIEN JAAR GELEDEN.
op een
Droeve lijst
Parmentier was de piloot,
in Melbourne-race
Schiphol rouwt
Verongelukt precies veertien jaar
na zijn triomftocht
BONNENLIJST
Ex-Polizeiführer voor
Bijz. Raad van Cassatie
„Ik heb iets geraakt, ik brand,
ik probeer te stijgen"
'Achtste jaarpanï, No. 1103
Donderdag 21 October 1948
Opgericht door de Stichting „Het Parool" - Giro 510330.
Bank: Rotterdamsche Bank. Postbus 9 Abonneraents-
prijs 32 cent p. w. of 3.15 p, kw. Losse nummers 10 cent
Uitgave: N.V. De Nieuwe Pers
Redactie en Administratie: Snouckacrtlaan 7, Amersfoort.
Telefoon redactie 4291. Telefoon administratie 6235.
Hoofdredacteur: T J. DE BO Q>RDER.
HENDRIK VEENENDAAL
Onder de passagiers, die bij de
,,Nümegen"-ranq) werden ge
dood, bevonden zich de volgen
de tien Nederlanders:
Marie Katherina Fuld-War-
schauwer uit Naarden;
Edgar Fuld uit Naarden;
Milly Mary Fuld uit Naarden;
Karei Abraham de Leeuw. Am
sterdam:
Arie Philippo uit Sassenhelm;
Eliazar Pinto, Amsterdam:
Roseth Engilina Pinto, Amster
dam;
Gysbertus Sas (diplomatieke
pas), Washington:
Hermanus Franciscus Tol,
's-Gravenhagc:
Hendrik Veencndaal, directeur
KLM, Wassenaar.
Mevrouw Pinto uit Amster
dam was beter bekend als Rozet
Hertzberger, die bekendheid
heeft verworven als radio-
spreekster, zowel in ons lend als
daarbuiten. Zij reisde vergezeld
van haar echtgenoot, die even
eens tot de slachtoffers behoort,
naar New-York.
De verongelukte buitenlandse
passagiers waren:
Mary Badir. U.S.A.;
Henry Finnie, U.S.A.;
Paul Christo Catselides. Grie
kenland:
Maria Gamanova. Tsjecho-Slo-
wakije;
David Heumann, Duitsland:
William Hilarius. Zuid-Afrika;
Alfred Hohenlohn, Oostenrijk;
.Austin Francis Ed. Mc Innerny,
Groot-Brittannië;
James Rampas, U.S.A.;
John Reichel. U.S.A.;
Maria Reichel. Oostenrijk;
Ludwig F. Rohrs, U.S.A.;
Floriancc Schlumpf, Zwitser
land;
William Francis Gale, U.S.A.;
Ruppert Wedcrmeyer. U.S.A.;
Emma Wedcrmeyer, U.S.A.;
Rubin Radzanowicz, Polen;
Hena Chaja Radzanowicz. Polen
Gedood werden de volgende
zeven leden van de bemanning:
K. D. Parmentler, Badhoeve
dorp, piloot.
C. J. O'brien, Ierland, tweede
piloot.
H. W. W. Parks. Engeland,
derde piloot.
II. P. Hurts, Amsterdam, tele
grafist.
W. Bleuse, Rotterdam, tweede
telegrafist.
B. Timmer, Veenhuizen,
boordwerktuigkundige.
J. C. Mink, Den Haag, steward.
Het vliegtuig werd totaal ver
nield. Brandende wrakstukken vlo
gen in alle richtingen rond en de
lichamen van de slachtoffers waren
over het algemeen zwaar verminkt.
Het ongeval van de Constellation
PH-TEN is, voorzover men tot
nu toe heeft vastgesteld, als volgt
gebeurd; bij de voorbereidingen tot
de landing op de luchthaven, die
bij slechte weersomstandigheden
moest geschieden, is het toestel met
een hoogspanningsleiding in aan
raking gekomen. Gezagvoerder
Parmentier meldde daarna, dat aan
boord brand was uitgebroken. Ver
volgens is het toestel ongeveer acht
mijl van Prestwick neergestort.
De heer Patrick Dollan „public
relations officer" van de „Lockheed
Aircraft Corporation" zei, dat hij
van een der Lockheed-vertegen-
woordigers op de plaats van de
ramp het volgende had vernomen:
„Om kwart over twaalf naderde de
KLM-Constellation het vliegveld
Prestwick. Het was mistig en het
toestel vloog te ver over de lan
dingsbaan door. Het toestel meldde:
„Ik heb iets geraakt, ik sta in
brand. Ik tracht te stijgen." Enkele
ogenblikken later viel het naar be
neden."
Nader vernemen wij nog:
De „Nijmegen" cirkelde twee
maal laag over het dorp Tarbolton,
voordat het viel. Een inwoner van
het dorp, die zich naar de plaats
van het onheil begaf, zei, dat er
vlammen en lichtschijnsels te zien
waren op verscheidene delen van
het vliegtuig toen het over het dorp
vloog.
De landbouwer Neil, op wiens
'land de machine neerkwam, ging
te voet naar het ongeveer ander
halve kilometer verder gelegen
dorp Tarbolton, om mensen te
waarschuwen. Geneeskundige hulp,
politie en brandweer werden ge
alarmeerd. Zij begaven zich zo
snel mogelijk door de mist naar de
plek.
Toen de „Nijmegen" aan de
grond was gekomen, schoot zij
door een heg. stak de weg over
naar de boerderij, ging door de
aan de andere kant van de weg
staande heg en kwam tot stilstand
op het land. Het toestel vernielde
de telefoonlijn, zodat de verbinding
van de boerderij met de buitenwe
reld werd afgesnede
Twee wielen van het toestel wer
den ongeveer tweehonderd meter
van het wrak aangetroffen, het
derde wiel werd nog tachtig meter
verder gevonden. Een der motoren
lag op ongeveer honderd meter af
stand van de vliegmachine.
Op Schiphol veroorzaakte het
bericht van de ramp met de „Nij
megen" vanochtend uiteraard een
zeer gedrukte stemming. Tal van
leidende personen van de KLM
spoedden zich naar het vliegveld,
teneinde te assisteren bij de werk
zaamheden, die een dergelijk onge
luk met zich brengt. Onmiddellijk
nadat de eerste meldingen over de
35 verongelukte inzittenden waren
ontvangen op het kantoor van de
stationsdienst en de adressen wa
ren nageslagen, werden maatrege
len getroffen om de nabestaanden
zo snel mogelijk op de hoogte te
stellen van het rampzalige nieuws.
In groepjes stonden leden van
het personeel bijeen en luisterden
zwijgend naar de berichten, die
zich snel over de luchthaven ver
spreidden. De dood van een der
beste en bekendste piloten van de
K.L.M., Parmentier,, drukte zijn
stempel op Schiphol.
gewoon K.L.M.-lijnvliegtuig, de ..Uiver". deel aan de Melbourne-
race. De vier dappere kerels Parmentier, PrinsMoll en Van
Bruggen, die de bemanning vormden van de machine, hielden onze
Nederlandse eer hoog door achter Campbell en Black, die met een
race-vliegtuig vlogen, als tweede te eindigen
KOENE DIRK PARMENTIER
Echtelijke moord na
zes jaar opgehelderd
De Rotterdamse politie heeft een
man gearresteerd, die er van wordt
verdacht, dat hij zijn vrouw in de
herfst van 1942 heeft vermoord.
Zes jaar geleden vond de politie
in de omgeving van de Waalhaven
het lijk van een vermoorde vrouw
langs de berm van een weg. Zij
verrichtte toen arrestaties, maar
het opsporingswerk werd bemoei
lijkt door het feit. dat er iemand bij
de moord betrokken scheen, die in
dienst van de Duitsers was.
Enige tijd geleden ontving de
politie nieuwe aanwijzingen, welke
hebben geleid tot de arrestatie van
de echtgenoot van de verslagene.
Twee doden te Enschede
bij verkeersongeval
Woensdagavond omstreeks half zeven
ls op de Hcngelosestraatweg te Enschede
een ongeluk gebeurd, dat twee doden
heeft geëist.
Een motorrijwiel, komende uit de
richting Hengelo, is door onbekende
oorzaak in volle vaart op een aan de
rechterzijde van de weg geparkeerde
truck met oplegger gereden. Zowel de
bestuurder, de 35-tarige G W'eMnk als
de duorljder. de 37-jarige H O W. Lib.
bers. belden uit Enschede, werden vrij
wel op Blag gedood. De politie stelt een
onderzoek naar de oorzaak vafi het on
geval in.
Op 5 Juni 1947 doopte mr. C h.
H u s t i n x, burgemeester van Nij
megen. de KLM-Lockheed-Con
stellation PH-TEN N ij me g e n"
het toestel, dat nu verongelukt is.
Koene Dirk Parmentier,
de K.L.M.-luchtmilllonnalr, die we
reldbekend werd door de vlucht
met de „Uiver" van 20 tot 24 Octo
ber 1934 naar Melbourne, is, op de
dag af veertien jaar later, op zijn
post gevallen.
Parmentier werd 26 September
1904 in Amsterdam geboren. Hij
kreeg, zoals de meeste KLM-pilo-
ten uit de jaren van voor de oor
log, zijn vliegeropleiding bij de mi-
litaire-luchtvaartafdeling te Soes-
terberg. Op 29 November 1926
meldde hij zich bij de toenmalige
kapitein W. Versteegh, destijds lei
der der militaire vliegschool. De
sergeant-majoor P. J. van der
Griendt werd Parmentier's instruc
teur. Op 7 April 1927 kreeg Par
mentier zijn brevet. Spoedig daar
na werd hij bij de KLM gedeta
cheerd.
Op 1 Mei 1929 kreeg Parmentier
een vaste aanstelling bij de Neder
landse Luchtvaart Maatschappij. In
October 1933 zond de heer Ples-
man hem naar Amerika om alle
hulpmiddelen ter beveiliging van
het nachtvliegen te bestuderen. In
de zomer van het daarop volgende
jaar werden Parmentier en de
toenmalige vertegenwoordiger in
Amerika en hoofdwerktuigkundige
der KLM, Hendrik Veenen
daal, aangewezen om de Douglas
DC-2 van de Douglasfabrieken te
Santa Monica in Californië over te
nemen en het toestel naar New
York te vliegen.
Op 16 Augustus 1934 koos deze
Douglas DC-2, voorzien van de re-
gistratieletter PH-AJU voor het
eerst het luchtruim. Zes dagen
later begon deze machine, die
later de naam „Uiver" kreeg, de
vlucht naar New York. Daar werd
het toestel aan boord van de „Sta
tendam" gebracht, die op 4 Sep
tember naar Rotterdam vertrok. En
op 19 September 1934 stond de
„Uiver" op Nederlandse bodem en
die dag maakte Parmentier de eer
ste van de serie proefvluchten bo
ven het vliegveld Waalhaven.
Op Zaterdag 20 October 1934
was de „Uiver" met haar be
manning K. D. Parmentier, ge
zagvoerder, J. J. Mol, eerste
officier, C. van Brugge, radio
telegrafist en B. Prins, werk
tuigkundige, klaar om te star
ten voor de Macpherson Ro-
bertson-race. I- de daarop vol
gende dagen was er niets, dat
in Nederland meer de aan
dacht trok dan de prestaties
van de normale verkeersma-
chine de „Uiver" en haar be
manning. Ondanks een nood
landing op de renbaan van
AlÖurv, ongeveer 250 kilome
ter van het doel: Melbourne,
kwarr de Uiver als tiveede
binnen na de speciale race-
machine van Scott en Camp
bell Black.
Velen zullen zich die spannende
dagen herinneren en zich o.a. het
door de radio uitgezonden tele
foongesprek tussen minister H.
Colijn en de heer A. Plesman ener
zijds en de bemanning van de
„Uiver" anderzijds te binnen kun
nen brengen.
Dg vier Nederlandse vliegers
werden door de Koningin benoemd
tot ridder in de Orde van Oranje
Nassau.
De aandacht van de gehele we
reld was geconcentreerd op Neder
land. Woensdag 21 November 1934
's middags om zeven minuten over
twee landde de „Uiver", na een
zegetocht door Nederlands-Indië,
op het vliegveld Schiphol. Duizen
den waren daar van getuige. Later
op de middag werd de bemanning
in een open auto naar Amsterdam
gereden, waar de bevolking van de
hoofdstad haar een enthousiaste
ontvangst bereidde.
Parmentier vloog op alle lijnen
der K.L.M. Hij bracht na de bevrij
ding de eerste KLM Lockheed
„Constellation" en de eerste KLM
Douglas DC-6 vaa Amerika naar
Nederland.
De heer Parmentier was hoofd
van het vliegbedrijf der K.L.M.
Een vertegenwoordiger der KLM
op Prestwick 'eelde mee. dat de
dertig passagiers allen reisden met
bestemming New York. Bij de om
gekomenen moet zich ook bevinden
de heer A. F. Maclnerney van de
„Lockheed Aircraft Corporation".
Zestigduizend arbeiders heb
ben Woensdag te Mannheim de
grootste demonstratie gehouden
die sinds het eind van de oorlog in
de Amerikaanse bezettingszone
heeft plaats gehad. Z\j protesteer
den tegen de hoge prijzen en de
lage lonen.
Geldig gedurende het tijdvak van
24 October t.m. 6 November 1948:
BONNEN VOOR BROOD
EN VLEES
324-1, 324-2 Brood: 800 gram brood
325,32G Brood: 40Q gram brood
321,323 Vlees: 100 gram vlees
322 Vlees: 300 gram vlees
ALLE BONKAARTEN
328 Algemeen: 250 gram boter of
margarine of 200 gram vet
327 Algemeen: 200 gram bloem of
zelfrijzend bakmeel of kinder
meel
BONKAARTEN KA. KB. KC 8L2
331 Algemeen: 500 gram boter of
margarine of 400 gram vet
332 Algemeen: 200 gram kaas of
250 gram korstlozc kaas
333 Algemeen: 50 gram cacao
334 Algemeen: 750 gram suiker,
boterhamstrooisel enz., of 1500
gram jam. stroop enz., of 750 gr.
versnaperingen
335 Algemeen: 250 gram waspoeder
B 345, C 347: 500 gram boter of mar
garine of 400 gram vet
BONKAARTEN KD. KE 812
337 Algemeen: 250 gram boter of
margarine of 200 gram vet
338 Algemeen: 100 gram kaas of
125 gram korstloze kaas
339 Algemeen: 100 gram cacao,
340 Algemeen: 500 gram suiker,
boterhamstrooisel enz., of 1000
gram jam, stroop enz., of 500 gr.
versnaperingen.
341 Algemeen: 500 gram waspoeder
E351: 400 gram brood
E 352: 500 gr. bloem of zelfrijzend
bakmeel of kindermeel of kin
derbiscuits.
TABAK- EN VERSNAPERINGEN-
KAARTEN ENZ. QA. QB. QC 808
121,122,125 Tabak: 2 rantsoenen si
garetten of kerftabak
123 Versnaperingen: 200 gram ver
snaperingen of 200 gram suiker,
boterhamstrooisel enz., of 400
gram jam, stroop enz.
126 Versnaperingen: 100 gram ver
snaperingen of 100 gram suiker,
boterhamstrooisel enz., of 200
gram Jam. stroop enz.
BONKAARTEN ZA. ZB. ZC, ZD. ZE.
MD, MF. MU 812
(btjz. arbeid, a s. moeders en zieken)
Geldig zijn dc bonnen van strook T.
Deze bonnen zijn 14 dagen geldig.
De nict-aangewczen bonnen van
strook 4 van de bonkaartep 810 kun
nen worden vernietigd.
Donderdagmiddag heeft de Britse
ambassadeur Sir Philip Nicholls, ver
gezeld van dc attaché mr. Grecnough
en mr Elwall een bezoek gebracht aan
de coöperatieve suikerfabriek en raffi
naderij „Dlnteloord".
Weerbericht
WEINIG
VERANDERING
Weersverwachting, gel-
J dig tot Vrijdagavond.
Meest zwaar bewolkt
I mot Plaatselijk nu« «*n
I ||1 S dan enige motregen.
1 Matige tot krachtige en
\~~J langs dc Waddcnkust
j r tijdelijk liardc wind
1 tussen Zuid-West en
U West Weinig verande
ring in temperatuur.
22 Oct.: Zon op 7.10, onder 17.32. Maan
op 19.25, onder 12.34.
(Van een eigen verslag
gever)
HANS Albin Rauter. 53
jaar, voormalig Höhe-
re SS-* und Polizeifhhcer,
staat opnieuw voor zijn
reèhters De littekens in
zijn smalle, getaande ge
zicht herinneren nog aan
de dagen van 1945, toen hij
al van aangezicht tot aan-
gezicht stond met de dood,
na de aanslag, die de ille
galiteit bij de Woeste Hoe
ve op hem' pleegde Als
door een wonder genas
deze man van zijn zware
verwondingen. Uitstel van
executie.
Drie jaar later, in April
1948, eiste de procureur
fiscaal van het Bijzonder
Gerechtshof in Den Haag,
voor Rauter de zwaarste
straf, die dit Hof kon op
leggen. Om recht te doen
aan allen, die stierven voor
de Nederlandse onafhan
kelijkheid
Dinsdagmiddag. 4 Mei
van dit jaar, op de dag dat
heel Nederland zijn dier
bare gevallenen herdacht,
viel de beslissing. Hans Al
bin Rauter werd met een
parigheid van stemmen ter
dood veroordeeld, wegens
diefstal, afpersing, mensen
roof. wederrechtelijke vrij
heidsberoving. doodslag en
moord Althans uiterlijk
onbewogen hoorde Rauter
dit vonnis aan. Met een
buiging naar het publiek
verliet hij de zaal. Hij had
het recht van cassatie ver
kregen. Uitstel van exe
cutie.
Nu staat hü dan wéér
voor het hekje. Hij draagt
nog steeds de zelfde laar
zen, zijn rijbroek en de
groen lakense tuniek, uiter
aard zonder de protserige
distinctieven. Hij staat te-,
genover het hoogste colle
ge van Nederlandse rechts
geleerden, professoren en
hoge militairen Van ach
teren weet hij honderden
ogenparen op zich geves
tigd.
Rauter moet wel een on
wrikbaar geloof hebben in
het wonder, dat hem voor
de derde maal zal helpen,
aan de dood te ontkomen.
Hij blijkt de Nederlandse
taal perfect te verstaan
De Duitse tolk hoeft niet
veel meer te doen dan zijn
eed afleggen. Rauter is in
zijn gevangenschap niet bij
de pakken gaan neer zit
ten Dag aan dag heeft hij
gestudeerd in Engelse en
Amerikaanse boeken over
volkenrecht; artikelen .en
sub-artikelen, tot het hem
duizelde. Hij heeft vele be
palingen gevonden, waar
van hij dacht, dat ze hem
zouden kunnen redden.
Uitstel van executie?
Van die hoop gaat veel
verloren als de president
van de Raad maar telkens
weer het tegendeel bewijst
of een Engelse tekst op an
dere wijze uitlegt dan Rau
ter hem in zijn dromen
had begrepen.
„U ziet dus, dat Uw ci
taat onjuist was", zegt mr.
Haga soms
Maar toch, deze president
praat zo kalm over al die
dingen, haast beminnelijk,
alsof hij een lezing hield
voor studenten: Zou er dan
tóch nog een kans op ge
nade zijn"' Of is deze hou
ding een teken van zwak
te?
In 't offensief
MEINE meine
meine Sache, eh..,
meine Sache".
Rauter stottert nerveus
en er komen diepe rimpels
op zijn voorhoofd. Zijn
ogen puilen uit hun kas
sen. Hij slikt een paar
maal heftig en dan komt
het er eindelijk uit, luid
en brutaal:
„Meine Sache ist nicht
unpartcidig beurteilt. Ich
möchte.
Maar wat Rauter graag
zou willen, schijnt de pre
sident op dit ogenblik niet
te interesseren. Met en
kele woorden legt hij de
gedaagde het zwijgen op:
„U hebt zich jarenlang
naar Uw Führer geschikt.
Nu moet U ook de Füh-
rung van dit proces aan
mij over laten. Later kunt
U nog met Uw wensen ko
men".
Nee, een teken van
zwakte is de rustige toon
van mr Haga niet, moet
Rauter constateren. Doch
de magere, maar pezige
Duitser geeft de moed niet
op. Hij strijkt zenuwachtig
door zijn kort geknipte
haar, met de rechterhand,
waarvan hij de helft van
duim en de pink mist. Ver
twijfeld zoekt Rauter naar
andere strohalmen om zich
aan vast te klampen. Thea
traal spreidt hij wüd beide
armen uit als hij bezweert,
dat hij niets wist van
alle gruwelen, die met de
Joden gebeurden
„Ich wuszte wirklich
nichts davon. Ik geef mijn
erewoord als officier. Dit
is de schande van Duits
land, die we nooit meer
kunnen uitwissen".
Even later klinkt zijn
stem hartstochtelijk, snik
kend door de hoge rechts
zaal:
„Ich lüge nicht! Ik spreek
geen onwaarheid Dat doe
ik nooit. Dat kan ik niet.
Ik ben een officier!"
Rauter houdt vol. Hij
b 1 ij f t wachten en hopen
op het nieuwe wonder, dat
opnieuw uitstel en zo mo
gelijk afstel van zijn exe
cutie zou moeten brengen.
Rauter wacht klaarblijke
lijk op het moment, dat de
Bijzondere Raad van Cas
satie geloof gaat hechten
aan z ij n woorden.
Het zou inderdaad een
wonder zijn, als dót ge
beurde.
Laatste tijding:
De KLM-Constellation PH-TEN („Nijmegen"), die gister
avond om half tien Amsterdam had verlaten op weg naar New
York, is kort na middernacht bij Prestwick (Engeland) neerge
stort en in vlammen opgegaan.
Volgens de laatste berichten zijn er van de veertig inzittenden
slechts vijf overlevenden.
Tot de slachtoffers behoren de bekende KLM-vlieger K. D.
Parmentier, die gezagvoerder van het toestel was en Hen
drik Veenendaal, directeur van de KLM.
Van de uit tien leden bestaande bemanning hebben de werk
tuigkundige J. IJ. Beukenkamp, de steward H. J. van Over-
beek en de stewardesse E. Fey de ramp overleefd. Van
de dertig passagiers zijn twee personen gered n.l. de Ameri
kaanse Mathilda Rohrs (haar toestand is zeer ernstig) en de heer
W. G. Philipo. Zij zijn naar ziekenhuizen in de buurt overge
bracht. Onder de passagiers bevonden zich elf Nederlan
ders. Direct na het binnenkomen van het bericht over de ramp
zijn maatregelen getroffen, dat een commissie van onderzoek zich
per speciaal vliegtuig naar Prestwick kan begeven.
Het ongeluk gebeurde op een
bouwland, even buiten het dorp
Tarbolton bij Prestwick. Het vlieg
tuig cirkelde tweemaal laag over
het dorp en heeft toen blijkbaar
een mislukte poging tot landen ge
daan en is daarna neergestort. Dor
pelingen snelden in hun nachtkle
ren te hulp, de politie uit het gehe
le district kwam naar het terrein
van de ramp en alle ziekenhuizen
in de omgeving werden gewaar
schuwd.
