DAGBLAD VOOR AMERSFOORT
Aantal doden te Prestwick
tot 39 gestegen
Handhaving doodstraf tegen Ranter
Ongewoon vriendelijke
sfeer te Parijs
Complete veldslagen woeden
in Frankrijk
Toestand van enige overlevende
baart ernstige zorg
Na de ramp
Procureur-fiscaal co ncludeert:
Zalneutrale resolutie" Moskou's
instemming hebben?
Palestina: Wapens
moeten heden
zwijgen
iVrijdag 22 October 1948 'Achtste jaargang, No, 1154
Opgericht door de Stichting ..Het Parool" - Giro 510330. 1 Redactie en Administratie: Snouckacrtlaan 7. Amersfoort
Bank: Rotterdamsche Bank. Postbus 9 Abonnements- Uitgave: N.V. De Nieuwe Peiw Telefoon redactie 4291. Telefoon administratie 6235.
prijs 32 cent p. w. of 115 p. kw. Losse nummers 10 cent N Hoofdredacteur; TJ. DE BOORDER.
DE RAMP MET DE „NIJMEGEN"
Gisteravond was het aantal slachtoffers van de ramp met het KLM-
vliegtuig „Nijmegen" te Prestwick gestegen tot 39. Nadat in de loop van de
morgen reeds de stewardess Elsie Fey en de Amerikaanse passagiere mevr.
Rohrs aan haar verwondingen waren bezweken, kwamen In de avond de
berichten binnen, dat ook de steward, H. J. van Overbeek, en de mécanl-
cien, J. Y. Beukenkamp, waren overleden.
Aan de ouders van de 22-jarige steward Van Overbeek, die zich reeds
uit Breda naar Amsterdam hadden begeven om zich per vliegtuig naar
Prestwick te begeven voor een bezoek aan hun zoon. kon het treurige
nieuws van zijn overlijden eerst worden meegedeeld, toen zij zich reeds
op Schiphol bevonden, gereed voor dc vlucht.
De enige over.
levende van
het ongeluk is
thans de heer
philippo uit
Sassenheim. Hij
kwam gister
middag bij be
wustzijn. Zijn
toestand was
gisteravond
ernstig, maar
men had de
hoop niet op
gegeven. Auto
riteiten van de
KLM en de
enig overlevende politie, die te
Prestwick oog-
getuigehverklaringen van waarne
mers van het ongeval met de „Nij
megen" hebben verzameld, zijn de
mening toegedaan, dat toen Par-
mentier zag dat er brand aan boord
was ontstaan, hij een noodlanding
trachtte te maken in de buurt van
een boerderij even buiten het dorp
Tarbolton, dichtbij het vliegveld.
Hij heeft tenslotte waarschijnlijk
bemerkt dat hy daarvoor niet de
nodige ruimte had en heeft toen
getracht door te vliegen, om elders
een noodlanding te proberen.
Waarschijnlijk is de toedracht
ongeveer als volgt geweest: Het
toestel vloog onder een hoogspan
ningskabel door. Het opstaande
richtingroer is echter blijven haken
achter de draad, die daardoor
knapte. De 132.000 volt spanning
die op de kabel stond, is oorzaak
geweest dat het vliegtuig in brand
vloog. Op hetzelfde ogenblik dat de
draad knapte, raakte het vliegveld
Prestwick van stroom'verstoken
en alle lichten doofden. Even daar
na ving mende (laatste) boodschap
op: „Ik heb iets geraakt toestel
in brand probeer te klimmen".
Bij het licht van autokoplampen
heeft men toen de reddingspogin
gen moeten verrichten.
De landing zou wegens de mist
met het zgn. Ground Control Ap
proach systeem geschieden. Een
waarnemer op de landingsbaan
heeft dan een radarscherm voor
zich, waarop hy de machine ziet en
aan de hand van zijn waarnemin
gen geeft hij de piloot langs ra-
diotelefonische weg aanwijzingen,
hoe te landen. Op het oogenblik
dat het ongeluk gebeurde, stond de
PH-TEN .echter niet meer onder
de GCA-contróle, omdat zy de eer
ste landingspoging reeds had op
gegeven en doorvloog.
Twee van de veertig inzittenden
zijn blijkbaar reeds enkele secon
den voordat het vliegtuig neer
stortte, uit de brandende machine
ft.
gesprongen: men heeft althans het
lijk van één hunner gevonden op
meer dan een kilometer afstand
van de plaats, waar het vliegtuig
lag.
In de buurt van het wrak heeft
men vele horloges aangetroffen:
het blijkt dat de „Nymegen" een
zending Zwitserse horloges naar de
V.S. vervoerde. Deze zendingen
worden geregeld per K.L.M. naar
Amerika vervoerd. Volgens de Lor.-
dense Daily Mail zou er ook een
hoeveelheid diamant ter waarde
van 10 tot 15 000 pond sterling on
beschadigd uit het wyak te voor
schijn zijn gekomen. By informatie
onzerzijds op Schiphol naar dè
juistheid van dit bericht bleek, dat
het hier een hoeveelheid diamant-
slypsel betreft.
Van alle zyden ontving de KLM
gisteren betuigingen van mede
leven, o.a. van prins Bernhard, de
ministers Van Schalk, Sassen en
Götzen, van de Amerikaanse am
bassadeur dr. Baruch en voorts
van vele buitenlandse luchtvaart
maatschappijen.
Mr. W. F. Schokking. de minis
ter van oorlog en marine a.i., be
gaf zich gistermorgen persoonlijk
naar Schiphol om de KLM-autori-
teiten zijn deelneming met de ramp
te Prestwick te betuigen.
Lord Pakenham, de Britse minis
ter voor burgerluchtvaart zal be
slissen of er een openbaar onder
zoek zal worden gehouden, nadat
hij een volledig rapport heeft ont
vangen.
TE MIDDEN van wat schaarse bomen in de troosteloze vlakte
nabij Prestwick liggen als lugubere herinnering aan de ramp
van de Nijmegende schamele resten van wat voor dien een
van de meest moderne toestellen der moderne luchtvaart was.
Voor de conclusie van de procu
reur-fiscaal, mr. A. M. baron Van
Tuyll van Serooskerken, in de zaak
tegen Hans Albin Rauter bestond
grote publieke^ belangstelling.
Reeds lang voor de aanvang der
zitting stonden velen te wachten
voor het gebouw van de Hoge
Raad. De rechtszaal -va:, geheel ge
vuld toen Rauter werd binnenge
leid. Hij las rustig enige kranten
verslagen over de eerste zittingsdag
in zijn zaak voor de Bijzondere
Raad van Cassatie.
Om kwart voor tien werd de
zitting geopend. Vocrdat de procu
reur-fiscaal aan het woord kwam,
stelde de raadsheer prof. Verzijl
nog enige vragen aan Rauter. Hij
hield Rauter voor, dat hij op grond
van artikel 47 van hst Duitse wet
boek van militaire strafrecht had
kunnen weigeren bevelen uit te
voeren die hij immoreel achtte.
„Dat heb ik ook gedaan," zei
Rauter.
Hij was toen „bewerkt" door
Himmler en had de bevelen toch
moeten uitvoeren.
„Maar u had kunnen weigeren,"
verklaarde prof. Verzijl. Hij zei
verder, dat hij deze opmerking
maakte om Rauter te bewijzen, dat
diens verveerschrift wèl werd ge
lezen.
Daarna kwam mr. A. M. baron
Van Tuyll van Serooskerken aan
het woord. Hij deelde mede, dat hij
niet in zou gaan op alle verweer-
punten van Rauter, doch alleen de
voornaamste zou beantwoorden.
Hij verklaarde het beroep op
ambtelijk bevel ongegrond: „Men
kan zich niet beroepen op derge-
gelijke immorele bevelen" ver
klaarde de procureur-fiscaal.
Rauter's stelling: „De Neder
landse regering in Londen heeft
het oorlogsrecht geschonden door
verzet te steunen, daardoor had
Duitsland het recht hetzelfde te
te doen", was het volgende punt.
Het Nederlandse verzet is ont
staan door de Duitse maatregelen,
spontaan, zonder in de aanvang
steun te ontvangen van de rege
ring in Londen. De procureur-fis
caal vroeg zich af, of de regering
van deze late hulp geen verwijt
gemaakt moest worden.
Niets Geweten?
Dat Rauter niets geweten heeft
▼an de gruwelijke maatregelen, die
tegen de Joden werden genomen,
achtte de procureur-fiscaal vol
strekt onaannemelijk. Rauter was
dan wel niet de leider van de cam
pagne tegen de Joden, doch hij
heeft de door Himmler verlangde
maatregelen uitgevoerd en laten
uitvoeren.
„Rauter eist voor zich het recht
op straffeloosheid," verklaarde dc
^procureur-fiscaal. „Het wereldge
weten zou echter diep geschokt
worden, wanneer deze gruwelijke
maatregelen ongestraft zouden blij
ven."
Pleiter heeft aangevoerd, dat op
elke verzetsdaad van het Neder
landse volk de Duitsers met repre
sailles mochten antwoorden.
„Neen", riep de procureur-fiscaal
uit: „De Duitsers hadden moeten
zorgen, dat er geen verzet was
door de oorzaak: hun eigen onwet
tige maatregelen weg te nemen."
Dan begon de procureur-fiscaal
'te spreken over de strafmaat. Het
werd doodstil in de rechtszaal. Mr.
baron van Tuyll van Serooskerken
gaf eerst een overzicht van het be
wogen leven van requirant. Inner
lijk is deze man volkomen vergifr-
tigd door de manipulaties van het
derde rijk. Hij kan goed en kwaad
niet meer onderscheiden. Dit is
tragisch en bedroevend, zéi de pro
cureur-fiscaal. Hij was reeds zo
toen hij in Nederland kwam, ge
tuige de manier waarop hij maat
regelen uitvoerde. Hy bevond
zich in de greep van een immorele
organisatie en kon zich niet meer
aan die greep ontworstelen.
Het verweer vu Rauter inzake
zijn Jodenpolitiek noemde de pro
cureur-fiscaal tekenend voor zijn
karakter.
Rauter heeft niet begrepen, dat
reeds het wegvoeren van de Joden
in strijd was met de elementaire
beginselen van menselijkheid.
Rauter bleef totaal onbewogen
onder deze woorden. Hij volgde
met aandacht het betoog van de
procureur-fiscaal.
Deze was het met de verdedi
ging eens, dat Rauter als „General
der Polizei" niet anders had kun
nen handelen dan hij gedaan heeft.
Rauter had echter geen bestuurs
functie mogen aanvaarden, die hem
kon dwingen de maatregelen uit te
voeren, die door een terreurregime
uit Duitsland werden opgelegd.
De misdaden, door Rauter tegen
over het Nederlandse volk gedaan.
achtte mr. baron Tuyll van Seroos
kerken zó ernstig, dat hij geen aan
leiding vond de strafmaat te ver
lichten.
Hij concludeerde dan ook tot
verwerping van het beroep.
De president, mr. Haga, richtte
zich daarop tot Rauter. „Volgens de
Nederlandse rechtspraak heeftU
bij de cassatiebehandeling geen en
kel recht op het laatste woord. De
raad heeft echter besloten U dit bij
uitzondering toe te staan. Ik geef
U 15 minuten."
Rauter sprak. Het werd zeer stil
in de rechtzaal. Niet voor zichzelf
doch voor zijn kameraden sprak
hij. Hun zaak wilde hij vooral be
hartigen. Zijn stem sloeg over.
Even pauzeerde hij, dan was hij
zichzelf weer meester, zijn stem
klonk even fel als steeds. Hij kwam
nogmaals terug op zijn verklaring,
dat hij geen gelegenheid had gehad
zijn verdediging naar behoren voor
te bereiden. „Generaal Christiansen
had die mogelijkheid wel gehad,
maar ik ben maar ëen SS-generaal.
Een generaal van de Wehrmacht
krijgt betere kansen," riep hij.
„U weet wel beter!"
„U weet wel beter", antwoordde
de president.
Rauter vertelde dan verder, dat
hij eerst met hart en ziel soldaat
werd na de eerste wereldoorlog.
Met al zijn krachten had hij zich
ingezet voor „das Deutschtum" en
waro hij daarvoor gevallen, dan
zou hij met ere gevallen zijn. Met
nadruk verklaarde hij nooit lid ge
weest te zijn van de NSDAP, ook
niet toen hij tot de S S. was toege
treden. „Een soldaat kan geen par
tijman zijn," zei hij.
Rauter zei voorts, dat men hem
met Duitsland verwarde.
De fouten en misdaden, die aan
het Duitse systeem kleefden, wa
ren in de ogen der Nederlanders
ook zijn fouten. Maar hij had, zo
zei hij, met alle kracht gevochten
tegen de nazificatie van Nederland,
omdat het volkskarakter van de
Nederlanders daarvoor ongeschikt
was. Deze strijd had hem de
vijandschap van Martin Bormann
op de hals gehaald.
Tenslotte verklaarde hij nog
maals, dat hij alle daden, die in zijn
sector waren uitgevoerd, of hij nu
het bevel daartoe gegeven had of
niet, voor zijn rekening nam.
„Maar laat mijn kameraden dan
vrij." zo besloot hij.
De president verklaarde daarop
de zitting gesloten. Uitspraak op 15
December of eerder.
Republiek wederom tot
onderhandelen bereid
De republikeinse regering heeft,
naar Antara mededeelt, het voor
stel van Merle Cochran, het Ameri
kaanse lid van dc C. v. G. D., aan
vaard als basis voor onderhandelin
gen met de Nederlanders.
Sjahrir bereid tot een
samengaan met
Nederlanders?
Soetan Sjahrir zou bereid zijn deel
te gaan uitmaken van de tnterlmrrge-
rlng, zoals die thans door de Nederland
se regering wordt voorgestaan.
IVisjinski looft Spaak
Vijfhonderd kinderen zijn giste
ren uit Wenen naar Nederland ver
trokken. Zij zullen hier op uitnodi
ging van de Partij van de Arbeid
een vacantie van drie maanden
doorbrengen. Een speciale trein,
door het Nederlandse Rode Kruis
ter beschikking gesteld, vervoert
hen.
Er heerste gisteren te Parijs een ongewoon vriendelijke sfeer ln de
politieke commissie van de UNO. Sir Hartley Shawcross. die enkele
dagen geleden nog op de toon van een aanklager tegen Wlsjinskl sprak,
zei nu, dat deze „erg vriendelijk" was geweest en Wlsjinskl, enige
weken geleden zo scherp aangevallen door de Belgische premier,
zwaaide nu Spaak de lof toe, dat hij zich een „buitengewoon goed"
voorzitter had getoond.
De stemming was vergevensge
zind geworden. De oorzaak ervan
was de resolutie der zes „neutrale
mogendheden van de Veiligheids
raad" over de Berlijnse kwestie.
Alle scherpe kantjes zijn er af ge
slepen en wat er van deze resolutie
over is, luidt in eenvoudige taal
omgezet, als volgt:
de beperkende maatregelen
met betrekking tot het verkeer
naar en van Berlijn moeten
worden opgeheven;
tegelijkertijd moeten de vier
mogendheden overleg gaan
plegen over de kwestie van
het Berlijnse betaalmiddel;
daarna moet de raad van
ministers van Buitenlandse
zaken der Grote Vier bijeen
komen om de gehele Duitse
kwestie te regelen.
Als de Russen de blokkade maar
opheffen, dan willen wij desnoods
ophouden te beweren, dat die blok
kade een bedreiging van de vrede
vormt. Zo ongeveer formuleerde
een Westerse diplomaat de nieuwe
opvatting van Engeland. Frankrijk
en Amerika. In de subcommissie
van elf leden (waaronder de Grote
Vijf) werd de tekst zonder stem
ming... goedgekeurd. En Wisjins-
ki stemde er in toe, de tekst aan
zijn regering te Moskou voor te
leggen.
Het Russische antwoord kwam
gisteravond nog binnen. Wis-
jinski ging ermee naar dr. Bra-
muglia, de Argentijnse voor
zitter van de Veiligheidsraad
en deze pleegde daarna over
leg met Cadogan. Jessup en
Parodi, de Westelijke gedele
geerden. De inhoud van het
antwoord was vannacht nog
niet bekendgemaakt.
Vanmiddag zou echter de Veilig
heidsraad weer bijeenkomen om
het Berlijnse probleem te bespre
ken en in die zitting zou, zo was
overeengekomen, de neutrale re
solutie aan de raad worden voor
gelegd.
U moet niet zo
schelden
Allerminst vriendelijk was
de stemming in de subcommis
sie die met dc behandeling van
het Russische ontwapenings
voorstel is belast. Osborn. de
Amerikaanse afgevaardigde,
had gesproken over vijfde co
lonnes" en „ijzeren gordijnen"
van de Sowjet-Unie. En Jacob
Malik, de Sowjetafgevaardigde,
die hem gisteren hierop van re
pliek diende, was daardoor
zwaar beledigd. „Dat is
schaamteloze lasterpraat, ont
leend aan Göbbels" zei hij, en
hij stak zijn afkeuring over
zulk gescheldniet onder stoe
len of banken. In dezelfde
speech sprak Malik echter over
de politiek der Amerikaanse
staatslieden als van „het opge
blazen expansionnisme van
Wallstreet's financiële gouw
leiders".
Joden veroveren hoofdstad
van de Negeb
Het middaguur van heden is door
Ralph Bunche. de UNO-bemidde-
laar voor Palestina, vastgesteld als
tijdstip, waarop de wapenstilstand
tussen Joden en Arabieren moet
ingaan. Maar gisteren wees nog
niets erop, dat de wapens zouden
zwijgen. Integendeel: de opmars
die de Israëlische troepen een week
geleden in de Ncgcbwoestijn zijn
begonnen, bereikte gistermorgen
een hoogtepunt met de verovering
van Becrsjeba. Deze stad, hoofd
stad van de Negeb, had een bevol
king van slechts zesduizend zielen,
voornamelijk Bedoeinen het
merendeel is thans gevlucht
maar zij is als strategisch punt
zeer belangrijk; door de verovering
ervan zijn enerzijds enkele Joodse
nederzettingen die al vijf maanden
belegerd werden, ontzet, terwijl
anderzijds de Egyptische garnizoe
nen te Bethlehem en Jeruzalem,
die reeds een verbindingsweg had
den verloren door Beit Djarbin,
thans geheel afgesneden zijn. Ook
de stad Gaza, dichter aan de kust,
zou geheel door Israëlische troepen
zijn omsingeld.
Azzam Pasja, dc secretaris van
de Arabische Liga, deelde gisteren
te Cairo mede, dat de Egyptenaren
Becrsjeba reeds weer op de Joden
hadden heroverd, maar zijn be
richt werd van geen enkele zijde
bevestigd.
Enkele minuten nadat Beërsjeba
viel, heeft Israël officieel te ken
nen gegeven, gehoor te zullen ge
ven aan de order .Staakt het vuur*
van de Veiligheidsraad.
Gevechten waarbij traangasbommen
worden gebruikt waren gisteren in di
verse Industriecentra van Frankrijk
aan de gang tussen stakers enerzijds en
veiligheidstroepen en politie anderzijds.
Aan belde zijden vielen gewonden.
In La Grande Combe. 150 km. ten
Noorden van Marseille, woedde een
complete veldslag tussen stakende mijn
werkers en republikeinse garde. De
laatsten hadden de stakers verdreven
uit een mijn en een electnsche centrale.
Verscheidene soldaten werden door de
mijnwerkers ontwapend en er werden
zelfs enige tijd gijzelaars door hen
vastgehouden,
Saint Etienne bood een soortgelijk
beeld. Hier werd door mijnwerkers en
arbeiders uit de staalindustrie gevoch
ten tegen de politie die sinds gister
morgen een mijn had weten te bezet
ten.
Ook te Carmaud, in Centraal Zuid-
Frankrijk moest dc politie zich met ge
weld meester maken van een elec-
trlschc centrale.
In Béthune kwamen vijfduizend mijn
werkers in vrachtauto's naar de ge
vangenis rijden, waar zeven van hun
kameraden opgesloten zaten De autori
teiten vreesden gewelddadig optreden
en lieten de gevangenen vrij. Daarna
stormden de betogers het bureau van
dc onderpréfect binnen en sleurden hem
naar bulten. De veiligheidspolitie, die
van traangas gebruik maakte, moest
hem uit handen der stakers bevrijden.
Het politiek bureau van de Franse
communistische partij heeft de ..fascis
tische methoden" der regering tegen de
stakers ln een bekendmaking verwor
pen. Het bureau zal vijfhonderdduizend
francs in de stakingskas storten. In de
bekendmaking werd gezegd, dat het
politiek bureau met vreugde constateer
de dat „de bevolking uit het gehele
land zich solidair betoonde met de
mijnwerkers".
Drie mannen in auto
verdronken
Een vrachtauto met drie inzitten
den is gisteravond te Noordwijker-
hout over de kop geslagen en in
een sloot terechtgekomen. Dedrie
inzittenden verdronken.
Het waren W. Duyvenvoorde, 45
jaar. vader van tien kinderen, zijn
5'2-jarige broer N. Duyvenvoorde,
vader van zeven kinderen en hun
19-jarige neef P. Duyvenvoorde De
rijkspolitie uit Noordwijkerhout,
die te hulp snelde, heeft nog ge
tracht het portier van de bijna ge
heel onder water liggende auto te
openen. Dit lukte niet. Toen men
naderhand de hulp van een takel
wagen inriep, bleken de slacht
offers reeds overleden.
Drie weken voorwaardelijk
voor dood door schuld
De 23-Jarige rcserve-2e luitenant H. J.
H. uit Arnhem, die verantwoordelijk
commandant was van dc colonne van 9
militaire motorrijders, van wie er êón
door de grote snelheid uit de bocht
vloog en na een botsing tegen een boom
overleed. Is door de krijgsraad te Assen
veroordeeld tot voorwaardelijke hechte
nis van drie weken met drie jaar proef
tijd, een boete van honderd gulden en
ontzetting uit de rijbevoegdheid voor de
tijd van een Jaar.
Belgische auto te Hillegom
door tram gegrepen
Een Belgische auto is te Hlllegom
door een tram van de NZHTM gegre
pen cn totaal vernield: de beide Inzit
tenden zijn ernstig, hoewel niet levens
gevaarlijk gewond, naar een ziekenhuis
te Haarlem overgebracht.
Nieuwe bonnen voor
werkkleding
Het C. D* K. deelt mede, dat de
bonnen voor werkkleding H8 en
L8 tot nader order geldig zijn voor
het kopen van werkkleding Op de
bonnen H8 kan men kopen: een
overall of een werkpak van drill,
keper of satijn, etc.
Op de bonnen L8 kan men ko
pen: een werkbroek of werkjasje
van keper, drill, satijn, etc.
De bonnen H9 t m. H12 en L9
t.m. L12 zyn nog niet geldig. De
bonnen Hl t.m. H7 en LI t.m. L7
en dc rantsoenbonnen FC en FD
biyvcn voorlopig geldig.
Frans vliegtuig vermist
Een Frans militair vliegtuig van
het type ..B-29 Marouder", dat Don
derdag met 17 passagiers aan boord
op weg was van Marokko naar Istres
bij Marseille, wordt vermist. Het
laatste signaal werd opgevangen,
toen het toestel zich boven een berg
landschap van Spaans Marokko be
vond
Schepen en vliegtuigen zoeken
het vermiste toestel.
Het troepenschip „Waterman",
dat in beheer ls bij de Kon. Rot
terdamsche Lloyd, vertrok Maan
dag van Singapore met o.a. 300
Chinezen voor de K.P.M. aan boord.
Het schip wordt omstreeks 10 No
vember te Rotterdam verwacht.
Weerbericht
TIJDELIJK ENIGE
f regen
11 g» Weersverwachting
1«P jV 1 KcId,6 101 Zatcrdag-
"i I f avond.
I t l Zwaar bewolkt met
m li,, I J tijdelijk enige regen,
o.i''? Matige tot krachtige
i, I i l'Ü cn ,an&s d® Wadden-
I ,l£lkust harde WcstellJ-
ke wind. Morgen
1 overdag mJnder
zacht.
23 Oct.: Zon op 7 18. onder 17.30. Maan
op 20.18, onder 13.42.
