Eis: Tien jaar voor Cabalt en Tol,
vijf jaar voor Beumer
Gemaskerde drong -kantoor
Heidemaatschappij binnen
Deken Smit installeerde
nieuwe KAB-adviseur
Is het sparen werkelijk zo
impopulair?
Jodenjagers voor Bijzonder Gerechtshof
Van Breughem en Schipholt, twee duistere
figuren op de achtergrond
Uit stem van procureur-fiscaal
klonk diepe afschuw
Kantoorbediende werd bedreigd en
en in kast opgesloten
Buit bedroeg zes mille
Noteert U even
2
Vrijdag 29 October 1948
(Van onze speciale verslaggever)
Tien jaar voor Cabalt, tien jaar voor Tol en vijf jaar met aftrek
voor Beumer, dat zijn de straffen die de procureur-fiscaal bij het
Bijzonder Gerechtshof te Utrecht Donderdagavond eiste voor
deze drie leden van de vroegere Politieke Dienst van de Amers—
foortse politie. Van December 1943 tot September 1944 hebben
deze beschuldigden, tezamen of apart, joden en andere onder
duikers opgespoord en gearresteerd in Amersfoort, Stoutenburg.
Leusden, Hilversum en Woerden. Voor verdachte Beumer wilde
mr. Drabbe eventueel bevorderen dat zijn over te blijven straftijd
voorwaardelijk wordt, mits hij onder toezicht wordt gesteld.
Had de "behandeling van de zaak
tegen dit drietal reeds de gehele
morgen in beslag genomen, ook
's middags blijkt er nog genoeg te
doen te zijn en het is al ver na zes
sen als Cabalt als laatste het woord
mag voeren. Hij verhaalt hoe hij er
bij de Inlichtingendienst te Ko'ter-
dam genoeg van kreeg, hoe hij om
overplaatsing verzocht om zich aan
het door hem niet gewilde werk ;e
onttrekken. Hoe hij en Tol die
met hem mee ging naar Amersfoort
afspraken nooit te zullen gede
gen dat de majoor van politie te
Amersfoort, Van Breughem, hun
vroegere chef in Rotterdam, hun
weer voor dezelfde afgrijselijke
diensten zou gebruiken. Hoe daar
van niets terecht is gekomen, om
dat Van Breughem met représaille-
maatreegelen dreigde. Ze verhalen
van Lutke Schipholt, de spion
van de majoor, die in rang on
der Tol toch steeds degene was,
die hem dwars zat en meestal ver
hinderde, dat zij de arrestanten
hielpen. En tenslotte doet Cabalt
een dringend beroep op het Hof
toch vooral rekening te houden met
de moeilijke positie, waarin zij als
politiemannen, door een verschrik
kelijke samenloop van omstandig
heden, waren geraakt. Majoor Van
Breughem en Lutke Schipholt wa
ren er niet, deze dag. Ze zijn dood.
Maar hun namen werden vele ma
len genoemd. Ze zijn de duistere
figuren op de achtergrond van dit
proces, figuren waarop vooral Ca
balt telkens weer wijst. Was Ca
balt dan inderdaad de man, die he
lemaal geen hekel aan joden had,
die de mensen wel wilde laten
ontvluchten maar met durfde?
„Cabalt zei, dat hij" het bloed van
Joden wel kon drinken", zegt de
ene getuige. „Cabalt heeft mijn
dochter in het gezicht geslagen",
verklaart de ander. „Cabalt bleef
maar over het jongetje zeuren, net
zo lang tot hij wist dat het een jo
denkirtdje was", zegt een derde,
een kleine vrouw die door Cabalt
haar man heeft verloren en hem
straks, als hij wordt weggeleid, bij
de deur zal opwachten om hem met
een enkele korte zin haar minach
ting, haar hoon, haar leed zal laten
blijken. Uit hetgeen de president
zegt blijkt dat Cabalt NSB-er
was
Huichelachtig
Tol heeft verder, doordat hij zich
als „de goede Nederlander" voor
deed, bij de vader van een onder
duiker de naam weten los te krij
gen van de man, die zijn zoon van
distributie-bescheiden voorzag; de
heer Bronk aan de Heiligenberger-
weg. Zijn weduwe de heer
Bronk is na zijn arrestatie niet
meer teruggekeerd vertelt hoe
Cabalt, Tol en Schipholt haar huis
binnendrongen, waar o.a. een editie
van het illegale blad „Trouw" door
de heren werd aangetroffen dat
juist in de brievenbus was gevon
den. Tol verklaart desgevraagd dat
hel krantje niet in de brievenbus
lag doch dat de heer Bronk er mee
beven de handschoenenbak stond.
Van deze arrestanten is de dochter
nimmer teruggezien.
Kinderroof
'Na de arrestatie te hebben be
handeld van de heer Blazer te
Amersfoort, die geen jodenster
droeg en voorts op grond van hei
melijke aangifte, dat hij zich in
anti-Duitse kringen ophield, voor
arrestatie itt aanmerking kwam,
gaat de president over op de tocht
van de heer Cabalt met een amb
tenaar van het Ministerie van
Volksvoorlichting naai het huis van
de familie Van der Veem te Amers
foort. Cabalt zegt, dat hij er niet
alleen heen ging om de ambtenaar,
die naar illegale films speurde, te
helpen maar dat hij ook opdracht
had naar een jodenkindje t£ zoe-
Hij was ook aanwezig bij de ar
restatie van de Jodin Rooselaar ten
huize van de heer Lebrechtshausen
te Amersfoort. Samen met Schip
holt en Tol, die vertelt dat men de
opdracht had naar de Jodin en e«m
verborgen radiotoestel te zoeken.
Hiermee in tegenspraak is het pro
cesverbaal, op de dag van de ar
restatie door de heren opgemaakt,
waarin staat dat de identiteit van
Tiet Jodenmeisje eerst werd ont
dekt, toen haar naar haar per
soonsbewijs werd gevraagd. Tol
vertelt nog hoe hij het radio-toe
stel heeft weten weg te werken en
hoe hij juffrouw Rooselaar op het
hart heeft gedrukt bij eventuele
verhoren door de Duitsers niet te
laten blijken dat de heer Le
brechtshausen wist dat zij een Jo
din was. Uit enige door de presi
dent, mr. de Boer, voorgelezen ver
klaringen blijkt nog, dat de heren,
al weer op bevel, nog naar andere
radio-toestellen bij andere mensen
hebben gezocht, waarbij inderdaad
door hun toedoen de zaak voor de
„overtreders" vrijwel zonder ern
stige gevolgen gebleven schijnt te
zijn. Dan wordt Beumer weer in
het verhoor betrokken. Samen met
Tol heeft hij de hand gehad in de
arrestatie van de jongelui Koster
en Wiggemans. beiden ondergedo
ken voor de arbeidsinzet, de één bij
de heer Griffioen te Amersfoort en
de ander bij de familie Jansen, ook
in Amersfoort. Beiden werden aan
de Duitsers overgeleverd doch alle
twéé brachten ze het er levend af.
Verder zo vervolgt mevrouw
Bronk werd een papiertje ge
vonden, waarop enige namen ston
den en voorts de opmerking; „Hof
land afgevoerd."
De drie speurders vermeldden
in hun rapport", zo zegt mr. de Boer,
„dat dit wel de terrorist Hofland
zou zijn, die bij de overval op het
Amersfoorts distributie-kantoor
zwaar gewond in de handen der
Duitsers was gevallen".
De heer en mevr. Bronk werden
naar de Ortskommandantur ge
bracht, later naar Amsterdam. Zij
kwam vrij, hij ging via .Vughtnaar
Duitsland.
„Weer een slachtoffer dat U ge
maakt hebt" voegt de president Tol
en Cabalt bijtend toe. En de procu
reur-fiscaal merkt op, dat zij blijk
baar alles hebben gedaan om de
heer Bronk in de.put te helpen.
Weinig fraai hebben ook Beu
mer, Schipholt en Tol zich gedra
gen, toen zij in Woerden de aldaar
ondergedoken Amersfoortcr Jor-
dense gingen vangen. Beumer of
Tol, de man en vrouw bij wie de
ondergedokene verbleef zijn het er
niet ovre eens, moet aan de deur
zijn gekomen met 't smoesje dat men
met een boodschap van de vrouw
van de heer Jordcnse" kwam. Ove
rigens droegen hun operaties alle
kenmerken van een weloverwogen
plan, dat geen mislukking toeliet.
Zoals in de meeste gevallen, kwa
men de mannen ook hier ieder aan
een andere zijde van het huis bin
nen. Jordense is aan de S-D. te
Utrecht overgeleverd en later
doodgeschoten.
Bijna ridicuul is het verhaal dat
Cabalt doet over de arrestatie van
de jodenfamilie Zwaaf bii de da
mes Van Voorthuizen te Leusden.
Ridicuul omdat het toeval er zo'n
verschrikkelijke rol in heeft ge
speeld. Per auto via Barneveld op
weg naar Putten'zag Schipholt een
jongeman voor een boerenhuis
staan. Hij liet de auto bestuurd
door Van Spankeren van de lucht
beschermingsdienst, die mee was
gegaan omdat hij ..ook wel eens bi
zo'n arrestatie wilde zijn" stop
pen en vroeg de jongeman naar het
persoonsbewijs, dat geheel in orde
Men is toen het huis binnen
gegaan ook Cabalt was er bij
en daar trof men de boerenfamilie
ha* Joodse gezin Zwaaf, be
staande uit vijf personen, gezeten
rond de dis. De zoon vroeg verlof
zich te mogen omkleden, doch bo
vengekomen ontvluchtte hij door
het raam. Cabalt, die hem was ge
volgd. zond hem een paar waar
schuwingsschoten na. Meer niet,
verklaart hij met stelligheid. De
vader de heer B. Zwaaf uit
Amersfoort doet geëmotionneerd
een omstandig verhaal van het ge
beurde. Ook Schipholt heeft ge
schoten, Cabalt heeft zijn dochter
wel degelijk in het gezicht gesla
gen al ontkent hij dat nu. Ook zou
Cabalt gezegd hebben, dat zijn
eigen ouders door Joden werden
doodgemarteld. Juffrouw Van
Voorthuizen, als getuige gehoord,
beweert stellig dat Van Spankeren
Zwaafs dochter ook heeft geslagen.
Het verwaarlozen van de kaden van de Schipbeek in Duitsland heeft
tot gevolg, dat veel stroomzand naar ons land wordt gevoerd. Reeds is
Clil jaar meer dan 30.000 AP zand uitgegeraven, wat ondraaglijke lasten
op 't waterschap legt. Thans heeft men bij wijze van proef in de buurt
van Diepenheim een zandvang in het riviertje aangebracht, waardoor
men het verdere stroomgebied hoopt vrij te houden van deze ongewen
ste Duitse zandinvasie.
ken.
President: „Volgens het rapport,
dat U over dit bezoek gemaakt
hebt, had U daartoe geen op
dracht".
Cabalt: „Er waren twee rappor
ten. Dit was voor de ambtenaar
bestemd". Erg geloofwaardig klinkt
het niet, van zo'n tweede rapport is
ook nooit iets gebleken en de pre
sident verwijt Cabalt, dat hij het
Jodenkindje, toen hij het eenmaal
vond, niet heeft gelaten waar het
was. Beklaagde zegt dat hij bang
was voor de ambtenaar, die van
zijn metgezel na de bevrijding
heeft verklaard, dat deze klaar
blijkelijk niets wist van het be
staan van het Jodenkindje vóór hij
de woning van Van der Veem bin
nentrad. De president is 'van oor
deel, dat er helemaal geen aanlei
ding tot die angst was. De weduwe
van de heer Van der Veem de
zoveelste die door toedoen van Ca
balt het leven verloor kan haar
ontroering nauwelijks baas, als ze
verhaalt hoe Cabalt maar door
bleef vragen over het kindje dat ze
in huis had en waarvan ze had ge
zegd dat het van familie was. De
ambtenaar was in een andere ka
mer, toen Cabalt het kir.d ontdekte, i
en heeft toen dus nog niet geweten
dat het kind S. Hamburger ge
heten een Jodenkindje was. Tiet
jongetje is nimmer bij zijn ouders
teruggekomen.
Geen haat tegen de Joden! Weer
klinkt die verklaring uit de mond
van Cabalt. Hij zegt het erg genoeg
gevonden te hebben, dat deze men
sen met behulp van de sterke arm
„geëvacueerd" moesten worden.
Met van tranen verstikte stem ver
klaart mevrouw Van der Veem dat
haar man, die evenals het kindje,
werd weggevoerd, geen gelegen
heid kreeg om zijn zoon vaarwel
te zeggen. Een vaarwel voor goed
zou het zijn geweest.
En tenslotte wordt Beumer nog
eenmaal verhoord over de arresta
tie van een onderduiker, de heer
Van de Hooft. Beumer schijnt deze
man voor een persoonlijke kwestie
minnenijd! te hebben vastge
houden. Hij heeft hem nog gezegd,
dat v. d. Hooft mocht hij een on
derduiker zijn, van hem Beumer
niets had te vrezen. Maar de
arrestant kwam in handen van de
andere leden van de Politieke
Dienst en liep er dus in. Gelukkig
kon hij het er levend af brengen.
Een vroegere administratrice
van de Amersfoorlse politie komt
getuigen dat Beumer haar herhaal
delijk namen van toekomstige ar
restanten heeft verschaft, die zij
doorgaf aan inspecteur JHafkamp,
die „goed" was. Velen konden op
die manier gewaarschuwd worden.
Adjudant Goorhuis van de Amers-
foortse politie bevestigt dit en hij
zest er bij, dat men Beumer bij de
politie eigenlijk als het viifde rad
aan de wagen van de
Dienst beschouwde. „Wij verzaak
ten onze plicht door hem er niet
vandaan te halen", zei hij. Voorts
bliikt dat Tol, via zijn vrouw, ad
judant Goorhuis eens heeft ge
waarschuwd.
Requisitoir
Laat in de middag vangt de pro
cureur-fiscaal zijn requisitoir aan.
,In het algemeen, zegt hij, hebben
de verdachten de ten laste gelegde
feiten erkend. Hij gaat nog eens
na wat verdachten en getuigen
hebben verklaard en maakt hieruit
tenslotte de gevolgtrekking dat
verdachte Tol nooit bezwaar tegen
dit werk kan hebben gehad. Eerst
in September 1944 is hij er mee
opgehouden uit angst voor het oor-
Donderdagmorgen werden op het voorplein van de Infanteriekazerne
aan de Lcusderweg door dc garnizoenscommandant kolonel A. Tolsma
enige militairen onderscheiden. Van links naar rechts de adj. onder
officieren F. Wevers, T. J. Batta, A. van Bemmel en W. fe Roller, die
de gouden medaille voor 36-jarige trouwe dienst ontvingen. Serg. ma
joor-administrateur H. Horlings, zilveren medaille voor 24-jarige trou
we dienst en sergeant H. L. Verwey, de bronzen medaille voor 12 jaar
trouwe dienst. (Foto Stakenburg)
deel, dat over hem zou worden
uitgesproken. Mr. Drabbe is van
mening, dat Tol, voor zijn te Rot
terdam bedreven terreur waaiv-
hij door de Rotterdamse Kamer
reeds tot twintig jaar werd veroor
deeld, reeds voldoende straf heeft
ontvangen om dit nu nog te ver
zwaren. Hij heeft diens „Amers-
foortse" zaak echter nog eens voor
het Utrechtse Bijzonder Gerechts
hof gebracht, omdat hij er een af
zonderlijke beoordeling van wenst.
In zekere zin is dit dus een sym
bolische strafmaat, doch anderzijds
wil mr. Drabbe er ook rekening
mee houden dat Tol van het eerste
vonnis in cassatie is gegaan, zodat
dit nog niet in kracht van bewijs
is gekomen. Verdachte heeft voor
gegeven een goede Nederlander te
zijn, doch hij was een NSB-er, die
er niet op uit was de mensen voor
straf te vrijwaren, doch om hen in
ernstige moeilijkheden te brengen.
Hetzelfde is het geval met Cabalt,
j die in Den Haag reeds tot tien jaar
is veroordeeld. Amersfoort heeft
hem van een bijzonder gemene en
laaghartige zijde leren kennen.
Beumer is volgens de procureur
fiscaal een veel gunstiger geval.
Zijn slapheid, zijn vertraagde psy
chische ontwikkeling en de valse
toezeggingen hebben hem parten
gespeeld Tot op zekere hoogte
heeft hij geprobeerd er van te ma-
I ken wat er van te maken viel.
Zijn kort, kalm uitgesproken re
quisitoir, waarin telkens iets van
diep^ afschuw doorklonk, eindigde
de procureur-fiscaal met de hier
boven reeds genoemde straffen te
eisen.
Cabalts verdediger, mr. L. M.
Simons uit Utrecht, is het er beslist
niet mee eens, dat Cabalt ook nog
eens te Utrecht wordt veroordeeld.
Op grond van het feit, dat de hier
gewraakte daden vóór de behande
ling van de eerste zaak zijn ver
richt, bestrijdt hij de bevoegdheid
van het Hof om hier nogmaals een
veroordeling uit te spreken. Overi
gens is naar zijn mening Cabalt
met zijn tien jaar reeds zwaar ge
noeg gestraft. Als deze delicten te-
gelijktijdig voor het Haagse Hof
waren behandeld zou beslist niet
of weinig meer dan tien jaar zijn
geëist. Mr. Simons laakt de fatale
invloed van Van Breughem, zegt
dat mishandeling niet is bewezen
en verzoekt van verdere strafop
legging af te izen. Mr. König, die
voor Tol optreedt, pleit op dezelfde
gronden Naar aanleiding van een
desbetreffende opmerking, zegt de
procureur-fiscaal, dat Tol natuur
lijk geen der lig, maar twintig jaar
"krijgt. Hij wijst nog eens nadruk
kelijk op de symbolische betekenis
van de eis, doch ook op de practi-
sche zijde ervan, die niet gedoogt
dat hij zoals mr. König voor
stelde er dan, omdat het toch
maar een symbool zou zijn, één dag
gevangenisstraf van maakt. Beu
mer wordt verdedigd door mr Van
Hoogenhuyze, die beweert dat dit
alles niet aan Beumer zou zijn
Politieke I overkomen als inspecteru Hafkamp
er niet op zou hebben aangedron
gen, dat hij als spion bij de Poli
tieke Dienst bleef. Hij heeft zijn
tweeslachtige taak zo goed moge
lijk uitgevoerd. Na repliek van de
procureur-fiscaal wordt Cabalt in
de gelegenheid gesteld zijn- hierbo
ven weergegeven verklaring af te
leggen. De zaal is dan al leeg, zelfs
de advocaten vertrekken en alleen
het Hof, de verdachten en enkele
parketwachters zijn nog aanwezig.
Dc vrouw die te wachten staat bij
de deur naar hel arrestantenlokaal
valt niet op. Dat is pas het geval
wanneer zij Cabalt met haar hoon
aanvalt, als hii wordt weggevoerd,
nadat de president de uitspraak op
II November heeft vastgesteld.
Radio-sterren komen
naar Amersfoort
F AP organiseert 6 Nov.
openingsavond
De zomer is voorbij cn dus werd het
tijd voor de Federatie van Amersfoortse
Personeelsverenigingen zich op haar
winterprogrammn te bezinnen. Wat er
precies gaat gebeuren gedurende de
komende maanden is nog niet bekend
maar de openingsavond op Zaterdag 6
November is in ieder geval al van
buitengewoon goed gehalte. Het fede
ratie-bestuur laat die avond een aantal
bekende radio-artlsten naar de Markt
hal komen, die gezamenlijk een heel
aantrekkelijk en gevarieerd programma
vullen Johan Jong brengt zijn Ham
mond-orgel mee cn verder gaat hij
een community-singing organiseren.
D^n zijn er „De Flierefluiters", ook al
onder leiding van Johan Jong. die met
dit amusementsorkest een uitgebreid
internationaal programma zal uitvoe
ren. De sopraan Anita Berger cn de
tenor Peter de Boorder komen zingen,
verscheidene instrumentale solisten tre
den op. Aafjc Top. declameert cn ten
slotte werden nog geëngageerd de vier
Zingita's. Hilversum is de avond van
6 November dus wel sterk vertegen
woordigd cn zij die er toe in de gele
genheid zijn, zullen de mogelijkheid,
om al die radio-sterren eens in levende
lijve te zien optreden, zekci niet onge
bruikt laten.
Terwjjl de kantoorbediende H.
gistermiddag omstreeks één uur
bezig was met het klaarmaken van
de lonen op het kantoor van de
Ned. Heidemaatschappij op het
Stort Zuid te Amersfoort, drong
een gemaskerde man het kantoor
binnen, sommeerde H. in een kast
te gaan staan, draaide daarop de
kast op slot en sehoof er tenslotte
een zwaar schrijfbureau voor.
Op H.'s bureau bevond zich een
geldkistje, inhoudende ongeveer
6300,—.
Om even voor half twee kwarn
dg typiste mej. K. uit Amersfoort,
die thuis had gegeten, terug op het
kantoor. Ze hoorde H., die uit Vee-
nendaal komt, op de kastdeur bon
zen en bevrijdde hem ogenblikke
lijk. Het geldkistje met de inhoud
was verdwenen. Ogenblikkelijk wil
den mej. K. cn H. de politie waar
schuwen, doch beide telefoontoe
stellen bleken onklaar te zijn ge
maakt. /Sen derde telefoontoestel
was nog intact. De politie arriveer
de terstond en zette o.a. met be
hulp van een politiehond een on
derzoek in. Dit onderzoek heeft tot
nog toe geen vermeldenswaardige
resultaten gehad.
H. werkte reeds geruime tyd pij
de Heide Mij. Sinds maanden blijft
hij iedere middag over. Vaak was
hy dan niet alleen, soms ook wel.
Gistermiddag was hij toevallig we!
alleen. Toen de indringer, die een
zwarte lap voor zijn gezicht had,
een pet op en een blauwe jas aan
had en er nogal dik uitzag, hem
aansprak, meende H„ die natuur-
Auto ramde bus
Een militaire autobestuurder,
van de wijs gebracht door caprio
len van een fietser, botste met de
achterzijde van zijn auto in de
Utrechtsestraat tegen een bus op.
Beide voertuigen werden bescha
digd. De fietser wordt verzocht
zich op het politiebureau te mel
den.
Kapelaan Ritselaar wil
arbeider onder de
arbeiders zijn
..Het verheugt mij. dat zoveel leden
gehoor hebben gegeven tot bijwoning
van onze vergadering." zo zeide de
heer J. Alders Donderdagavond in de
ledenvergadering van dc K A.B. Hij be
groette in het bijzonder deken G. C.
Smit, die op deze avond de nieuwe
K A.B -adviseur kap. H. A. M. Kltse-
laar zou installeren.
O Deken G. C. Smit zeide voor hij tot
de installatie overging ..Ik moet nog
even het woord richten tot de helaas
vertrokken kap Van de Anker. Hij
was een man met een buitengewone
begaafdheid eiv een helder verstand.
Veel werk heeft hij op zich genomen,
hij was de man voor de K A.B. Al was
hij geen Schacpman. toch was hij ca
pabel voor zijn taak Nu heeft kardinaal
De Jong ons kap. Ritselaar als plaats
vervanger gezonden.
Kapelaan Ritselaar, ik weet. wat ik
doe. als ik U installeer: het is een zware
taak, vooral omdat ge nog nooit de
zorgen van een geestelijk adviseur van
een arbeidersvereniging hebt mogen
smaken en ook omdat ik weet. wat cr
wordt gevraagd voor zulk een taak. Ik
ken U van vroeger en ik weet, dat God
U een goed verstand en een practische
kijk op de zaken heeft gegeven. Ook
weet ik. dat ge een voorzitter hebt.
die van alles op de hoogte is en daar
om kunt ge met een gerust hart deze
taak aanvaarden." Kapelaan Ritselaar
dankte voor de installatie en hield zijn
openingsrede.
..Met bezorgdheid dank ik U voor
mijn installatie, omdat ik weet. welke
moeilijkheden en verantwoordelijkheid
hieraan verbonden z.ijn. Een halve
eeuw is er gestreden voor het recht
van de arbeider, voor zijn maatschap
pelijke toestand cn welvaart. Vaak
wordt er gezegd, dat Stands- en vak
organisaties niet meer zo nodig zijn.
Bestudeer de cijfers
en U vindt 't
antwoord
piND 1946 hadden de spaarbanken,
aangeslole-< bij de Nederlandse
Spaarbankbond. 1.846.276. eind 1947:
1 972 439 spaarders. In een jaar tijds
waren er dus ruim 125.000 nieuwe
spaarders bijgekomen Niettemin
daalden de spaarders-tegoeden van
I 1.046.563 324.— tot 986 021.681.—
Het gemiddelde spaarderstegoed
daalde van 567,tot 500.In
1948 zet deze tendens zich in zo
verre voort, dat het aantal spaar
ders naar verhouding veel sterker
stijgt dan de gespaarde bedragen.
Wat wil dit zeggen: Dat een steeds
groter deel van de bevolking de spaar
bank leert waarderen als een steun in
de dure t(jd. Er wordt in steeds ster
kere mate gespaard voor doeleinden,
gelegen in een zeer nabije toekomst:
voor de aanschaffing van kleding,
schoeisel, van huisraad enz Voor de
spaarbanken betekent dit een sterke
toeneming van de hoeveelheid werk:
vele inlegposten, vele terugbetalingen.
De baten nemen daarentegen af door
de kortere gemiddelde belcggingstijd.
Dergelijke overwegingen stelt de
spaarbank echter geheel terzijde. Want
zij is een zuiver sociale instelling, die
niet op winst uit is, doch slechts de
bevolking goede diensten wil bewijzen
en een doelmatige besteding van het
inkomen wil bevorderen. Dit geldt al
thans van dc spaarbanken, die verenigd
zijn in de Nederlandse Spaarbankbond.
Intussen kan dus moeilijk gezegd
worden, dat sparen impopulair is, al
zeggen velen dit elkaar na. Voor die
bevolkingscategorieën, waarvoor de
spaarbank in dc eerste plaats is opge
richt. is sparen weliswaar niet. gemak
kelijk. Maar het opbrengen van af beta
lingstermijnen. die er onverbiddelijk op
tijd moeten zijn, is zeker niet gemakke
lijker.
Nu een onzekere wereld weinig hou
vast biedt voor veelomvattende econo
mische beschouwingen, bepalen wij
ons ter gelegenheid van de Wcrcld-
spaardag tot deze eenvoudigste vorm
van sparen, waarvan de zegenrijke ge
volgen voor gezin cn samenleving ech
ter niet mogen worden onderschat.
Tegelijk met de uitroeping van de
31ste October tot Wcreldspaardag Idit
jaar om practische redenen op 29 Oc
tober gehouden), werd, nu 24 jaar gele
den. het Internationale Instituut voor
het Spaarwezen geboren.
Dc Wereldspaardag 1948 krijgt een
bijzonder cachet, nu dit centrum van
internationale samenwerking ter be
vordering van het sparen onlangs naar
Nederland is verplaatst.
Ons dagelijks teveel
De politie reikte gisteren weer
een aantal bekeuringen uit. De
strafbare feiten waren o.a. het
overtreden van de vestigingswet,
hot doen verrichten van arbeid
door een kind beneden de zestien
jarige leeftijd, het autobesturen
zonder rijbewijs, links om een ver-
keerszuil rijden, rijden in verboden
richting, rijden zonder licht, het
niet prijzen van geetaleerde goede
ren. het onbevoegd voorhanden
hebben van levensmiddelenkaar
ten] verboden parkeren en het on
beheerd achterlaten van 'n rijwiel.
Zij wonnen prijzen
Op het Internationale Schaak-
tournooi van de Soester Schaak
club, hetwelk de vorige week in
hei Astoria Chalet te Baarn plaats
vond, behaalden de navolgende
Soester schakers, prijzen, n.l.:
Ie prijs: G. J. Roosen, 4'i pnt.
uit 5 wedstrijden.
Ie prijs: J. J. W. Blom, 4 pnt.
uit 5 wedstrijden.
2e prijs: J. C. Thomasze, 2'A Pnh
uil 3 wedstrijden.
2e prijs: J. Hoek, 2 pnt. uit 3
wedstrijden.
3e prijs: A. Poot, 3 pnt uit 5
wedstrijden.
Gezellig samenwonen
Dat het samenwonen van gezin
nen in één perceel altijd geen koek
en ei is, bewees weer eens overdui
delijk het volgende.
Aan het Kerkpad te Soest wo
nen de families K. en H. Er ont
stond onenigheid over een klein
onderwerp. De ruzie liep echter zo
hoog dat mev-r. H. de heer K. met
een hamer een slag op zij ft hoofd
toebracht, waardoor deze zich on
der doktersbehandeling moest stel
len. Aangifte bij de politie volgde.
Burgerlijke Stand
GEBOREN: Annetje. d. v. J. Pa
ter en G. Meijer, Johan z. v. R. Smit
en J. v. Duinkerken; Maria H. J., d.
v. H. Beucnhorst en I. J. Smet.
ONDERTROUWD: G W. Wiilem-
sen en A. van Meerveld, F. Sehep en
J. A. van Eeken; P A Jordi en W.
J. J. M. Jotdi; J. H van Westen
dorp cn E. A. Hinse; Y. Jonkman en
G P. Nagelmakers: J. M. de Leeuw
en M. M. Vreeswijk; P- van Dijk en
J. Roekei; T. H. Veer en H Lups; S.
Seinstra en J. H Labrie; J. J. Ker
sten en A. W. M van Zijl. H. N.
Heilijgers en W. G. ter Braake. J. H.
A. Norp en A. A. P. de Wilde; J. M.
Hendriks en A. G. Kaspers; G. van
Egdom en M. J. v. Woudenberg: G.
J. v. d. Hooff en R. C. van Zwol; P.
Timmerman en C. Brons, H. Spie
renburg en A. A, v. d. Horst.
GEHUWD. A. D. Schuytemaker
en A. H. Gerritsen; B. H. Kramer en
J. G van Gent.
OVERLEDEN: J. Hardendood, 72
j., weduwnaar van H. Hartman.
Dit is geenszins waar. Dat de K.A._.
veel werk doet. om de leden te maken
tot volwaardige leden van de maat
schappij is een van de redenen, die de
noodzakelijkheid van de vakorganisatie
bewijst. Op de keerpunten van het
Christendom, zien we dat er voor een
bepaalde groep mensen de kans was
om zich omhoog te werken. Zij hebben
die kans niet benut. Ook in deze eeuw
vochten de arbeiders. Onze rechten zijn
nu gewaarborgd, maar dit kan en mag
geen rede zijn om. zoals U nu in
Frankrijk ziet het werk er maar bij
neer te leggen. Het is niet ons werk.
dat onze rechten gewaarborgd zijn.
Neen, dit was het werk van dc gene
ratie. die voor ons leefde. Zij werkten,
wij oogsten. Wat onze kinderen oog
sten moeten wij zaaien. Ik stel cr prijs
op te verklaren niet alleen adviseur,
maar ook arbeider onder de arbeiders
te willen zijn, om U dc plaats te ge
ven. die U rechtens en willens tóe-
komt Laten we Gods zegen afsmeken,
opdat het moge komen tot bloei in de
maatschappij De heer Ant. de Wolf,
hoofdinspecteur van de Centrale Volks
bank, hield vervolgens een lezing over
..Hoe is het mogelijk, dat een mens kan
sparen", waarin hij een overzichtelijk
hceld gaf van de verschillende moge
lijkheden, die ook ln deze tijd tot spa
ren kunnen leiden.
Beiaard-programma voor
Zaterdag
Als eerste daad biedt de op 27
September j.l. opgerichte Amers
foortse Klokkenspelvereniging aan
de burgerij een beiaardbespeling
aan, te verzorgen Zaterdag, 30 Oct.
a.s. van 153016.30 uur door dc
beiaardier van De Oude Kerktoren
te Amsterdam, de heer C. Roelofs.
Ziehier dan 't programma:
1. Inleiding over „Wie maar de
Goede God laat zoigen".
2. Giga van Fr. Couperin.
3. Uit Valerius' Gedenck-clanck:
a. Hoe groot o Heer.
b. Wilt heden nu treden.
c O Heer, die daar.
4. Menuette van J. S. Bach.
5. Twee Schubert-liederen.
a. Wiegenlied.
b. Heidenröslein.
6. Dansje voor beiaard van C. Roe
lofs.
7. Drie liederen van Emiel Hulle-
broek:
a. Voor 't kantkussen.
b. Hemelhuis.
c. 't Liedje van den beiaardier.
8. Andante cantibile v. Jef Deuijn.
9. Inmprovisatie over: „Een vaste
burgt".
lijk zeer zenuwachtig was, een
vuurwapen in de hand van de m^tn
te zien. Zeker weten doét hij dit
echter niet. De mogelijkheid is vol
gens H. niet uitgesloten, dat de ge
maskerde nog een medeplichtige
had, want hy meende in het por
taal nog een man te horen.
Mensen in de omgeving van het
kantoor hebben niets of niemand
gezien, hoewel er een dame in de
buurt is, die mededeelde een „ver
dacht persoon" te hebben opge
merkt. Nadere gegevens kon zij
echter niet verstrekken.
Raadsoverzicht
ER was geen woord Frans bij de
debatten die deze week in de
Amersfoortse gemeenteraad zijn ge-
voerd. Hetgeen niet wegneemt, dat
men toch veel woorden heeft ge
wijd aan de door de R.K. ULO-
school Westsingel aangevraagde
nieuwe leermethode Frans. Te veel,
want men was na het uitvoerige
debat, waarvoor bijna alle fracties
in het geweer kwamen, nog even
ver. Wij willen geen schimmen op
roepen van een oude strijd die zo
met verbetenheid in een vroegere
periode van de Nederlandse poli
tiek is gevoerd. Het komt ons voor
dat deze schimmen aan de deur
van de raadzaal stonden. Zij kre
gen geen kans om binnen te komen
en we mogen ons er slechts geluk
kig om prijzen. Ten slotte kreeg de
ULO-school zijn nieuwe boekjes zij
het dan met enige restricties, die
reeds door B. en W. in het voor
stel waren verwerkt.
AMERSFOORT is weer een stap
nader gekomen tot de oplos
sing van het zo nijpende woning
vraagstuk. De opvatting beter een
half ei dan een lege dop zou van
toepassing kunnen zijn op de 33 in
het Soesterkwartier te bouwen wo
ningen van 260 M3. Er was voor
de communistische fractie-leider
voldoende gelegenheid om zijn po
litieke geloofsbelijdenis te doen.
Fel keerde hij zich tegen de door
de regering gevoerde woningbouw-
politiek en opnieuw kreeg hij gele
genheid de internationale en na
tionale politiek in de raadzaal te
bespreken. Wij hebben al meer ge
zegd, dat dit niet de juiste plaats
voor dergelijke beschouwingen is.
De beraadslagingen worden er no
deloos door gerekt.
Overigens was er voor het bouw
plan veel lof en het komt ons voor
dat bij de dienst gemeentewerken
met enthousiasme en ook met ken
nis van zaken wordt gewerkt.
OOK over de Finse school wer
den door de heer Van Apel
doorn (C.P.N.) harde noten ge
kraakt. Het is jammer voor hem
dat het hout voor deze school uit
Finland moet komen. Hij noemde
de school in alle .opzichten onbruik
baar. „Amersfoort zet de klok te
rug", was zijn mening. Deskundi
gen in de raad lieten een ander ge
luid horen en wij geloven met hen,
dat deze houten school het best zal
doen in de groengordel van onze
stad. Met de bouwtechniek is men
een stapje verder dan vroeger en
wij maken ons er niet ongerust
over, dat de kinderen door het be
zoeken van deze school in hun ge
zondheidstoestand zouden worden
benadeeld.
Dat het dagelijks bestuur van de
gemeente met vele moeilijkheden
heeft te kampen bij koop of huur
van grote panden is uit de gevoer
de beraadslagingen over het ge
bouw Hogeweg 4 wel gebleken.
De zaken zijn nu geregeld en bin
nen niet al te lange tijd zullen in
het voormalige weeshuis en ar
beidsbureau Amersfoortse kinderen
onderwijs kunnen genieten.
AMHC ontvangt teams uit
Amsterdam
Zondag ontvangen beide A. M.
K. C.-teams elftallen uit de hoofd
stad. De heren krijgen Amsterdam
III op bezoek terwijl Pinoké bij de
dames op visite komt. De heren
hebben geen gemakkelijke gelegen
heid om hun puntcnaantal uit te
breiden, want de Amsterdammers
kunnen terugzien op een goed be
gin van de competitie. Visscher is
na een jaar van afwezigheid weer
op zijn oude buitenplaats terugge
keerd en hiermee zal hopelijk het
samenspel in de voorhoede weer
terugkeren. Linksbinnen Huger zal
daarentegen dit keer verstek moe
ten laten gaan. Van der Meulen
vervangt hem. Ook de dames, die
Pinoké op Birkhoven zullen ont
moeten, hebben geen gemakkelijke
opgave. Vooral van de voorhoede
zal het uiterste gevergd worden om
tot productiviteit te komen, want
mej. Jurrissen, de doelverdedigster
van het Nederlandse elftal, staat
op het Amsterdamse doel.
Passagierslijst van
de „Waterman"
Op de administratie van ons blad
ligt ter inzage de passagierslijst van
het troepen-transportschip „Water
man". De ..Waterman" is 16 Octo
ber van Tandjong Priok vertrokken
en zal vermoedelijk 10 November in
Rotterdam arriveren.
„Soesterkwartier" gaat
naar „Giraffes"
Soesterkwartier is door beide
laatste nederlagen weer flink op de
ranglijst gezakt nl. dc derde plaats
van onderen.
Victoria, de ploeg uit Amsterdam
die nog steeds ongeslagen is. stevent
nu recht op het kampioenschap af.
Op de tweede plaats troont nog vast
het Baarnse Giraffes, dat wel zeer
teleurstelde door van OBZB te ver
liezen en daardoor nu drie verlies-
punten heeft. OBZB wordt nu on
middellijk gevolgd door Animo
Ready en BEP, die niet voor elkaar
onder willen doen Met twee punten
minder volgt dan Soesterkwartier.
Soesterkwartier brengt Zondag
een bezoek aan Giraffes. Misschien
zal Soesterkwartier voor een ver
rassing zorgen.
Het tweede twaalftal ontvangt het
Utrechtse SKV 2.
GRAND-THEATRE: „49e Breedte
graad" t.m. Woensdagavond. Zo.
1 30, 4, 18.45 en 21 uur. Overige
dagen 2.30. 18.45 en 21 uur.
CITY-THEATER: „De Wenteltrap"
Zo. 2, 4.15, 18.45 en 21 uur. Ove
rige dagen 2.30, 18.45 en 21 uur.
REMBRANDT-THEATER: „Drie
Jantjes op stap". Zondag: 2, 4.15,
18.45 en 21 uur. Vrijdag en Zat.
2.30, 18.15 en 21 uur. Overige da
gen 2.30 en 20 uur.
9 T/M 31 OCTOBER: St Pieter en
Blocklandtsgasthuis. Amersfoortse
Gemeenschap. Tentoonstelling.
Schilderijen „Haagse School" 10
tot 12.30 uur en 2 tot 5 uur. Zon
dags 2 tot 7 uur.
29 OCT.: St. Christoffel. Lezing
door de alg. secr. C. Bekkering.
8 uur, Hotel „Franck". Over: „De
herziening van de sociale verze
keringen".
„Nieuw Amsvorde", 2 uur. Open
bare vergadering van de Alg.
Bond v. Ouden van Dagen.
30 OCT.: „Amicitla", 8 uur. Buurt
vereniging „Stephensonstraat en
omgeving Medewerking van „de
Keien" en de band van Jan van
Loo. Opgevoerd wordt: „De schat
uit de Congo".