Vierhonderd Joodse kinderen
kwamen eindelijk thuis
Amsterdam - Rijnkanaal
bijna voltooid
De warwinkel van het Midden-Oosten
Nog veel geld is
er nodig
door
drs. J. A. Coltof
DE AVONTUREN VAN KAPITEIN ROBHet geheim van de tunnel
Zal werk nu slepende blijven door
gebrek aan financiën?
NESE
PAPEGAAI
zcn
Donderdas 4 November 1048
a
WfJ leven ln Israël weer bij de dag.
Dc min of meer belangrijke schermut
selingen. die gedurende drie maanden
onder dc naam „Wapenstilstand" zijn
\oortgezet. hebben sedert enkele dagen
een ernstiger omvang aangenomen en
overal in het land ook daar. waar de
frontlijn wat verderaf ligt bestaat de
toestand van uiterste paraatheid. Op de
lange betonwegen, die van Noord tot
Zuid het land doorlopen, Is het militair
verkeer vergroot; dc automobilist, die
van Haifa naar Tel Aviv rijdt, treft op
bijna elk punt van de schilderachtige
weg soldaten aan jonge kerels en
meisjes in khaki uniform die de on
bezette plaatsen ln zijn voertuig willen
innemen.
Veel transportmateriaal ls trouwens
voor militaire doeleinden gerequireerd.
Bij de bushaltes in Haifa zijn de rijen
mensen, die ln de nog vrij sterke na
jaarszon wachten, weer langer gewor
den en ln Tel Aviv doen de z.g. dlenst-
taxi's. die per zitplaats worden ver
huurd en daar de verbinding tussen het
Zuiden en Noorden der stad onderhou
den. goede zaken. Zelfs voor de buiten
landse journalisten, die hier tegenwoor
dig bij het Press Information Office
een uitstekende service ontvangen, zijn
nu al enige dagen geen auto's meer be
schikbaar.
Zo kwam het. dat uw correspondent
op dc dag van het Loofhuttenfeest, toen
het officiële personenverkeer stilstond,
met een bont gezelschap gelegenheids-
reizigers op een .lift" had te specule
ren. die hem ln enkele uren van Tel
Aviv bracht naar Haifa. Israels mooiste
haven, waar In dc loop van de dag de
„Negbah" op 6 October uit Amster
dam vertrokken zou binnenkomen.
Aan boord; 432 van de 500 Joodse kin
deren. die ruim een jaar lang gastvrij
heid in Nederland, en ln „Het Apel-
doornse Eos" een tijdelijk tehuis en een
voorbereiding voor hun verder leven
hadden gevonden.
Om half één ln do middag van de 18e
October stoomde de gepavolseerdc
„Negbah" dc pieren van Halfa's haven
binnen Helder staken de kleuren der
talloze vlaggetjes af tegen de diepblau
we lucht cn de grauwheid der bergen,
die de baai omringen. Aan de kade
wachtten vele autoriteiten, die aan
boord gingen toen de boot voor de
eerste keer in Israël zijn bestemming
had bereikt. Onder hen zag men me
vrouw Mirjam de Leeu w—G c r-
z o n, dc actieve leidster van de „Irgoen
Olej Holland", de organisatie voor de
uit Nederland afkomstige Immigranten.
Thuis, maar alleen
Sedert 15 Mei, de dag. waarop de
Joodse staat werd geproclameerd, zijn
ongeveer 70 000 Immigranten uit vele
landen hier binnengekomen. De aan
komst van een passagiersschip als de
„Negbah" behoort dus zeker niet tot de
uitzonderingen. Toch was cr iets beel
bijzonders bij deze binnenkomst, dat
de vele toeschouwers kennelijk nlt< ls
ontgaan. Even lag er een bijna pijnlijke
stilte om al die gezonde, blozende kin
deren. die ln lange rijen de looplank
afdaalden. Als opgepikte zwervertjes
„Kijk eens, zo dik hebben ze hem
in Nederland gemaakt." Enkele be
geleiders, die meevoeren op de
„Negbah", tonen een jongetje, dat
ondervoed en verwaarloosd naar
Nederland kwam en na een jaar 'n
gezond en dik kereltje ist
Kankerbestrijding
Oproep van het comité
Nationaal Huldeblijk
Het comité „Nationaal Huldeblijk"
schrijft ong:
Op velerlei wijze heeft het Nederland
se volk ulttng gegeven aan zijn dank
baarheid en waardering voor het 50-ja-
rlg wijs beleid van Koningin Wllhelml
na doch de j^rhoonste vorm, waarin dit
geschiedde w*s en is nog het bij
eenbrengen van het Nationale Hulde
blijk. het fonds, dat door Koningin Wll-
helmlna Is bestemd voor de kanker
bestrijding. Aan het bijeenbrengen van
dit fonds hebben 2 Va mlllloen Neder
landers medegewerkt door het kopen
van het bekende jubileumlnslgnc cn
daarnaast hebben duizenden landgeno
ten en vele ln Nederland gevestigde
ondernemingen en organisaties door ex
tra bijdragen het fonds versterkt.
De afrekeningen van de plaatselijke
eomlté's komen thans binnen bij het
Uitvoerend Comité en vele van de af
rekeningen zijn zeer verheugend In het
bijzonder de grote steden en het Ooste
lijk deel van het land komen goed voor
de da? Er zijn gemeenten bij. welke
welhaast een opbrengst van gemiddeld
cén gulden per Inwoner hebben be
reikt In andere gemeenten daarente
gen is de opbrengst bepaald teleurstel
lend.
Om de bestrijding van de kanker ln
ons land met kracht ter hand te kun
nen nemen ls een groot, zeer groot be
drag nodig. De bereidheid om dit be
drag bijeen te brengen is bij het Neder
landse volk in al ziin geledingen aan
wezig. Dit Is nog gebleken uit het on
langs door het Nederlands Instituut
voor de Publieke Opinie ingestelde on
derzoek. In welk onderzoek niet alleen
tot uiting kwam. dat kanker de meest
gevreesde ziekte is maar ook dat 17%
van dc ondervraagden zich bereid ver-
f?«.aarlv.de bestrijding van deze
ziekte financiële steun te verlenen.
f *ïrnnnft™cds belangrijk meer dan
l,,0®9 00?-~ ^heengebracht, doch
?,«iJuT»ruaad driekwart van de be-
m ïaar bereidheid alsnog ln
omzet- kan dlt bedrag
aanzienlilk groter worden en kan
dc kankerbestrijding op forse wiize
worden aangepakt.
ro?n' o"i" H°er;n,d eon be-
talriike landgenoten die
deï of t hebben eehou-
knoon hebben bcnerkt tot het
altnno .Sn hfil 'ubl,eummsleno. om
*1. bijdrage te storten oo de
iVfln het ComltO Xr. 26000.
MH P.ï tr "heij'ne h|l de Ned. Handel
-lijte Amsterdam, de Kasvereeniging
rtr d.anV'f.bl' hel Girokantoor
dr gemeente Amsterdam. C. 600. Ook
postwissels worden gaarne ontvangen
aan het Centraal Bureau van het Uit
voerend comité. Herengracht 478 te
Amsterdam. Jubileuminsignes zijn aan
dit aares nog vcrkrilgbaar.
H aandacht wordt or op gevestigd,
dat bedragen van f 500- en hoger in
geblokkeerd geld kunnen worden over
gemaakt, als daartegen geen fiscale be
zwaren bestaan. Ook inschrijvingen ln
CnmitAr00tb0,?k 1946 kunncn aan het
comité worden overgedragen.
kwamen zij een jaar geleden ln het
gastvrije Nederland aan; meestal was
hun enige naspeurbare afkomst de el
lende van oorlog en concentratiekam
pen. En nu zij Israëls grond betreden,
zijn deze meer dan vierhonderd kinde
ren alleen! Geen ouders of familie
leden, die hun kinderen of verwantjes
opwachten.
Ook de kinderen zelf verwachten nie
mand; wat. vreemd nog in al deze
nieuwheid, lachen zij even wanneer een
persfotograaf snel een opname van hen
maakt. Doch dan wijst een behulpzame
zuster hun de weg naar dc douane
loods. waar ze Iets drinken. Nu zijn ze
thuisgekomen in het land. dat hen
wacht, dat hun een nieuw, gelukkig
leven wil schenken cn de laatste spo
ren van hun zwerversbestaan wil doen
verzinken ln de normale zorgen en ge
noegens van een werkzaam leven. Volle
autobussen vertrekken in de richting
van Benjamlna en Kirkoer. ongeveer
halfweegs Tel Aviv—Haifa, waar zt
voorlopig zullen blijven. En daarmee
zijn zij opgenomen in het brandende
leven van dit bijzondere land.
Holland heeft goede naam
Wanneer men nog kort ln het land ls
merkt men reeds, dat alles wat uit Ne
derland afkomstig is. hier in een extra
goede reuk staat Wanneer men vertelt,
uit Holland" afkomstig te zijn. be
speurt men meestal een uitdrukking
van aangename verrassing. Nederlands
geestesmerk is hier boven pari geno
teerd. Welnu, het eerste transport van
de „Negbah" heeft deze reputatie
slechts kunncn versterken. De kinderen
maakten een uitermate gezonde en goed
verzorgde indruk. De gehele organisatie
was voortreffelijk. De autoriteiten wa
ren zeer tevreden: de registratie was
volkomen in orde. de inenting had
reeds plaats gevonden en geen der kin
deren behoefde ln een ziekenhuis te
worden opgenomen. Inderdaad, voor
wie deze kleinen als verhongerde we
zentjes een Jaar geleden bij Nijmegen
over de grens heeft zien komen. Is het
bijna onbegrijpelijk, dat zij in zo korte
tijd tot een dergelijke, goed geordende,
evenwichtige en lichamelijk kerngezon
de gemeenschap konden worden omge
toverd.
De opvoeding, die zij in Apeldoorn
zouden krijgen, hebben zij niet volledig
ontvangen. Bij hun aankomst kon men
nog niet weten, dat nauwelijks een
halfjaar later in Lake Success de beslis
sing zou vallen, die het mandatalre Pa
lestina jn een Joodse staat zou veran
deren cn daardoor een spoediger immi
gratie mogelijk zou maken. Do ln Ne
derland begonen opleiding wordt dus ln
Israël voortgezet in de verschillende
„klbboetsiem". collectieve nederzettin
gen. over welke de kleine immigranten
zullen worden verspreid.
Eerst de „Exodus"
Behalve de „Apeldoornsc" kinderen
bevonden zich aan boord nog ruim 100
kinderen, die in Zweden en België hun
„overgangstijd" hebben doorgebracht.
Voorts waren er enige passagiers, die
reeds voor de tweede keer Palestina's
kust uit de zee zagen oprijzen. De
eerste keer konden zij geen voet aan
land zetten omdat zij terug moesten
naar het punt van afvaart: hun eerste
boot was de „Exodus"! Tenslotte waren
er nog zeventig Nederlanders, die de
reis meemaakten om zich voorgoed ln
Israël te vestigen. Zij vertelden ons
van het toenemende begrip, dat het
Zionisme in Nederland ontmoet; \an
een grotere waardering voor dit stre
ven. die door het ontstaan van oen
Joodse staat ongetwijfeld ls bevorderd.
Er ls hier veel veranderd. Toen Ik
's avonds met vrienden liep langs het
strand van Bath-Galiem. dc zuidelijke
wijk van Haifa, was er vlak bij ons het
wrak van dc „Chaim Arlosoroff". dat
scherp tegen dc felle kleuren van de
zonsondergang afstak Weinig meer dan
twee jaar geleden is het. dat alch op dit
punt het drama afspeelde, dat zo veel
zeggend contrasteert met dc aankomst
van de „Negbah". De „Arlosoroff". die
in de zomer van 1946 „illegale" immi
granten naar Palestina voerde, werd
door de Engelsen opgebracht naar
Haifa, doch bereikte deze bestemming
nooit. Want de Joden sneden de sleep
tros door en stuurden het schip naar dc
kust. waar zij zwemmende naar het
land kwamen en dit tot op enkele me
ters afstand ook bereikten. De saamge-
stroomde bevolking kon echter geen
hulp bieden, de schipbreukelingen wer
den door Engelse militairen opgevan
gen en naar Cyprus overgebracht.
Langzaam verdween de zon ln het
donkerblauw van deMiddellandscheZce.
„Wij leven in een grote tijd." zcl mijn
gastheer; „tussen dc ..Arlosoroff" en de
„Negbah" ligt wereldhistorie!"
Moge het dc aangekomenen ln hun
nieuwe woonplaats goed gaan.
Tel Aviv. 19 October 1948
Vierhonderd Joodse kinderen ein
delijk thuis. Toen de „Negbah"
eenmaal aan de steigers in Tel
Aviv lag en de kinderen de loop
plank afkwamen, maakte een die
pe ontroering zich meester van al
len, die op de kade stonden. Inder
daad, deze kinderen zijn thuis,
maar geheel alleen. Zxj hebben
geen vaders, moeders, ooms, tantes
en het overgrote deel ook geen
broertjes of zusjes meer.
1. De „Vrijheid II" is
op weg van de Franse
Rivièra naar Tanger, de
internationale haven
aan de Noord-Afrikaan
se kust. Het is prachtig
weer en de reis is af
wisselend genoeg, nu ze
dagenlang vlak onder
de Spaanse kust koer
sen. Rob weet eigenlijk
niet hoe hij het heeft:
altijd is hij met Skip!
heer en meester aan
boord geweest en nu
moet hij het rijk delen
met twee passagiers,
twee vrouwelijke passa
giers nog wel! Maar Marga en Willy kent hij aan de meisjes, maar die weten het ook niet. ren. 't Zal hem benieuwen, wat majoor Ross
al zo lang en ze weten de handen uit de mou- „Och, Ross heeft altijd iets bijzonders aan de nu weer op het, spoor is...
wen te steken als het moet. Wanneer ze de hand," zegt Marga, „die zit natuurlijk weer Wanneer zc na enkele dagen dc baai van
Afrikaanse kust naderen zoekt Rob radiogra- achter een paar heel gevaarlijke misdadigers Tanger invaren, kijkt Rob met meer dan ge-
fisch contact met majoor Ross om zijn komst aan." Rob kent Tanger wel zo'n beetje en ja, wonc belangstelling naar een fraaie, groto
aan te kondigen. eigenlijk is dat wel een uitgekozen plaats voor driemasterschoener, de „Astra", die hier voor
„Wat voert hij daar eigenlijk uit? vraagt hij een stel knapen, die iets in hun schuld voe- anker ligt.
Uil de Boekenmolen
„Het boek van de Spoorwegen"
„Het boek van de spoorwegen".
door Tom Bouws; „De Fontein
Utrecht.
Midden in de wereld ligt Utrecht en
midden in Utrecht liggen de hoofdge
bouwen van de Nederlandse Spoorwe
gen. En van alle kanten, uit alle lan
den. brengen schepen cn treinen de
materialen naar de Dom-stad die de
N.S. nodig hebben: locomotieven, steen
kolen. rails, maar ook papier (voor 120
mlllloen spoorkaartjes per Jaar) hout
voor dwarsliggers (er werden er ln de
oorlog 780.000 kapot gehakt), koper en
kabels voor leidingen seinpalen en
groene zeep. kopspijkertjes poetspom
made en kachelglans. De N.S. hebben
zo'n 85.000 artikelen nodig
Ziehier enkele gegevens uit één van
de negentien hoofdstukken uit het boek
van Tom Bouws. die ruim 2^ Jaar het
sooorwegbedrijf heeft bestudeerd, daar
bij geholpen door vele deskundigen. Hij
beschrijft en verklaart alle belangrijke
zijden van het bedrijf ln sobere, helde
re taal Hij goot zijn zeer omvangrijk
feitenmateriaal in de aantrekkelijke
vorm van een boek voor de Jeugd. En
daarmee kreeg zijn werk een niet ge
ringe opvoedende waarde. Welke Hol
landse jongen wil niet graag 3 11 e s
weten over treinen, locomotieven,
spoorbruggen cn b.v. de enorme
vrachtwagens en de internationale dien
sten van Van Gend cn Loos? Als U cr
een hebt. zo'n knaap met een voor
liefde voor alles wat met rails te maken
heeft, geef hem dan voor zijn St. Nieo-
laas het ..Bock van de Spoorwegen".
En als hij het uit heeft, leent U het dan
eens van hem. Het boek bevat een
voorwoord van ir F. Q. den Hollander,
president van de N S.
Het Rijksmuseum G. M. Kam ln
Nijmegen, dat een collectie Romeinse
voorwerpen bevat, ls van de opgelopen
oorlogsschade, waarvan de Inventaris
gelukkig weinig te lijden had. ln zo
verre hersteld, dat het binnenkort her
opend zal kunnen worden. Intussen
heeft de schilder J. SJollema uit Am
sterdam het museum, dat in dc onmid
dellijke nabijheid van do vroegere Ro
meinse nederzettingen staat, verrijkt
met een fraaie wandschildering, waar
op een beeld gegeven wordt van de Ro
meinse cultuur.
Hoofdstad in het geiveer
„Wanneer de regering bU haar besluit zou blijven om niet. zoals aan
vankelijk was vastgesteld, een bedrag van twaalf millioen gulden uit te
trekken op dc begroting 1949 voor de voltooiing van het Amsterdam—Rijn
kanaal, doch slechts vijf millioen gulden, dan zou hierdoor zo'n grote
vertraging in de totstandkoming van deze waterweg worden veroorzaakt
dat dit voor Amsterdam niet minder dan een ramp kan betekenen."
Kort samengevat is dit het standpunt, dat B. en W. van Amsterdam
innemen ten aanzien van de moeilijkheden, die rondom dc verbinding
van Amsterdam met de Rijn zijn ontstaan, Amsterdam kén en még met
deze beslissing dan ook geen genoegen nemen en het z.al dan ook alles
in het werk stellen om deze begrotingspost te doen vervangen door het
bedrag, dat nodig is om dit kanaal tegen 1 Januari 1951 klaar te krijgen.
wat nog altijd tien Jaar later is dan men oorspronkelijk had geraamd.
Maar aan die vertraging heeft de oorlog in de eerste plaats schuld.
Thans is drie vierde van het werk
IVTa de berichten over de overwln-
L ningen van het leger tan Israël in
de Negebwoestijn op de Egyptena-
ren en nu weer in Galüea op de
Syrische troepen leek het mij goed
in een paar artikelen de betekenis
van het jongste gebeuren in de war
winkel. die het Midden-Oosten heet,
zoals ik die zie, uiteen te zetten.
Om te beginnen een enkel woord
over de betekenis van de Negeb
woestijn. in het bijzonder voor Israël.
Zoals men weet. bestaan er aan
Joodse zijde plannen tot immigratie
op grootse schaal. Tussen Januari jl.
en eind Augustus zijn reeds 60000
immigranten Israël binnengekomen
en de bedoeling is dit getal op te
voeren tot minstens 10.000 per maand,
zodat in de eerstvolgende 5 10 jaar
een millioen immigranten zullen
worden toegelaten. Welnu de Negeb
woestijn is het gebied, waar men
deze menigte van nieuwe bewoners
een bestaan hoopt te kunnen bezor
gen. Het zal daarvoor in cultuur
moeten worden gebracht natuurlijk
en deze vruchtbaarmaking zal mil-
lioenen en nog eens millioenen kos
ten; daar staat echter tegenover,
dat dit het enige gebied van heel
Palestina is, dat zich voor een nieuwe
vestiging op zo grote schaal kan
lenen.
Economisch is de waarde van de
Negebwoestijn voor Israël op het
ogenblik reeds hierin gelegen, dat
de Dode Zee (de Oostgrens, ervan),
welke belangrijke chemicaliën levert,
in exploitatie is bij een Potas-maat-
schappij, die in Joodse handen is.
Een overgang van de Negeb-woes-
tijn in Arabische handen zou dus
betekenen, dat deze bijdrage tot het
nationale inkomen van de staat
Israël verloren ging.
Ten derde is er nog de strategi
sche betekenis van de Negeb-woes-
tijn. Misschien had ik deze als zijnde
van de meest actuele en tijdelijk
meest algemene aard. het eerst moe
ten noemen. De Negeb-woestijn ver
bindt Egypte met Transjordanië en
Irak verderop en is nauwelijks van
minder belang voor de verbindingen
van Saoedisch Arabic met Syrië en
de Libanon. Een controle van Israël
over dit gebied of over een groot
gedeelte ervan zou dus tot onmid
dellijk gevolg hebben, dat de verbin
dingen over land tussen de leden
van de Arabische liga. die. zoals men
weet, toch al geen hechte eenheid
vormen, groot gevaar zouden lopen
zo niet geheel zouden worden ver
broken. Bovendien grenst de Negeb
woestijn in het Zuiden aan de zone
van het Kanaal van Suez. Daardoor
alleen al speelt zijn bezitter vanzelf
jnee in de wereldpolitiek, terwijl het
omgekeerd de grote mogendheden,
in hej bijzonder Engeland en de Ver.
Staten, niet onverschillig kan laten,
wie dit gebied controleert noch aan
welke zijde het in de tegenstelling
tussen West en Oost. welke op het
ogenblik de hele wereldpolitiek be
heerst, komt te staan.
In het rapport van wijlen graaf
Bernadotte. dat aan de Assemblée
der Ver. Naties is voorgelegd, wordt
voorgesteld de Negeb-woestijn aan
Transjordanië toe te wijzen en om
Israël hiervoor te compenseren door
uitbreiding in Noord-Palestina, in
Galilea. Wanneer dit rapport zou
worden gevolgd dan zou dit gebied
in de bij uitstek pro-Britse handen
van koning Abdoellah komen. Voor
de Engelse regering is dit gedeelte
van Bernadotte's voorstellen zelfs
van zo doorslaggevende betekenis
geweest, dat zij hierom bereid is ge
weest haar hardnekkige oppositie
tegen iedere verdeling van Palestina
op te geven. Vandaar dat Bevin
vrijwel onmiddellijk nadat het rap
port gepubliceerd was, er zijn zegen
aan gaf. En aangezien Marshall het
zelfde al één of twee dagen eerder
had gedaan, was hiermee aan de
tegenstelling in de Palestinapolitiek
tussen Washington en Londen een
einde gekomen en daarmee tevens
aan de mogelijkheid zowel voor
Israël als voor de Arabische Liga om
door 1 1 1
prof. dr. C. D. J. Brandt
de een tegen de ander uit te spelen.
Israël zowel als de Arabische Liga
maakten onmiddellijk ernstige be
zwaren* tegen het rapport-Berna-
dotte. Eerstgenoemde staat verklaar
de vast te houden aan zijn rechten
op de Negeb-woestijn, de Arabische
Liga verwierp nog weer eens iedere
gedachte aan verdeling van Pales
tina. Maar meer nog dan het rap-
port-Bernadotte bracht de veran
derde houding van de regering te
Londen consternatie in de gelederen
van de Arabische Liga. Zelfs de pro
tégé van Whitehall, koning Abdoel
lah, kwam nu in een minder gun
stige positie dan waarop hij bij de
vroegere oppositie van Engeland te
gen iedere verdeling altijd gerekend
had, al had hij zich dan op zichzelf
al lang bij het bestaan zowel als het
voortbestaan van een zelfstandige
staat Israël neergelegd. Vandaar dan
ook, dat nu ook de radio van Am
man werd ingeschakeld in het koor
van cte Arabische aanvallen op En-
gelana en de Ver. Staten, vandaar
ook. dat de Arabische leiders de
koppen bijeenstaken om te komen
lot een geschikte tegenzet. Hierover
echter in een volgend artikel.
Strijd om de Atoombom
Frans-Noorse verzetsfilm
In Amsterdam ls de première gegeven
van dc film „La Batallle de l'eau
Lourde" onder de titel „De Strijd om
de Atoombom". Deze (rans-Noorse film
behandelt de strijd van het Noorse ver
zet tegen het vervaardigen van het
„zware water" ln Noorwegen, ten be
hoeve van de Duitse oorlogsvoering. Zij,
die aan deze film medewerken zijn de
authentieke personen, die het verzet
uitvoerden cn aan de arbeid voor het
atoomonderzoek meewerkten. Het sce
nario werd o.a. geschreven door Jean
Marln, de bekende B.B.C -omroeper, die
gedurende de laatste oorlog steeds, na
zijn aankondiging „lei Londres", het
Franse volk hoop en moed Insprak. Jean
Marln zelf leidde op een persvoorstelling
de film ln cn herdacht het heroïsche
verzet van de bezette landen, dat in dit
werk zo pakkend ls verfilmd.
voltooid. De regering heeft toege
zegd, dat in 1951 alles klaar zal zijn
en daarop vertrouwend heeft de
hoofdstad industrieën aangetrokken,
die groot vaarwater niet kunnen
ontberen Rijnaken van 1200 ton
moeten elkaar in het kanaal kun
ncn passeren wil Amsterdam zijn
plaats als havenstad handhaven.
Het plan tot een betere verbinding
met de Rijn was nl vele Jaren in studie
en ere wie ere toekomt! het ls
lr. A. A Mussert geweest, toen nog
hoofdingenieur van dc Provinciale Wa
terstaat ln Utrecht, die het later door
de regering overgenomen denkbeeld
opperde, een breed en diep kanaal te
graven van Amsterdam vla Utrecht
naar Wijk bij Duurstede op het peil
van Amsteilands boezem, zodat men
één vaarwater van IJmuIden tot de
Rijn zou krijgen zonder schut
sluizen (dc sluizen by Zeeburg
staan practlsch altyd open). BIJ Wijk
bij Duurstede zou dan een sluis worden
gebouwd cn het kanaal zou zich daarna
dwars door dc Betuwe voortzetten tot
Tlel, om daar weer vla een sluis
aansluiting te geven op de Waal. Dit
„Betuwcpnnd" is daarom nodig, omdat
dc RUn beneden Arnhem slechts
ondiep Is.
Bovendien zou volgens dit plan een
nieuwe sluis bij Vrecswyk worden ge
bouwd, wat ook geen overdaad bete
kende. want soms moesten lange sle
pen niet uren. maar soms dégen wach
ten om geschut tc worden 1
Dit plan werd ln Maart 1931 wet en
het ls wel opmerkelijk, dat ln de
Memorie van Toelichting werd op
gemerkt: „Nu de verbinding van
de Amsterdamse haven met de
Noordzee !n uitmuntende staat is
en dc outillage der haven en haar
uitbreiding onderwerp van voort
durende aandacht zijn. is een ver
betering van dc verbinding van
deze haven met het achterland ook
met Zuid-Limburg, zowel wat be
treft de lengte der vaarroute als
haar capaciteit. een eerste
n o o d z aa k."
Voorspellingen
Amsterdam was dan ook het grote
belang van deze verbinding erkennende
bereid 27 7/9 net. van de kosten te
dragen En in 1934 werd met het grote
werk begonnen, „In 1941 zijn we klaar",
voorspelden de ingenieurs.
Daar ls niets van gekomen, want de
oorlog stak een spaak in het wiel. Wel
was het pand Utrecht—Vreeswijk klaar
gekomen cn de Bcatrlxslul7.cn aan de
Lek deden reeds dienst. Maar de ver
breding van het kanaal tot Amsterdam
cn de voltooiing van het gedeelte naar
Wijk bij Duurstede cn Tiel moesten op
zich laten wachten. De sluis bij Wijlt
bij Duurstede was ln 1938 ook gereed
gekomen die bil Ravenswaay volgde
ln 1939 cn het betonllchaam van 'net
blnncoslulshoofd te Ticl met de jukken
voor de over dat hoofd t.c leiden spoor
weg cn v. egen was Jn 1943 \oltooid
Maar verder kwam men niet, want
Hitler's „Wostwall" ging voor.
Toen kwam dc bevrijding. Nu weer
aan de slag? Ja, maar de Wederopbouw
had nu voorrang Minister Ringers was
echter in Januari 1946 al bereid het
werk weer te laten beginnen en cr werd
voor dat Jaar twee millioen voor uitge
trokken. Zijn opvolger, minister Vos,
EARL DERR B1GGERS
EEN CHARLIE CHAN-MYSTERIE
No. 108
Zij reden door de hoofdstraat,
telkens draaiend tussen grote ga
pingen door, die gemaakt hadden
kunnen zijn door ontploffende bom
men. Tussen de scheuren van het
trottoir, waarop zich eertijds op
Zaterdagavond een dichte menigte
bewoog, groeiden nu bosjes geel
groen gras. Van de winkelstraten
waren er nog twee, en de huizen
helden schuin over, met de wind
mee.
„Een vrolijk schouwspel", merkte
Bob op.
„Dat gebouw daar, dat op het
punt staat om in te vallen, is de
herberg „De Zilveren Ster", zei
Holley.
„Dat andere daar ral wel nooit
instorten. Dat hebben ze van steen
gebouwd dat het duurzaam zijn
zou en zij hadden het erg nodig
ook. Dat was vroeger de gevan
genis."
„Goed idee," vond Holley, en Bob
De stem van Holley klonk voor
zichtig: „Is dat daar een licht in
de Zilveren Ster?"
„Het lijkt wel zo", antwoordde
Bob. „Zeg we moeten oppassen
ongewapend, zie je. Ik zal me
achterin verbergen, en te voorschijn
komen als het nodig is. De verras
sing vult dan aan, wat we aan wa
penen tekort komen."
„Goed idee", vond Holley, en Bob
klom achter in de wagen, waar hij
zich verdekt opstelde. Voor de Zil
veren Ster stopten zij. Plotseling
verscheen er een lange man op de
drempel; hij kwam naar de auto
toe.
„Wat moet je hier?" vroeg hij.
Bob kreeg een schok toen hij de
schrale, hoge stem van slappe Flip
weer hoorde.
„Zo, vreemdeling", zei Holley.
„Dat is een verrassing. Ik meende,
dat Petticoat Mijn verlaten was."
„Mijn maatschappij heeft plan.
hier weer te beginnen", antwoord
de Maydorf. „Ik ben hier om proe
ven te nemen."
„Hebt u al iets gevonden?" vroeg
Holley terloops.
„Het zilver is er zo goed als uit.
Maar er vit koper in de heuvels
links. U bent een heel eind van de
grote weg af."
„Dat weet ik. Ik zoek een jonge
dame. die hier vanmorgen heen ge
gaan is. Hebt u haar soms gezien?"
„Er is hier sedert een week nie
mand geweest behalve ik. zelf."
„Zo? U vergist u misschien. Als u
er niets tegen hebt, kijk ik hier eens
rond
„En als ik er wel op tegen heb?"
snauwde Slappe Flip.
„Waarom z-oudt u
„Dat heb ik. Ik ben hier alleen,
en ik wil geen gevaar lopen. Draai
je wagen om
„Wacht even", zei Holley. „Doe
die revolver weg. Ik kom als
vriend
„Zo. Draai dan om als vriend en
ruk uit. Begrijp me goed." Hij was
nu vlak bij de wagen. „Ik zeg je,
dat er niemand hier is
Hij hield op toen er plotseling
iemand uit de auto sprong en zich
op hem wierp. De revolver ging af,
maar op de weg, zonder iemand te
raken; Bob deed allo moeite het
wapen in handen te krijgen. Een
kort ogenblik worstelden de twee
mannen wanhopig, daar in de ver
laten straat, voor de Zilveren Ster.
Slappe Flip was niet zo jong meer,
maar hij bood heftige tegenstand.
Lang duurde het echter niet. en
vóór Holley uit de wagen was. had
Bob hem onder en gelukte het hem.
Maydorf het wapen af te nemen.
„Nu sta je op en wijst ons de
weg", gebood de Jongen „Geef mij
de sleutels. Er zit een splinternieuw
slot op de gevangenisdeur, en wij
snakken om te zien. wat cr binnen
in is." Slappe Flip stond op en keek
hulpeloos rond. „Opschieten!" riep
Bob. „Ik heb aldoor verlangd je
weer te zien, en ik ben niet erg
zachtzinnig gestemd. Die zeven en
veertig dollar om maar te zwijgen
van de last, die je me bezorgd hebt.
die avond, toen de President Pierce
in San Francisco binnen kwam."
„Er is niets in de gevangenis",
zei Maydorf, „en ik heb de sleutel
niet
„Zoek eens in zijn zakken, Hol
ley", zei Bob.
Al heel gauw kwam er een bos
sleutels te voorschijn, Bob nam ze
over en gaf Holley de revolver.
„Ik laat jou op Slappe Flip passen.
Als hij probeert op de loop te gaan,
schiet je hem neer als een konijn."
Hij nam de zaklantaarn uit de
wagen en ging de buitendeur van
de gevangenis openen. Nu stond hij
in wat eenmaal een kantoortje was
geweest. Het binnenvallende maan
licht scheen op een stoffige stoel en
lessenaar, een oude brandkast, en
een plank met een paar gehavende
boeken. (Wordt vervolgd)
KORTER EN SNELLER
Als het AmsterdamRijnka
naal klaar is, zal de verbinding
met de Duitse Rijn en ook met
Zuid-Limburg 40 km korter
worden. Nu bedraagt de afstand
AmsterdamTicl, via Vianen
Gorcum 113 km. Dit wordt te
ruggebracht tot 72\'i km. Bo
vendien wordt dc nieuwe vaar
weg veel sneller, omdat het
nieuwe kanaal geen hindernis
sen zal kennen tn de vorm van
lage bruggen en nauwe sluizen.
Het schutten zal gemiddeld drie
kwartier duren. Bovendien zal
een sleep, die tegen dc avond
stroomafwaarts Wijk bij Duur
stede bereikt, desgewenst de
reis 's nachts kunnen voortzet
ten, wat nu nog niet mogelijk
is, omdat Vreeswijk nog 2 km
beneden Wijk ligt en een sleep
bjj nacht altijd voor anker gaat
op een rivier. Sneller én korter
dus!
v.J
dacht er net zo over en voor 1948 werd
twaalf mlllloen voor dc voltooiing van
het kanaal op de begroting gezet. Dat
zelfde bedrag zou ook voor 1949 worden
gereserveerd doch zie .-. dc regering
meende er zeven mlllloen te moeten
aftrekken. En ln de Memorie van Toe
lichting wordt gezegd„De verwachting,
dat de scheepvaartverbinding van Am
sterdam met de Bovcn-RUn omstreeks
1 Januari 1951 in gebruik zou kunncn
worden genomen, kan door dc nood
zakelijke inkrimping van dc uitgaven
niet meer ln vervulling gaan
Het motief is dus. bezuiniging „Ac-
coord." zeggen B cn W, van Amster
dam; „het is nu geen tijd om het geld
over dc balk te smijten, maar dit werk
Is bijna klaar!
Er ls nu al veertig mlllloen In dit ka
naal gestoken nü het werk ophou
den zou betekenen, dat Amsterdam
straks, als het economisch verkeer met
Duitsland weer zal opleven, wederom
achterop komt cn zijn beste kansen
moet laten glippen, aldus oordelen
en W. van A'dam.
Voltooid moeten nog worden- de sluit
te Tlel. het baggcrwcrk van het Betu-
wepand. dc kruising bij Wijk bij Duur
stede, de spoorwcgkrulslng by Houten-
Schalkwijk en dc verbreding van het
pand Amsterdam—Utrecht. Het mate
rieel ls er, de arbeiders zijn cr. devie
zen zyn er niet mee gemoeid
Kapsalon op 5000 m.
Onlangs werd voor dc eerste
maal de damessalon van een
Constellation in een kapstudio
omgetoverd. Dit geschiedde op
de lijn Parijs—New York. Dc
meester-k?üper Guillaumc, die
zich onder de passagiers bevond
werd namelijk dermate door de
sfeer van de luchtvaart getrof
fen, dat zijn verbeelding een
nieuwe creatie schiep, welke hij
de naam gaf van .petit démon
descendu du cicl" cn die hij
zonder uitstel op een vrouwelij
ke passagier wilde beproeven.
Kerknieuws
Piet van Wijngaerdt
75 jaar
Bekende Amsterdamse
kunstschilder
De bekende Amsterdamse schilder
Plet van W IJ n g a e r d t ls vandaag
75 Jaar.
Om hem tc huldigen 1* een ccmltë
gevormd, waarin zitting hebben Lizzy
Anslngh, mevrouw G. Wijsmuller—
Meijer, A. J. C. Colnot, H. van fl»»n
Eercnbeemt cn Jan Poortcnaar
Dit comité stelt zich ten doel een
schilderij van Van Wijngaerdt te kopen
ter plaatsing ln een der Amsterdamse
musea.
Plet van Wijngaerdt werd 4 Novem
ber 1873 to Amsterdam geboren. Hy ont
ving zijn opleiding aan dc Ryks-Acade-
mle van Beeldende Kunsten aldaar, on
der de professoren C. L Dakc, N. van
der WaaiJ en Aug Allébé.
Aanvankelijk schilderde hy vooral
polderlandschappen ln de buurt van
Amsterdam, toen de stad nog mooie
landciyke omstreken bezat. Een alge
mene betekenis kreeg het werk van
Van Wijngaerdt toen hij, onder Invloed
van moderne Franse schilders. In stuk
ken waarin figuur cn landschap gecom
bineerd waren, tot een grotere vorm
geving en een rijke gloedvolle kleur
kwam. Met deze werken zoals „Hooi
oogst" (1920). „De maaier". „De visser",
„Dc jager In dc sneeuw", verwierf Van
Wijngaerdt zich een vooraanstaande
plaats onder de schilders van zijn tyd.
Sinds 1929 ontleende dc schilder zijn
onderwerpen ook gaarne aan het Bra
bantse boerenleven. De meeste bekend
heid heeft Van Wyngaerdt door zyn
stillevens en zyn bloemstukken ver
kregen.
Tenslotte Is deze veelzijdige schilder
bekend geworden door zijn portretten,
zoals dat van prof, dr R. H. Woltjer. dat
hy bij gelegenheid van diens zeventig
ste verjaardag vervaardigde.
Ondanks zijn vyf en zeventig Jaren
ls dc kunstenaar nog steeds onver
zwakt werkzaam.
Zondag 7 Nov. hoopt de voorzit
ter van de AVRO, de heer G. de
Clercq zijn zestigste verjaardag te
vieren.
De heer De Clercq is sinds De
cember 1927 bestuurslid van de
AVRO, van Juli 1932 af waarne
mend voorzitter en van Juli 1936
af voorzitter dezer vereniging.
Zaterdag 6 Nov. van 3-5 uur zal
er ir de AVRO-Studio gelegenheid
zijn om de jarige geluk te wensen.
NED. BEItV. KERK
Beroepen te Balk D. Grocncbocr,
ennd. en hulppred. te Leeuwarden; to
Oss Dr. M. Hansen te Berllkum (Br.):
tc Zoutelandc J. v. Wlnterswyk. cand.
tc Haarlem; te Grocde C. B. Bocrc.
pred. bij de Prot. kerk ln Indonesië,
woonachtig tc Delft; te Pljnackcr
(tocz.) W. L. Heymans te Oudclande;
te Kockange L. Spaan. cand. tc Schevc-
nlngen; te Nykerk (toez.) J. v. Slie-
drecht te Hulzen (N.-H.); te Waddlnx-
vccn G. Boer te Putten.
Aangenomen naar Naorden (Evang.)
als hulppred. G. W. v. Trlcht. cand. al
daar; naar Koudckerke (2c prcd.pl.) M.
Enker to Cadzand; naar Hornhuizcn—
Kloosterburen N. v. d. Wall, cand. to
Bedankt voor Veen (Br.) J. W. do
Bruijn tc Sprang; voor Holten O. S.
Cazcmlcr tc Dalfsen.
GEREF. KERKEN
Tweetallen to Groningen (2 vac.) K.
W. Dcrckscn tc Maassluis cn Y. Fccn-
strn tc Augustinusga; D. de Boer to
Aaltcn cn J. P. Hbrchner te Voorthul-
Beroepen te Vlnnrdlngcn (vac. J. H.
Mulder) G. v. Wllgcnburg tc Aalten: to
Colijnsplaat K. Spoelstra tc Mccdcn.
Bedankt voor Nykerk R. D. Boukema
te Ecfde—Gorsscl.
GER. KERKEN ONDERH. ART. 31 K.O.
Tweetal te Apeldoorn C. II. Linde
boom te Kampen cn C. Vonk to Schie-
dam.
Aangenomen naar Zuidlaren P. Lok
te Znamslag.
GEREF. GEMEENTEN
Beroepen tc Terneuzen J. W. Kersten,
cand. tc Rotterdam.
KERKELIJKE EXAMENS
Aan do Theol. Hogeschool der Gcref.
kerken te Kampen zijn geslaagd voor
het prop ex. theologie de heren H. v.
Duinen tc Wassenaar. J. Koen te
Zwolle cn L. F. A. Bötticher tc Rotter
dam.
PRINSELIJKE ATTESTATIE
WIJ lezen ln de 's-Grav. Kcrkb. van
dc Ned. Herv. Gem. van 's-Gravcnhage
ln de lijst der uitgaande attestaties dat
attestatie ia aangevraagd naar Apel
doorn—Het Loo door HK.H. Prlnsc*
Wllhelmlna Helena Paulina Maria der
Nederlanden.
PRINSES WILIIELMINA KOCHT
SCHILDERIJ
Prinses Wllhelmlna heeft op dc te
Apeldoorn gehouden tentoonstelling
„Het Portret' een werk, „100-jarig
vrouwtje", aangekocht van de Apcl-
doornse kunstschilder Wlm Helder.
Radio-programma
Hedenavond
HILVERSUM I 19— Dc ring van
Rico: 10 10 Avondschool; 10.45 Rcg.
ultz 20.— Nieuws; 20 05 Echo van dc
dag; 20.15 Opera „Djamllch"; 2120
Voordracht: 22.30 Pierre Palla; 22 45
Pijlers van Neerlands welvaart; 23.
Nieuws; 23.15 24 Melodieën van
Victor Herbert.
HILVERSUM II: 19.— Nes: 10 15 Le
ger des Hells; 10.30 Actueel goiuld;
19.45 Ncderl. organisten; 20— Nieuws;
20.05 Prog. prol 20.15 Jubeldam; 2130
Famillecompctitio; 22.— Gram. muz
22.05 De vaart der volken; 22.25 Ncderl.
kamerkoor; 22,45 Avondoverdenking;
23.Nieuws; 23.15 24.Werken van
Alexander Borodin.
Morgen
HILVERSUM I' 7 00 Nieuws: 7 15
Ochtendgymnastiek: 7 30 Ambrose- 8 18
Operette-klanken. 8.50 Voor dc 'huis
vrouw; 9.00 Gr.platen; 9.30 Boedapcstcr
Strykkwartet; 10 00 Morgcnwydlng;
10 20 The Masqueraders; 10 30 Voor do
vrouw; 10.45 Franse liederen; 1115
Voordracht; 11.30 Bekende ouvertures;
1200 Lyra-trlo; 12.30 Weerpraatjc: 12.33
Sport en prognose; 12 45 Lecuona Cuban
Boys; 13.00 Nieuws- 13 15 Mededelingen;
13 20 Promcnadcorkest; 14 00 Kook
kunst: 14.20 Solistenconcert; 15.00 Ons
volk in zyn dichters; 15.20 Gram. muz.;
16 00 Orgelspel; 16.30 Tussen twaalf en
zestien; 17.00 Filmland; 17 20 Wij en de
muziek; 18.00 Nieuws: 18.15 Felicitaties;
13 30 Reg ultz.
HILVERSUM II 7.00 Nieuws; 7.15 Gc-
wyde muziek; 7.45 Een woord voor de
dag; 8 00 Nieuws; a 15 Gr piatcn; 9.00
Stedelijk orkest van Bournemouth; 0 15
Ochtendbezoek; 9 30 Waterstanden: 9 35
Ludwlg van Beethoven; 10 30 Morgen
dienst; 11,00 Arthur Schnabcl; 11.30
Holanda-sextct; 12.00 Gemengd omroep
koor; 12.30 Weeroverzlcht; 12 33 Orgel
concert; 13.00 Nieuws 13 15 Mandollnat/i;
13.45 Musctteklanken; 11.05 Carroll Gib
bons; 14.20 Van oude cn nieuwe schrij
vers; 14 40 Kamerorkest-, 15.30 Mannen
koor; 15 50 Pianospel; 16.00 Voordracht;
16.20 Lond symph. orkest; 17:10 Plano-
duo; 17,30 Sans Soucl; 18.00 Vllonccllo;
18 30 Op zoek naar nieuwe levensvor
men; 18.45 Koor
TUINKALENDER
5 NOVEMBER. De strijd te
gen de rupsen duurt ook in het na
jaar en de winter onverminderd
door. Thans geschiedt dit met de
bedoeling rupsenplagen te voorko
men. Teneinde de ivintervlinder te
beletten aan de takken der vrucht
bomen haar eitjes te leggen, worden
in het najaar rondom de stammen
der bomen lijmbandeaange
bracht. Op hun weg naar boven
blijven de wijfjesvlinders, die niet
kunncn vliegen ln de lijm steken.
Wanneer men 's winters om de
twijgen der vruchtbomen ringvor
mig gegroepeerde eitjes ziet zitten,
dan vernietige men ook deze. Want
daaruit worden immers anders tal
rijke rupsen geboren. Ten slotte
blijft het ook raadzaam de zoge
naamde rupsennesten, die uit
spinsles met dorre bladeren be
staan cn waarin vele rupsen over
winteren, te vernietigen.
