r
<Aex
Cleopatra
Ook in Amerika een tekort
aan verpleegsters
KVP zal leden van comité-
Weiter royeren
Binnen drie jaar een raket
naar de maan?
Het is altijd goed, te weten hoe
een ander het doet
In kort
Algemene staking
in Parijs
V' E'
Mysterieuze krachten in de radio
r\EZE avondjapon, een
schitterende créatie
van de jeugdige
Parijse ontwer
per Carven, werd geïn
spireerd door Cleopatra.
Het is een vrij nauw
sluitend model gemaakt
van witte chiffon. De gou
den tarwearen die erop ge
borduurd zijn geven het ge
heel een zeer apart cachet,
maar die maken ook dat
het een zeer kostbaar ge
vat is. De diamanten clip
op het voorhoofd van de'
mannequin vervolmaakt de
illusie.
s
I
7:"
32
ffH
SS
H
Ügj
fl
4
Zaterdag 13 November 1948
A LS men een tocht langs verschillende Amerikaanse ziekenhuizen doet,
komt men al gauw tot de ontdekking, dat de Nederlandse prestaties
t.o.v. de organisatie en de verzorging van de Volksgezondheid heus niet
op veel punten Amerika vooruit zün. In mindere mate ls dit 't geval met de
opleiding en de huisvesting van de verpleegsters. Vooral de opleiding in
Amerika verschilt nog al met die in Nederland.
Amerika heeft, als elk ander land,
te kampen met een tekort aan ver
pleegsters; dit is ook tot uiting ge
komen op het in 1947 gehouden ver-
pleegsterscongrcs te Atlantic City.
Het tekort aan volledig-opgeleide
zusters moest noodzakelijkerwijze
worden opgevangen door het
dienst stellen van hulpkrachten, die
het meer-huishoudelijke werk van
de zusters overnemen. In vele krin
gen wordt dit niet altijd even gun
stig beoordeeld, omdat aan het
meest-essentiële van het verpleeg-
stersberoep, het verzorgingselement,
daardoor zou worden tekort gedaan.
De „superintendent" van het zieken
huis in Ann Arbor vertelde, dat der
gelijke verpleeg-hulpen soms 75%
van het oorspronkelijke werk van
de verpleegsters overnemen; hoewel
hij dit percentage te hoog achtte,
blijft het een (opmerkelijk!) ver
schijnsel.
De opleiding
In Amerika wordt bijzonder veel
aandacht besteed aan het theoretisch
gedeelte van de opleiding. De leer
ling-verpleegsters worden als leer
lingen beschouwd en zijn geen
goedkope werkkrachten in het zie
kenhuis. Zij zijn ingeschreven als
leerling bij de School of Nursing,
die aan het ziekenhuis verbonden is
en zij wonen in het zusterhuis. Haar
opleiding duurt drie jaar. In deze
drie jaar komen de ieerling-ver-
pleegsters wel in het ziekenhuis, of
zelfs wel in verschillende ziekenhui-
zen, maar haar werk wordt be
schouwd als onderdeel van haar stu
die.
Om tot de School of Nursing te
kunnen worden toegciaien. moeten
de a.s. verpleegsters, ne' als overat,
aan bepaalde voor\vaard°n voldoen
Zo is in het New York Hospital haar
opleiding gesteld onder de auspiciën
van de Cornell University Medical
College, waar de meisjes, vóór zij
tot de eigenlijke verpleegstersoplei
ding worden toegelaten, een twee
jarige cursus moeien hebt en ge
volgd. Op deze cursus volgen enkeie
korte aanvullende cursussen en don
pas begint de driejarige studie voor
veipleegster.
Wat ter beschikking staat
Er bestaat geen regel, die voor al
le staten in de USA gelijk is; wel
zijn er belangrijke punten van over
eenstemming. Zo was b.v. in de be
kende universiteit van Ann Arbor
het onderwijs der leerlingen van het
eerste jaar uitsluitend theoretisch en
de lessen werden gevolgd op de uni
versiteit.
Het systeem, de zusterschool te
verbinden aan een universiteit, be
vat vele voordelen, want de leerlin
gen beschikken nu over ettelijke
hulpbronnen, die zij anders zouden
moeten missen; zij kunnen werken
op laboratoria (van de universiteit),
hebben bibliotheken ter beschik
king. enz.
Gaat men de geschiedenis van
enkele scholen na, dan treft vooral
het lichtelijk dynamische karakter
van de organisatie.
De leslokalen zijn soms onderge
bracht in het woongebouw der zus
ters, soms in 'n afzonderlijk school
gebouw; behalve de klasselokalen
voor het theoretisch onderricht,
vindt men in dergelijke schoolge
bouwen, nog andere ruimten, en
daar kunnen de leerlingen zich
practisch bekwamen. Zo is in het
zusterhuis te Montreal een lokaal,
v/aar de zusters alle onderdelen van
een verpleegafdeling aantreffen, om
vertrouwd te kunnen geraken met
de verschillende instrumenten.
Geld en huisvesting
De leerlingen moeten cursusgeld
betalen; het totaal dat de leerling in
het eerste jaar moet storten voor
onderricht, e.d. bedraagt in New
York 260 dollar; hierbij komen uni
form- en boekenkosten tot een oe-
drag van 125 dollar; vpor die circa
385 dollar ontvangen ere opleidings
meisjes volledig onderricht, huis
vesting en voeding; haar vacantie
beloopt in totaal vier weken.
Wonen doen de leerlingen in de
Nurses Residence; neust men er
rond, dan concludeert men al spoe
dig, dat de leerling-verpleegsters in
Amerika niet opgeofferd worden
aan bczuinigingswocde. De meisjes
beschikken elk over een aardige,
gemeubileerde kamer met twee kas
ten ('n hang-, en een leg-kast), een
wasbak, en soms een eigen douche.
De vertrekken, waar zij gezamen
lijk moeten vertoeven, zijn ruim,
talrijk, en ze vertonen een grote
verscheidenheid. Men vindt er com
fortabele gezelschapszalen bij, ont
vangkamers, gymnastieklokalen, en
binnensportgelegenheden, 'n zwem
bad, een terras om zich te laten zon
nen. en zelfs een muziekkamer,
kortom allemaal dingen, die het ge
mis aan een normaal gezinsleven
moeten vergoeden of vervangen.
Personeelsbladen vertellen dikwijls
(en vertellen goed» van de acti
viteiten. die de leerlingen geduren
de haar studietijd kunnen ont
plooien.
Er worden op sportgebied zelfs
wedstrijden georganiseerd, in
onderling verband zowel ais met
de studenten van dc betrokken
universiteit. Op sommige avon
den zijn er bridge-drives, lea's
c.d., cn die worden dan gehou
den in het zusterhuis, waar dc
collcga-wcrkciyke studenten als
gaarne-geziene gasten worden
begroet en ontvangen. Het be
hoort helemaal niet tot dc uit
zonderingen, dat er tot een
dansje wordt overgegaan; bij
gaande foto geeft daar een aar
dig beeld van. Gegeten wordt er
in de gemeenschappelijke eetza
len cn daar heeft men het ca-
fctaria-s5'steem Ingevoerd.
Het treft de bezoeker-Europeaan
wel, dat de zoeven genoemde lokali
teiten ingericht zijn op een wijze,
die niet geheel in overeenstemming
is met de jeugdige leeftijd van de
gebruiksters; er valt overal veel
namaak-stijl waar te nemen, maar,
ja: daar is het nu eenmaal Amerika
voorMet gestichten en ge
stichtsgewoonten hebben de oplei
dingsgelegenheden echter niets te
maken; overal heerst sfeer, en: een
goede, gezellige sfeer.
Men streeft ernaar de arbeidstij
den van de zusters korter te maken;
in het Henry Ford Hospital te De
troit bijv. werken de zusters 5 dagen
per week en 8 uren per dag, terwijl
de doktoren er een 44-urige werk
week moeten vervullen.
Voor de Zondag
Wanneer student en verpleegster uitgepraat zijn over de problemen,
worden dc stoelen op zij gezet en gaan ze een dansje maken. Waarom
niet?
Partijraad bijeen in
Utrecht
Vandaag is tie partijraad van de
K.V.P. in Utrecht bijeen gekomen.
De voorzitter, de heer W. J. A n -
d r i e s s e n, hield daar een uitvoe
rige rede, waar hij in de eerste
plaats de politieke toestand van nu
onder de loupe nam. In het bijzon
der hield hij 'zich bezig met de
actie van de heer Weiter. Hij be
treurde deze actie, omdat die z.i.
afbreuk heeft gedaan aan de staat
kundige eenheid der Nederlandse
katholieken.
De heer Andriessen herinnerde
er aan, dat de heer Weiter tot de
stichting van zijn „voorlopig actie
comité" was gekomen, omdat hij
het niet eens was met de Indone-
siè-politiek van de K.V.P. en om
dat hij zich verzette tegen het sa
mengaan met de Partij van de Ar
beid. Nu de' enge samenwerking
met deze laatste partij niet meer
bestaat achtte de heer Andriessen
in dit opzicht de grond voor de
actie-Weiter vervallen. „Toch zu\
zij deelnemen aan de aanstaande
gemeenteraadsverkiezingen, zodat
wij niet meer kunnen spreken van
een „voorlopig" comité," zei hij.
Hij meende, dat de heer Weiter
welbewust wil komen tot een con
servatieve katholieke partij.
De K.V.P. zal zich scherp daar
tegen richten. Alle K.V.P.-leden,
die tevens lid zijn van dit comité,
zuilen geroyc.rd worden, kondig
de hij aan.
Ook waarschuwde de heer An
driessen "tegen de „Nederlandse
boerengemeenschap", omdat die z.i.
te veel belangstelling geniet van de
communisten. Scherp nam hij stel
ling tegen de vloed van prikkellec
tuur, die ons volk dreigt te over
spoelen.
Sprekend over de loon- en prijs
politiek van de regering legde de
.bestek
De postzegelactie ten bate van de
misdeelde jeugd in al haar schakeringen
wordt Maandag ingezet. Een rijdend
postkantoor zal van 15 November tot
31 December het land afreizen De
Nederlandse acteur Hans Kaart die met
vier anderen en een kraal per jeep op
weg is naar Indonesië. Is thans te Gi
braltar aangekomen. Gerrit. de kraai,
maakt het niet al te best. Hij viel in
een beigstroom. vatte kou en is thans
stervende. De Nieuw Yorkse politie
zoekt een Jonge neger, die een autobus
6tal en op de route van dc bus ging
rijden, waarbij hij gewoon geld inde.
Hij maakte goede zaken tot hij tegen
twee taxi's reed. liet toen de bus slaan
en verdween, w President Truman ver
toonde zich deze week plotseling met
een „New Look", n.l. met een snor en
bakkebaarden. Het was net Uncle Sam
zelf. Sinds hij Zondag in zijn vacantte-
oord arriveerde, had hij nog geen tijd
gehad zich te scheren. Toen zijn vrouw
Vrijdagmorgen kwam, waren dc man
nelijke sieraden echter afgeschoren.
Tengevolge van de grote droogte sterft
het vee in het gebied van de rivier
Georgina in Australië in groten ectale
Als het binnen veertien dagen niet re
gent zal er misschien geen stuk vee in
leven blijven Voor het eerst na veer
tien jaar was er Woensdagnacht nie
mand in de gevangenis van Hollywood
opgesloten. Een vrachtschip, dat met
tropische vogels, olifanten, slangen,
apen cn andere toekomstige bewoners
voor de dierentuinen op weg is naar
Celifornië. heeft op 1500 k m van de
kust een SOS uitgezonden De passa
giers hadden honger. Een vliegtuig is
opgestegen met 2500 wormen cn worm
pjes. zes balen hooi en ander voer.
De dagen van dc pcukjesraper zijn ge
teld in Engeland. Om de toenemende
schaarste van tabak tegen tc gaan gaan
de fabrieken alle safflaantjcs van een
mondstuk voorzien. Zo zal men duizen
den kilo's tabak cn dus dollars sparen.
Vera Lynn, dc bekende Brijse zan
geres. zong reeds voor zti voet op Deen
se bodem had gezet voor de Deense ra
dio. De Deense omroep riep de radio-
telegrafist op aan boord van de vlieg
machine. die Vera naar Kopenhagen
bracht om er concerten te geven. Vera
kwam naar de cockpit van de piloot en
zong daar voor de microfoon. Edin
burgh. dat zijn naam heeft gegeven aan
prins Philips hertogdom, zal van dc ge
boorte van de koninklijke spruit, die
dit weekeinde op Buckingham-Palace
Verwacht wordt, aan de burgers ken
nis geven door het afsteken van een
enorme rode raket van de hoogste heu
velen rond de stad Tijdens de derde
acte van de opera ..Carmen", die Don
derdagavond te Pittsburg werd opge
voerd. stak de zangeres Miss Swarthout
dc zanger Raoul Jobin van de Metro
politan Onera oer ongeluk .et een dolk
in de nols Hoewel Jobln bloedende
verwondingen oollcp. speelde hij door
Maar toen het doek aan het einde van
de acte dicht ping. viel hij flauw. Miss
Swarthout bleek bij ongeluk een echte
dolk tc hebben gepakt ln plaats van
d« houten, die zij anders "ebruikt.
Duizenden vrouwen bestormden de ingangen van het Bochumse waren
huis Baltz, dat dezer dagen zijn poorten opende. Reeds de dag tevoren
verzekerden de kooplustigen zich van een plaatsje voor het gebouw, ge
duldig wachtend op het^peningsuur. Toe)i het grote ogenblik naderde,
kon zelfs het verkeer geen doorgang meer vinden.
Amerikaanse geleerden bereiden
interplanetair verkeer voor
Honderden Ameri
kaanse geleerden wer
ken in laboratoria, ver
spreid over het gehele
land. aan de oplossing
van problemen, die een
eventueel interplanetair
om de raketten voort
te drijven cjoor middel
van atoomenergie.
Een mogelijk pro
bleem is verder, de ra
ket zo hoog af te schie
ten, dat zij de zwaarte-
verkeer stelt. Hoewel kracht van dc aarde
er op dit gebied vorde
ringen worden gemaakt,
is men algemeen van
oordeel, dat pas in
1954 raketten kunnen
worden geconstrueerd
voor een reis door de
wereldruimte.
Deze onderzoekingen
worden voor een groot
gedeelte door militaire
instanties verricht.
The United States Ar
my Signal Corps hoeft
voor twee jaren radar
golven. die naar de op
pervlakte van de maan
waren uitgezonde'n.
weer kunnen opvangen
Dit wijst er dus op,
dat raketten, die ra
dargolven kunnen uit
zenden, vanaf de aarde
op hun reis door de
wereldruimte te con
troleren zijn.
In Mexico City heeft
men veertig maal ra
ketten naar de „ïono-
sfeer", de buitenste
kring van de atmosfeer
afgeschoten.
Momenteel onderzoekt
men de mogelijkheid,
overwint. Voorts ziet
Militaire
bases
op Mars?
rs~T7. - v - r_ ;i
men de kwestie onder
ogen, --hoe deze raket
ten botsingen kunnen
vermijden met stukken
van meteoren.
In een uitgave van de
„United States Army
Ordnance Association"
verscheen onlangs een
artikel, dat de titel
droeg: ,.De bezetting
van Mars".
De schrijver, majoor
James R. Randolph,
verklaarde daarbij: „In
de tweede wereldoorlog
moesten wij bases heb
ben in verschillende
delen van de wereld.
In een eventuele derde
wereldoorlog dienen
wij ook bases te bezit
ten buiten deze aarde".
Wil de raket de
zwaartekracht van dc
aarde overwinnen, dan
moet zij een snelheid
hebben van 40.000 km
per uur. Er zullen ze
ker nog 5 jaar studie
nodig zijn eer men het
probleem van de voort
drijving door atoom
energie onder de knie
heeft.
Ondertussen hee.ft
.The Canadian Rocket
Society" al blauwdruk
ken laten vervaardigen
voor de bouw van zulk
een raket Dit apparaat
zou 1,500,000 dollar kos
ten en de startplaats
500.000 dollar. Ook
worden proeven geno
men, om uit een raket,
wanneer deze haar
hoogste punt heeft be
reikt, een andere klei
nere raket te lanceren.
Gefluisterd wordt, dat
de regering met een van
de wetenschappelijke
instanties een contract
zou hebben gemaakt,
dat deze binnen de drie
jaar een raket naar-de
maan zou afschieten.
De Amerikaanse ge
leerden bestuderen
voorts het denkbeeld
van Duitse weten
schapsmensen tijdens
de oorlog om een
„ruimte-station" op 5100
mijl boven het aard
oppervlak te creëren.
heer Andriessen er de klemtotjn op,
dat de grotere gezinnen met niet
verdienende kinderen aanspraak
hebben op een redelijk deel van
wat er te verdelen valt.
Ten slotte sprak hij de hoop uit,
dat de regeling van de oorlogs
schade spoedig haar beslag zal
krijgép.
CGT legt openbare leven
lam
Parijse arbeiders zijn Vrijdag in
wilde staking gegaan als protest
tegen de arrestatie van het com
munistische parlementslid Huillier
na de demonstraties van Donder
dag. Uit vele delen van Frankrijk
worden botsingen met stakers ge
meld.
De door de communisten geleide
vakverenigingsraad der C.G.T. voor
het gebied van Parijs, die meer dan
een millioen arbeiders vertegen-
woordit heeft voor heden een 24-
uurstaking uilgeroepen als protest
tegen „het brute optreden van de
politie en de arrestatie van com
munistische parlementsleden.
De eerste editie van de „Huma-
nité" het Parijse communistische
dagblad, is Vrijdag door de politie
in beslag genomen.
Ook West-Duitsland
legde het werk neer
Het normale leven ln de Britse en
Amerikaanse zones van Duitsland
stond Vrijdag vrijwel stil door het
feit. dat naar schatting 8.000.000
Duitsers een staking van een dag
hielden als protest tegen de hoge
kosten van het levensonderhoud.
Dit is de grootste staking ln
Duitsland sindt 1921. Hij begon
's nachts om twaalf uur. toen de bus
sen in de grote steden ophielden
met rijden.
Het werk, dat samenhing met de
luchtbrug naar Berlijn, werd door
de staking niet beïnvloed en de
Duitse employé's bij het militaire
bestuur namen er evenmin deel aan.
„Zo deze proteststaking niet tot het
verwachte succes mocht leiden, dan
zullen de vakbonden niet terug
schrikken voor nieuwe acties", zo
verklaarde heden de voorzitter van
de vakbondsraad der Brïts-Ameri-
kaanse zone
Fantastisch aanbod voor
Mannion
Een kleine voetbalclub uit Wa
les, die de naam draagt van Mer-
thur Tydfil en speelt in de z.g.
Southern league, heeft een salaris
van 40 pnd sterling per week aan
geboden aan Wilfred Mannion. nog
het vorig seizoen binnenspeler van
Middlesbrough en het Engelse elf
tal. Zoals men weet heeft Mannion
geweigerd onnieuw voor Middles
brough te tekenen.
Na een onderbreking van tien
jaar zal de K.N.A.C. haar voor de
oorlog traditioneel geworden herfst-
tocht weer kunnen houden Deze
tocht vindt plaats in de avond en de
nacht van Vrijdag 10 op Zaterdag 11
December.
Minister In 't Veld Installeerde
Donderdagmiddag met een korte rede
het Centraal Orgaan voor de Weder
opbouw en de Bouwnijverheid.
In de gelijkenis van de verloren
zoon vraagt de jongste zoon aan de
vader bij voorschot z'n aandeel in
de erfenis, onder het motto: waar
om moet ik op uw dood zitten
wachten. Wanneer hij zijn deel te
pakken heeft, trekt hij weg. Weg
van het gewone, alledaagse, weg
van de sleur en de grauwheid. In
zijn hart leeft de gedachte, dat nu
het leven pas begint.
Uit de weinige zinnen, die de
oudste zoon spreekt, blijkt, dat die
weliswaar aan deze drang niet
heeft toegegeven, maar dat hij toch
eigenlijk uit dezelfde geesteshou
ding heeft geleefd. De soliditeit be
waart hem dan voor de conse-
kwenties, waar zijn broer in te
recht komt, maar uiteindelijk is er
er een stille jalousie in z'n hart:
z'n broer heeft 't „leven" geproefd'.
Terwijl hij in de sleur van het ge
wone z'n dagen verdeed.
Dezer dagen hebben we gelezen
in de krant van de kantoorbedien
de, die kans zag, in drie dagen tijd
een bedrag van elfduizend gulden
geloof ik op te maken. Dwaas na
tuurlijk. de diefstal zelf en de na
ïeve wijze van het geld te beste
den. Iets van die gulzige roeke
loosheid van: „we willen toch wel
eens even wat anders" heeft ieder
mens eigenlijk min of meer te
pakken. Ze zijn met een kaarsje te
zoeken, die daar vreemd aan zijn.
Hoevelen zijn er niet na de be
nauwenis van de oorlogsjaren op
avontuur getrokken naar den
vreemde. Hoevelen hebben zich in
gezet voor het één of ander doel,
toch eigenlijk met als diepste be
doeling: er uit te komen.
In de gelijkenis van de verloren
zoon frapperen me twee dingen. In
de eerste plaats, dat de Vader er
geen woord over vuil maakt, maar
het goed deelt. Dat Hij weet, hoe
sterk deze trekking, deze onrust is.
En in de tweede plaats, dat Hij zo
zeker blijkt te zijn van dc terug
keer.
Gelukkig, wie het grote geheim
ontdekte, waardoor het gewone
een feest werd!
Nog voor Kerstmis
Atlantisch pact?
Vertegenwoordigers van de vijf
mogendheden der Westelijke Unie
zijn Vrijdag in Londen in geheime
zitting bijeengekomen voor bespre
kingen over een Noord-Atlantisch-
Defensie-Verdrag met de Ver. Sta
ten en Canada.
Een woordvoerder van het Fran
se ministerie van buitenlandse za
ken heeft gezegd, dat Frankrijk
voor de zeven mogendheden een
overeenkomst met een looptijd van
50 jaar wil voorstellen.
Volgens berichten uit Washing
ton en Ottawa verwacht men in
officiële kringen aldaar een Noord
Atlantische conferentie vóór Kerst
mis.
J-fOE aan Schreieder's beruchte
Engeland-Spiel 'n eind
werd gemaakt, wordt
beschreven in
het boek:
Griekse regering legt
haar taak neer
Het Griekse kabinet heeft Vrij
dagmiddag zijn ontslag ingediend,
dat door koning Paul onmiddellijk
werd aanvaard.
Snphoelis heeft verklaard dat de
koning eerst Tsaldaris, leider van
de volkspartij zal raadplegen, alvo
rens een kabinetsformateur aan te
wijzen.
Tsaldaris bevond zich in Parijs bij
de UNO maar is onverwijld per
vliegtuig naar Athene gereisd
Sophoelis. leider van de liberale
partij, heeft onder pressie van de
plaatsvervangende leider van deze
partij, Venizelos,»zijn ontslag inge
diend
Venizelos heeft de regering ver
weten niet te zijn geslaagd in het
onderdrukken van de opstand en
meent, dat de regering niet het no
dige vertrouwen van het volk ge
niet.
WAARDOOR is „Carnaval
der Desperad o's" zo aan
grijpend? In de eerste plaats door
cat het zo spannend is geschreven.
In de tweede plaats door dat
het geheimzinnige bedrijf van de
spionnage tot onderwerp heeft.
Maar vooral krijgt degene die
dit boek begint te lezen, neiging
om de lectuur in één ruk te vol
brengen, doordat vrijwel alles wat
hij leest, waar gebeurd is. Welis
waar heeft de schrijver, die zich
verschuilt achter het pseudoniem
A. J. No1 de Gaulle, in ver
band met de omvang van de te
verwerken stof en ter wille van de
aesthetica vele gebeurtenissen die
in werkelijkheid door één persoon
zijn beleefd, over verschillende an
deren gedistribueerd en omgekeerd,
maar veel van wat erin staat, is
letterlijk gebeurd; slechts een klein
deel ervan is vervormd, zonder dat
het zijn karakter verloor, zoals de
auteur zelf zegt in zijn voorwoord.
Wie zich niet uit eigen ervaring
herinnert hoe rampzalig het jaar
1943 was voor het Nederlandse
verzet, zal toch allicht in de kran
tenverslagen rondom het proces-
Van der Waals, enkele maanden
geleden, iets hebben gelezen om
trent die macabere opruiming on
der gedropte agenten, die in dat
jaar hier in Nederland plaats had.
Dc ene parachutist na de andere,
neergelaten om in het door de vij
and bezette continent schakels te
worden tusssen Londen en het
Verzet, werd opgevangen door de
„ontvangstcomité'-s" van Schreie-
der. En zo hun leven al niet in een
concentratiekamp of in een vuur
gevecht eindigde, hun werk voor
de goefle zaak werd onmogelijk
gemaakt.
VERRAAD, verraad en nog eens ver-
raaa en daar waar men het n'e*
verwachtte- in eigen illegale kring en
ook in Londen was de oorzaak van
alle mislukking, de bron van al het
leed. De verloofde van een der meest
toegewijde illegale werkers: een ver
raadster. De man. die om zijn betrouw
baarheid te bewijzen, een met zijn
contactmensen afgesproken codebood-
schap vla radio-Oranje laat omroepen:
een verrader Maar hoe dan. vraagt de
lezer zich weer af. was het in vredes
naam mogelijk, dat „Londen" anderhalf
Jaar naliet op te merken, dat in de
codetelegrammen van dc gedropte agen
ten regelmatig die kleine seinfoutjes
ontbraken die juist waren afgesproken
las „sein veilig". Wanneer de agent in
vijandelijke handen was gevallen en
onder Duitse pressie moest seinen, had
het „gave" telegram Londens achter
docht moeten opwekken, maar Londen
kreeg geen achterdocht en stuurde dc
ene agent na de andere, en steeds weer
vielen zij ln Duitse handen....
Aan dit. Schreieder's Engeland-Spiel.
móest een eind worden gemaakt. Daar
voor was nodig: het organiseren van
een penetratie in de Abwehr, het dóór
dringen in de Duitse contra-splonnage.
In Carnaval der Desperado's treedt een
Nederlander op. agent ln geallieerde
dienst, die deze bovenmenselijke taak
volbrengt. Gestoken in het uniform van
een Duitse majoor, verkeert hij in de
hoogste kringen van de Duitse contra-
spionnage en geniet gedurende lange
tijo hun hoogste vertrouwen. Niet onbe
perkt, want op een gegeven moment
blijkt Schrcicrdcr argwaan tegen hem
te krijgen Diens chef. Giskes. ontbiedt
de Nederlander bij zich en geeft hem
een raadselachtige opdracht, die deze
eerst maar half begrijpt, daardoor wan
trouwt en aanvankelijk besluit, haar
niet uit te voeren. Maar later gehoorde
détaiis brengen hem er toe, toch bij
„pater Johannes" te biecht te gaan.
zoals Giskes hem heeft opgedragen, en
dan komt hij tot de verbijsterende con-
Hebt U wel eens gehoord van een
radio, waar soms plotseling teksten uit
opklonken, die niets met het vastge
stelde programma tc maken hebben,
van een sprekende matras, een zingend
fornuis, of van een badkuip, die „de
negende" van Beethoven ten beste
geeft, of van een waterput, die als men
het deksel oplicht, kookles geeft van een
of andere radiospreekster. Het meren
deel van onze lezers waarschijnlijk niet,
maar toch bestaan deze dingen en
er is zelfs een uitlegging voor to
vinden.
Zo had Amerika het enkele dagen
lang druk over een dame. die. toen êen
New-Yorkse zender wegzakte, plotse
ling vroeg: „Waar is Myrtle?", waarna
de muziek onmiddellijk weer inzette.
Een guitaarsolo van de bandleider van
een orkest in St. Louis werd verstoord,
doordat zijn instrument plotseling het
laatste nieuws vertelde. Een Schubcrt-
mclodic klonk uit een electrlsch for
nuis van een huisvrouw in Santa Bar
bara. Ook lantaarnpalen en waterkra
nen hebben deze neigingen wel eens
vertoond.
In de staat Oklahoma staat ergens
een ijzeren paal van een afrastering,
waar men slechts het oor tegen hoeft
te houden om b.v. Frank Sinatrah te
horen, zingen. Er is zelfs een zekere
mijnheer in New-York, die in het bezit
is van een muzikale oven. waarvan de
schuif van de afvoerpijp dienst doet als
volume-regelaar. Het wonder van de
sprekende matras beleefde een advocaat
ln Mlnois. Toen er In Chicago een
nieuwe zender in gebruik werd geno
men. maakten enige roestige veren ln
zijn matras van dit feit melding. Een
man in Ncw-Jcrscy stond op het punt
om naar een psychiater te gaan, om
dat hij op straat geregeld gekweld
werd door stemmen, waarvan hij niet
wist waar zc vandaan kwamen. Juist
op tijd ontdekte hij, dat hij ze alleen
maar hoorde, als de zender WOR in de
aether was. Hij werkte in een fabriek,
waar veel amarilpoeder in de lucht
zweefde. Wanneer deeltjes van dit poe
der contact maakten met de vullingen
van zijn kiezen, werkten zij als een
ouderwetse kristal-ontvanger!
De kortegolfzcnders zijn wel do
hoofdschuldigen aan deze radlograp-
pen. Een Amerikaans blad voor radio
amateurs meldde gevallen van elcctri-
sche apparaten, die hele programma's
van zenders doorgaven. Zo deden zich
electrische orgels en geluidsinstallaties
als ontvangtoestel voor.
Verklaring
Vincent H Gaddis beschrijft al deze
wonderverhalen in het Amerikaanse
maandblad Coronet Na ,een technisch
onderzoek kunnen dc meeste van deze
gevallen verklaard worden. De electro-
magnetische golven zijn het sterkst di
rect ln de buurt van een krachtige zen
der: het merendeel der gebeurtenissen
vond plaats op minder dan een kilo
meter afstand van de zender. Het kan
voorkomen, dat een metalen voorwerp
in overeenstemming met de uitgezon
den golven gaat trillen, cn zodoende
onder bepaalde omstandigheden als ge
luidsvertolker optreedt en muziek of
redevoeringen hoorbaar maakt.
Het mysterieuze is er echter nog niet
helemaal af. want er zijn nog een groot
aantal onopgeloste problemen. Zo wa
ren er in Tsjecho-Slowakije twee jonge
fabrieksarbeiders, die door ademha
lingsoefeningen zelf als ontvanger kon
den fungerenHielden ze een snoer van
een luidspreker in hun hand, dan werd
het programma van dc dichtstbijzijnde
zender duidelijk hoorbaar. Bij een da
me te Aylmcr in Ontario doet zich het
vreemde geval voor. dat het fornuis
alleen dan wil spelen, als de deur open
staat. Daar er in de buurt geen enkele
zender te vinden is. veronderstelde
men, dat hot fornuis de klanken van
het radio-toestel weergaf. Het eigen ra
diotoestel werd afgezet, enhet
fornuis speelde door. Alle radiotoestel
len in de naaste omgeving werden toen
afgezet, maar Bing Crosby bleef het ko
ken van de aardappeltjes begeleiden.
Nadat dit geval gepubliceerd was, ver
telde een boer in Edmonton, dat hij een
muzikale waterput op zijn erf had
staan, waarschijnlijk doordat een der
omwonenden de aardlelding van zijn
radio in een stroompje, dat de put van
water voorzag, had geplaatst. Er is
echter nooit lets van ontdekt.
Er zijn nog een zeer groot aantal an
dere radio-geheimen, die mettertijd nog
wel eens opgelost zullen worden.
clusle dat Giskes. de chef van de Duitse
Abwehr, volledig op de hoogte moet zijn
van zijn geallieerde opdracht. Nóg gTO-
tcr word echter zijn verbijstering ais hij
moet concluderen, dat diezelfde Giskes
blijkbaar aan de anti-nazi kant staat....
HOE de schrijwr dit alles weet? Ach
ter de naam A. J. Noël de Gaulle
verschuilt zich een voormalig «jomman-
derend hoofdofficier van de geallieerde
agentcndienst. Zijn ware identiteit ver
zwijgt hij. Hij noemt zijn werk (waar
van het thans verschenen „Carnaval der
Desperado's" het eerste deel is er
komt nog meer) een „getrouw relaas
van een militaire opdracht, zoals deze
in vijandeiljk gebied werd uitgevoerd
door geallieerde agenten, bijgestaan
door verzetslieden". In zijn voorwoord
zegt de auteur: „Ik ben mij ervan be
wust, dat een enkele gebeurtenis hier
en daar wel merkwaardig toevallig of
onwaarschijnlijk lijkt. Daarvoor heb lk
slechts één excuus: zo gebeurde het".
Een beroepsliterator is de schrijver
van dft boek niet En juist daarom
krijgt het waarderend voorwoord dat
A den D o ol a a r d in dit boek heeft
geschreven, dubbele waarde. Den Doo
laard vertelt, dat toen hem het manus
cript ter inzage was toegestuurd, hij
aan de auteur heeft geschreven, „dat
hij dit boek als de bliksem moest laten
uitgeven". (Uitgave „De Bezige B;J"
Amster-lam).
Scliaakrubiek
onder leiding van
T. VTSSF.R
Schaakpoezie
Wat de poëzie is in de letterkun
de. is het eindspel in het schaak-
snel. Even bekoorlijk, even aesthe-
tisch. even onbekend eneven
onbemind vaak. De vergelijking
kan ook concreet worden getrok
ken: zowel het gedicht als het
eindspel hangen o.a. af van het
tempo!
Ik sprak van onbemind cn hoe
zou men het ook anders kunnen
noemen, als men het steeds maar
weer ziet gebeuren, dat nartijspe-
lers direct remise geven als er een
eindspel is ontstaan, dat zo no het
eerste gezicht wel remise liikt te
worden. Men heeft geen lust. in een
gelijkstaand eindspel eikaars krach
ten te meten, misschien vanwege een
vage angst, die begrijpelijk is. om
dat veel partijspelers het eindspel
maar bar slecht beheersen. In
tournooien waagt men zich uiter
aard wel in eindspelen en dan
blijkt, hoe buitengewoon moeilijk
deze te behandelen zijn! Men zou
haast kunnen zeggen' hoe eenvou
diger het eindspel lijkt, hoc minder
stukken er op het bord staan, des
te moeilijker is het. Men denke
eens aan de ontzaglijk moeilijke
pionneneindspelen.
Tevens blijkt, wat een schatten er
gedolven kunnen worden op het
terrein van het eindspel! Prachtige
finesses en ressources, die ieder
schaakhart in verrukking moeten
brengen Dat U door een goede
eindspelkennis Uw speelsterkte
een heel eind kunt opvoeren,
spreekt vanzelf. Verdiep U derhalve
eens in de eindspelstudies, dat zijn
eindspelen, die gecomponeerd zijn
en waaruit U een machtige dosis
finesses kunt leren, die grote prac-
lischo betekenis hebben De Uitge
vers-Maatschappij ,,De Tijdstroom",
een uitgeversmaatschappij, die veel
schaakwerken uitgeeft en derhalve
de dank van het schaakpubliek
verdient, gaf 2 boeken uit. waar
mee U zich urenlang kunt tracte-
ren. Het zijn: „De schaakstudie in,
onze dagen" door de Russische com-'
ponist A. O Herbstmann, en ,,De
eindspelstudie" door J. H. Mar-
witz en C J. de Feijter.
Ik kan de verleiding niet weer
staan uit het laatstgenoemde boek
een stelling over te nemen, juist,
omdat het zo fraai illustreert, wat
een verrassende ressources het
eindspel bevat.
F. LOWEJKO
m
im
-f:
m
ii
i
Wi
k
cm
m
'W
m
WIT BEGINT EN WINT
Het is duidelijk, dat wit zal win
nen, als hij de zwarte pion kan
veroveren en zijn eigen pion kan
handhaven. Zijn beide pionnen van
het bord, dan is het remise. Wit
speelt 1) Pblt. Hiermee wint hij
de zwarte pion, want op Ka4 volgt
immers 2) Pc3t en Ka5 is gedwon
gen. wat echter na 3) Pd5t de toren
verliest! Zwart heeft echter een ve
nijnige ressource 1) Kb5! 2) Pa3:f
Ka4. Wijkt het paard nu, dan valt
pion c2. dekt wit met Kb2. dan
volgt Tb7t 4) Ka2 Tb2tü 5) Kb2: en
zwart staat pat!! Dus 3» Ka2, maar
nu is zwarts toren ook aan niets
meer gebonden door de patstand
van de zwarte koning. Dus 3)
Tc3! valt opnieuw Pa3 aan, die niet
mag wijken wegens Tc2: Ook mag,
wit niet Rc3: spelen wegens pat.
Remise dus? Neen: 4) Kb2! Ta.3: 5)
Rc3Ü een phantastische zet. Wits
toren zit in de zgn. „muizenval". Op
Tc3: volgt Kc3: en wit wint, een
andere zet kan de toren niet doen,
en op een koningszet valt de toren.
Wit wint dus.
Geen rechtgeaard schaker zal
ontkennen, dat hier iets groots
werd verricht door wit. Als hij zich
zelf nu ook meer verdiept in deze
materie, zal ook hij eens iets groots
verrichten.
Werpt Uw krachten eens op on
derstaand eindspel, een eindspel-
opgave uit Herbstmann's boek.
Wit speelt en wint in de stand:
Wit Ka8Th7pi c7. Zwart Ka5—
Tc2pi h2
Oplossing vorige keer: 1) b5
(dreigt Pec4t) Rb5: 2) Pf5 Pe4 3)
f4f. Niet D Pf5 (dreigend Dd6 mat)
wegens Pb5. Comp. E. Brunner
1928,