DAGBLAD VOOR AMERSFOORT
Moskou geeft een vaag antwoord
op het vredesplan Evatt-Lie
Schoolmeester Sam Hill ving in zijn
vrije tijd 20.000 ratelslangen
Veiligheidsraad doet beroep
op Joden en Arabieren
„Ook het spoorwegpersoneel
was verzets slachtoffer"
China's hoofdstad gisteren
stad van droefenis"
Moch onthult, wie de Franse
stakingen steunden
„Amersfoort''
Amerika 'shouding onwrikbaar:Eerst
opheffing der blokkade
Nader contact met
de Republiek
Extra bonnen in
December
Eervol ontslag voor
Abdoelkadir
Roozenburg blijft
de kop houden
Niet gevaarlijk en een
aangename tijdpassering
Woensdag 17 November 1948
Achtste jaargang, No. 1176
ft Opgericht door de Stichting „Het Parool" - Giro 510330.
Bank: Rotterdarasche Bank. Postbus 9 Abonnements
prijs 32 cent p. w. of 4.15 p. kw. Losse nummer* I0*cent
Uitgave: N.V. De Nieuwe Pers
Redactie en Administrètle: Snouckacrtlaan 7, Amersfoort.
Telefoon redactie 4291. Telefoon administratie 6235.
Hoofdredacteur: TJ. DE BOORDER.
Radio Moskou heeft medegedeeld, dat de regering der USSR aan
Herbert Evatt, voorzitter van de Algemene Vergadering der UNO en
aan Trygve Lie, secretaris-generaal heeft doen weten, dat zU hun
opinie aangaande de oplossing van de Berlijnse kwestie deelt, wat be
treft de beslissende invloed daarvan op andere kwesties zoals Duits
land, Oostenrijk en Japan.
De plaatsvervangende Sowjet-minister van buitenlandse zaken.
Wysjinsky, heeft dit en andere punten uiteengezet In een brief.
„De Sowjet-regering deelt evenzo uw mening aangaande de beteke
nis van persoonlijk contact en wederzijds vertrouwen tussen de leiders
van staten bij het streven naar verbetering der betrekkingen".
De brief gaat vervolgens in op
een nota, die de Sowjet-Unie op 3
October aan Engeland, Frankrijk
en de V.S. heeft doen toekomen en
waarin werd voorgesteld „de richt
lijnen te erkennen, waarover op
30 Augustus de opperbevelhebbers
te Berlijn het eens geworden
waren."
Tevens heeft de Sowjet-Unie
toen voorgesteld, dat de raad der
vier ministers de Berlijnse en de
Duitse kwestie zou bespreken, uit
gaande van de overeenkomst van
Potsdam. De Sowjet-Unie. zo zegt
de brief, is nog altijd dezelfde me
ning toegedaan.
Terwijl dit algemeen gehouden,
vage Russische antwoord geen
nieuw licht werpt op de houding,
die de Sowjet-Unie aanneemt te
genover de verzoeningspogingen
van Evatt en Lie, heeft president
Truman in een verklaring te Key
West, Florida, tegenover journa
listen te kennen gegeven, dat Ame
rika in elk geval vasthoudt aan de
eis, dat eerst de Russische blok
kade van Berlijn moet worden op
geheven, alvorens besprekingen
kunnen beginnen.
Dit zei de president tegenover
journalisten. Hij zeide geen plan
nen te hebben voor een ontmoe
ting met Stalin. Hij zou Washing
ton niet voor een dergelijke samen
komst verlaten. Zijn uitnodiging
aan Stalin om naar Washington te
komen was echter nog steeds gel
dig. Truman zeide evenmin 't plan
te hebben een afgezant naar pre
mier Stalin te zenden.
Betreffende zijn verhouding tot
de minister van buitenlandse za
ken, George Marshall, verklaarde
hij, dat zij thans en vroeger in vol
komen overeenstemming met el
kaar waren. Hiermee gaf hij dui
delijk te kennen, dat hij wenste,
dat Marshall in zijn functie bleef.
Truman noemde Marshall een van
Amerika's grootste patriotten, daar
hij slechts uit vaderlands plichts
besef in dienst bleef. Marshall had
zich van de tijd af dat hij uit het
leger trad stèeds terug wensen te
trekken.
Marshall had, zo vervolgde de
president, een verklaring gereed
naar aanleiding van het voorstel
van Evatt en Lie. Hij, Truman,
keurde deze verklaring, die later
gepubliceerd zou worden, volledig
goed.
Deze persconferentie was de
eerste, die Truman na zijn verkie
zing hield.
Er zou geen speciale zitting van
het huidige congres bijeen geroe
pen worden. Senator Styles Bridges
had namelijk op een speciale zit
ting aangedrongen met het oog op
de situatie in China. Truman zeide
in contact te staan met de Chi
nese president.
Afscheidsvoorstelling
Julia Cuypers
In de Stadsschouwburg te Amsterdam
gaf mevrouw Julia Cuypers gisteravond
haar afscheidsvoorstelling als Ellonora
de Wilde in „lentewolken" van Herman
Roelvlnk.
Het ls een afscheid geweest, dat velen
naar de zaal aan het Leidsepleln had
getrokken en dat zich ontwikkelde tot
een grootse hulde aan deze 77-jarlge
vrouw, die nu reeds 70 Jaar toneel
speelt. Een kleine tentoonstelling van
foto's en krantenknipsels ln de grote
foyer gaf een beeld van de toneelloop
baan van deze actrice. En wat aan deze
expositie moest worden toegevoegd
werd wel gezegd door de lange rij van
sprekers en spreeksters die haar na af
loop van de voorstelling hulde brach
ten.
Een Brits sportvliegtulg ls gisteren
honderd kilometer ten Noorden van
Genua in de bergen neergestort. De
beide Inzittenden kwamen om het le
ven. Eén van hen was een Engelsman,
„Textieldistributie
moet verdwijnen"
Zo mogelijk in Juni van
het volgende jaar
„Wij moeten streven naar ophef
fing van de textieldistributie vóór
de Economische Unie met België tot
stand is gekomen, zo mogelijk dus
omstreeks JuniJuli van het vol
gende jaar. Dit zou kunnen gebeu
ren als de voorraad textielgoèderen
vóór dit tijdstip zo sterk wordt aan
gevuld, dat inplaats van honderd
textielpunten per jaar, honderdtwin
tig punten kunnen worden aangewe
zen". gaf een woordvoerder van het
Rijksbureau voor Textiel, drs. C.
Bak. gistermorgen als zijn mening te
kennen op het in Amsterdam gehou
den handelscongres.
„Nederland zou de overvloed van
textiel, die België op het ogenblik
reeds heeft, kunnen overnemen. Dit
lijkt een vrij eenvoudige oplossing,
die echter van de hand moet worden
gewezen als men bedenkt, dat hier
mede viermaal meer deviezen ge
moeid zouden zijn dan met de im
port van garens uit België. Uit deze
garens zou Nederland zelf de eind
producten kunnen fabriceren, zoa.ls
dit ook vóór de oorlog geschiedde.
(Van onze Haagse redacteur)
Nadat de ministerraad gister-
nacht tot ongeveer half één heeft
vergaderd, is door enkele ministers
het Nederlands standpunt naar
aanleiding van de besprekingen
tussen Stikker en Hatta nader ge- I
formuleerd. Waarschijnlijk zal dit
nog vandaag ter kennis worden j
gebracht van dr. Beel en van de i
adviseurs, die met minister Stikker j
naar Kalioerang zijn geweest.
Aangenomen wordt, dat deze ad
viseurs dan verder in rechtstreeks
contact met de Republiek zullen
treden, teneinde nadere ophelde
ring te verkrijgen van de Repu
bliek over bepaalde punten die in
het vorig onderhoud in Kalioerang
zijn gerezen.
Men neemt in welingelichte krin
gen aan. dat althans voorlopig geen
delegatie uit Nederland naar Indo
nesië zal gaan en dus eveneens, dat
ook "geen ministers uit Nederland
zullen vertrekken. In verband met
de spoed, welke zal worden be
tracht bij het opnieuw opnemen
van het contact, wordt zelfs niet
aangenomen dat mr. Blom nog zal
deelnemen aan de nieuwe bespre
kingen.
De ministerraad zal vandaag
weer bijeenkomen om de normale
zaken te bespreken, welke gisteren
door het lange overleg over de In
donesische kwestie niet aan de
orde konden komen.
Ratio Koster niet vrij
Het hoog militair gerechtshof heeft
gisteravond na raadkamer bet verzoek
van de verdediger van Ratio Koster,
om onmiddellijke invrijheidstelling van
1 zijn cliënt, afgewezen.
Rijst, olie en boter
Ter gelegenheid van de feestdagen In
December zal aan alle leeftijdsgroepen
honderd grom rijst op bon ter beschik
king worden gesteld. Deze rljstbon
wordt opgenomen ln de bonnenlijst van
2 December In dezelfde bonnenlijst
wordt een bon opgenomen voor 250
gram boter of margarine of 200 gram
vet boven het normale rantsoen voor
de leeftijdsgroepen A B en C. De leef
tijdsgroepen D en E ontvangen een ex
tra bon voor de helft van deze hoeveel
heid Tenslotte zal ln de bonnenlijst
van 16 December oen bon worden nnn-
gewezen voor alle leeftijdsgroepen voor
180 gram spijsolie
De Amerikaanse torpr.dobootjagers „Purdy" en Bristolbrengen een
operationeel bezoek van een week aan Amsterdam. Hedenochtend
kwamen zij in de haven aan en kozen ligplaats aan het Steenen Hoofd.
De schepen hebben een waterverplaatsing van 2200 ton en een beman
ning van 350 koppen. Zij zijn beumperid wet 6 kanons van 12.7 cm., op
gesteld in 3 geschuttorens, 12 mitrailleurs van 40 mm. 11 oelikons van
20 mm en 2 vijfling-torpedolanceerbuizen van 53.3 cm. Hun snelheid
bedraagt 36',mijl per uur. Beide schepen behoren tot de „Allen M.
Summer "-klasse en werden tn 1044 in dienst gesteld.
Beide partijen handhaven onverzettelijk
het eenmaal ingenomen standpunt
De Veiligheidsraad heeft gisteren op Joden en Arabieren een beroep
gedaan om onderhandelingen te beginnen over een permanente wa
penstilstand in Palestina en aan de Joden opnieuw het bevel gegeven
hun onlangs in de Ncgcb veroverde steunpunten prijs tc geven. Do
Veiligheidsraad nam zijn besluit nadat kort tevoren de Arabieren de
waarschuwing hadden laten horen, dat zij niet met de Joden zouden
onderhandelen en de strijd zouden aanbinden met iedere Joodse
staat, zolang deze zal bestaan. Tezelfdertijd hadden de Joden bekend
gemaakt, dat zij de Negeb, zelfs niet tijdelijk, zouden verlaten.
Bevredigende vergoeding bleef uit
Stakers van '44 wenden
zich tot regering
„Het spoorwegpersoneel moest
rekenen op een felle reactie van do
Duitsers. Deze hadden reeds eerder
in gevallen dat een staking alleen
maar de betekenis had van aantas
ting van hun gezag, maar hun oor
logvoering niet raakte wat met
de spoorwegstaking wel het geval
was op de meest meedogenloze
w\jze gereageerd. Dat dit by de
spoorwegstaking meegevallen is,
doet aan de waarde van de verzets
daad en het daarbU aanvaarde risi
co niets af".
Met een brief, waarin o.a. de hier
geciteerde zinsnede voorkomt, heeft
de personeelsraad der Nederlandse
Spoorwegen zich tot de minister
raad gewend, om een volledige ver
goeding toegekend te krijgen voor
de door het spoorwegpersoneel ge
leden stakingssehade, op dezelfde
voet als de toegekende vergoedin
gen wegens verzetsschade. Het
spoorwegpersoneel is echter tot
zjjn verbazing aldus de brief
bii het betrokken departement ge
stuit op de opvatting, dat de slacht
offers van de spoorwegstaking niet
als verzetsslachtoffers kunnen wor
den beschouwd, doch slechts aLs
gewone oorlogsslachtoffers.
Deze kwestie vraagt nu al sinds
de bevrijding om een regeling,
waarvan echter, ondanks een schrif
telijke toezegging, die de minister
van financiën in October 1947 deed,
niets is gekomen, doordat ln plaats
van de 80 tot 100 procent uitke
ring. die de minister in uitzicht
stelde, in totaal slechts een bedrag
van 33 procent was uitgekeerd.
Het spoorwegpersoneel schraagt
ztfn standpunt met uitlatingen van
toenmalige ministers o.a. van
prof. Gerbrandy voor radio-Oranje
en van oud-minister ir. TJromp, en
vraagt in de brief aan de minister
raad, de directie der N.S. volmacht
te geven tot het. treffen van een
voorlopige regeling om te maken,
dat het spoorwegpersoneel „de
waarde vergoed krijgt van de goe
deren, die in de strijd verloren gin
gen".
Bij beschikking van de minister-pre
sident. minister van algemene zaken,
de irllnlster van overzeese gebiedsdelen
en dc minister zonder portefeuille is
aan Raden Abdoelkadir Wldjojoatmodjo
op zijn verzoek op de meest eervolle
wijze, gerekend van 1 November 1948,
ontslag verleend als voorzitter van de
delegatie, ingesteld bij koninklijk be
sluit van 15 December 1947. onder
dankbetuiging voor dc vele en gewich
tige diensten, door hem in moeilijke
omstandigheden den lande bewezen.
De hoogleraren Piccard en Cosijns zijn in België teruggekeerd na de
mislukte duikproeven met de Bathyscaphe. De terugtocht werd gemaakt
per vliegtuig in gezelschap van mevr. Cosijns en de heren J. van den
Eeckhoudt( G. Marlier, Algost, Ockum en Jacques Piccard. Op het vlieg
veld Everè bij Brussel werd het gezelschap begroet door de directeur
van het Nationaal Instituut voor Wetenschappelijk Onderzoek, de heer
Willems, en de dames Piccard, Eeckhoudt en Marlier.
Nederlands schip op
Theems gezonken
In de nacht van Dinsdag op
Woensdag is het Nederlandse mo
torschip „Quo Vadis" buiten de
mond van de Theems gezonken,
Naar verduidt zijn tien leden van
de bemanning door een voorbij
komend Engels motorschip opge
pikt. Zij ziin te Southend aan land
gebracht. Een vrouw en een kind
behoren tot de geredden.
Wel zaclu weer maar nog
peen records
De laatste dagen worden we gc-
tracteerd op een. we zouden haast
zeggen, heerlijk lente weertje. Voor
al in dc middaguren doet de tem
peratuur niet vermoeden dat de ka
lender 16 November aanwijst. Men
is al geneigd te gaan spreken van
abnormaal hoge temperaturen voer
de tijd van het jaar en men denkt
reeds aan records. Maar hier zijn
wij nog wel oven vanaf. Bii infor
matie bij het K N M-I te De Bilt
bloek ons dat de hoogste tempera
tuur eergisteren .(Maandag) 13 gr.
Celsius was. Het vorig jaar werd op
21 November een temperatuur van
16 graden geconstateerd. Van een
record breking is dus nog geen
sprake!
Weerbericht
LATER TOENEMENDE WIND
Weersverwachting
geldig tot Donder-
dagavond.
Aanvankelijk: en
kele plaatselijke
opklaringen. h»rr
en daar vorming
van nevel of mist,
weinig wind. La
ter: meest zwnar
bewolkt mot, nu» cn
dan enige regen of (7
rilotregen en voor
al aan de kust aanwakkerende
tussen Zuid en Zuid-West. Weinig ve
andering ln temperatuur.
18 Nov.: Zon op 8 05. onder 16 45.
Maan op 17.22, onderJ 10 21
ivlnd
Met aannemen van het wapen-
stilstandsplan waren vier stem
mingen gemoeid. Twee delen van
het plan werden aangenomen met
8 tegen 0 stemmen, waarbij Rus
land. de Oekraine en Syrië zich
van stemming onthielden. Bij een
derde stemming van 8 tegen 1
stem Syrië stemde tegen. Rus
land en de Oekraine onthielden
zich keurde de Raad dat deel
van het plan goed, dat betrekking
heeft op het uitvaardigen van een
wapenstilstand.
Een vierde stemming bleek
noodzakelijk door e"u poging te
elfder ure van Syrië om de order
aan Israel tot terugtrekken uit dr
Negeb uit te breiden tot Galilea,
waar Israel de laatste maanden
aanzienlijke veroveringen op de
Libanezen boekte. Dit leverde
slechts drie, stemmen op België.
China en Syrië terwijl de-andere
acht landen zich van stemming
onthielden.
Voordat de Veiligheidsraad het
verstrekkende wapenstilstandsplan
aanvaardde, werd een nog ver
strekkender voorstel van de Rus
sen verworpen, dat bevel tot .for
mele vredesonderhandelingen' wil
de geven. De meerderheid nam het
standpunt in, dat de Veiligheids
raad slechts het beëindigen der
vijandelijkheden kan bevelen, ter
wijl de kwestie van de definitieve
vredesregeling diende te worden
behandeld door de volledige zitting
der Algemene Vergadering.
De Joden begroetten het beroep
op wapenstilstandsonderhandelin
gen als een eerste stap naar een
formele vredesregeling, maar hun
standpunt in de Negeb-kwestie
stelt de Raad voor nieuwe proble
men.
IV
Nanking, zo meldt Reuter, was Dins
dag „een stad der droefenis", toen van
het front werd vernomen, dat de door
de communisten geleide troepen om
Hsoetsjou zijn heengetrokken en Soeh-
slen hebben veroverd. 250 k m. ten
Noorden van de hoofdstad. Volgens mi
litaire bronnen te Nanking zijn bijna
honderdduizend manschappen van de
regering op weg naar het gebied van
Sochsicn, waar een beslissende slag
zou plaats hebben.
Dc berichten over Hsoetsjou zelf zijh,
zoals tevoren gemeld, verward. Indien
de stad gevallen zou zijn. dan ligt tus
sen de Noordelijke rode legers en Nan
king als laatste regeringsbastion Peng-
poe. 240 k m. van Nanking.
Volgens de laatste berichten stromen
tachtigduizend door de communisten
aangevoerde manschappen naar Peng-
poe. Het wachtwoord van de regering
is nog immer „noch capitulatie noch
terugtocht" maar verscheidene hoge
regeringsfunctionarissen hebben toege
geven aan dc toestand te wanhopen.
In Noord-Mandsjoerije trekken de
Noordelijke troepen nog steeds naar de
Grote Muur om zich te voegen bij de
door de communisten geleide concen
traties bij Foening, 280 k.m. ten Oosten
van Peking. In dc ..zak" van Peking
hebben de regeringsstrijdkrachten hun
linies verkort en zijn een gedeeltelijke
terugtocht naar Loeanhslen. 170 km.
ten Noordoosten van Tientsin, begon
nen. Beweerd wordt, dat gemotoriseer
de eenheden der regering voortdurend
uit Peking naar het Zuidoosten trekken
(via Tientsin) ter verdediging van de
mijnstreek.
Officiële berichten uit de hoofdstad
Nanking spreken een geheel andere
taal. Volgens deze berichten (uit rege-
Tingsbron dus) zouden alle communis
tische troepen rondom Hsoetsjou in een
wanordelijke terugtocht zijn en zouden
daar 93.000 communisten zijn gesneu-
Russen eisen Oostenrijks
spoorwegmaterieel
De Oostenrijkse kanselier, dr. Leopold
Flgl, heeft Dinsdag in de ministerraad
medegedeeld, dat de Sowjets er op had
den aangedrongen 540 locomotieven en
5575 spoorwagons, die als oorlogsbuit
werden beschouwd, tegen het eind van
de maand over te dragen. Met de over
dracht van dit materieel was reeds een
begin gemaakt, zei Flgl.
veld.. De communistische troepen, van
wie werd gezegd dat zij Soehsien had
den veroverd, zouden gevlucht zijn
over de grens tussen de provincies
Sjantoeng en Kiangsoe.
Dr. Wellington Koo, de Chinese am
bassadeur te Washington, heeft bij het
Amerikaanse State Department aan
gedrongen op een „duidelijke verkla
ring over de Amerikaanse politiek
jegens China". Een verklaring van
steun, sympathie en solidariteit zou het
moreel van dc Chinese militairen en
burgers verhogen, aldus dr. Koo.
Oosteuropees goud moest strijd tegen het
plan-Marshall gaande houden
De Franse Nationale Vergadering is gisteren weer bijeengekomen om
een lang relaas van minister Jules Moch (binnenlandse zaken» aan te
horen over de stakingen en de communistische sabotage. De zitting ver
liep rustig, hoewel minister Moch zich verscheidene keren scherp richtte
tot de communistische afgevaardigden maar deze hadden kennelijk
de opdracht gekregen, incidenten tc vermijden, zo schrijft Reuter.
Moch gaf een uitvoerig overzicht
over de gebeurtenissen in cn rond
om de Franse mijnen en hij viel bij
herhaling fel uit. „Dit was geen
actie van vakverenigingen dit is
revolutionnaire actie," zei hij. doe
lend op de sabotage „die kennelijk
geschiedde op bevel van hoger
hand". aldus de woorden van de
minister. Hij staafde zijn bewering
door weer do bekende instructie
van de inmiddels overleden Com-
inform-secretaris Zjdanof voor te
lezen, waar in stond dat „zelfs als
de diplomatieke spanning zou ver
minderen. de communisten in West-
Europa moesten voortgaan met hun
strijd tegen het plan-Marshall cn
dat een diplomatieke Godsvrede
slechts een episode zou zijn in de
oorlog tegen het Westerse kapita
lisme. dot op de knieën moest wor
den gebracht".
De gelden, die de commr.nisten
ter ondersteuning van hun actie uit
landen achter het IJzeren Gordijn
hadden gekregen, waren, zo ont
hulde minister Moch overgemaakt
door de Banque commercial? pour
l'Europe du Nord. een bank. die
voor de wet Frans was doch in
werkelijkheid het eigendom is van
twee Russische banken. Nog zeer
onlangs was goud van de Comm-
form tot een bedrag van meer dan
een milliard francs Frankrijk bin
nengebracht.
Voorts waren, zo vertelde de mi
nister. enige Roemeense diploma
tieke ambtenaren betrokken bij het
verlenen van geldelijke steun aan
de stakers. Ik veronderstel, aldus
Moch, dat de Roemeense regering
niet op de hoogte is van de activi
teiten van sommige harer agenten
en dat zij hen wel zal willen instru
eren. zich niet te bemoeien met on
ze binnenlandse aangelegenheden
De debatten over Moch's verkla
ring beginnen vandaag.
Dammen
De uitslagen van de partijen, ge
speeld in de 4e ronde van het Lour-
nooi om het wereldkampioenschap
dammen luiden:
Roozenburg (Ned.)Laros (Ned.)
20; Demesmaecker (België)
Keller (Ned.).,02; Post (Frank
rijk)Rostan (Zwitserland) 20;
Verpoest (België)Chiland (Frank
rijk) 20: Ghestem (Frankrijk)
Pérot (Frankrijk) 20.
De stand luidt na de 4e ronde:
1. Roozenburg 8 punten; 2 en 3.
Keiler en Verpoest 6 punten; 4 en 5
Ghestem en Post 5 punten; 6 Pérot
3 punten; 7 en 8 Chiland en Demes
maecker 2 punten; 9, 10 en 11 La-
ros, Rostan cn Van der Staay 1
punt. De 5e ronde wordt vandaag
in Den Haag gespeeld.
BELGISCHE ELFTAL
SAMENGESTELD
Het Belgische elftal dat Zondag
21 November te Antwerpen tegen
Nederland uitkomt, is als volgt sa
mengesteld:
doel: Meert Anderlecht)achter:
Aernaudts (Berchem) en Anoul
(F. C Luik), midden: Coppens (F.
C. Mechelen), Carré (F. C. Luik)
en Henriet (S. C. Charleroi); voor:
Appeltans (St Truyen), Van Steen-
lant (St. Nicolaas), Mermans (An
derlecht), Chaves d'Agullar (La
Gantoise) en Mannaerts (R C.
Mechelen). Reserves: Dedopt (Ant
werp. F. C.Hendrlckx (Lyra),
de Buck (Aalst) en Govard (F. C
Luik
Sam Hill is van beroep
hoofd van een middelbare
school te West-Denver.
En in zijn vrije tijd jaagt
hij op ratelslangen om
dat het zo leuk is.
Hij zegt, dat hij dit een
echte ontspanning vindt
en hij kan het weten, want
hij heeft het al 36 jaar ge
daan en in die tijd zonder
ooit gebeten te worden
bijna 20.000 ratelslangen
verschalkt.
Hill houdt stokstijf vol,
dat het jagen op ratelslan
gen helemaal niet is wat
ae meeste mensen denken,
n.l. een buitengewoon ge
vaarlijke om niet te zeg
gen hoogst onaangename
tijdpassering.
Tijdens de oorlog heb
ben Hill en twee jachtge
noten honderden ratelslan
gen naar de dierentuin te
Chicago verzonden, waar
het slangengif werd ver
zameld voor de vervaardi
ging van een geneesmiddel
tegen slangenbeten. Hill
veronderstelt, dat het gif
tevens werd gebruikt voor
de vervaardiging van en
kele min of meer gehei
me middelen, waarvan op
zijn minst één aan gewon-
geschoven en als men
zorgt, dat hij vlak achter
de kaak zit. kan men vol
gens Hill zonder gevaar
met het ondier doen wat
men wil.
de soldaten werd toege
diend tegen shock.
Hill is in 1912 met het
jacht maken op ratelslan
gen begonnen Hij was
toen een jong onderwijzer
te Wyoming.
Om ze levend te pakken
te krijgen maakt hij ge->.
bruik van een metalen
roede van ongeveer een
meter lengte met. een lus
van metaaldraad aan het
ene einde, die lus wordt
over de kop van de slang
Er zijn 22 verblijfplaat
sen van ratelslangen. di<>
door Hill en zijn jachtge
noten George Heywood
en dr Everett, beiden uit
Denver regelmatig wor
den bezocht.
Hill vertelde, dat een
van de grootste daarvan
zich bevond tussen de rot
sen in de nabijheid van
Craig in Colorado.
„Daar plachten 3000 tot
5000 ratelslangen de win
ter door te brengen" zeide
hij, „en niet zelden vingen
wij op één enkele dag m
de lente of de herfst niet
minder dan 600 exempla
ren."
„Eens zag ik een hol. zo
groot als twee kamers,
waarvan de bodem bedekt
was met een dikke massa
slangen Het leek of er
een oosters tapijt op de
grond lag
Hill en Hevwood bewe
ren. dat ratelslangengif.
door de mond genomen,
onschadelijk is.
Heywood heeft eens de
gifttanden van een grote
ratelslang, die hij in een
van zjjn handen hield „ge
molken". Het gif, dat op
citroensap leek. werd op
gevangen in een kopje.
Heywood doopte een vin
gertop in het kopje en lik
te haar af om de kwali
teit vast te stellen. De toe
schouwers huiverden,
maar de snoeper bleef er
gezond bij.
■\17ELK een grondeloze verwor-
ding moet er geheerst heb
ben ln de geesten van hen, die
thans als „beulen van Amers
foort" te Amsterdam terecht staan.
Hoe is het woord mens hier ont
aard; wat zijn woorden als „beul"
en „moordenaar" eigenlijk nog
zachtaardig als men ze toepast op
hen, die in het kamp Amersfoort
weerloze mensen te bewaken kre
gen en instede van ze te bewa
ken, hen moedwillig havenden,
vernielden, vertrapton
Men vraagt zich af, hoe het mo
gelijk was, dat lieden, die eens
eerzame beroepen uitoefenden als
metselaar, timmerman, schaapher.
der, metaalbewerker, konden af
dalen tot zulke diepten van per
versiteit. Doodgewone mensen,
misschien wel, ééns. eerzame huls.
vaders en nette burgers.
Maar er kwam in hun land een
systeem, het Hitler-systcem; en
dat kende geen menselijke waar
digheid, het kende slechts macht
machtswellust. Die macht en
die machtswellust werden hun
aangeprezen, elke dag weer, ln
hitsende redevoeringen en felle
geschriften. Het leerde hun, dat
Duitsers wezens waren van ho
gere orde dan andere mensen; het
leerde hun, dat het doel de mld-
aelen heiligt, dat terwille van Le-
bensraum aHes geoorloofd was.
Het leerde hun, dat alle Joden
rücksichtslos uitgerooid moesten
worden, dat Polen niet op één lijn
weren te stellon met Duitsers en
toen de oorlog met Rusland
kwam dat Russen barbaren wa.
ren. In de Duitsers werd. iedere
normale menselijke drift afge
stompt en de machtswellust werd
stelselmatig aangehitst, met alle
gevolgen ervan.
De beulen van Amersfoort ver
dienen hun gefechte straf. Nie
mand zal hot ontkennen. Het sys-
teem, dat zulke onmensen schiep,
ls vernietigd. I s het vernietigd?
Is de machtsdrang, de machts
wellust uitgebannen? Zijn alle
mensen, ln alle landen ervan over
tuigd, dat het streven naar macht
noodzakelijk de geesten vergiftigt
en mensen tot beulen maakt?
Heeft de mensheid de les ge
leerd, die koningin Juliana ons
voorhield bij haar inhuldiging: „In
de laatste twintig jaar hebben ln
de wereldgemeenschap misdaden
plaats gegrepen, zo groot, dat
men zich die niet tevoren had
kunnen voorstellen.... Geen be
tere wijze om dit kwaad te bestri],
don dan het opvoeden van onze
Jeugd tot vrije mensen met een
geestelijk fundament, met een
sterk verantwoordelijkheidsge
voel voor do modemens, met eer
bied voor alles wat leeft en groeit
en voor eens anders diepste
overtuiging."
Dat heeft Hitier hun niet geleerd.
Vandaar „Amersfoort".
'"FELKENS als gruwelen uit de
A bezettingstijd aan de orde
komen, voelen we woede teqen de
nazi's In ons rijzen. En ofschoon
v/ij ervan overtuigd zijn, dat het
merendeel der Duitsers in Hitler
geloofde, zolang zijn macht leek
te zullen zegevieren, toch, we mo
gen niet vergeten, dat er ln die
poel van verdorvenheid ook, als
verscholen, tere plantjes wellicht,
andere gevoelens hebben geleefd.
We denken aan een boek van de
Duitse schrijver Ernst Wiechert,
die de oorlog in een concentratie-
kamD doorbracht; het is na de
oorlog verschenen. Dit boek, „Die
Jeromlnkinder", is vervuld van
een zo diepe, religieuze levens
liefde, van zulk een innige eer
bied voor alles wat leeft en groeit,
van een zo zuivere bekommernis
nr.et alle leed onder de mensen,
dat een Nederlander zich nauwe
lijks kan voorstellen, dat een
Duitser het schreef. Het is de fel
ste veroordeling van mensen-ver
wording door macht, die wij in
lang gelezen hebben.
Een van de aangrijpendste scè
nes is deze: In hol dorp, waar de
familie Jeromin woont, komt een
predikant, Agrlcola. Hij heeft de
stad verlaten, omdat het grenzen
loze leed onder de mensen hem te
sterk aangreep. Zijn geloof heeit
hij er bij verloren. Nu gaat hij
v/erken ln het kleine dorp. Mis
schien zal God hem hier tonen,
waarom er zoveel leed ln de we
reld is. Maar er komt een ziekte
en alle kinderen sterven. Het ge
was wordt aangetast en het ver
gaat. Zijn vrouw verlaat hem,
want hij is niet rechtgelovig meer.
Van zijn vrienden v/orden er ver
moord. Dan vloekt hij zijn God in
de felste bewoordingen; hij wordt
een dronkaard. Maar door al die
„openbare zonden" heen blijft hij
voorstelen met de godheid, met het
leven, met het leed. Ontoeganke
lijk is hij, verwilderd, vervreemd,
een wrak.
Dan, bij een vechtpartij in het
dorp. waarbij de ex-predikant
aanwezig is, wil een dronken
marskramer een kreupele jon
gen, die hij ten onrechte van
diefstal van zijn mars verdenkt,
doodslaan. De predikant springt
ei tussen en vangt de slag op.
Bij zijn graf spreekt een collega.
Diens grafrede kan ln één zin
worden samengevat: „Niemand
heeft groter liefde dan dit, dat hij
zijn leven zet voor zijn vrienden."
Een mens kan grondeloze diep
ten van verwording bereiken; hij
kan ook schijnbaar onbereikbare
hoogten van verantwoordelijk
heidsgevoel voor de medemens
bereiken.
Wat het machtssysteem voor
mensen schept ziet men ln „Amers-
foort".
Voor dat andere fundament,
dat van eerbied voor alles wat
leeft en groeit, ddórvoor zijn do
duizenden martelaars ln de bezet
ting, in de vele kampen, gevallen.
