Albert Sc-
Bouwondernemers laten hun
protest horen
vam isjian
ons
GEESTELIJKE EPIDEMIEEN ALS
STUDIEOBJECT
Veertien uur lang muziek!
Vrijdag 19 November 1948
DE EENVOUDIGE KANTEN VAN EEN GROOT MAN
Veelzijdig geniaal toch gewoon
CCHWEITZER, alleen zijn naam al wekt btf hen, die ooit van hem
hel fj10 e,b.ben' ontro"ing en bewondering. Schweitzer is immers
het genie, de filosoof en de theoloog, de medicus en de organist, die
zekei drie professoraten zou kunnen vervullen en bovendien een der
™°J^£C?nhe?torgamsten van zou kunnen zijn, als hu dit niet
opgeofferd had aan zijn roeping: wat licht te brengen in het donkere
Afrika. Ah jaren werkt hij in Lambarene. in het hospitaal, dat hu zelf
gebouwd heeft, om zijn gaven in dienst te stellen van de meest-hulpe-
lozen dezer werela: melaatse negers.
Een leven in dienst
van anderen
Voor Schweitzer begint de werk
dag 's morgens om half zeven. Tot
's avonds zeven uur heeft hij zijn
handen vol aan alles wat het hos
pitaal van hem vraagt: zijn me
dische werk, maar ook het organi
satorische en het technische. Dr.
VOOR HET KIND
Q TELT u zich eens voor, dat u
voor een week of zes een
vreemd kind te logeren kreeg,
een blind kind bijvoorbeeld, of
een idioot of een misdadig kind.
Dat zou u, die gewoon bent, ge
zonde en normale kinderen om u
heen te hebben, wel even van de
wijs brengen. Zo'n kind vraagt
veel zorg en extra aandacht, veel
meer dan menigeen denkt. Het zou
waarlijk niet meevallen, dit kind
zo te verzorgen, dat het zich ge
lukkig zou voelen. Van de meesten
van ons .rou dat al te veel opoffe
ring vergen; we hebben immers al
handen vol aan onszelf, aan onze
eigen kinSerèn?
En toch, hebben deze kinderen
niet evenveel recht op een beet
je geluk als wij? Meer: moet niet
al het mogelijke geprobeerd wor
den, hen weer in een recht spoor
te brengen? Onze medische we
tenschap is heel ver en onze mo
derne opvoedingsmethoden kun
nen moooie resultaten afwerpen.
Het is niet ondenkbaar meer dat
doofstomme kinderen, zij het met
eniae moeite, deel kunnen nemen
aan het gewone leven en uit kin
deren uit a-sociale gezinnen kun
nen mensen groeien, die heel goed
meekunnen in de maatschappij.
Dat kan niet als zij aan hun lot
overgelaten worden. Is er iets hul-
pelozers denkbaar dan een blind
kind? Kan men het een kind, dat
in zijn omgeving nooit iets anders
gezien heeft dan vloeken, stelen
of nog erger, verwijten, dat het
ook gaat vloeken, stelen en in de
gevangenis komt? Zij gaan ten on.
der als er niet een vaste hand is,
die zij kunnen grijpen, die hen uit
de misère trekt.
PJIE handen ztjh er, liefdevolle
handen, die deze kleine le
vens vormen en leiden. In een
kleine vierhonderd inrichtingen
stoeien, leren en werken de mis
deelde kinderen, die anders voor
galg en rad zouden opgroeien of
verwaarloosd, of voor hun leven
geestelijk geknakt zouden zijn.
Dat vraagt veel zorg, veel aan
dacht, veel opoffering, maar het
gebeurt en de resultaten zijn ver-
assend.
Br is in ons blad al eerder over
geschreven: In Ermelo worden
meer dan vierhonderd kinderen,
die geestelijk onvolwaardig zijn,
verzorgd. Zij Roeien op in een
lichte gezonde sfeer, leren er een
vak en komen na hun een en
twintigste jaar in de maatschap
pij. Een deel verongelukt weer;
het tekort aan geestelijke vermo
gens kan nu eenmaal niet aange
vuld worden. Een ander deel
slaagt, is voor het leven gered.
In Valkenheide, het instituut van
de hervormde kerk, wordt getui
nierd, gezaagd en getimmerd door
jongens, die allemaal wat op hun
kerfstok hebben. De leiders scha
ven en timmeren ook, aan hun
karakters, en zo slagen zij erin,
van boefjes eerlijke arbeiders te
maken.
Twee voorbeelden zijn gauw
neergeschreven. Maar wie dit
werk niet van dichtbij gezien
heeft, weet niet wat het van» de
leiders vergt. En wie het wel ge
zien heeft, weet evenmin vrat het
zeggen wil, dag en nacht met deze
kinderen op te trekken, dag en
nacht, jaren achtereen.
NU hebben deze directeuren,
leiders, en leidsters behalve
de talloze moeilijkheden met hun
pupillen, voor wie zij hun leven
geven want heus, daar komt
het op neer nóg een moeilijk
heid: het werk moet betaald wor
den en alle Inrichtingen, institu
ten en tehuizen voor de kinder
bescherming kampen met een
chronisch geldgebrek. Het schijnt
in Nederland het noodlot van
deze instellingen te zijn, dat zij
nooit eens royaal met geld om
kunnen springen, dat het allemaal
zuinigjes aan moet gaan en dat
ook op de noodzakelijkste uitga
ven bekrompen moet worden.
Eigenlijk is dat heel erg. Voor
die leiders en voor die .kinderen.
Die leiders zorgen er toch maar
voor, dat u en ik deze kinderen
niet te logeren hoeven te vragen-
zij knappen het wel op. En die
kinderen: zij kunnen niet buiten
hulp en leiding. Als daar geld
voor nodig is, dan moet dat geld
er komen.
Nu wordt er van ons een offer
gevraagd. Niet eens zo'n groot
offer* we worden alleen maar
aangespoord, wat kinderzegels te
kopen. Ze zijn een paar centen
duurder dan andere, zo weinig
dat je het nauwelijks merkt in je
portemonnaie. Wat is dit offer
klein vergeleken bij de opoffe
ring, die de leiders van de inrich
tingen zich gétroosten. Wat is dit
een luttel gemis vergeleken bij al
les, wat deze misdeelde kinderen
moeten missenl
OBKE
Schweitzer is niet alleen geleerde,
ook een man van de practijk. Na
tuurlijk staat het ziekenhuis onder
zijn toezicht, maar ook de groen-
tentuin en de plantage hebben zijn
zorg. Deskundig plant hij bomen
en m het telen van gewassen is hij
zeer bedreven. Hij is een bekwaam
tuinman.
De havenstad Port Gentil heeft
geen waterleiding, het ziekenhuis
Lambarene. dat ver in het binnen
land ligt. wel. Schweitzer heeft een
wel geslagen, een pomp aangelegd
en reservoirs gebouwd. Nu kunnen
negers en blanken overvloedig wa
ter gebruiken in het droge seizoen
en als de pomp defect is, gaan de
zwartjes naar Schweitzer want hij
weet hoe het apparaat werkt.
Lambarene ligt aan de Ogowe-
rivier, die nu eens hoog, dan eens
laag staat. Dus bouwde Schweitzer
een steiger met zes verschillende
hoogten, zodat de kano's bij elke
waterstand zonder bezwaar kunnen
aanleggen. Schweitzer is een han
dig technicus.
Niets is onbelangrijk
De Franse gouverneur-generaal
zou op bezoek komen en Schweit
zer stond erop. dat alles er netjes
uit zou zien. Onze berichtgeefster
trof hem aan, terwijl hij aandacn-
tig de wanden van een barak aan
het schilderen was.
Laat mij dat toch doen, vroeg
zij, want hij had immers belang-
ALBERT SCHWEITZER,
de veelzijdige
rijker zïiken aan zijn hoofd.
Erg vriendelijk van je maar
ik geloof niet dat jij het kunt. Het
moet erg zorgvuldig gebeuren!, en
er volgde een minutieuze uiteen
zetting over een streepje zus en een
randje zo.
Dat is Schweitzer ook: niet de
man die meent, omdat hij over bij
zondere gaven beschikt, te groot te
zijn voor het onbelangrijke werk.
Ook de schijnbaar luttelste bezig
heden verricht hij met evenveel
toewijding als het schrijven van
een boek over cultuurfilosofie.
Schweitzer heeft ook nog tijd
voor zijn dieren: antilopen, hon
den, vogels. Kleine vogeltjes, uit
het nest gevallen, voert hij met een
stokje en wie hem daarmee bezig
ziet zou denken dat hij niets an
ders te doen heeft. Eens brachten
de negers een pelikaan bij ^hun
•grand docteur'. Ze hadden het
beest bij de rivier gevonden; hij
kon niet meer vliegen. Schweitzer
ontfermde zich erover en zorgde
iedere dag voor vis, wandelde elke
morgen met het zware dier onder
zijn arm naar de rivier en liet het
zwemmen, 's Avonds natn hij het
mee naar zijn werkkamer (tegelijk
slaapkamer, ontvangkamer en ma
gazijn) en daar zette hij de vogel
op een stok voor het raam tegen
over zijn bureau. De pelikaan is
net als zijn honden, zeer aan hem
gehecht.
Als Schweitzer een kwartiertje
over heeft, studeert hij als een
schooljongen op zijn piano, meest
Bach. En 's avonds om een uur of
zeven, als zijn werk als zendeling,
medicus en leider van een grote
kolonie achter de rug is, begint zijn
werk als filosoof. Soms werkt hij
aan een preek, meestal schrijft hij
aan zijn boek, tot één, soms tot
twee uur in de nacht. Maar hoe
laat het ook wordt: iedere morgen
om half zeven is hij weer aan het
werk, iedere dag, zonder onderbre
king, zonder de wekelijks terug
kerende rust van een Zondag. Al
tijd is hij bezig, rustig en met een
toewijding, die imponeert. Hij
heeft altijd tijd voor iedereen en
toch verzet hij het werk van vijf
anderen.
Soms krijgt hij uitnodigingen
om ergens te komen spreken. On
langs vroegen universiteiten in
Zuid Amerika of hij een aantal
colleges wilde komen geven. Hij
zou met een vliegtuig gehaald wor
den.
Wat denken deze mensen wel,
was zijn commentaar. Daar heb ik
immers geen tijd voor?
Schweitzer heeft één doel voor
ogen en al het andere, het mag nog
zo aanlokkelijk, belangrijk of plei-
zierig zijn, moet wijken. Dat is
voor hem de natuurlijkste zaak,
even natuurlijk als dat hij zich het
lot aantrekt vao de minstbedecl-
den en van hen, die veronacht
zaamd worden.
73!
Op de reis naar Europa kwam
Schweitzer in een Afrikaanse ha
venstad aan. waar hij twee dagen
moest wachten. Hij werd door
vrienden ontvangen, die hem in de
gelegenheid stelden, weer eens een
kerkorgel te bespelen. Dat had hij
in tien jaar niet gedaan.
Het was ontroerend mooi en zijn
vrienden rustten niet voor de grote
Bach-vertolker had toegezegd, de
volgende avond voor een kleine
kring nog eens te spelen.
De andere dag heeft Schweitzer
van 's morgens negen tot 's mid
dags half vijf gestudeerd voor dit
.concert'. Als iets waard is om te
doen is het immers ook waard, het
goed te doen?
Gaat Schweitzer weer terug
naar Afrika?, vroegen wij.
De zwartjes reKenen er vast
op want. zo zeggen zij, hier ligt
zijn hart. En zij hebben gelijk. Hij
zelf weet het nog niet. Hij is al
die en zeventig!
Drukbezochte bijeenkomst van werkgevers
in het bouwbedrijf in Tivoli
Samenwerking
ontbreekt
In de residentie zijn tal van particuliere huizen in gebruik als rijks-
bureaux. Teneinde deze woonruimte weer aan haar oorspronkelijke be
stemming terug te geven, wordt aan de Alkemadclaan een aantal ba
rakken gebouwd Deze worden ingericht ter huisvesting van de bureaux
van het ministerie van Wederopbouw en Volkshuisvestingthans onder
gebracht in het flatgebouw Duinwijck.
Britse ambassadeur houdt
receptie in Den Haag
(Van onze Haagse redacteur)
In verband met de geboorte van
de zoon van prinses Elisabeth en
Philip, hertog van Edinburgh zal
de Britse ambassadeur in Den Haag,
sir. Ph. Nichols. Zaterdagmiddag in
de ambasade aan het Westeinde in
Den Haag een receptie houden, waar
alle Britse onderdanen en Britse
vrouwen, die met Nederlanders zijn
gehuwd, en in Nederland verblij
ven, welkom zijn.
Ook voor de ziekten der massa moet
een geneesmiddel zijn
Wanneer een enkeling ziek wordt of een groep mensen door besmet
telijke ziekten wordt gegrepen,-is dat niet ongewoon. We verbazen er
ons ook niet over, als een mens krankzinnig wordt, maar als een hele
groep mensen, je zelfs hele volkeren tekenen van krankzinnigheid ver
tonen, lijkt dit vreemd. Pas gedurende de laatste jaren heeft de weten
schap vastgesteld, dat er zo iets bestaat als geestelijke epidemiccn. Er
zijn studies en analyses van gemaakt en voorzorgen zijn genomen om
dergelijke epidemiecn te beperken.
weken na de bevrijding, een na
sleep van de moeilijke jaren. Ieder
een weet, dat vermoeide of honge
rige massa's twist uitlokken en
vaak op „krankzinnige'' wijze alles
vernielen, ook voorwerpen, die zij
feitelijk hard nodig hebben.
Een redevoering, een boek een
natuurverschijnsel of een poli
tieke leuze kan de druppel zij»,
die de emmer doet overlopen.
Denken we aan dc Franse re
volutie; de redevoeringen, die
gehouden werden, leidden tot
vreselijke gebeurtenissen.
Voorbeelden
De bekende zenuwarts, prof. Op-
penheim, schreef destijds over een
epidemie, die ontstond na een le
zing over aderverkalking. De mees
te inwoners van de betrokken stad
kregen plotseling verschijnselen
van aderverkalking en wekenlang
werden de wachtkamers der plaat
selijke artsen bestormd.
Een psychische epidemie kan
plotseling, doch ook geleidelijk be
ginnen. Zodra ergens gezamenlijke
vrees voor oorlog opsteekt, ont
staan massa-epidemieën, wordt
men bang voor spionnen, gaat mep
hamsteren en dergelijk*?. Wij heb
ben ook gehoord van de lynchex-
als
In het gebouw Tivoll te Utrecht werd
Donderdng een bijeenkomst gehouden
vnn werkgevers In het bouwbedrijf
Deze vergadering, welke was uitge
schreven door het bestuur van de Raad
van bestuur bouwbedrijf en van de be-
drllfsaroen houwindustrie was dermate
druk bekocht dat de verschillende zalen
van Tl^oll de aanwezigen niet konden
hergen en een groot gedeelte de uit te
soreken redevoeringen in het N.V. Huls
moesten eaan beluisteren.
Niet minder dan 8400 aannemers wa
ren van heinde en ver naar Utrecht ge
komen om een kraehtir r>rotest te laten
horen tegen de mantrepelen van Over
heidswege die IngAan tegen de belan
gen van de ondernemers tn de houw-
bedrllven en zelfs hun voortbestaan in
gevaar brengen.
Tr J. J G van Hnek uit Lelden kon
bil de ooentng van de vergadering een
groot aantal penodlprien verwelkomen,
waaronder regerl nes vertegenwoordigers,
bucomeestors en wethouders van ver
schillende Nederlandse gemeenten.
Ir Van Hoek wees er oo dat deze
hiieenkomst beleed Is om een helder
licht te woroen on d" moeilijke situatie
waarvoor de ondernemers In het bnnw-
hedrlif zich onder de huMlee oms»an-
dleheden zien PeD'aat«t Het doel van
d«re bijeenkomst le tilt nood r?eboren
Het contact dat de organisaties met het
overheidsapparaat hebben Is verbijste
rend klein Ook de samenstelling van
het centraal orgaan voor de wedor-
onhotiw en bnuwnllverhcid wekt teleur
stelling on In hnuwbedrHfkrlneen en
bil de samenstelling van het ontwerp
voor de Archlteetenwet ontbreekt even
eens de samenwerking. Tegen dit alles
moeten de werkgevers hun stem laten
horen een waarschuwend woord om
niet verder te gaan on de Ingeslagen
weg. De wederonbnuw van Neder
land hangt grotendeels hiervan af.
Op elk terrein kan het
euvel zich openbaren
Op het gebied van de politiek,
de economie, de kunst, ja zelfs op
het gebied van mode en sport, in
alle rangen en standen komen deze
epidemiecn voor. De hele geschie
denis geeft er voorbeelden van en
wij zijn er in de laatste jaren zelf
getuigen van geweest hoe een groot
volk werd aangetast door een po
litieke epidemie. Een nieuwe mode,
die als een lopend vuurtje in de
vrouwenwereld om zich heen
grijpt, het enthousiasme, dat tol
een ziekelijke opgewondenheid
leidt van menigten, die sport- of
filmsterren begroeten, ook 'dat is
soms ziekelijk. Indien u de enke
ling zou vragen wat er nu voor
bijzonders aan zijn „ster" is, zou
hij dat niet kunnen beantwoor
den. Maar toch staat hij uren op
het dak of hangt hij uren in een
lantaarnpaal te wachten om een
glimp van zijn ster op te vangen.
Deze massaziekte bestaat en heeft
altijd bestaan. Denkt u maar eens
aan de Middeleeuwen en de vrees
voor de ondergang van de wereld.
Herinnert u zich maar voorbeelden
uit de geschiedenis van mensen,
stellen lonen vast. waardoor de onder
nemer In het bouwbedrijf geen arbei
ders kan krijgen, doch waarmede hy
bij zijn prijsvorming uitsluitend reke
ning mag houden.
Spr. ging In op de wcdcropbouwpo-
lltlek van de regcrlnc en zei. dat, wan
neer het haar ernst Is met het vol
brengen van de zleh zelf gestelde taak.
om *0.000 woningen per Jaar te doen
verrijzen, zU ook de voorwaarden daar
voor moet vervullen. t.w. voldoende
materialen en arbeiders ter beschik
king te hebben.
Zegt men dat het uit overwegingen
van algemene loonpolitiek niet mogelijk
is om lonen vast te stellen, welke in
derdaad arbeiders aan het bouwbedrijf
doen toevloeien, dan kan spr. slechts
do conclusie trekken, dat het voorge
nomen bouwprogramma geen reëel
werkschema Is. doch een simpele Illu
sie. Het gevoerde loonbelcid van do
overheid en het door haar voorgeno
men bouwprogramma werken niet ln
eikaars richting.
Meer arbeiders
Vervolgens besprak de heer H. J. L.
Klein Schiphorst uit Haarlem de loon
situatle ln het bouwb'-drllf
De heer Klein Schiphorst noemde de
loonsituatle in het bouwbedrijf chao
tisch. De officiële Instanties immers
die gezamenlijk op een schip of in
een gevangenis vertoefden en de cessen als een hele menigte
prooi werden van een gezamenlijke
emotie. Denken we aan de dans
woede, die in het Westen van ons
land haar kop opstak in de eerste
beesten op een neger aanvalt en
tie enkeling kan later piet begrij
pen, dat hij zich zo heeft laten
gaan. Wij weten ook, dat muziek
een menigte kan enthousiasmeren,
doch ook overstuur kan maken.
Denk aan de dansen der Oosterse
volken, die soms tot hysterie lei
den.
Merkwaardig is het einde van
een massa-epidemie. De kwaal
houdt meestal op. als de oorzaak
is weggenomen; wanneer de oorlog
ten einde gaat, de neger is opge
hangen, de demagoog gedood, <ian
houden dc driften op en de. massa
blijft ontnuchterd achter.
Het tegengaan van dergelijke
epidemieën kan alleen via de op
voeding. De school, de kerk, rege
ring en leiders van het volk, de
pers kunnen veel doen tegen psy
chische epidemieën. Sensatie, op
hitsing, rassenhaat en dergelijke,
moeten uit het openbare leven ver
dwijnen. Hoe verder men door
dringt in de studie der geestelijke
epidemieën, hoe duidelijker de
grote verantwoordelijkheid der
prominente figuren in het open-
i bare leven tot uitdrukking komt.
Onlangs publiceerde de Ame- JndlPII Tindifl48 1111 r
rikaanse pers bijzonderheden MUlCIl llUUiy. *0 UUT
over een nieuwe technische vinding op het gebied van de electrische
gramofoon, waarvoor het Amerikaanse publiek, dat toch wel wat
gewend is, direct warm liep. Dc uitvinding komt van de J. P. See-
burg Corp. Reeds bij de eerste demonstraties verdrongen de mensen
zich om maar niets van het nieuwe wonder te missen. We betwijfelen
echter, of het publiek al de mogelijkheden van de nieuwe gramofoon
heeft gezienhwant datgene, waar men warm voor liep, was juist, dat
het ding veertien uren achter elkaar kan spelen, zonder eenzelfde
nummer te herhalen. De platen zitten in speciale rekken, die er hon
derd kunnen bevatten, wat precies voldoende is voor veertien uur
muziek. Heeft men dan nog niet genoeg van Franky Sinatrah, Dinah
Shore, Bing Crosby, Bob Hope, Paul Robeson, Deanna Durbin of wie
dan ook, dan is er nog een mogelijkheid om bij dc buurman een
ander rek te halen, of'er enkele rekken bij te kopen, waardoor de
fans hun favorieten twee dagen lang aan kunnen horen.
De platen draaien verticaal in plaats van horizontaal en de „arm"
verplaatst zich over een rail. Door enkele hefboompjes kan de
luisteraar zijn keuze maken. Als de motor aangezet wordt, schuift
de toonarm naar de plflfit, draait één of twee zijden af en schuift
verder naar de tweede plaat van de keuze. De kans op breken van
de plaat is veel kleiner, daar er een dak boven is en de platen bijna
geheel in de kast opgesloten liggen.
De laatste 5 ton munitie, die de Hulpverleningsdienst in de duinstrook
tussen Leiden en IJmuiden heeft bijeengezocht, is naar de bodem van
de zee gezonden, waar zij geen gevaar meer kan opleveren. Daarmee is
een werk voltooid, waarmee in September 1946 een aanvang is gemaakt.
De laatste kist piordt over boord gezet.
DE Amerikanen hebben reeds
vele jaren geweten, dat zij het
spel in China speelden met heel
slechte kaarten in de hand. Wie nog
door de figuur van Tsjiang Kai Sjek
misleid mocht worden, niet de hoge
heren in Washington. Maar zij kon
den niet anders. Zij wisten dat
Tsjiang Kai Sjck niet deugde als
regeerder. Men heeft hem ten on
rechte als een „verlicht" Chinees
[T~\ 9
met zijn gemoderniseerde troepen
van het moderne type beschouwd. In en Tsjiang Kai Sjek als opperbevel
werkelijkheid was hij steeds een ge
neraal zoals zovele generaals die na
de val van het keizerrijk een
machtspositie in China hebben ge
zocht, ten koste van het verschrik
kelijk lijden van de bevolking ten
gevolge van de ,.burger"-oorlogen,
dernemingen. Toen de Kwomintang. Russen maakten er geen geheim sieke Chinese generaalsbegrippen.
hebber, naar het Noorden oprukte,
liep de revolutie als een heidebrand
voor de opmars uit, en zij maakte de
tegenstand van de provinciale ty-
rannen tegen het „bevrijdingsleger"
onmogelijk. Tsjiang maakte dank-
baar gebruik van de troepen en de
waarmede de werkelijke burgers zo opstanden en stakingen, die de Rus
weinig van doen hadden. sen voor hem hadden voorbereid.
Tsjiang kwam naar voren, gedra- Maar toen hij zijn voorlopig doel be-
gen door de golven van de revolutie; reikt had maakte hij op bloedige
om nauwkeuriger te zijn, gedragen wijze een einde aan de revolution-
aoor dc Kwomintang in haar grote, naire organisaties _en tevens aan de
van, dat zij zich meester voelden
van de situatie. Zij doorzagen de
bedoelingen van de politieke Kwo-
mintang-leiders. spraken er ronduit
Intriganten, gedienstige auCrcio T
naar macht cn rijkdom kwamen het JaPa»»ers
best yooruit onder zijn bewind. De
legers werden weer als van ouds. De
mg gevochten. De chronisch uitge
hongerde soldaten van Nanking
vinden het allang goed. Zij vermeer
deren. maar verwateren ook, de ko-
loVines, die tegen Nanking oprukken.
Het is mogelijk dat daardoor weer
ook die opmars tot staan komt.
Want China is China, en alles pleegt
er dood te lopen in moerassen, die
van allerlei aard kunnen zijn, geo
logisch. politiek, moreel. Zelfs de
zijp niet daaraan ont-
over, maar vreesden die niet. Tsjiang wapening, die nog nooit goed was
echter hebben zij blijkbaar niet
doorzien, en dat is hun tot verderf
geworden.
DE Kwomintang heeft een tijd
lang voortreffelijk werk kun
nen doen onder de bescherming van
de positie, die Tsjiang geschapen
liberaliserende tijd, toen zij de boer,
levende in harde, feodale omstandig
heden het bezit van zijn grond
trachtte te verzekeren. Toen zij in
dustrialiseerde, corruptie bestreed
en zich heldhaftig, voor een tijd met
meesten hunner
us«
Russische leiders.
De Russen hebben steeds van het
verraad van Tsjiang gesproken. En
men kan daarin komen. Het was
een wedstrijd geweest tussen Tsjiang
en hen, wie de vruchten van de sa-
-door
de communisten verbond. In die tijd» menwerking, ten koste van de ande-
bouwde een voortreffelijk econo
misch adviseur uit Rusland, Boro
din, een economisch systeem te
Kanton op. dat volstrekt niet com
munistisch was, maar voortreffelijk
aangepast aan de behoeften van de
Zuidelijke stad met haar grote be
volking van kooplieden. En een an
der Russisch adviseur, de geheim
zinnige generaal Galen (of Blücher?)
organiseerde de troepen van de
Kwomintang te Kanton tot een le
ger, zoals China nog geen had gezien.
re partij, oogsten zou. Tsjiang was
de vlugste.
De meeste intellectuele leiders
van de Kwomintang hebben eerst
wat beduusd toegezien wat er ge
beurde. Ik heb in de winter van
1925—1926 het voorrecht gehad uit
voerig te kunnen spreken met de
voornaamste mensen van de Kwo
mintang (Tsjiang was onbereikbaar,
zelfs voor de zijnen) en ook met de
hoofdfiguren van de politieke Rus
sen (Borodin was aanwezig). Dat
Natuurlijk deden de Russen meer. was nog te Kanton. Onmiskenbaar
Zij stookten de arme bevolking te
gen de andere vreemdelingen op.
wat niet zo heel moeilijk was en wat
in den beginne de regeerders van
de Kwomintang, in hun conflict met
de Britten, niet slecht te pas kwam.
In het binnenland revolutionneer-
den zij de boeren, en de arbeiders
wat dat de Chinese regeerders te
Kanton de Russen gebruikten met
vrees in het hart. Dit te meer omdat
zij geen' vermoeden hadden wat de
toen reeds door zijn soldaten opper
machtige Tsjiang precies in de zin
had. Zij keken toen uit naar een
verzoening met de Britten, om uit
der reeds bestaande industriële on- deze onzekere positie te komen. De
Dr. M. v. Blankenstein
had. Zij deed veel voor de verhef
fing. niet alleen van de boeren en de
in ellende levende arbeiders, maar
ook van industrie, handel en weten
schap.
Militair en politiek lag heel China
voor de „nationale" regering open.
Overal ter wereld dacht men dat
China nu aan het einde van zijn lij
den was, dat weer een centraal be
wind de rust in het land zou kunnen
waarborgen. Zo zou het geworden
zijn. als Tsjiang de Chinese Napoleon
was geweest, die velen een ogenblik
in hem zagen. Maar aan zich zelf
overgelaten schoot hij in ieder op
zicht te kort. Als militair bleek hij
tenslotte een man zonder moderne
begrippen van strategie. Hij duldde
geen krachtige politieke figuren en
geen goede legeraanvoerders in zijn
machtsgebied. Hij zag in hen een ge
vaar voor zyn eigen positie, die op
permachtig moest zijn, naar de klas-
geweest, verviel, de mannen werden,
in voeding, kleding en soldij, ver
waarloosd. Corruptie begon zich snel
te ontwikkf>ii-i. Voor de boer werd
niets meer gedaan. De politieke con
structie van het land was erop be
rekend, de landheer zijn positie als
bron van recht en stoffelijk bestaan
voor de landbouwer verder te waar
borgen. Het v/erd zelfs erger dan
vroeger. Want in de Chinese steden
was rijkdom ontstaan, en het geld,
waarvan de stabiliteit al vele jaren
twijfelachtig gebleken was en na een
periode van bevestiging,,» toch nog
geen vertrouwen vond, werd in land
belegd. De stedelijke bezitters ston
den niet. gelijk de feodale landheren,
in patriarchale betrekking tot hun
pachters. Voor hen was het landbe
zit een middel om zich betrouwbare
inkomsten te verschaffen en die
moesten er komen, misoogst of geen
misoogst. De generaals die Tsjiang
provincies toebedeeld had in de
oude stijl, waren menigmaal hard
vochtig in het innen van de. zelfs in
behoorlijke jaren, drukkende belas
tingen. Het stelsel van pressen van
jongelieden in het leger, terrorisatie
van de bevolking door de beroeps
soldaat. herleefde weer, als in de
zwartste tijden.
Als men dit weet begrijpt men.
waarom de opmars der communisten
zo bliksemsnel in zijn werk kan
gaan. De generaals die zij tegenover
zich vinden zijn onverschillig of
SEDERT China de bondgenoot
\verd der geallieerden tegen Ja
pan, zijn deze dingen te Washington
te over bekend. Met Tsjiang W£S
geen land te bezeilen. Zijn grote
verdienste is zijn hardnekkig vol
houden van het verzet tegen Japan
geweest, maar het was in hoofdzaak
een passief verzet. Het werd gedra
gen dpor de golven van nationalis
me, die de Japanners, reeds door
hun wezen, in het opofferende en
trouwhartige volk wekten. Hoe ver
dient dit volk een lange periode van
rust en goede leiding! De Westelijke
geallieerden hadden in de oorlog
geen andere troef dan Tsjiang. De
communisten van Jenan vochten
goed tegen de Jajanncrs. De Ameri
kanen zonden ook hun wapenen en
hulp. Maar deze kwamen niet door
dc zeef van Tsjoenking heen. Wat
daarvoor geschikt was van de Ame
rikaanse zendingen verscheen op de
zwarte markt. De Amerikanen waren
machteloos tegen deze corruptie, en
toch moesten zij met Tsjiang door
gaan.
Zij zullen dit ook verder moeten
doen. nu Rusland zozeer de hand in
het spel heeft. Wat dit betekenen
zal. is misschien weldra beter dan nu
te overzien
De instorting, die wij nu aan
schouwen. is de vrucht van het re
gime van Tsjiang. dat al wat er goed
was in de Kwomintang onderdrukt,
terzijde geschoven, machteloos heeft
gemaakt. Het progressieve China
zelfs koopbaar. Er wordt zeker wei- kreeg onder hem geen kansen meer.
In dc klem
WIJ aannemers vragen slechts bereid
heid om onzo argumenten aan te ho
ren en tc overwegen als noodzakelijke
voorwaarde om tot een werkelijk bouw
beleid cn binnen dat kader tot eon sa
nering van dc loonsituatle tc komen.
Hierna belichtte de heer A C. Mulder
tc Oosterbcck de moeilijkheden van do
burgerpatroon en kleine aannemer in
deze tijd. Dc heer Mulder begon met er
op te wijzen, dat vnn do e n. 20 000 by
do Bedrijfsgroep Bouwlndustrle Inge
schreven aannemers cn bouwvakpa
troons niet minder dan 18.700 (dit li
95% van het totale aantal) minder dan
25.000 gulden loon per Jaar uitkeren.
Deze zogenaamde kleine patroons hou
den zich vrijwel alleen met burgerwerk
bezig.
De burgerpatroon zit vaak ln do
klem, tussen hot publiek, dat dikwijls
van hem verlangt om zonder vergun
ning werkzaamheden tc verrichten, en
de overheid, die dat niet kan toestaan.
Practlsch voor leder werkje ls goed
keuring nodig, aldus spr. Hoeveel tijd
het aflopen van instanties cn bureaux
kost is een leder bekend, maar do bur
gerpatroon moet deze verloren tijd zelf
betalen, terwijl hU daarin anders pro
ductief werk zou kunnen verrichten.
Daar komt nog by. dat vrijwel geen
reparatie- cn onderhoudswerkzaamhe
den mogen worden verricht.
Het is bcgrijpoiyk. dat nieuwbouw ln
de eerste plaats komt, maar, willen wjj
over enige jaren door verwaarlozing
van het hulzenbczit niet een groot aan
tal krotwoningen erby hebben waar
door do woningnood nog groter zou
worden dan Is onderhoud even nood
zakelijk als uitbreiding.
Wederzijds vertrouwen
De heer P. C. Zanen tc Hccmstcdo
besprak dc loon- en prijsregeling ln het
wegen- en waterbouwkundig bedrijf.
Voor dc verkeerde gedachte, dat do
aannemers het Douwen duur maken,
ziet spreker drie oorzaken n.l. de dik
wijls grote verschillen ln de Inschrij
vingssommen, dc verhouding tussen
werknemers cn eventuele andere oor
zaken. die gemakshalve de aannemers
worden aangewreven Op uitvoerige
wijze behandelde spreker deze punten.
Dc „andere oorzaken" zijn bynn alle
terug tc brengen op de averechtse uit
werking van overheidsmaatregelen, zo
als de loonstop cn de prysbehccrslng.
Het onoordeelkundig aankopen van
grondstoffen, zowel door directies als
door départementen, is oorzaak dat de
prijzen onrustbarend soms zbn geste
gen.
Dit alles wekt ten onrechte de Indruk
dat dc aannemer schuld heeft aan de
te hoge bouwkosten, waartegen de heer
Zaanen met klom protesteert.
Spreker ziet de mogelijkheid, ver
betering tc bereiken ln de mocliyko
situatie van het bouwbedryf. In het
aankweken van wederzyds vertrou
wen en wederzijdse waardering tus
sen ambtenaren cn het particulier
bedrijf.
Over de loon- en prijsregeling ln het
I nanncmcrsbedrllf sprak dc heer P A. v.
d Raadt uit Deventer. Allereerst be
lichtte de heer Van dc Raadt de functie
van aannemer. In deze functie zitten
vier elementen n I. kapitaal, eigen ar
beid. materialen en arbeid van onderen,
Al deze factoren leggen aan de aanne
mers ln de uitvoering van hun beroep,
schier onoverkomelijke moeliykhcdcn
In de weg. Deze moeilijkheden worden
I nog verscherpt door de zeer trage be
talingen van de grootste opdrachtge
ver. de Overheid. Voorts speelt het ar-
bcldefstekort een rol
Bij duizenden
By duizenden ontvluchten dc arbel-
1 ders het bouwbedrijf, maar desondanks
aarzelt het college van RUkshcmldde-
laars sedert Februari 1947 dc loons
voorwaarden. In een C.A.O vastgelegd,
goed te keuren. Met een kleiner aantal
arbeiders moeten nu de 44.473 ln uit
voering zijnde woningen tweemaal
zoveel als voor de oorlog klaar ge
maakt worden.
Sprekende over de z.g. tariefpolitiek
van de Overheid betoogt de heer Van
dc Raadt met klem dat een goede ta
riefregeling in plaats van kostenver
hogend beslist kostprijs verlagend
werkt. Ook de materiaalvoorziening
baart veel zorg. Vermindering van
werkobjecten laat ook nog op zich
wachten. Tenslotte richtte spreker zich
tegen de recente verlaging van dc prijs
per M3. vnn een woning van 35.op
32 50. waarvan de gevolgen funest
zullen zijn.
Conclusies
Nadat de heer H. van der Schaar te
Amsterdam gesproken had over de
bouwondernemer ln het economische
stelsel en dc heer J Blok Fzn. uit
Snoek het wederopbouwheleld van do
Overheid becrltisecrde en cr op wees
dat sneller en goedkoper bouwen slechts
mogelijk ls door radicaal het aantal ln
uitvoering zijnde bouwobjecten terug te
brengen tot een verantwoord peil. gaf
ir. J J G, van Hoek een samenvatting
van het gesprokene Hij kwam tot do
volgende conclusies, welke hij de over
heid cn de aanwezige bcdrljfsgenoten
ter overdenking gaf
Volgens Ir. Van Hoek was. èn voor
het hedoft ën voor de naaste toekomst,
een belangrijke vcfhoglng van dc nro-
ductle-omvang in de bouwnijverheid cn
een belangrijke verlaging vWn dc pro
ductiekosten boven, respectievelijk be
neden het thans bereikte peil. dringend
noodzakelijk. Tot het bereiken dezer
doeleinden Is het gewenst op korte ter
mijn de omvang van het bouwprogram
ma met de beschikbare hoeveelheden
arbeid, materiaal en kapitaal in over
eenstemming te brengen Hiertoe ls al
lereerst noodzakelijk: Ie. het opvoeren
van de arbeidsprestatie in dc bouwvak
ken door een economisch Juist cn so
ciaal verantwoord verband te leggen
tussen de geleverde prestaties en de
verworven Inkomsten. Voorts het uit
breiden van het beschikbare aantal
bouwvakarbeiders, door verbetering der
basisionen vervolgens het beschikbaar
stellen van grotere hoeveelheden ma
teriaal en tenslotte het bevorderen van
het particulier Initiatief.
Ir. Van Hoek besloot deze bijeenkomst
met dc wens dat deze duizendvoudig
herhaalde noodkreet van het bouwbe
drijf goed moge doordringen tot alle
oren waarvoor zij bestemd ls. tot het
Overheidsapparaat en tot het gehele
Nederlandse volk.
Koningin beschermvrouwe
van de Jaarbeurs
H.M. Koningin Juliana heeft het
beschermvrouwschap der Konink
lijke Nederlandse Jaarbeurs aan
vaard. nu H.K.H. Prinses WHhel-
mina, die van de aanvang der Jaar
beurs in 1916 af tot het ogenblik
van het beëindigen van haar rege
ring het bcschermvrouwschap heeft
bekleed, dit heeft neergelegd.