DAGBLAD VOOR AMERSFOORT
Zes doden bij brand in
Deventer
Politieke leiders overleggen
wat thans te doen staat
Pres. Truman looft Turkije
laakt Griekenland
Communisten verbergen hun nijd
achter scheld-kanonnade
Ontmanteling wekt
Duits verzet
Thee vrij op
30 Dec.
Wel successen tegen de rebellen,
maar eindzege bleef uit
Excessen bij strijd op Zuid-Celebes
zullen worden bestraft
Virginiatabak uit
Amerika op
komst
Berlijn
In kort
Dinsdag 7 December 1948
Achtste jaargang, No. 1193
Opgericht door de Stichting „Het Parool" - Giro 510330.
Bank: Rotterdamsche Bank. Postbus 9 Abonnements
prijs 32 cent p. w. of 4.i5 p. kw. Losse nurpmers 10 cent
Uitgave: N.V. De Nieuwe Pers
Redactie en Administratie: Snouckacrtlaan 7. Amersfoort.
Telefoon redactie 4291. Telefoon administratie 6235.
Hoofdredacteur: TJ. DE BOORDER.
Na de Berlijnse stembusstrijd
Terwijl de kopstukken der Ber-
lijnse politieke partijen Maandag
avond in vergaderingen en confe
renties bijeen zü" orn urgente pro
blemen te bespreken, is het cen
trale stembureau ononderbroken in
de weer met het maken van bere
keningen. Het is evenwel nog steeds
niet met zekerheid te zeggen, hoe
veel zetels elk der partijen in de
nieuwe gemeenteraad zal hebben.
Vast staat slechts, dat de sociaal-
democraten over een meerderheid
van 60 zullen beschikken.
Dr. Otto Suhr. de socialistische
voorzitter van de tegenwoordige
gemeenteraad, heeft verklaard, dat
naar zijn schatting de verdeling der
zetels als volgt zou zijn:
Sociaal-democraten 79. christen
democraten 24. liberaal-democraten
16 Elf zetels zouden worden open
gehouden voor de S E D de «com
munisten. voor de kiesdistricten in
Oost-Berlijn. Men verwacht echter,
dat deze de zetels niet zal bezetten,
aangezien de S E D verklaard heeft,
dat de verkiezingen onwettig zijn.
De communisten, die de uit
spraak van de Berlijnse bevol
king tegen hun optreden niet
kunnen verkroppen hebben hun
toevlucht' genomen tot het ver
dacht maken van de stemmings
procedure. Zij spreken van
„schijnverkiczingen. die onder
terreur zijn gehouden". ..schaam
teloze verkiezingszwendel" en
„massa-arrestaties".
Met het laatste bedoelen zij de
arrestatie van zeventig aanhangers
van de communistische eenheids,
partij, die werden ingerekend bij
pogingen om onrust in enkele kies-
bureaux te veroorzaken.
Door de overwinning van de so
cialisten is de kans zeer groot, dat
hun aanvoerder, professor Ernst
Reuter tot opper-bcrgemecster van
Westelijk Berlijn zal worden ge
kozen
Qere sociaal-democraat, die
een vurige redenaar is en van
beroep transportdeskundige
was eens zelf communist. Hij
omhelsde de rode leer. toen hij
tijdens de eerste wereldoorlog
als gevangene in Rusland was.
Hij kreeg na zijn terugkeer een
hoge functie, in de Duitse com
munistische partij
Sinds de twintiger jaren
strijdt Reuter echter in de so
cialistische gelederen.
Intussen werpt de uitslag der
verkiezingen de sociaal-democraten
ook een aantal nieuwe problemen
op Naar een verslaggever van het
A NP. te Berlijn meldt, staat de
linker vleugel van de partij op het
standpunt dat thans ingrijpende
socialistische besluiten genomen
dienen te worden. Daartegen ver
zet zich de rechterzijde van de
partij, die meent dat dit niet het
tijdstip is voor zi'Jke maatregelen.
(Van onze Haagse redacteur)
Op 30 December komt de thee
vrij. In de bonnenlyst van die dag
zal geen bon voor thee meer wor
den aangewezen.
Oproep om Britten te
negeren
Het Britse plan tot vernietiging
van het grootste Duitse torpedo-
proefstation te Eckenförde in
Sleeswijk-Holstein heeft tot krach
tige protesten van Duitse zijde aan
leiding gegeven.
De Duitse Noord-West vakbon-
der. zouden hedenmiddag stille de
monstratie-optochten houden in tal
van steden. Ook hebben de Duitse
politieke partijen, in het bijzonder
de sociaal-democraten hun leden
opgewekt de omgang met Britten
te mijden als protest tegen het be
sluit tot ontmanteling van dit sta
tion. Zij beweren, dat hiermede
vestigingsruimte voor ten minste,
zeventig industrieën verloren gaat£
De Britten op hun beurt zijn
vastbesloten de vernieling heden te
laten doorgaan, onverschillig of
Duitse arbeiders daar al of niet aan
wensen mede te werken. In tegen
stelling tot de Duitsers die het
proefstation als een onschuldig
bouwwerk voorstellen, heet dit in
een Britse verklaring „een gevaar
lijk oorlogspotentieel". De enige
concessie van Britse zijde is, dat
achttien gebouwen die tot wonin
gen kunnen worden verbouwd zul
len mogen blijven staan.
We krijgen vrouwelijke
notarissen
De minister van Justitie blijkt, vol
gens zijn memorie van antwoord, be
reid in daarvoor ln aanmerking ko
mende gevallen vrouwen te benoemen
tot notaris.
Over 4 dagen verlaat
UNO Parijs
In April opnieuw bijeen te
Lake Success
Met 43 tegen 13 stemmen, bij 2 ont
houdingen. aanvaardde de Asscmblée
van de Verenigde Naties een aanbeve
ling van de agenda-commissie, gesteund
door de VS.. om de huidige zitting op
11 December te verdagen cn in het
nieuwe jaar tA L3ke Success weer bij
een te komen. De datum, die oorspron
kelijk door de agenda-commissie was
vastgesteld voor het begin van de
nieuwe zitting, was 1 Februari. Deze
datum werd echter in 1 April veranderd
door een desbetreffende motie van Ar
gentinië die werd aangenomen met 21
tegen 16 stemmen, btf 21 onthoudingen
Wereldburger no. 1 bij
voorzitter Evatt
Dr. Evatt. de voorzitter van de alge
mene Assemblée der Ver. Naties, heeft
Maandag op zijn bureau ln het Palais
de ChaiUot, wereldburger No 1. Garry
Davis ontvangen.
Het onderhoud duurde een half uur
en had plaats in een hartelijke sfeer
Woordvoerders hebben verklaard, dat
Evatt erin heeft toegestemd, een petitie
van Garry Davis aan de leden van de
Ver. Naties te doen toekomen
Ernest Be vin hervat zijn
werkzaamheden
De Britse minister van buiten
landse zaken. Ernest Bevin. is na
een maand verlof om gezondheids
redenen weer op zijn ministerie te
rug.
Donderdag zal minister Bevin in
het Lagerhuis het tweedaagse de
bat over de buitenlandse politiek
openen.
Verwacht wordt, dat Duitsland
en de blokkade van Beriyn het
grootste gedeelte van zyn uiteen
zetting in beslag zullen nemen.
Dienstplicht in Engeland
wordt anderhalf jaar
Maandagavond heeft het Britse La
gerhuis het wetsontwerp inzake de mi
litaire dienst, waarbij de periode van
dienstplicht van 12 op 18 maanden
wordt gebracht. In derde lezing met 218
tegen 25 stemmen aangenomen
Op de grote wintertentoonstelling te Toronto (Canada) trok de Neder
landse inzending van tuinbouwproducten zeer de aandacht. Dc Cana
dese boeren werden het meest getroffen door de uniforme kwaliteit der
geëxposeerde kool. in het bijzonder van de bloemkool. Affiches rond
de stand wekten de bezoekers op tot ,Jtopen in Holland", het enige
land,, dat op deze tentoonstelling het buitenland vertegenwoordigde.
Minister beantwoordt
prof. Logemann
Volgens een communiqué dat
gisteravond op Buckingham Palace
werd uitgegeven, is er een lichte
vooruitgang waar te nemen in de
toestand van koning George.
(Van onze Haagse redacteur)
De moeilijkheden, die de aan
koop van Virginiatabak in Ameri
ka tot nu toe hebben belet, zijn
thans goeddeels uit de weg ge
ruimd.
Dezer dagen vertrekt een com
missie naar Amerika om voor 2'/2
millioen dollars tabak te kopen in
het kader van de Marshall-hulp.
Met dit bedrag is wel is waar min
der te bereiken dan verleden jaar,
maar de tabakspositie van Neder-
land wordt er toch aanmerkelijk
gunstiger door.
Winkeliers willen geen
uniforme winkelsluiting
In verband met de nieuwe win
kelsluitingswet. die in de toekomst
waarschijnlijk van kracht zal wor
den. en waarbij een uniforme slui
ting van alle winkels, gedurende
een middag in de week, tot stand
zal komen, brachten Maandagmid
dag vertegenwoordigers van de
vakgroep detail-handel in glas. aar
dewerk en huishoudelijke artikelen
in een persbespreking hun bezwa
ren naar voren.
De grote meerderheid der detail
listen zou tegen deze verplichte
winkelsluiting zijn. Wanneer zij
toch doorgang zou moeten vinden,
zouden üj aan de Maandagoch eed
sluiting de voorkeur geven.
Het voorstel van deze vakgroep
luidde om desgewenst een verkoop-
tijd van 50 uren per week vast te
stellen, waarbij rfe ondernemer de
vrijheid zou worden gelaten zijn
winkel te sluiten, om aan de ver
plichting. zijn personeel een halve
dag per week vrij te geven, te vol
doen. Deze halve dag zou kunnen
worden verkregen door de zaak een
ochtend of middag te sluiten: door
het invoeren van een roulerings-
systeem onder het personeel: door
een vervroegde winkelsluiting: een
latere openstelling, of het inlassen
van de middagpauze
Een felle brand die Maandag
morgen woedde in een woon
huis aan de Asserstraat te De
venter heeft aan zes personen
het leven gekost. Twee volwas
senen en vier kinderen kwamen
jammerlijk in de vlammen om.
slechts drie van de negeil per
sonen. die zich op het tijdstip
van de brand in het huis bevon
den. zagen kans te ontkomen.
Het voorlopig onderzoek van de
politie heeft uitgewezen, dat de
brand vermoedelijk is veroor
zaakt door een defect aan de
schoorsteen.
Tor gelegenheid van het Sint Nl-
colaasfeest was de familie Lnde-
weges. bestaande uit man. vrouw en
drie kinderen, met nog een kind uit
Amsterdam naar Deventer geko
men. De families sliepen op de zol
derverdieping van hef huis en wer
den volkomen door het vuur ver
rast.
Van de familie de Lange hebben
alleen de heer de Lange en zijn
vierjarig dochtertje het levèn be
houden. De derde geredde is me
vrouw Lodeweges uit Zaandam. De
slachtoffers zijn mevrouw de Lange
en haar dochtertje van anderhalf
jaar. het Amsterdamse jongetje
Thijssen. eveneens anderhalf jaar
oud. de heer Lodeweges en zijn
zevenjarige dochter en zijn zoontje
van vier jaar.
Atlantisch Pact
Nog deze week contact
met Washington
De ambassadeurs van de landen
der West-Europese Unie zijn gis
teren te Washington begonnen met
hun besprekingen over het opstel
len van een ontwerp voor het At
lantisch Pact. Deze besprekingen
worden voorlopig nog gevoerd zon
der het State Department, maar
een Franse zegsman wist te mel
den. dat er reeds Woensdag of Don
derdag, wanneer de vijf ambassa
deurs het onderling eens zijn. con
tact zou worden opgenomen met
het Amerikaanse departement van
buitenlandse zaken, zo meldt U.P.
De minister van Overzeeso Ge
biedsdelen heeft op vragen van het
kamerlid Logemann (P.v.d.A.) in
formaties verstrekt over de gebeur
tenissen op Zuld-Celebes. Men zal
zich herinneren, dat by de str\)d te
gen de opstandelingen In dit gebied
van Nederlandse z(jde militaire
maatregelen zouden z(jn genomen,
die naar de mening van do vragen
steller onolrbaar waren, en die bU
gebleken juistheid van z(jn Infor
maties streng zouden moeten wor
den gestraft.
De minister stelt vast. dat
zich inderdaad by de strijd en
kele betreurenswaardige exces
sen hebben voorgedaan, met
name by bepaalde acties by
Mandat. Pare Pare, Rappang
en Koelo. Hij deelt mede dat de
regering van Indonesië de le
gercommandant heeft opgedra
gen deze acties aan een straf-
rechtëiyk onderzoek te onder
werpen.
In het antwoord van de minister
is een overzicht vervat van de ge
beurtenissen, die aan deze acties
vooraf gingen. Hij zegt hierbij, dat
tet begin van de verzetsacties op
^nd-Celcbes stamt uit de tijd van
de Japanse bezetting. Toen ont
stond een anti-Nederlandse bewe-
Kamerwaarnemers naar
Nederland terug
De Kamerleden Korthals en Tilanus
zijn Dinsdagmorgen per vligetuig
naar Nederland vertrokken. Profes
sor Romme vertrok reeds Maandag
uit Batavia en de heren Van der
Goes van Naters en Meyerink aan
vaarden de terugreis morgen.
Benden-activiteit op Java
Het Nederlandse leger heeft
Maandag medegedeeld, dat Neder
landse patrouilles Zaterdag 20 km
ten Oosten van Tjikampek. dat ls 80
km. ton Oosten van Batavia, aan
zienlijke verliezen hebben toege
bracht aan een grote geïnfiltreerde
bende.
Aan Nederlandse zijde sneuvelde
één man. terwijl twee militairen
licht gewond werden.
ging, die zich kon ontwikkelen in
de tyd na de Japanse capitulatie,
toen er een gezagsvacuüm ontstond
Door het ontbreken van elk gezag
nam de bendenactivlteit hand over
hand toe en terroriseerde de bevol
king.
Door terreurdaden werd de
bevolking geïntimideerd. er
werden aanvallen gedaan op
gezagscentra. Brandstichtingen,
moorden en ontvoeringen wa
ren aan de orde van de dag.
Het herstel van normale verhou
dingen vergde, aldus de minister,
zeer strenge maatregelen. Deze
maatregelen hebben In enkele ge
vallen tot de ook door de regering
betreurde excessen geleld.
Het rapport dat do president van
do Verenigde Staten periodiek uit
brengt aan het eongres over liet
\erloop \an do. militaire en burger-
lyke hulpverlening aan Griekenland
en Turkije en »lnt ditmaal afsloot
op 30 September van dit jaar
maakt melding van „aanzienlijke
vooruitgang" die Turkije heeft go-
boekt by de verboging van zijn mi
litaire paraatheid. Wat Griekenland
betreft, Is het rapport daarentegen
in mineur gestemd.
Kon de president voor enkele
maanden nog melden, dat dc
militaire hulpverlening aan
Griekenland tot „opvallende
successen" had geleid; ditmaal
stelt hij vast. dat de overwin
ningen die het Griekse leger in
dc afgelopen zomer heeft ge
boekt tegen de guerllla-stryders
niet het definitieve einde van
de burgeroorlog hebben ge
bracht.
De president schrijft dit toe aan
de hulp. die de opstandelingen ont
vangen uit aangrenzende commu
nistische landen. Deze landen heb
ben de terugtrekkende troepen van
de opstandelingen-generaal Markos
een tydeiyke schuilplaats geboden
waar zij zich konden hergroeperen
De correspondent van Asso
ciated Press valt het voorts op.
dat terwijl de president in zijn
rapport aan het begin van dit
jaar nog sprak van vijftiendui
zend opstandelingen, hij hun
aantal thans taxeert op twin
tigduizend.
De president wyt het voortduren
der gevechten ten dele ook aan dc
aanvoerders van de Griekse troe
pen, die hun overwinningen niet
Berechting eind 1949
voltooid
Executie alleen in zeer
zware gevallen
De minister van Justitie deelt ln
zijn memorie van antwoord mee,
dat de regering t a v. gratieverle
ning van doodstraffen de richtlij
nen volgt, die vorige kabinetten
hebben gevolgd, zy acht het uit een
oogpunt van „vervelende gerech
tigheid" niet verantwoord in de toe
komst geen enkele doodstraf meer
ten uitvoer te leggen. Dit zal ech
ter alleen geschieden in zeer zware
gevallen.
Er bevinden zich op het ogenblik
nog 298 mensen, verdacht van oor
logsmisdrijven, in handen van de ju
stitie.
De minister acht het niet moge
lijk een schatting te maken hoe
lang het nog zal duren voordat alle
politieke delinquenten in eerste ter-
myn berecht zullen zyn. Hy ver
trouwt er echter op, dat de berech
ting einde 1949 zal zijn voltooid.
voldoende hebben weten uit te bult
ten. Tot dusverre heeft dc militaire
hulpverlening aan Griekenland do
Vcronigde Staten 210 millioen dol
lar gekost. Tegenover verzoeken
van Griekse zyde om verhoging van
dc mate van hulpverlening stelt do
president, dat een beter en meer
efficient gebruik van dezo hulp tot
hetzelfde doel kan lelden.
Bijzondere Hoven nog
in functie
Het zal niet mogciyk zyn alle Bij
zondere Gerechtshoven op 1 Januari
1919 op te heffen. Die in 's-Herto-
genbosch cn Leeuwarden zullen pas
op 1 Februari 1919 worden geliqui
deerd, omdat z(j nog enkele groto
7.aken in behandeling hebben. Do
Byzondero Gerechtshoven in 's-Gra-
venhage en Arnhem zullen pas in
April worden opgeheven, het Hof ln
Amsterdam zal nog enkele maan
den langer functionneren.
Dit deelt de minister van Justitie
mee ln zyn memorie van antwoord.
Nieuwe rode aanval
in China
Een nieuw communistisch offen
sief in China, dat de rode troepen
op iets meer dan honderd kilometer
afstand van de hoofdstad Nanking
heeft gebracht, is de afgelopen da
gen Ingezet. Het is begonnen met
een aanval op Klang Jen, waardoor
niet alleen Nanking, maar ook de
monding van de rivier de Jangtse
Kiang in de toekomst gevaar drei
gen te lopen. By Klang, waarheen
tienduizend communisten optrek
ken, worden nog twintigduizend
man rode troepen aangevoerd
Tsjiang Kaj-Sjek stuurt eveneens
versterkingen naar dit front.
Ook uit Noord-China worden
nieuwe communistische successen
gemeld tussen Peking (Peiping) en
de Grote Muur. Voorts woedt een
slag om Kalgan. de hoofdstad van
de provincie Tsjahar.
Italiaanse arbeiders naar
Nederlandse mijnen
Volgens een telegram uit Rome xëerd
Maandag tussen de Italiaanse en Neder
landse Regeringen een overeenkomst
gesloten over het tewerkstellen van Ita
liaanse arbeiders in Nederlandse mij
nen Te Den Haag kon men nog geen
nadere Inlichtingen over deze overeen
komst verstrekken.
P)E verkiezingen in dc Weste-
lijke sectoren van Berlijn
hebben gesproken en hun taal is
niet mis te verstaan: van het Sta
linisme moeten de bewoners van
Berlijn-West niets hebben. Zelfs
als men de thuisblijvers allemaal
zonder meer onder de aanhangers
van de sikkel en de hamer zou mo
gen rekenen wat natuurlijk
dwaasheid is, maar daarom de
communisten niet belet heeft om
aan te kondïgcn. dat zij dit zouden
doen dan nog
constateer ik, dat
het Stalinisme er
ondanks alle ver
lokkingen en be
dreigingen van zijn
zijde geen voet aan
de grond heeft gekregen.
Dat daarenboven dc socialisten
als de grote overwinnaars uit de
bus zijn gekomen, is een reden te
meer tot verheilgenis. omdat dit
bewijst, dat de Berlijners niet in
hot rcactionnaire kamp zijn terecht
gekomen, ondanks het feit. dat de
Russen en de communisten met
hun tactiek van maandenlang al
hun best cedaan hebben hen hier
heen te drijven.
Misschien is het voorbarig om uit
doze zwaluw een gevolgtrekking te
maken over dc komst van de zo
mer, maar ik ben toch geneigd om
uit de uitslag van-deze verkiezin
gen voor mezelf te concluderen, dat
het met de politieke heropvoeding
van dat deel van het Duitse volk.
dat in de Westelijke sectoren van
Berlijn woont, toch allerminst
wanhopig is gesteld.
Belgische tram staakten
wegens loongeschil
Maandag heeft het genationali
seerde Belgische trambedrijf de ge
hele dag gestaakt. De staking heeft
ten doel een hervatting af tc dwin
gen van de loonsonderhand^lingen
tussen dc vakbond en de regering.
De vakbond wenst een verhoging
van het loon. 17.000 employé's van
de tram legden het werk in de
grote steden neer. Het personeel
van tal van bedrijven verscheen
hierdoor niet op tyd op z(jn werk.
Het platteland ondervond van dc
staking geen hinder. Daar wordt in
hoofdzaak van bussen gebruik ge
maakt en deze diensten function-
neerden normaal.
T N deze derde - en voorlopig laat- Li z£3*ltxïl
1 ste - beschouwing wil ik aller- IB II 11
eerst aandacht vragen voor de
kwestie: uitbreiding van de West
europese Unie tot andere staten en
zn ja tot welke? Ter voorkoming
van misverstand voeg ik hieraan
toe, dat deze vraag op zich zelf niet
pas aan de orde gesteld is met de
besprekingen over het Atlantisch
pact, zij is aanstonds ter tafel ge
komen, zodra het Pact van Vijf te
Brussel werd getekend, maar....
een feit is het. dat dit probleem
van een uitbreiding der Westeuro-
pese Unie opnieuw geactiveerd is
door de onderhandelingen over een
Atlantisch pact.
Het ligt voor de hard om voor
zo'n uitbreiding der Westeuropese
Unie naar twee kanten te kijken:
le. naar Scandinavië, als dekking
van de Noordelijke flank.
2e. naar het Middellandse zeege
bied. ter dekking van de Zuidelij
ke flank.
Beide mogelijkheden zijn dan
ook dadelijk aan de orde gekomen
en ik wil ovc. beide hieronder het
een en ander zeggen. Vooraf zij
echter opgemerkt, dat het hele
vraagstuk van de uitbreiding der
Westeuropese Unie natuurlijk niet
alleen 'n kwestie is van de staten,
die het Pact van Brussel hebben
getekend, maar minstens evenzeer
van de staten, welke eventueel toe
treden moeten (of kunnen) worden
uitgenodigd.
Dit laatste blijkt al dadelijk bij
zonder duidelijk in het geval van
de Scandinavische staten. Want
terwijl er bij de Vijf van Brussel
zeker geen enkel bezwaar bestaat
tegen de uitbreiding vrn hun com
binatie met de drie Scandinavische
staten, is het er verre van. dat
Oslo, Stockholm en Kopenhagen
ter zake van een toetreding tot de
Unie een zelfde standpunt zouden
innemen. Terwijl de regering van
Noorwegen van het begin af het
meest van de wenselijkheid, ja de
noodzaak van een aansluiting bij
het Westen overtuigd is geweest,
heeft het Zweedse kabinet tot nu
toe het meest strak vastgehouden
aan de (in twee wereldoorlogen)
beproefde neutrallteitsgedachte.
Blijkbaar hebben de Zweden de
illusie want dat het niet meer
dan een illusie kan zijn, is mijn
vaste overtuiging dat zij er ten
derden male in zullen slagen om
buiten een wereldconflict te blij
ven. Daar komt nog bij, dat men in
Stockholm doodsbenauwd is om
iets te doen, wat de Sowjet-greep
op Finland zou verzwaren en men
is er en vermoedelijk niet ten
onrechte van vertuigd, dat het
eerste wat er gebeuren zou. wan
neer Zweden in het conflict tussen
Oost en West partij koos, zou zijn,
dat aan Finlands uitzonderingspo
sitie achter het IJzeren Gordijn
een eind zou worden gemaakt. En
Denemarken? Dit neemt een tus
senpositie in. Hier voelt men dege
lijk de klem van de argumenten,
die voor een spoedige aansluiting
bij een Westeuropese Unie pleiten,
maar aan de andere kant zouden
de Denen dit toch ook weer niet
graag alleen met Noorwegen, dus
zonder Zweden, doen.
Practisch is men in Scandinavië
niet verder gekomen dan dat op de
laatste conferentie van de drie mi
nisters van buitenlandse zaken het
besluit is genomen om de mogelijk
heden van een gezamenlijke defen
sie der drie Scandinavische staten
in studie te nemen en daarover in
Februari (let wel: pas in Februari!
verslag uit te brengen. Verder dan
deze ongelofelijk bescheiden stap
in de richting van een prusgeven
zijner neutraliteit wilde Zweden
beslist niet gaan.
Gezien deze stand van zaken
hadden de Vijf van Brussel dan
ook al besloten om de kwestie van
uitbreiding tot de Scandinavische
staten voorlopig maar te laten rus
ten. Maar ondanks dat werd de
zaak natuurlijk ogenblikkelijk ac
tueel, zodra het Atlantisch pact aan
de politieke horizon opdook. Im
mers Noorwegen en Denemarken
liggen ook aan die Atlantische
oceaan, nemen daaraan zelfs zo'n
gewichtige strategische positie in
dit geldt zeer in het bijzonder
voor Noorwegen dat het een
voudig ondenkbaar is, dat men hen
buiten een Atlantisch pact zou
kunnen laten. Omgekeerd moet
voor beide staten een toetreding tot
een Atlantisch pact. d.w.z. tot een
verbond, dat de volle garantie van
de militaire macht van de Ver.
Staten heeft, veel aantrekkelijker
door
prof. dr. CVD. J. Brandt
zijn dan een aansluiting bij de
Westeuropese Unie alleen. Wanneer
ik het goed zie. dan staat de zaak
op het ogenblik dan ook reeds zo,
dat, gezien ook de enorme beteke
nis. welke een Atlantisch pact kan
hebben niet slechts voor West-
Europa. maar voor het behoud van
de vrede in het algemeen, Noorwe
gen en Denemarken zich niet door
de gedachte aan de Scandinavische
solidariteit zullen laten terughou
den van toetreding:
ZEKER niet minder ingewikkeld
liggen de zaken aan de Zuidelij
ke flank van de Westeuropese
Unie. Hier komen ook dadelijk de
nodige problemen op:
Ten eerste het lievelingsdenk
beeld van het Engelse Foreign
Office, om de Westeuropese Unie
te verlengen met Italië. Grieken
land. Turkije, de Arabische Liga cn
Perzië en zodoende dus het Atlan
tische verdedigingssysteem door te
trekken tot de Indische Oceaan.
Hiervoor voelen de Amerikanen
voorlopig niet. zij zijn van mening,
dat hiermee te veel hooi op hun
toch al behoorlijk belaste vork zou
worden geladen. Zij achten het
beter om hun hulp aan Grieken
land en Turkije te continueren,
maar die gescheiden te houden van
het Atlantisch pact.
De Amerikanen zouden eerder
kunnen instemmen met een toetre
ding van Italië alleen. Maar ook
hierbij zitten haken en ogen aan
alle kanten. Want Italië is op het
ogenblik als militaire macht waar
deloos, het zou zich moeten herbe
wapenen. En zou de Sowjet-Unie
deze bij het vredesverdrag verbo
den herbewapening laten gebeuren
(dat zij een flagrante schending
van de vredesverdragen in ditzelf
de opzicht in Hongarije, Roemenië,
Bulgarije heeft goed gevonden, ja
aangemoedigd, is volgens Russische
logica niet de minste reden om
Italië net zo te behandelen), zou
Joegoslavië dit dulden?
Een van de regeringspartijen in
Italië, de socialisten van Saragat,
gebruikt juist het argument, dat
Italië de communisten in eigen
land en Joegoslavfe de Sowjet-Unie
niet kan provoceren, om de aan
sluiting bij een Westeuropese Unie
af te wijzen. En ook onder de
Christen-democraten zijn er velen,
die precies zo redeneren. De Gas-
peri en zijn minister van buiten
landse zaken Sforza voelen op
zichzelf veel voör toetreding,
maar de eerste wil hierbij voor
zijn land een gunstige beslissing
van het Westen in zake de Italiaan
se kolomen uit slaan! Dat is dui
delijk gebleken bij zijn jongste be
zoek aan Parijs. En hiervan willen
de Ver. Staten en nog meer Enge
land nu net niets weten.
Frankrijk is in deze wel tot een
grote mate van toegeven bereid;
dit is een van de (helaas)
vele punten, waarop h-e t
goed functionneren van
de Westeuropese Unie en
de totstandkoming van
een Atlantisch pact ge
remd wordt door ver
schil van mening tussen
Frankrijk en de Angelsak
sische staten.
T-T N dan is e^ nog de kwestie-
Spanje. Hier ligt de zaak niet
zo, dat er van die kant bezwaren
gemaakt worden of te verwachten
zyn. Heel algemeen gezegd zou
Franco alleen maar dolbiy zjjn,
wanneer hy niet langer een uitge
stotene zou zyn. Maar dit is nu
juist wat de Westeuropese staten,
die niet zo vlug van vergeten en
vergeven zijn (en in het byzonder
ook de publieke opinie in die sta
ten!) de caudillo niet gunnen. Een
feit is natuuriyk, dat zuiver poli
tiek en strategisch gezien Spénjc
zeker zo onmisbaar is by een At
lantisch pact als b v. Noorwegen.
Vandaar dan ook, dat de zich noe
mende realisten in de politiek en
de alleen maar militairen betogen,
dat men Franco er by moet halen,
omdat hij nu eenmaal niet weg te
krijgen is en men moet roeien met
de riemen, die men heeft. Daar
staat tegenover, dat de morele en
de psychologische bezwaren van
het standpunt der realisten wel
eens zo groot konden blyken, dat
de (materiële) winst van het mee
doen van Franco al vry gauw of
op de duur niet zou opwegen -tegen
de (geesteiykc) schade. Op dit laat
ste standpunt hebben zich. anders
dan vele Amerikaanse militairen en
Congresleden, voorlopig Marshall
en het State Department geplaatst.
Maar in ieder geval is ook dit ob
stakel op de weg naar uitbreiding
van de Westeuropese Unie nog lang
niet uit de weg geruimd
Zo zyn er problemen te over. Het
ls mogelyk en lk houd dit zelfs
voor zeker dat de totstandko
ming van het Atlantisch pact niet
zal behoeven te wachten op de op
lossing van alle problemen, welke
ik in dit artikel heb aangesneden.
Ik neem aan, dat men het betere
niet de vijand zal laten worden van
het goede en dat men zich dus in
eerste instantie beperken zal tot
een verbond tussen de Ver. Staten
en Canada enerzyds, de bestaande
Westeuropese Vnie anderzyds. Zo'n
verbond zou ik ln de gegeven om
standigheden zonder meer toejui
chen. Ik heb in deze beschouwing
alleen by voorbaat willen waarschu
wen tegen de opvatting, dat wy er
met het sluiten van zo'n Atlantisch
pact meteen al zouden zijn. Neen
dan begint het pas of weer!
bestel
Een Wecnse advocaat heeft officiële
toestemming gevraagd voor de oprich
ting van een nieuwe polltleko partij, die
een verplicht huwelijk van alle vrijge
zellen tussen 30 cn 65 Jaar voorstaat Do
advocaat, die zelf 75 is, verklaarde op
de stemmen der vrouwen tc kunnen re
kenen. Ook een neger kan hier recht
krijgen", zei een geheel uit blanken be
staande Jury in dc Amerikaanse staat
Alabama en veroordeelde een blanke,
die twee Jonge negerinnen had aange
rand, tot 45 jaar gevangenisstraf. Jose
Marin Bayonn tc Barcelona, heeft toen
zij hoorde dat Churchill voor het eerst
op zijn verjaardag gcen*slgnrcn had ge
kregen. alsnog per luchtpost een reuzen-
sigaar gestuurd. Zij heeft Winston ver
zocht als bewijs van ontvangst het
bandje terug tc zenden Dc schrijfster
van de geruchtmakende rgman Forever
Ainber". Kathleen Windsor. Is vorige
weck gescheiden van de Amerikaanse
bandleider Artie Shaw. ZIJ was zijn ze
vende vrouw. BIJ de uitspraak voor de
rechter was Kathleen zeer nerveus. De
eerste drie echtscheidingen zijn altijd
het ergste, zei ze. Drie schooljongens
vonden ln het dorpje Llopcsl even bul
ten Athene een beeldje. Zc waren van
plan het te verkopen en kregen daar
over ruzie. Een van dc Jongens liep naar
dc politie, die het beeldje ln beslag
nam cn ontdekte dat het een Aphrodite
is, die waarschijnlijk uit dc vyfdo eeuw
voor Christus dateert De Spaanse
posterijen zitten een beetje in met de
brieven, die Nederlandse kinderen aan
Sinterklaas te Madrid sturen met hun
verlanglijstjes. Zij hebben de brieven
doorgezongen aan de Ned lcgntle in de
hoop. dat het adres van de heilige daar
bekend ls In het ziekenhuis te Bar
naul in Siberië ontdekten artsen dat een
patiënt het hart rechts en zijn maag
links had zitten. De Amerikaanse
filmster, Rita Hayworth. die na een va-
cantle In Mexico en Havanna met prins
Aly Khan, dc zoon van de Aga Khan.
in Hollywood terugkeerde ls door de
filmmaatschappij ..Columbia Pictures"
geschorst. ZIJ had Donderdag al terug
moeten zijn om aan een nieuwe film te
beginnen Twee Poolse ingenieurs
hebben dc eer opgeëist van een ..sensa
tionele uitvinding", het maken van gra-
mofoonplaten van papier. Hun electro-
chcmisch opname-systeem zou 20 maal
goedkoper zijn dan het thans gebruike
lijke. Een diamanten ring ter waarde
van 22.000 dollar, die mevr. Estellc
Auguste bij de opening van het seizoen
van dc Metropolitan Opera te New York
verloor, is thans terug gevonden in een
champagne-koeler. De zoon van prin
ses Elizabeth is Zondag voor het eerst
ln de kinderwagen een half uur bulten
geweest Helen Rowe. zijn kindermeisje
ën Margaret MacDonald. het kamer
meisje van zijn moeder, reden hem rond
ln de tuin van Buckinghampalace.
Weerbericht
VEEL WIND
Weersverwachting, geldig tot Woens
dagavond.
Meest krachtige en
langs de kust tij
delijk harde of
stormachtige wind
tussen Zuid en
Zuid-West. Veran
derlijke bewolking
met op de meeste
plaatsen enige re
gen. Weinig ver
andering in tem
peratuur.
8 December: Zon op 8 34, onder 16 29;
Maan op 13.33, onder
