DAGBLAD VOOR AMERSFOORT
I meer initiatief
c
I Minder ordening
Prof. Brouwers zegt:
Documenten over drama in bunker
te Vught gevonden
r
Amerika zal Indonesië niet
ter sprake brengen
Brief van Hatta geen basis
voor onderhandelingen
Thans moet de geleide economie
de concurrentie bevorderen
Indonesië niet op
de agenda
Nasleep schiep tegenstellingen in
hoogste Duitse regionen
„Radio Berlijn" uit
de aether
In kort
.bestek _J
.Vrijdag 17 December 1948
Achtste jaargang, No. 1202
Opgericht door de Stichting ..Het Parool" - Giro 510330.
Bank: Rotterdamsche Bank. Postbus 9 Abonnements-
prijs 32 cent p. w. of 1 4.*5 p. kw. Losse aummers 10 cent
Uitgave: N.V. De Nieuwe Pers
Redactie en Administratie: Snouckacrtlaan 7. Amersfoort.
Telefoon redactie 4291. Telefoon administratie 6235.
Hoofdredacteur: TJ. DE BOORDER.
JS de benoeming van prof. G.
Brouwers tot secretaris-generaal op
het departement van Economische
Zaken een programma? Strikt ge
nomen kan zij het niet zijn; de eco
nomische politiek immers wordt
niet door de eerste medewerker
van de minister bepaald, maar
door de minister zelf. Wel zal
deze naaste medewerker, naar ge
lang van zijn persoonlijkheid er in
vloed op kunnen uitoefenen. Een
zeer recent verleden heeft trouwens
getoond, dat als de eerste en de
tweede man op Economische Zaken
het niet met elkaar eens zijn, een
van beiden wijken moet
Aan het feit. dat dr. van der
Kooy na zijn benoeming tot hoog
leraar te Amsterdam, als secreta
ris-generaal wordt opgevolgd door
prof. Brouwers, tot dusver direc
teur-generaal voor de prijzen,
moet stellig meer betekenis wor
den toegekend dan aan een gewone
opvolging.
Men mag in die benoeming dunkt
ons in elk geval iets van een pro
gramma zien. Welk programma? Op
die vraag kan een zojuist versche
nen boekje antwoord geven, uitge
geven door de stichting ..Het Pa
rool", dat zeven artikelen bevat,
welke prof. Brouwers voor dit Am
sterdamse dagblad heeft geschre
ven.
Het is interessante lectuur, ook
indien men tegen het betoog bezwa
ren koestert. Laten we enkele pro
grammatische punten uit het boekje
lichten.
Prof. Brouwers stelt als praemisse
Benelux-memorandum
Plannen voor tijdvak
van 1948 tot 1953
Gelijk bekend zal de economische
unie tussen België. Nederland en
Luxemburg op 1 Januari 1950 in
werking treden. Deze unie zal op
de internationale markt als een
eenheid optreden. De drie regerin
gen hebben nu een memorandum ge
publiceerd als een vervolg op
haar vroeger gepubliceerde pro
gramma t.a.v. de gezamenlijke eco
nomische politiek waarin plannen
voor de jaren 19431953 staan voor
de belangrijkste industriële sectoren,
de landbouw, de werkgelegenheids-
politiek en andere gewichtige pun
ten van het economische beleid.
Primair stellen de drie regeringen,
dat het slagen van deze plannen af
hankelijk bluft van de Marshall-
politiek. De Amerikaanse hulp blijft
noodzakelijk om de Beneluxlanden
in staat te stellen hun buitenalndse
handel op peil te houden en de be
langrijkste investeringen mogelijk te
maken. Deze Amerikaanse hulp
moet oordeelkundig worden ge
bruikt cn daardoor zullen gedwon
gen besparingen met hun nasleep
van verlaging van de levensstan
daard misschien achterwege kunnen
blijven.
Dat daardoor het overheidsingrij
pen in het bedrijfsleven zal toene
men is een vrees, die bij velen leeft.
Daarom delen de regeringen mee er
de voorkeur aan te geven de invloed
van de overheid te beperken tot
maatregelen van algemene aard. Het
particulier initiatief en het particu
lier kapitaal zullen de belangrijkste
rol spelen bij de verwezenlijking van
het grootste deel der plannen Toch
zullen de investeringsmogelijkheden
bezien moeten worden in het licht
van een conjunctuur-nivellerende
politiek, d.w z. gericht zijn op het
voorkomen van crisis of het even
tueel verzachten van de gevolgen
daarvan.
Dan gaat het memorandum over tot
bespreking van de plannen, die zU heb
ben t a v. de verschillende sectoren van
het bedrijfsleven. Voor de landbouw is
herstel van de veestapel een eerste be
hoefte. Verder rationalisatie, ruilver
kaveling. stimuleren van de productie
van groenvoer, het drogen van dit voer
en een aanzienlijke verhoging van de
productie van aardappelen en suiker,
t.a.v. waarvan de Benelux voor een
groot deel onafhankelijk wordt van het
buitenland.
De productie van steenkolen zal
sterk opgevoerd moeten worden.
Nederland zal twintig pet. meer
moeten produceren dan het thans
doet. Ook dc capaciteit van de
electrlsche centrales moet omhoog.
Men zal alle grote centrales tot één
net koppelen. Dit vereist ook een
modernisering van deze centrales.
De drie regeringen verwachten, dat
de productie van aardolie tegen 1952
"33 gestegen zal zijn tot vijf millioen
ton. waardoor het verbruik vrijgegeven
kan worden.
Ten aanzien van de productie van
ijzer en staal verwacht men in 1952 een
productie van 8.675.000 ton staal in sta
ven (nu 7.500.000 ton). 7.178 00 ton af
gewerkt staal (nu 6.270 000 toni en
1 185.000 ton dun plaatijzer en 225.000
ton blik. Voor deze laatste producten
worden de Benelux dan onafhankelijk
van het buitenland. De invoerwaarde
van al deze producten zal waarschijn
lijk dalen van 26 millioen dollar tot 3
millioen dollar.
De vooruitzichten t a.v. textiel lijken
riet zo gunstig, gezien vooral tegen de
achtergrond van de uitbreiding der
wereldbevolking en de heersende
schaarste. Men verwacht voor wol een
kleine toename, doch voor katoen een
ongewijzigd verbruik. Eetere perspec
tieven biedt de chemische Industrie.
Voor de volkshuisvesting voorzien de
plannen in de houw van 430 OOf) nieuwe
woningen in vijf en een half Jaar. Ook
het bouwen van fabrieken en overheids
gebouwen, het herstel van land- en
waterwegen staan op het program.
De grote bevolkingsdichtheid en de
snelle industrialisatie maken een tot in
details uitgewerkte transport-organi
satie noodzakelijk. Verder: snel herstel
van dc handelsvloot, modernisering der
spoor- en tramwegen en het opvoeren
van dc capaciteit van het wegverkeer.
Op de plannen t.a.v. de werkgelegen
heid. dc buitenlandse handel, en het
opvoeren van het nationale inkomen
komen wij nader terug.
Aan L. G. de Noo, tot de dood
straf veroordeeld door het Bijzon
der Hof te Arnhem, is gratie ver
leend. De doodstraf is veranderd
in levenslange gevangenisstraf.
dat overheidsingrijpen op het ge
bied der economische politiek nodig
is. hoe gevarieerd dat ingrijpen ook
zij. Het is geen doel op zichzelf,
evenmin als volstrekte onthouding.
De overheid moet zich evenwel van
de beste middelen bedienen; dat kan
soms breideling ener moordende
concurrentie zijn, dan weer uevor-
dering van de concurrentie. ..Para
doxaal gesteld kan zelfs gedurende
zekere tijd de voornaamste taak dei"
geleide economie zijn de vrije con
currentie te bevorderen."
I A AT is het eerste programma-
1-x punt van prof. Brouwers. Zon
der het initiatief van de Nederland
se ondernemer, zowel in particulier
als in overheidsbedrijf, gaat de Ne
derlandse welvaart te gronde, be
toogt hij en later sprekend over de
noodzaak van concurrentie werkt
hij het uit: er moet meer concurren
tie komen. Aan het individuele n-
derncmers-initiatief en dus aan de
onderlinge concurrentie moet gro
ter speelruimte gegeven worden.
Het streven naar sluiting van de be
drijfstak voor nieuwe ondernemers
heeft hier en daar reeds ontstellen
de vormen aangenomen.
„Wat Nederland nodig heeft is
niet allereerst ordening die heb
ben wij op het ogenblik volop
maar concurrentie Laten wij toch
beseffen, dat zelfs afgezien van on
ze huidige precaire situatie, die tot
uiting komt in een sterk tekort
schietende export, ook de toekomst
door de snelle ontwikkeling der
niet-Europese werelddelen, verre
van gemakkelijk zal zijn. Het is niet
alleen in politiek, maar ook en
vooral in economisch opzicht: er op
of er onder. Onder die omstandig
heden znn de meest efficiënte on-
derr emingen nog maar net goed ge
noeg."
Geleide economie is volgens prof.
Brouwers slechts die naam waard,
als zij handelt naar gelang van de
omstandigheden- Deze vragen nu
het activeren van de concurrentie,
en een verzet tegen pogingen van
gearriveerden om „een lui leventje
op kosten der gemeenschap voort
te zetten."
Meer concurrentie, meer „survi
val of the fittest", meer efficiency,
minder ordening en meer initiatief,
versterking van het productie-ap
paraat en beheersing van het prijs
niveau. dat zijn de onmisbare voor
waarden om er bovenop te komen.
Zonder dit alles kan er niet geëx
porteerd worden en zonder export
komen we niet uit de moeilijkhe
den.
Van de concurrentie verwacht
prof Brouwers veel: „Wij kunnen
de gegronde hoop koesteren, dat
wanneer de concurrentie inderdaad
de gelegenheid krijgt zich door te
zetten, in de loop van 1949 op een
toenemend aantal gebieden een ze
kere prijsdaling zich zal manifes
teren."
P ROF. BROUWERS bespreekt
x dan de kwestie van lonen en
prijzen en de jongste maatregelen
inzake verlichting van de subsidie-
last der regering. Het lijkt ons een
uitermate zwak deel van zijn be
toog. want het komt er op neer, dat
de inkomens-trekkers niet te kla
gen hebben; iedereen, die inkomen
trekker is, zal daar wel anders over
denken Zijn conclussie luidt: ,,In
verband met de rentabiliteit van
het bedrijfsleven wordt de voorge
nomen loonsverhoging (van f 1.
per week) in het algemeen niet in
de prijzen doorberekend, zodat prij
zen en lonen op het nieuwe iets ho
gere niveau als opnieuw gestabili
seerd kunnen worden beschouwd."
Dat zegt de professor nu wel,
maar daarom is het nog niet zo.
Doch daar komen we op terug. Het
gaat ons nu om het programma voor
1949. Daarvan schrijft prof. Brou
wers. dat dit resultaat en de moge-
)iiku~'d ener toenemende concur
rentie in de loop van 1949 gunstige
perspectieven bieden voor een defi
nitieve oplossing, zowel van het
subsidievraagstuk als van de huur-
stop. Wanneer de resterende rege
ringssubsidies van f 310 millioen
worden opgeheven zal do invloed op
de kosten van levensonderhoud be
perkt zijn.
De huurstop zal, al wordt het
niet met zoveel woorden gezegd,
"wel verdwijnen. Immers „voor de
naaste toekomst is het zaak er voor
te zorgen, dat een redelijke instand
houding van het huizenbezit ge
waarborgd wordt en de staat in de
kosten der financiering van de wo
ningbouw enigermate wordt tege
moet gekomen."
Ook hier kan volgens de secre
taris-generaal concurrentie uit
komst brengen. Daarvan is ook een
prijsdaling te verwachten, die reeds
op enkele gebieden valt waar te ne
men. Het prijspeil moet nog verder
omlaag, want onze productiekosten
zijn reeds hoog cn dat kan onze ex
port-kracht aantasten.
Dit is dan „De economische poli
tiek in de naaste toekomst" zoals
prof Brouwers die uitvoerig schetst
en waarvan wij enkele punten heb
ben genoemd. De klemtoon daarbij
valt dan op dit nieuwe element: de
geleide economie -gaat de concur
rentie en het initiatief bevorderen.
Wij hebben er n tegen, al zou
den we dat niet bij voorkeur geleide
economie noemen.
De vraag is nu wat in andere
klingen gezegd wordt over deze
nieuw e economische politiek, die
met de jongste maatregelen der re
gering inzake lonen, prijzen en sub
sidies is ingeluid.
MET DE KERST EEN KALKOEN OP TAFEL. Betrekkelijk weinigen
zullen zich dit smulfestijn kunnen veroorloven, maar ieder voelt reeds
de gedachte aan 'n welverzorgd maal bij zich opwellen bij de aanblik van
deze dieren. In het oude Friese stadje Hindelopen bevindt zich een grote
kalkoenenfokkerij. Net als schapen vormen deze vogels een kudde die
door een herder naar de weide worden gebracht. Daar scharrelen de
kalkoenen hun kostje op.
Wijziging van houding in enkele uren
Amerika zal de Indonesische
kwestie niet voor de Veilig
heidsraad brengen. Ook de
Australische delegatie te Parijs
heeft besloten zich van actie te
onthouden.
De Amerikaanse delegatie
heeft zich gisteren enige uren
lang met de Indonesische kwes
tie beziggehouden. Aanvanke
lijk is zij zelfs van plan geweest,
het verzoek van de republiek,
om de kwestie aan de raad voor
te leggen - de Veiligheidsraad
komt vandaag bijeen om Israels
aanvraag tot lidmaatschap te
behandelen - in te willigen. Na
twee uur kwam zij van dat plan'
terug.
De besprekingen in de boezem
van de Amerikaanse delegatie gin
gen voornamelijk tussen de leider
dr. Jessup en de heer Scott, die tot
de staf van Merle Cochran (het
Amerikaanse lid van de C.v.G.D.)
behoort. Scott was per vliegtuig uit
Indonesië aangekomen met de laat
ste rapporten van Cochran. Ook
James Hyde, een Amerikaanse Indo-
nesië-expert, woonde de besprekin
gen bij.
Dr. Evatt^ de Australische minis
ter van buitenlandse zaken, heeft
gisteren te Londen een gesprek ge
had met Attlee, Bevin en Noel Ba
ker. de minister voor het Gemene
best. Indonesië is een van de onder
werpen van deze besprekingen ge
weest.
Wacht instructies
Een woordvoerder van de Com
missie van Goede Diensten heeft te
Batavia gezegd, dat de commissie
nog steeds zeer verlangend is. het
Indonesische geschil op te lossen. De
commissie wacht op instructies van
de Veiligheidsraad.
Dr. Hatta. de republikeinse pre-
Hedenmorgen om 10.45 uur
werd de vergadering van de
Veiligheidsraad door de Belgi
sche gedelegeerde van Langen-
hoven geopend. Bij het begin
van de bijeenkomst werd de
agenda goedgekeurd, met als
enig punt van discussie de toe
lating van Israël tot lid van de
Verenigde Naties. Geen der
vertegenwoordigers heeft ge
vraagd om de Indonesische
kwestie als punt van onmiddel
lijke bespreking op de agenda te
plaatsen.
Nederlandse regering
licht standpunt toe
Van officiële zijde deelt men
ons mede ter zake de problemen
met de republiek:
..Naar aanleiding van mede
delingen uit Republikeinse bron
als zou de republikeinse rege
ring zich bereid hebben ver
klaard de onderhandelingen met
de Nederlandse regering te her
vatten op basis ener erkenning
RAUTER TRILDE VAN WOEDE
HET is wellicht nog niet algemeen bekend, dat strikt
gesproken het mishandelen of doden van gevangenen in
concentratiekampen in Duitsland wettelijk verboden was,
een verbod, dat reeds in 1933 was afgekondigd. Speciale SS-
und polizeigerichten hadden tot taak uitwassen te berechten.
Een beeld van deze wetgeving kan men in het over Grüne-
wald gevelde vonnis lezen, waarin o.m. wordt gezegd, ..dat
gevangenen bij overtredingen aan zeer bepaalde straffen zijn
onderworpen, die zo nodig het lichamelijk welzijn belangrijk
kunnen schaden. Dergelijke straffen zijn echter gewettigd,
zolang aan de gezondheid geen dusdanige schade wordt toe
gebracht, dat zij het wettelijk geoorloofde overschrijden."
Oswald POHL. chef van het
SS-Wirtschafts-Verwaltungs-
Hauptamt, was het met deze wet
geving niet eens. Deze Pohl nu was
door Himmler gemachtigd in Vught
een kampcommandant aan te stel
len De eerste was Karl Walter
Chmielewski, die zoveel stal, dat
het uitlekte, zodat hij in October
1943 naar Dachau werd overge
plaatst. Volgens het Rijksinstituut
voor Oorlogsdocumentatie had
Pohl weliswaar geen principiële
bezwaren tegen het regime van
Chmielewski, „maar als er dan
toch mishandeld en gestolen moest
worden, dan maar niet in Neder
land. waar zo zag Pohl het
een Seyss-Inquart en een Rauter
klaarblijkelijk zich te veel op de
vingers gekeken voelden vanuit
Engeland." Als opvolger van
Chmielewski koos Pohl de ruim
40-jarige Adam Grünewald.
Pohl introduceerde deze man als
nieuwe kampcommandant bil Rauter.
In tegenwoordigheid van de Inspections
richter-West der Waffcn SS. Hörtel,
wees Ranter Grünewald en zijn adju
dant Wlckleln (die later eveneens verd
veroordeeld) op de hoogst verantwoor
delijke post. die 7-Ii gingen aanvaarden.
Het uitlekken van uitwassen kon im
mers de Duitse belangen in Nederland
slechts schaden.
RAUTER WOEDEND
Hartel heeft na dc oorlog verklaard,
dat nii opnieuw in de kamer van Rau
ter was. toen hem. ondanks pogingen
van dc angsllg geworden kampcom
mandant Grünewald en diens adjudant
om het gebeurde voor Rauter geheim
te houden, de eerste berichten over het
drama werden voorgelegd.
„Ik heb Rauter nog nooit zo op
gewonden gezien als op dat ogen
blik." zo zclde Hartel. Hij was
verontwaardigd over de onmenso-
lltkheld van Grünewald en noemde
hem een dier. dat men moest op
sluiten om de mensen tc bescher
men. De opwinding van Rauter was
RAUTER
Verliezer in de tweede ronde
niet geveinsd. HU trilde letterlUk
over het gehele lichaam."
Grünewald werd daarop achter slot
en grendel geplaatst. Hij had echter
een noodkret naar zUn bescheriner
Pohl weten te zenden, die prompt pro
beerde het proces tegen te houden.
Pohl was diep verontwaardigd; ..Tien
doden! Wie maakte zleh daar druk
over Aan het Oostelijk front sneuvel
den leder uur meer Duitsers. Een pro
ces was onzin 1"
Maar Rauter hield vol. Zijn conflict
met de chef van het SS-Wirtschafts-
Verwaltungs-Hauptamt was een presti
ge-conflict geworden. Seyss Inquart
stond achter hem. De zaak mocht niet
in dc doofpot.
Met deutsche Grundllchkeit werd het
vonnis op papier gezet. Het is vele
bladzijden lang Men treft er onder
meer eon beschrijving ln aan van de
opsluiting der ongelukkigen. waarvan
we hier enkele passages laten volgen:
„Om zeven uur des avonds werden In
aanwezigheid van Grünewald. Wlckleln.
SS-Untersturmführer Strlppcl. SS-
Hauptscharführer Meyerhoff. S S -
Sturmscharführcr Welzel. alsmede de
Aufseherinnen Susy Arts en Katja
Schot twee cellen geopend. Het meren
deel der vrouwen, ongeveer 60 70.
werd bevolen in de eerste cel te gaan.
Deze werd pas gesloten toen de vrou
wen. dicht opeengepakt, tot aan de
celdeur stonden. Vóór de cellen werden
gesloten, verbood Grünewald nadruk
kelijk het kleine raam tc openen, en
dreigde de wouwen met de brandslang
te laten hespuiten als ze niet rustig
zouden zijn. Bij het vullen der cellen
was Wlckleln bijzonder actief
Het Duitse vonnis gaat op dc ver
schrikkingen van de nacht in cel 115.
waarover overlevenden zich later uit
voerig hebben uitgelaten, met geen
woord in. maar vervolgt het overzicht
met wat er twaalf uur later bij het
krieken van de volgende dag geschied
is:
..Om zeven uur de volgende morgen
werden de beide cellen volgens bevel
weer geopend. In de dtchtstbczetto cel
lagen veel vrouwen op de grond. Tien
van haar waren dood. twintig anderen
waren ln diepe bewusteloosheid, voor
een deel eveneens dc doqd nabij. Bij
de doden betreft het vrouwen in de
leeftijd van 40 tot 58 Jaar. die het
meest te lijden hebben gehad. Een deel
der vrouwen had verwondingen opge
lopen. die ziln toe te schrijven aan
het feit. dat ze. nadat ze door het ge
brek aan ruimte in elkaar waren ge
zakt onder dc voeten der andere, nog
staande vrouwen geraakten en door
haar schoeisel werden gewond.
Men leest er verder in hoe het de
destijds als telefonisie aangestelde Ne
derlandse Eva Grijseels is geweest, die
een telefoongesprek afluisterde en in
lichtingen over de ramp Inwon om ten
slotte zo openliik haar verontwaardi
ging te uiten, dat ze door Wlckleln ont
slagen werd met de vermaning dat ze
twee jaar „achter het prikkeldraad"
zou worden gezet als ze buiten het
kamn iets over het voorgevallene zou
loslaten.
Niettemin liet Eva Griiseels de
zelfde dag on het bureau van Rau
ter in Drn Haag oroccs-verbaal op
maken. Tenslotte kan men er in
vinden, dat Wicklcin zich on 16
Januari 1944. onmiddellijk na de
vresellike nacht, tot de hoofdkamp-
arts. dr Wolter. heeft gewend en
hem had gesuggereerd „of het ln
het belang van het vermijden van
een schandaal mogelijk zou zijn.
eenlge van de doden achteraf aan
een andere doodsoorzaak te laten
sterven."
De kamcommandant. S S -Sturmbann-
fübrer Grünewald. werd aan het einde
van het proces door zijn Duitse rech
ters schuldig bevonden aan dood door
schuld van tien vrouwen Voorbedachte
rade was niet aanwUsbaar. er was
slechts sprake van nalatigheid Op deze
gronden werd hii veroordeeld tot 3'4
Jaar gevangenisstraf met aftrek van
een maand voorarrest.
Zijn adjudant. Wlckleln, droeg vol
gens de rechtbank moreel een zeker
deel van de schuld en werd dienten
gevolge tot 6 maanden veroordeeld
Misschien zullen vele Nederlanders
OP 17 Januari 1943 werden
door de Duitsers in een
cel, waarin volgens hun eigen
opgave slechts plaats was voor
twee tot drie gevangenen, 74
vrouwen samengeperst. Na ver
loop van twaalf uur bleken
twaalj har er aan de kwelling te
zijn bezweken. Reeds een maand
na hel drama nam hel Neder
landse volk er kennis van door
de illegale pers. Ook het proces,
dat voor enige tijd in Amster
dam werd gevoerd tegen de
AufseherinSusy Arts wierp
licht op dit drama.
Thans heeft het Rijksinstituut
voor Oorlogsdocumentatie de
hand kunnen leggen op Duitse
documenten over hel gebeurde,
waaruit blijkt, dat het drama
aanleiding was tot een compe
tentie-conflict, waarbij Rauter
het onderspit heeft moeten del-
deze gang van zaken voor de Duitsers
merkwaardig vinden, maar daaraan zij
direct toegevoegd, dat de vrije wereld
zich toch niet zo in het Nazl-rcglem
heeft vergist, als uit het bovenstaande
wel mocht blijken, want de straffen
zijn niet ten uitvoer gelegd.
Toen Grünewald op 20 Maart 1944
ln Velp dit vonnis moest aanhoren
was hii in feite al vril man. Pohl
had het proces niet kunnen verhin
deren. maar dat een van ziin kamp
commandanten wegens zulk een
.belachelijk Incident" meer dan drie
jaar zou worden opgesloten, dat
was tc dwaas HU bewerkte Himm
ler. die blUkbaar niet ongevoelig
was voor zijn argumenten. Den
Haag werd opgebeld.
Toen Rauter Grünewald arresteren
liet, had hij over zUn hele lichaam
getrild van verontwaardiging: medio
Maart echter, zo heeft het Rijksinsti
tuut voor Oorlogsdocumentatie uit dc
archiefstukken kunnen concluderen,
was deze verontwaardiging wel zover
"ezakt. dat hij er mee accnord ging.
dat Grünewald geen gevangenisstraf
behoefde te ondergaan Rauter haalde
bakzeil en verloor de tweede ronde
In dc strUd tegen Pohl Zo kreeg de
kampcommandant zelfs acht dagen ver
lof om zijn familie in Duitsland op te
zoeken om daarna In zUn oude divisie,
de SS-Panzer-Divislon „Totenkopf" te
worden opgenomen.
Wicklein. die officieel tot zes maan
den was veroordeeld, bevond zich nog
geen kwartaal later ln het beruchte
concentratiekamp Flossenburg als
adjudant van de Lagerführer. Juist zo
als in Vught.
FINALE
Noch Grünewald. noch Wicklein heeft
men na de Duitse capitulatie terug
kunnen vinden. Indien zij nog In leven
ziin. wellicht onder valse naam. dan
zal het hen zonder twijfel met een
heimelijke genoegdoening hebben ver
vuld te lezen, dat enige jaren nadat zij
de dans ontsorongen. tegen hun belager
Rauter de doodstraf werd geëist
van de Nederlandse souvereini-
teit gedurende de interim-perio
de, vernemen wij van bevoegde
zijde:
Vooreerst is van een verklaring
der republikeinse regering niets
bekend. Aan de Nederlandse dele
gatie te Batavia is door het lid van
de Commissie van Goede Diensten,
Merle Cochran, een brief overhan
digd, die de heer Hatta. minister
president van de republiek, tot de
heer Cochran richtte. In deze brief
ontvouwde de heer Hatta enige ge
dachten over de mogelijkheden om
tot een oplossing van het hangende
geschil te geraken.
Zulks geschiedt echter onder
niet minder dan drie reserves;
de heer Hatta stipuleert uit
drukkelijk dat hij z'n beschou
wingen geeft: le in zeer ruwe
vorm, 2e. informeel en 3e zo
als hij ze ziet.
Deze drievoudige reserve stem
pelt het gehele schrijven tot een
persoonlijke daad van de heer Hat
ta, waaraan de republikeinse rege
ring zich, conform haar in 't jong
ste verleden nog meermalen aange
nomen houding, in genen dele ge
bonden behoeft te achten en waar
van zelfs de heer Hatta, krachtens
de eerste reserve, altijd terug kan
komen.
Als basis voor een hervatting der
besprekingen komt een dergelijk
schrijven dan ook niet zonder meer
in aanmerking.
In de tweede plaats wordt ontkend,
dat van de zUde der republiek ophelde
ring (naar de woorden van de heer
Soemltro op een persconferentie te
Washington) zou zijn gegeven „omtrent
zekere factoren, die bij enige Neder
landse autoriteiten misschien misver
stand hebben veroorzaakt."
Bij de onderhandelingen, die kort ge
leden op zeer hoog niveau worden ge
voerd. zijn van Nederlandse zijde enige
concrete, voor geen tweeërlei uitleg
vatbare essentiële voorwaarden gesteld.
Had de heer Hatta. ln plaats van zich
tot het ontvouwen van een aantal per-
soonlUkc gedachten te bepalen, in con-
creto de bereidwilligheid van dc repu
blikeinse regering uitgesproken om de
republiek als deelgebied naast de an
dere deelgebieden in het federale be
stel in te passen, ln de vorm zoals deze
in breed overleg met dc federale deel
staten van Indonesië is ontwikkeld;
had hij blijk gegeven van een ernstig
besluit der republikeinse regering om
de noodzakelUke maatregelen tc tref
fen tot het beëindigen der bestands
schendingen en het doen terugvoeren
der infiltranten, dan ware een basis tot
voortzetting der besprekingen wellicht
nog te vinden geweest.
Van een dergelijke onvoorwaar
delijke en bindende instemming
echter ontbreekt in het schrUven
van dc heer Hatta ieder 6poor. De
heer Hatta bepaalt zich tot alge
mene zinswendingen, gelijkend op
reeds meermalen van dezelfde zUde
gegeven en getekende verklaringen,
waaruit de republikeinse autoritei
ten echter nimmer de concrete
consequenties hebben getrokken.
Slechts een onverwijlde bindende ver
klaring van de republikeinse regering,
dat zij met de gestelde voorwaarden
Instemt, zou tot een heropening der
onderhandelingen kunnen lelden.
In deze geest werd van Nederlandse
zUde een antwoord aan de heer
Cochran gezonden.
EVC cl ringt aan op ver
hoging van loonbijslag
De landelijke raad van de EVC
heeft een verklaring verzonden aan
de bij de EVC aangesloten bonden.
Hierin verkondigt de raad als zijn
mening, dat een verhoging van de
loonbijslag verwezenlijkt moet wor
den in een vastberaden strijd door
loonsverhoging en dringt met klem
bij de EVC-bonden aan om met alle
betrokken arbeiders in de afzonder
lijke bedrijven looneisen op te stel
len en aan de werkgevers voor te
leggen.
mier, heeft gisteren vergaderd met
de leiders van de politieke partijen,
die voor de Kerstdagen een volks
congres hebben georganiseerd.
President Soekarno heeft in een
dagorder de republikeinse troepen
aangemaand, hun plicht te doen in
het bewustzijn van de volledige ver
antwoordelijkheid jegens het vader
land. Hij wekte de troepen op, zich
tc houden aan de bestandsovereen
komst, doch was overtuigd dat de
sympathie van de beschaafde wereld
aan de kant van de republiek zou
zijn. indien de tegenstanders het be
stand weer gingen schenden door
woord en daad.
Soekarno zei voorts, dat hij dezer
dagen op uitnodiging van Pandit
Nehroc tien dagen een bezoek aan
India zal brengen.
ANP verneemt in Den Hang, dat
dc afkondiging van het besluit „Be-
windvoering Indonesië in Over
gangstijd (B.I.O.) binnenkort te ver
wachten is. Dat dit nog niet eerder
is gebeurd, brengt men in verband
met de laatste zinsneden van het of
ficiële Nederlandse communiqué van
gistermiddag. Hierin staat dat alleen
een „onverwijlde bindende verkla
ring van de republiek tot herope
ning van de onderhandelingen kan
leiden." Men meent in Den Haag,
dat Nederland hiermee de republiek
nog een laatste kans wil geven.
De staat van beleg in de repu
bliek, tijdens de opstand van Ma-
dioen afgekondigd, zal in verband
met de huidige toestand van kracht
blijven.
Op order van de Franse bczet-
tlngsautoritcitcn zijn Donderdag
morgen dc radiomastcn van de on
der Sowjet-Russischc controle
staande „Radio Berlin", die in de
Fransos ector stonden, opgeblazen.
Het opblazen geschiedde door
Franse soldaten, omdat deze mas
ten dicht bij het nieuwe vliegveld
Tegel stonden en daarvoor gevaar
zouden hebben opgeleverd voor de
vliegtuigen.
Naar bericht wordt had generaal
Gnneval het radiostation verzocht
deze antennemasten, die ongeveer
henderdvijftig mter hoog waren, te
voorzien van rode lichten doch aan
dit verzoek was geen gevolg gege
ven.
SOWJETPROTEST BIJ
Frans commandant
Generaal Kotikof, de Russische
bevelhebber in Berlijn, heeft bij
zijn Franse collega, generaal Gane-
val, geprotesteerd tegen het opbla
zen door Franse troepen van de
zendmasten van rodio-Berlijn.
Kotikof, die een onderhoud van
een kwartier met Ganeval had,
deelde mee, dat hij de gegeven
reden voor het opblazen niet als
bevredigend kon aanvaarden. Ga
neval heeft geantwoord, dat hij
„nota nam" van het protest, maar
dat zijn enige overweging tot dit
besluit de veiligheid der Britse en
Amerikaanse vliegtuigen was ge
weest.
Een Duits bericht, dat Moskou
orders zou hebben gegeven tot
strenge tegenmaatregelen, is niet
bevestigd.
Het nieuwsbureau ADN (Sowjet-
zóne) karakteriseerde het opblazen
van de zendmasten als „een daad
van vandalisme, door reactionnaire
machten beraamd."
Na een onderbreking van 12 uur
heeft radio-Berlijn gisteravond om
10 uur zijn uitzendingen op de kor
te golf hervat. Directeur Heinz
Schmidt vroeg de luisteraars om
verontschuldiging voor het uitval
len en zei dat het vernietigen van
de zendantennes „was uitgevoerd
door Fransen, op bevel van Was
hington".
Tot nu toe zUn ln December ln Am
sterdam geen dodelijke verkeersonge
lukken gebeurd. Hans Kaart en zijn
tochtgenoten hebben van hun tocht
door de Sahara moeten afzien Zij kon
den niet dc vereiste cautlcsom van
350 000 francs storten Duitse grens
politie heeft ln het Ertsgebergte twee
vroegere Duitse soldaten cn een vroe
gere „Luftwaffehelfcrln" ontdekt, die
sinds het einde van de oorlog ln een
grot leefden cn zich voedden met klein
wild. wilde vruchten en bessen uit
vrees dat zij geïnterneerd zouden wor
den Uit protest tegen de wet Taft-
Hartley heeft de Amerikaanse federatie
van musici een jaar lang haar leden
verboden voor gramofoonplaten op te
treden. Thans Is een contract getekend
voor vijf jaar cn de eerste opname die
wordt gemaakt zal zijn: „I'm Just wild
about Harry (Ik ben gck met Harry,
waarmee Truman bedoeld wordt. De
Britse regering zal een aantal grote
warenhuizen in het buitenland aanko
pen tor stimulering van de verkoop
van Britse producten. Dit Jaar zal
750 DOO dollar voor dit doel worden be
steed. De burgemeester van Wenen
heeft de bevolking van de stad ver
zocht geen militair speelgoed voor de
kinderen te kopen. Het gemeentebe
stuur van Drammen ln Noorwegen ont
ving een aangetekende brief met 2000
kronen. Ze dachten dat het wel go-
wetensgeld zou zijn. maar omdat ze
het niet zeker wisten gaven ze het
geld maar aan het Leger des Hcils.
Weerbericht
WEINIG WIND
Weersverwachting geldig tot Zater
dagavond.
Overwegend droog
weer met In het alge
meen weinig bewol
king en weinig wind.
Vannacht in het bin
nenland op vele plaat
sen lichte vorst en
hier en daar vorming
nevel of mist.
Morgen overdag Iets
kouder dan vandaag
18 December: Zon op 8 44. onder 16.29;
Maan op 18.23, onder 11,12.
