Lanbert van Noort was één
Amersfoorts grote zonen
*a
ssi Ss.
«mm
mmm
inmmi
i m ai
"tiüi®
Dick Willemse:
Schoenontwerper voor Hollandse en
Mexicaanse voetjes
Schaatsen, volkssport bij
uitnemendheid
Schilder van deGoudse glazenstierf
te Antwerpen in bittere armoede
r
WK*
F m
\W*
S' V>1 Ërf* i
n k i
mi m M
Schoenindustrie greep naar ideeën
van jong Amersfoorter
KAPITEIN ROB
Zaterde 18 December 1948
3
LAMBERT VAN NOORT, kunstschilder, geboren te Amers-
foort in het jaar 1520, gestorven te Antwerpen in 1571: hoe-
velen onzer zullen wel eens zijn naam hebben gelezen? Abraham
van Bemmel, de Amersfoortse stadshistorieschrijver uit de 18de
eeuw, vermeldt hem terloops als een zeer vermaard schilder en
architect, maar wie van ons leest in deze jachtige tijd nog Van
Bemmel? Ook de Italiaan Guiciardini, die in de 16e eeuw onze
Lage Landen in alle windstreken doorkruiste en zijn bevindingen
te boek stelde, vond de arbeid van Lambert de moeite van het
vermelden waard en het kan ons eigenlijk verbazen, dat ons
Gemeentebestuur bij de naamgeving van nieuwe straten nooit
is gewezen op de figuur van deze 16e-eeuvvse Amersfoortse kun
stenaar.
vandaag-de-dag wel 't meest-
belangrijke werk dat ons van
Lambert van Noort is overge
bleven, dat der gebrandschil
derde ramen voor de Sint
Janskerk te Gouda, de z.g.n.
Goudse Glazen. Met de ..car
tons" of ontwerptekeningen
voor drie Goudse Glazen
(waarnaar de in zijn tijd be
kende Utrechtse glazenier Dirk
van Zijl te werk ging), neemt
onze Amersfoortse kunstenaar
op kloeke wijze zijn plaats in
onder de schilders der Renais
sance.
Het eerste venster dateert uit
het jaar 1560. stelt de 12-jarige
Jezus voor, lerende in de Tempel,
en werd geleverd op bestelling van
de abt van het Klooster Marien-
weerd. De beide andere glazen be
treffen de schildering van het offer
van Zacharias en de geboorte van
Johannes de Doper en ontstonden
in 1561—1562.
Dat Van Noort niet alleen voor
deze Goudse glazen de werkteke
ningen leverde, doch ook van elders
opdrachten ontving, blijkt wel uit
de enige tekening, die het Amster
damse Rijksmuseum van hem be
zit. (een ovaal ontwerp voor een
gebrandschilderd glas van de Ont
moeting tussen Abraham en Mel-
chiredek) en uit de kostbare serie
composities voor gebrand glas in
ons museum Flchite. voorstellende
de Ark van Noach en geschonken
door de bekende Amersfoortse
kunstbeschermer Tromp van Holst,
die ze had aangekocht uit de col
lectie Henri Duval te Luik.
Armoede
De laatste jaren van zijn leven
ging het echter met Lambert van
Noort bergafwaarts. Na zijn 45e
jaar kreeg hij bijna geen opdracht
meer en bittere armoede was zijn
deel. Het is zeer wel mogelijk dat
de vroege dood van zijn vrouw (die
hem een zoon en drie dochters na
liet) van zeer nadelige invloed is
geweest op zijn geest- en inspira-
tieve krachten. Een feit is, dat zijn
werken van omstreeks 1565 door
objectieve critici als dr. Hooge-
v/erff worden gekenschetst als in
derdaad zielloos, conventioneel en
onbehagelijk.
Vermoedelijk om de huis
huurschuld te vereffenen, kreeg
Van Noort vanwege de Onze Lieve
Vrouwekerk (van welke hij sinds
1560 een huis in de Korte Pand-
straat bewoonde) in 1569 de 0P~
dracht, de beide deuren van het
kerkorgel te beschilderen met gods
dienstige voorstellingen, waarvoor
hij 67 ponden en 10 schelilngen ont
ving. Later schilderde hij nog voor
zijn huiseigenares een paar vaan
dels. welke men vóór de lijkbaren
placht uit te dragen, een werk dat
onze kunstschilder een verminde
ring van de huurschuld met drie
gulden bezorgde.
Blijkens de onderzoekingen van
de heer Huygen van Fléhite (die
zijn aantekeningen welwillend aan
schrijver dezes ter inzage verstrek
te), is Lambert van Noort in het
jaar 1571 in „De Vlugt in Egypte"
in de Cammerstraat te Antwerpen
overleden, in grooten armoede en-
de miserien' en bij de wanbetalin
gen van het jaar 1571 wordt de
aantekening gevonden van de
schatmeester der Lievevrouwen
kathedraal, dat de huur, welke de
kinderen schuldig waren, „om
Goodts wille" hun geschonken is.
Maar de 14-jarige zoon van de
Amersfoortse kunstenaar zou de
fakkel, die aan Lambert ontzonken
was, verder dragen en Adam van
Noort zou jaren later schitteren
als Deken van het Antwerpse St.
Lucasgilde en als leermeester van
beroemdheden als Rubens en Jor
daans.
PETER VAN DE BIRKT.
tield „bel
luysen
g-ooten a
den". 430
ende een
Amersfoort bood voor
kunstenaar geen
mogelijkheden
Tussen de Woesteijgerweg en de
Amersfoortse ijsbaan ingeklemd
ligt ons Schilderskwartier waar in
de loop der jaren de namen van
zeer vele Nederlandse kunstschil
ders op een straatnaambordje zijn
vereeuwigd. Behalve Miereveld is
daar geen enkele andere Ameis-
foorter bij. Withoos, van Stelling
werf en Bor bleven eenzaam in het
Geitenveld bij de Soesterstraatweg
en voorlopig zoeken we nog ver
geefs naar de Casper van Wittel
straat (die de herinnering levendig
zou houden aan de grootste kun
stenaar. ooit in Amersfoort gebo
ren) en hetzelfde moet helaas wor
den geconstateerd ook van de
oudst-bekende Amersfoortse lbe
eeuwse schilder Lambert v. Noort.
Lambert van Noort werd onder
voor onze stad wel heel ongun
stige omstandigheden geboren.
Amersfoort bestond in 1520 nog
grotendeels uit houten huizen en
wat dat betekende, ervoeren onze
voorouders voor de zoveelste maal
in Lamberts geboortejaar. Immers,
daags na St. Odulphus (12 Juni)
des Woensdags ,.ten een uyre na
middag" brak achter St. Joristoren
op de Markt brand uit, welke
in de houten huizen gretig voedsel
vond. Voortwoedende langs Papen-
hofstede en Langestraat sloeg hij
door de geweldige vonkenregen
over op de woningen in de Kamp
tussen de Singel en de Kamppoort,
'/an de Pethof tot het Sint Jans-
\looster wtrd dit stadsdeel over de
Ville breedte door het vuur ver-
inudens sommige vaste
enen huizen) die met
j aeydt beschermt wor-
I woningen, „een vrouw
[Kindt' verbrandden en
het zal berijpelijk zijn, dat na
zulk een -amp het budget der
Amersfooters niet veel ruimte
voor de bvordering der Kunst
openliet.
Ook bouwmeester
Intussen toch nog wel zoveel
ruimte, da] Lambert van Noort ge
degenheid vond zich als kunstschil
der te bekwamen en niet alleen als
schilder, want onze oud-stadge-
fioot en geboren Amersfoorter dr.
G. J. Hoogewerff, directeur van
het Istituto Storico Olandese te
Some, maakte uit een schilderij
/ar. onze kunstenaar op, dat deze
'ok bouwmeester moet zijn ge-
tjveest en inderdaad vond de heer
1. H. Huygen, secretaris van Fle-
ite, in de spaarzame literatuur
ver Van Noort deze soms aange-
uid als architect of bouwmeester.
Zal het na de brand van 1520 in
Amersfoort geen vetpot voor een
ankomend kunstenaar zijn ge-
/eest, nog minder werd het dit,
a de bezetting op 16 Mei 1543
oor Maarten van Rossum. Er
/ordt wel eens bezwaar gemaakt,
at in de geschiedschrijving van
le Keistad haast elke auteur wel
vat veel aandacht besteedt aan be
legeringen en bezetting der stad,
gelijk als die door Maarten van
Rossum. Men verliest hierbij ech
ter wel uit het oog, dat zulk een
gebeurtenis van ontzaglijke beteke
nis was voor een plaats als Amers
foort en dat b.v. de welvaart
(waarmee het culturele leven der
stad verstrengeld is) soms op be
slissende wijze door zulk een be
legering kon worden gefnuikt. Er
z l zeer waarschijnlijk verband tus
sen het optreden van Maarten van
Rossum en het vertrek, in 1547,
van Lambert van Noort naar de
rijke koopstad Antwerpen. Het
verband wordt ons duidelijker, als
we lezen, dat van Rossum 80.000
gulden en meer losgeld eiste. Wat
mt betekende voor de Kerken en
□oosters (van welke instellingen
'eer. 16e eeuws beeldend kunste
naar het grotendeels „hebben
moest") blijkt ons uit de Kroniek
van het St. Aagten Convent: „Wij
brogten ons Gout, Silver ende
Kelcken, ende verkogten eenig
Landt en Renten goedtcoop. Men
dieygden ons Conventgoet te ver-
koopen indien wy 't geit niet op en
bragtenWy mosten de Ruytci s
ende Knegten, wel tot seventien
honderd, eten geven...."
Antwerpse tijd
Hoe anders dan in Amersfoort
was het in die tijd in Antwerpen
gesteld; Antwerpen dat sedert ja
ren de rijkdom van Brugge naar
de kroon had gestoken en in het
midden der 16e eeuw uitgegroeid
was tot de machtigste koopstad dei-
lage landen. Daarheen dus trok
Lambert van Noort, vergezeld van
zijn vrouw Katelyne van Broeck-
huysen uit Zwolle, met wie hij in
Amersfoort was getrouwd. In 1549
trad hij als vrijmeester toe tot het
kunstschildersgilde van Sint Lucas
te Antwerpen en een jaar latei-
ontvingen hij en zijn vrouw het
poorterschap der Scheldestad.
Van de eerste jaren, welke van
Noort in Antwerpen doorbracht,
weten wij niet veel af. Vermoede
lijk tussen 1555 en 1562 maakte
onze Amersfoortse schilder zijn
beste werken. Zo geeft zijn „Ge
boorte van Christus" volgens der
Hoogewerff blijk van grote durf,
een groter gedurfdheid in compo
sitie, dan bij een half dozijn van
z'n gemiddelde tijdgenoten tezamen
te bespeuren valt.
Voor ons, Nederlanders, is
Lambert van Noort ontwierp in sa-
ynrj menwerking met Digman Meynaert
ook voor de Oude Kerk te Amster
dam een glas-in-lood-raam. In het
raam de voorstelling van de an
nunciatie en de visitatie
i y'
u*1
Sport
mjf A H
V A* II
i-a «as. t
m. wm ms
mm ve a&.C
ra 'tm agi
m» J.?»! es
U 'V
I SS
feïomt fm,
1<H
fciv- mt
w
H-ss
2 jëii UI
o «ty «Mg»
Gaan Amersfoortse clubs
punten verzamelen?
H.V.C. krijgt Zondag de kans om
van de theoretische voorsprong op
Zaandijk een practi6che te maken.
I Immers, indien de rood-witten win
nen, dan hebben zij een wedstrijd
meer gespeeld dan de pas gepromo
veerde ploeg uit de Zaanstreek en
I vijf punten voorsprong. Het is ech-
ter nog de vraag of de Amersfoor-
ters inderdaad beide punten in de
1 wacht zullen slepen. Beide ploegen
hebben zwakke voorhoedes en be
trekkelijk hechte verdedigingen.
Als het geluk een van de twee niet
een handje helpt, dan zou het wel
eens kunnen eindigen in een gelijk
spel met weinig doelpunten. Maar
ja, voetballen is in zekere mate een
kansspel, dus het is best mogelyk,
dat we ook een geheel andere uit
slag krijgen.
A.P.W.C. dat kan haast niet
andera wint van H.M.S. en stelt
heel erg veel belang in do uitslag
van de wedstrijd WADEC.
De twee clubs, die elkander Zon
dag zo dwars hebben gezeten, Ams-
vorde en Amersfoortse Boys, staan
voor moeilijke opgaven, maar om
dat ze beide nog goede kansen heb
ben op een kampioenschap, ver
moeden we. dat zowel tegen Brede-
rodes als tegen Stichtse Boys met
het nodige enthousiasme gespeeld
zal worden, waardoor overwinnin
gen venvacht kunnen worden.
Quick krygt Woudenberg op be
zoek. De Amersfoorters hebben
geen al te prettige herinneringen
aan de gasten, wier spel r.u niet
bepaald gespeeld wordt met „over
weg en fluwelen loopjes".
S.E.C. uit Soest wint van J.S.V.
f.m - jn 3.0
'-«e, m
•-v
«jat»; v*.!--.; ...ijt,
'h-:- -4 - i
- £:v - 'vï
AMHC begint de beker-
competitie
Nu Vrouwe Fortuna in de nor
male hockey-competitie geen grote
vriendin der AMHC-damcs is ge
bleken, kunen onze stadgenoten
hun geluk beproeven in de beker-
wedstrijden. In de eerste ronde om
de Dr. Exalto-bcker komt Zondag
de Oostelijke eerste klasser „De
venter" op Birkhovcn op bezoek.
Uiteraard is dit elftal een onbe
kende tegenstander voor de Amers
foortse dames, maar gezien het feit,
dat het bezoekende team tot de
staartgroep van zijn klasse be
hoort, geven wij onze stadgenoten
een kansje om deze eerste klip op
weg naar de beker te omzeilen.
TT- j. tt Hiermede vervolgen wij onze
lAtni U 3Cfie artikelen over bekende en
onbekende personen uit ons aller
ZU Wei omgeving.
Humoresque
In het Grand Theatre wordt de
aantrekkelijke muziekfilm Humo
resque met Joan Crawfort en John
Garfield vertoond. Voor een be
spreking van deze film verwijzen
wy naar ons blad van Woensdag.
„The outlawin City
De Amerikaanse multl-milllon-
nair Howard Hughes, die eens de
wereld rond vloog in record-tyd,
die ball-point pennen introduceerde
en verhalen schreef, stak millioenen
in de door hem zelf geproduceerde
en geregisseerde film ..The Out
law" (City-Theater), betaalde
nog voor de film klaar was ook
nog enkele millioenen aan een echt
Amerikaanse reclame en raakte
tenslotte nog het een cn ander
kwyt aan proces-kosten, want in
sommige Amerikaanse steden werd
zijn film wegens de ongezonde in
houd verboden. Na een aantal
zelfs voor Amerikaanse begrippen
fikse coupures kwam deze ver
spilling van celluloid ook by de Ne
derlandse Filmkeuring, die danig
met de schaar gewerkt heeft en
zelfs toen nog met moeite „Toegang
achttien jaar" op de biljetten liet
drukken.
„The outlaw" is een afgrjjseiyke
draak met een paar koene paarden
dieven, met heel veel bloed en zo
veel sex-appeal (Jane Russell), dat
het celluloid er van bloost. Het
City-Theater zal van de week te
klein blijken!
„Moord in liet Lunapark"
„Moord in het Lunapark", heet
de film. die deze week in het Rem
brandt draalt. Op zekere dag wordt
by een grote bankinstelling door
vier rovers een kraak gepleegd. De
politie achtervolgd ze cn twee van
hen worden na een spannende rit
in een auto gedood. De politie
verkeert in de veronderstelling, dat
z|j alle vier dood z\jn. maar do
twee. die overgebleven zijn, maken
het de speurders, die naar het ge
stolen geld zoeken, zeer lastig. Een
spannende film, In het voorpro
gramma draalt „Prairichclden, met
de drie Muskatlers".
Tafeltennis
EEN* schoen is alleen verkoop
baar wanneer ct vorm en lijn
in zit. Er worden schoenen gemaakt
met allerlei liflafjes er op, die erg
duur zijn, maar een schoen, die een
bepaalde, eenvoudige mooie vorm
heeft verkoopt veel beter." Dit be
roepsgeheim wordt ons verteld door
een negentienjarige jongeman, Dick
Willemse, die bij zün vader in de
schoenenzaak aan dc Lcusdcrwcg
werkt.
We zitten met ons beiden in de
woonkamer. Die is een ware bloe
mentuin Op elk beschikbaar plaats
je staan manden en vazen. Aan alle
bloemstukken hangen kaartjes met
„hartelijk gefeliciteerd" er op. Een
paar dagen geléden bestond de zaak
van dc firma Willemse namelijk
vijftig jaar. Vijftig jaar geleden was
er dus al een Willemse, die geld ver"
diende met schoenen maken of lie
ver met schoenen repareren.
Nu is er een kleinzoon van die
man. Hij kwam anderhalf jaar gele
den van de Handelsschool, stond
korte tijd in de winkel om te verko
pen en begon toen uit liefhebberij
eens een paar schoenen te tekenen.
„Ik heb altijd goed kunnen teke
nen en mijn leraar op de handels
school, de heer Van Dam, zag er
wel wat in. Nou ja, ik tekende een
paar schoenen en ik maakte cr wat
versiering bij op de achtergrond."
Ja, zo gebeurde het. Die teke
ning ging naar het vakblad van
de schoenenindustrie „De Pas
bank" („zo maar eens om te
kijken wat ze er mee zouden
doen!") en werd opgenomen en
betaald.
Dick Willemse kreeg een briefje
thuis met het verzoek om nog eens
wat in te zenden. Dat deed hij. „De
Pasbank" wordt van A tot Z gespeld
door de schoenenfabrikanten. Die
ontdekten iets vlots en fris in de
ontwerpen van de negentienjarige
Dick. Ze schreven ook briefjes met
verzoeken Dick ontwierp en teken
de met steeds groter plezier.
De fabrieken ,.Le chic Paris" te
Loon op Zand. Lidia" te Drunen.
Van Oers in Kaatsheuvel en nog en
kele andere vervaardigden schoe
nen. naar zijn model en, wat voor
Dick Willemse nog belangrijker is,
die schoenen werden verkocht.
„Nou, en op een goede dag kwam
er een brief uit Mexico van de fir
ma Victor Fedenco Hammer. Leon
Gtd in Mexico City. Wacht U even,
dan zal ik hem even opzoeken!"
De brief van meneer Victor uit
Mexico City komt te voorschijn uit
een schrijfmap. Er staat met mooie
letters de naam van de Mexicaanse
schoenenfabrikant boven en de ge
typte zinnen vragen om ontwerpen.
„Ik heb er zeventien gestuurd. Er
was natuurlijk wat aan te verdie
nen, want ze werden alle zeventien
geaccepteerd. Het geld staat nu in
Mexico op de bank. omdat ik het
niet hier kan krijgen. Ondertussen
heb ik al weer een aanbieding van
die lui gekregen om een voorjaars
collectie voor ze te ontwerpen,
maar ik heb er nog geen tijd voor
gehad Ik heb hier iedere dag tot
acht uur mijn werk „voor" (in de
winkel) en dan ga ik tekenen. Ik
ontwerp ook wel eens schoenen voor
mijn broer, die ze dan maakt. O ja,
in het Januari-nummer van Foot
wear, het Engelse vakblad komen
ook ontwerpen van me."
GOEDE TOEKOMST
En Dick Willemse praat maar ver
der. Hij is er trots op. dat hij op
negentienjarige leeftijd reeds de
waardering voor zijn werk heeft ge
kregen, die anderen soms op veel
rijpere leeftijd krijgen. Maar hij be
seft ook dat hij nog veel moet leren:
„Ik wil helemaal niet zeggen, dat
ik al helemaal ervaren ben. Er man
keert nog veel aan en ik ben pas
aan de gang Maar als ik doorzet dan
kan ik wat bereiken."
Wat Dick Willemse tot nu toe ge
daan heeft vindt hij niet zo bijzon
der. Wat hij gaat doen zullen we nog
moeten afwachten. Maar een ding is
zeker: deze negentienjarige jonge
man, die nu reeds ruimschoots in
zijn eigen levensonderhoud kan
voorzien cn dan nog wat overhoudt
ook, zal nog meer van zich laten
horen. En dat verdient hij.
Competitiestanden
Hieronder geven wij de compe
titiestanden der Amersfoortse eer
ste-. tweede- en derde-klasse ta-
feltennisteams na afloop van de
eerste competitiehelft.
Klasse I
Over 't Net I 9 7 1 1 57-33 15
Barna 4 9 7 0 2 62-28-14
Velox 1 9 7 0 2 54-36 14
TTPTTS 1 8 5 0 3 49-31 10
Tuindorp 1 9 5 0 4 42-48 10
Zeist 1 9 4 1 4 41-49 9
UTTC 2 9 4 1 4 41-49 9
Rivendi 1 8 2 1 5 36-44 5
UPTTS 2 9 1 0 8 24-66 2
Barna 5 9 0 0 0 27-63 0
Klasse 2 A
Zeist 2
Over 't Net 2
Velox 2
Barna 6
Jaffa 1
BTTC 1
v. d. Meiden 1
Tuindorp 2
Klas
PATS 1
SS VU 1
MHS 1
Zeist 3
UPTTS 3
Jongeneel 1
Over 't Net 3
Barna 7
7 6 10 49-21 13
7 6 0 1 52-18 12
7 4 2 1 43-27
7 3 13 38-32
7 3 13 33-37
7 2 1 4 34 -36
7 1 0 6 20 50
7 0 0 7 15-55
7 6 0 1 55-15 12
7 5 11 41-29 11
7 5 0 2 45-25 10
7 4 1 2 43-27 f»
7 4 0 3 36-34 8
7 2 0 5 31-39 4
7 10 6 21-49 2
7 0 0 7 9-61 0
Klasse 3 B
Jaffa 2
PVH 1
Over t' Net 4
PVW 2
PATS 2
Alcvon 1
SOS 1
MBV 1
7 4 2 1 43-27 10
7 4 2 1 42-28 10
7 4 12 41-29
7 3 3 1 41-29
7 3 13 41-29
7 14 2 34-36
7 2 0 5 32-38
7 0 1
Klasse 3 E
6-64 1
Noack 1
Wilskracht 1
Jaffa 4
SSVU 4
MHS 2
Barna 8
PATS 4
7 7 0 0 49-21 14
6 5 0 1 37-23 10
7 5 0 2 46-24 10
7 2 2 3 34«-36 6
7 13 3 32-38 5
7 2 0 5 31-39 4
7 115 23-47 3
Over 't Net 5 6 0 2 4 18-42 2
Klasse 3 F
BTTC 2
Togido 1
Zeist 5
v. cl. Meiden 2
PVW 3
PSZ 1
Demka 3
Barna 9
7 0 0 62-8 14
5 1 1 39-31 11
3 2 2 36-34 8
3 13 43-37 7
2 2 3 34-36 6
3 0 4 32-38 6
1 1 5 19-51 3
0 1 6 19-51 1
„De Gouden Ploeg"' was de
sterkste
Het cadre-team van „De Gouden
Ploeg" heeft zijn kansen op hét
biljart-kampioenschap van het
district „Eemland" belangrijk ver
beterd door Vrijdagavond in „eigen
home" met 60 te winnen van
„De Vergulde Wagen".
Vooral Ries Stalenhoef was goed
op dreef en nam spoedig een ruime
voorsprong op zijn tegenstander
Stcffen (na vijf beurten 10915).
Met regelmatige series consolideer
de hij zijn winst en na zestien
beurten was de stand 28682.
Hierna ging het iets minder goed
met de Soester cn voor de laatste
14 caramboles had hij nog vijf
beurten nodig. Zijn spel was voor
dien prettig om aan te zien. Met
veel zelfvertrouwen en grote vast
heid bouwde hij zijn series op en
vooral een pique uit de losse hand
dwong respect af. Steffen kreeg
moeilijk spel en maakte het zich
zelf enkele malen ook moeilijk
waardoor hij ver beneden zijn
kunnen speelde.
R. Stalenhoef 300 21 52 14.28
Steffen 132 21 42 6,28
De daarop volgende partij ging
tot de dertiende beurt gelijk op en
zowel Piet Stalenhoef als Breg-
man, speelden solide. Hierna zakte
het spel af doch Piet Stalenhoef
eindigde toch nog met het goede
gemiddelde van 8.33.
P. Stalenhoef 225 27 33 8.33
Bregman 172 27 31 6.37
De laatste ontmoeting, tussen
Van der Heijden en Van der Vliet,
was de minst interessante. Vooral
Van der Vliet kon niet los komen
en ook deze partij leverde winst
voor „De Gouden Ploeg" op.
Van der Heijden 200 32 22 0.25
Van der Vliet 142 32 15 4.43
De stand is nu:
Gouden Ploeg 27 16
Centraal 30 16
Ons Genoegen 30 13
Verg. Wagen 27 12
0.11
0.14
0.17
0.15
Wedstrijdprogramma
Het programma voor de biljart
competitie van het district „Eem
land" in de week van 20 t.m. 25 De
cember, luidt als volgt:
Eerste klasse libre:
2G Dcc. Gouden Ploeg IINieuwe
Kei I; 20 Dec. Theomien IVergul
de Wagen II; 21 Dec. Zonneheuvel I
Leusderk war tier I; 21 Dcc. Me-
tropole IOns Genoegen II.
Derde klasse libre C
20 Dec. Zonneheuvel, IIICen
traal IV; 20 Dcc. Leusder kwartier
IV—D.O.S. II; 20 Dcc. K.O.T. III—
Oosterpark II; 20 Dec. Middelwijk
III—Animo III.
Uitslagen competitie
De uitslagen van dc wedstrijden
voor de biljartcompetitie van het
district „Eemland", gespeeld in de
afgeleopen week, luiden als volgt:
Cadre-klasse: Centraal IOns
Genoegen I 42; Gouden Ploeg I
Vergulde Wagen I 60.
Eerste klasse libre: Metropole I
Theomien I 80; Leusderkwar-
tier INieuwe Kei I 80; Zonne
heuvel ISoestdijk I 44; Ons Ge
noegen IIGouden Ploeg II 44.
Tweede klasse libre A: Ons Ge
noegen IIICentraal II 44; Leus-
derkwartier IIO.D L. I 62; Ani
mo IMetropole II 44.
Tweede klasse libre B: Metropolo
IIID O S. I 44; Nieuwe Kei II
Gouden Ploeg III 2—6; K.O.T. I—
Middelwijk I 26.
Derde klasse libre A: Soestdijk II
—K.O.T. II 6—2; Metropole IV—
Vergulde Wagen IV 44; Centraal
IIITheomien II 62.
Derde klasse libre B: Ons Ge
noegen VLeusderk war tier III 6
2; O.D.L. IllZonneheuvel II 08;
Metropole VNieuwe Kei III 44.
Derde klasse libre C: Animo III
Oosterpark II 80; Leusderkwar-
ticr IV—Centraal IV 4—4; O.D.L.
IV—Middelwijk III 2—6; D.O.S. II
Zonneheuvel III 62.
DE AVONTUREN VAN
(DE TERUGKEER VAN PEER DE SCHUIMER)
verkrijgbaar aan ons kantoor cn eventueel
te bestellen bij onze bezorgers 0 75
DaigMad voer Amesrsloort
SNOUCKAERTLAAN 7
AMERSFOORT
T^IJ 't schaatsen moeten we on-
-L' derscheiden: schoonrijden,
kunstrijden, tochtrijden, hardrij
den (korte- zowel ?ls langebaan)
en eigenlijk ook ijshockey Hiervan
zijn schoonrijden. tochtrijden en
kortebaanwedstryden specifiek Ne
derlandse vormen, die men in het
buitenland practisch niet kent.
Waarom is schaatsen nu de volks
sport bij uitnemendheid in de win
ter?
Kunnen we bij de meeste ande
re sporten spreken van een zekere,
specialisatie (de betreffende tak
van sport wordt slechts in meer of
minder beperkte kring beoefend),
bij schaatsen is gedeeltelijk juist
het tegenover gestelde waar. Im
mers oud en jong, arm en rijk, al
len spoeden zich naar het ijs, wan
neer dit maar enigszins betrouw
baar lijkt. Is er één vorm van sport
te noemen, die zo algemeen door
de grote massa wordt beoefend als
schaatsen?
Tegenover deze liefhebbers staan
de mensen, die schaatsen als sport
beoefenen. Laten we het ditmaal
hebben over de hardrijders, daar
dc plaatsruimte ontbreekt, de an
dere vormen voldoende onder de
loupe te nemen.
Allereerst 't verschil tussen lan
ge baan en korte baan. De korte
baan (140 m. voor dames en 160
m. voor heren) is de oudste vorm,
die vooral in t Noorden van ons
land nog veel gezien wordt. De
wedstrijden werden oorspronkelijk
georganiseerd door herbergiers,
maar later door ijsclubs.
]\/TeN rijdt op een rechte baan,
1>J- éénmaal heen en éénmaal te
rug en volgt meestal een afval-
systeem, 't z.g. „kampen". Heel
vaak wordt er gereden om geld
prijzen.
De lange baanwedstrijden wor
den verreden op een baan van 400
m. lengte, waarin twee bochten en
twee rechte einden van 100 m. Men
rijdt hier over afstanden van 500,
1500, 5000 cn 10.000 m waarbij
de startplaats verschilt al naar ge
lang de afstand. We onderscheiden
een binnen- en een buitenbaan.
Deze zijn gescheiden door een
streep verf, of als er sneeuw is
door een sneeuwrand. Omdat de
buitenbaan langer is dan de bin
nenbaan. is op een van de rechte
einden de sneeuwrand weggelaten,
waardoor er een kruispunt ontstaat
waar de rijders van baan moeten
verwisselen. Op dit punt staat dan
ook iemand om te controleren dat
de rijders dat iedere ronde doen.
De hardrijders zijn een speciaal
type mensen. Over 't algemeen
moeten het krachtmensen zijn, die
beschikken over een ijzeren wils
kracht In de eerste plaats is dat
nodig om, gezien ons wisselvallige
klimaat, een langdurige training
vol te kunnen houden, met de kans
op een kwakkelwinter. Een goede
training begint reeds in September
en bestaat uit een algemene con
ditie-training, waarbij veel hard
lopen op 't program staat. Daar
naast heeft zich in Nederland, het
„droogrijden." ontwikkeld Dit is
een methode, waarbij men bewe
gingen maakt, die de bewegingen
op 't ijs nabij komen en waarbij
precies dezelfde spieren gebruikt
worden. Er zijn altijd twee tegen
standers: de man tegen wien men
rijdt en het horloge.
Het rijden is een zuiver indivi
duele kwesti'e. De rijder kan zich
nooit laten „trekken".
De lange afstand wordt altijd op
een tijdschema gereden.
Een lange baanrijder moet all
round zijn, want meestal geldt voor
de uitslag, de totaaltijd van de ver
reden afstanden. Alleen op de
Olympische Spelen kan op elk
nummer een afzonderlijke titel
veroverd worden.
Ondanks de grote belangstelling
in ons land voor het schaatsenrij
den, kennen wij slechts betrekke
lijk weinig grote rijders en de rij
der-s, die tot de top kwamen, waren
bijna alle lange afstand-specialis-
te/i Jaap Eden, was een phenome-
neen op alle afstanden. Coen de
Koning, werelduur-recordhouder
33 km.!), Siem Heiden, Jan
Langendijk, Dolf v. d. Scheer (tech
nisch onze beste rijder) en de ster
van de laatste jaren: Kees Broek
man. Stuk voor stuk harde kerels,
die enorme prestaties geleverd heb
ben.
Hoe staat 't met het rijden in
A x Amersfoort? Amersfoort mag
zich verheugen, in 't bezit van een
AIJV cn een ijsbaan, in 't centrum
van de stad gelegen, tegen Oosten
winden beschermd. Een ligging die
we ideaal mogen noemen. In de
mobilisatie van 1939 lagen in onze
stad enige rijders, die de stoot ge
geven hebben tot de hardrijderij.
Dit waren Buyen en Ekelschot.
Door hun prachtig rijden werd de
jeugd vooral, gestimuleerd met 't
resultaat dat het x-ijden zeer sterk
vooruit gegaan is. Mensen, die in
de topklasse horen, heeft Amers
foort nog niet geleverd. Dit jaar
is de droogtraining terdege ter
hand genomen en deze zal onge
twijfeld resultaten afwerpen. Het
tochtrijden kan zich hier, door ge
brek aan waterwegen niet zo goed
ontwikkelen, maar toch zijn er
velen, die naar andere streken
reizen, om die voi-en van schaatsen
te beoefenen. Elfsteden-rijder Bre-
dewold is wel de beste onder hen.
Dat schaatsen een krachtsport is
blijkt ook wel uit 't feit, dat 't als
wedstrijdsport voor dames weinig
verbreid is.