BOLS
r
Greshoff zestig jaar
Nieuwe schrijfwijze ingeluid
door John Steinbeck
U hebt geen enkel bewijs, dat
u uit Engeland komt
R. K. Kerk in Hongarije wil
geschil met staat regelen
DSGMIT
De verwachting
DE AVONTUREN VAN KAPITEIN ROBHet geheim van de tunnel
Geheim agent in
oorlogstijd
Kerknieuws
ff
m
S3
h
m
i
m
1
m
E
m
i"
rp
i
m
m
m
Radio-programma
EXAMENOPLEIDING
RESA - HILVERSUM
Zaterdag 18 December 1948
GEEN gelegenheidsphrasen pas
ser. ri.i hét jubileum van een
man. die zozeer buiten het gewone
kader valt. die zozeer in zijn eigen
leven wegen ter zijde van de gebrui
kelijke is gegaan als J. Greshoff.
Reeds de omstandigheid dat hij zijn
zestigste verjaardag in Zuid-Afrika
viert, waar hij zich reeds in 1938
vestigde en met kleine onderbrekin
gen is blijven wonen, bewijst dat hij
aan de persoonlijke omgang, die in
het litteraire leven van ons kleine
land een zo gewichtige rol speelt,
geen deel heeft. Toch is hij ook van
de vreemde uit onze litteratuur met
hartelijke belangstelling blijven vol
gen en met juist die afstand tussen
hem en haar. welke voor iemand die
zo persoonlijk reageert en vaak op
grond van zulke strikt persoonlijke
reacties tot oordelen komt. alleen
maar heilzaam is.
Dit subjectivisme heeft hij overi
gens nooit trachten te verhelen. In
tegendeel, hij maakte er een pro
grampunt van en zelfs een panache.
Letterkundige kroniek
door
Victor E. van Vriesland
Geen wonder bij iemand als Gres
hoff. die immers door zijn poëzie cn
zijn invloed een van de steunpilaren
was van het tijdschrift ..Forum", dat
de onthulling van de persoonlijkheid
in het werk. en dit op regelmatige
wijze, als een van de belangrijkste
geneesmethoden voor de toenmalige
Nederlandse litteratuur beschouwde
Met Slauerhoff. met Du Perron, en
reeds veel vroeger voorafgegaan door
Elsschot en Dèr Mouw behoorde hij
tot die dichters, die niet het muzikale
element, het zingen cn de verheven
poëtische taal nastreefden of waar
deerden. maar de spreektaal en de
spreektoon (men denke aan de titel
.Parlando" van een bundel van Du
Perron) Wrangheid, cynisme, zelf
ironie en bijtend sircasme namen de
piaats in van de elegische klacht, die
sinds de zg. generatie van 1910 en haar
epigonen in zwang was gekomen. Het
..Démasqué der schoonheid" waarvan
Ter Braak de eenzijdige maar weten
schappelijk eerlijke cn brillantc theo
reticus was. werd door de dichters van
..Forum" toegepast door het zich rich
ten tot een stof en het gebruiken van
een taal. die van het verhevene af
daalde naar het gewoon alledaagse of.
om woorden uit de titel van Greshoff
te citeren die Vcstdiik in zijn bekende
Inleiding heeft overgenomen: van het
..hemelse" naar het ..aardse" Greshoff
heeft heel jong gedebuteerd als een
weinig betekenend meeloper ln de
bleek aesthetische generatie van zijn
jeugdjaren. Eerst gerijpt tot middelbare
leeftijd werd hij een voorbeeld voor de
vooruitstrevende Jongeren door de
nieuwe paden die hij ontdekte.
Jan Greshoff is een tijdlang, wanneer
men de oplagen van zijn boeken bij
elkaar telt. de na Adama van Schelte-
ma meest gelezen dichter van ons land
geweest Misschien doet het samen-
V our de Zondna
Aan het eind van de advents-tijd
gaan we naar het slot Machaerus,
dat grimmig en ongenaakbaar op-
torent uit de doodvallei van het
zoutmeer. De man, die hier zijn
lustoord heeft, moet een macaber
wiens zijn. De man. die onder dit
slot in de kerker geborgen is. een
hopeloos geval.
Die laatste man is Johannes de
Doper, de heraut, die de komst van
Jezus voorzeide. Inderdaad, hij zal
er niet levend meer uitkomen,
maar straks in een' dronken bui
van koning Herodes zijn hoofd ver
spelen als een fiche op de speel
tafel.
Dat is het ergste niet: dat een
mens vervalt aan de dood. Wanneer
hij dan maar de voldoening heeft
van een volbrachte taak. waar hij
met trots en dankbaarheid op kan
terugzien. Maar Johannes ziet niets,
en hoort alleen van 't kleine werk
dat Jezus doet in het Galilese
land, en teleurstelling kruipt in
hem omhoog. Was het daar nu
voorHebben we dan toch een An
der verwacht?
Gekerkerd in de drukte van het
leven, in de eenzaamheid van de
massa, de doodheid van dat, wat
geen voldoening geeft, kijken we
naar de komst van Jezus Christus
uit. Dan zullen we straks het kerst
evangelie horen. De oude bood
schap. Maar is dat het nu? Ver
wachten we niet heel iemand an
ders. die machtige en klinkende
daden doet. die de wereld omzet en
het leven brillant maakt?
Maar Jezus Christus maakt het
duidelijk, dat het zó moet: niet wij
naar het koningspaleis der illusie,
maar Hij in de stal van onze wer-
lf'ykhdd Der gaan de zorgelijke
artikelen op de voorpagina en de
spanning in Europa en de ruzie
tussen de echtelieden en de wan
hoop van een schooljongen mee
spreken. Dddr is Hij de Redder!
v. E.
noemen van deze twee namen iemand
glimlachen. Het is echter geen toeval
Bij alle verschil behoort ook Greshoff
tot het moralistische soort van dich
ters. het enige dat in Nederland ooit
kon tieren in de zon der publieke be
langstelling. Met moralistisch wordt
niet bedoeld" de gangbare moraal vol
gend. maar wel dat deze poëzie met
het genre „Levensliederen gemeen
had. dat zij de gewende dagelijkse le
vensgebieden en -gebeurtenissen tot
stof had, alle gebruikelijke gelegenhe
den en gevoelens, als opvolgster van
de zeventiende eeuwse dichters of de
twintigste eeuwse kroeg- en straatzan
gers. die huwelijk, geboorte, begrafe
nissen. ook wel brandstichting, moord,
verleiding of inbraak in sprekende
kleuren tot verzen maakten. Als Goethe
als Verwcy. Is Greshoff zich bewust
gebleven dat hij de waarachtigheid van
zijn gedichten vooral moest ontlenen
aar dc werkelijkheid van ziln bestaan.
Hij is geen echte cynicus, al kankert hij
graag echte, onvervalste cynici als
Vestdijk Ter Braak of Elsschot zijn
zeer zeldzaam. Hij is eer een gemoede
lijk levensgenieter, die een compromis
heeft gevonden tussen zijn teleurstel
lingen cn de goede, genietbare kanten
van het leven Zijn verren behoren voor
een deel tot dc ..gebruikslyriek' die ra
de eerste wereldoorlog ln Duitsland met
Kastner. Klabund, Brccht e.a. tot bloei
kwam
I N zijn crit'sch cn journalistiek werk
1 is Greshoff tot op dc leeftijd der
sterken een graag scar.daliserend „en
fant terrible" gebleven Hij schrijft een
snelle schaamteloze, pamflettistische
stijl die telkens de grens tussen ver
edelde Journalistiek en authentieke lit
ter -«.tuur uitwist Zijn polemieken kun
nen soms meesterlijke spiegelgevechten
vormen die dc grote Franse traditie.,
van b.v. een Rochefort. voortzetten. Be
ginselen of vastheid van oordcel zijn
niet zijn kracht" hij is ontelbare malen
van staatkundige en letterkundige opi
nies veranderd maar hij heeft daarop
steeds zelf denadruk gelegd als een
bewijs van voortdurend levende ont
wikkeling en oprechtheid, zodat het
onelegant ware. hiervoor minder vrien
delijke kwalificaties te vinden
Want Greshoff is een beminnelijk
man. die in de glorificatie van het bur
gerlijke en het huiselijke tegenover dc
quasi-bohème en de quasi-articst een
aristocratische levenshouding heeft ge
vonden En ook een zekere wijsheid. de
wijsheid van het ..Juste milieu" en het
gezond verstand Het zijn voornamelijk
zijn hartelijkheid cn zijn onbeschroomd
heid die ontwapenend werken. Hoe
vluchtig gefundeerd en vergankelijk
zlin meningen ook zijn. door baatzucht
zijn zij niet ingegeven, cn ln 1933. di
rect bij het aan het bewind komen van
Hitler was hij een der eersten die in
.Forum" in zijn fel satyrische ..Bruine
Liedjes" zijn meedogenloze spot op een
„bevriend staatshoofd" richtte
Voor de blbliophiele typografische
verzorging van het Nederlandse boek
heeft hij veel gedaan toen hij in zijn
jonge jaren met Van Roven en P N
v.n Eyck ..De Zilverdistel" oprichtte
die pionierswerk heeft verricht voor
het schone bock
In Brussel eerst, in Zuid-Afrika en
Amerika heeft hij bijgedragen tot de
goede naam van onze cultuur, cn dat
hij als weinigen thuis was in „the gcnt.e
ait of making enemies" heeft daaraan
géén schade gedaan integendeel.
Zijn werkkracht en zijn geestelijke
frisheid zijn met het klimmen der jaren
teer toegenomen dan verminderd. Gres
hoff weet ongelooflijk veel werk te
verzetten en behoudt daarbij een soort
van melancholieke, stoïsche opgewekt
heid die zijn vrienden bew onderen
Zlin mooiste gedicht blijft voor mil
.Pro Domo" dat hij op zijn vier en
veertigste jaar schreef en waarin hij
afscheid van het leven nam en de na-
derende dood begroette Moge hU nog
tientallen jaren zulke gedichten schrij
ven Zijn „Verzameld Werk' is begon
nen te verschijnen; de eerste drie delen
zijn uitgekomen Zij zijn verschenen bh
P. N v Kampen 5. Zn cn Em Qucrldo s
Uitgeversmaatschappij te Amsterdam ln
een fraai verzorgde uitgave die in to
taal vijf delen z:.l omvatten Het eerste
deel bevat de Gedichten, een keuze uiV
het Jeugdwerk cn verder ccri verzame
ling van dc latere gedichten in teza
men drie en twintig afdelingen een
kapitaal boek van ruim 400 pagina s_
Deel II on III zijn getiteld .Legkaart
en Zwanen Pesten" Deel II bevat ver
scheidene verspreide opstellen en crl-
tiekeiv deel III bevat om .De Wie
ken van dc Molen" cn Rcbutcn"
Het proza van Gresho*f is steeds
prikkelend door zijn onberekenbaar
heid Het is grillig, soms treiterend,
dikwijls geestighet is conformistisch
cn ^onconformistisch, beurtelings en
tegelijk, al naar gelang het standpunt
waaruit men het bekijkt. Zelden diep
of oorspronkelijk, maar verkwikkend
ondeftig, boeit het vaak door de para
doxale vorm. de ongegeneerde zegswij
ze. de snelle wendingen de contrast
werkingen cn niet het minst door dc
rustig beleden vooroordelen
Het is te hopen, dat na het laatste
deel nog vele suoolemcnten door deze
groene grijsaard in het licht gezonden
zullen worden Ik voor mh hoop. dat
op deze zelfde plaais bij zijn zeventig
ste verjaardag te mogen constateren
9h doekt jiü
Rokende kinderen
Een onderwijzer op het platte
land schrijft ons „dat het roken
onder de schoolgaande jongens
hand over hand toeneemt. In en
kele gevallen heeft de verslaafd
heid aan het roken reeds minder
aangename gevolgen gehad. Laat
ieder het belang van zijn kind be
seffen."
Wij wisten niet dat het op het
platteland ook al zo was,, maar in
de stad begint het roken van kin
deren inderdaad onrustbarende
vormen aan te nemen. Wij zien
de peuters van een jaar of tien
herhaaldelijk dampend over de
straat lopen. Een schoolarts ver
telde ons, dat hij keer op keer con
stateert, dat jongens van tien tot
twaalf jaar bruine vingers van
het roken hebben. Er zijn zelfs kin
deren, die thuis roken, vertelde hij
ons. die de ouders „gewoon siga
retten afdwingen".
„Natuurlijk is het funest voor de
kinderen", vertelde hij er bij. „Het
werkt nadelig op de hersenen en
daarmee op het denkvermogen, het
heeft een slechte invloed op het
hart, en oojc nog op de eetlust. Het
belemmert de kinderen daardoor in
de geestelijke en lichamelijke ont
wikkeling.
Er zijn in vele plaatsen politie
verordeningen, die het roken voor
beneden-zestienjarigen verbieden.
Ik dacht zo, dat men die eens
uiterst streng moest gaan toepas
sen. Ouders en onderwijzers moe
ten helpen. Maar de ouders het
meest. Als ouders het inderdaad
niet willen gebeurt het niet.
„Kerk en Vrede" doet
beroep op regering
Het hoofdbestuur van .Kerk cn Vre
de ide Nederlandse groep van de In
ternational Fellowship of reconciliation)
heeft zich tot de minister-president, de
ministers van overzeese gebieden, bui
tenlandse zaken, oorlog, marine, de
voorzitters der beide Kamers der Sta-
ten-Gencraal cn de fractie-voorzitters
der regeringspartijen in beide Kamers
gewend met een telegram waarin ge
zegd wordt:
Refererende aan de brief van de Sy
node der Nederlandse Hervormde kerk
Inzake de situatie in Indonesië, doen
ondergetekenden een dringend beroep
op allen, die geroepen zijn beslissingen
te nemen tot oplossing van de grote
moeilijkheden ln de verhouding der
belde volken, zich uiteindelijk te laten
leiden door het evangelic van Jezus
Christus en derhalve geen toevlucht te
nemen tot maatregelen van wapenge
weld. dat niet alleen geen werkelijke
oplossing brengen kan. maar de span
ningen op een niet te overziene wijze
zal doen toenemen, doch dat bovenal
een weg ls. waarop nimmer Gods zegen
rusten kan.
Dit telegram was getekend door prof.
dr. G. J Heering. voorzitter. J. J. Wcn-
tink. secretaris, ds J. J. Buskes Jr.. A.
Elffers Azn C. T Elsgecst. ds. M. Hin-
lopëh. ds. J. B Th. Hugcnholtz. ds T.
O Hylkema. H. J. Lankhorst. ds. Kr.
Strijd.
Het internationale nood-voedscl-
comitc der UNO heeft \oor 1949 aan
Nederland 18 000 ton rijst toegewezen.
In 1948 bedroeg de toewijzing 12.500 ton.
Advertentie
een goede gewoonte!
maar...
dc beste gewoonte is:
eÉécn dag een g/aaspet
tTant Btls zal U ninntr ttlturMtllm.
Volt/ui tta truutntud rtupt ucrJl Btli
at maal gtJiilillnrd, tn outran drrlnt
afgtlmrd tp i olie sterkte ran 40
Daarom it Bolt pittig tn to tb zacht.
Vervolg dne serie! De bekroonde
rekeningen worden om de 14 dagen
gepubliceerd en beloond met ceokruilc
Bols. Inzendingen onder mono JEIken
dog ee?l Glaasje" aan de N.V. Erven
Lucas Bols. Amsterdam.
Bekr. inz. van LH.P. Amsterdam.
39. Het tijdschrift, dat
Rogers triomfantelijk
omhoog houdt, is „Die
Kriegsmarine", een afle
vering van 1941. En
daar staat een lang ver
haal in over een mari
ne-officier, Siegfried
Böll, commandant van
een onderzeeboot, die tot
zinken zou zijn ge
bracht. Maar die Böll
lijkt verdacht veel op....
mr. Harries! „Een raad
selachtig geval," mom
pelt majoor Ross; „hoe
komt die vent nou hier
verzeild? Zou hij met
zijn hele bemanning op hoog bevel zijn ver
dwenen? Enfin, we zullen er wel achter ko
men." Willy en Marga willen graag een
reportage maken van de tunnelbouw en ze
besluiten om als toeristen het Ryfgebergte in
te trekken om de ingang aan de landzijde te majoor Ross. „jij gaat monsteren op dc Carl
ontdekken. Ross waarschuwt de meisjes, dat Vinnen." „Wét?" roept Rob uit, „maar dat is
ze goed moeten uitkijken, want ze hebben onmogelijk! Harries en Larry zullen me direct
met gevaarlijke tegenstanders te doen, maar herkennen!"
ze zetten hun plan door. „En jij. Rob" zegt
Tijdschriften
Contact met eeuwenoud
werk
Het laatste nummer van ,.A polio"
draagt een sterk literair karakter en
met name het essay neemt een belang
rijk deel van de aflevering ln beslag.
Gerard Walschap schrijft over „De
druiven der gramschap" het boek van
John Steinbeck. Bij het lezen daarvan
kon Walschap zich niet ontdoen van de
langzaam groeiende zekerheid dat deze
kunst voor het eerst de mens obser-
veert zoals hij zich op deze aarde wer- i
kelijk gedraagt. Hij merkt ln zijn be
schouwing op. dat men de romanschrij
ver der toekomst de raad zal geven al-
les te vergeten wat door de penvoerders
over t menselijk hart en leven ten beste
werd gegeven en te herbeginnen met
de mens minutieus wetenschappelijk te
observeren als ware hij een dier voor
de eerste maal op aarde waargenomen.
Met deze nieuwe schrijfwijze is John
Steinbeck begonnen.
Eveneens aan de Amerikaanse Utera-
tuur gewijd is de beschouwing van
Charles Cestrc over Theodore Dreiser,
de vader van dc naturalistische roman
ln de Ver. Staten. H. G. Cannegietcr
schrijft over de actualiteit van Tartuffe.
Er is proza van Franz Hellens cn ook
de kroniek ls aan literatuur gewijd.
Over Rilke
Uit een bespreking welke Hendrik de
Vries in „Criterium" wijdt aan Van
Heerikhuizen's bock over Rainer Maria
Rilke, een met warmte en overtuiging
geschreven studie citeren wij
„Zeer voortreffelijk zijn vaak dc be
togen van algemene strekking, de
grondigheid cn \ollcdlghcid bijv. waar
mee hij uiteenzet, hoe noodlottig Juist
in de poëzie een te ambachtelijke op
vatting van de kunst is. cn welke de oor
zaken cn de gevolgen waren van de
dwangvoorstelling elke dag te moeten
werken De versnippering van de aan
dacht over losse bijzonderheden, de
verschraling in het gezochte cn spits
vondige. het wordt op een zo scherpe
wijze doorlicht, dat het velen die aan
dergelijke kwalen lijden een heilzame
schrik moet aanjagen."
Cornelis Speelman droeg een aantal
speelse sonnetten over Friesland bij.
Jaap Romijn: Doorgangshuls. Er ls
poëzie van Gcrrlt Achterberg cn Ga
briel Smit (In Mcmorlam Matris) cn
in de critischc bijlagen wordt over het
zelfportret geschreven: ..de verst-
gevorderde vorm van het zelfportret
(1st die. waarin op welke wijze dan
ook. dc betrekkelijkheid cn de irrea
liteit van het schilderswczen. in tegen
stelling tot het stoffelijk omhulsel naar
voren komt." Denk aan de zelfportret
ten van Rembrandt, zoals de drie die
verleden Jaar op dc Wccnsc tentoon
stelling waren en die „zo Intens ge
schilderd zijn. dat men er de eeuwen
ten spijt contact mee houdt en zal hou
den."
Greshoff „literat."
„Het Boek van Nu" brengt vele
gelukwensen voor Jan Greshoff. Kan
het anders ln een blad waarvan Gerard
van Eckcren vele jaren met Gres
hoff redacteur van „Dc Gulden
Winckel" redacteur ls.
Greshoff. die een verzoek tot een
schriftelijk vraaggesprek moeilijk kon
inwilligen schreef een brief aan Van
Eckercn. waarmee het nummer opent.
Hij zegt daarin van zichzelf „Ik was
cn ben cn blijf, om een germanisme te
gebruiken een ..litcrat". Zijn naijverige
liefde voor de letterkunde en zijn uit
sluitende bemoeienis daarmede vormde
in de loop van de Jaren zijn enige be
staansreden. En dan volgen dc „toasten
op een afwezige Jubilaris door schrij
vers en dichters van verschillende ge
neraties.
Van Eckcren schrijft voorts over Top
Nacff en Stuiveling over de studie van
Mulder: Boutens en Bijbel.
Schaakrubiek
onder leiding van
J. VISSER
Het zelfportret
Het November-nummer van „A d
In t c r i m" wordt voor een belangrijk
deel ingenomen door een novelle van
Pro Arte Christian?
Voor- het eerst na de oorlog zal „Pro
Arte Christiana" evenals vóór en tijdens
dc oorlog een tentoonstelling organise-
ren van „Hedendaagse religieuze kunst".
Deze zal half Mei 1949 worden geopend
in het Stedelijk Museum te Amsterdam.
De Inzending staat voor ieder kunste
naar open.
Het secretariaat is gevestigd Nieuwe
Gracht 161. Utrecht.
Nationaliteitsbewijzen
voor auto's worden
ongeldig
Alle nationaliteitsbewijzen voor auto's
cn motorrijtuigen afgegeven voor lS-Dc-
cembcr 1947 verliezen zoals bekend, op
1 Januari a s. hun geldigheid.
Voor vernieuwing moet men zich wen
den tot dc inspecteur der invoerrechten
cn accijnzen.
Zaterdagse puzzle
Een jongens- en meisjes
naam gevraagd
Voor de afwisseling ditmaal eens een
op een kruiswoord gebaseerd raadsel
waarbij men achter 1 cn 2. 3 en 4. 5 cn
6. 7 cn 8. 9 en 10, 11 cn 12 horizontaal
woorden dient in te vullen volgens dc
hieronder volgende omschrijvingen.
Daaraan is echter één voorwaarde ver
bonden- men moet steeds voor elk ho
rizontaal woord in de linkerfiguur de
zelfde letters gebruiken als voor dc
tweede figuur
Wie zich daaraan houdt cn de goede
woorden vindt zal in één der verticale
kolommen van beide figuurtjes een
jongens- en ccn meisjesnaam zien ont
staan. Welke worden bedoeld?
De omschrijvingen luiden:
1. Reptiel
3. Lid van 't vrouwelijk geslacht
5. Stel
7.
Is Amsterdam op
gebouwd
9.
Arabische titel
11
Monster
2
Schittering
4.
Plaatsje in Noord
Holland
6.
Knolgewas
8.
Gebergte
10.
Gordel
12.
Stad (W. Afrika)
Voor goede oplossers stellen wij prij
zen beschikbaar, een van 5.— en twee
van 2.50 Oplossingen aan dc puzzlo-
redactle van ons blad. uiterlijk Don
derdags. liefst per briefkaart waarop
in de Jlnker-bovenhoek vermeld staat:
Zaterdagse puzzle.
OPLOSSING VAN DE VORIGE WEEK
Oplossing In volgorde 4. 8. 6. 3. 2. 1,
7. 5 (van boven naar beneden) de woor
den invullen. In de 3 kolommen leest
men dan v.l.n.r. Krokodil. Luipaard cn
Giervalk.
1.
J.
Q.
s
L.
<p
3-
/O.
/z
rl°
XXI
LJ AD u een wachtwoord voor
it 1 1 George of heeft hij u. zo
maar opgepikt?" Mijn antwoord, dat
ik een wachtwoord had, blijkt nog
niet voldoende te zijn. want hij
vorst verder: „Bent u dan een oude
vriend van Bram?" Zijn scherpe
vragen schijnen indruk op de an
deren te maken want zij gaan ach
teruit zitten en kijken toe naar wat
al heel gauw een soort duel wordt.
„Neen Ik heb Bram evenmin ooit
gezien."
Ik zou zo denken, dat u dan
iedereen wel kunt zijn. U hebt geen
énkel bewijs dat u itft Engeland
komt. Of wel? Heeft u een zender?"
Heel in het kort vertel ik het ver
haal van de noodlanding en ik maak
me werkelijk zorgen nu ik besef,
dat hij heel juist en logisch rede
neert. beter dan iemand tot nu toe
gedaan heeft.
„Wil je daarmee zeggen, dat ik
„verkeerd" ben?" vraag ik met een
poging om grappig te zijn ,.Is het
woord van George voor jou niet
voldoende?"
„Iedereen kan een fout maken.
Zelfs George is niet alwetend," zegt
hij grof „Ik veronderstel, dat u Irler
vrienden heeft, contactmensen of
zo? Wie kent u van vóór de
oorlog?"
„Niet mijn contactmensen." ant
woord ik. Ik ga begrijpen, dat het
héél goed mogelijk is, dat mijn con
tactmensen straks eenzelfde hou
ding aannemen als deze pientere
jongen.
..Mijn familie woont hier nativjr-
lijk. maar die houd ik overal bui
ten zeg ik hem nog.
„Dat begrijp ik. Maar dan zit u
toch in een heel lastig parket." En
met deze opmerking beschouwt hij
Ons feuilleton
V
het eerste deel van het interview
als gesloten. De spanning, die tij
dens ons dispuut steeds meer toe
genomen is. vermindert, maar er
blijft toch iets van gereserveerd
heid hangen.
Als Bram vraagt naar de toestan
den in Engeland, vertel ik een paar
dingen over het leven ln het leger
en noem toevallig de naam van een
zekere kapitein en het feit. dat hij
uit Zeeland komt.
„Waar komt hij vandaan?" Deze
plotselinge vraag komt weer van de
korte gespierde figuur uit de hoek.
„Uit Goes Ik geloof dat hij daar
een groot expeditiebedrijf had. ver
voer over zee. Ken je hem?" vraag
ik de dikke jongen.
..Hij is een oude vriend van mijn
vader. Vóór hij naar Engeland ging
kwam hij tweemaal per week bij
ons thuis!"
Het Us is gebroken cn als ik per
soonlijke bijzonderheden over de
bedoelde kapitein vertel, draait de
jongen volkomen bij .Ik geloof, dat
dit het beste bewijs is dat we maar
kunnen wensen!" zegt hij.
„Waarom vertrouwde je me niet?"
vraag ik.
„Er lopen veel provocateurs rond.
wier lievelingsverhaal is. dat zij uit
Engeland komen. Dit intimideert de
meeste mensen, ze verwerven het
vertrouwen en rollen de illegale
groepen op."
Gezellig pratend brengen we -tie
eerste avond door; we drinken kof
fie en roken Consi de eenheids
sigaret. En we vertellen elkaar over
cn weer onze ervaringen.
Diezelfde avond komt in Londen
mün telegram aan:
„Noodlanding gemaakt bij Herstal
stop bemanning Pluto zelf in orde
stop contact Brussel gevonden stop
Pluto nog niet aangekomen stop al
les verloren in brandend vliegtuig
stop complete zender geld code
dringend benodigd stop zend zo mo
gelijk per speciale courier stop ga
verder in afwachting nieuwe in
structies stop groet Betty stop Bru
tus".
Nóch Londen, nóch ik hebben er
op dat ogenblik het flauwste ver
moeden van. dat miin boodschap
door de handen van Hermann Gis-
kes en Joseph Schreieder van de
Duitse contra-spionnage is gegaan
alvorens een Duitse marconist het
op een Engelse zendapparaat naar
Londen seinde
(Wordt vervolgd)
RADIO-BLOEMEND AAL OPNIEUW IN
DE AETHER
Na 5 Jaar onderbreking koml de zen
der van de Gcref Kerk van Blocmen-
daal met ingang van Eerste Kerstdag
opnieuw In dc aether. Op 15 Juni 1924
had dc eerste uitzending plaats, maar
in Maart 1944 gelastte de bezetter dc
uitzendingen tc staken cn nam alles in
beslag. De naam van ds J C Brussaard
thans predikant te Oegstgeest ls met
wijlen mr J. H. Monnik nauw aan deze
uitzendingen verbonden Rondon deze
uitzending ontstond dan ook een brede
Kring van luisteraars Thans zal onder
leiding van de nieuwe predikant dr J
L Koolc met de uitzendingen worden
begonnen Uitgezonden wordt elke Zon
dagmorgen om half elf cn elke middag
om kwart vóór vier op golflengte 245 4
M Tweede Kerstdag zal voorgaan prof.
dr G. C Berkouwcr van Amsterdam.
Ned. Herv. Kerk
Drietal te 's Gravcnhage (vac. P v.
d Kraan) K J H Burgy te RIJnsbure.
J H v. Grieken tc Arnhem en A. A.
Koolhaas te Amersfoort.
Beroepen te 's Gravcnhage (vac P-
v. d Kraan i K J H. Burgy te Rijns-
burg tc Haatten J W de Bruljn te
Sprang te Hoek G Jansma te Kan
tens te Varik-Hcesselt C den Engel
se te Westmaas te Balk H. A Jellc-
ma tc Katwijk aan Zee
Aangenomen naar Amsterdam (buurt-
gemccnte Noord-West) (vac P J. de
Jongt H A Visser tc Watergraafsmeer
naar Jourc A v d Veen te Nnega-
Elahuizen. die bedankte voor Raaltc.
Geref. Kerken
Beroepen te Onnen E. de Vries, cand.
tc Zwartsluis
Geref. Gemeenten
Bedankt voor Hendnk-Ido-Ambncht
Chr. van Dam tc Werkendam.
Bevangen spel en sterke
tegenstand
Toen ln 1927 het grote, twintig rondl-
gc tournool te New York tussen 6 ster
ke schaakmeesters ln ccn zege voor de
toenmalige wereldkampioen. Capablan
ca. eindigde en Aljechin, dc tweede
prijswinnaar, een tournooiboek bewerk
te. schreef deze. deels uit onedele riva
liteit. deels uit merkwaardige objectivi
teit (dat was Aljechin immers vreemd!)
dat Capablanca toch wel zeer veel geluk
gehad had. ln die zin. dat zijn tegen
standers toch wel zeer weinig tegen
stand hadden geboden cn Juist tegen
Capa ver beneden hun kunnen hadden
gespeeld. Aljechin gaf toe. dat ook hij
door een of andere juistere oorzaak
opmerkelijk weinig tegen Capablanca
had gepresteerd.
Dit verschijnsel ziet men meer cn
men drukt dit in het algemeen uit ln
de zin: „Het geluk ls met de sterke"
De verklaring hiervoor moet zeker op
psychologisch terrein gezocht worden.
Velen spelen, wanneer zc tegen een
sterkere moeten aantreden, bevangen
en schrikken klaarblijkelijk zó van
zichzelf, als ze eens gewonnen komen
te staan dat ze dc winstkans niet uit
buiten Een fraai voorbeeld gaf de
Zondag j 1. gespeelde partij H. Roostr
H. J v Steenis tc zien Dc partij werd
gespeeld voor de wedstrijd „Centrum"
—Utrecht. De zwartspcler stond glad
gewonnen, maar vatte opeens door een
bijzondere omstandigheid de zaak min
der serieus op waardoor zijn tegen
stander een zeldzaam fraaie kans kreeg
in de stelling Wit: Kfl TdS Rc2 pl.
b* h5 f2 f4 f5. Zwart: Kf7 Tg4 PM pi
ab c4, g7 h4 Wit speelde D R*I. «el
goed maar b6 ls sterker 1) Tf4: het
Is een strop voor zwart dat hij dc wit
te koning niet afgesneden kan houden
2) b6 h3, 3) b7 h2. Nu kan wit rustig 4)
Kg 2 laten volgen, bijv. Tf2:r Khl of
zelfs Kf2- Wit wint dan vlot. omdat ook
4) Pc6 wegens TcB niet helpt Wit
deed het evenwel ingewikkelder 4) Th8,
waarna zwart Pc6 moest laten volgen
Nu kan wit nog winnen met Kg2 of
zelfs met Ra4 c3 6) Rc6 e2 7) Rd5t Kf6
8) Tc8 en de h cn c-plon kunnen niet
doorlopen! Wit koos echter 5) Th2 7.
waardoor hU na Kg8 bltn b-pion niet
kon houden en dc partij remise werd,
Het tegendeel van bovenstaand voor
beeld ls het volgende, waarin juist ln
verloren stelling zo'n tegenstand volgt,
dat de partij gered wordt Dc held ls
dezelfde v. Slconls. die in het vorige
voorbeeld slechts ontsnapte door zeld
zaam bevangen spel van zijn tegenstan
der. ditmaal echter meer door eigen
taaiheid dan door grove fouten van zün
partner. De dlagramstclllng ontstond In
de partij lr v Stcenls—Kltto in de 3
maanden geleden gespeelde wedstrijd:
Engeland—Nederland. Dc stand was 9'a
9',2 en nog één partij was aan dc
gang Het zal u niet verbazen, dat de
Hollandse ploeg zijn „hart vasthield".
zU. dat zwart ln de diagramstand onno
dig zijn toren liet slaan cn het eind
spel van dame tegen paard niet tc
winnen bleek, hoe ongelooflijk het
klinkt. Een puzzle voor analyse-enthou
siasten. om toch nog een winstvoort
zetting tc vinden.
Het vervolg was: 1) h2? 2) Pc3
hl Dt 3) e4 Del 4) Pb5 Db4: 5) eS*
Kf7 6) ebt Kf6 7) Pc7 wit heeft zijn
restantje troepenmacht geconcentreerd
en nu ls promotie niet meer te belet
ten 7) Dd2t 8) Kc6 Dc2t- 9) KdT
Da4t 10) Kc8 Dd4 11) c7 en kltto gnf
remise, omdat Dd6 e8D moet volgen.
Een ongelooflijke ontsnapping II
Moraal van dit verhaal: Speel nooit
bevangen en geef een partij innerlijk
niet te gauw op. Bied tegenstand, waar
tegenstand gerechtvaardigd ls (wat dus
niet wil zeggen: tot U mat staat!)
Opgave: Tweezet: Kg3 Dhl Ra7 Pf8
pi. f6 Kd6.
Op] vorige keer: 1) Rf7 b2 2) Dh8 bl
D 3) Pc2 Comp. J. Kotrc
Advertentie
Ik heb mijn leven als
kellncr gesleten
Serveerde veel
dranken en eten
Zelfs de lastigste
klant
Kreeg Ik steeds op
mijn hand
Dan serveerde Ik
„TIP" moet U weten
•n TIP VAN BOOTZ
Inz. Hr J. E. tc Haarlem ontv. 1 fl. Tl'.
«was
-
Ruimtegebrek, belet mij, dit eind
spel uitvoerig te bespreken Vermeld
Hedenavond
HILVERSUM I Artistieke staalkaart:
19.30 Wat doet de kerk-, 19.45 Reg uit.'
20 00 Nieuws. 20 05 Dingen van dc dar..
20 15 Ramblers. 21.00 Socialistisch com
mentaar: 21.15 De bonte bal: 22.Oo
Stradlva-sextet; 22 25 De mens en zijp
liefhebberijen; 22 40 Jan Corduwcncr:
23.00 Nieuws: 23 1524 00 Gram. muz
HILVERSUM II 19 00 Nieuws; 19J.r-
Promenade-orkest; 19 50 Borneo: 20 r?
Nieuws. 20 05 Dc gewone man: 20.1?
Berl Phllh orkest 20 20 Lichtbaken:
20 50 Phllh orkest21.00 Negen helt d*
klok: 21 45 Wie neemt de handschoen
op; 22.00 Weekend serenade: 22 30 Ac
tualiteiten: 22.45 Avondgebed; 23 00
Nieuws. 23.15—24.00 Gr platen
Morgen
HILVERSUM I: 8 00 Nieuws 8 18 B
BC. Symph. orkest: 8 30 Vobr het plat
tcland; 8.40 Barcarole: 9 I21 Sport. 9.15
Men vraagt: 9 45 Geestelijk leven; 10.00
Zondagshalfuur 10 30 IKOR; 11.45 Tus
sen kerk en wereld; 12 00 Sidney Torch:
12.30 Zondagclub: 12 40 Pierre Pall a:
13 00 Nieuws 13 15 Mededelingen. 13 20
Les Gars dc Paris: 13.50 Even afreke
nen. heren: 14 00 Chopin: 14 05 Boeken
halfuur. 14 30 Concertgebouworkest;
16.30 Gram muz.: 16.40 Spoctrcvuc: 17 -
Gesprekken met luisteraars: 17 15 Ka
merkoor 17 30 Ome Keesje: 17 50 Sport
18.00 Nieuws- 18 15 Sport: 18 20 King
Cole Trio- 18.30 Reg. ultz 19 00 Radlo-
lympus; 19.30 Paul Godwin: 20 00 Nws
20,05 Reportagedlenst: 20.15 Onerafrag-
menton; 21 00 Hoorspel; 21 40 Gerard
van Krevelen en orkest: 22 10 Schct'
Cor V d. Lugt Melscrt; 22 30 Bijnamen
ln de kamermuziek: 23 00 Nieuws: 23.15
Skvmnsters: 23 45—24 00 Gr. platen.
HILVERSUM II: 8 00 Nieuws; 8!r.
Gr.muziek; 8 30 Morgenwijding; 9.30
Nieuws: 9 45 Boston symph. orkest: 9.55
Hoogmis 1130 Symph orkest: 1140
Omrocpkamerorkest- 12 15 Apologie:
12 35 Benjamlno Glgll; 12 40 Orkest
zonder naam: 12 55 Zonncwilzcr; 13.00
Nieuws; 13.25 Orkest zonder naam;
13.50 Buffalo Bill: 14 05 Hooglied-motet
ten van Palcstrinn; 14 30 Gesprekken
met kunstenaars: 14 40 Gooisc Kring
16.10 Voetbal; 16.25 Uitzending vanuit
St Steohansdom te Wenen: 1700 Ikor
18 30 Ned Hervormd Kerkkoor; 18 50
Orgelopnamen: 1915 Kent gij Uw bl|-
bcl; 19.30 Nws 19.45 Hclnrlch Schlus-
nus. bariton: 19.50 In 't Boeckhuys.
20.05 De gewone man: 20 12 Uit en
thuis; 22 37 Actualiteiten 22 45 Avond
gebed: 23 00 Nieuws: 23.15—24.00 Utr
Stedelijk Orkest.
De Rooms-kathollekc kerk in
Hongarije heeft gisteren bekend-
gemaakt, dat zU bereid is te onder
handelen over een overeenkomst
met de regering ter regeling van
alle geschillen in de betrekkingen
tussen kerk en staat.
De Hongaarse bisschoppen, die
eergisteren te Esztergom een spe
ciale vergadering hielden, welke
door kardinaal Mindszenty werd
gepresideerd, zeiden dat in al der
gelijke kwesties de goedkeuring en
deelneming van het Vaticaan nood
zakelijk waren. Te Boedapest ge
looft men. dat een verklaring als
door de bisschoppen uitgegeven,
niet zou zijn gepubliceerd, indien
de goedkeuring van het Vaticaan
niet reeds was verleend.
In het communiqué wordt ge
zegd: ..De gelovigen vragen en ver
wachten nieuwe inlichtingen van
ons over de kwestie der betrekkin
gen tussen kerk en staat, welke
meer gespannen worden. Om hen
opnieuw gerust te stellen wensen
wij hun mede te delen, dat de raad
van bisschoppen reeds enige tijd
geleden zijn bereidheid om onder
handelingen aan te gaan heelt te
kennen gegeven. Ongelukkigerwijs
werden deze onderhandelingen uit
gesteld. Deze bereidheid om de be
trekkingen tussen kerk en staat te
regelen op een wijze, die in over
eenstemming is met het dogma, de
wetten en rechten van de katholie
ke kerk, bestaat nog steeds."
Te Boedapest verwacht men, dat
het Vaticaan een hoge dignitaris
zal benoemen, die de onderhande
lingen met de Hongaarse regering
zal leiden. Men gelooft nief, dat
deze dignitaris kardin. Mindszenty
zal zijn, die „met aanvaardbaar"
voor de Hongaarse regering rs ver
klaard.
In sommige kringen suggereert
men, dat de primaat wellicht bin
nenkort naar Rome zal vertrekken.
Verscheidene dagen geleden
heeft de nieuwe Hongaarse pre
mier, 1st van Dobi, verklaard, dat
de Hongaarse regering bereid was
te onderhandelen, maar hij voegde
er aan toe. dat de kardinaal altijd
zowel onderhandelingen als over-
J eenstemming onmogelijk had ge
maakt.
en Kerstcadeautje?
Een „echt Kerstcadeau" is Dagravit met-
Hel is meer dan '11 vriendelijke attentie.
Het kostelijk geschenk dal men elk kind
moet geven: een stevig beendergesiel,
gezonde slerke landen. Dagravit:
Vitamine D, phosphor en kalk.
VITAMINE D/KAIK-TABIETTEN
OAGIA M V DISMIN
BILJARTTOURNOOI IN
DEN HAAG
Na de tweede dag van het biljarttour-
nool om het kampioenschap hoofdklasse
47/2 ziet het klassement er als volgt uit:
g.p. car. brt. h s. a.g.
1. V. d. Pol 4 1600 47 176 34 04
2. Metz 4 1600 92 137 17.39
3. De Ruyter 3 1392 84 141 16.57
4. v. Vliet 2 1508 53 131 28.45
5. Teegelaar 1 1208 76 102 15.89
6. Sweerlng 1 882 64 97 13.78
7. Dc Leeuw 1 1026 75 142 13.68
8. Jacobs 0 1181 87 105 13.57
Maandag
HILVERSUM I 7 00 Nieuws 7.15 Och
tendgymnastiek; 7 30 Gr.platen- C 00
Nieuws: 8 15 Gr.platen: 8.55 Van wouw
tot vrouw, 9 00 Gram muziek; 9 30 Gr
platen; 10.00 Morgenwijding: 10.15 Cf
platen: 11.00 nD do Uitkijk; 11 15 Orgel
concert; 1200 Kwlntetspelcrs; 12.30
Land- en tuinbouw: 12.33 In *t spion
netje; 12 38 Metropole-orkest: 13 00
Nieuws: 13 15 Mededelingen: 13 20 Dc
Papavers: 13 50 Edith Plaf: 14 00 Wat
gaat er om in de wereld 14.15 Musical
memories. 15.00 Bonbnnnlère. 16.00 So-
llstcnconccrt; IC 45 Musicalender; 17.30
Gr, platen; 17 45 Rcg ultz.: 18 00
Nieuws, 18 15 Mededelingen; 18.20 Gr
platen: 18 30 Reg. uitzending
HILVERSUM II 7 00 Nieuws: 7 15 Tc
Deum laudamus 7 45 Een woord voor
de dag: 8 00 Nieuws: R 15 Gr platen.
9 00 Fluit cn plano; 9 15 Bezoek bij zie
ken; 9.30 Waterstanden 9 35 Gesprek
ken voor de microfoon 10 05 Symph
concertante 10,30 Morgendienst: 11.00
Fauré en Ravel 1120 Van oude en
nieuwe schrijvers; 1140 Zangrccltal
12 00 Gr platen; 12.30 Land- en tuin
bouw: 12 33 Alex Schellcvls met koor
13 00 Nieuws; 13 15 Mandollnatn, 13.45
Jussl BjBrllng 14 00 Schoolradio: 14.10
Gram muz.; 15 05 Amsterdams kamer-
muzlckgczelschap- 16 00 Bijbellezing.
16.45 Gr platen: 17 00 Voor de kleuters.
17 15 Sweellnck-kwartet; 17.45 Ponnl
orgelbespeling: 18.15 Sport; 18 30 Mc'
band en plaat.
Advertentie
Middelb. Akien Ned. Eng. M.O.
Bekende Schriftelijke Cursus
TUINKALENDER
20 DECEMBER. Iedere plan
maakt aanspraak op een goede ver
zorging. Zowel de grondsoort als dc
grondbewerking, de zaai- en plant-
tijden, temperatuur, het licht, het
water, de bemesting en nog talrijke
andere factoren spelen hierbij een
rol. Van groot belang is ook de be
strijding van plantenziekten en
dierlijke parasieten. Voorts kiezc
men steeds de beste soorten en de
beste kwaliteiten. Mocht u eigen
ervaring bij de verzorging van uw
planten tekort schieten, raadpleeg
dan een deskundige of goede vak
literatuur.