BOLS r Greshoff zestig jaar Nieuwe schrijfwijze ingeluid door John Steinbeck U hebt geen enkel bewijs, dat u uit Engeland komt R. K. Kerk in Hongarije wil geschil met staat regelen DSGMIT De verwachting DE AVONTUREN VAN KAPITEIN ROBHet geheim van de tunnel Geheim agent in oorlogstijd Kerknieuws ff m S3 h m i m 1 m E m i" rp i m m m Radio-programma EXAMENOPLEIDING RESA - HILVERSUM Zaterdag 18 December 1948 GEEN gelegenheidsphrasen pas ser. ri.i hét jubileum van een man. die zozeer buiten het gewone kader valt. die zozeer in zijn eigen leven wegen ter zijde van de gebrui kelijke is gegaan als J. Greshoff. Reeds de omstandigheid dat hij zijn zestigste verjaardag in Zuid-Afrika viert, waar hij zich reeds in 1938 vestigde en met kleine onderbrekin gen is blijven wonen, bewijst dat hij aan de persoonlijke omgang, die in het litteraire leven van ons kleine land een zo gewichtige rol speelt, geen deel heeft. Toch is hij ook van de vreemde uit onze litteratuur met hartelijke belangstelling blijven vol gen en met juist die afstand tussen hem en haar. welke voor iemand die zo persoonlijk reageert en vaak op grond van zulke strikt persoonlijke reacties tot oordelen komt. alleen maar heilzaam is. Dit subjectivisme heeft hij overi gens nooit trachten te verhelen. In tegendeel, hij maakte er een pro grampunt van en zelfs een panache. Letterkundige kroniek door Victor E. van Vriesland Geen wonder bij iemand als Gres hoff. die immers door zijn poëzie cn zijn invloed een van de steunpilaren was van het tijdschrift ..Forum", dat de onthulling van de persoonlijkheid in het werk. en dit op regelmatige wijze, als een van de belangrijkste geneesmethoden voor de toenmalige Nederlandse litteratuur beschouwde Met Slauerhoff. met Du Perron, en reeds veel vroeger voorafgegaan door Elsschot en Dèr Mouw behoorde hij tot die dichters, die niet het muzikale element, het zingen cn de verheven poëtische taal nastreefden of waar deerden. maar de spreektaal en de spreektoon (men denke aan de titel .Parlando" van een bundel van Du Perron) Wrangheid, cynisme, zelf ironie en bijtend sircasme namen de piaats in van de elegische klacht, die sinds de zg. generatie van 1910 en haar epigonen in zwang was gekomen. Het ..Démasqué der schoonheid" waarvan Ter Braak de eenzijdige maar weten schappelijk eerlijke cn brillantc theo reticus was. werd door de dichters van ..Forum" toegepast door het zich rich ten tot een stof en het gebruiken van een taal. die van het verhevene af daalde naar het gewoon alledaagse of. om woorden uit de titel van Greshoff te citeren die Vcstdiik in zijn bekende Inleiding heeft overgenomen: van het ..hemelse" naar het ..aardse" Greshoff heeft heel jong gedebuteerd als een weinig betekenend meeloper ln de bleek aesthetische generatie van zijn jeugdjaren. Eerst gerijpt tot middelbare leeftijd werd hij een voorbeeld voor de vooruitstrevende Jongeren door de nieuwe paden die hij ontdekte. Jan Greshoff is een tijdlang, wanneer men de oplagen van zijn boeken bij elkaar telt. de na Adama van Schelte- ma meest gelezen dichter van ons land geweest Misschien doet het samen- V our de Zondna Aan het eind van de advents-tijd gaan we naar het slot Machaerus, dat grimmig en ongenaakbaar op- torent uit de doodvallei van het zoutmeer. De man, die hier zijn lustoord heeft, moet een macaber wiens zijn. De man. die onder dit slot in de kerker geborgen is. een hopeloos geval. Die laatste man is Johannes de Doper, de heraut, die de komst van Jezus voorzeide. Inderdaad, hij zal er niet levend meer uitkomen, maar straks in een' dronken bui van koning Herodes zijn hoofd ver spelen als een fiche op de speel tafel. Dat is het ergste niet: dat een mens vervalt aan de dood. Wanneer hij dan maar de voldoening heeft van een volbrachte taak. waar hij met trots en dankbaarheid op kan terugzien. Maar Johannes ziet niets, en hoort alleen van 't kleine werk dat Jezus doet in het Galilese land, en teleurstelling kruipt in hem omhoog. Was het daar nu voorHebben we dan toch een An der verwacht? Gekerkerd in de drukte van het leven, in de eenzaamheid van de massa, de doodheid van dat, wat geen voldoening geeft, kijken we naar de komst van Jezus Christus uit. Dan zullen we straks het kerst evangelie horen. De oude bood schap. Maar is dat het nu? Ver wachten we niet heel iemand an ders. die machtige en klinkende daden doet. die de wereld omzet en het leven brillant maakt? Maar Jezus Christus maakt het duidelijk, dat het zó moet: niet wij naar het koningspaleis der illusie, maar Hij in de stal van onze wer- lf'ykhdd Der gaan de zorgelijke artikelen op de voorpagina en de spanning in Europa en de ruzie tussen de echtelieden en de wan hoop van een schooljongen mee spreken. Dddr is Hij de Redder! v. E. noemen van deze twee namen iemand glimlachen. Het is echter geen toeval Bij alle verschil behoort ook Greshoff tot het moralistische soort van dich ters. het enige dat in Nederland ooit kon tieren in de zon der publieke be langstelling. Met moralistisch wordt niet bedoeld" de gangbare moraal vol gend. maar wel dat deze poëzie met het genre „Levensliederen gemeen had. dat zij de gewende dagelijkse le vensgebieden en -gebeurtenissen tot stof had, alle gebruikelijke gelegenhe den en gevoelens, als opvolgster van de zeventiende eeuwse dichters of de twintigste eeuwse kroeg- en straatzan gers. die huwelijk, geboorte, begrafe nissen. ook wel brandstichting, moord, verleiding of inbraak in sprekende kleuren tot verzen maakten. Als Goethe als Verwcy. Is Greshoff zich bewust gebleven dat hij de waarachtigheid van zijn gedichten vooral moest ontlenen aar dc werkelijkheid van ziln bestaan. Hij is geen echte cynicus, al kankert hij graag echte, onvervalste cynici als Vestdijk Ter Braak of Elsschot zijn zeer zeldzaam. Hij is eer een gemoede lijk levensgenieter, die een compromis heeft gevonden tussen zijn teleurstel lingen cn de goede, genietbare kanten van het leven Zijn verren behoren voor een deel tot dc ..gebruikslyriek' die ra de eerste wereldoorlog ln Duitsland met Kastner. Klabund, Brccht e.a. tot bloei kwam I N zijn crit'sch cn journalistiek werk 1 is Greshoff tot op dc leeftijd der sterken een graag scar.daliserend „en fant terrible" gebleven Hij schrijft een snelle schaamteloze, pamflettistische stijl die telkens de grens tussen ver edelde Journalistiek en authentieke lit ter -«.tuur uitwist Zijn polemieken kun nen soms meesterlijke spiegelgevechten vormen die dc grote Franse traditie., van b.v. een Rochefort. voortzetten. Be ginselen of vastheid van oordcel zijn niet zijn kracht" hij is ontelbare malen van staatkundige en letterkundige opi nies veranderd maar hij heeft daarop steeds zelf denadruk gelegd als een bewijs van voortdurend levende ont wikkeling en oprechtheid, zodat het onelegant ware. hiervoor minder vrien delijke kwalificaties te vinden Want Greshoff is een beminnelijk man. die in de glorificatie van het bur gerlijke en het huiselijke tegenover dc quasi-bohème en de quasi-articst een aristocratische levenshouding heeft ge vonden En ook een zekere wijsheid. de wijsheid van het ..Juste milieu" en het gezond verstand Het zijn voornamelijk zijn hartelijkheid cn zijn onbeschroomd heid die ontwapenend werken. Hoe vluchtig gefundeerd en vergankelijk zlin meningen ook zijn. door baatzucht zijn zij niet ingegeven, cn ln 1933. di rect bij het aan het bewind komen van Hitler was hij een der eersten die in .Forum" in zijn fel satyrische ..Bruine Liedjes" zijn meedogenloze spot op een „bevriend staatshoofd" richtte Voor de blbliophiele typografische verzorging van het Nederlandse boek heeft hij veel gedaan toen hij in zijn jonge jaren met Van Roven en P N v.n Eyck ..De Zilverdistel" oprichtte die pionierswerk heeft verricht voor het schone bock In Brussel eerst, in Zuid-Afrika en Amerika heeft hij bijgedragen tot de goede naam van onze cultuur, cn dat hij als weinigen thuis was in „the gcnt.e ait of making enemies" heeft daaraan géén schade gedaan integendeel. Zijn werkkracht en zijn geestelijke frisheid zijn met het klimmen der jaren teer toegenomen dan verminderd. Gres hoff weet ongelooflijk veel werk te verzetten en behoudt daarbij een soort van melancholieke, stoïsche opgewekt heid die zijn vrienden bew onderen Zlin mooiste gedicht blijft voor mil .Pro Domo" dat hij op zijn vier en veertigste jaar schreef en waarin hij afscheid van het leven nam en de na- derende dood begroette Moge hU nog tientallen jaren zulke gedichten schrij ven Zijn „Verzameld Werk' is begon nen te verschijnen; de eerste drie delen zijn uitgekomen Zij zijn verschenen bh P. N v Kampen 5. Zn cn Em Qucrldo s Uitgeversmaatschappij te Amsterdam ln een fraai verzorgde uitgave die in to taal vijf delen z:.l omvatten Het eerste deel bevat de Gedichten, een keuze uiV het Jeugdwerk cn verder ccri verzame ling van dc latere gedichten in teza men drie en twintig afdelingen een kapitaal boek van ruim 400 pagina s_ Deel II on III zijn getiteld .Legkaart en Zwanen Pesten" Deel II bevat ver scheidene verspreide opstellen en crl- tiekeiv deel III bevat om .De Wie ken van dc Molen" cn Rcbutcn" Het proza van Gresho*f is steeds prikkelend door zijn onberekenbaar heid Het is grillig, soms treiterend, dikwijls geestighet is conformistisch cn ^onconformistisch, beurtelings en tegelijk, al naar gelang het standpunt waaruit men het bekijkt. Zelden diep of oorspronkelijk, maar verkwikkend ondeftig, boeit het vaak door de para doxale vorm. de ongegeneerde zegswij ze. de snelle wendingen de contrast werkingen cn niet het minst door dc rustig beleden vooroordelen Het is te hopen, dat na het laatste deel nog vele suoolemcnten door deze groene grijsaard in het licht gezonden zullen worden Ik voor mh hoop. dat op deze zelfde plaais bij zijn zeventig ste verjaardag te mogen constateren 9h doekt jiü Rokende kinderen Een onderwijzer op het platte land schrijft ons „dat het roken onder de schoolgaande jongens hand over hand toeneemt. In en kele gevallen heeft de verslaafd heid aan het roken reeds minder aangename gevolgen gehad. Laat ieder het belang van zijn kind be seffen." Wij wisten niet dat het op het platteland ook al zo was,, maar in de stad begint het roken van kin deren inderdaad onrustbarende vormen aan te nemen. Wij zien de peuters van een jaar of tien herhaaldelijk dampend over de straat lopen. Een schoolarts ver telde ons, dat hij keer op keer con stateert, dat jongens van tien tot twaalf jaar bruine vingers van het roken hebben. Er zijn zelfs kin deren, die thuis roken, vertelde hij ons. die de ouders „gewoon siga retten afdwingen". „Natuurlijk is het funest voor de kinderen", vertelde hij er bij. „Het werkt nadelig op de hersenen en daarmee op het denkvermogen, het heeft een slechte invloed op het hart, en oojc nog op de eetlust. Het belemmert de kinderen daardoor in de geestelijke en lichamelijke ont wikkeling. Er zijn in vele plaatsen politie verordeningen, die het roken voor beneden-zestienjarigen verbieden. Ik dacht zo, dat men die eens uiterst streng moest gaan toepas sen. Ouders en onderwijzers moe ten helpen. Maar de ouders het meest. Als ouders het inderdaad niet willen gebeurt het niet. „Kerk en Vrede" doet beroep op regering Het hoofdbestuur van .Kerk cn Vre de ide Nederlandse groep van de In ternational Fellowship of reconciliation) heeft zich tot de minister-president, de ministers van overzeese gebieden, bui tenlandse zaken, oorlog, marine, de voorzitters der beide Kamers der Sta- ten-Gencraal cn de fractie-voorzitters der regeringspartijen in beide Kamers gewend met een telegram waarin ge zegd wordt: Refererende aan de brief van de Sy node der Nederlandse Hervormde kerk Inzake de situatie in Indonesië, doen ondergetekenden een dringend beroep op allen, die geroepen zijn beslissingen te nemen tot oplossing van de grote moeilijkheden ln de verhouding der belde volken, zich uiteindelijk te laten leiden door het evangelic van Jezus Christus en derhalve geen toevlucht te nemen tot maatregelen van wapenge weld. dat niet alleen geen werkelijke oplossing brengen kan. maar de span ningen op een niet te overziene wijze zal doen toenemen, doch dat bovenal een weg ls. waarop nimmer Gods zegen rusten kan. Dit telegram was getekend door prof. dr. G. J Heering. voorzitter. J. J. Wcn- tink. secretaris, ds J. J. Buskes Jr.. A. Elffers Azn C. T Elsgecst. ds. M. Hin- lopëh. ds. J. B Th. Hugcnholtz. ds T. O Hylkema. H. J. Lankhorst. ds. Kr. Strijd. Het internationale nood-voedscl- comitc der UNO heeft \oor 1949 aan Nederland 18 000 ton rijst toegewezen. In 1948 bedroeg de toewijzing 12.500 ton. Advertentie een goede gewoonte! maar... dc beste gewoonte is: eÉécn dag een g/aaspet tTant Btls zal U ninntr ttlturMtllm. Volt/ui tta truutntud rtupt ucrJl Btli at maal gtJiilillnrd, tn outran drrlnt afgtlmrd tp i olie sterkte ran 40 Daarom it Bolt pittig tn to tb zacht. Vervolg dne serie! De bekroonde rekeningen worden om de 14 dagen gepubliceerd en beloond met ceokruilc Bols. Inzendingen onder mono JEIken dog ee?l Glaasje" aan de N.V. Erven Lucas Bols. Amsterdam. Bekr. inz. van LH.P. Amsterdam. 39. Het tijdschrift, dat Rogers triomfantelijk omhoog houdt, is „Die Kriegsmarine", een afle vering van 1941. En daar staat een lang ver haal in over een mari ne-officier, Siegfried Böll, commandant van een onderzeeboot, die tot zinken zou zijn ge bracht. Maar die Böll lijkt verdacht veel op.... mr. Harries! „Een raad selachtig geval," mom pelt majoor Ross; „hoe komt die vent nou hier verzeild? Zou hij met zijn hele bemanning op hoog bevel zijn ver dwenen? Enfin, we zullen er wel achter ko men." Willy en Marga willen graag een reportage maken van de tunnelbouw en ze besluiten om als toeristen het Ryfgebergte in te trekken om de ingang aan de landzijde te majoor Ross. „jij gaat monsteren op dc Carl ontdekken. Ross waarschuwt de meisjes, dat Vinnen." „Wét?" roept Rob uit, „maar dat is ze goed moeten uitkijken, want ze hebben onmogelijk! Harries en Larry zullen me direct met gevaarlijke tegenstanders te doen, maar herkennen!" ze zetten hun plan door. „En jij. Rob" zegt Tijdschriften Contact met eeuwenoud werk Het laatste nummer van ,.A polio" draagt een sterk literair karakter en met name het essay neemt een belang rijk deel van de aflevering ln beslag. Gerard Walschap schrijft over „De druiven der gramschap" het boek van John Steinbeck. Bij het lezen daarvan kon Walschap zich niet ontdoen van de langzaam groeiende zekerheid dat deze kunst voor het eerst de mens obser- veert zoals hij zich op deze aarde wer- i kelijk gedraagt. Hij merkt ln zijn be schouwing op. dat men de romanschrij ver der toekomst de raad zal geven al- les te vergeten wat door de penvoerders over t menselijk hart en leven ten beste werd gegeven en te herbeginnen met de mens minutieus wetenschappelijk te observeren als ware hij een dier voor de eerste maal op aarde waargenomen. Met deze nieuwe schrijfwijze is John Steinbeck begonnen. Eveneens aan de Amerikaanse Utera- tuur gewijd is de beschouwing van Charles Cestrc over Theodore Dreiser, de vader van dc naturalistische roman ln de Ver. Staten. H. G. Cannegietcr schrijft over de actualiteit van Tartuffe. Er is proza van Franz Hellens cn ook de kroniek ls aan literatuur gewijd. Over Rilke Uit een bespreking welke Hendrik de Vries in „Criterium" wijdt aan Van Heerikhuizen's bock over Rainer Maria Rilke, een met warmte en overtuiging geschreven studie citeren wij „Zeer voortreffelijk zijn vaak dc be togen van algemene strekking, de grondigheid cn \ollcdlghcid bijv. waar mee hij uiteenzet, hoe noodlottig Juist in de poëzie een te ambachtelijke op vatting van de kunst is. cn welke de oor zaken cn de gevolgen waren van de dwangvoorstelling elke dag te moeten werken De versnippering van de aan dacht over losse bijzonderheden, de verschraling in het gezochte cn spits vondige. het wordt op een zo scherpe wijze doorlicht, dat het velen die aan dergelijke kwalen lijden een heilzame schrik moet aanjagen." Cornelis Speelman droeg een aantal speelse sonnetten over Friesland bij. Jaap Romijn: Doorgangshuls. Er ls poëzie van Gcrrlt Achterberg cn Ga briel Smit (In Mcmorlam Matris) cn in de critischc bijlagen wordt over het zelfportret geschreven: ..de verst- gevorderde vorm van het zelfportret (1st die. waarin op welke wijze dan ook. dc betrekkelijkheid cn de irrea liteit van het schilderswczen. in tegen stelling tot het stoffelijk omhulsel naar voren komt." Denk aan de zelfportret ten van Rembrandt, zoals de drie die verleden Jaar op dc Wccnsc tentoon stelling waren en die „zo Intens ge schilderd zijn. dat men er de eeuwen ten spijt contact mee houdt en zal hou den." Greshoff „literat." „Het Boek van Nu" brengt vele gelukwensen voor Jan Greshoff. Kan het anders ln een blad waarvan Gerard van Eckcren vele jaren met Gres hoff redacteur van „Dc Gulden Winckel" redacteur ls. Greshoff. die een verzoek tot een schriftelijk vraaggesprek moeilijk kon inwilligen schreef een brief aan Van Eckercn. waarmee het nummer opent. Hij zegt daarin van zichzelf „Ik was cn ben cn blijf, om een germanisme te gebruiken een ..litcrat". Zijn naijverige liefde voor de letterkunde en zijn uit sluitende bemoeienis daarmede vormde in de loop van de Jaren zijn enige be staansreden. En dan volgen dc „toasten op een afwezige Jubilaris door schrij vers en dichters van verschillende ge neraties. Van Eckcren schrijft voorts over Top Nacff en Stuiveling over de studie van Mulder: Boutens en Bijbel. Schaakrubiek onder leiding van J. VISSER Het zelfportret Het November-nummer van „A d In t c r i m" wordt voor een belangrijk deel ingenomen door een novelle van Pro Arte Christian? Voor- het eerst na de oorlog zal „Pro Arte Christiana" evenals vóór en tijdens dc oorlog een tentoonstelling organise- ren van „Hedendaagse religieuze kunst". Deze zal half Mei 1949 worden geopend in het Stedelijk Museum te Amsterdam. De Inzending staat voor ieder kunste naar open. Het secretariaat is gevestigd Nieuwe Gracht 161. Utrecht. Nationaliteitsbewijzen voor auto's worden ongeldig Alle nationaliteitsbewijzen voor auto's cn motorrijtuigen afgegeven voor lS-Dc- cembcr 1947 verliezen zoals bekend, op 1 Januari a s. hun geldigheid. Voor vernieuwing moet men zich wen den tot dc inspecteur der invoerrechten cn accijnzen. Zaterdagse puzzle Een jongens- en meisjes naam gevraagd Voor de afwisseling ditmaal eens een op een kruiswoord gebaseerd raadsel waarbij men achter 1 cn 2. 3 en 4. 5 cn 6. 7 cn 8. 9 en 10, 11 cn 12 horizontaal woorden dient in te vullen volgens dc hieronder volgende omschrijvingen. Daaraan is echter één voorwaarde ver bonden- men moet steeds voor elk ho rizontaal woord in de linkerfiguur de zelfde letters gebruiken als voor dc tweede figuur Wie zich daaraan houdt cn de goede woorden vindt zal in één der verticale kolommen van beide figuurtjes een jongens- en ccn meisjesnaam zien ont staan. Welke worden bedoeld? De omschrijvingen luiden: 1. Reptiel 3. Lid van 't vrouwelijk geslacht 5. Stel 7. Is Amsterdam op gebouwd 9. Arabische titel 11 Monster 2 Schittering 4. Plaatsje in Noord Holland 6. Knolgewas 8. Gebergte 10. Gordel 12. Stad (W. Afrika) Voor goede oplossers stellen wij prij zen beschikbaar, een van 5.— en twee van 2.50 Oplossingen aan dc puzzlo- redactle van ons blad. uiterlijk Don derdags. liefst per briefkaart waarop in de Jlnker-bovenhoek vermeld staat: Zaterdagse puzzle. OPLOSSING VAN DE VORIGE WEEK Oplossing In volgorde 4. 8. 6. 3. 2. 1, 7. 5 (van boven naar beneden) de woor den invullen. In de 3 kolommen leest men dan v.l.n.r. Krokodil. Luipaard cn Giervalk. 1. J. Q. s L. <p 3- /O. /z rl° XXI LJ AD u een wachtwoord voor it 1 1 George of heeft hij u. zo maar opgepikt?" Mijn antwoord, dat ik een wachtwoord had, blijkt nog niet voldoende te zijn. want hij vorst verder: „Bent u dan een oude vriend van Bram?" Zijn scherpe vragen schijnen indruk op de an deren te maken want zij gaan ach teruit zitten en kijken toe naar wat al heel gauw een soort duel wordt. „Neen Ik heb Bram evenmin ooit gezien." Ik zou zo denken, dat u dan iedereen wel kunt zijn. U hebt geen énkel bewijs dat u itft Engeland komt. Of wel? Heeft u een zender?" Heel in het kort vertel ik het ver haal van de noodlanding en ik maak me werkelijk zorgen nu ik besef, dat hij heel juist en logisch rede neert. beter dan iemand tot nu toe gedaan heeft. „Wil je daarmee zeggen, dat ik „verkeerd" ben?" vraag ik met een poging om grappig te zijn ,.Is het woord van George voor jou niet voldoende?" „Iedereen kan een fout maken. Zelfs George is niet alwetend," zegt hij grof „Ik veronderstel, dat u Irler vrienden heeft, contactmensen of zo? Wie kent u van vóór de oorlog?" „Niet mijn contactmensen." ant woord ik. Ik ga begrijpen, dat het héél goed mogelijk is, dat mijn con tactmensen straks eenzelfde hou ding aannemen als deze pientere jongen. ..Mijn familie woont hier nativjr- lijk. maar die houd ik overal bui ten zeg ik hem nog. „Dat begrijp ik. Maar dan zit u toch in een heel lastig parket." En met deze opmerking beschouwt hij Ons feuilleton V het eerste deel van het interview als gesloten. De spanning, die tij dens ons dispuut steeds meer toe genomen is. vermindert, maar er blijft toch iets van gereserveerd heid hangen. Als Bram vraagt naar de toestan den in Engeland, vertel ik een paar dingen over het leven ln het leger en noem toevallig de naam van een zekere kapitein en het feit. dat hij uit Zeeland komt. „Waar komt hij vandaan?" Deze plotselinge vraag komt weer van de korte gespierde figuur uit de hoek. „Uit Goes Ik geloof dat hij daar een groot expeditiebedrijf had. ver voer over zee. Ken je hem?" vraag ik de dikke jongen. ..Hij is een oude vriend van mijn vader. Vóór hij naar Engeland ging kwam hij tweemaal per week bij ons thuis!" Het Us is gebroken cn als ik per soonlijke bijzonderheden over de bedoelde kapitein vertel, draait de jongen volkomen bij .Ik geloof, dat dit het beste bewijs is dat we maar kunnen wensen!" zegt hij. „Waarom vertrouwde je me niet?" vraag ik. „Er lopen veel provocateurs rond. wier lievelingsverhaal is. dat zij uit Engeland komen. Dit intimideert de meeste mensen, ze verwerven het vertrouwen en rollen de illegale groepen op." Gezellig pratend brengen we -tie eerste avond door; we drinken kof fie en roken Consi de eenheids sigaret. En we vertellen elkaar over cn weer onze ervaringen. Diezelfde avond komt in Londen mün telegram aan: „Noodlanding gemaakt bij Herstal stop bemanning Pluto zelf in orde stop contact Brussel gevonden stop Pluto nog niet aangekomen stop al les verloren in brandend vliegtuig stop complete zender geld code dringend benodigd stop zend zo mo gelijk per speciale courier stop ga verder in afwachting nieuwe in structies stop groet Betty stop Bru tus". Nóch Londen, nóch ik hebben er op dat ogenblik het flauwste ver moeden van. dat miin boodschap door de handen van Hermann Gis- kes en Joseph Schreieder van de Duitse contra-spionnage is gegaan alvorens een Duitse marconist het op een Engelse zendapparaat naar Londen seinde (Wordt vervolgd) RADIO-BLOEMEND AAL OPNIEUW IN DE AETHER Na 5 Jaar onderbreking koml de zen der van de Gcref Kerk van Blocmen- daal met ingang van Eerste Kerstdag opnieuw In dc aether. Op 15 Juni 1924 had dc eerste uitzending plaats, maar in Maart 1944 gelastte de bezetter dc uitzendingen tc staken cn nam alles in beslag. De naam van ds J C Brussaard thans predikant te Oegstgeest ls met wijlen mr J. H. Monnik nauw aan deze uitzendingen verbonden Rondon deze uitzending ontstond dan ook een brede Kring van luisteraars Thans zal onder leiding van de nieuwe predikant dr J L Koolc met de uitzendingen worden begonnen Uitgezonden wordt elke Zon dagmorgen om half elf cn elke middag om kwart vóór vier op golflengte 245 4 M Tweede Kerstdag zal voorgaan prof. dr G. C Berkouwcr van Amsterdam. Ned. Herv. Kerk Drietal te 's Gravcnhage (vac. P v. d Kraan) K J H Burgy te RIJnsbure. J H v. Grieken tc Arnhem en A. A. Koolhaas te Amersfoort. Beroepen te 's Gravcnhage (vac P- v. d Kraan i K J H. Burgy te Rijns- burg tc Haatten J W de Bruljn te Sprang te Hoek G Jansma te Kan tens te Varik-Hcesselt C den Engel se te Westmaas te Balk H. A Jellc- ma tc Katwijk aan Zee Aangenomen naar Amsterdam (buurt- gemccnte Noord-West) (vac P J. de Jongt H A Visser tc Watergraafsmeer naar Jourc A v d Veen te Nnega- Elahuizen. die bedankte voor Raaltc. Geref. Kerken Beroepen te Onnen E. de Vries, cand. tc Zwartsluis Geref. Gemeenten Bedankt voor Hendnk-Ido-Ambncht Chr. van Dam tc Werkendam. Bevangen spel en sterke tegenstand Toen ln 1927 het grote, twintig rondl- gc tournool te New York tussen 6 ster ke schaakmeesters ln ccn zege voor de toenmalige wereldkampioen. Capablan ca. eindigde en Aljechin, dc tweede prijswinnaar, een tournooiboek bewerk te. schreef deze. deels uit onedele riva liteit. deels uit merkwaardige objectivi teit (dat was Aljechin immers vreemd!) dat Capablanca toch wel zeer veel geluk gehad had. ln die zin. dat zijn tegen standers toch wel zeer weinig tegen stand hadden geboden cn Juist tegen Capa ver beneden hun kunnen hadden gespeeld. Aljechin gaf toe. dat ook hij door een of andere juistere oorzaak opmerkelijk weinig tegen Capablanca had gepresteerd. Dit verschijnsel ziet men meer cn men drukt dit in het algemeen uit ln de zin: „Het geluk ls met de sterke" De verklaring hiervoor moet zeker op psychologisch terrein gezocht worden. Velen spelen, wanneer zc tegen een sterkere moeten aantreden, bevangen en schrikken klaarblijkelijk zó van zichzelf, als ze eens gewonnen komen te staan dat ze dc winstkans niet uit buiten Een fraai voorbeeld gaf de Zondag j 1. gespeelde partij H. Roostr H. J v Steenis tc zien Dc partij werd gespeeld voor de wedstrijd „Centrum" —Utrecht. De zwartspcler stond glad gewonnen, maar vatte opeens door een bijzondere omstandigheid de zaak min der serieus op waardoor zijn tegen stander een zeldzaam fraaie kans kreeg in de stelling Wit: Kfl TdS Rc2 pl. b* h5 f2 f4 f5. Zwart: Kf7 Tg4 PM pi ab c4, g7 h4 Wit speelde D R*I. «el goed maar b6 ls sterker 1) Tf4: het Is een strop voor zwart dat hij dc wit te koning niet afgesneden kan houden 2) b6 h3, 3) b7 h2. Nu kan wit rustig 4) Kg 2 laten volgen, bijv. Tf2:r Khl of zelfs Kf2- Wit wint dan vlot. omdat ook 4) Pc6 wegens TcB niet helpt Wit deed het evenwel ingewikkelder 4) Th8, waarna zwart Pc6 moest laten volgen Nu kan wit nog winnen met Kg2 of zelfs met Ra4 c3 6) Rc6 e2 7) Rd5t Kf6 8) Tc8 en de h cn c-plon kunnen niet doorlopen! Wit koos echter 5) Th2 7. waardoor hU na Kg8 bltn b-pion niet kon houden en dc partij remise werd, Het tegendeel van bovenstaand voor beeld ls het volgende, waarin juist ln verloren stelling zo'n tegenstand volgt, dat de partij gered wordt Dc held ls dezelfde v. Slconls. die in het vorige voorbeeld slechts ontsnapte door zeld zaam bevangen spel van zijn tegenstan der. ditmaal echter meer door eigen taaiheid dan door grove fouten van zün partner. De dlagramstclllng ontstond In de partij lr v Stcenls—Kltto in de 3 maanden geleden gespeelde wedstrijd: Engeland—Nederland. Dc stand was 9'a 9',2 en nog één partij was aan dc gang Het zal u niet verbazen, dat de Hollandse ploeg zijn „hart vasthield". zU. dat zwart ln de diagramstand onno dig zijn toren liet slaan cn het eind spel van dame tegen paard niet tc winnen bleek, hoe ongelooflijk het klinkt. Een puzzle voor analyse-enthou siasten. om toch nog een winstvoort zetting tc vinden. Het vervolg was: 1) h2? 2) Pc3 hl Dt 3) e4 Del 4) Pb5 Db4: 5) eS* Kf7 6) ebt Kf6 7) Pc7 wit heeft zijn restantje troepenmacht geconcentreerd en nu ls promotie niet meer te belet ten 7) Dd2t 8) Kc6 Dc2t- 9) KdT Da4t 10) Kc8 Dd4 11) c7 en kltto gnf remise, omdat Dd6 e8D moet volgen. Een ongelooflijke ontsnapping II Moraal van dit verhaal: Speel nooit bevangen en geef een partij innerlijk niet te gauw op. Bied tegenstand, waar tegenstand gerechtvaardigd ls (wat dus niet wil zeggen: tot U mat staat!) Opgave: Tweezet: Kg3 Dhl Ra7 Pf8 pi. f6 Kd6. Op] vorige keer: 1) Rf7 b2 2) Dh8 bl D 3) Pc2 Comp. J. Kotrc Advertentie Ik heb mijn leven als kellncr gesleten Serveerde veel dranken en eten Zelfs de lastigste klant Kreeg Ik steeds op mijn hand Dan serveerde Ik „TIP" moet U weten •n TIP VAN BOOTZ Inz. Hr J. E. tc Haarlem ontv. 1 fl. Tl'. «was - Ruimtegebrek, belet mij, dit eind spel uitvoerig te bespreken Vermeld Hedenavond HILVERSUM I Artistieke staalkaart: 19.30 Wat doet de kerk-, 19.45 Reg uit.' 20 00 Nieuws. 20 05 Dingen van dc dar.. 20 15 Ramblers. 21.00 Socialistisch com mentaar: 21.15 De bonte bal: 22.Oo Stradlva-sextet; 22 25 De mens en zijp liefhebberijen; 22 40 Jan Corduwcncr: 23.00 Nieuws: 23 1524 00 Gram. muz HILVERSUM II 19 00 Nieuws; 19J.r- Promenade-orkest; 19 50 Borneo: 20 r? Nieuws. 20 05 Dc gewone man: 20.1? Berl Phllh orkest 20 20 Lichtbaken: 20 50 Phllh orkest21.00 Negen helt d* klok: 21 45 Wie neemt de handschoen op; 22.00 Weekend serenade: 22 30 Ac tualiteiten: 22.45 Avondgebed; 23 00 Nieuws. 23.15—24.00 Gr platen Morgen HILVERSUM I: 8 00 Nieuws 8 18 B BC. Symph. orkest: 8 30 Vobr het plat tcland; 8.40 Barcarole: 9 I21 Sport. 9.15 Men vraagt: 9 45 Geestelijk leven; 10.00 Zondagshalfuur 10 30 IKOR; 11.45 Tus sen kerk en wereld; 12 00 Sidney Torch: 12.30 Zondagclub: 12 40 Pierre Pall a: 13 00 Nieuws 13 15 Mededelingen. 13 20 Les Gars dc Paris: 13.50 Even afreke nen. heren: 14 00 Chopin: 14 05 Boeken halfuur. 14 30 Concertgebouworkest; 16.30 Gram muz.: 16.40 Spoctrcvuc: 17 - Gesprekken met luisteraars: 17 15 Ka merkoor 17 30 Ome Keesje: 17 50 Sport 18.00 Nieuws- 18 15 Sport: 18 20 King Cole Trio- 18.30 Reg. ultz 19 00 Radlo- lympus; 19.30 Paul Godwin: 20 00 Nws 20,05 Reportagedlenst: 20.15 Onerafrag- menton; 21 00 Hoorspel; 21 40 Gerard van Krevelen en orkest: 22 10 Schct' Cor V d. Lugt Melscrt; 22 30 Bijnamen ln de kamermuziek: 23 00 Nieuws: 23.15 Skvmnsters: 23 45—24 00 Gr. platen. HILVERSUM II: 8 00 Nieuws; 8!r. Gr.muziek; 8 30 Morgenwijding; 9.30 Nieuws: 9 45 Boston symph. orkest: 9.55 Hoogmis 1130 Symph orkest: 1140 Omrocpkamerorkest- 12 15 Apologie: 12 35 Benjamlno Glgll; 12 40 Orkest zonder naam: 12 55 Zonncwilzcr; 13.00 Nieuws; 13.25 Orkest zonder naam; 13.50 Buffalo Bill: 14 05 Hooglied-motet ten van Palcstrinn; 14 30 Gesprekken met kunstenaars: 14 40 Gooisc Kring 16.10 Voetbal; 16.25 Uitzending vanuit St Steohansdom te Wenen: 1700 Ikor 18 30 Ned Hervormd Kerkkoor; 18 50 Orgelopnamen: 1915 Kent gij Uw bl|- bcl; 19.30 Nws 19.45 Hclnrlch Schlus- nus. bariton: 19.50 In 't Boeckhuys. 20.05 De gewone man: 20 12 Uit en thuis; 22 37 Actualiteiten 22 45 Avond gebed: 23 00 Nieuws: 23.15—24.00 Utr Stedelijk Orkest. De Rooms-kathollekc kerk in Hongarije heeft gisteren bekend- gemaakt, dat zU bereid is te onder handelen over een overeenkomst met de regering ter regeling van alle geschillen in de betrekkingen tussen kerk en staat. De Hongaarse bisschoppen, die eergisteren te Esztergom een spe ciale vergadering hielden, welke door kardinaal Mindszenty werd gepresideerd, zeiden dat in al der gelijke kwesties de goedkeuring en deelneming van het Vaticaan nood zakelijk waren. Te Boedapest ge looft men. dat een verklaring als door de bisschoppen uitgegeven, niet zou zijn gepubliceerd, indien de goedkeuring van het Vaticaan niet reeds was verleend. In het communiqué wordt ge zegd: ..De gelovigen vragen en ver wachten nieuwe inlichtingen van ons over de kwestie der betrekkin gen tussen kerk en staat, welke meer gespannen worden. Om hen opnieuw gerust te stellen wensen wij hun mede te delen, dat de raad van bisschoppen reeds enige tijd geleden zijn bereidheid om onder handelingen aan te gaan heelt te kennen gegeven. Ongelukkigerwijs werden deze onderhandelingen uit gesteld. Deze bereidheid om de be trekkingen tussen kerk en staat te regelen op een wijze, die in over eenstemming is met het dogma, de wetten en rechten van de katholie ke kerk, bestaat nog steeds." Te Boedapest verwacht men, dat het Vaticaan een hoge dignitaris zal benoemen, die de onderhande lingen met de Hongaarse regering zal leiden. Men gelooft nief, dat deze dignitaris kardin. Mindszenty zal zijn, die „met aanvaardbaar" voor de Hongaarse regering rs ver klaard. In sommige kringen suggereert men, dat de primaat wellicht bin nenkort naar Rome zal vertrekken. Verscheidene dagen geleden heeft de nieuwe Hongaarse pre mier, 1st van Dobi, verklaard, dat de Hongaarse regering bereid was te onderhandelen, maar hij voegde er aan toe. dat de kardinaal altijd zowel onderhandelingen als over- J eenstemming onmogelijk had ge maakt. en Kerstcadeautje? Een „echt Kerstcadeau" is Dagravit met- Hel is meer dan '11 vriendelijke attentie. Het kostelijk geschenk dal men elk kind moet geven: een stevig beendergesiel, gezonde slerke landen. Dagravit: Vitamine D, phosphor en kalk. VITAMINE D/KAIK-TABIETTEN OAGIA M V DISMIN BILJARTTOURNOOI IN DEN HAAG Na de tweede dag van het biljarttour- nool om het kampioenschap hoofdklasse 47/2 ziet het klassement er als volgt uit: g.p. car. brt. h s. a.g. 1. V. d. Pol 4 1600 47 176 34 04 2. Metz 4 1600 92 137 17.39 3. De Ruyter 3 1392 84 141 16.57 4. v. Vliet 2 1508 53 131 28.45 5. Teegelaar 1 1208 76 102 15.89 6. Sweerlng 1 882 64 97 13.78 7. Dc Leeuw 1 1026 75 142 13.68 8. Jacobs 0 1181 87 105 13.57 Maandag HILVERSUM I 7 00 Nieuws 7.15 Och tendgymnastiek; 7 30 Gr.platen- C 00 Nieuws: 8 15 Gr.platen: 8.55 Van wouw tot vrouw, 9 00 Gram muziek; 9 30 Gr platen; 10.00 Morgenwijding: 10.15 Cf platen: 11.00 nD do Uitkijk; 11 15 Orgel concert; 1200 Kwlntetspelcrs; 12.30 Land- en tuinbouw: 12.33 In *t spion netje; 12 38 Metropole-orkest: 13 00 Nieuws: 13 15 Mededelingen: 13 20 Dc Papavers: 13 50 Edith Plaf: 14 00 Wat gaat er om in de wereld 14.15 Musical memories. 15.00 Bonbnnnlère. 16.00 So- llstcnconccrt; IC 45 Musicalender; 17.30 Gr, platen; 17 45 Rcg ultz.: 18 00 Nieuws, 18 15 Mededelingen; 18.20 Gr platen: 18 30 Reg. uitzending HILVERSUM II 7 00 Nieuws: 7 15 Tc Deum laudamus 7 45 Een woord voor de dag: 8 00 Nieuws: R 15 Gr platen. 9 00 Fluit cn plano; 9 15 Bezoek bij zie ken; 9.30 Waterstanden 9 35 Gesprek ken voor de microfoon 10 05 Symph concertante 10,30 Morgendienst: 11.00 Fauré en Ravel 1120 Van oude en nieuwe schrijvers; 1140 Zangrccltal 12 00 Gr platen; 12.30 Land- en tuin bouw: 12 33 Alex Schellcvls met koor 13 00 Nieuws; 13 15 Mandollnatn, 13.45 Jussl BjBrllng 14 00 Schoolradio: 14.10 Gram muz.; 15 05 Amsterdams kamer- muzlckgczelschap- 16 00 Bijbellezing. 16.45 Gr platen: 17 00 Voor de kleuters. 17 15 Sweellnck-kwartet; 17.45 Ponnl orgelbespeling: 18.15 Sport; 18 30 Mc' band en plaat. Advertentie Middelb. Akien Ned. Eng. M.O. Bekende Schriftelijke Cursus TUINKALENDER 20 DECEMBER. Iedere plan maakt aanspraak op een goede ver zorging. Zowel de grondsoort als dc grondbewerking, de zaai- en plant- tijden, temperatuur, het licht, het water, de bemesting en nog talrijke andere factoren spelen hierbij een rol. Van groot belang is ook de be strijding van plantenziekten en dierlijke parasieten. Voorts kiezc men steeds de beste soorten en de beste kwaliteiten. Mocht u eigen ervaring bij de verzorging van uw planten tekort schieten, raadpleeg dan een deskundige of goede vak literatuur.

Historische kranten - Archief Eemland

Dagblad voor Amersfoort | 1948 | | pagina 5