Delftse technici filmen
onder water
Door vacan tiespreiding
meer genot en service
Peiping, Nanking en Tientsin
ernstig bedreigd
Reacties in het buitenland
tot nog toe vrij ongunstig
In Nanking gaat het leven
zijn normale gang
Zeshonderdmensen
verdronken
Oppositie tegen het
Marshall-plan
Thee van de bon
„Gevaar werd groter maar einde van
gevaar is naderbij gekomen"
Onverrichterzake
terug
4
Maandag 20 December 1948
Strijd in China nadert hoogtepunt
Keuter meldde Zondagavond, dat de Chinese communisten steeds ver
der oprukken naar Peiping, Nanking cn Tientsin. Zij zouden nog slechts
vijf kilometer van Peiping verwijderd zijn. In het westelijk deel van
deze stad vallen reeds granaten. Het spoorweg-, rivier- en telefoon
verkeer met Tientsin is geheel verbroken. Tsjang Kai Tsjek heeft be
vel gegeven grote hoeveelheden voedsel door de lucht naar de bedreig
de stad te zenden. De stad Pengpoe zou door de regeringstroepen zijn
ontruimd.
De regeringstroepen verzamelen
zich haastig op een linie, die Nan
king tot op 95 km. nadert. Het
mogelijk, dat hier de laatste be
langrijke slag geleverd zal worden
Van de oorlog in Centraal-China,
meldt Reuter. Men meent, dat de
regering alle beschikbare man
schappen ten Noorden van de
Jangtse heeft opgeroepen voor de
verdediging van deze linie, die
achter de Hwairivier ligt, de laat
ste natuurlijke verdediging voor de
Jangtse zelf.
Naar verluidt zijn vele van de
manschappen zonder oorlogserva
ring. Gemeld wordt, dat vijf onaf
hankelijke door communisten ge
leide regimenten op een afstand
van 50 km. van Nanking strijden.
In Nanking zelf is het heel rus
tig. Men gaat door met zaken doen
en het schijnt, dat de bevolking
zich vertrouwd gemaakt heeft met
het denkbeeld, dat de stad spoedig
in andere handen zal overgaan.
Weliswaar blijft een grote stroom
vluchtelingen zuidwaarts trekken
Per vliegtuig heeft echter geen
evacuatie meer plaats.
In regeringsgebouwen verbrandt
men geen papieren meer en de
marktprijzen hebben een redelijk
peil aangenomen.
MEER SOLDATEN
De minister van landsverdediging
van de Nankingse regering heeft
aan de autoriteiten der provincies
ten Zuiden van de Jangtse bevo
len, de recruten van het jaar 1949
onder de wapens te roepen. Hij
heeft verder bevel gegeven alle mi
litie-strijdkrachten voorlopig bij
het nationalistische leger in te lij
ven.
Nadere berichten meldden, dat
de haven van Tangkoe bij Tientsin
wordt bedreigd. Tsjang Kai Tsjek
heeft besloten een sterke vloot-
macht ter versterking van de rege
ringsstrijdkrachten te sturen.
Intussen zijn de moeilijkheden in
de boezem van de Chinese nationa
listische regering nog niet tot een
oplossing gekomen. Tsjang Kai
Tsjek had dr Soen Fo verzocht
sterk kabinet" te vormen, doch dr.
Soen heeft deze opdracht terug ge
geven, omdat zijn pogingen zijn
mislukt.
Toch vredesverdrag
met Oostenrijk?
Sowjet-Unie bereid tot
besf
arekingen
Gelijk wij reeds meldden heeft
de Oostenrijkse regering een ver
zoek gericht tot de vier grote mo.
gendheden om de besprekingen
over het vredes-verdrag met dit
land te heropenen. Frankrijk, En-
geland en de Verenigde Staten heb_
ben reeds vorige week welwillend
geantwoord op dit verzoek. Nu
ook heeft de Sowjet-regering de
Oostenrijkse gezant in Moskou, dr.
Norbert Bischoff doen weten, geen
bezwaar te hebben tegen nieuwe
onderhandelingen, omdat zij „steeds
een voorstander is geweest van
een zo snel mogelijk tot stand
brengen van een dergelijk ver
drag". Men vermoedt, dat de con
ferentie over het vredesverdrag in
de tweede helft van Januari bij
een komt.
In politieke kringen te Wenen,
zo zegt Reuter, juicht men de
Sowjet-Russische bereidheid zeer
toe. Het blad „Oesterreichische
Zeitung" (de spreekbuis van het
Sowjet leger) verklaart, dat de
Sowjet-Unie aan haar houding
vast houdt, namelijk „Oostenrijk
de constitutionele basis voor een
onafhankelijke en souvereine
staat" te geven. De moeilijkheden
zouden op te lossen zijn, indien
Amerika en Engeland af zouden
zien „van de onaanvaardbare eisen,
die de besprekingen in Mei deden
mislukken".
Grote boerenschuur
verbrand
Zaterdagavond is bij een grote
boerderijbrand in Halwegdiep, ge
meente Steenwijkcrwold, een grote
schuur met 25.000 pond hooi in de
as gelegd. Vier pinken, enige var
kens en wat klein vee kwamen in
de vlammen om. Het woonhuis kon
behouden blijven. De politie heeft
een man gearresteerd, die er van
wordt verdacht de brand te hebben
gesticht.
Zeshonderd mensen zijn om het
leven gekomen en duizenden dak
loos geworden tengevolge van de
overstromingen in het dal van de
rivier de Parnaiba (Brazilië) en in
het district Leopoldina, 192 km. ten
noordoosten van Rio de Janeiro.
Vliegtuigen zijn er niet in ge
slaagd voedsel en medicamenten
naar het gebied, waar naar verluidt
een typhus-epidemie dreigt uit te
breken, over te brengen.
De overstromingen, die de ergste
in de geschiedenis van Brazilië zijn,
hebben het weg- en spoorwegver
keer stilgelegd.
Amerikaanse troepen
onder Montgomery?
Verdediging van Europa
zou het eisen
Ln Londen circuleren geruchten,
als zou de Amerikaanse regering
een ontwerp-accoord bestuderen
over do Inleving der Amerikaanse
bezettingstroepen in Europa b(j dc
strijdkrachten der vyf landen, die
het pact, van Brussel hebben onder
tekend. Dezo troepen staan onder
opperbevel van veldmaarschalk
Montgomery. De Inlijving zou eerst
plaats hebben als de toestand in
Europa ernstig mocht worden.
Amerikaanse militaire autoriteiten
nemen, naar het Franse persbureau
A.F.P. meldt, het grootste voorbe
houd in acht t.a.v. deze geruchten.
Een woordvoerder van het departe
ment van Defensie weigerde iedere
commentaar hierop, „omdat wij hier
omtrent generlei mededeling of Instruc
tie hebben ontvangen," zei hij.
In diplomatieke kringen wordt noch-
ans verklaard, dat de geruchten, waar
van de herkomst onbekend Is. te Wash
ington generlei verwondering hebben
gewekt. De eenheid van commando, zo
Is men ln deze kringen van mening, is
Inderdaad de voornaamste zorg van hen
die van het pact van Brussel een wer
kelijk doeltreffend Instrument voor de
verdediging van Europa kunnen ma
ken Mocht de toestand In Europa ern
stig worden, dan zou het feit. dat do
Amerikaanse troepen in Europa niet
onder het opperbevel van de Europese
verdediging staan, zeer zeker te be
treuren zijn.
In Amerikaanse diplomatieke kringen
legt men verband tussen deze berichten
en het feit, dat Amerikaanse waarne
mers binnenkort aan de staf der Euro
pese verdediging te Fontaineblcau zul
len worden verbonden.
Men is verder te Washington van
oordeel, dat Frankrijk, zo het voldoen
de waarborgen ontving betreffende zijn
veiligheid ten opzichte van de indu
strieën ln het Ruhrgebled, meer bereid
zou zijn in de Europese verdediging de
bolangrllko rol te vervullen, die aan
dit land krachtens zijn geografische po
sitie en zijn geschiedenis toekomt.
Het drukste toegangspunt tot de
Noord-Oost polder ligt bij de Rams-
pol, de uitstekende punt van het
Kampereiland. Drie ponten, waar
van men op „eigen risico" gebruik
kan maken, zorgen voor het ver
keer over Ravisdiep en Ramsgeul
tot de in aanbouw zijnde vaste brug
voltooid zal zijn. De twee gedeelten
van de bovenbouw, respectievelijk
190 en 235 ton zwaar, zijn via de
grote rivieren op vlotten aange
voerd en onlangs geplaatst. Eind
Maart hoopt men het wegdek ge
reed te hebben, zodat de brug be
gin Mei kan worden opengesteld.
„Aluminiumzaak" is de
aanleiding
Europese functionarissen in Was
hington vrezen, dat de Amerikaanse
beschuldigingen in de „aluminium
zaak" een eerste symptoom kunnen"
zijn van een fundamentele botsing
tussen de doelstellingen van het
plan-Marshall en de onmiddellijke
belangen van verscheidene Ameri
kaanse industrieeën, zo meldt Reu
ter.
Ofschoon Engeland, Nederland en
België de beschuldiging, dat zij door
de ECA verkregen aluminium en
lood met winst in de Ver. Staten
hebben verkocht, hebben weerlegd,
vrezen waarnemers te Washington,
dat er toch enige achterdocht be
treffende de Europese motieven zal
blijven hangen.
Het blad „Washington Post" schrijft,
dat goederen vervaardigd met machines
en uit grondstoffen, die met ECA-geld
zijn gekocht in de komende maanden
meer en meer zullen gaan concurre
ren met de goederen van Amerikaanse
fabrikanten. Geconfronteerd met ccn
dergelijke concurrentie, zouden de
Amerikaanse industrieën niet lang
wachten om via congresleden te pro
testeren. en zouden de isolationnisten bij
hun oppositie tegen het herstelplan
daarvan gebruik maken.
De Europese functionarissen zijn dan
ook van mening, dat de Marshallfond
sen voor het laatste jaar moeilijker van
het congres zullen zijn te krijgen dan
voor het eerste Jaar.
Dr Alan Valentine, het hoofd van de
ECA-missie in Nederland, heeft in een
bijeenkomst van de „American Women
Club" in kasteel Oud-Wassenaar ge
zegd. dat de Amerikaanse hulpverle
ning aan Europa niet uitsluitend als een
daad van edelmoedigheid moet worden
beschouwd. De Amerikaanse regering
geeft er zich n.l. rekenschap van. dat
het welzijn van de Ver. Staten afhan
kelijk is van het welzijn der andere vol
keren. Dr. Valentine sprak voorts ten
stelligste de bewering tegen, dat de
Amerikaanse regering zich ten doel
zou stellen door middel van het plan-
Marshall Europa in Economisch of poli
tiek opzicht te beheersen of te beïn
vloeden.
Blauive tuinen onder water
Experimenten kunnen van groot belang
zijn voor de wetenschap
Fransen bieden Russen
vergoeding aan
Het officiële Russische nieuws
bureau Tass noemt het opblazen
van de twee masten van radio-
Berlijn „een prove schending van
de exterritorialiteit".
Op grond van de viermogendhe-
denovereenkomsten staat radio-
Berlijn met al haar installaties on
der controle van de Sowjetautori-
teiten en geniet zij exterritoriale
rechten, aldus Tass.
Het Franse militaire bestuur in
Berlijn heeft bekend gemaakt, dat
de Franse autoriteiten hebben be
sloten het dorpje Stolpe, dat aan
de grens van de Sowjet-zóne ligt,
aan de Sowjet-autoriteiten af te
staan als vergoeding voor het op
blazen der zendmasten.
Stolpe was op 29 October 1945
door de Sowjetautoriteiten aan de
Fransen toegewezen voor het
aanleggen van een vliegveld. Nu
het Franse vliegveld Tegel is ge
reed gekomen, hebben de Fransen
generaal Loekjantsienko meege
deeld, dat zij bereid zijn de vroe
gere status van Stolpe te herstel
len.
De Poolse minister van handel en
Industrie. Hilary Mine, heeft meege
deeld, dat alle vormen van rantsoene
ring in Polen met Ingang van 1 Janu
ari zullen worden afgeschaft.
Sluit scholen in verschillende perioden,
dan zal bedrijfsleven zich aan passen"
„Reeds nu zullen we moeten trachten de ruimte en tijd te vinden, die de
massaliteit van do vacantie tegengaat en de recreatie en de vacantiebeste-
ding aan haar doel doet beantwoorden", zeide oud-minister ir. H. Vos
Zondagmorgen in de Rolzaal op het Binnenhof te Den Haag, waar een
congres inzake vacantiespreiding in tijd cn ruimte gehouden werd, georga
niseerd door het Centraal Werkcomité Vacantie.
Bedrijfs resultaten
zouden beter worden
Dc drang naar vacantie is een lo
gische reactie op de groei van de
steden. Een derde deel van de Ne
derlanders woont in steden van meer
dan honderdduizend inwoners. Ver
der is het een reactie op de voort
schrijdende mechanisering, die zijn
invloed op de geestelijke toestand
van de arbeider niet mist, en een
reactie op het opvoeren van het ar-
beidstempo.
Behalve ccn drang naar vacantie
moet er ook een mogelijkheid zijn deze
te gebruiken. In dit verband vroeg
spreker zich af. of het niet wenselijk
zou zijn, de weeklonen enigszins te be
perken en het vrijkomende deel van
dit weeksalarls uit te betalen bij vacan
tie cn feestdagen.
Wanneer we geen vacantiespreiding
kunnen krijgen dan kan de besteding
geen tegenwicht vormen tegen de bo
vengenoemde oorzaken, die vacantie
nodig maken. Wont dan heeft men niet
de gelegenheid tot voldoende recreatie,
wordt de vacantie ook een massaal ver
schijnsel en het effect illusoir. Doch
niet alleen voor de vacantie genietende
mens ls spreiding noodzakelijk, doch
ook voor de bedrijven, die de verzor
ging ln die tijd op zich nemen.
Perspectieven
De heer B. G F. Buis vertelde, dat
volgens ruwe taxatie in 1948 200 mil-
lioen gulden is besteed in dc vacantie,
dat is twee procent van de gezinsuitga
ven. Zeven achtste bleef in Nederland
Hiervan ging 45% naar verkeersbedrij-
ven, 35% naar hotels, café's e.d. en
20% naar vermnakobjecten.
De belasting van jeugdherbergen, ho
tels e.d, is in Juli—Augustus vijf maal
die in dc overige maanden tezamen
Wanneer we d«? vacantie over een
langere tijd uitstrijken zou volgens
spreker het tarief van hotels aanmer
kelijk verlaagd kunnen worden, terwijl
de bedrijfsresultaten dan toch nog ho
ger zouden liggen. Door spreiding kan
ook meer service worden geboden en
liet aantrekken van buitenlanders, die
dikwijls worden afgewezen wegens
overbelasting of die niet willen komen
wegens de grote drukte, wordt een
voudiger, wat de deviezenpot spekt
Schoolvacantles
De volgende spreker, de heer F Th
van der Maden, gaf een mogelijkheid
tot spreiding aan Naar zijn mening is
de samenklonting van de vacantie voor
een belangrijk deel het gevolg
schoolvacnnties.
HIJ suggereerde, de scholen ln
Noord-Holland, Zuld-Llmburg. de
omgeving van Arnhem en een deel
van Friesland (37% van de be vol
king omvattende) van 25 Juni af
vacantie te geven. In een deel van
Zuid-Holland, waaronder Rotter
dam. een groot gedeelte van Bra
bant. een cl«sl van Zeeland en
van Friesland (37% van de bevol
king) begint dan de schoolvacantie
op 9 Juli en ln een ander deel van
Zuid-Holland (rond Den Haag), de
provincie Utrecht Twente, de
Veenkoloniën (37%) op 23 Juli
De vacanties in bedrijven enz. dienen
zich hieraan aan te passen.
Wel is er dan een korte tijd van
overlapping, doch deze is steeds tussen
een 37% en een 26% groep De rest van
Nederland dient volgens spr. zo door
proganda bewerkt te worden, dat deze
in de voor- en natijd hun vacantie op
nemen. Klimatologisch is hiertegen niet
het minste bezwaar.
In de middagvergadering werd nog
het woord gevoerd door lr, J P Fok
ker. van de Rijksdienst voor het Natio
naal Plan, en werd over de inleiding
een discussie gehouden.
Fier drenkelingen uit een
auto gered
Zaterdagnacht heeft de wacht
meester der rijkspolitie te 's-Gra-
veland, de heer Poepjes, vier men
sen uit een auto gered, die tussen
Dicmen cn V/cesp in de Keulse
Vaart was gereden.
De wagen was door onbekende
oorzaak plotseling geslipt en van
de kant gereden. De heer Poepjes,
een uitstekend zwemmer, was toe
vallig dicht bij de plaats, waar het
ongeluk gebeurde. Hij bedacht zich
geen ogenblik, trok zijn zware
overjas uit en sprong de auto na,
die zes meter van de kant lag. Toen
hij de auto bereikte bleken de in-
zittenden er reeds in te zijn ge
slaagd het bovendek open te schui
ven. De bestuurder, ir. G. Bakos
uit Amsterdam en zijn vrouw wa
ren op het dak van de wagen ge
klommen. Ir. B. wist zelf zwem
mend de wal te bereiken. De heer
Poepjes bracht zijn vrouw aan de
kant. P. Zwom onmiddellijk terug
om ook de beide andere inzitten
den, de heer en mevrouw Van de
Berg, eveneens uit Amsterdam, te
redden, hetgeen hem gelukte. Hij
bracht de vier drenkelingen naar
een nabij gelegen boerderij, waar
zij van droge kleren werden voor
zien. De heer Poepjes zorgde er
voor, dat de drenkelingen met een
andere auto naar Amsterdam wer
den gebracht.
Zaterdagavond ls dr F. Peters,
huidarts uit Hilversum, bij een motor
ongeluk op de weg tussen Hilversum
cn Laren verongelukt. Hij was op slag
dood.
Het is ruim anderhalf jaar gele
den dat de heer P. N. Wind'
meyer uit Delft de aandacht op
zich vestigde door zijn experimen
ten in het Delftse Sportfondsenbad
om onder water te fotograferen.
Hij had daartoe een waterdichte
klok geconstrueerd, waarin zich de
camera bevond. Zijn experimenten
hadden een bevredigend verloop
en in de zomer van 1947 trok hij
met zijn stadgenoot, de heer Jan
R e n a u d naar Algiers, waar
hij foto's maakte op de bodem van
de Middellandse Zee. Dit jaar is
hij naar het Zuiden van Frankrijk
geweest, waar hij kleurenfoto's en
een kleurenfilm heeft gemaakt.
In een onderhoud met een A NP -
verslaggever, heeft hij verteld van zijn
reis, waarvan hij enige tijd geleden is
teruggekeerd. De heer Windmeyer ver
telde, dat de heer Renaud ook weer aan
de proefnemingen heeft deelgenomen.
Nu was echter ook van de partij de
heer J. van der Aa. die een zes en twin
tig jaar oude auto had gereviseerd,
waarmee de tocht werd gemaakt Dit
oude karretje heeft zich voortreffelijk
gehouden, het heeft tienduizend kilo
meter gelopen en „beklom" zelfs dc
Pyreneeën. Om te overnachten had men
van het ministerie van Oorlog de be
schikking gekregen over een grote leger
tent en ook gedurende de reis heeft men
van vele zijden grote medewerking
ondervonden. Vooral de Fransen waren
zeer tegemoetkomend. Zij toonden ook
zeer veel belangstelling in de expeditie
en de Franse pers liet zich verleiden tot
nogal sterke overdrijving Zo werd er
gesproken van twee Hollandse geleerden
en de heer Windmeyer zelfs op één lijn
gesteld met prof. Piccard.
„Vanzelfsprekend hebben we hierom
gelachen." zei de heer Windmeyer. „Ik
ben geen geleerde, maar technicus. Dit
neemt echter niet weg, dat mijn werk
van veel belang zal kunnen zijn voor dc
wetenschap."
Hij vertelde, dat hij contact heeft met
Prof. Tinbergen uit Leiden, die zeer veel
bewondering had voor de kleurenfilm,
die in de afgelopen zomer op de Middel
landse Zeebodem ls opgenomen en van
uitstekende kwaliteit bleek te zijn.
De kans ls dan ook-groot, dat in de
nabije toekomst nauw zal worden samen
gewerkt met biologen. De heer Wind
meyer hoopt eind volgend jaar naar
Indonesië te gaan om ln de Molukken-
zee te fotograferen. Enkele biologen
zullen waarschijnlijk aan deze nieuwe
expeditie deelnemen.
OVERHALEN DRAAIEN!
Voor zijn filmcamera heeft de heer
Windmeyer een waterdichte klok ge
construeerd, die op netzelfde principe
berust als die. welke hij voor zijn foto
toestel gebruikt. Het apparaat ls echter
gemonteerd op een geweerkolf en wel
zodanig, dat men onder water slechts de
haan heeft over te halen om de film
te laten draaien.
De drie fotografen hebben hoofdzake
lijk gewerkt aan de rotsaohtige kust ln
de omgeving van Marseille en Toulon.
Toegerust met een duikapparaat zijn de
heren Windmeyer en Renaud hier afge
daald tot op een diepte van 35 meter
onder de zeespiegel. Gevaarlijk is dit
niet, maar men moet er op letten, dat
men langzaam daalt en stijgt. De duikers
voorzien zich dan ook van zwemvliezen,
zodat zij, al zwemmende, de snelheid
kunnen regelen Wanneer het te snel
gaat kan het verschil in druk de trom
melvliezen doen barsten of het z.g.
hampagnebloed veroorzaken.
Het licht onder water is sterk genoeg
om te kunnen fotograferen en te filmen-
Het spectrum neemt onder water echter
sterk jjf en op een meter of zes onder
de oppervlakte verdwijnt dc kleur reeds
van voorwerpen of vissen, die op enige
afstand zijn. Op de diepte van 25 meter
is alles intens blauw, doch dit blauw
heeft zo'n geweldige lichtsterkte, dat het
soms mogelijk is opnamen te doen met
1/100 seconde.
Op dc bodem van de zee is het
prachtig, men waant er zich in
wonderbaarlijke blauwe tuinen en
dwaalt er tussen do rotsblokken.
Volgens de verhalen moest zich nabij
Fos sur Mer op de zeebodem een
verdronken Romeinse stad bevinden
cn natuurlijk is men daar eens een
kijkje gaan nemen. Weliswaar vond
men er geen fundamenten, doch wel
een grote hoeveelheid stenen kannen
en kruiken. Een schuit vol heeft men
er naar boven gehaald.
Natuurlijk schreven de Franse kranten
druk over deze vondst cn één blad wist
zelfs to vertellen dat de duikers twee
gouden beeldjes hadden gezien die ze
niet van de bodem konden loskrijgen
Het eigenaardige is, zo vervolgde de
heer Windmeyer zijn verhaal, dat de
vissen, die men ontmoet in het geheel
niet schuw zijn Ze komen soms zo dicht
bij de lens, dat het onmogelijk is een
opname te maken.
„De kleurenfoto's cn films, die ik nu
heb vervaardigd," zei de heer Wind
meyer tenslotte, „hebben laten zien wat
technisch mogelijk ls. Zij hebben echter
ook bewezen, dat het de moeite waard
ls om samen te werken met de biologen,
omdat dit ongetwijfeld in het belang
van de wetenschap zal zijn."
Bouwvergunning nodig
voor houten huizen
De afdeling voorlichting van het
ministerie van Wederopbouw en
Volkshuisvesting deelt mee, dat er
de laatste tijd in Nederland in ver
schillende plaatsen uitneembare
houten huizen worden geplaatst,
zonder dat daarvoor de vereiste
rijksgoedkeuring is gevraagd en
verkregen.
Deze goedkeuring is noodzake
lijk, omdat voor de bouw van deze
woningen ook geschoolde arbeids
krachten en materialen nodig zijn.
Daarom wordt bij het bouwen
van deze woningen de inhoud daar
van in mindering gebracht op het
bouwvolume van de betrokken ge
meente.
Duitse krijgsgevangenen
vastgehouden
De hoofdcommissie van de Duit
se constituerende vergadering heeft
een resolutie aangenomen, waarin
het heet, dat „honderdduizenden
Duitse krijgsgevangenen, onder wie
vele vrouwen, nog steeds worden
vastgehouden in de Sowjet-Unie,
Polen en Joego-Slavie. Zij verke
ren soms in een toestand van ver
vuiling".
In de resolutie wordt voorts een
beroep op de grote mogendheden
gedaan de berechting van oorlogs
misdaden te versnellen en onmid
dellijk alle personen in vrijheid te
stellen, die als getuigen worden
vastgehouden.
De communistische vertegen
woordiger stemde tegen de reso
lutie.
Koffiedistributie
gehandhaafd
Met ingang van 1 Januari 1949
wordt de theedistributie opge
heven. De koffiedistributie blijft
gehandhaafd.
Te Washington hebben Ameri
kaanse autoriteiten gezegd, „teleurge
steld" te zijn over de wending, welke de
gebeurtenissen in Indonesië hebben ge
nomen. Men wees erop, dat Merle Co
chran. het Amerikaanse lid van de Com
missie van Goede Diensten, zich de laat
ste weken heeft „uitgesloofd om een
hervatting van de Nederlands-republi
keinse besprekingen tot stand te bren
gen". Op de afdeling Zuid-Oost Azië
van het State Department waren giste
ren wel functionarissen aanwezig
hetgeen anders 's Zondags meestal niet
voorkomt doch zij weigerden com
mentaar. omdat de berichten tot dusver
onvolledig waren.
CurtDubois, het voormalige Ame
rikaanse lid van de Commissie van Goe
de Diensten heeft zijn commentaar ln
de volgende bewoordingen gegeven
„Dat wordt een ontzettende janboel. Dc
Nederlanders zullen een onmiddellijke
militaire overwinning behalen, maar on
dertussen voeden zij de haat, die waar
schijnlijk te zijner tijd Iedere Nederlan
der daar weg zal jagen. Niemand weet
wat het einde zal zijn. Het ls een kolo
niale oorlog en wij financieren hem".
Te Londen toont men zich in de
meerderheid van de Britse Labourparty
ongerust over de gevolgen, die de Neder
landse stap ln Indonesië zou kunnen
hebben voor de betrekkingen tussen
India en Engeland en ln het algemeen
voor het gezag van de Europese mogend
heden ln het Verre Oosten. Een voor
zichtige verklaring van het Britse
ministerie van buitenlandse zaken ..be
treurde", dat alle pogingen om de vrede
te bewaren, schipbreuk hadden geleden
In conservatieve Britse kringen daar
entegen is er een sterke neiging „het
kloeke besluit van de Nederlanders"
goed te keuren, onder verwijzing naar
„het weigerachtige Britse optreden ln
Malakka".
In diplomatieke Britse kringen ver
wacht men, zo schrijft Reuter, als gevolg
van het Nederlandse optreden een ver
zwakking van de positie van de republi
keinse regering, waardoor de Indone
sische communisten de gelegenheid zou
den krijgen terrein te winnen. Ook ver
wacht men een verslechtering van de
economische situatie, waardoor de moge
lijk waardevolle handel van' de republiek
met het buitenland belommerd zou
worden.
PERSCOMMENTAAR
De liberale „Manchester Guardian" en
de communistische „Daily Worker" zijn
de enige Britse bladen, die vandaag
hoofdartikelen aan de Indonesische
kwestie wijden. Beide bladen veroor
delen de Nederlandse actie scherp. Ter
wijl het communistische blad onder de
kop „moordenaars en huichelaars"
schrijft, dat de Nederlanders erop uit
zijn, „elk spoor van onafhankelijkheid in
Indonesië te vernietigen", betoogt de
Manchester Guardian: „Het nationalisme
moet niet door geweld worden bedwon
gen. Het gebruik hiervan speelt ln de
kaart van die Indonesiërs, die van het
begin af hebben beweerd, dat de na
oorlogse politiek der Nederlanders
slechts bedrog was".
In Fr a n k r ij k oefenen de gema-
Weer postwisselverkeer
met Zuid-Afrika
Met ingang van 1 Januari wordt
het postwisselverkeer met de Unie
van Zuid-Afrika hervat, op de be
perkte bepalingen na, die gelden
voor het postwisselverkeer met het
buitenland.
Toegelaten zijn uitsluitend ge
wone postwissels tot een maximum
bedrag van Z.A.-pound 9-6-0 naar
de Unie en van de tegenwaarde
van Z.A.-pound 10.voor post
wissels, die in ons land betaalbaar
zijn.
Voor postwissels naar de Unie is
de herleidingskoers vastgesteld op
Z.A. pount 1 f 10.75, die voor
postwissels uit Z.A. f 10,50 Z.A.
pound 1.
Min. Stikker spreekt over
PCJ tot Amerika
De minister van buitenlandse za
ken, mr. D, U. Stikker, heeft zich
hedenmorgen om vier uur Neder
landse tijd met een rede via de we
reldomroep PCJ tot Amerika ge
richt. In zyn rede. heeft htf het be
sluit tot de Nederlandse zuiverings
actie gemotiveerd.
Zuid-Sumatra geteisterd
door zware bandjir
Tengevolge van de zwaarste
bandjir (overstroming) die sedert
1918 in Zuid-Sumatra is voorgeko
men, zijn nabij Moearaenim drie
vrouwen verdronken. De weg naar
Moearaenim staat anderhalve me
ter onder water, terwijl door zware
aardverschuivingen elders de we
gen ook onbegaanbaar zijn. Aan de
aanplant is veel schade toege
bracht, terwijl veel vee is verdron
ken. Nog niet bevestigde berichten
melden, dat de electriciteitscentrale
van de mijnen buiten werking zijn,
zodat enige tijd geen kolen zullen
kunnen worden gedolven.
Radio-rede van generaal Mr. H. J. Kruis tot de
familieleden onzer soldaten
Luitenant-generaal mr. H. J.
Kruis, chef van de generale staf,
heeft Zondagavond in het radio
programma voor de Nederlandse
strijdkrachten een rede uitgespro
ken, waarin hij onder meer zeide:
„Na het ernstige besluit van de
regering stel ik er prijs op mij met
een enkel woord te richten tot de
familieleden en vrienden van hen,
die nu in Indonesië hun militaire
plicht vervullen.
De beslissing onzer regering heeft
een verandering gebracht in de
wijze waarop onze militairen over
zee hun taak uitvoeren. Het is niet
zo, dat een periode van rust plot
seling is overgegaan in een periode
van grote activiteit.
Incidenten en bestandsschen
dingen, roof en moord, maak
ten al lange tijd een voortdu
rende waakzaamheid noodza
kelijk waakzaamheid en een
beschenkende activiteit. Deze
was echter aan een beperkt
terrein gebonden en daardoor
konden alleen de uitlopers van
het kwaad bestreden worden.
Nu is die taak niet meer aan een
enkele plaats of een begrensd ge
bied gebonden. De orde brengende
taak van onze strijdkrachten richt
zich thans tot de bron van de on
rust.
Uiteraard heeft Nederland ge
tracht tot het uiterste getracht
het conflict met de republiek op
vreedzame wijze op te lossen. De
vreedzame weg werd slechts door
ons bewandeld, maar zij, die die
weg gingen ook uw mannen en
zoons en vaders, verloofden en
vrienden werden daarbij zonder
ophouden beschoten en overvallen.
GENERAAL KRULS
trekken om die sluipschutters en
rampokkers op te zoeken, zullen
zeker nog enige tijd diezelfde aan
grijpende wekelijkse verlieslijsten
in onze couranten verschijnen.
Maar zij zullen nu het troostgeven
de met zich brengen, dat de offers,
die erin vermeld worden, gebracht
zijn, om voorgoed een einde te ma
ken aan de noodzaak van verlies
lijsten.
Het gevaar voor de LTwen is
door dit ernstige besluit wel
groter geworden dan het was,
maar het einde van dit gevaar
is veel dichterbij gekomen.
Uit het feit, dat nu het besluit is
genomen tot bredere militaire ac
tiviteit blijkt wel, dat in de afgelo-
Nu onze strijdkrachten er op uit- pen maanden de toestand niet toe'
liet, dat de begonnen demobilisatie
onverminderd werd voortgezet. De
demobilisatie moest worden ge
staakt, omdat de toestand onzeker
was.
De activiteit van onze strijd
krachten zal een einde brengen
aan de toestand, waarin voort
durende waakzaamheid nood
zakelijk was. Daarom is de
verwachting gerechtvaardigd,
dat hun thuiskomst nu dichter
voor de deur staat.
U heeft zich vermoedelijk wel al
gerealiseerd, dat de nieuwe om
standigheden het voor de militai
ren moeilijker maken, om regel
matig contact met thuis te onder
houden. Er zal voorlopig minder
gelegenheid zijn, om rustig brieven
te schrijven. Al zult u misschien
minder post krijgen dan u gewend
was hun gedachten zullen nog
meer bij u zijn. Schrijft u daarom
vaker en inniger dan ooit. Het lan
ger uitblijven van antwoord houdt
de troost in van een spoediger
weerzien.
Het zal u, familieleden, duidelijk
zijn als ik zeg. dat deze veranderde
activiteit van het leger een gunsti
ge invloed zal hebben op hun
stemming, op het moreel van de
troep. U zult beter dan wie ook
begrijpen, dat dit niet betekent,
dat uw en onze mannen zich alleen
prettig voelen, als er gevochten
kan worden. Niets is minder waar.
Maar zij zijn met een taak en een
ideaal voor ogen naar Indonesië
gegaan. Zij zouden dat stuk van de
wereld, dat zo lang en zo nauw met
Nederland verbonden is, weer voor
zijn vredelievende bewoners be
woonbaar maken. Zij voelden zich
daartoe in staat en zullen blij ziin
dit nu te kunnen tonen. God geve,
dat die taak snel volbracht zal zijn.
Ik ben mij ervan bewust, dat bij
velen van u de spanning en onge
rustheid zullen zijn toegenomen.
Wij allen zullen trachten u snel en
zo goed mogelijk op de hoogte te
houden. Weest sterk en vol ver
trouwen. En toon dat in uw brie
ven."
- tigde en de linkse bladen crltiek op het
Nederlandse offensief. De ..Humanité"
(comm.) spreekt van een „nieuwe uit
barsting van de koloniale oorlog tcfeen
het Indonesische volk", het onafhanke-
lijk-linkse blad „Combat" zegt "dat de
Nederlanders de Renville-ovcreenkomst
hebben verbroken en daardoor een be
slissing hebben genomen, waardoor de
internationale mening ongetwijfeld
sterk zal worden beïnvloed. Het rechtse
blad „Epoque" schrdijft, dat het ant
woord van de republikeinse premier,
Mohammed Hatta. ontwijkend en van
geheel persoonlijke aard is geweest.
..Het is duidelijk", aldus het blad. „dat
deze regering tracht, een reeds verkre
gen onafhankelijk te behouden en dat
zich geen verandering in haar houding
heeft voorgedaan sinds het mislukken
der onderhandelingen ln 1947."
Nederland reageerde
rustig
Amsterdam vertoonde Zondag
morgen het rustige beeld van een
ontwakende stad op een winterse
dag. Het gros der hoofdstedelingen
was nog onkundig van de nieuwe
gebeurtenissen in Indonesië.
De radio had weliswaar Zater
dagavond bij de laatste nieuwsbe-1
richtenuitzending het bericht omge
roepen doch velen waren hiervan
nog onkundig. Kerkgangers troffen
op straat krantenverkopers aan,
die extra-edities met de verklaring
van de regering en die van dr. Beel
verkochten. Nergens was enig te
ken te bespeuren van een opgewon
den stemming.
Ook te Den Haag werd het be
richt van de begonnen zuiverings
actie bedaard opgenomen. Van op«
winding was niets te bespeuren.
Voor en na kerktijd was de actie
natuurlijk het gesprek van de dag.
In vele kerken werd voor de strij
denden gebeden.
Premier O. Sutnatra:
Actie noodzakelijk en
betreurenswaardig
In een commentaar tegenover
een Ancta-correspondcnt te Medan
verklaarde Wali Negara Mansoer
van Oost Sumatra: „Het is uiter
aard zeer te betreuren, dat de Ne
derlandse regering zich genoopt
zag tot deze drastische stappen
voor herstel van rust en orde in
geheel Indonesië over te gaan.
Het zou mij en velen met mij
zeer hebben verheugd indien de
Republikeinse regering tot het in
zicht zou zijn gekomen, dat haar
tot dusver ingenomen standpunt en
houding redelijkerwijs voor nie
mand aanvaardbaar was. Geruime
tijd hebben wij -de hoop gekoesterd,
dat Djokja uit eigen beweging tot
een zo hoogst noodzakelijke zuive
ring in eigen kring zou overgaan,
om zich vervolgens als deelstaat
bij de deelstaten in de federatie
aan te sluiten. Deze hoop is echter
ijde£ gebleken.
De Republiek vormde een hoe
langer hoe groter gevaar voor
constructie en ontwikkeling van
een nieuw, vrij Indonesië, dat in
de eerste plaats behoefte heeft
aan samenwerking, rust en vei
ligheid voor allen en voor de
opbouw.
Al deze absoluut noodzakelijke
elementen voor een goede toekomst
van land en volk zijn door de Re
publiek regelmatig door onmacht,
onwil of beide tegelijkertijd mis
kend en ondermijnd.
Ik weet, dat in Republikeinse
gebieden, in het bijzonder hier op
Sumatra, vreselijke, mensonteren
de toestanden heersen, waarvan
het voortbestaan een ramp zou be
tekenen.
Moge de thans begonnen actie
aan beide zijden zo weinig moge
lijk offers kosten. Wij zijn reeds
door zoveel leed gegaan, maar dit
laatste offer was en is onvermij
delijk en betekent thans de enige
mogelijkheid om ten spoedigste tot
een nieuw Indonesië te geraken,
dat vrijheid, veiligheid, geluk en
welvaart voor allen biedt en dat
het Indonesische volk de ruimste
kansen voor zijn ontwikkeling
geeft.
God bescherme volk en mannen,
die deze vrijheid komen brengen,
aldus de heer Mansoer.
Een vliegtuig uit India, dat was
uitgezonden om Soekarno en andere
leiders van de Republiek Indonesia,
die thans in Nederlandse handen
zijn, op te halen, is heden uit Bata
via te Singapore teruggekeerd.
Patnaik, een lid van de wetge
vende vergadering van Orlssa, ver
klaarde aan de pers, dat de Neder
landers het vliegtuig te Batavia
weloverwogen hadden opgehouden.
Patnaik, een persoonlijke vriend
van Pandit Nehroe, de minister
president van India, en een leider
van het luchttransport van India
tijdens de oorlog, brak vorig jaar
de Nederlandse blokkade, om Sjah-
rir naar de V.N. te brengen voor
de behandeling van de Indonesische
kwestie.
Het Indische vliegtuig, een Da
kota, kwam Donderdag j.l. te Sin-
geporc aan doch Icon geen uitkla-
ringsbewijs en visa krijgen van het
Nederlands consulaat te Singapore.
Het consulaat verklaarde heden,
dat de visa Zaterdagavond arri
veerden.
Het vliegtuig, dat toebehoorde
aan de Indische Kalinga-Maat-
9chappij, vertrok Zondagmorgen
naar Batavia, bestuurd door een
25-jarige Australiër, John Brin-
nand uit Nowra, Nieuw-Zuid-
Wales.
De Nederlanders waren toen
reeds hun actie begonnen en de
Nederlandse autoriteiten te Batavia
zonden het vliegtuig terug.
In eerdere berichten uit Batavia
werd de veronderstellisg geuit, dat
Soekarno en andere Republikeinse
leiders misschien met dit vliegtuig
uit Djokja zouden vertrekken om
in het buitenland een regering-in-
ballingschap te vormen, misschien
in India.
Het vliegtuig, dat een bemanning
van zeven koppen voerde, waaron
der Patnaik, vertrok hedenmorgen
uit Singapore naar Bangkok, op te
rugreis naar New Delhi.