Delftse technici filmen onder water Door vacan tiespreiding meer genot en service Peiping, Nanking en Tientsin ernstig bedreigd Reacties in het buitenland tot nog toe vrij ongunstig In Nanking gaat het leven zijn normale gang Zeshonderdmensen verdronken Oppositie tegen het Marshall-plan Thee van de bon „Gevaar werd groter maar einde van gevaar is naderbij gekomen" Onverrichterzake terug 4 Maandag 20 December 1948 Strijd in China nadert hoogtepunt Keuter meldde Zondagavond, dat de Chinese communisten steeds ver der oprukken naar Peiping, Nanking cn Tientsin. Zij zouden nog slechts vijf kilometer van Peiping verwijderd zijn. In het westelijk deel van deze stad vallen reeds granaten. Het spoorweg-, rivier- en telefoon verkeer met Tientsin is geheel verbroken. Tsjang Kai Tsjek heeft be vel gegeven grote hoeveelheden voedsel door de lucht naar de bedreig de stad te zenden. De stad Pengpoe zou door de regeringstroepen zijn ontruimd. De regeringstroepen verzamelen zich haastig op een linie, die Nan king tot op 95 km. nadert. Het mogelijk, dat hier de laatste be langrijke slag geleverd zal worden Van de oorlog in Centraal-China, meldt Reuter. Men meent, dat de regering alle beschikbare man schappen ten Noorden van de Jangtse heeft opgeroepen voor de verdediging van deze linie, die achter de Hwairivier ligt, de laat ste natuurlijke verdediging voor de Jangtse zelf. Naar verluidt zijn vele van de manschappen zonder oorlogserva ring. Gemeld wordt, dat vijf onaf hankelijke door communisten ge leide regimenten op een afstand van 50 km. van Nanking strijden. In Nanking zelf is het heel rus tig. Men gaat door met zaken doen en het schijnt, dat de bevolking zich vertrouwd gemaakt heeft met het denkbeeld, dat de stad spoedig in andere handen zal overgaan. Weliswaar blijft een grote stroom vluchtelingen zuidwaarts trekken Per vliegtuig heeft echter geen evacuatie meer plaats. In regeringsgebouwen verbrandt men geen papieren meer en de marktprijzen hebben een redelijk peil aangenomen. MEER SOLDATEN De minister van landsverdediging van de Nankingse regering heeft aan de autoriteiten der provincies ten Zuiden van de Jangtse bevo len, de recruten van het jaar 1949 onder de wapens te roepen. Hij heeft verder bevel gegeven alle mi litie-strijdkrachten voorlopig bij het nationalistische leger in te lij ven. Nadere berichten meldden, dat de haven van Tangkoe bij Tientsin wordt bedreigd. Tsjang Kai Tsjek heeft besloten een sterke vloot- macht ter versterking van de rege ringsstrijdkrachten te sturen. Intussen zijn de moeilijkheden in de boezem van de Chinese nationa listische regering nog niet tot een oplossing gekomen. Tsjang Kai Tsjek had dr Soen Fo verzocht sterk kabinet" te vormen, doch dr. Soen heeft deze opdracht terug ge geven, omdat zijn pogingen zijn mislukt. Toch vredesverdrag met Oostenrijk? Sowjet-Unie bereid tot besf arekingen Gelijk wij reeds meldden heeft de Oostenrijkse regering een ver zoek gericht tot de vier grote mo. gendheden om de besprekingen over het vredes-verdrag met dit land te heropenen. Frankrijk, En- geland en de Verenigde Staten heb_ ben reeds vorige week welwillend geantwoord op dit verzoek. Nu ook heeft de Sowjet-regering de Oostenrijkse gezant in Moskou, dr. Norbert Bischoff doen weten, geen bezwaar te hebben tegen nieuwe onderhandelingen, omdat zij „steeds een voorstander is geweest van een zo snel mogelijk tot stand brengen van een dergelijk ver drag". Men vermoedt, dat de con ferentie over het vredesverdrag in de tweede helft van Januari bij een komt. In politieke kringen te Wenen, zo zegt Reuter, juicht men de Sowjet-Russische bereidheid zeer toe. Het blad „Oesterreichische Zeitung" (de spreekbuis van het Sowjet leger) verklaart, dat de Sowjet-Unie aan haar houding vast houdt, namelijk „Oostenrijk de constitutionele basis voor een onafhankelijke en souvereine staat" te geven. De moeilijkheden zouden op te lossen zijn, indien Amerika en Engeland af zouden zien „van de onaanvaardbare eisen, die de besprekingen in Mei deden mislukken". Grote boerenschuur verbrand Zaterdagavond is bij een grote boerderijbrand in Halwegdiep, ge meente Steenwijkcrwold, een grote schuur met 25.000 pond hooi in de as gelegd. Vier pinken, enige var kens en wat klein vee kwamen in de vlammen om. Het woonhuis kon behouden blijven. De politie heeft een man gearresteerd, die er van wordt verdacht de brand te hebben gesticht. Zeshonderd mensen zijn om het leven gekomen en duizenden dak loos geworden tengevolge van de overstromingen in het dal van de rivier de Parnaiba (Brazilië) en in het district Leopoldina, 192 km. ten noordoosten van Rio de Janeiro. Vliegtuigen zijn er niet in ge slaagd voedsel en medicamenten naar het gebied, waar naar verluidt een typhus-epidemie dreigt uit te breken, over te brengen. De overstromingen, die de ergste in de geschiedenis van Brazilië zijn, hebben het weg- en spoorwegver keer stilgelegd. Amerikaanse troepen onder Montgomery? Verdediging van Europa zou het eisen Ln Londen circuleren geruchten, als zou de Amerikaanse regering een ontwerp-accoord bestuderen over do Inleving der Amerikaanse bezettingstroepen in Europa b(j dc strijdkrachten der vyf landen, die het pact, van Brussel hebben onder tekend. Dezo troepen staan onder opperbevel van veldmaarschalk Montgomery. De Inlijving zou eerst plaats hebben als de toestand in Europa ernstig mocht worden. Amerikaanse militaire autoriteiten nemen, naar het Franse persbureau A.F.P. meldt, het grootste voorbe houd in acht t.a.v. deze geruchten. Een woordvoerder van het departe ment van Defensie weigerde iedere commentaar hierop, „omdat wij hier omtrent generlei mededeling of Instruc tie hebben ontvangen," zei hij. In diplomatieke kringen wordt noch- ans verklaard, dat de geruchten, waar van de herkomst onbekend Is. te Wash ington generlei verwondering hebben gewekt. De eenheid van commando, zo Is men ln deze kringen van mening, is Inderdaad de voornaamste zorg van hen die van het pact van Brussel een wer kelijk doeltreffend Instrument voor de verdediging van Europa kunnen ma ken Mocht de toestand In Europa ern stig worden, dan zou het feit. dat do Amerikaanse troepen in Europa niet onder het opperbevel van de Europese verdediging staan, zeer zeker te be treuren zijn. In Amerikaanse diplomatieke kringen legt men verband tussen deze berichten en het feit, dat Amerikaanse waarne mers binnenkort aan de staf der Euro pese verdediging te Fontaineblcau zul len worden verbonden. Men is verder te Washington van oordeel, dat Frankrijk, zo het voldoen de waarborgen ontving betreffende zijn veiligheid ten opzichte van de indu strieën ln het Ruhrgebled, meer bereid zou zijn in de Europese verdediging de bolangrllko rol te vervullen, die aan dit land krachtens zijn geografische po sitie en zijn geschiedenis toekomt. Het drukste toegangspunt tot de Noord-Oost polder ligt bij de Rams- pol, de uitstekende punt van het Kampereiland. Drie ponten, waar van men op „eigen risico" gebruik kan maken, zorgen voor het ver keer over Ravisdiep en Ramsgeul tot de in aanbouw zijnde vaste brug voltooid zal zijn. De twee gedeelten van de bovenbouw, respectievelijk 190 en 235 ton zwaar, zijn via de grote rivieren op vlotten aange voerd en onlangs geplaatst. Eind Maart hoopt men het wegdek ge reed te hebben, zodat de brug be gin Mei kan worden opengesteld. „Aluminiumzaak" is de aanleiding Europese functionarissen in Was hington vrezen, dat de Amerikaanse beschuldigingen in de „aluminium zaak" een eerste symptoom kunnen" zijn van een fundamentele botsing tussen de doelstellingen van het plan-Marshall en de onmiddellijke belangen van verscheidene Ameri kaanse industrieeën, zo meldt Reu ter. Ofschoon Engeland, Nederland en België de beschuldiging, dat zij door de ECA verkregen aluminium en lood met winst in de Ver. Staten hebben verkocht, hebben weerlegd, vrezen waarnemers te Washington, dat er toch enige achterdocht be treffende de Europese motieven zal blijven hangen. Het blad „Washington Post" schrijft, dat goederen vervaardigd met machines en uit grondstoffen, die met ECA-geld zijn gekocht in de komende maanden meer en meer zullen gaan concurre ren met de goederen van Amerikaanse fabrikanten. Geconfronteerd met ccn dergelijke concurrentie, zouden de Amerikaanse industrieën niet lang wachten om via congresleden te pro testeren. en zouden de isolationnisten bij hun oppositie tegen het herstelplan daarvan gebruik maken. De Europese functionarissen zijn dan ook van mening, dat de Marshallfond sen voor het laatste jaar moeilijker van het congres zullen zijn te krijgen dan voor het eerste Jaar. Dr Alan Valentine, het hoofd van de ECA-missie in Nederland, heeft in een bijeenkomst van de „American Women Club" in kasteel Oud-Wassenaar ge zegd. dat de Amerikaanse hulpverle ning aan Europa niet uitsluitend als een daad van edelmoedigheid moet worden beschouwd. De Amerikaanse regering geeft er zich n.l. rekenschap van. dat het welzijn van de Ver. Staten afhan kelijk is van het welzijn der andere vol keren. Dr. Valentine sprak voorts ten stelligste de bewering tegen, dat de Amerikaanse regering zich ten doel zou stellen door middel van het plan- Marshall Europa in Economisch of poli tiek opzicht te beheersen of te beïn vloeden. Blauive tuinen onder water Experimenten kunnen van groot belang zijn voor de wetenschap Fransen bieden Russen vergoeding aan Het officiële Russische nieuws bureau Tass noemt het opblazen van de twee masten van radio- Berlijn „een prove schending van de exterritorialiteit". Op grond van de viermogendhe- denovereenkomsten staat radio- Berlijn met al haar installaties on der controle van de Sowjetautori- teiten en geniet zij exterritoriale rechten, aldus Tass. Het Franse militaire bestuur in Berlijn heeft bekend gemaakt, dat de Franse autoriteiten hebben be sloten het dorpje Stolpe, dat aan de grens van de Sowjet-zóne ligt, aan de Sowjet-autoriteiten af te staan als vergoeding voor het op blazen der zendmasten. Stolpe was op 29 October 1945 door de Sowjetautoriteiten aan de Fransen toegewezen voor het aanleggen van een vliegveld. Nu het Franse vliegveld Tegel is ge reed gekomen, hebben de Fransen generaal Loekjantsienko meege deeld, dat zij bereid zijn de vroe gere status van Stolpe te herstel len. De Poolse minister van handel en Industrie. Hilary Mine, heeft meege deeld, dat alle vormen van rantsoene ring in Polen met Ingang van 1 Janu ari zullen worden afgeschaft. Sluit scholen in verschillende perioden, dan zal bedrijfsleven zich aan passen" „Reeds nu zullen we moeten trachten de ruimte en tijd te vinden, die de massaliteit van do vacantie tegengaat en de recreatie en de vacantiebeste- ding aan haar doel doet beantwoorden", zeide oud-minister ir. H. Vos Zondagmorgen in de Rolzaal op het Binnenhof te Den Haag, waar een congres inzake vacantiespreiding in tijd cn ruimte gehouden werd, georga niseerd door het Centraal Werkcomité Vacantie. Bedrijfs resultaten zouden beter worden Dc drang naar vacantie is een lo gische reactie op de groei van de steden. Een derde deel van de Ne derlanders woont in steden van meer dan honderdduizend inwoners. Ver der is het een reactie op de voort schrijdende mechanisering, die zijn invloed op de geestelijke toestand van de arbeider niet mist, en een reactie op het opvoeren van het ar- beidstempo. Behalve ccn drang naar vacantie moet er ook een mogelijkheid zijn deze te gebruiken. In dit verband vroeg spreker zich af. of het niet wenselijk zou zijn, de weeklonen enigszins te be perken en het vrijkomende deel van dit weeksalarls uit te betalen bij vacan tie cn feestdagen. Wanneer we geen vacantiespreiding kunnen krijgen dan kan de besteding geen tegenwicht vormen tegen de bo vengenoemde oorzaken, die vacantie nodig maken. Wont dan heeft men niet de gelegenheid tot voldoende recreatie, wordt de vacantie ook een massaal ver schijnsel en het effect illusoir. Doch niet alleen voor de vacantie genietende mens ls spreiding noodzakelijk, doch ook voor de bedrijven, die de verzor ging ln die tijd op zich nemen. Perspectieven De heer B. G F. Buis vertelde, dat volgens ruwe taxatie in 1948 200 mil- lioen gulden is besteed in dc vacantie, dat is twee procent van de gezinsuitga ven. Zeven achtste bleef in Nederland Hiervan ging 45% naar verkeersbedrij- ven, 35% naar hotels, café's e.d. en 20% naar vermnakobjecten. De belasting van jeugdherbergen, ho tels e.d, is in Juli—Augustus vijf maal die in dc overige maanden tezamen Wanneer we d«? vacantie over een langere tijd uitstrijken zou volgens spreker het tarief van hotels aanmer kelijk verlaagd kunnen worden, terwijl de bedrijfsresultaten dan toch nog ho ger zouden liggen. Door spreiding kan ook meer service worden geboden en liet aantrekken van buitenlanders, die dikwijls worden afgewezen wegens overbelasting of die niet willen komen wegens de grote drukte, wordt een voudiger, wat de deviezenpot spekt Schoolvacantles De volgende spreker, de heer F Th van der Maden, gaf een mogelijkheid tot spreiding aan Naar zijn mening is de samenklonting van de vacantie voor een belangrijk deel het gevolg schoolvacnnties. HIJ suggereerde, de scholen ln Noord-Holland, Zuld-Llmburg. de omgeving van Arnhem en een deel van Friesland (37% van de be vol king omvattende) van 25 Juni af vacantie te geven. In een deel van Zuid-Holland, waaronder Rotter dam. een groot gedeelte van Bra bant. een cl«sl van Zeeland en van Friesland (37% van de bevol king) begint dan de schoolvacantie op 9 Juli en ln een ander deel van Zuid-Holland (rond Den Haag), de provincie Utrecht Twente, de Veenkoloniën (37%) op 23 Juli De vacanties in bedrijven enz. dienen zich hieraan aan te passen. Wel is er dan een korte tijd van overlapping, doch deze is steeds tussen een 37% en een 26% groep De rest van Nederland dient volgens spr. zo door proganda bewerkt te worden, dat deze in de voor- en natijd hun vacantie op nemen. Klimatologisch is hiertegen niet het minste bezwaar. In de middagvergadering werd nog het woord gevoerd door lr, J P Fok ker. van de Rijksdienst voor het Natio naal Plan, en werd over de inleiding een discussie gehouden. Fier drenkelingen uit een auto gered Zaterdagnacht heeft de wacht meester der rijkspolitie te 's-Gra- veland, de heer Poepjes, vier men sen uit een auto gered, die tussen Dicmen cn V/cesp in de Keulse Vaart was gereden. De wagen was door onbekende oorzaak plotseling geslipt en van de kant gereden. De heer Poepjes, een uitstekend zwemmer, was toe vallig dicht bij de plaats, waar het ongeluk gebeurde. Hij bedacht zich geen ogenblik, trok zijn zware overjas uit en sprong de auto na, die zes meter van de kant lag. Toen hij de auto bereikte bleken de in- zittenden er reeds in te zijn ge slaagd het bovendek open te schui ven. De bestuurder, ir. G. Bakos uit Amsterdam en zijn vrouw wa ren op het dak van de wagen ge klommen. Ir. B. wist zelf zwem mend de wal te bereiken. De heer Poepjes bracht zijn vrouw aan de kant. P. Zwom onmiddellijk terug om ook de beide andere inzitten den, de heer en mevrouw Van de Berg, eveneens uit Amsterdam, te redden, hetgeen hem gelukte. Hij bracht de vier drenkelingen naar een nabij gelegen boerderij, waar zij van droge kleren werden voor zien. De heer Poepjes zorgde er voor, dat de drenkelingen met een andere auto naar Amsterdam wer den gebracht. Zaterdagavond ls dr F. Peters, huidarts uit Hilversum, bij een motor ongeluk op de weg tussen Hilversum cn Laren verongelukt. Hij was op slag dood. Het is ruim anderhalf jaar gele den dat de heer P. N. Wind' meyer uit Delft de aandacht op zich vestigde door zijn experimen ten in het Delftse Sportfondsenbad om onder water te fotograferen. Hij had daartoe een waterdichte klok geconstrueerd, waarin zich de camera bevond. Zijn experimenten hadden een bevredigend verloop en in de zomer van 1947 trok hij met zijn stadgenoot, de heer Jan R e n a u d naar Algiers, waar hij foto's maakte op de bodem van de Middellandse Zee. Dit jaar is hij naar het Zuiden van Frankrijk geweest, waar hij kleurenfoto's en een kleurenfilm heeft gemaakt. In een onderhoud met een A NP - verslaggever, heeft hij verteld van zijn reis, waarvan hij enige tijd geleden is teruggekeerd. De heer Windmeyer ver telde, dat de heer Renaud ook weer aan de proefnemingen heeft deelgenomen. Nu was echter ook van de partij de heer J. van der Aa. die een zes en twin tig jaar oude auto had gereviseerd, waarmee de tocht werd gemaakt Dit oude karretje heeft zich voortreffelijk gehouden, het heeft tienduizend kilo meter gelopen en „beklom" zelfs dc Pyreneeën. Om te overnachten had men van het ministerie van Oorlog de be schikking gekregen over een grote leger tent en ook gedurende de reis heeft men van vele zijden grote medewerking ondervonden. Vooral de Fransen waren zeer tegemoetkomend. Zij toonden ook zeer veel belangstelling in de expeditie en de Franse pers liet zich verleiden tot nogal sterke overdrijving Zo werd er gesproken van twee Hollandse geleerden en de heer Windmeyer zelfs op één lijn gesteld met prof. Piccard. „Vanzelfsprekend hebben we hierom gelachen." zei de heer Windmeyer. „Ik ben geen geleerde, maar technicus. Dit neemt echter niet weg, dat mijn werk van veel belang zal kunnen zijn voor dc wetenschap." Hij vertelde, dat hij contact heeft met Prof. Tinbergen uit Leiden, die zeer veel bewondering had voor de kleurenfilm, die in de afgelopen zomer op de Middel landse Zeebodem ls opgenomen en van uitstekende kwaliteit bleek te zijn. De kans ls dan ook-groot, dat in de nabije toekomst nauw zal worden samen gewerkt met biologen. De heer Wind meyer hoopt eind volgend jaar naar Indonesië te gaan om ln de Molukken- zee te fotograferen. Enkele biologen zullen waarschijnlijk aan deze nieuwe expeditie deelnemen. OVERHALEN DRAAIEN! Voor zijn filmcamera heeft de heer Windmeyer een waterdichte klok ge construeerd, die op netzelfde principe berust als die. welke hij voor zijn foto toestel gebruikt. Het apparaat ls echter gemonteerd op een geweerkolf en wel zodanig, dat men onder water slechts de haan heeft over te halen om de film te laten draaien. De drie fotografen hebben hoofdzake lijk gewerkt aan de rotsaohtige kust ln de omgeving van Marseille en Toulon. Toegerust met een duikapparaat zijn de heren Windmeyer en Renaud hier afge daald tot op een diepte van 35 meter onder de zeespiegel. Gevaarlijk is dit niet, maar men moet er op letten, dat men langzaam daalt en stijgt. De duikers voorzien zich dan ook van zwemvliezen, zodat zij, al zwemmende, de snelheid kunnen regelen Wanneer het te snel gaat kan het verschil in druk de trom melvliezen doen barsten of het z.g. hampagnebloed veroorzaken. Het licht onder water is sterk genoeg om te kunnen fotograferen en te filmen- Het spectrum neemt onder water echter sterk jjf en op een meter of zes onder de oppervlakte verdwijnt dc kleur reeds van voorwerpen of vissen, die op enige afstand zijn. Op de diepte van 25 meter is alles intens blauw, doch dit blauw heeft zo'n geweldige lichtsterkte, dat het soms mogelijk is opnamen te doen met 1/100 seconde. Op dc bodem van de zee is het prachtig, men waant er zich in wonderbaarlijke blauwe tuinen en dwaalt er tussen do rotsblokken. Volgens de verhalen moest zich nabij Fos sur Mer op de zeebodem een verdronken Romeinse stad bevinden cn natuurlijk is men daar eens een kijkje gaan nemen. Weliswaar vond men er geen fundamenten, doch wel een grote hoeveelheid stenen kannen en kruiken. Een schuit vol heeft men er naar boven gehaald. Natuurlijk schreven de Franse kranten druk over deze vondst cn één blad wist zelfs to vertellen dat de duikers twee gouden beeldjes hadden gezien die ze niet van de bodem konden loskrijgen Het eigenaardige is, zo vervolgde de heer Windmeyer zijn verhaal, dat de vissen, die men ontmoet in het geheel niet schuw zijn Ze komen soms zo dicht bij de lens, dat het onmogelijk is een opname te maken. „De kleurenfoto's cn films, die ik nu heb vervaardigd," zei de heer Wind meyer tenslotte, „hebben laten zien wat technisch mogelijk ls. Zij hebben echter ook bewezen, dat het de moeite waard ls om samen te werken met de biologen, omdat dit ongetwijfeld in het belang van de wetenschap zal zijn." Bouwvergunning nodig voor houten huizen De afdeling voorlichting van het ministerie van Wederopbouw en Volkshuisvesting deelt mee, dat er de laatste tijd in Nederland in ver schillende plaatsen uitneembare houten huizen worden geplaatst, zonder dat daarvoor de vereiste rijksgoedkeuring is gevraagd en verkregen. Deze goedkeuring is noodzake lijk, omdat voor de bouw van deze woningen ook geschoolde arbeids krachten en materialen nodig zijn. Daarom wordt bij het bouwen van deze woningen de inhoud daar van in mindering gebracht op het bouwvolume van de betrokken ge meente. Duitse krijgsgevangenen vastgehouden De hoofdcommissie van de Duit se constituerende vergadering heeft een resolutie aangenomen, waarin het heet, dat „honderdduizenden Duitse krijgsgevangenen, onder wie vele vrouwen, nog steeds worden vastgehouden in de Sowjet-Unie, Polen en Joego-Slavie. Zij verke ren soms in een toestand van ver vuiling". In de resolutie wordt voorts een beroep op de grote mogendheden gedaan de berechting van oorlogs misdaden te versnellen en onmid dellijk alle personen in vrijheid te stellen, die als getuigen worden vastgehouden. De communistische vertegen woordiger stemde tegen de reso lutie. Koffiedistributie gehandhaafd Met ingang van 1 Januari 1949 wordt de theedistributie opge heven. De koffiedistributie blijft gehandhaafd. Te Washington hebben Ameri kaanse autoriteiten gezegd, „teleurge steld" te zijn over de wending, welke de gebeurtenissen in Indonesië hebben ge nomen. Men wees erop, dat Merle Co chran. het Amerikaanse lid van de Com missie van Goede Diensten, zich de laat ste weken heeft „uitgesloofd om een hervatting van de Nederlands-republi keinse besprekingen tot stand te bren gen". Op de afdeling Zuid-Oost Azië van het State Department waren giste ren wel functionarissen aanwezig hetgeen anders 's Zondags meestal niet voorkomt doch zij weigerden com mentaar. omdat de berichten tot dusver onvolledig waren. CurtDubois, het voormalige Ame rikaanse lid van de Commissie van Goe de Diensten heeft zijn commentaar ln de volgende bewoordingen gegeven „Dat wordt een ontzettende janboel. Dc Nederlanders zullen een onmiddellijke militaire overwinning behalen, maar on dertussen voeden zij de haat, die waar schijnlijk te zijner tijd Iedere Nederlan der daar weg zal jagen. Niemand weet wat het einde zal zijn. Het ls een kolo niale oorlog en wij financieren hem". Te Londen toont men zich in de meerderheid van de Britse Labourparty ongerust over de gevolgen, die de Neder landse stap ln Indonesië zou kunnen hebben voor de betrekkingen tussen India en Engeland en ln het algemeen voor het gezag van de Europese mogend heden ln het Verre Oosten. Een voor zichtige verklaring van het Britse ministerie van buitenlandse zaken ..be treurde", dat alle pogingen om de vrede te bewaren, schipbreuk hadden geleden In conservatieve Britse kringen daar entegen is er een sterke neiging „het kloeke besluit van de Nederlanders" goed te keuren, onder verwijzing naar „het weigerachtige Britse optreden ln Malakka". In diplomatieke Britse kringen ver wacht men, zo schrijft Reuter, als gevolg van het Nederlandse optreden een ver zwakking van de positie van de republi keinse regering, waardoor de Indone sische communisten de gelegenheid zou den krijgen terrein te winnen. Ook ver wacht men een verslechtering van de economische situatie, waardoor de moge lijk waardevolle handel van' de republiek met het buitenland belommerd zou worden. PERSCOMMENTAAR De liberale „Manchester Guardian" en de communistische „Daily Worker" zijn de enige Britse bladen, die vandaag hoofdartikelen aan de Indonesische kwestie wijden. Beide bladen veroor delen de Nederlandse actie scherp. Ter wijl het communistische blad onder de kop „moordenaars en huichelaars" schrijft, dat de Nederlanders erop uit zijn, „elk spoor van onafhankelijkheid in Indonesië te vernietigen", betoogt de Manchester Guardian: „Het nationalisme moet niet door geweld worden bedwon gen. Het gebruik hiervan speelt ln de kaart van die Indonesiërs, die van het begin af hebben beweerd, dat de na oorlogse politiek der Nederlanders slechts bedrog was". In Fr a n k r ij k oefenen de gema- Weer postwisselverkeer met Zuid-Afrika Met ingang van 1 Januari wordt het postwisselverkeer met de Unie van Zuid-Afrika hervat, op de be perkte bepalingen na, die gelden voor het postwisselverkeer met het buitenland. Toegelaten zijn uitsluitend ge wone postwissels tot een maximum bedrag van Z.A.-pound 9-6-0 naar de Unie en van de tegenwaarde van Z.A.-pound 10.voor post wissels, die in ons land betaalbaar zijn. Voor postwissels naar de Unie is de herleidingskoers vastgesteld op Z.A. pount 1 f 10.75, die voor postwissels uit Z.A. f 10,50 Z.A. pound 1. Min. Stikker spreekt over PCJ tot Amerika De minister van buitenlandse za ken, mr. D, U. Stikker, heeft zich hedenmorgen om vier uur Neder landse tijd met een rede via de we reldomroep PCJ tot Amerika ge richt. In zyn rede. heeft htf het be sluit tot de Nederlandse zuiverings actie gemotiveerd. Zuid-Sumatra geteisterd door zware bandjir Tengevolge van de zwaarste bandjir (overstroming) die sedert 1918 in Zuid-Sumatra is voorgeko men, zijn nabij Moearaenim drie vrouwen verdronken. De weg naar Moearaenim staat anderhalve me ter onder water, terwijl door zware aardverschuivingen elders de we gen ook onbegaanbaar zijn. Aan de aanplant is veel schade toege bracht, terwijl veel vee is verdron ken. Nog niet bevestigde berichten melden, dat de electriciteitscentrale van de mijnen buiten werking zijn, zodat enige tijd geen kolen zullen kunnen worden gedolven. Radio-rede van generaal Mr. H. J. Kruis tot de familieleden onzer soldaten Luitenant-generaal mr. H. J. Kruis, chef van de generale staf, heeft Zondagavond in het radio programma voor de Nederlandse strijdkrachten een rede uitgespro ken, waarin hij onder meer zeide: „Na het ernstige besluit van de regering stel ik er prijs op mij met een enkel woord te richten tot de familieleden en vrienden van hen, die nu in Indonesië hun militaire plicht vervullen. De beslissing onzer regering heeft een verandering gebracht in de wijze waarop onze militairen over zee hun taak uitvoeren. Het is niet zo, dat een periode van rust plot seling is overgegaan in een periode van grote activiteit. Incidenten en bestandsschen dingen, roof en moord, maak ten al lange tijd een voortdu rende waakzaamheid noodza kelijk waakzaamheid en een beschenkende activiteit. Deze was echter aan een beperkt terrein gebonden en daardoor konden alleen de uitlopers van het kwaad bestreden worden. Nu is die taak niet meer aan een enkele plaats of een begrensd ge bied gebonden. De orde brengende taak van onze strijdkrachten richt zich thans tot de bron van de on rust. Uiteraard heeft Nederland ge tracht tot het uiterste getracht het conflict met de republiek op vreedzame wijze op te lossen. De vreedzame weg werd slechts door ons bewandeld, maar zij, die die weg gingen ook uw mannen en zoons en vaders, verloofden en vrienden werden daarbij zonder ophouden beschoten en overvallen. GENERAAL KRULS trekken om die sluipschutters en rampokkers op te zoeken, zullen zeker nog enige tijd diezelfde aan grijpende wekelijkse verlieslijsten in onze couranten verschijnen. Maar zij zullen nu het troostgeven de met zich brengen, dat de offers, die erin vermeld worden, gebracht zijn, om voorgoed een einde te ma ken aan de noodzaak van verlies lijsten. Het gevaar voor de LTwen is door dit ernstige besluit wel groter geworden dan het was, maar het einde van dit gevaar is veel dichterbij gekomen. Uit het feit, dat nu het besluit is genomen tot bredere militaire ac tiviteit blijkt wel, dat in de afgelo- Nu onze strijdkrachten er op uit- pen maanden de toestand niet toe' liet, dat de begonnen demobilisatie onverminderd werd voortgezet. De demobilisatie moest worden ge staakt, omdat de toestand onzeker was. De activiteit van onze strijd krachten zal een einde brengen aan de toestand, waarin voort durende waakzaamheid nood zakelijk was. Daarom is de verwachting gerechtvaardigd, dat hun thuiskomst nu dichter voor de deur staat. U heeft zich vermoedelijk wel al gerealiseerd, dat de nieuwe om standigheden het voor de militai ren moeilijker maken, om regel matig contact met thuis te onder houden. Er zal voorlopig minder gelegenheid zijn, om rustig brieven te schrijven. Al zult u misschien minder post krijgen dan u gewend was hun gedachten zullen nog meer bij u zijn. Schrijft u daarom vaker en inniger dan ooit. Het lan ger uitblijven van antwoord houdt de troost in van een spoediger weerzien. Het zal u, familieleden, duidelijk zijn als ik zeg. dat deze veranderde activiteit van het leger een gunsti ge invloed zal hebben op hun stemming, op het moreel van de troep. U zult beter dan wie ook begrijpen, dat dit niet betekent, dat uw en onze mannen zich alleen prettig voelen, als er gevochten kan worden. Niets is minder waar. Maar zij zijn met een taak en een ideaal voor ogen naar Indonesië gegaan. Zij zouden dat stuk van de wereld, dat zo lang en zo nauw met Nederland verbonden is, weer voor zijn vredelievende bewoners be woonbaar maken. Zij voelden zich daartoe in staat en zullen blij ziin dit nu te kunnen tonen. God geve, dat die taak snel volbracht zal zijn. Ik ben mij ervan bewust, dat bij velen van u de spanning en onge rustheid zullen zijn toegenomen. Wij allen zullen trachten u snel en zo goed mogelijk op de hoogte te houden. Weest sterk en vol ver trouwen. En toon dat in uw brie ven." - tigde en de linkse bladen crltiek op het Nederlandse offensief. De ..Humanité" (comm.) spreekt van een „nieuwe uit barsting van de koloniale oorlog tcfeen het Indonesische volk", het onafhanke- lijk-linkse blad „Combat" zegt "dat de Nederlanders de Renville-ovcreenkomst hebben verbroken en daardoor een be slissing hebben genomen, waardoor de internationale mening ongetwijfeld sterk zal worden beïnvloed. Het rechtse blad „Epoque" schrdijft, dat het ant woord van de republikeinse premier, Mohammed Hatta. ontwijkend en van geheel persoonlijke aard is geweest. ..Het is duidelijk", aldus het blad. „dat deze regering tracht, een reeds verkre gen onafhankelijk te behouden en dat zich geen verandering in haar houding heeft voorgedaan sinds het mislukken der onderhandelingen ln 1947." Nederland reageerde rustig Amsterdam vertoonde Zondag morgen het rustige beeld van een ontwakende stad op een winterse dag. Het gros der hoofdstedelingen was nog onkundig van de nieuwe gebeurtenissen in Indonesië. De radio had weliswaar Zater dagavond bij de laatste nieuwsbe-1 richtenuitzending het bericht omge roepen doch velen waren hiervan nog onkundig. Kerkgangers troffen op straat krantenverkopers aan, die extra-edities met de verklaring van de regering en die van dr. Beel verkochten. Nergens was enig te ken te bespeuren van een opgewon den stemming. Ook te Den Haag werd het be richt van de begonnen zuiverings actie bedaard opgenomen. Van op« winding was niets te bespeuren. Voor en na kerktijd was de actie natuurlijk het gesprek van de dag. In vele kerken werd voor de strij denden gebeden. Premier O. Sutnatra: Actie noodzakelijk en betreurenswaardig In een commentaar tegenover een Ancta-correspondcnt te Medan verklaarde Wali Negara Mansoer van Oost Sumatra: „Het is uiter aard zeer te betreuren, dat de Ne derlandse regering zich genoopt zag tot deze drastische stappen voor herstel van rust en orde in geheel Indonesië over te gaan. Het zou mij en velen met mij zeer hebben verheugd indien de Republikeinse regering tot het in zicht zou zijn gekomen, dat haar tot dusver ingenomen standpunt en houding redelijkerwijs voor nie mand aanvaardbaar was. Geruime tijd hebben wij -de hoop gekoesterd, dat Djokja uit eigen beweging tot een zo hoogst noodzakelijke zuive ring in eigen kring zou overgaan, om zich vervolgens als deelstaat bij de deelstaten in de federatie aan te sluiten. Deze hoop is echter ijde£ gebleken. De Republiek vormde een hoe langer hoe groter gevaar voor constructie en ontwikkeling van een nieuw, vrij Indonesië, dat in de eerste plaats behoefte heeft aan samenwerking, rust en vei ligheid voor allen en voor de opbouw. Al deze absoluut noodzakelijke elementen voor een goede toekomst van land en volk zijn door de Re publiek regelmatig door onmacht, onwil of beide tegelijkertijd mis kend en ondermijnd. Ik weet, dat in Republikeinse gebieden, in het bijzonder hier op Sumatra, vreselijke, mensonteren de toestanden heersen, waarvan het voortbestaan een ramp zou be tekenen. Moge de thans begonnen actie aan beide zijden zo weinig moge lijk offers kosten. Wij zijn reeds door zoveel leed gegaan, maar dit laatste offer was en is onvermij delijk en betekent thans de enige mogelijkheid om ten spoedigste tot een nieuw Indonesië te geraken, dat vrijheid, veiligheid, geluk en welvaart voor allen biedt en dat het Indonesische volk de ruimste kansen voor zijn ontwikkeling geeft. God bescherme volk en mannen, die deze vrijheid komen brengen, aldus de heer Mansoer. Een vliegtuig uit India, dat was uitgezonden om Soekarno en andere leiders van de Republiek Indonesia, die thans in Nederlandse handen zijn, op te halen, is heden uit Bata via te Singapore teruggekeerd. Patnaik, een lid van de wetge vende vergadering van Orlssa, ver klaarde aan de pers, dat de Neder landers het vliegtuig te Batavia weloverwogen hadden opgehouden. Patnaik, een persoonlijke vriend van Pandit Nehroe, de minister president van India, en een leider van het luchttransport van India tijdens de oorlog, brak vorig jaar de Nederlandse blokkade, om Sjah- rir naar de V.N. te brengen voor de behandeling van de Indonesische kwestie. Het Indische vliegtuig, een Da kota, kwam Donderdag j.l. te Sin- geporc aan doch Icon geen uitkla- ringsbewijs en visa krijgen van het Nederlands consulaat te Singapore. Het consulaat verklaarde heden, dat de visa Zaterdagavond arri veerden. Het vliegtuig, dat toebehoorde aan de Indische Kalinga-Maat- 9chappij, vertrok Zondagmorgen naar Batavia, bestuurd door een 25-jarige Australiër, John Brin- nand uit Nowra, Nieuw-Zuid- Wales. De Nederlanders waren toen reeds hun actie begonnen en de Nederlandse autoriteiten te Batavia zonden het vliegtuig terug. In eerdere berichten uit Batavia werd de veronderstellisg geuit, dat Soekarno en andere Republikeinse leiders misschien met dit vliegtuig uit Djokja zouden vertrekken om in het buitenland een regering-in- ballingschap te vormen, misschien in India. Het vliegtuig, dat een bemanning van zeven koppen voerde, waaron der Patnaik, vertrok hedenmorgen uit Singapore naar Bangkok, op te rugreis naar New Delhi.

Historische kranten - Archief Eemland

Dagblad voor Amersfoort | 1948 | | pagina 4