DAGBLAD VOOR AMERSFOORT
Tweede Kamer dankbaar doch niet
voldaan over wederopbouw
Drees sprak anderhalf
uur met Sjahrir
Hogere tabaksrantsoenen in
begin April?
Nanking wil
vrede
Tegen Schreieder vijftien
jaar geëist
Aandrang op loonsverbetering in
de bouwvaknijverheid
Onze verliezen in
Indonesië
Conferentie had oriënterend en
informeel karakter
De prominenten
- van Indonesië
„Indonesië" 24 uur
opgeschort
V. d. Goesv.Naters
stelt vragen
over Banka
Handel vraagt:
Hef distributie op
In kort
bestek
Wie gaf bevel tot
executie?
Woensdag 19 Januari 1949
Achtste jaargang, No. 1228
Opgericht door de Stichting „Het Parool" Giro 510330.
Bank: Rotterdamsche Bank. Postbus 9 Abonnements
prijs 32 cent p. w. of 4.»5 p. kw Losse oummers 10 cent
Uitgave: N.V. De Nieuwe Pers
Redactie en Administratie: Snouckacrtlaan 7, Amersfoort
Telefoon redactie 4291. Telefoon administratie 6235.
Hoofdredacteur: TI. DE BOORDER.
BEGROTINGSDEBA TTEN
In de eerste vergadering na
het Kerstreces heeft de Tweede
Kamer Dinsdag een aanvang
gemaakt met de Algemene Be-
I schouwingen over de Begroting
van het Departement van We
deropbouw en Volkshuisves
ting.
De heer Ten Hagen (Arb.)
I dankte de minister voor zijn toe-
I wijding, toch had hij van het bouw-
I plan 1949 iets anders verwacht. De
I verdeling van het bouwvolume
I over de provincies vond hij niet
I juist. Hij merkte op, dat men zich
I vaak afvraagt, als men ziet bouwen
I of een bepaald object wel urgent is
Voor een oplossing van het pro
bleem van het woningtekort zullen
radicalere maatregelen nodig zijn.
Ziet de minister kans evenwicht te
j brengen in de factoren arbeid en
materiaal? Voorts vroeg spr. hoe de
minister bij decentralisatie de aan-
bestedingen in de hand denkt te
houden. Het nut van montagebouw
zeide hij in te zien, doch vroeg zich
1 af, of deze goedkoper is dan gewo
ne bouw.
Naar zijn oordeel zal het du-
plexwoningensysteem het huis
vestingsprobleem in korte tijd
kunnen oplossen. Daarop zal
de huisvestingspolitiek der ge
meenten gericht moeten wor
den. Naar sprekers mening
gaat het er thans niet om voor
grote gezinnen voldoende wo
ningen te bouwen, doch om
284.000 huisgezinnen, die sa
menwonen, een zelfstandige
woning te geven.
De duplexwoningen kunnen zo
gebouwd worden, dat ze te zijner
tijd door grote gezinnen in gebruik
kunnen worden genomen. Hij wilde
minder schrielheid bü scholenbouw
Inkrimping van de dienst voor
boerderijenbouw juichte hij toe.
De heer Andriessen KVP)
noemde de materialenpositie zorg
wekkend, iedere verantwoorde
maatregel ter verbetering dient te
worden genomen. Vindt men geen
oplossing, dan moet de bouwactivi
teit worden verminderd. Een zo
groot mogelijk deel derjjev'.ezen
zal beschikbaar moeten komen voor
import van bouwmaterialen. Meer
dan gewone aandacht vroeg spr.
voor het vraagstuk der bouwvak
arbeiders. Er moeten meer mensen
naar het bouwbedrijf worden ge
trokken.
De loonpolitiek voor het bouw
bedrijf en aanverwante vakken
moet worden gewijzigd om te voor
komen, dat arbeiders worden afge
stoten.
Ten aanzien van het bouwplan
1949 waarschuwde spr. tegen on
gemotiveerd optimisme.
Hij wilde een vlottere betaling en
meer samenwerking tussen over
heid en nationale organisaties. Bij
Hoge onderscheiding voor
prins Bernhard
De zaakgelastigde der Domini
caanse republiek, de heer dr. Sal
vador E. Paradas heeft Dinsdag
aan prins Bernhard de versierse-
len van het Grootkruis der Orde
van Juan Pablo Duarte (gouden
sier) overhandigd. De korte plech
tigheid geschiedde in het paleis
Noordeinde.
Prins Bernhard Is benoemd tot
commissaris van de K L M. In dezelfde
vergadering van aandeelhouders Is tot
opvolger van de heer E Fuld, de heer
H P. Rahusen benoemd.
De regering maakt bekend,
dat tot haar leedwezen de vol
gende verliezer, zijn geleden:
Koninklijke Marine:
Gesneuveld 13 Januari 1949:
G. H. Pletenbroeck uit Aalst-
waalre (N.-Br.)
Gesneuveld 15 Januari 1949:
C. van Nieuwkerk uit 'srGra-
venhage.
Gesneuveld 15 Januari 1949:
L. Molenaar uit Maassluis.
Gesneuveld 15 Januari 1949:
P. M. Poelen uit Nijmegen.
Gesneuveld 15 Januari 1949:
C. de Voogd uit 's-Gravenzande.
Gesneuveld 15 Januari 1949:
A. v. d. Velden, uit Vlaardingen.
Overleden t.g.v. oorlogsver
wonding op 17 Januari 1949:
J. "Teima uit Bovenkarspel
(N.H.)
Koninklijke Landmacht:
Gesneuveld 2 Januari 1949'
sold. M. Baks uit Nederhemert.
Gesneuveld 10 Januari 1949:
2e It. W. R. G. Henneman uit
Alkmaar.
Gesneuveld 12 Januari 1949:
le It. B. M. van de Mortel uit
Tilburg.
Gesneuveld 6 Januari 1949:
wachtm. L. P. W. A. v. Veenen-
daal uit Rotterdam.
Gesneuveld 6 Januari 1949:
huzaar J. Vreeken uit Rijswijk
(Z.H.)
Gesneuveld 10 Januari 1949:
korp. F. J. P. Walschot uit
's-Gravenhage.
Gesneuveld 6 Januari 1949:
sold. J. M. v. Weerdenburg uit
Amsterdam-Oost.
Gesneuveld 2 Januari 1949:
sold. C. A. van Zwieten uit Ter
Aar (Z.H.)
de montagebouw zij men voorzich
tig met het oog op de decentralisa
tie. Spr. wilde verplichting van
montagebouw opleggen.
De heer Stapelkamp
(AR) zeide het verkeerd te
achten dat de minister zich
buiten de Kamer verweert te
gen de aanvallen op zijn be
leid. In dit verband wees hij er
ook op, dat de minister in een
vergadering gesproken heeft
over een huurverhoging van
307-, welk cijfer bij de schrif
telijke voorbereiding niet is
genoemd.
Voor de sociale positie der bouw
vakarbeiders vroeg hij bijzondere
aandacht om het vak aantrekkelijk
te maken. Herziening der huurprij
zen zal nodig zijn in het raam der
loon- en prijspolitiek. De steenin
dustrie behoort technisch en finan
cieel gesaneerd te worden.
De heer Gortzak (CPN) gaf te
kennen, dat van wat er op het ge
bied van de woningbouw noodza
kelijk was, niet veel is terecht ge
komen. Naar zijn mening kan het
getal van 40 000 woningen over
schreden worden, als de bouwvak
arbeiders, die nu in militaire diensi
in Indonesië zijn, worden terugge
haald. Opmerkend, dat er veel
luxueuze verbouwingen geschieden
en er in Rotterdam-bankgebouwen
gezet worden, betoogde hij, dat de
woningbouw wordt achtergesteld.
Opmerkend, dat er wel geld is
voor militaire uitgaven betoogde
spr. dat een minister die woning*-
bouw stelt boven een koloniale
oorlog, niet thuis behoort In het
kabinet-Drees-Van Schaik.
Deze begroting achtte hij er niet
een. welke het volk wil dienen
maar een oorlogsbegroting. Spr.
verklaarde zich tegen elke vorm
van huurverhoging.
Tenslotte bepleitte hij de
noodzakelijkheid van mobilisa
tie der arbeiders, mobilisatie
van het kapitaal en van het.
stellen van de woningbouw bo
ven een koloniale oorlog.
De heer Steinmetz (KVP)
merkte op, dat als er van koloniale
oorlog gesproken wordt, men dient
te bedenken, dat communistische
invloeden mede oorzaak ervan wa
ren, dat maatregelen genomen wer
den. Hij meent, dat volkswoning
bouw moet worden overgelaten aan
het particulier initiatief, in het bij
zonder aan de woningbouwvereni
gingen. Ook het kinderrijke gezin
moet goed gehuisvest worden.
De heer Van der Feltz (CH)
juichte de decentralisatie toe: het
provincie-eigene zal er meer door
tot zijn recht komen. Thans staat
de minister op het standpunt, dat
gerekend moet worden met de ab
solute woningnood en niet met de
oorzaken ervan. Voor de getroffen
gebieden achtte de heer Van der
Feltz dit een ramp.
Te ruim zes uur werd de verga
dering verdaagd tot hedenmiddag
een uur.
Ten paleize van de Hoge Vertegenwoordiger van de Kroon
in Indonesië, dr. Beel. die echter zelf niet bij het onderhoud
tegenwoordig was, heeft minister-president dr. Drees een
onderhoud gehad met de Republikeinse leider Soetan Sjahrir.
De ontmoeting, die plaats vond in aanwezigheid van jhr.
Michiels van Verduynen. duurde anderhalf uur.
Het Nederlandse persbureau Aneta ontving van officiële
zijde de mededeling, dat het gesprek een informeel, oriën
terend karakter had. Het handelde over alle aspecten van de
huidige 6ituatie.
Gaat Sjahrir naar
Lake Success?
Nog steeds volgens het bureau
Aneta, verklaarde Sjahrir na afloop
van de ontmoeting, dat ,,de uitwis
seling van gedachten nuttig en ver
helderend was geweest." Hfj zeide
volledige bewegingsvrijheid te be
zitten.
Na de ontmoeting met dr. Drees
begaf Sjahrir zich naar zijn woning
aan de Javaweg in Batavia.
Associated Press meldt nog om
trent de aankomst van Sjahrir te
Batavia, dat hij op het vliegveld
werd verwelkomd door dr. P. KoetS.
het hoofd van het kabinet van dr.
Beel. Voorts waren op het vlieg
veld aanwezig tal van familieleden
van Sjahrir. vele republikeinen en
journalisten. De reis van Medan
naar Batavia legde hij af in een nor
maal lijnvliegtuig. Volgens A. P.
stond hij hierbij onder bewaking
van een Nederlands officier.
Hij zeide blij te zijn weer in Ba
tavia te zijn. Op een vraag of van
hem een verklaring was gevraagd
zich van politieke activiteit te ont
houden. zoals die ^van de republi
keinen op Banka is verlangd, ant
woordde Sjahrir ontkennend.
Republikeinen te Batavia spraken
de verwachting uit. dat op Sjahrir
de keus zal vallen naar Lake Suc
cess te reizen om de zaak van de
republiek aldaar te verdedigen.
Men zal zich herinneren, dat Pa-
lar. de vertegenwoordiger van de
Republiek bij de Veiligheidsraad
een verzoek heeft gericht tot de
Raad om te bemiddelen ten einde
een dergelijke reis mogelijk te ma
ken De voorzitter van de Raad
stemde daarin toe.
Ook in 1947 heeft Sjahrir voor
Wat cr over bleef van het Cessna-vliegtuig van Acro Holland, dat Maan-
dagnacht in een bos aan de Oostkust van het Deense eiland Falster neer
stortte. Twee der drie inzittenden, de 40-jangc gezagvoerder Rudolf
Protira (links) en de 25-jarige tweede piloot Willem Frederxk de Jong
(rechts) kwamen daarbij om het leven. De heer J. J. \orrink. voorzit
ter van de PvdA. werd zwaar gewond opgenomen in het ziekenhuis te
Nyköbing.
de Republiek deelgenomen aan de
debatten van de Veiligheidsraad
over Indonesië.
Reeds sedert geruime tijd bekleedt
Sjahrir geen officiële functies meer
in de Republiek. In de laatste
maanden heeft hij echter gefun
geerd als persoonlijk adviseur van
president Soekarno. Hij is leider
van de socialistische partij Hoe
wel hij weinig op de voorgrond trad
na de nederlagen die zijn partij
heeft geleden, heeft hij steeds een
groot persoonlijk gezag en geniet
hij zowel bij leidende Republikei
nen als Nederlanders een aanzien
lijke goodwill.
Drees vertrekt morgen
Minister-president Drees' vertrek
is thans definitief op Donderdag
bepaald. Het volgens sommige ge
ruchten verwachte onderhoud met
Moh. Hatta zal waarschijnlijk niet
meer plaats hebben. De enige voor
aanstaande republikeinen die dr
Droes heeft ontmoet zijn Soepomo
en Sjahrir geweest.
De heren Gieben en Thomson,
die een onderzoek hebben ingesteld
naar de internering van Hatta en
de zijnen, zijn vanmorgen te Bata
via teruggekeerd en hebben hun
rapport besproken in een vergade
ring van de voorlopige federale re
gering. Nadere mededelingen kun
nen binnenkort worden verwacht,
aldus Aneta.
Tezamen met dr. Drees zal ook
jhr. Michiels van Verduynen naar
Nederland vertrekken.
B.F.O. stemt over 27
candidalen
..De Nieuwsgier" meldt, dat aan de
opstelling van een lijst met de namen
van tien prominente figuren uit repu
blikeinse en federalistische kringen
door het B F O. (Bijzonder Federaal
Overleg) een stemming Is voorafgegaan
over 27 candidaten.
Volgens het blad werden bh de eerste
stemming door de 13 aanwezigen. 11
stemmen uitgebracht op Soetan Sjah
rir, de sultan van Djogja en Agoes
Salim. Tien stemmen kregen: Soekar
no, Moh. Hatta en Soepomo. 8 stemmen
kregen Assaat en Abdoel Kadir. 7
I stemmen werden uitgebracht op Dar-
j masetiawan en 6 stemmen op Karto-
dirdjo Oerip (federalist lid van het
hooggerechtshof) en Haklm. Voor beide
laatsten volgde een herstemming, waar
bij de heer Kartodirdjo Oerip 10
stemmen verkreeg en Haklm 3.
Volgens ..De Nieuwsgier" wordt thans
overwogen om te trachten, alle perso
nen. waarmede door het B. F. O. con
tact zou worden opgenomen, op e e n
plaats bijeen te brengen ter bespoedl-
ging van de besprekingen. Voorts wordt
overwogen, om de zich buiten Batavia
bevindende vooraanstaande figuren
hierover te laten polsen door een
j lid van de contactcommissie van het
B. F O Aan het B F O. ts een Ca-
tallna vliegboot ter beschikking gesteld
om de commissie ln staat te stellen, op
ejk gewenst ogenblik contact op te ne-
men met de tien vooraanstaande per-
I soonlijkheden.
Partijvorming in
Suriname
Te Paramaribo is opgericht een
Verenigde Hindoestaanse Party,
een fusie van de Moslim Partij Su
riname. de Hindoe Party Suriname
en de Hindoestaans-Javaanse poli
tieke nartij.
Onlangs is ook opgericht een Su
rinaamse Partij van de Arbeid, wel
ker statuten geljjk zijn aan de Ne
derlandse. De aanhang dezer partij
is niet bekend. Er is thans ook
een actief christelijk-democratische
groepering.
Veiligheidsraad tverkt
nog aan resolutie
De eerstvolgende vergadering
van de Veiligheidsraad over de
Indonesische kwestie, die heden
zou worden gehouden, is 24 uur
uitgesteld en zal Donderdag om
2 uur Nederlandse tijd begin
nen.
De voorzitter van de Raad, de
Canadees McNaughton, heeft
hiertoe besloten teneinde de af
gevaardigden gelegenheid te ge
ven zich definitief uit te spreken
over de complete tekst van een
Amerikaanse resolutie, die thans
nog slechts gedeeltelijk is op
gesteld.
Het Tweede Kamerlid, de heer
Van der Goes van Naters (Arb
heeft aan de minister-president en
aan de ministers van Overzeese
Gebiedsdelen en van Buitenlandse
Zaken schriftelijk de volgende
vragen gesteld:
Is het waar, wat in het betreffende
rapport der Commissie van Goe
de Diensten vermeld staat, dat
de zes op Banka geïnterneerde
republikeinse leiders opgesloten
zijn in een gebouw, waarvan de
ramen met kippengaas zijn afge
sloten, terwijl schildwachten dit
gebouw bewaken en de betrok
kenen op het dak gelucht worden
onder bewaking?
Is het waar. dat de bedoelde leiders
samen over een slaapkamer be
schikken. waarin zes bedden, en
over een zitkamer, tot voor
kort nagenoeg zonder meubilair?
Acht de regering indien deze
feiten juist zijn een en ander
niet ln lijnrechte strijd met de
door de Nederlandse vertegen
woordiger voor de Veiligheids
raad op 14 Januari afgelegde
verklaring, dat de politieke lei
ders der Republie'- Indonesia in
de hun aangewezen verblijfplaats
volledige bewegingsvrijheid ge
nieten, en met de vroegere ver
klaring, dat zij hoffelijk en over
eenkomstig hun rang behandeld
zouden worden, en moet hier dan
niet van een verzwakking van
Nederlands gezag, ook tegenover
het buitenland, worden gespro
ken?
Welke ambtenaar of ambtenaren
zijn indien deze feiten juist
zijn voor dit handelen in strijd
met de besluiten der Nederlandse
regering direct verantwoordelijk
en welke ambtenaar of ambtena
ren zijn in verzuim gebleven, de
uitvoering van die besluiten tij
dig te controleren?
Welke stappen heeft de regering
genomen, om aan de gesignaleer
de feiten en de daaruit voort
vloeiende verzwakking van Ne
derlands gezag een eind te
maken?
(Van onze Haagse redacteur)
BU een onderzoek naar de huidige
verhoudingen ln de tabaksindustrie
en de handel ln dit product heeft
men ons ten departempnte onder
alle voorbehoud medegedeeld, dat
wellicht omstreeks begin April, als
de nieuwe toewUzlng van dollars ln
het kader van het Marshall-plan
bekend Is. en er een duidelijker
beeld is verkregen over het verloop
van de compensatie-tabaksleverin-
gen met de oostelijke landen, kan
worden beslist over do verhoging
van het tabaksrantsoen, een verho
ging die aan een opheffing van de
distributie vooraf zal moeten gaan.
De handel ln tabaksartikelen
vertoont in ons land een steeds
ongezonder beeld. Koppelver
koop is er een volkomen nor
maal verschijnsel geworden;
winkeliers worstelen met de
klanten enerzijds en met de
grossiers aan de andere kant.
De grossiers weigeren gewoon
lijk sigaretten zonder shag af
te leveren, de klanten tonen
niet de minste belangstelling
voor deze shag en zelfs voelen
zij weinig voor het kopen van
sigaretten, zonder dat hen dat
enige „vrye" sigaren oplevert.
Daarnaast bloeit een levendige
zwarthandel in sigaretten. Geen
straffe roker, die met zyn rant
soentje van vijf pakjes per veer
tien dagen uitkomt, en niemand
die zal beweren, dat deze straffe
rokers zich niet vele dingen zullen
ontzeggen om langs de kanalen van
de zwarte handel hun behoefte aan
tabak te bevredigen.
In gesprekken met vele deskun
digen hebben wij steeds weer de
zelfde conclusie gehoord. Er is ta
bak genoeg om de distributie op te
heffen.
En men haalt het voorbeeld aan
van de eieren, die de laatste maan
den voor de opheffing van de dis
tributie ruim te verkrijgen waren
zonder bon tegen dertig cent en
die onmiddellijk na de opheffing
De Chinese nationale regering
heeft vandaag besloten te trach
ten tot vrede te komen, meldt
Reuter uit Nanking.
Reeds eerder op de morgen is
bericht, idat de Chinese regering
Iiaar zetel van Nanking naar
Kanton wilde verplaatsen en
dat zij aan de buitenlandse am
bassades had verzocht. Nanking
te ontruimen en zich naar Kan
ton te begeven.
Straatsburg hoofdstad
van West-Europa?
Een voorstel om de stad Straats
burg te kiezen tot hoofdstad van de
Wcsteuropese Unie. is gisteren te
Parijs ingediend door de Britse mi
nister Hugh Dalton. Dalton is
een vnn de leden .van de commissie
voor de Wcsteuropese Unie die op
het ogenblik in de Franse hoofdstad
vergadert. Straatsburg, met zijn
tweetaligheid, zijn ligging op de
grens van de Latijnse en Germaanse
cultuur en zijn historische verleden,
zou volgens Dalton een goede keus
zijn. De Franse. Belgische. Luxem
burgse en Nederlandse delegaties
willen, alvorens te antwoorden, eerst
hun regeringen raadplegen, maar
allen schijnen het Britse voorstel
sympathiek te hebben ontvangen.
van de distributie nog veel ruimer
tegen de normale prys te krygen
zyn.
Met de tabak, zo meent men
algemeen, zal het net zo gaan.
Vooral Indien de regering zou
besluiten tot een ruimer be
schikbaarstelling van deviezen
voor de aankoop van tabak,
zou de opheffing van de distri
butie onmiddellijk mogelijk
worden.
Tot hogere deviezenultgaven zal
dat waarschijnlijk niet eens leiden,
omdat dan do zwarte Import, die
ons land per rantsoen veel meer
aan deviezen kost, dan legale im- i
port, dan weg zou vallen. En ook
binnenslands zouden niet onaan
zienlijke besparingen kunnen wor
den verkregen, omdat de distribu
tieregeling ook nog wel enig geld
kost.
Van officiële zyde wordt daar te
genover gesteld, dat de oplossing
van het deviezenprobleem niet zo
gemakkelijk is als hier wordt voor
gesteld. Het is ons niet duidelijk
geworden waarom.
Luchtbrug-vliegtuig
neergestort
Een Amerikaanse Skvmaster van de
luchtbrug Is 15 km ten Oosten van
Fassberg ln de Britse zone neergestort
en In brand gevlogen. De piloot liep
ernstlee brandwonden op De twee an
dere leden van de bemanning werden
licht gewond. Het vliegtuig keerde le
dig uit Berlijn teruc.
Griep mindert te Parijs
Het Franse ministerie van ge
zondheid heeft Dinsdag medege
deeld, dat de influenza-epidemie ln
Frankrijk, althans ln het Parijs©
gebied, aan het afnemen Is.
In de eerste elf dagen van
Januari zyn in de Parjjse zieken
huizen 3.296 influenza-patiënten
opgenomen en 124 gevallen met do
delijke afloop geregistreerd.
Nog steeds ijs in het
IJsselmeer
Door de zeer harde Zuld-Weston wind
Is het ijs dat zich nog steeds ln het
IJsselmeer bevindt naar de haven van
Lemmer gedreven. Alleen krachtige
motorboten kunnen door een Ijsveld
komen; dat op 4 kilometer afstand van
Lemmer ligt.
Twee Nederlandse Journalisten wed
den met collega's, dat zij zonder geld
ln twee Jaar eon reis om de wereld
konden maken Zij zijn thans uit Al
giers liftend te Casablonca aangekomen,
met slechts 50 fr. op zak. In afwachting
van hun visa zoeken zij een tijdelijk
baantje en een boot voor de volgende
ntnppe naar Rio de Janeiro. Het s,s.
Kahkheng. dat onderweg was naar Sai
gon. moest na oen dag terugkeren naar
Singapore, omdat. de steward last
had van zeeziekte Kenneth Herbert,
een 37-1nrlge opnemer van gasmeters te
Bristol heeft 73.795 pond sterling ge
wonnen in een voetbalpool. Herbert, die
vader is van vijf kinderen, Is per vlieg
tuig naar Londen gegaan om de prijs
ln ontvangst te nemen Op het
eiland Borkum zal aan de Waddenzee
een 50 m. hoog beeld van de zegenende
Christus worden opgericht als vredes
teken voor voorbijvarende schepen De
kosten worden op een mlllloen mark
geraamd. De automobiel- en toeris
tenbond van Wenen heeft het opgeno
men voor de Oostenrlikcrs. die inrï-r-
tijd geld stortten voor een ..volkswa
gen" Men hoopt na het sluiten van
het Oostenrijkse vredesverdrag volks
wagens" tc ontvangen of het geld.
Amerikaanse musici hebben Truman,
die plano speelt, tot lid voor het leven
van hun vakvereniging benoemd
Van de 75 000 personen, die ln 1948 ln
Australië overleden, vielen er 23.000 ten
offer aan rheumatiek.
Sjahrir vindt:
Een der bungalows bij het hotel op de berg Menoembing, op het eiland
Bankawaar de republikeinse leiders verblijf houden. Op de achter
grond ligt de hoofdplaats Muntok aan Straat Banka.
AMERIKAANS PLAN
AANVAARDBAAR
In een vraaggesprek met Asso
ciated Press heeft dr. Soetan
Sjahrir een resolutie, welke
naar verluidt door Amerika in de
Veiligheidsraad zal worden inge
diend, „aanvaardbaar" genoemd,
vooropgesteld dat kon worden ge
garandeerd dat deze regehng zou
kunnen werken. De Amerikaanse
resolutie die in voorbereiding is,
zou een nauwkeurig tijdschema be
vatten voor de stappen die nodig
zijn om te komen tot de souvereine
Verenigde Staten van Indonesië,
als gelijke staat naast Nederland,
onder het Huis van Oranje, Het
plan voorziet ook in de geleidelijke
terugtrekking van alle Nederlandse
troepen uit Indoniesie.
Sjahrir, die gisteren uit Prapat
(Sumatra) te Batavia aankwam,
vertelde, dat toen hij Prapat ver
liet, ïr. Soekarno en zijn minister
van buitenlandse zaken, Hadji
Agoes Salim, nog steeds gevangen
werden gehouden. Zij hadden ech
ter horen zeggen, dat zij spoedig
grotere bewegingsvrijheid zouden
krijgen.
Plaatsvervangend leider
der ECA wil aftreden
Howard Bruce, plaatsvervan
gend leider van de ECA, heeft pre
sident Truman zijn ontslag aan
geboden, dat hij reeds eind No
vember had aangekondigd.
Op Bruce's aftreden werd in
December aangedrongen door eni
ge Amerikaanse bladen, omdat hij
Engeland, België en Nederland ten
onrechte zou hebben beschuldigd
van ongeoorloofde transacties met
aluminium en lood.
De drie landen zouden deze ar
tikelen, gekocht met Marshalldol
lars. weer met winst aan de V.S.
hebben verkocht.
Na een uitvoerig verhoor van vele getuigen heeft de procureur-fiscaal
van het Bijzonder Gerechtshof te Leeuwarden, mr. Lasonder. tegen
Joseph Schreieder, voormalige ..Kriminal-direktor" van de Sicher-
heitsdienst. vijftien jaar gevangenisstraf geëist. Schreieders verdediger,
mr Klazingauit Den Haag. vroeg vrijspraak, omdat z.l. niet geheel is
komen vast te staan dat Schreieder het bevel tot executie van de veertien
Friezen had gegeven.
By het verhoor tijdens de och
tenduren had de „Kriminal-kom-
missar" A 1 b r e c h t bezwaren ge
maakt tegen het afleggen van de
eed, omdat hij zich niet wilde be
zwaren door onwaarheid te spreken.
Het Hof trok zich toen een ogen
blik in de raadskamer terug om zich
over de houding van deze getuige te
beraden. Toen het Hof weer had
plaats genomen, deelde de president
mede. dat Albrecht de eed moest af
leggen. doch het recht had te weige
ren om te antwoorden, wanneer hij
vreesde zichzelf te belasten. Al
brecht legde daarop de eed af en
verklaarde dat hij 10 April opgebeld
was door Groningen. Hij moest een
aantal „zware gevallen" gereed hou
den om gefusilleerd te worden. De
namen van deze personen waren
volgens hem in Groningen bekend.
In de morgen van de elfde April
kreeg hij toen van Thomsen, S.D -
chef te Groningen het bevel de exe
cutie van 14 Nederlanders uit te
voeren.
Tegenover de verbalisant heeft
Albrecht echter verklaard, dat
Schreieder het bevel tot de executie
gegeven zou hebben. Deze wonder
lijke tegenstrijdigheid vond het Hof
zonderling voor een man, die be
weerde het zo nauw met de waar
heid te nemen. Albrecht had echter
zijn antwoord gereed. Dat hij de
naam Schreieder genoemd had,
kwam door de slechte behandeling,
die hij tijdens zijn detentie had on
dervonden.
Als eerste getuige in de middag
werd de in Groningen zeer beruchte
„Kriminal-sekretar" Lehnhoff ge
hoord.
Hij beweerde, dat, indien Schreie
der het bevel tot executies gegeven
zou hebben, hij er van geweten zou
hebben.
S S. Sturmbannführer Haase wilde
alleen getuigen indien Schreieder
geen bezwaren had. „Nein", riep de
ze. „ich bitte darum".
Haase vertelde dat Schreieder al
leen spionnagezaken onder zich had.
met represailles had verdachte nooit
iets te maken gehad.
„Een correct mens", noemde hij
Schreieder. Toen hij de zaal verliet,
klopte hij Schreieder vriendschappe
lijk op de schouder.
Schreieder werd daarna door de
president ondervraagd. Hij gaf een
overzicht van zijn diensttijd in Ne
derland en verklaarde represaille af
te keuren. Met de executie in Dron-
rijp had hij in het geheel niets te
maken gehad.
Na het verhoor was het woord aan
de procureur-fiscaal, mr. Lasonder.
Weerbericht
AANHOUDEND ZACHT
Weersverwachting, geldig van Woens
dagavond tot Donderdagavond.
Half tot zwaar be
wolkt met af en toe
enige regen of mot
regen. Weinig veran
dering in tempera
tuur. Wind tussen
Zuid-West en West
n het Noorden van
het land tiJdeAjk
stormachtige wind, ln het Zuiden van
het land tijdelijk harde wind
20-Januari: Zon op 8.37, onder 17.06:
Maan op onder 11.15.
