DAGBLAD VOOR AMERSFOORT
c
Toch een Scandinavisch
pact in de maak?
Axel Munthe, de levenskunstenaar,
gestorven in het paleis te
Stockholm
Dr. Beel naar
Nederland
André Marie legt
functie neer
Cochran terug in
Batavia
DE PRINSESJES HEBBEN EEN HEERLIJKE VACANTIE
Overzicht militaire
situatie
San Michele zag hij
niet weer
DE TRAGEDIE
PRINSES
VAN DE BLONDE
In kort
.bestek
Maandag 14 Februari 1949 échtste jaargang, No. 1250
Opgerichi door de Stichting „Het Parool Giro 510330. Redactie ïq Administratie: Snouckacrtlaan 7. Amersfoort.
Bank: Rotterdamsche Bank. Postbus 9 Abonnements- TT. xy „T. 0 Telefoon redactie 4291. Telefoon administratie 6235.
prijs 32 cem p. w. of 1.5 p. kw. Losse oummers 10 cent UltgaveNV. L)e ISïeuwe FeTS Hoofdredacteur Tl. DE BOORDER.
De Deense minister van buitenlandse zaken, Gustav Rasmussen heeft
Zaterdagavond verklaard, dat Denemarken. Zweden en Noorwegen het toch
eens zijn geworden over vijf grondbeginselen voor eer. onafhankelijk
Scandinavisch verdedigingspact. Zeer spoedig zal men in een bijeenkomst
van de ministers van buitenlandse zaken van de drie landen trachten tot
een meer gedetailleerde overeenkomst te geraken. Rasmussen voegde hier
aan toe. dat ook de Scandinavische ministerpresidenten in de komende drie
weken een paar maal bijeen zullen komen. Onvermijdelijk zal daarbij ook
de defensie-unie ter sprake komen. Rasmussen verklaarde dit tegenover
veertien Amerikaanse journalisten, die op het ogenblik een bezoek aan
Denemarken brengen.
(Van onze Haagse redacteur)
Dr. Beel, de Hoge Vertegenwoor
diger van de Kroon in Indonesië, Is
vandaag met een Constellation van
de K. L. M. naar Nederland ver
trokken om overleg te plegen met
de regering. Dr. Beel wordt verge
zeld door do directeur van z(jn
kabinet, dr. Koets.
Men kan ons niet mededelen of
deze reis ondernomen is op verzoek
van de regering of op eigen initia
tief. Het laatste zou, in verband
met de hoge positie van Dr. Beel,
geen verwondering behoeven te
baren, hoewel het niet noodzakelijk
tot de gevolgtrekking zou behoeven
te leiden, dat er een ernstig
meningsverschil zou zijn tussen dé
regering en dr. Beel.
Van de reactie der K. V. P. op
de ontslagaanvrage van mr. Sassen
is nog weinig gebleken. Over de
Zaterdagmiddag gehouden fractie
vergadering is tot nu niets uitge
lekt, waaraan men houvast heeft en
prof Romme heeft plotseling in
zijn blad ,,De Volkskrant" een op
merkelijke terughoudendheid aan
de dag gelegd, welke htf anders bij
brandende kwesties gemeenlijk niet
pleegt te betrachten. Volgens „De
Volkskrant" van vanmorgen zou
mr. Van Maarseveen aan Over
zeese Gebiedsdelen blijven en zou
aan Binnenlandse Zaken een nieuwe
bewindsman komen. In sommige
parlementaire kringen wordt de
mening gekoesterd, dat mr. Sas-
sen's aftreden, in combinatie met
de verschijning van dr. Beel op het
terrein van de strijd, toch wel de
mogelijkheid van een ernstig con
flict inhoudt.
UNO-commissie sprak
met Soekarno
De Commissie van de Verenigde
Naties is Zaterdag teruggekeerd
van haar bezoek aan Banka, waar
zij informele besprekingen heeft ge
houden met Soekarno Hattn. Hadji
Agoes Salim en andere Republi
keinse leiders. Verschillende pro
blemen betreffende de resolutie van
de Veiligheidsraad werden bespro
ken. De Commissie is uitgenodigd
deze week, na de terugkeer van
Cochran in Indonesië, nogmaals te
komen.
De Bii.enkomst Federaal Over
leg heeft in haar vergadering van
Zondag van gedachten gewisseld
over de aard der met de Republi
keinse leiders te voeren besprekin
gen en over het tijdstip, waarop
d. .e een aanvang zullen kunnen ne
men. De vergadering, die, in plaats
van Zaterdag, zoals was aangekon
digd. Zondag begon, is heden voort
gezet.
André Marie, de Franse minister
van justitie, Is, naar Zondagavond
officieel te Parijs is bekend ge
maakt, afgetreden. Hij wordt opge
volgd door Robert Lecourt.
André Marie is lid van de partij
der radicalen. Hij ls afgetreden om
gezondheidsredenen, aldus de offi
ciële bekendmaking. Reeds eerder
is gemeld, dt Marie naar een zie
kenhuis zal gaan omdat hij op
nieuw lijdt aan longaandoeningen,
die het gevolg zijn geweest van een
verblijf van twee jaar in het con
centratiekamp Buchenwald.
Men meent te weten, dat André
Marie heden naar een kliniek zou
worden overgebracht. De artsen
hebben vastgesteld, dat hij lijdende
is aan een dubbele long- en borst
vliesontsteking.
De minister is de laatste maan
den het middelpunt geweest van
een heftige perscampagne in ver
band met zijn beleid in een zuive
ringszaak wegens economische col
laboratie met de Duitsers. Hij zou
niet streng genoeg zijn opgetreden
tegen een grote Franse „bunker
bouwer".
„TANTE MIETJE"
OVERLEDEN
Vanmorgen is op haar bovenhuis
aan de Verlooplaan te Barneveld op
105-jarige leeftijd overleden mej. M.
Janssen.
„Tante Mietje", zoals mej. Janssen
in Barneveld genoemd werd, werd
in deze plaats geboren op 2 October
1843. In haar jonge jaren werkte zij
bij de familie baron Van Nagell in
de linnenkamer op het kasteel te
Schaffelaar en later had zij met
haar zuster en nicht de weduwe
Haanschoten een naaischool en man-
gelinrichting. Daardoor genoot zij in
die tijd reeds algemene bekendheid
in Barneveld. Haar laatste jaren
leefde zij op een bovenhuis aan de
Verlooplaan. trouw bijgestaan door
de 79-jarige wed. Haanschoten, ter
wijl de zusters van het Groene
Kruis haar liefderijk verpleegden.
Tante Mietje vertoefde met haar
gedachten eigenlijk nog slechts in
het verleden. Bezoekers merkte zij
nauwelijks op. Vorige week werd zij
grieperig. Als een kaars is haar le
ven uitgegaan, vertelden haar bu
ren.
De punten, waarover men het
eens geworden is zijn de volgende:
1. Elk Scandinavisch land zal zich
met alle ter beschikking staande
middelen verdedigen tegen een ge
wapende aanval.
2. Een aanval op een der part
ners verplicht de beide andere het
aangevallen land alle militaire
hulp en assistentie te verlenen.
3. De defensieplannen, strijd
krachten en wapenproductie zullen
in vredestijd gecoördineerd wor
den.
4- De defensie-unie is een regio
nale veiligheidsovereenkomst in het
kader van het Handvest der Ver
enigde Naties.
5. Indien een der landen aange
vallen zou worden, zou het hulp
van andere staten buiten de defen
sie-unie kunnen vragen en elk der
drie landen zal zich alle steun ver
schaffen, die nodig is om die hulp
doeltreffend te maken.
Het Amerikaanse lid van de UNO-
commissie. de heer H. Merle
Cochran, die besprekingen in
Washington en Den Haag heeft ge
voerd, is vandaag te Batavia terug
gekeerd. Hij wilde geen verklaring
afleggen.
In een officieel overzicht over
de militaire situatie gedurende de
afgelopen week wordt opgemerkt,
dat de activiteit van de gewapende
groepen voornamelijk is gericht
tegen economische objecten, ter
wijl ook de bevolking, in de
voormalige republikeinse gebie
den. het moest oi tgelden. Het aan
tal aanmeldingen van voormalige
officieren der T.N.I. en manschap
pen nam toe.
West-Java: in Bantam slechts
enkele kleine botsingen met ben
den, waarbij hun schuilplaatsen
werden opgeruimd. In het gebied
van Pasoendan werden de zuive-
rings-acties voortgezet, waarbij
vooral groepen der voormalige Si-
liwangi-divisie zware verliezen le
den. Deze acties vonden voorna
melijk plaats in de gebieden ten
Zuid-Oosten van Fbang, ten
Noordwesten van Soemedang, ten
Zuiden van Tjiawi en in de omge
ving van Pengalengan. In het laat
ste gebied verloren de gewapende
groepen een honderdtal doden,
vele gewonden en een groot aan
tal wapens. Er hebben zich enkele
officieren van de staf der Siliwan-
gi-divisie gemeld.
Midd.jn-Java: De intensieve pa
trouillegang der Nederlandse troe
pen heeft een toenemend succes.
Hier werden aan de gewapende
groepen zeer zware verliezen toe
gebracht. De activiteit van scherp
schutters langs de wegen is op
vele plaatsen afgenomen. In het
Westelijke deel van Midden-Java
werd een aantal pogingen tot sa
botage ondernomen. In het gebied
tussen Djogja en Solo werden en
kele gewapende groepen opge
ruimd.
Oost-Java: De in het gehele ge
bied van Oost-Java ondernomen
zuiveringsopei'aties wierpen even
eens goede resultaten af, speciaal
in de omgeving van Kediri, Bod-
jonegoro en Lamongan. Een be
langrijk aantal kleine wapens en
meer dan vier ton munitie werden
in beslag genomen. In de negara
Djawa Timoer leden de benden ge
voelige verliezen. De dood van de
bekende voormalige brigadecom
mandant der TNI. Deroedji, heeft
niet nagelaten, grote invloed op
het bendewezen uit te oefenen.
Sumatra: De gewapende benden
zijn dieper in het gebergte terug
getrokken. Over het algemeen
neemt ook hier de ac^iteit der
gewapende groepen af.
In het prachtige Oostenrijkse wintersportplaatsje Sankt Anton am
Arlberg hebben de Prinsesjes Beatrix en Irene een h eerlijke vacant ie.
Elke dag gaan zij skitochten maken- in deschitterende omgeving-
Het heerlijkste is echter voor de zusjes als ook Prins Bernhard van
de partij is.
Als je maar gedachten hebt, die de moeite naard zijn, ah er maar een vogel
zingt buiten je venster.
AXEL MUNTHE is dood en dus hebben wij onze uitgave van zijn
Story of San Michele nog eens uit de kast genomen, om er in te
bladeren en om de verschillende knipsels te herlezen, die wij er in de
loop der jaren hadden in-gelegd, want wij houden nog steeds van het
boek en wij begrepen de wonderlijke Zweed die het had geschreven.
Hij is oud geworden, over de 90, maar toen hij het Capriotisch epos
San Michele schreef was hij ook al niet jong meer: even over de 70;
de eerste druk nl. dateert van April 1929. Maar dat is geen wonder,
want dr. Axel Munthe heeft een heel leven moeten werken alvorens hij
geld genoeg bezat om op het eeuwig-schone Capri een zuilengalerijen
paleis te kunnen herbouwen uit de puinen van keizer Tiberius' lust
verblijven.
Niet zonder ironie beschrijft hij
in San Michele hoe hij tussen '80
en '90 een beroemd en gezocht arts
is geworden: als lievelingsleerling
van prof. Charcot, rijke dames „Al-
pijn" toegewezen kreeg, een mode
ziekte uitvond (colitis), internatio
nale roem verwierf en rijk genoeg
werd, om geheel Capri te kopen.
Rijkdom en roem brachten dr.
Axel Munthe's hoofd niet op hol.
'Juist in de natuur, of het nu de
NATASJA is haar naam en zij
was een echte Russische prin
ses. Daar'zij haar levensonderhoud
moest verdienen als portier en
later als dienstbode, nam z\j een
minder opvallende naam aan en
noemde zich* Marceline Michils. Zij
trouwde met een rjjke industrieel
uit Rouen. Grounier. Deze vrouw
van 54 jaar, een buitengewone
schoonheid die niemand meer dan
40 zou geven, leerde een 22-jarige
student in de medicijnen kennen en
werd zijn geliefde. Hij was een
boerenjongen en beschikte slechts
over 1.000 francs per maand, niet
voldoende om in Parijs te leven.
Aanvankelijk steunde Natasja hem
met kleine bedragen, maar lang
zamerhand begon hjj zich zo bij
haar thuis te voelen, dat hij zelf
over haar portemonnaie ging. Hij ver uit haar tas te voorschijn haal-
overdreef enigszins, want op een de en haar minnaar voor de ogen
goede dag miste de vroegere prin- van de rechter van instructie neer-
ses liefst 18 millioen francs aan schoot.
geld en bovendien juwelen en ar.- Natasja heeft verschrikkelijk be-
dere waardeartikelen. Onder be- rouw over haar daad, huilt zonder
schuldiging van diefstal werd de ophouden en herhaalt voortdurend:
jongeman voor de politie geleid „Ik heb de man gedood, die ik
en met Natasja geconfronteerd, boven alles ter wereld liefhad". Zjj
Zijn houding prikkelde haar zo- is veroordeeld tot 7 jaar gevange-
danlg, dat zij plotseling een revol- nisstraf.
barre eenzaamheid van het hoge
noorden van Lapland was dan
wel het toeristische Capri was:
overal waar Munthe in aanraking
kwam met de natuur en met de
eenvoudige natuurlijke mensen,
toonde hij zichzelf van zijn beste
zijde. Hij hield van vogels, van
honden, paarden, dieren en men
sen des lands.
De eenzame
Daarom was hij naderhand zo
moeilijk te genaken, als bezoekers
tot hem en zijn „marmeren horst"
wilden doordringen. De oude
Zweed met z'n heimwee voor het
mediterrannaeë zuiden zocht de ro
mantiek van eenzaamheid en uit
zicht, verdieping en horizonnen;
en hij werd altoos woedend als men
hem daarin belemmerde.
De eerste wereldoorlog dreef
hem aan de zijde der geallieerden,
i cn hij werkte als frontarts bij de
Engelsen.
De tweede wereldoorlog verdreef
hem nogmaals en toen nam de oude
j koning der Zweden hem liefderijk
op als medebewoner van het paleis
te Stockholm. Daaruit is hij niet
I weer naar Capri teruggekeerd, trou
I wens: hoe was Capri er aan toe, het
I door Duitsers en Amerikanen uit
gewoonde Capri.
Iemand, die hen daar onopge
merkt kon gadeslaan, beschreef on
langs, hoe iedere ochtend koning
Gustaaf, Axel Munthe en Sven He-
din elkaar opzochten in de vleugel
van het grote, vormelijke paleis.
I Axel Munthe leed onder zijn li
chamelijke achteruitgang (voor de
tweede maal bedreigde hem blind
heid). leed onder het onvoltooid
blijven van twee standaardwerken
(een over koningin Victorine, de
grootste dievenbeschermster ter
wereld, en een over de Ellenden
des Ouderdoms), leed onder de
dwaal- en waanideeen van Sven
Hedin die in weerwil van z'n bijna
90 jaar nog steeds Hitlervereerder
en ruziezoeker bleef, en hij leed
onder het vruchteloos gedebatteer.
De koning moest voortdurend sus
send bemiddelen. En zelf wordt de
oude vorst ook steeds zwakker
AXEL MUNTHE,
naar een pastel-tekening
en hij was ééns de beroemde mister
G. de gevreesde tennis-ster!
De zoons
Nog erger werd het, toen Sven
Hedin genas van een dreigende
blindheidsaandoening en Axel Mun
the bijna uitsprak, dat tegenwoor
dig de ondeugd beloond wordt, zelfs
onder hoogbejaarden!
Het is in heel wat jaren niet ge
beurd, dat een beroemd schrijver
van een paleis uit begraven werd;
Axel Munthe zal de eer genieten.
Achter zijn baar zullen twee zoons
gaan, die zich in de jongste wereld
oorlog aan geallieerde zijde hebben
onderscheiden. Ditmaal zal hun
oude vader hen niet laten anticham
breren, zoals veleden jaar zo
mer nog wel het geval was. Toen
was Axel Munthe er eens zo slecht
aan toe, dat koning Gustaaf de bei
de zoons per vliegtuig uit Londen
liet halen. Axel Munthe's oude ca-
priotische kamerdienaar ontving
hen in de wachtkamer en diende
hen bij „de dokter" aan, maar Axel
Munthe liet hun na een uur ant
woorden: „Gaat allebei aan je
werk. Vader leeft nog. Als h(i sterft,
zal hij jullie bijtijds laten roepen.
Goedemiddag!" Daarmee konden de
zoons gaan, beiden mannen in de
veertig, met hoge onderscheidingen
op de borst!
Thans is de beroemdheid die niet
van „drukte, gedoe en jachtige
mensen" hield, gestorven, 91 jaar
en 3 maanden oud. Veel heeft hij
niet geschreven, een boek of vier,
een daarvan echter is in 40 talen
vertaald, cn het is verslonden, zo
wel in Japan, Rusland, Amerika als
ln West-Europa het is het voor
treffelijke San Michele.
Mocht u soms zo gelukkig zijn
om van San Michele de twaalfde
Engelse uitgave van Juli 1930 te
bemachtigen, dan moet gij nog eens
de nieuwe Voorrede na-slaan en
herlezen: daaruit kunt gy Axel
Munthe's zielegrootheid herleiden
Te midden van allerlei zachte zelf
spot en berustende aanvaardings-
melancholie staat er ineens:
„Niemand baadt ooit tweemaal
in dezelfde rivier. Iedereen die
dit toch wil, overijlt zich. Van
waar aj die dolle haast? Heus:
voor ieder komt het einde van
zijn aardse reis tóch!"
Van dergelijke citaten staat San
Michele vol, want het ia een Iro-
nisch-filosofische roman: „Zolang
een man zichzelf aan-kan, kan hij
heel wat verduren", staat er er
gens; „zonder #oop, zonder vrien
den. zonder boeken, zonder muziek
't is allemaal niet erg, als je
maar gedachten hebt die de moeite
waard zijn, als er maar één vogel
zingt buiten je venster en als je de
branding van de zee maar kunt ho
ren"
Koningin Woensdag in
St. Anton verwacht
Naar ons uit Sankt Anton wordt
medegedeeld, toont de bevolking al
daar zich teleurgesteld, dat de aan
komst van koningin Juliana voortdu
rend wordt uitgesteld. Men verwacht
de koningin nu niet voor Woensdag.
Do prins en de prinsesjes skiën iede
re dag. De vaardigheid van prinses
Beatrix cn prinses Irene in deze
sport wordt algemeen bewonderd.
Behalve dat enkele mensen ln hun
kast de borden hoorden rinkelen en er
iemand wakker werd, omdat zijn bed
zulke onverwachte bewegingen maakte,
richtte een aardschok die gedurende en
kele seconden 150 mijl ln de omtrek
van Fresno (V.S.) werd gevoeld, geen
schade aan. Er Is veel sneeuw geval
len ln de Oostenrijkse Alpen- In de
streek tussen St, Anton en St. Crlstoph,
liet de sneeuw 177 cm hoog. Geallieer
de cn Duitse geleerden zijn er in ge
slaagd surrogaat-vlees te maken, dat
verkocht zal worden voor een lagere
prijs dan echt vlees. Het smaakt „net
als echt". De volgende maand zal het
aan het Duitse vlcesrantsocn worden
togevocgd. De ParIJse politie heeft
een 48-jarige Italiaanse filmproducer.
Rcnato Senise, gearresteerd. Hij had in
een hotel gepoogd zijn 25-jarige echt
genote. de Zweedse Miss 1948 en actrice
Elisabeth Bjurstroem, met drie revol
verschoten te vermoorden. De neger-
bas Paul Robeson is met de ..Queen
Mary" uit New York vertrokken voor
zijn tournee door Europa. De Belgi
sche vredes-vrouwenbeweging heeft een
schrijven overhandigd aan de Sowjet-
russlsche ambassadeur tc Brussel. waar-
In wordt aangedrongen op een ontmoe
ting Truman—Stalin. Aan Truman werd
rechtstreeks een afschrift gezonden.
In Goedjerat. het Noordelijke deel van
het gebied van Bombay, heersen hon
gersnood en dorst. Het leger heeft meer
dan 1000 putten geslagen en het drach
tige vee cn de melkkoeien worden bij
eengebracht om behoed te worden voor
dc dood. Militairen voeren water en
voedsel aan De bevolking krijgt o a.
vitamine-tabletten en melkpoeder In
Londen wordt in 1951 een grote ten
toonstelling gehouden, welke vijf maan
den zal duren en welke een overzicht
zal geven van dc vooruitgang In Enge
land op 't gebied van wetenschap, kunst
en techniek. De expositie komt op'n ter
rein. dat door bombardementen ls vrij
gekomen.
Paus spreekt banvloek
uit over rechtbank
van de kardinaal
Hongarije wenst vcrtrel
van gezant der 1 .S.
De congregatie van het consisto
rie heeft Zaterdag ln Vaticaanstad
bekend gemaakt dat allen, die be
trokken zUn in het nroces tegen en
de veroordeling van kardinaal
Mindszenty, primaat van Hongarije,
in de ban zyn gedaan.
In de bekendmaking wordt onder
meer gezegd, dat de excommunica
tie geldt voor „allen, die het in hei
ligschennis hebben gewaagd hun
handen te verheffen tegen de
hoogst eminente aartsbisschop van
Strigonia (Esztergom, de stad
waar kardinaal Mindszenty ambts
halve woonde)"
De excommunicatie is latae sen-
tentiae" (in de wijdste betekenis
van het woord). Het toeriassen van
deze straf welke plaats heeft bij
een overtreding van de voorschrif
ten van het canonieke recht is
uitsluitend aan de Heilige Stoel
voorbehouden.
De Hongaarse regering heeft de
V.S. verzocht hun gezant in Honga
rije Selden Chapin. terug te roepen.
Het Amerikaanse ministerie van
buitenlandses^aken deelt mede, dat
het verzoek ls gedaan in verband
met de beweringen, dat de Ameri
kaanse gezant betrokken was bij de
zaak-Mindszenty Chapin zou naar
Washington worden ontboden, doch
de Amerikaanse regering behoudt
zich haar standpunt terzake voor.
Het Hoofdbestuur van het
Nederlandse Rode Kruis heeft met
de „Willem Ruys" en met do
„Friesland" de eerste zendingen
geneesmiddelen verzonden, die als
resultaat van de inzamelingsactie
voor het Rode Kruiswerk in Indo
nesië konden worden aangekocht.
Weerbericht
AANHOUDEND ZACIIT
Weersverwachting,
geldig van Maandag
avond tot Dinsdag
avond.
Meest zwaar bewolkt
met hier en daar eni
ge lichte regen of
motregen. Matige en
ln het Noorden van
het land tijdelijk
krachtige wind tussen
Zuid cn West. Aan
houdend zacht.
14 Februari Zon op 7 58, onder 17.511
Maan op 19.30, onder 8 52.
