Leden van „De Amersfoortse"
maken al 60 jaar muziek
A.M. V.
Steenuiltjes klagen in de nacht
Flatgebouw: plannenin
gevorderd stadium
Trams reden een halve eeuw naar
Amersfoort® station
Ferd. de Goey zwaait reeds
30 jaar de dirigeerstaf
Voor zichzelf.maar meer nog voor anderen
repeteert
Zestig jaar lief
en leed
Ir. Krieger had grote plannen met de
paardentram, maar de centen
Zaterdag 5 Maart 1949
3
O IJK aan belevenissen Is de geschiedenis van de Amersfoortse muziek-
A v vereniging, die Donderdag 10 Maart haar diamanten jubileum zal gaan
vieren. Zestig jaar geleden kon onze stad voor het eerst kennis maken met
het gezelschap, dat toen nog onder de naam „Caecilia" concerteerde en in
die dagen een moeizame strijd moest voeren tegen de reeds bestaande en
alom gewaardeerde militaire corpsen. Geen wonder, dat velen wanhnopten
aan enig succes. Maar met taal doorzetten en ernstig repeteren overwon
„de Amersfoortse" tal van onovcrkomeiyk-iykende hindernissen en wat
meer zegt: zjj verwierf zich egn vaste plaats in het stadsbeeld en daarvoor
mag de burgerij het orkest dankbaar zjjn. Want wat zou er van bijzondere
gelegenheden, feestelijkheden of herdenkingen overblijven als „dc
Amersfoortse" niet voor een treffende, muzikale omlijsting zorg droeg?
H'~Ty WEE avonden in de week komen
de mannen van de vereniging
bijeen in het gebouw naast het Dis
tributie-kantoor om er te repeteren
onder de bezielende leiding van de
dirigent, de heer Ferd. de Goey, die
nu al dertig jaar aan het orkest ver
bonden is. Op zo'n repetitie gaat het
gemoedelijk toe.... tot de dirigent
achter zijn lessenaar plaats neemt en
s*ilte vraagt. Dan buigen zich de
hoofden over de muziek en wordt er
ernstig geoefend. Maar het kan ge
beuren, dat de heer De Goey plotse
ling zijn handen in niet begrijpen ver
boven het hoofd heft en dreigend-
wanhopig uitroept: „Halt, halt! He
ren dan toch! Alles goed en wel.
maar dat staat er immers niet.
Op zo'n uitval volgt stilte. Het ge
luid sterft hortend weg uit de instru
menten, tientallen ogen lezen dee
moedig langs de volgeschreven pa
pieren en tientallen monden mompe
len verontschuldigend: „Tja!" De di
rigent geeft aanwijzingen: „Het
klinkt allemaal te hard. het moet fij
ner en met meer gevoel. Over, he
ren."
Prachtige dicipline kenmerkt „de
Amersfoortse". Een band van vriend
schap is er gegroeid tussen de leden,
die overdag werken in fabriek,
werkplaats of op kantoor, maar 's
avonds, door weer en wind soms.
naar de repetitie gaan om muziek te
kunnen maken voor zichzelf en
meer nog voor anderen.
HARD werken, dat is het parool
voor „de Amersfoortse", die als
zovele verenigingen in de bezettings
tijd haar activiteit staakte en na de
bevrijding opnieuw moest gaan bou
wen om weer te worden wat zij voor
de oorlog was. Dat ging maar niet zo
zonder slag of stoot, integendeel, de
moeilijkheden groeiden eerder dan
dat zij verminderden. Een groot aan
tal leden bedankte voor het lidmaat
schap en daardoor liep het muzikale
peil nog verder terug. Maar „de
Amersfoortse" herrees en kwam tot
nieuwe bloei. Weliswaar konden de
plannen, opgezet voor de viering van
het diamanten jubileum, niet ten vol
le verwezenlijkt worden wij den
ken bijvoorbeeld aan de uniformen,
die de vereniging voor haar musici
zou aanschaffen toch heeft het
rusteloze werk sinds de bevrijding
reeds vruchten afgeworpen. Er
kwam zelfs een drumband tot stand.
En wat het muzikale peil betreft, „de
Amersfoortse" behoeft de toekomst
zeker niet met somberheid te bezien,
want onder de beproefde, bezielende
leiding van de dirigent, zijn dertig
jarige praktijk bij de vereniging staat
daar borg voor, zal zij ongetwijfeld
weer die plaats in gaan nemen, die
zij in de jaren rond negentienhon
derd, na taai volharden, heeft ver
overd.
Ernstige studie
Vijf maten, mannen
Vestig JAAR lief en leed van
een muziekvereniging beschrijft
men niet op twee blaadjes uit een
schoolschrift. Daar is meer voor
nodig. En de man. die wellicht de
taak op zich gaat nemen om de ge
schiedenis van de Amersfoortse
Muziekvereniging op papier te zet
ten zal er een fikse kluif aan heb
ben. Meent U dus niet, dat in deze
luttele regels „de Amersfoortse" ten
voeten uit zal worden getekend.
Zestig jaar, dat is een mensenleef-
tijd.
En in de zestig jaar, -dat „de
Amersfoortse" de burgerij steeds
"Opnieuw verraste met goede mu
ziek, is er het een en ander ge
beurd. Twee verschrikkelijke oor
logen teisterden de wereld. Begrij
pelijk, dat het leed dus ook de AMV
niet werd bespaard. Het initiatief
tot oprichting van de vereniging
werd in een rustige tijd genomen.
Zo in de jaren voor de eeuwwisse
ling ging alles nog bedachtzaam.
Men maakte er goed werk van. En
dat de basis goed is gelegd, bewijst
dit jubileum. Heel wat dirigenten
hebben voor de mannen van „de
Amersfoortse" de dirigeerstok ge
zwaaid. Er is één. die het in trouw
aan zijn orkest van al die anderen
heeft gewonnen. Dat is Ferd. de
Goey. Hij is de man, die de AMV
mede door moeilijke jaren heeft ge
holpen. Want de moeilijkste tijd,
ook voor deze muziekvereniging,
was die, waarin wij allen gebukt
gingen onder het slavenjuk van dè
bezetter.
OORLOG over Nederland. Amers
foort was één grote legerplaats.
Alles dreigde ineen te storten. Man
nen moesten dc bedreigde plaatsen
gaan verdedigen. Het verenigings
leven werd uiteengerukt. En wat
erger was, de bezittingen, die met
grote opofferingen werden verkre
gen. gingen verloren. Twee duizend
gulden schade leed „de Amersfoort
se" in de donkere jaren 19401945.
Maar toen de bevrijding er was.
stonden de mannen van de AMV
gereed om aan de feestelijkheden
luister bij te zetten. Het werden
moeilijke jaren na de oorlog. Maar
de vereniging hield, onder de be
kwame leiding van De Goey, stand.
Er werd weer muziek gemaakt cn
voortreffelijk! En hoezeer „de
Amersfoortse" in al die jaren, ook
na vijf jaar zwijgen, de sympathie
van de burgerij heeft verworven
bleek bij vele feestelijkheden. Wij
willen besluiten met het terugroe
pen in onze herinnering van het
afscheid van burgemeester mr. J. C.
Graaf van Randwijck. Die toch is
de AMV met hart en ziel genegen.
De verbondenheid van de AMV met
de burgerij is toen voor het stad
huis wel gebleken. En nog klinkt
ons de zuivere melodie in de oren
van de muziek, die toen voor de
scheidende eerste burger van onze
stad werd gespeeld. En daarom
Amersfoortse nog vele jaren!
Ijle klanken
AMHC-dames naar
„Pinoke"
De dames van AMHC gaan morgen
naar de hoofdstad om daar dc strijd
aan te binden met Pinoke I. De Am
sterdamse dames, die ln het midden
van de ranglijst vertoeven, spelen erg
wisselvallig Nu eens leden zij zware
nederlagen, dan weer behaalden zij
overtuigende overwinningen. Zo won
nen zij op Blrkhoven met 50. wat zil
grotendeels te danken nadden aan me)
Jurlssen. de doelverdcdigster van het
Nederlandse elftal, die in haar club-
ploeg de linksbinnenplaats bezet. Onze
stadgenoten spelen echter de laatste
tijd veel beter, vooral de achterhoede
is goed op dreef. Weet zij zich wederom
zo in vorm te tonen als afgelopen Zon
dag in Blocmendaal. dan behoort een
gelijk spel niet tot dc onmogelijkheden.
De gelukkigen
C. Blankestein, Spoorstraat 5
te Lanteren won de eerste prijs
van onze Zaterdagse puzzle (vijf
gulden). „Troost"-prijzen (een
rijksdaalder!) krijgen A. Huis
man, Rijnstraat 2 en mevr. B.
KetnerVisser. Stephensonstr.
20, beiden te Amersfoort.
Goed zo. Benjamin
Zwaar geschut
j\/I ENIGMA AL, sinds ik zo ach- vinden,
teraf in het bos woon, is het ik met
gebeurd dat een late bezoeker uit
dc stad, die niet gewend was aan
at geluiden van het nachtelijke
bos, met een angstig kloppend hart
by me binnen kwam hollen.
Gedurende zijn hele tocht langs
de donkere wegen was hy achter
volgd door de klagende, beang-
1 stigende kreten van de steenuil
tjes, nu eens vlak bij, dan weer
veraf klinkend.
En wanneer ik dan als ant
woord op de benauwde vraag,
„Wat is dat toch voor een naar-
geestig geluid", antwoordde: „Oh.
j dat zyn de steenuiltjes", dan kwam
j bijna zeker de opmerking: „Hu.
wat een enge beesten zijn dat"
Gelukkig is deze angst van de
I tegenwoordige mensen niet zo ge
vaarlijk meer voor de uiltjes als
dat enige eeuwen geleden het ge-
val was.
I Toen immers stond de uil be
kend als dodenvogel en iedere
uil die de mensen en wel speciaal
het landvolk in handen viel werd
levend aan een schuurdeur ge
spijkerd Gelukkig ziet men dat
tegenwoordig bijna nooit meer. Op
mijn zwerftochten heb ik eens één
keer een vastgespijkerde uil aan
getroffen, en dat was in een heel
donker hoekje van Brabant.
In Gelderland kent men het
rijmpje:
Krast een uil, breekt er een glas,
dan sterft de meesleresse ras.
En net als in vervlogen eeuwen
gelooft men nog steeds dat de uil
I de dood van een zieke voorspelt
Verpleegsters die op het platteland
werken hebben me tenminste ver
zekerd dat ze vaak eenvoudige
I mensen onder haar zieken heb-
ben die 's morgens helemaal in
de war waren, omdat de uilen zo
te keer waren gegaan onder hun
raam, en die vast geloofden niet
lang meer te zullen leven.
DIT bijgeloof is een klein beetje
te verklaren uit de levensge
woonten van de uilen. Een uil is
toch een nachtvogel, die 's nachts
actief wordt en op jacht gaat. En
wanneer we dan weten dat hij be
halve op muizen, ook jaagt op
vlinders en allerlei andere insec
ten. dan is het te begrijpen dat hij
zijn jachtterrein graag zoekt bij
een venster waar een lichtje
brandt, en waar de nachtvlinders
ir grote zwermen omheen fladde
ren.
Dat het lichtje bij een zieke
brandt is dan een bijkomstige om
standigheid, evenals het feit dat
een zieke 's nachts vaak wakker
ligt. De zieke die toch al somber
is en in de eindeloze^uren de vo
gel zyn naargeestige klagende
roep beluistert, zal er op den duur
in gaan horen „kom oeit", of wel
„kom mee".
Dus bijgeloof is bij de uilen,
evenals trouwens in de meeste an
dere gevallen uit den boze. Onder
mijn raam krast al jaren lang een
uil en ik denk er nog niet over om
„oeit" te komen
Geheimzinnig zijn ze, de uiltjes.
Overdag laten ze zich weinig zien,
maar wanneer ze eens het onge
luk hebben om te worden opge
jaagd, dan zijn ze zielig om aan
te zien. Ze zitten dan te knippe
ren tegen het felle licht, en al
gauw zit een hele troep zangvo-
geitjes ze achterna.
En het arme verblinde uiltje
weet niet hoe gauw het weer in
zijn veilige holle boom of muur
spleet terug zal komen.
kan ik u verzekeren dat
veel plezier jarenlang die
braakballen op een oude krant
met een pincetje uit elkaar heb
gepeuterd. Het waren de braak
ballen van een paar uiltjes waar
ik nog al eens op bezoek ga, en
gedurende die jaren heb ik een
heel aardig beeld gekregen van
wat ze alzo eten. Dat was een heel
verschillend menu.
Meestal bestond het maal uit
muizen van allerlei soort waar
van de mooie gave schedeltjes bij
tientallen aanwezig waren.
Een enkele keer hadden de
uilen een vogeltje verschalkt,
meest een mus of een vinkje, en
een enkele keer kwam er zelfs
een ratteschedel te voorschijn.
Het braakbal onderzoek is heus
heel spannend, want iedere keer
ben je weer benieuwd wat er nu
weer te voorschijn zal komen.
HAN ALTA.
Aanzienlijke besparing in bouwkosten en geen
kans op inwoning
9 NACHTS zijn ze heel wat
1 meer waard, wanneer ze
dan op jacht gaan is de buit niet
gering. We kunnen dat prachtig
nagaan.
De uilen zijn namelijk ontzet
tende schrokkers, die alles wat ze
te pakken krijgen met huid en
haar verslinden.
Alles wat verteerbaar is ver
dwijnt wel uit hun maag, maar
het haar van muizen, vogelveertjes
en vleugels van kevers e. d.. daar
zitten ze lelijk mee „in hun maag"
Van tijd tot tijd houden ze een
grote opruiming, en dan spuwen
ze die restanten in de vorm van
braakballen uit.
Hoewel ik er van overtuigd ben
dat u het een vies werkje zult
(Van een onzer redacteuren)
WELLICHT zal Amersfoort nog
eens vermaardheid krygen als
de eerste stad in de provincie
Utrecht, waar een flatgebouw ver
rees. Een comfortabel flatgebouw
met liften, centrale verwarming en
een hulstelefoon, met garages en
een aantrekkelijke tuin. Een flat
gebouw, die gezamenlijk het geld
beschikbaar stelden om het te bou
wen. Bewoners, die zullen beslissen
over de gang van zaken in hun ge
meenschappelijk bezit.
Moet dit alles zachte muziek in
een verre toekomst heten? Zeker
niet, want by wederopbouw- en ge
meentelijke autoriteiten heeft dit
initiatief, dat genomen werd door
de gebroeders W. en J. Heilijgers
en de architect M. Klijnstra een
gunstig onthaal gevonden, terwijl
het in brede kring een geestdriftige
belangstelling heeft gewekt. Onvol
doende materiaalvoorziening handi-
capt echter vooralsnog de verwe
zenlijking der plannen, maar zodra
verbetering intreedt wellicht in
de komende maanden! kan met
de bouw begonnen worden. Want
de tekeningen zijn reeds uitge
werkt voor een gebouw van zes
étages, waarin acht en twintig ge
zinnen kunnen wonen. Dat wil dus
zeggen op elke étage vier woningen
met een zitkamer, twee slaapka
mers. een keuken en een douchp-
cel. terwijl gedacht wordt aan het
inrichten van spreekkamers op de
benedenverdieping voor algemeen
gebruik. De appartementen zijn zo
EEN SCHETSTEKEN1NG van
Amersfoort's eerste flatgebouw,
dat eigendom zal zijn van dc be-
woners, die gezamenlijk zullen be
slissen over de gang van zaken in
hun gemeenschappelijk bezit.
geprojecteerd, dat de kamers der
verschillende flats niet aan elkaar
grenzen, zodat het doordringen van
geluiden tot een minimum wordt
beperkt.
HET ligt voor de hand. dat het
bouwen van een dergelijke flat
reus aanzienlijk minder materiaal
vereist dan het bouwen van een ge
lijk aantal woningen volgens het
„laag-bouW'-principe, hetgeen dus
een belangrijke kostenbesparing be
tekent. Bovendien is aan een flat
het grote voordeel verbonden, dat
inwoning tot de onmogelijkheden
behoort in verband met de beperkte
ruimte in de appartementen. Dit
laatste brengt tevens mede, dat al
leen kleine gezinnen het liefst
van twee, ten hoogste drie personen
voor deze flatbewoning in aan
merking komen. Daarbij is door de
initiatiefnemers in de eerste plaats
gedacht aan de oudere stadgenoten.
Stadgenoten schrijven wij met
opzet, want van dit plan zullen uit
sluitend Amersfoorters kunnen pro
fiteren. Een ieder, die een deel van
de kosten voor zijn rekening wil
nemen, kan deelgenoot worden in
deze flatbouw, die bij voldoende
belangstelling uiteraard voor uit
breiding vatbaar is. Het devies zal
luiden: „Voor Amersfoort, door
Amersfoort".
'Amersfoortkwam de mogelijkheid kon de directeur van de Ooster- keerden de jongelui huiswaarts"
naar voren van een trambaan door stoomtrammaatschappij triomfante- meldt een bericht, „en op de terug-
het hakhout van de veel zachter lyk melden, dat vóór hot einde der tocht kreeg elk van hen nog een
glooiende Noordhelling van de berg, maand de lijn AmersfoortZeist stuk Kwatta-chocolade.
pemoentebestuur de trelp°-pnhpid een mogelijkheid die spoedig werd zou kunnen worden geopend en dat
kreegtotTankoop Van het buiten- aangegrepen. Omstreeks Augustus de leerlingen der hoogste klassen
goed van Cock Blomhoff, n.l. Birk- 3 was hat Plan voor een baan der scholen voor on. en minvermo-
langs deze helling en verder langs genden te Amersfoort een reisje
huize Birk-
ri i i x afstand die men zou moeten afleg- Nauwelijks was het project-weg "i*
scholieren maakten ce
hoven. Na deze aankoop werd een -- - ------
wee geprojecteerd tussen pasaangelegde B.W.-laan gereed naar Zeist zouden mogen maken.
pfl l/An tYinf Ho nlt.roopiniT i,'ot*Hnn
nieuwe
het Stationsplein
hoven, d w.z. de latere
Wuytierslaan, welke de functie van
verkeersweg naar Soest zou over
nemen van de Soesterstraatweg. E"1,'!,® *a
hPt nrniPPi.wo!» nouoers,
en kon met de uitvoering worden
Barchman begönnen Wel sïöegen de bewoners
van de Utrechtse Weg alarm en
Groot jeest
circuleerde in September 1913 een 24 Juli 1914 wijdden deze
adres aan Burgemeester en Wet- leerli:
tot wijziging van het tra
leerlingen het nieuwe vervoer
middel in en ik maak me sterk dat
Natuurlijkerwijs heeft de Zeister
tram het heel wat langer uitge
houden dan onze paardentram. De
ze laatste ging ln de eerste wereld
oorlog roemloos ten onder. In No
vember 1916 besloten de aandeel
houders van de Amersfoortse Tram
wegmaatschappij tot liquidatie en
gratis rijtoer
gen alvorens de reiziger
goede stad was aangeland.
O, uc S, dat tot aan de stad nog verscheidene onzer stadgenoten op Zaterdag 13 Januari 1917 maak-
Amersfoortse ingenieur A. Krieger b^nn™ g^bVben Sd^ïn U P-rdentrammetje zijn ,aat-
onze bekend of de hierin zeer actieve
Maar Amersfoortse ingenieur A. Krieger
4 maakte een ontwerp gereed voor
ja, de spoorwegen trokken zich een paardentram vanaf het Station de, d«k' °P 1 J"nl 1914 was groepen vin 150 kinderen maakten ate rlt van het stat'on naar do
het met de aanleg van de electrischc ze van de gloednieuwe tram ge- Kamppoort en werd het onder de
HET kan niet anders of in niet veel aan van protestacties en naar da"r|etrAkcnUtnt tram al zo vcr gevorderd dat de bruik en werden in Zeist onthaald belangstelling van oud en jong van
deze dagen gaan de ge- requesten der bevolking en zo kreeg v^daar^rgetrokken tot gc]egd op meik of limonade. ..Opgetogen daar naar de remise getrokken Da
dachten van menige Amers- d<= paardentram haar kans, om de aansluiteDde aan de paardentram- y"Ia va? Dc Kempenaer, en in het naar ac rem,se c"r0KK<!n' ue
foorter terug naar de tijd van ingezetenen en de bezoekers van ujn naar Soestd.jk en' Baarn Ir.
een halve eeuw qeleden toen Amersfoort de lange wandeling te Krieger kreeg geen voldoende kapi-
de eerste tram op het Amers- ^sPare? an Stationsplein naar
foortse Stationsplein begon te mnens a
maand werden met
detachement van het door
daar naar de remise getrokken. De
Zo reed in 1900 de paardentram rfltuigen (welke Kelentrekkers heb-
nen elders ln ons land) en tenslotte t 4"? n^I m T'
- na de Vlasakkers. Op 4 Juli 1914 iPro-nt ut* «meaum noh.to\
rijden. Dat was nog niet de in Februari 1899 was het al zó-
eerste tram naar Zeist, want dat ver- het ontwerp van de stads-
j tramlijn in de uitstalkast van de
kon toen nog niet, vanwege de boekhandel van Slothouwer in de
steile helling van de Utrecht- Langstraat kon worden geëtaleerd,
se weq welke jarenlanq de zodat onze grootouders konden zien
X}' i. j. hoe een moderne paardentram van-
aanleg van een tramverbinding af ^e Buiten-Kamppoort naar het
is van een paardentram naar Soest
niets gekomen.
(Prent uit museum Flehite)
tussen de Eemstad en Zeist
heeft tegengehouden. Nee, ik
bedoel meer in het bijzonder de
paardentram, onze allereerste
tram uit het begin dezer eeuw.
t-Kamppoort
nieuwe station „door de meestbe-
.u.e6u> ,VIUVm.uu «esp.- r._.iry,0„. Amersfoorts Langestraat. ben als Wnd °P die daS meege-
taal bijeen (dit leed zou hem meer L? ïtuk hïr^tPrJpfn v«nff Even stoppen bij de Krankeleden- duwd?) deden op een winderige
overkomen by zijn tramlijnenplan- Z* KduZlrlthZT T.nan leu* straat en dan maar weer vort Bles. Aprilmorgen hun allerlaatste
Amersfoortse gang per rails, toen
ze onder het gejuich van een helr-
leger van kinderen naar het pak
huis van de Wed. de Vries ln do
Valkestraat werden gerold en de
rails werden voor ruim 11.000 aan
een paar Amsterdamse yzerhande-
laren verkocht.
Uitbreiding
voortvarende en fel-bestreden
aankoop, door de gemeente,
van uitgestrekte bosterreinen had
evenwel voor de èndcre tramlijn-
Onze grootouders bekeken de af
standen heel anders dan wjj ze zien.
Toen de gezamenlijke spoorweg- ,vond. me' een, Pa\rde?-
u tram gevuld met deftig-hooggehoede
maatschappijen een gemeenschap- heren, zoals in die gezellige gemoe-
pelyk station projecteerden ter lelijke oude tijd gebruikelijk was.
plaatse waar het nu gelegen is, Maar met de 2250 meter lange
ging er een storm van verontwaar- stadstramlijn was men nog niet
tevreden, want zodra de kans kwam
bouwde buitenwijken" van Amers- plannen vérstrekkende gevolgen,
foort ging lopen. Toen namelyk de stad de kans
kreeg, om het bosterrein tussen
Fpm hprrin Utrechtseweg en halte de Vlasak-
kers in handen te krijgen, kwam
E tegelijkertijd de aanleg van een
z2. „on. &e°,eu.ren- da* tramlijn van Zeist naar Amersfoort
op 31 Juli 1901 op plechtige wijze binnen het bereik der mogelijk-
de openlngsrit feestelyk plaats heden.
diging door Amersfoort en niet
om de lyn door te trekken, kon men
Immers was de helling van de
Amersfoortse berg langs de
Utrechtseweg voor het toenmalige
tramwegmateriaal te sterk en tot
nog toe had deze omstandigheid de
aanleg van een stoomtramverbin
ding tussen Zeist en Utrecht tegen-
alleen de handelsdrljvende midden- rekenen op onze actieve stadge- gehouden, toen echter Vleutbergen
stand protesteerde tegen de grote noten. Deze kans kwèm, toen het in eigendom overging naar de stad
Straks zal ook de laatste elec-
trlsche tram van Amersfoort naar
Zeist rüden en eens zal ook de
laatste rail van de trambaan ver
dwenen zyn. En misschien schrijft
over een halve eeuw wéér een
A mersfoorter zijn en anderer her
inneringen in ons Dagblad en be
zint ook hy zich dan weer op do
lieve dingen uit de voorbije tijd,
toen alles veel gemoedelijker toe
ging, en hoort ook hy nog van de
trammetjes In oud-Amersfoort, ale
sinds lang niet meer rijden, en de
stemmen der bestuurders, welke al
lang niet meer spreken.
P. S. TEELING
