r
3
Veertig millioen Japanners
naar Nieuw Guinea?
Geen bedrog meer bij koop
van tweedehands auto's
Internationaal contact van
musici is nodig"
Vrij maar uitgehongerd en
aan de rand der wanhoop
Plan om bevolkingsoverschot
kwijt raken
DE A VONTUREN VAN KAPITEIN ROB
Lezers
schrijven ons.
Geheim agent in
oorlogstijd
Dinsdag 8 Maart 1949
3
Diverse vooraanstaande Japanners, aldus meldt United Press, hebben
een voorstel ingediend om op afdoende wijze een oplossing te vinden voor
hun bevolkingsaanwas. Zij hopen permissie te krijgen veertig millioen
mensen naar Nieuw Guinea over te brengen.
Als de Japanners veertig millioen mensen uit hun overbevolkte eilan
den zouden laten emigreren, zou dat de helft van het totaal aantal in-
woners betekenen. Maar de Japanners voelen dat er iets moet worden
gedaan. Reeds nu kan Japan zijn hele bevolking niet voeden en is er
nog een aanwas van ruim anderhalf millioen 's jaars.
Dit eiland, dat half onder Neder-
lands gezag en half onder Austra
lische supervisie staat, is na Austra
lië en Groenland, het grootste
eiland van de wereld. In de twee
de wereldoorlog maakten de Japan
ners zich er van meester om van
daar uit hun invasie in Australië te
kunnen voorbereiden. Daar zij we
ten dat de Australiërs dit nog niet
zijn vergeten, hebben de Japanners
de hulp van de Verenigde Staten
ingeroepen, om hun zaak te be
pleiten bij de over het eiland rege
rende landen.
De voorstanders van de massa
emigratie gaan van het principe
uit. dat emigratie het enige is, dat
voor het heden en voor de toe
komst uitkomst biedt.
Hoe rij deze veertig millioen
mensen vanuit Japan naar Nieuw
Guinea denken te sturen, daarover
hebben zij niet gesDroken.
Hoewel de Amerikanen geduren
de de oorlog niet erg van het voch-
tig-warme eiland gecharmeerd wa-
ren. schijnen de Japanners daar
ander over te denken. Zij wijzen
op de grote rijkdom van Nieuw
Guinea: naast copra, rubber, ca
cao, katoen cn talloze vruchten
soorten wordt er nog goud. koper,
steenkool en olie gevonden.
De Japanse immigranten, zegt men.
zouden de levensstandaard doen
stijgen en het eiland tot hoge
bloei kunnen brengen
De Japanners, die dit plan voor
staan. beweren, dat er op Nieuw
Guinea plaats genoeg is voor de in-
boorlingon plus veertig millioen
Jaoanners.
Het eiland beslaat een opper-
vlakte van ongeveer 312 400 vier
kante miil en heeft een bevolking
''l> van 650.000 zielen.
Ganzenbordspel door
en voor de jeugd
F (Van onze Amsterdamse
correspondent)
Op de eerste nieuwe Koningin
nedag 30 April wordt in het
Stadion een ganzenbordspel opge
voerd. gespeeld door tien groepen
kinderen in typische co$tuums.
Regisseur is wederom C a r e 1
B r i e 1 s. De hoofdzaak is, dat het
spel gekoppeld wordt aan een na
tionale loterij van niet minder, dan
480.000 loten f 0.50, die dus
f 240.000 opbrengen, welk bedrag
zal worden aangewend ten bate
van het zwakke kind in Nederland,
dat naar het oordeel der artsen
uitzending naar een herstellings
oord behoeft.
In het Stadion zijn 63.000 plaat
sen, evenveel als bij de a.s. voet
balwedstrijd Nederland-Belgié.
Ongeveer 500 kinderen nemen
aan het spel deel, waarbij op het
grasveld een enorm, ouderwets
ganzenbord zal worden geprojec
teerd in de vorm van een kinder
stadje met muren, torens, een put,
doolhof, herberg, gevangenis enz.
Op 14 Maart begint de voorver
koop van plaatsen en loten, te Am
sterdam aan het Stadion en aan de
bekende voorverkoop-adressen, en
in het gehele land in de levens
middelenzaken van Albert
H e ij n. Er zijn voor de loterij
2.400 prijzen, waaronder vele kost
bare geschenken.
De heer Vorrink gaat
goed vooruit
De heer K. Vorrink. de voorzit
ter van de Partij van de Arbeid, die
enkele weken geleden ernstig ge
wond raakte bij een vliegtuigonge
luk in Denemarken, blijft goed
vooruitgaan. Het is niet uitgesloten
dat hij in de komende weken zal
kunnen beginnen met oefeningen,
die er toe zullen leiden, dat hij
weer zal kunnen lopen.
Zeven ministers naar
Benelux-conferentie
Naar wij vernemen, zal de minis
teriële Beneluxconferentie. welke
Donderdagmorgen a s in Den Haag
wordt geopend, worden gehouden
in 't gebouw van de Eerste Kamer.
Deze conferentie zal door de vol
gende Nederlandse ministers wor
den bijgewoond: de minister-presi
dent dr W. Drees, de minister voor
economische zaken, prof. dr J. R-
M van de Brink, de minister van
sociale zaken, mr A M. Joekes, de
minister van financiën, prof. mr P.
Lieftinck. de minister van land
bouw. S L. Mansholt. de minister
voor verkeer en waterstaat, mr D.
G. W. SDitzen. de minister voor
buitenlandse zaken, mr D. U. Stik
ker en de minister voor wederop
bouw en volkshuisvesting, mr dr
J. in *t Veld.
Aan de conferentie zullen voorts
verschillende deskundigen deelne-
Prof. Vening Meinesz
in Paramaribo
De Nederlandse onderzeeër O 24
ia vandaag na een tocht door het
Caraibische zeegebied in Paramari
bo aangekomen. Aan boord bevindt
zich prof. dr. Vening Meinesz uit
Amersfoort, de directeur van het
K.N.M.I. te De Bilt, die samen met
twee assistenten gedurende de reis
wetenschappelijke waarnemingen
verrichtte.
Arivertenu»
Kerknieuws
NED. HERV. KERK
Beroepen te 's-Gravenmoer W. v. Tuyl.
cand te Utrecht: tc Meppel (vac. T A
Vos) (toez.) J. Schaap te Purmerland;
door de classis Leiden als pred ln alge
mene dienst ds. P. J. Mackaay te
Haarlem.
Aangenomen naar Strijen (2e pred.pl
J. M. de Vries te Suameer.
Bedankt voor Raalte (toez.) J. G. Pan-
hulse te Hardenberg: voor Eist (toez.)
C. Treure te Wilsum; voor Nijlcerk
(toez L Blok te Kampen.
Beroepbaarstelling: Cand J. Pronk
Berkenbos Blokstraat 12 te Scheveningen
stelt zich beroepbaar in de Ned. Hcrv.
Kerk.
VER. VAN VRIJZ. HERV.
Benoemd tot voorganger te Kampen
H. Mcngerink idem tc Eibergcn-Zelhem.
GEREF. KERKEN
Beroepen te Klazienaveen E. Baerends
te Marrum (Fr.); te Tholen A. J. Rad
der te Numansdorp.
Aangenomen naar Rotterdam-Z (vac.
J M. Mulder) dr E. Masselink te 's-Gra-
venzande; naar Voorschoten M. den Boer
te Wezep.
Bedankt voor O. en N. Bildtzijl H.
Sweepc te Opperdoes; voor Vllssingen
C. Gildhuis te Eindhoven.
CHR. GEREF. KERKEN
Tweetal te Baarn H v. Leeuwen te
Tholen cn P de Smit te Zeist te Ba-
rendrechtM Baan te Dordrecht cn N.
de Jong te Middelharnls.
Bedankt voor Assen B. v. Smeden te
Kampen.
GEREF. GEMEENTEN
Bedankt voor Rijssen Chr v. Dam te
Werkendam-, voor Alblasserdam M. v
de Ketterij te Vlaardingen voor
Moercnpellc Chr. v Dam te Werkendam
DOOPSGEZINDE BROEDERSCHAP
Aangenomen naar Amsterdam (Vac. T
O M H Hylkema) H Bremer te Gro
ningen naar Zaandam H Luikinga
te Almelo
VRIJE GEMEENTEN
Tweetal te Amsterdam G. J. de Nlc.
Ned. Herv pred te Dordrecht en J. v.
Rossum. voorg. Ver. van Vryz. Herv. te
Apeldoorn.
EXAMENS
Tot de Evangeliebediening in de Ned.
Herv. kerk zijn toegelaten door het
prov. kerkbestuur van:
Groningen: F Brouwer, can, aan de
R U te Groningen, Zuidlaren Tlenels-
weg 10.
Friesland: W. v Tuyl, cand. aan de
R U. te Utrecht, Adm. v. Gentstr. 71bis
Utrecht.
Drente: J Bouman. cand. aan de R U.
te Lelden. Herv. pastorie te Hekelingen
en G J. Graafland, cand. aan de R U.
te Utrecht, Wilhelminalaan 25 te Zeist.
Overijsel: G. Denee. cand. aan de R.U.
te .Utrecht, v. Sandenburglaan .72 i»
Utrecht on A P. v. d Made. cand. aan
ae R U te Utrecht, Thomassenstraat 11
te Utrecht
Gelderland: A. Hebly. cand aan de
R U. tc Utrecht. Platolaan 26 Zeist
Noord-Holland: I. D. H Dijk. cand
aan de R U, te Utrecht. Koningslaan 46
Utrecht
Zuid-Holland: W v. d Kooij. cand.
aan de R. U te Lelden. Abtswoudseweg
B 190 Schipluiden (Post Delft)
ZENDINGSCONSUL BAKKER NAAR
DJOKJA
Op verzoek van enkele predikanten
cn artsen in Djocja hoopt dc Zendings
consul dr. Bakker Djogja cn zo mogelijk
Midden-Java te bezoeken.
Handel met O.-Europa
en Duitsland
leeft op
De handel tussen ons land en de
Oost-Europese staten toont een ont
wikkeling ten goede. De minister van
Economische Zaken deelt dan ook
niet het oordeel van sommige Eerste
Kamerleden, dat er een economische
kloof tussen Oost- en West-Europa
groeiend is.
Ook de economische relaties met
Duitsland tonen onmiskenbare nei
gingen tot herstel. Dit land voerde in
1946 maar 56 millioen uit naar Ne
derland, in 1948 echter 267 millioen.
Onze export naar Duitsland steeg
van 52 millioen in 1946 tot 160
millioen in 1948. In de komende
maanden zal de wederzijdse handel
nog aanmerkelijk toenemen.
Nederlands lunapark
in Egypte
De Nederlandse Verenigde Amu
sements Bedrijven zijn hun exploi
tatie in Egypte weer begonnen.
Op het ogenblik is een deel der
inrichtingen in bedrijf als Luna
park bij een tentoonstelling, die in
Cairo wordt gehouden.
Ongeveer 15 Maart zullen de
andere bedrijven in werking ko
men op een tweede, eveneens te
Cairo te houden Lunapark.
De moeilijkheden, die de oor
zaak waren van het stilleggen der
exploitatie, zij*' thans volkomen
opgelost.
Het Lunapark mag zich in een
grote belangstelling verheugen.
Voorlichting op school
over militaire zaken
Aangezien gebleken is. dat bij dc
rijpere Jeugd van Nederland cn ook bij
vele ouders een veelal te geringe ken
nis bestaat omtrent algemeen militaire
onderwerpen, heeft dc minister van
oorlog besloten enige voorlichting over
dergelijke onderwerpen door beroeps
officieren van het Nederlandse leger tc
doen verstrekken aan de leerlingen van
de belde hoogste klassen der middel
bare cn voorbereidend hogere scholen
en deze voorlichting desgewenst tevens
te doen uitgaan naar de ouders van
deze leerlingen.
Hiertoe zullen ln de komende weken
lezingen worden gehouden aan welhaast
alle bovengenoemde onderwijsinstellin
gen in ons land over het beroep van
officier en dc huidige taak van ons
leger in internationaal verband.
„Veendam" onderweg
met hulogoederen
Meer dan 37.000 pond hulp-goe
deren voor Nederland zijn op weg
aan boord van de „Veendam" en
zullen gedistribueerd worden onder
instellingen en gezinnen in geheel
Nederland.
De grootste afzonderlijke zending
omvat 151 kisten kleding, schoenen
en linnengoed als gift van de Save
the Children Federation te New
York voor de Stichting voor het
Kind.
De United Service to Holland
stuurt meer dan 1.500 dokters- en
verpleegsters-uniformen voor dis
tributie ln de Nederlandse zieken
huizen.
De ..Veendam" is het tweede
schip dat een hulb-lading naar Ne
derland brengt dit jaar De ..Wes-
terdam" vertrok in Januari met
120 kisten kleding en- voedsel.
De .Veendam" wordt Woensdag
in Nederland verwacht.
,,Ik heb m'n wagen ge-Measham-ed"
EN AVO past Engels
systeem toe
Over het algemeen „verheugen"
de automarkten in ons land zich in
een niet al te beste reputatie en
niet altijd blijken de „koopjes" die
men daar haalt inderdaad voorde
lige handeltjes te zijn, zo zegt men
in kringen van bonafide autohan
delaars. Al zijn de verhalen van
zaagsel of groene zeep in de ver
snellingsbak of extra dikke olie in
het charter veelal overdreven, toch
is het een feit, dat de op deze
markten aangevoerde auto's vaak
niet geheel „brandschoon" zijn. En
dit op zich zelf zal dan voor een
expert, die zijn weetje op dit ge
bied wel weet, geen al te groot be
zwaar zijn, de gemiddelde auto
mobilist die voor een redelijk
prijsje een goede tweede hands
wagen denkt te kopen, komt er op
deze markten soms wel eens be
kaaid af.
In Engeland, waar men te kam
pen had met dezelfde bezwaren,
heeft men dit euvel van de onge
controleerde automarkten voor een
belangrijk deel onder de knie ge
kregen. sinds daar in het stadje
Measham de eerste van een nog
steeds voortdurende serie van
autoveilingen werd gehouden.
Op de eerste veiling in April
1941 was het aanbod drie wagens.
Thans zijn er weken dat er 700
wagens worden aangeboden. In En
geland is men thans zo ver, dat
men zegt: „Ik heb mijn wagen
ge-Measham-ed," als men bedoelt
dat men op de veiling een goede
tweede handswagen heeft gekocht
Geheim
Het geheim van deze auto-vei
ling is, dat men de adspirantkopers
de zekerheid kan geven, dat de
aangeboden wagens vóór ze op de
veiling komen, door experts zijn
gekeurd en dat de eventuele fou
ten van te voren worden kenbaar
gemaakt.
De verkoper moet, als hij zijn
wagen op de veiling wil brengen,
inschrijfgeld betalen, terwijl, als
de wagen verhandeld wordt, de
verkoper en de koper commissie
loon verschuldigd zijn.
Voorts moet de verkoper van te
voren een formulier invullen,
waarin alle gegevens (merk, jaar
fabricage, olicverbruik enz.) moe
ten worden opgegeven.
Komt de wagen op de veiling,
dan moet de eigenaar van te voren
de uiterste prijs die hij ervoor
wenst te hebben, bekend maken.
Is deze prijs bij het bieden be
reikt, dan gaat ei een blauw licht
branden. Voorts gaat er op de vei
ling te Measham een rood licht
aan, als er een wagen wordt ver
handeld, die een zwaar defect, b.v.
een gebroken cylinderblok, heeft.
De verkoper kan de limietprijs
ook
met
zelf vaststellen doch hij kan
bij aankomst aan de markt
een deskundige van de veilingorga
nisatie gratis deze prijs bepalen.
In Nederland is thans in navol
ging van de Engelse organisatie te
Measham en onder auspiciën en
supervisie er van de eerste Neder
landse Automobielveiling (ENA
VO) opgericht.
Wagens gekeurd
De ENAVO stelt zich ten doel
eenmaal per week te Zutphen een
autoveiling te houden, waarbij in
grote trekken aan het Engelse sy
steem van verkoop zal worden
vastgehouden. Ook hier worden de
wagens dus ook eerst door experts
gekeurd, ook hier werkt men met
limietprijs en formulieren. Men
stelt zich ten doel uitsluitend
auto's van bonafide eigenaars of
garages op de markt te brengen.
Het gemeentebestuur van Zut
phen heeft het binnenkort te ope
nen nieuwe veemarktterrein voor
dit doel beschikbaar gesteld, ter
wijl de KNAC en ANWB adhaesie
aan het idee '..ebben betuigd.
Voorts hebben deze organisaties
zich berei verklaard bij geschillen
als experts op te treden.
De eerste veiling zal waarschijn
lijk eind April van dit jaar wor
den gehouden.
Ronde van Nederland
Slot-étappe: Rotterdam-
Utrecht-Amsterdam
Naar wij van de zijde der organisa
toren vernemen, zal de laatste etappe
van de Ronde van Nederland op 15 Mei
opnieuw verreden worden van Rotter
dam naar Amsterdam, waar de finish
weer zal liggen ln het Olympisch Sta
dion.
Deze laatste etappe loopt over een
afstand van 185 k.m. over de volgende
route: Rotterdam. Schiedam, Vlaardin
gen. Den Haag, Haarlem, Aalsmeer,
Vinkeveen. Loenersloot, Loenen. Breu-
kelcn, Maarssen, Utrecht, Blauwka
pel. Hollandse Rading. Hilversum,
Ouderkerk. Amsterdam.
De start te Rotterdam vindt plaats
om 12 uur. de finish te Amsterdam is
te ca. 17.30 uur.
Voor de aankomst der renners in het
stadion, wordt daar een uitgebreid
sportprogramma gegeven, dat naar alle
waarschijnlijkheid een Internationaal
tintje zal krijgen.
Naar HollandBelgië
per auto
De A.N.W.B vestigt er de aandacht
op, dat ontheffing van het Zondags
rijverbod voor Zondag 13 Maart, niet,
zoals vele automobilisten schijnen te
denken, door de verkeersbonden kan
worden verleend.
Deze ontheffing wordt door de R.V.I.'s
ln de verschillende provincies na een
mondelinge of schriftelijke aanvrage
verleend op vertoon van ccn plaats
bewijs voor de wedstrijd Holland—
België.
De vrijstelling geldt uitdrukkelijk
slechts voor de route van de woonplaats
naar het Olympisch stadion en terug.
29. Ja, Rob voelt zelf
wel, dat hij een tijdje
rust nodig heeft. En het
spreekt vanzelf, dat hij
met de „Vrijheid" naar
het vacantieoord gaat,
dat Prudon heeft ge
noemd: het eiland x22I
De loods brengt hem
twee dagen later buiten
gaats en dan is Rob ein
delijk eens alleen met
zijn boot. Skip, de zon,
de wind en het water.
Wanneer hij terug moet
zijn? O, wij waarschu
wen je wel, heeft Pru
don gezegd. Het duurt
nog wel veertien dagen,
vóór hij met Winter
weer het aetherruim zal kiezen. Eiland x 221
blijkt als vacantieoord bijzonder aantrekkelijk
te zijn ofschoon ook hier een grote stad uit
de grond is gestampt met tal van olietanks en
fabrieken. Rob brengt er een heerlijke vacantie
door en knapt weer helemaal op. Hij laat zich
geregeld onderzoeken door een dokter, die
echter niets bijzonders kan vinden. Alleen
blijft hij gaping in zijn geheugen. Enfin, dat
zal ook wel over gaan, denkt hij.
Gesprek met Wolfgang Fortner
„Wij vergeten helden niet
uit de bezettingstijd"
Gisteravond luisterde ik naar de uit
zending van het Ned. Roodc Kruis voor
ex-pölltlcke gevangenen cn lk hoorde
aan het eind van de uitzending de
spreker mededelen dat deze uitzendin
gen gestaakt moesten worden l.vm.
een maatregel van de desbetreffende
autoriteiten.
Ik vind dit diep betreurenswaardig
dat een dergelijke maatregel wordt
genomen
Vaak wordt er In pers cn radio op
gewezen dat ons volk de helden uit
de bezettingstHd vergeten ls die ln
verschillende martelkampen gestorven
zlln.
Maar laat dit gezegd zlln Wil zlln
'c niet vegetcn" maar de heren die
'ot deze maatregel besloten blllkbaar
wel
Wordt er niet veel meer tHd ver
knoeid met uitzendingen over de radio
*t1o mllns inziens geen enkele cultu-
-e'e of opvoedkundige waarde hebben'
Als er dan niet eens een maal pér
vilftien minuten disponibel ce-
-♦»ld kunnen worden In het belang
■•n duizenden Nederlanders die nog
-'"pds in het onzekere 'even over bet
"ot an hun verwanten die op deze ult-
"mdineen m'sschler hun lantstc hooo
hebben dan wordt het be-
denkelHk
Het heeft naar bet m!1 dunkt geen
nut als er van hogerhand on gewezen
wordt dat w11 aan om* peotorven hel-
d«n moeten danken t<»rw11l m«n ons
on een derreliike mnnl®- vooreaat
C vao "Enteren.
Biedt zwervende dieren
onderdak
In deze tijd van het jaar komen vele
van onze huisdieren niet meer terug. Ze
worden door de huisgenoten, zowel
groot als klein, zeer gemist. Vele van
hen vinden soms een ander kosthuis,
vaak ook niet. Als gedupeerde ln een
dergelijk geval zou ik willen voorstellen:
Laten wij deze zwervers tijdelijk onder
dak verschaffen en deze logé's melden
aan het asyl. Eigenaar en huisdier
zullen elkaar op deze wijze weer vin
den.
EEN DIERENVRIEND
Radio-programma
Hedenavond
HILVERSUM I: 19— Nieuws; 19.15
Orgelsonates van Bach19.30 Dit ls
leven; 19.45 Reg. uitz 20— Nieuws;
20.05 De gewone man 20 12 Vlooi,
violoncel cn plano: 20 30 Lijdensmedi
tatie: 2130 Omroepork.22 37 Actu
aliteiten; 22 45 Avondgebed; 23
Nieuws. 23 15—24.— Omrocpkamcrork
HILVERSUM II: 19— Radiostrip:
19 10 Kentucky Minstrels; 19.15 Ach
ter het voetlicht; 19 30 Zang en sa
menspel 19 50 Pianospel; 20Nieuws.
20 05 West Europees commentaar:
20.15 Bonte Dinsdagavondtrein; 21 30
Allerlei; 2135 Cllngc Doorenbos21.45
Buitenlands overzicht; 22Ik zou zo
graag; 22.25 Bijnamen in dc kamer
muziek 23— Nieuws, 23 1524
Gram. muz.
Morgen
HILVERSUM I 7— Nieuwil: 7 15
Ochtendgymnastiek; 7.30 BBC symph.
ork 7.45 Een woord voor de dag; 8
Nieuws. 8 15 Tc dcum laudamus. 8.45
Violoncel'en plano: 9.Bezoek bij
zieken: 9 30 Indianapolis symph. ork.;
10 35 Pianospel; 10.45 Herv. Mannenorga-
nisatie te Utr 11 30 Arthur Schnabcl:
12 Andre Kostcianetz; 12.30 Land
en tuinbouw; 12.33 Muzikaal Maand
blad; 13— Nieuws: 13.15 Orgelcon
cert; 13.45 Voor oude muziek; 14 15
Hcrv. Mannenorganisatic15.Om-
roepoTk 16.Arbeid in vt1e tilcf. 16 '5
Voor onze jongens en meisjes17.30
Busch strijkork 13.Onze Ncderl.
koren en korpsen- 18 30 Reg. uitz.
HILVERSUM II 7 Nieuws; 7 15
Gr.pl; 8— Nieuws; 8 18 Gr.pl.; 8 50
Voor 'dc vrouw; 9Beetho\*encon-
cert.- 10.Morgenwijding; 10.20 Onze
keuken 10 30 Als dc stofzuiger zwijgt
11— Pop non-stop progr., 12— Vin-
centlno; 12.30 Land- en tuinbouw;
12.33 Voor het platteland 12 38 Kili-
ma Hawaiians13.Nieuws13 15
Kalender. 13 20 Louis Levy: 14 Ge
sproken portretten, 14.15 Jeugdcon-
cert15.— Voor de kleuters; 15.15
Mensen, dieren cn dingen15.30 De
Regenboog; 16.— Roodborstjes; 16.15
Het stond in de krant; 16.45 Vragen
staat vrij: 17 15 The Ramblers; 17.45
Reg uitz.18— Nieuws; 18 15 Varia;
18 20 Jan Corduwenèr; 18.45 Pianoduo.
Naar het A.N.P. verneemt zal dc
Veiligheidsraad hedenavond ln tegen
stelling tot de aanvankelijke plannen
ck: Indonesische kwestie niet behan
delen. Dit zal eerst op dc zitting van
Dinsdag geschieden.
Duits componist op
huize „Gaudeamus"
in Bilthoven
Dezer dagen hebben wij, in Bilt
hoven, waar hij momenteel ver
blijft, een onderhoud gehad met
Wolfgang Fortner uit Heidelberg,
die zonder enige twijfel behoort tot
de belangrijkste componisten van
het huidige Duitsland. Vóór de oor
log reeds had hij internationale be
kendheid verworven. Zijn composi
ties werden gespeeld in Zwitser
land, in Frankrijk en ook in ons
land. De stad Berlijn beloonde zijn
verdiensten het vorige jaar met de
grote „Kunstpreis" en in Parijs had
men zoveel bewondering voor hem,
dat men hem het lidmaatschap
aanbood van een vooraanstaand
muzikaal genootschap, het „Comité
Roussel".
Wolfgang Fortner ls het geweest,
die bijzondere glans verleende aan
de internationale muziekdagen, die
vorige zomer voor de derde maal
in Darmstadt zijn gehouden. Van
het begin af heeft hij hieraan deel
genomen en zijn werk is van grote
betekenis geweest voor alle jonge
musici uit Duitsland zelf en uit
Duitslands westelijke buurlanden,
voor wie deze dagen inspirerend
hebben gewerkt. Hij heeft daar op
het muziekfeest te Darmstadt de
leiding gehad van de componisten
klas (het laatste jaar samen met
René Leibowitz uit Parijs) en bo
vendien zijn daar enige werken van
hem uitgevoerd, die zowel in de
Duitse pers als in internationale
muziektijdschriften zeer gunstig
zijn beoordeeld. Kortgeleden nog
heeft de bekende Amerikaanse
revue „Musical America" zich zeer
waarderend uitgelaten over een
nieuwe Symphonie, die hij in 1947
heeft geschreven, die in 1948 voor
de eerste maal ten gehore werd ge
bracht en die sindsdien overal in
Duitsland op de muziekprogram
ma's prijkt.
De betekenis van de muziekdagen
in Darmstadt kan men misschien
het beste duidelijk maken, door er
aan te herinneren dat zij het con
tact tussen jonge musici en compo
nisten uit verscheidene landen ten
zeerste hebben bevorderd. Dit is
ook de bedoeling geweest van de
„muziekweken", die in 1947 en
1948 op huize „Gaudeamus" in
Bilthoven hebben plaats gehad. Het
is dafcrom niet verwonderlijk, dat
Wolfgang Fortner en zij, die zich
op huize „Gaudeamus" zoveel moei
te hebben gegeven het hedendaagse
muziekleven te stimuleren, contact
met elkander hebben opgenomen.
Het vorige jaar werd de Hollandse
componist Henk Stam uit Bilthoven
naar Darmstadt uitgenodigd. Ko
mende zomer zal hij er", samen met
Hans Henkemans, opnieuw naar
toe gaan. En thans vertoeft Wolf
gang Fortner als gast op „Gaudea
mus", waar hij met de organisato
ren van het „Muziekpodium Gau
deamus" van gedachten heeft ge
wisseld over de hedendaagse mu
ziek en het scheppen van mogelijk
heden het internationale contact
tussen musici nog inniger te maken.
Hier op huize „Gaudeamus" hebben
wij Wolfgang Fortner ook ontmoet:
een intelligente man, die niet alleen
over muziek, maar over alle mo
gelijke culturele onderwerpen een
boeiend gesprek kan voeren en
wiens rustige grijze ogen daarbij af
en toe guitig schitteren achter zijn
brilleglazen.
Verwachtingen
Wolfgang Fortner vertelde ons,
dat hij van internationale muziek
dagen, zoals die in Bilthoven en
Darmstadt al gehouden zijn, de
grootste verwachtingen had. Over
het werk, dat het muziekpodium
„Gaudeamus" de afgelopen jaren
heeft verricht, zei h\j, dat hij, voor
zover hij dat had gevolgd en voor
zover hij daarover kon oordelen,
daarvoor grote bewondering en
sympathie had. Naar zijn mening
viel er tussen Darmstadt cn Heidel-
berg dit belangrijke verschil te con
stateren, dat in Duitsland meer het
accent was gevallen op het muziek
onderwijs en de concerten voor een
groot publiek, in Bilthoven daaren
tegen de grootste waarde had ge
hecht aan uitvoeringen voor een
kleine schare van muzikaal ge
schoolden en het organiseren van
studiemiddagen voor de jonge com
ponisten onder elkaar. In de toe
komst zal men ook in Darmstadt
hieraan meer aandacht schenken.
De heer Fortner heeft tijdens zijn
verblijf in Bilthoven ook een con
cert gegeven, waarop Herman
Scheij zijn Shakespeare-liederen
heeft vertolkt. Over dit concert
hebben wij reeds uitvoerig in ons
blad geschreven. Binnenkort zal het
opnieuw worden uitgezonden via de
microfoon van de N.C.R.V. Donder
dag a.s. organiseert de sectie Hol
land van de „International Society
for Contemporary Music" een con
cert in Amsterdam, waarop het
Amsterdams strijkkwartet Fortner's
„Derde Strijkkwartet" zal uitvoe
ren. Tijdens het weekeinde var\ 12
en 13 Maart zal op huize „Gaudea
mus" een ontmoeting plaats vinden
tussen Fortner en enige jonge Hol
landse componisten.
Over het muziekleven in het
tegenwoordige Duitsland zei Fort
ner onder andere, dat het zich
langzaam herstelde van de wonden,
die het door twaalf jaren Nazi-dic
tatuur waren toegebracht. Ander
zijds echter, zei hij, staat het Duitse
publiek thans, juist omdat he zo
lang van de wereld afgesloten is
geweest, zeer open voor buiten
landse muziek, zodat men, ondanks
de vele moeilijkheden, beweren
kan, dat er voor muziek in Duits
land zeer veel belangstelling be
staat. Voor die Duitse componisten,
die zoals hijzelf, ondanks de tegen
werking van Herr Goebbels, het
componeren niet hebben kunnen
laten en thans met hun scheppingen
voor het forum komen, is dat een
verheugend iets. Het is niet zonder
betekenis voor het Duitse muziek
leven en evenmin voor dat van de
gehele wereld.
Tegen werkloosheid
grote werken
Uit de memorie van antwoord aan
de Eerste Kamer die de minister van
Economische Zaken publiceerde,
stippen wij de volgende punten aan:
In verband met dc groeiende
werkloosheid wordt een l(Jst van gro
te openbare werken opgesteld. Dc
uitvoering daarvan moet dienen om
een verdere stijging der werkloos
heid op tc vangen.
Binnen Benelux-verband zullen in
Belgie, Luxemburg cn Nederland ra
den van advies in het leven worden
geroepen, waarin zowel werkgevers
als werknemers-vertegenwoordigers
worden opgenomen.
In voorbereiding is ccn interdepar
tementale commissie voor de mid-
denstandspolitiek. De minister blijkt
van mening, dat een sanering van de
middenstand bevorderd zou worden
door een straffere organisatie van de
ze groep.
De minister zal niet dulden dat de
prijzen van goederen die voor het le
vensonderhoud van groot belang zijn,
kunstmatig hoog worden gehouden.
De opheffing van bepaalde rijks-
bureaux is in de huidige omstandig
heden nog niet mogelijk.
Er wordt een onderzoek ingesteld
naar dc maatregelen die getroffen
moeten worden om de electricitcits-
voorziening in de komende winter te
verzekeren.
De mogelijkheid van het verstrek
ken van meer papier aan dc dagbla
den wordt ernstig onder het oog ge
zien.
De N. C. R. V. zal Maandag
middag 14 Maart a.s. van 14.35
15 uur een aantal liederen, door de
Zwitserse Zangvereniging „Rics-
bach" op haar tournee door Neder
land in Januari j.l. gezongen, uit
zenden.
De zangnummers, w.o. de jodel-
llederen, werden in de N. C. R. V.-
Studio op de plaat vastgelegd.
75
WIJ hebben nogal honger, die
eerste dag in de schuilkelder
van Hannover. Sommige Duitsers
hebben medelijden met ons en hel
pen. Reeds de eerste nacht, zodra
we liggen, komt een vrouw infor
meren. waar we vandaan komen.
Wim. die nooit erg spraakzaam is,
weet. dat ik wel zal antwoorden en
gaat slapen. Ik sta op en vertel
naar urenlang in voorzichtige be
woordingen, wat ons overkomen is.
Ik vergeet niet er vooral nadruk
kelijk op te wijzen, dat we totaal
geen eten hebben en weet haar
daarmee zo te roeren, dat er de
volgende morgen voor ieder van
ons een snee brood met boter klaar
ligt.
Aanvankelijk ziet het er naar uit,
dat dit alles is voor de hele dag.
maar Hoeben. die een zesde zintuig
heeft voor het opsporen van eten,
vertelt me. dat de N.S.V. (een Na
zi-weldadigheidsorganisatie) de vo
rige dagen brood en soep heeft uit
gedeeld cn dat er een kleine kans
bestaat, dat ze dat vandaag weer
zullen doen.
""N
Ons feailleton
Ik vind die mededeling belang
rijk genoeg om de N.S V -kwartie
ren in bunker nummer drie met
meer belangstelling te bekijken dan
tot dusver. De organisatie is ge
vestigd in een paar kamers, waar
van de eerste een soort bureau, de
tweede een zitkamer voor het per
soneel en de derde een kamer voor
moeders met babies is. Ik besluit
de leeuw in zijn hol aan te vallen.
Het is hoog tijd, dat er iets gedaan
wordt. Er moet dan maar weer eë!i
hartbrekend sentimenteel verhaal
over ons lijden worden verteld
Daar ik in de waarde van aan
schouwelijk onderwijs geloof, neem
ik Wim mee. die zonder moeite in
tranen kan uitbarsten. En dat is bij
zijn algehele physieke uitputting
niet eens zo vreemd. Zo gaan we
samen de kamer in, terwijl de an
deren ons met hun gebeden bege
leiden.
„Was wiinschen Sie?"
Ik sta tegenover een jong meisje
met een rond gezicht. Zij is naar
schatting vijf en twintig jaar, zit
achter een bureautje, bedekt met
formulieren en papieren en heeft in
haar ogen die onaangename, harde
blik van vastberadenheid, die goe
de Parteileden eigen is.
„Fraulein. ik zou u willen vragen
of we hier wat te eten kunnen krij
gen. Mijn vriend en ik zijn uitgeput
en we hebben in lange tijd geen
behoorlijk eten gehad. We staan
aan de grens van verhongering."
„Heeft u geen Marken, geen
geld?"
„Geen van belde. Fraulein!"
„Dat moet uw eigen schuld zijn.
Ik denk. dat we niets voor u kun
nen doen!"
Ik werp een blik op Wim. Hij
ziet er bleek en wanhopig uit.
„Kijkt u mijn vriend eens aan,
Fralein. Doet u tenminste iets voor
hem. Hij kan nauwelijks op zijn
benen staan. Hij is nog zo jong.
Alstublieft. Fraulein. ofeh moet
ik zeggen Gnadige Frau?"
„Neen. Frëulein!"
(Wordt vervolgd)
Scheepstijdingen
Aagtekerk. R'dam—Sydney 6 Mrt v
Port Soedan; Agamemnon. 6 Mrt van
Aruba n Moracalbo; Albirco. Buenos
AiresR'dam. 5 Mrt v Rio dc Janeiro;
Alblasscrdilk, R'dam Goifshavcn 5
Mrt te Antwerpen; Aldabl. R'dam
Buenos Aires 6 Mrt te Rlo de Jnnelro:
Algenlb. Babla—Antwerpen 6 Mrt te
Las Palmas; Almkerk. 0 Mrt v Syd
ney te Melbourne; Aludra. R'dam—
Pcrzlscho Golf 5 Mrt v Genua; Am-
stelkcrk. A'dam—West Afrika pass fl
Mrt Finlsterre Blommersctljk, R'dam
—New York pass 6 Mrt Lizard: Bosch-
fontein. A'damKaapstad 6 Mrt van
Southampton; Coram 5 Mrt v Houston
n Mobile. Congostroom. A'damWest
Afrika 5 Mrt v Antwerpen; Corilla (t).
5 Mrt v Socrabaya n Baïlk Papan;
Dclfshavcn. 7 Mrt v Dakar tc Sassnn-
drn. Dordrecht R'dam—West Afrika
pass 5 Mrt Finlsterre: Dutvcndllk. Van
couver—R'dam 5 Mrt v Las Angelos;
Esse R'dam, 5 Mrt v Aruba n R'dam;
Gadila (t). Fahaheel—Havre 6 Mrt te
Suez; Grootckcrk. A dam—Bclra 6 Mrt
v Genua; Java. A'dam—Java 5 Mrt te
Port Said; Jobshnven. 6 Mrt v Tabou
n Grandhnssam; Johan van Oldenbar-
nevel: Java—A'dam pass 0 Mrt Oucs-
sant; Kcdoe. R'damJava 7 Mrt te
Marseille; Kelbcrgcn. 6 Mrt v Savona
to Sfax; Kcrtosono. Java—New York 6
Mrt v Colombo; Kota Intcn R'dam—
Java pass 6 Mrt Dondrahead; Laren-
berg. A'dam—West Afrika 6 Mrt tc
Lissabon; Lnurenskerk. R'damCal
cutta 7 Mrt te Genua; Lcmsterkerk.
Bombay—R'dam 5 Mrt tc Port Said;
Limburg 5 Mrt v Socrcbaya tc Bata
via; Lutterkcrk. R'dam—Perzische Golf
pass 0 Mrt Gibraltar; Markclo. A'dam
—Oost Afrika pass G Mrt Burlings;
Meerkerk. JapanR'dam 6 Mrt te Su
ez. Nestor. A'damTanger pass 5 Mrt
Ouessant; Noordam. 5 Mrt v New York
n R'dam via Southampton. Oranje.
A'dam—Java pass 5 Mrt Gibraltar;
Oranjefontcin. Eclra—A'dam 5 Mrt to
Barcelona: Overijsel. 5 Mrt v Tacoradl
n Middlesbro, Pericles. A'dam—Chill 5
Mrt v Curacao; Roeblah. 7 Mrt v Bal
timore te Adam; Rondo. JavaNew
York G Mrt te Suez; Rijnland. Buenos
AiresA'dam 6 Mrt v Rio Grande; Sa-
lawatl. Java—A'dam 5 Mrt te Suez;
Slnabang. R'dam—Java 6 Mrt te Bona
verwStad Alkmaar. 6 Mrt v Lou-
renzo Marquez n Bclra; Stad Arnhem,
G Mrt v A dam te Danzlg; Stad Dor
drecht. 5 Mrt v Huclva n R'dam; Stad
Maastricht. G Mrt v R'dam te Genua;
Straat Malakka. 7 Mrt v Saigon te Ma
nilla; Tablnta. 7 Mrt v Socrabaya te
Batavia; Tegelberg. Hongkong—Rlo de
Janeiro G Mrt te Durban. Telamon. 6
Mrt y Punta Cardon teN®wYork; Tcr-
nate. R'dam—Java 5 Mrt tc Singapore;
TJibesar. 6 Mrt v Socrabaya n Zambo-
nnga; TJlkampek. 5 Mrt v Buenos Ai
res n Montevideo; Tjimenteng. G Mrt
v Kobe n Yokohama; TJisadanc. fi Mrt:
v Macassar te Soerabaya; Tiberius. G
Mrt v Paramaribo n Curacao; Van Os.
t3de. G Mrt v Maracaibo n Kingston;
Wcsterdam. R'damNew York pass 6
Mrt Lizard. Wieldrecht (t). 6 Mrt van
Abadan n Mombassa; Zijpenberg. 6 Mrt
v Bona n IJmuiden; Alcynous. 4 Mrt
v Macassar te Liverpool; Bantam. Rot
terdamHouston pass 5 Mrt 18 u. Ber
muda; Borneo 5 Mrt v Manlllc nanr
Cebu; Mataram. 6 Mrt 12 uur v R'dam
te Antwerpen; Mclampus. 28 Fcbr van
New Orleans n New York; Schle. 5
Mrt v Mfiracalbo n Mobile. Southmoor
(Charters G Mrt 14.30 v Port Said n
Bahrein; Waterman, R'dam—Batavia
pass 6 Mrt 11 uur Point de Gallc; Wel
tevreden. R'damJava pass 6 Mrt 24
uur Perim; Zaan. 6 Mrt v Delfzijl tc
Gdansk; Zeeland, R damBatavia. 5
Mrt te Singapore; AardUk. Java—New
York 4 Mrt tc Penang; Alblasscrdljk,
R'damMobile pass G Mrt Ouessant;
Akkrumdók. R'dam—Tampa 7 Mrt op
450 mijl Zd West v Land's End: Alcor,
6 Mrt v Rio Grande te Porto Alcgre;
Alcyone. 6 Mrt v R'dam te Hamburg;
Aigenlb. BahiaAntwerpen 6 Mrt van
Las Palmas; Amsteldijk. Java—New
York 7 Mrt te Suez; Andijk. 7 Mrt v
Port Arthur tc Mobile. Blijdendijk. 5
Mrt v Baltimore te Norfolk; Bolssc-
valn. Buenos Aires—Japan 7 Mrt v
Zanzibar te Tamatavc verw.; Buys
Ballot. 6 Mrt v Curacao n Antwerpen;
Ceram. 7 Mrt v Houston te Mobile;
Gadila (t). FahaheelHavre 7 Mrt v
Port Said. Lievevrouwekerk. Colombo
R'dam 6 Mrt v Mossawa. Loosdrecht.
R'dam—Saffl pass 7 Mrt Ouessant;
Malvina <t). 7 Mrt v Genua n Land's
End; Mentor. 7 Mrt Haifa te Tel
Avlv; Nieuw Amsterdam 7 Mrt van
New York te Cape Haiticn; Oranje-
fontein. 6 Mrt v Barcelona n Genua;
Pericles. A'dam—Chili 7 Mrt le Cris
tobal; Polyphemus. A'dam—Java 6 Mrt
van Suez. Pr. Fred. Hendrik. Esbjcrg
Malaga pass 6 Mrt Ouessant; Ridder
kerk. Sydney—R'dam pass 5 Mrt Gi-
braitar.Salawatl. Java—A'dam. 6 Mrt
v Port Said: Socrates. Corral—A'dam
7 Mrt tc Antofagasta; TJIpanas. 3 Mrt
v Bombay tc Hongkong
In Oosterbeok is een kindje van
twee maanden verbrand, doordat er
kortsluiting ontstond ln een elcctrisch
verwarmde deken.
