GUIDO GEZELLE stierf vijftig jaar
geleden
KINDERROOF
Radio - verslaggevers maken
soms lange dagen
in Griekenland
Klokkenmakers
kunst
Kimsf in het korf
Erger dan onder de Duitsers
Snelle wagens van de Radio Unie
rijden door het hele land
VIJFTIG jaar geleden stierf de grote Vlaamse dlch-
ter Guido Gezelle. Van hem zal men zeker niet
kunnen zeggen, dat hij het gemakkelijk gehad heeft
in zijn leven. Als zoon van een tuinman werd h\j in
1830 in Brugge geboren. Het gezin Gezelle verkeerde
In een zekere welstand, zeker wanneer men de meer
dan slechte economische toestanden in aanmerking
neemt, die in de jaren in Vlaanderen heersten.
VADER GEZELLE was een levenslustig man. wiens
hoofd vol wereldwijze spreuken zat, die de klei
ne Guido van hem leerde. Guido die zijn uitheemse
haam te danken had aan zdjn peettant.e. een bloed
verwante van de heer van zijn vader was vaak
•riflbij hem, wanneer hij aan het werk was in de boom
gaard. Zo leerde de jongen al heel vroeg het schone
In de natuur kennen, dat later de grondtoon werd van
fovele zijner gedichten. Hij was wat stil en schuch-
vjer en leed aan hoofdpijnen, ijiaar kon temidden van
Jziin schoolmakkers uitbarsten in een niet te berede-
ïlnêren vrolijkheid. Al spoedig bleek, dat hij bijzonder
•3gced kon leren en hij zou priester worden. Zijn vader
jiorid hem naar het college in Brugge. Door de misluk-
.Tj&iri - van de oogst twee maal achter elkaar, in 1845
3én 1346. kon vader Gezelle de studie echter niet lan-
."grr betalen. Gelukkig wist de overste van het semi
narie in Roeselare een schikking te treffen: de jonge
Gezelle kon bij hem zijn studies voortzetten, als hij
het baantje van portier van de school aannam.
Portier en dichter
S Zo verlietde toekomstige priester op zestienjarige
tteftijd het ouderlijk huis. Door zijn betrekking van
portier, allesbehalve een sinecure, kwam hij buiten
zijn eigen kringetje.' Hij sprak met voerlui, werklie
den en boeren. Hij leerde de eenvoud van het dage-
Bjks leven en de eenvoud van de taal. Zijn mede
leerlingen. gemoedelijke Vlamingen, zagen niet laag
op hom neer, in begaafdheid stak hij boven de mees
ten uit. Door de Engelse leerlingen leerde hij naast
dc- klassieke talen voortreffelijk Engels spreken. Als
volwassen man sprak hij vijftien talen, o.a. het Fries.
Zijn vrienden mochten hem graag om zijn eenvoud;
hij maakte menig gelegenheidsgedicht voor hen. Toch
voelde hij zich ook reeds vroeg aangetrokken tot de
serieuze poëzie. Tussen zijn schoolwerk vond men zijn
eerste werkelijke gedicht, „Die Mandelbeke", dat hij in
2648 schreef:
.afijWaerom, droeve Wilgenboom, staat
gij op den Mandelstroom?
sj^aerom laat ge Uw lange takken
tot in 't koele water zakken?
f Het was oorzaak, dat hij werd toegelaten tot het
oot-seminarie in Brugge.
Leraar cn dichter
In 1854 werd hij tot priester ge-
vijd. Zijn eerste verzen waren ge
schreven in deftig Nederlands, naar
trant van Bilderdijk. maar door
n onafgebroken studie van het
Vlaams verrijkte en verinnigde hij
taal. Het Vlaams gold in de
kringen als iets minder
en tegen deze opvatting
Gezelle in het geweer,
drie jaar in het klein
te Roeselare. waar hij ook
van zijn studiejaren had
leraar in boekhouden
natuurwetenschappen was ge-
Het graf van Guido Gezelle te Brugge
weest, mocht hij les geven in de
klassieke en moderne talen en in
de poëzie. In deze speciale functie
ontplooide hij zijn geniale gaven als
leraar. Instinctief week hij af van
de gebruikelijke onderwijsmethoden.
Hij leerde de jongens het schone en
levende van een taal, vooral van het
Vlaams. Hij schreef gedichtjes voor
hen en wekte hen op, hetzelfde te
doen door hem in de vacanties
brieven-op-rijm te sturen. Tussen de
jonge leraar en zijn leerlingen ont
stond een vriendschapsband, vol
komen vreemd voor een opvoedings
instituut. Tot zijn begaafdste leer
lingen behoorde de later eveneens
als dichter bekend geworden Hugo
Verriest. Vele gedichtjes uit „Ge
dichten, Gezangen en Gebeden" zijn
de blijvende bewijzen van deze ge
lukkige jaren. Zijn collega's waren
jaloers op zijn populariteit en ver
weten hem niet geheel ten on
rechte dat hij onvoldoende reke
ning hield met de reële eisen,
die op een examen worden gesteld.
In 1859 werd hem het onderwijs in
de dichtkunst ontnomen. Het viel
hem zeer zwaar, de oude. vertrouw
de omgeving te verlaten, maar het
jaar daarop vertrok hij naar Brugge,
om leraar in de wijsbegeerte te wor
den aan het Engelse seminarie voor
missionarissen. De miskenning Van
zijn idealen zijn „Gedichten. Ge
zangen en Gebeden" vonden geen
genade in de ogen van de critici
bracht hem zo'n zware slag toe, dat
zijn dichtersstem twintig jaar lang
niet meer gehoord werd.
Weliswaar is het prieterschap
haast niet verenigbaar met de car
rière van een beroemd en
geëerd litterator, maar de
tegenstand, die hij ont
moette deed hem twijfelen
aan zijn roeping, de Vlaam
se taal een plaats te be
zorgen naast de Franse.
Toch heeft hij ook in deze
jaren veel gedaan voor de
verbreiding van zijn taal.
Nadat hü in 1865 onder
pastoor van de St. Wal-
burgisparochie was gewor
den, richtte hij met een
Engelsman het volkstijd
schrift „Rond de Heerd"
op. Niettegenstaande zijn
omvangrijke, parochiale ar
beid. heeft hij kans gezien,
dit blad enkele jaren bijna
geheel alleen te leiden.
Practisch aangelegd was
hij echter in het geheel
niet en financieel kon hij
zich niet staande houden.
Ziek en uitgeput verliet hij
Brugge; door bemiddeling
van een vriend kon hij on
derpastoor worden in
Kortrijk. Daar kreeg hij
de rust, die nodig was om
de dichtersdrang weer
wakker te roepen. Reeds
een jaar na zijn verplaat
sing kon hij schrijven: „Ik
voel als dat mijn tong her
leeft en dat mijn tong
weer blijdschap heeft". In
1881 stichtte hij het blad
voor taalonderzoek „Lo-
quela", van jaar tot jaar
werden zijn gedichten tal
rijker. Nog in 1881 versche
nen drie maal „XXXIII
Kleengedichtjes. in 1886
volgde de voortreffelijke
vertaling van Longfellow's
„Hiawatha", in 1888 een
vergrote uitgave van
„Kerkhofblommen" en in 1893 en
1897 twee grote verzamelingen:
„Tijdkrans" en „Rijmsnoer om en
om het jaar". De maanden verliepen
en werden jaren, die hij in diepe
deemoed doorleefde, genietend van
de natuur, meetreurend met de som
berheid van de kille winter, tot de
lente kwam. Het zijn de verzen van
de man, die niet meer zoekt, maar
zijn weg gevonden heeft: Hooger als
mijn ogen dragen, De navond komt
zo stil. Als ge naar het koren luis
tert, Naj a ars ver wen. Abeelenbomen.
Doctor honoris causa
In die jaren kwam. ook de erken
ning. Steeds meer stonden op, om
naast hem te strijden voor een eigen
Vlaamse taal en cultuur. De stu
dentenbeweging ontstond, nieuwe
bladen verschenen, die om zijn me
dewerking verzochten, nieuwe ge
nootschappen werden opgericht, die
hem vroegen lezingen te houden. In
1896 werd hij doctor honoris causa
aan de Leuvense universiteit. Enkele
maanden voor zijn dood in 1899 nog,
werd hij overgeplaatst naar een En
gels vrouwenklooster, wederom in
Brugge, het stadje waar hij ook ge
boren werd. Voor zijn begrafenis
bestond overweldigende belangstel
ling.
Onlangs heeft prof, dr. F. Bauer,
hoogleeraar in de Nederlandse en
algemene letterkunde te Gent,
gastcolleges gehouden en gespro
ken over „Guido Gezelle en de
Dood", de betekenis schetsend van
de dichter voor de culturele verhef
fing van zijn geliefd Vlaanderen.
Een Amerikaan heeft voor een
bedrag van tussen de 25.000 en
30.000 dollar een te Genève vervaar
digd horloge gekocht, dat waar
schijnlijk op éen na het ingewik
keldste ter wereld is.
Aan de ene zijde kan men de tijd
aflezen in uren, minuten en secon
den benevens het tijdstip van zons
opgang en zonsondergang. Verder
vindt men aan die zijde een kaartje
van net uitspansel, waarop de ster
renbeelden zijn aangegeven.
Aan de andere kant zit een slag
werk. dat de tijd op de minuut af
aangeeft, een wekker en een kalen
der. Voorts kan men er de schrik
keljaren en de phasen van de maan
op aflezen.
Het ingewikkeldste hoTloge ter
wereld werd vervaardigd door de
Zwitser Charles Piquet. Tijdens de
Duitse bezetting van Parijs werd
het uit de étalage van een Parijse
winkel gestolen en het is nooit te
ruggevonden. Behalve alles wat
men op het Geneefse uurwerk kan
waarnemen geeft dat van Piquet
o m. nog aan de nachteveningen en
de jaargetijden. Bovendien zijn er
een thermometer, een hygrometer,
een barometer en een compas inge
bouwd.
In Luzcrn zal van 10 —28 Augustus
een groot lnternationaal-feest worden
gehouden. Bruno Walter cn
Furt wangier zullen daar dirige
ren De Amerikaanse zangeres
Winifred H e i d t. die een tournée
door ons land maakt, is hier ziek ge
worden In Wupperthal zal een grote
tentoonstcllin van werken van dè be
roemde Duitse schilder Paul K 1 c c
worden gehouden De Dordtse muziek
gezelschappen zullen van 22—27 April
een muziekfeest geven De K i 1 1 m a
Hawailans zullen een tournee door
Zwitserland maken De Oxford-uni-
verslteit zal Thomas Mann het
ere-doctoraat verlenen In „Het Prin
senhof" te Delft komt een grote ex
positie van kunstschatten uit de Elzas
Prof. Schar ow. directeur \an
de Italiaanse toneelschool ..Li
bera Accademia" te Rome zal
de voorstelling van Maxim Gorki's
„Nachtasyl", dat het Nederlandse ge
zelschap „Comedia" gaat opvoeren,
regisseren Sir Alexander Kor-
d a heeft de crisis ln dc Engelse film
industrie zeer ernstig genoemd Het
Oudenbossche mannenkoor bestaat dit
voorjaar veertig jaar Dc kunstschil
der Jan Visser wordt 18 Maart
70 Jaar Churchill's gedenk
schriften komen ln aanmerking voor
de Amerikaanse Gutenbergprijs
(10.000 dollar). Ook Eisenhowers
boek ..Kruistocht ln Europa" wordt
genoemd.
(Van een bijzondere medewerker)
„Ik lees in Griekse pacdagogische tijdschriften lange verhandelingen
over de verbetering van het onderwijs in het oud-Grieks en ik denk: Het
ware beter, als alle krachten gebruikt werden om de Griekse kinderen,
die naar Slavische landen ontvoerd z(jn. terug te halen: oud-Grieks kan
wachten, deze kinderen niet. Ik lees over dc herbouw van Griekse steden
en ik denk er aan. dat 21.000 kinderen daarvan niet zullen genieten, om
dat zü in kampen zitten in vreemde landen" zo zegt de Leidsc hoog
leraar in dc Griekse taal- cn letterkunde, mevrouw prof. dr S. Antonia-
des. en zij voegt er openhartig aan toe: „net is misschien een obsessio
van me. maar ik moet over deze kinderen spreken."
■xt» xi *i o, t om als onder dc nazi's, die speciale
„Niet huilen, Stalin
is een lieve oom"
Op stap met de reportagedienst
Als zij dat doet, klinkt het eigen
lijk als een oud bekend verhaal. Wat
nu in Griekenland gebeurt, verschilt
in geen enkel opzicht van wat cr
onder de nazi's gebeurde. Ja toch:
er is één verschil: de noorderburen
van Griekenland doen het op veel
groter schaal.
In de zomer van 1940 lokte Seyss-
Inquart met zoet gefluit Nederlandse
kinderen naar Oostenrijk; anderhalf
jaar geleden lokten de guerilla's
langs vriendschappelijke weg de kin
deren uit de dorpen weg: Ach. de
kinderen zitten hier zo in het strijd
gewoel, laten wij hen toch brengen
naar streken, waar zü rust en veilig
heid kennen cn goed gevoed worden
Even lieten de ouders zich verlok
ken, maar al heel spoedig kwam het
tweede stadium: Er werd paniek ge
zaaid in een dorp en te midden van
die paniek werden de kinderen weg
gehaald. Ook deze truc had men snel
door en daarop volgde het open en
brute geweld; de vaders werden ver
moord, de moeders werden als zij
jong cn mooi waren ook meege
nomen en dan konden dc kinderen
niet anders dan meetrekken. Wie
probeerde te ontsnappen, werd „auf
der Flucht crschosscn."
Maar waarom willen de Slaven de
kinderen wegslepen? Het gebeurt
werkelijk niet uit pure naastenlief
de, uit zorg voor het welzijn van de
arme stakkers. Neen, het is wedcr-
Het huisje te Brugge, waar de grote Vlaamse dichter gehorer- werd, i
thans ingericht als Gezelle-museum
(Van onze verslaggever).
TWEE koppen dampende chocola, in een stille, kille keuken.
Er lagen achttien uren tussen die twee koppen. Wij dronken
er een 's morgens om zeven uur, vóór we de koude buitenlucht
in gingen en één om een uur 's nachts, toen wij moe en rillerig
weer thuis kwamen. In de tijd daar tussen reden we ongeveer
acht uur lang in een auto door half Nederland. We dronken
koffie „Bij Sjefke" in Roermond, aten patatten „Chez Matthieu"
op hét Vrijthof, kropen door onderaardse gangen en klommen
boven op de St. Pietersberg bij Maastricht.
tuur in Hilversum wordt beheerd
door de Nederlandse Radio Unie en
dat het technische personeel ook
in dienst staat van deze overkoe
pelende organisatie. Wil een om
roepvereniging een reportage ma
ken, dan stelt de „Unie" een wa
gen met technische bemanning ter
beschikking. De omroepvereniging
levert zélf de reporter. Een techni
cus gaat aus bijvoorbeeld de ene
dag op stap met Jan de Troje van
de VARA en de volgende dag met
Peter Koen van de NCRV. Men
ziet, de tegenstellingen bij de ra
dio zijn niet zo scherp meer als
vroeger, gelukkig!
Dinsdag zijn wij ruim vierhon
derd kilometer met een reportage-
ploeg meegereden, van Hilversum
naar Maastricht en terug. Wij wa
ren de gast van de AVRO-reporter
drs. Herman Jonker, de
technici N. Vermaak en B. Harbers
en de chauffeurs J. Verdijk en L.
van Weegen. Onderweg hoorden
we van de heer Jonker tal van
bijzonderheden ovei zijn prachtige,
maar vaak zo moeilijk beroep.
Het valt niet mee
Hoe moeilijk het is, voor de
vuist weg le vertellen wat men
vóór zich ziet gebeuren, kan
iedereen gemakkelijk onder
vinden. Gaat U eens thuis voor
het raam staan en probeert U
vijf minuten maar onder
woorden te b.cnpen wat U
buiten ziet. ook als er niets
voorbij komt!
Tja, dat valt niet mee. Maar hoe
denkt U. dat de reporter met zijn
handen in 't .iaar zit. als hij de
toespraak, die b.v. de Koningin in
eon of ander dorp houdt, op de
plaat wil vast leggen cn de repor
tage-wagen ken niet verder, om
dat door d" drukte het verkeer is
•'astgelopen?
In der°el'ike gevallen komt Jjm
vaak toch nog nèt op tijd. Dat
Speelt U thuis eens
voor reporter
Misschien hebt U het toeval
lig gehoord. Donderdagmiddag
van 14.00 tot 14.20 uur was er
op Hilversum I een radio-re
portage over de N.V. ENCI, de
„Eerste Nederlandse Cement
Industrie" te St. Pieter bij
Maastricht. En Woensdagavond
zond de R.O.Z., de Regionale
Omroep Zuid, een klankbeeld
uit over de Limburgse Volks
buurthuizen. Dat duurde ook
twintig minuten. Voor die in
totaal veertig minuten radio
zijn Dinsdag vijf man uit Hil
versum een lange, lange dag
„op reportage" geweest. En wij
gingen mee.
U kent ze wel, die snelle, grijze
wagens, met de blauwe letters
N.R.U. en het bordje „Radio" voor
op. Ze komen in de grote steden,
maar ook in de meest afgelegen
dorpen en gehuchten, in kerken,
concertzalen, op voetbalvelden en
overal in het land. waar belangrijk
of interessant radio-nieuws te
halen valt. De N.R.U., de Neder
landse Radio Unie, heeft negen van
die wagens. Er zijn zes gi-ote „lijn-
wagens", met behulp waarvan b.v.
kerkdiensten en concerten direct
kunnen worden uitgezonden cn
drie kleine wagens, die voorzien
zijn van opname-apparaten. Zo'n
kleine wagen is bemand met een
chauffeur rn een radio-technicus.
De chauffeur is zodanig opgeleid,
dat hij de technicus kan assisteren
met het opstellen van microfoons,
het uitleggen van kabels e.d. Een
enkele maal kruipt de radio-ver
slaggever wel achterin, maar op
lange reizen r:jdt hii in het alge
meen mee in een personenwagen
De lezer weet w^arsch»»nl"k dat
de gehele technischt radio-appara-
BOVEN OP DE ST. PIETER geeft
drs. Herman Jonker zijn indruk
weer van de cementfabriek temid
den van het golvende Limburgse
land. Chauffeur J. Verdijk, met de
microfoon, wandelt steeds met de
reporter mee. Links de vier beton
nen schoorstenen van de ENCI.
Men ziet duidelijk, dat een deel van
de St. Pieter al tot cement ver
werkt is
geluidseffecten. Bovendien werd
('s avonds, van acht tot half tien!)
het klankbeeld vervaardigd in het
Maastrichtse buurthuis. Hieraan
werkte Herman Jonker niet
mee maar wel de technische
ploeg van de Radio Unie.
De ENCI-reportage stond onder
leiding van drs. Jonker, die ook
chef van de afdeling Gesproken
Woord van de AVRO is, maar zij
werd niet door hem alleen ver
vaardigd. Het initiatief was dit
keer uitgegaan van Jacques Heet-
man, die omroeper is van de R.O.Z.
en tevens correspondent voor het
Zuiden van de AVRO-reportage-
dienst. Hij was het, die een deel
van de voorbereidingen trof cn de
vraaggesprekken leidde.
Allemaal „bandjes"
Des avonds cm zes uur sneed
de technicus, die evenals alle
andere medewerkers, rammel
de van de honger, zijn laatste
bandje. Hij had er bij elkaar
een Stuk of twintig: het doffe
gerommel der cementmolens,
het gieren der kranen en grij
pers. het fluiten van het loco
motiefje, dat de kipkarren met
„mergel" van de berg naar de
fabriek vervoert.
Ook „nam" hij het ijzige blazen
van de wind boven op de berg, de
inleiding van geologisch doótoran-
dus Herman Jonker, de vragen van
Jacques Heetman en de antwoor
den en uiteenzettingen der be
drijfsleiders. Het monteren van de
aardigste momenten op de platen
tot één vlotte reportage van twin
tig minuten, zou in de studio ge
beuren. Met de reportage ter plaat
se was men klaar, elf uur na het
vertrek uit Hilversum. Toen stond
nog het klankbeeld in Maastricht
(voor de R.O.Z.) op het program
ma en.... de (koude) terugreis
heeft hij dan te danken aan de
handigheid en formidabele rij
kunst van zijn chauffeur. Van dc
technicus is de reporter even zeer
afhankelijk. Deze blijft namelijk,
als men eenmaal op het „operatie
terrein" is aangekomen achter in
de wagen, bij zijn apparaten. Via
een microfoon en een soms wel
honderd meter lange kabel, houdt
hij contact met zijn teamgenoten.
Nu duurt het wel eens erg lang,
voor men iemand, die geïnter
viewd moet worden, voor de mi
crofoon heeft. Ook dón mag de aan
dacht van de technicus niet ver
slappen. Hoort hij plotseling het
commando: „Attentie, opname vijf
tellen van. nu!", dan moet alles
klaar zijn voor het „snijden" van
de plaat.
Van de achttien uur, die de ra
dio-reporter Dinsdag onderweg
was, had hij er alleen al acht no
dig om heen en weer te l ijden.
Een goed uur werd gebruikt voor
de middag- en avondmaaltijd. De
overige tijd. die niet aan opnamen
werd besteed, was nodig voor het
bezichtigen van de fabriek, het
beklimmen van de St Pieter en
andere voorbereidingen, als het
arrangeren van vraaggesprekken
met directie en bedrijfsleiding van
de ENCI en het beoordelen van
IN DE REPORTAGE-WAGEN. Dc
technici N. Vermaak en B. Harbers
bezig met het „snijden" van een
opname. Er zijn twee plateaux,
schokvrij in dc wagen gemonteerd.
Op één plaat (aluminium met een
waslaag overdekt) kan men drie
minuten snijden en dan zonder
onderbreking over gaan op het
tweede plateau
naar Hilversum, tweehonderd kilo
meter!
Kunt U zich voorstellen, dat alle
medewerkers zich eèrst even te
goed deden aan patat-frites met
knakworst „Chez Matthieu" op het
Vrijthof? En dat die tweede kop
dampende chocola ons zo uitste
kend smaakte, toen we 's nachts
om één uur thuis kwamen?
A propos. Ook de technicus en
de chauffeur (hulptechnicus) van
de reportagedienst staan bij bij
zondere gelegenheden vlak bij de
Koningin. Of tussen de boeren, als
er een belangrijke paardenkeuring
is. Van hun arbeid hangt het wel
slagen van een opname wel haast
even zeer af als van de activiteit
en de bekwaamheid van de radio
reporter. Denk daar nog eens aan
lezer, als ge Zondagmiddag luistert
naar het ooggetuige-verslag van
HollandBelgië!
opleidingsscholen hadden voor toe
komstige SS-crs: de jonge kinderen
moeten ont-griek-st worden. Zij
moeten worden opgevoed in dc heils
leer van het krcmlin. opdat zij later,
volwassen geworden als Russische
propagandisten naar hun land terug
kunnen gaan en dat land ook geeste
lijk inlijven bij het Slavische blok.
Professor Antoniades wijst er op,
hoe de Russen de eeuwen door ge
probeerd hebben Griekenland in be
zit te krijgen, want dan hadden zij
macht in de Middellandse Zee. Het
geen Stalin thans doet. is in wezen
niets anders dan een veel intenser
voortzetten van de tsaristische poli
tiek. Griekenland moet Slavisch zijn
of het zal niet zijn. En als de kinde
ren Slavisch worden, wordt het land
het al^ het ware automatisch.
De roof der Griekse kinderen is
ongeveer anderhalf jaar geleden be
gonnen. Toen begonnen burgemees
ters en priesters uit de dorpen in het
noorden van Griekenland aan rege
ring en bisschoppen te melden, dat
er jongens en meisjes uit hun dorpen
verdwenen. In Mei 1948 waren er al
13.000 jongens en meisjes tussen de
3 en 17 jaar ontvoerd; zelfs enkele
honderden babies werden meegeno
men. De Griekse regering gaf hier
aan Ruchtbaarheid en onmiddellijk
begon de tegenbcrichtgeving.
Vals cn treurig
„Ik heb dc radio-uitzendingen in
het Frans en Engels gehoord uit
Joegoslavië, Boclgarijc cn Tsjecho-
slowakije. Zij waren van een vals
heid, die belachelijk zou zijn. als zij
niet zo treurig was. „Griekse kinde
ren hebben bij ons een toevlucht ge
zocht, omdat zij in hun eigen land
slecht gevoed werden" of „Griekse
kinderen zijn gekomen om ons een
goede opvoeding te vragen, want zij
begrijpen, dat hetgeen zü thuis leren,
geen waarde heeft" of „Internatio
nale Rode Kruis, help ons duizenden
Griekse kinderen te voeden, die uit
gehongerd bü ons zün gekomen."
Ziet u ze al: kleine boerenjongens,
die over de bergen klimmen om de
grens te bereiken cn die dan voedsel
en onderwijs gaan vragen bü men
sen. wier taal zij niet kennen?"
Professor Antoniades laat ons een
foto zien van uitgehongerde verarm
de kinderen. Die foto Is gepubliceerd
in een boek, dat in 1945 verscheen
en ze wilde laten zien, hoe de Griek
se kinderen er aan toe waren na de
jaren van Italiaanse en Duitse be
zetting. In 1948 verscheen diezelfde
foto in een Zwitsers communistisch
blad. maar nu luidde het onder
schrift: „De toestand der Griekse
kinderen, die naar Tsjechoslowakije,
Joegoslavië, Boelgarije en Albanië
werden gebracht." Herinnert ge u de
Duitse foto-vervalsingen uit de oor
logsjaren?
Tijdens de jongste gevechten zijn
na communistische nederlagen lijken
gevonden van jongens van 14 jaar;
dorpelingen herkenden de kinderen,
zü waren anderhalf jaar, een jaar
geleden weggesleept. Waren zij nu
gedwongen met de guerilla's te vech
ten of waren zij al zo verbolsjewi-
seerd, dat zij even gevaarlijk waren
als destijds de jongste SS-ers9 Het
schünt, dat er ln de kampen kinde
ren zijn, die niet meer terug willen;
durven zij niet of zijn ze al te sterk
onder vreemde invloed gekomen?
Enige tijd geleden hebben enkele
buitenlanders nog een kükje kunnen
nemen in de kampen; de toestand
was er afschuwelijk: slechte voeding,
slechte kleding, geen hygiëne. Als er
kinderen huilden, dat zij terug wil
den naar „pappie en mammie",
troostte een van de „instructeurs"
(Griekse communisten) hen: Zij had
den geen pappie en mammie meer,
maar zij hadden een erge lieve oom,
die heel veel van hen hield en alles
voor hen wilde doen: Stalin.
De UNO heeft besloten aan de Sla
vische landen te bevelen de Griekse
kinderen terug te sturen, als de
ouders of voogden hen schriftelyk
terug vragen. Maar: destijds hebben
vele moeders met het pistool op de
borst een haar door dc guerilla's
voorgelegde verklaring getekend, dat
zij haar kinderen vrijwillig lieten
gaan. En op 16 Februari kregen twee
vertegenwoordigers van het Inter
nationale Rode Kruis, die gewapend
met lange bjsten met namen van
Athene naar de landen achter het
Üzeren gordijn wilden vertrekken
om de kinderen op te zoeken, be
richt. dat hun alle nodige visa ge
weigerd waren-
Hulp nodig
Griekenland zelf doet wat het kan:
op initiatief van koningin Frederika
zijn in het zuiden van het land 18
kinderdorpen gesticht, waarheen
men kinderen uit het noorden heeft
overgebracht.
„Griekenland zegt professor An
toniades kan niet alleen vechten;
de wereld moet helpen. Heus niet
alleen ter wille van de Grieken,
maar ter wille van zichzelf. Valt
Griekenland, dan komt de beurt aan
Italië, daarna aan Frankrijk en dan
Is geheel Europa verloren."
„Hoe hulp geboden kan worden?"
De tengere vrouw, die bijna twin
tig jaar geleden hoogleraar werd in
Nederland, haalt even de schouders
op: „Geld en levensmiddelen komen
wel uit Amerika; stuurden zij ons
maar wapens! Maar Ik geloof nog in
de kracht van het protest: laten alle
landen het voorbeeld van de Noorse
vrouwen volgen en protesten zenden
naar Lake Success, laat die behan
deld worden door de officiële UNO-
lichamen, dan is er kans, dat de lan
den achter het ijzeren gordijn toch
iets minder brutaal worden in hun
misdaden.
De hele wereld heeft volkomen
terecht geprotesteerd tegen de be
handeling van kardinaal Mindszenty,
maar waarom protesteert zij niet
even luide tegen deze genocide?
Waaróm protesteert zij niet tegen
het feit. dat in Griekse dorpen de
priesters gekruisigd worden? Ja
werkelijk gekruisigd aan de bomen!
Waarom protesteert zij niet?"
Op de jaarvergadering der Ne
derlandse Federatie van Beeldende
Kunstenaarsverenigingen te Amster
dam werd het Dagelijks Bestuur als
volgt gekozen:
J.F van Dccne. voorzitter: J. Haver
Drocze. secretaris; T Krlstians pen
ningmeester.
