Niet alleen natuurmonument,
maar ook geen fabriek
Lummertje Egel liep wei
Hoe zit het niet
Hc
Nationaal Planbureau werkt
voor komende generaties
Een nieuwe mode?
PARIJS
LENTE
maar nog geen
schoonmaaktijd
Wat moet Nederland worden?
Bevolkingsgroei gevaar
voor landschap
Maak voor een hele week tegelijk op
wat U zult eten
EEN GEKLEED TOILETJE
Jan en Nelleke
worden groot
Zaterdag 19 Maart 1949
5
GONJE, dus
doodgewoon
zakkengoed
als nieuwste
materiaal
OE zou het toch zitten met die nylons?
Kijk op straat eens om u heen. U ziet ze
steeds meer en gerust niet alleen aan de benen
der welgestelde dames.
Behalve enkele dozijnen paren, die betrekke
lijk kort na de bevrijding in enkele winkels te
koop waren, zijn er in ons land geen nylon
kousen ingevoerd. Voor de fabricage zijn in ons
land niet de goede machines aanwezig. Een
fabriek heeft getracht nylons te brengen in de
standaardmodellen, maar dat is niets geworden
omdat het model niet voldeed. Waar komen dan
al die nylons vandaan?
IN de winkels zijn nu geen ny
lonkousen meer te koop, maar
op ieder kantoor weet een van de
dames wel een adresje waar ze
te krijgen zijn. In de kranten leest
men advertenties onder no., waar
in nylons te koop worden aange
boden. Het kan niet anders of al
deze kousen worden ons land bin
nen gesmokkeld. Dat moet een
winstgevend zaakje zijn, gezien de
grote vraag die ernaar bestaat en
ook gezien de prijs die men er
voor betaalt. Voor een paar Du-
ponts, het neusje van de zalm op
nylon-gebied, zal iedere vrouw
graag twaalf gulden neertellen.
Twaalf gulden voor een paar
kousen? En je ziet tal van vrou
wen ermee lopen. Dan moet het
haar ook al heel erg naar den
^"vleze gaan, willen zij dat kunnen
bekostigen, hoor ik al zeggen.
Maar de zaken staan toch wel een
beetje anders.
Schaft een vrouw zich een paar
nylonkousen aan, dan gaat het
eenmaal om een uitgaaf van twaalf
gulden. Behoudens ongelukken,
kan zij er dan bijna zeker van zijn,
dat zij minstens een jaar lang net
jes voor de dag kan komen. Zou
zij daarentegen kunstzijden kousen
kopen, dan betaalt zij voor een
paar dat een beetje toonbaar is
allicht vier gulden. Na een week
begint het stoppen al, het mooi is
dan van de kousen af. Verschei
dene kwartjes gaan weg aan het
ophalen van ladders en na drie
maanden heeft zo'n paar kousen
dan al minstens zes gulden ge
kost. Laat vier keer misschien wat
overdreven zijn. maar driemaal
per jaar heeft een vrouw toch ze
ker nieuwe kousen nodig. Drie
maal zes is bij ons nog altijd acht
tien. Natuurzijden kousen, die zes
i zeven gulden kosten, zijn met
ictzelfde euvel behept. Is het aan
schaffen van een paar nylonkou
sen dan een verkwisting of een
besparing?
De Nederlandse vrouw
wacht eerst af
De eigenaar van een groot en
profijtelijk mode-magazijn vroeg
i zich sinds een paar maanden
(steeds weer opnieuw en tevergeefs
af wat de oorzaak kon zijn van de
Itcruglopende omzet.
Na een speurtocht van enkele
'weken kwam de oplossing van het
jraadsel:
De vrouw van de eigenaar wist
ie inkopers over te halen tot het
(aanschaffen van de nieuwste mo
dellen. Dat streelde haar ijdelheid
want zij kon haar vriendinnen nu
[veilig mee naar de zaak van haar
pian nemen.
Maar hoewel de kijksters toe
stroomden en de bewondering
groeide, daalde de omzet met
Sprongen, want vrijwel geen en-
pcele doorsnee-vrouw waagt zich
pan het nieuwste.
Zij wacht eerst af.
Het mode-ideaal in Engeland,
Frankrijk, Holland of Spanje is al-
jperminst identiek. Integendeel,
leder dezer landen heeft een dui-
jddijk-eigen voorkeur en een be-
plist verschillende stijl.
Hoewel dus de bewoonsters der
Europese landen grote aandacht
fcchenken aan de nieuwste creaties
Van Parijse ontwerpers zal er des-
bndanks toch heel wat anders uit
pe bus komen dan er in Parijs ge-
prascn wordt.
onthult laatste
modegeheimen
kwartsstenen De nauwsluitende ja
pon, die tot de enkel reikt, is van
witzijden serge met gouden hage
dishuid voor ceintuur en versiering
van de kraag.
Een van de meest „dramatische"
zoals de Amerikanen het noe
men avondjaponnen was een
schepping van Balmain. Over om
het lichaam gedrapeerde witte jer
sey had dit toilet een grote stola
van zwarte tafzijde. Als garnering
was verder niets anders gebruikt
dan tien enorme uitbundig bloei
ende witte rozen.
r\EZE week, op 15 Maart, heeft
het Syndicat de la Couture te
Parijs de foto's van de nieuwste
modellen, die de modekoningen en
koninginnen Jacques Fath, Maggy
Rouff, Lanvin, Balmain en Schia-
parelli voor het voorjaar ontwier
pen, vrijgegeven.
Het modehuis Jacques Fath ver
oorzaakte niet minder dan een sen
satie door op zijn laatste show 'n
avondjapon en een avondcape te
lanceren gemaakt van een doodge
wone gonjezak Het jute werd on
der de betoverende hand van Jac
ques Fath tot een der schitterend
ste materialen in zijn lentecollectie.
De avondjapon was bezet met gou
den lovertjes. Ter completering
van dit toilet droeg de mannequin
een gouden collier in de vorm van
een kabeltouw met 'n enorme dia
mant.
De korte avondcape is bewerkt
met een ingewikkeld borduursel
van halve notedoppen, bevestigd
met raffia en zijde, plus gespen en
VOLGENDE week is het lente. Is
het wonder, dat vele vrouwen
ongedurig worden? Het woord Lente
is voor hen synoniem met schoon
maak. Maar daarvan zal nog bitter
weinig komen, het weer leent er zich
niet voor. Als je aan de schoonmaak
bent, moet je de ramen wijd open
kunnen gooien, het beddegoed en de
kleren lekker in het zonnetje kun
nen laten luchten of 's morgens de
boel een sopje kunnen geven om het
's avonds gestreken en wel in een
schone kast te kunnen opbergen.
De vrouwen rekenen daarbij op de
tien zomerse dagen, die Maart ons
volgens het volksgeloof ieder jaar
moet geven. Maar dit jaar'roert
Maart heel onbehoorlijk zijn staart.
En de tijd dringt al weer. Nog een
maandje en het is Pasen en volgens
oeroude traditie moet dan alles weer
aan kant zijn
Maar er zijn heel wat klusjes, die
wij nu al kunnen opknappen, omdat
wij daarbij niet zo van het weer af
hankelijk zijn. Wij beginnen met on
ze garderobe eens na te kijken. Er is
nog wel een japonnetje dat vorig
jaar. toen de mode door de New
Look zulke abnormale proporties
aannam, te kort was Met het uitleg
gen van een zoom, het tussen zetten
van een gekleurde strook en met wat
handigheid is dat jurkje wel weer
draagbaar te maken.
Het snoepgoed is vrij en ook de an
dere rantsoenen worden al weer zo
ruim. dat wij in een ander japonne
tje wel wat meer ruimte konden ge
bruiken. Met het uitleggen van de
plooien is daar misschien ook nog
wel een mouw aan te passen
Een nieuw strikje of een ander
kraagje op een oud jurkje fleuren
het soms weer heel aardig op en als
het soms verschoten mocht zijn. dan
doet een verfbad wonderen We moe
ten er wel om denken dat we voor
het verven de knopen er af halen en
de zomen lostornen
We kunnen de kleren eens nagaan
op vlekken en deze dan met wasben
zine verwijderen. Er zijn al winter
kleren. die we beslist niet meer zul
len dragen. Na een goede wasbeurt
rollen we die al vast in kranten,
waarvan de geur van de drukinkt de
motten zo fijn op een afstand houdt.
Naar de nette pakjes, die wij ervan
maken, hebben wij dan geen omkij
ken meer Zo zijn er talrijke kleine
werkjes, die wij nu al kunnen op
knappen. Is het dan eenmaal zover,
dat wij onze schoonmaaklusten kun
nen gaan botvieren, dan hebben we
zoveel te gauwer de zaak aan de
kant.
Het Beierse Denazificatiehof
heeft gelast, dat het operagebouw
voor Wagner-festivals weer onder
beheer van de afstammelingen
van Richard Wagner gesteld zal
worden. Mevrouw Winifred Wag
ner heeft een verklaring getekend,
waarin zij beloofde zich niet naet
de organisatie van de toekomstige
festivals te zullen bemoeien. Men
verwacht, dat de kleinzoons van
dc componist, Wolfgang en Wie-
land in de toekomst met de op
voeringen zullen worden belast.
EEN VAN DE OISTERWIJKSE
VENNEN, een mooi stukje land-
schapsschoon in ons land, dat niet
ten offer mag vallen aan industria
lisatie of bebouwing.
NEDERLAND is een mooi land met
een grote verscheidenheid aan
landschapsschoon. Hebt ge wel eens op
een vroege morgen de opgaande zon
zien blinken op het brede watervlak
van de Merwede of het Hollandsch
Diep? Hebt ge wel eens des nachts
vertoefd in oude plaatsjes als Oudewa
ter of Arkel en de peppels horen ruisen
telkens wanneer de nachtwind opstak
langs de stroom? Hebt ge de woeste
schoonheid wel eens gezien van ster
vende dennen in het Hulshorster zand?
Kent ge de Brabantse vennen, de heu
vels en dalen van Zuid-Limburg of de
mooie boomgroepen van de Stichtse
Lustwarande? Hebt ge de toren van
Grouw wel eens zien oprijzen boven het
Friese waterland of de grillige jenever
bessen bewonderd aan de rand van het
Leuvenumse bos?
Overleg is het halve werk
OVERLEG is het halve werk:
door voor een hele week te
gelijk op te maken wat wij zullen
eten, kunnen wij ons tijd en
moeite besparen en tegelijker
tijd de gewenste afwisseling goed
in het oog houden Daar is in de
eerste plaats de kwestie' van het
vleesrantsoen: we kunnen er lan
ger mee toe, door gehakt te ne
men (en die portie tweemaal zo
groot te maken met geweekt
brood) en de rest van onze bonnen
EN enigszins
gekleed toilet
je draagt hier Ze-
Mcrshall, een
[veelbelovende J.
-rthur Rank ster.
Benodigd mate
riaal: ongeveer 1.25
zwarte wollen
[stof er 2 m. zwart
(grijs gestreepte
wollen stof, taille
band, ritssluiting en
knopen.
We beginnen met
het meest eenvou
dige: f>e rok Twee
Ikeer de hele breed-
jte van de stof ver
werken met platte
(plooien op de tail-
(jebancl Een rits
sluiting of even
tueel drukkertjes
naken de rok af
[tot op de zoo n na
Deze wordt met de
■hand vastgehecht.
■Zo dit is alvast
klaar.
Nu'bet jasje. Dit
lis in twee kleuren
■verwerkt. Op Uw
l| pa troon brengt U
flop de voorpanden
|il de grens aan van
de zwarte stof. Dit
1 radeert U uit, dus Uw voorpand komt nu in 2 delen, de boven- en onder-
Jkant. Aan deze onderkant wordt een schootje geknipt. De taille wordt
«aangegeven door middel van een bustenaad en de stof aan de sluiting is
■dubbel genomen, d.wz ongeveer tien centimeter naar binnen geslagen. De
'(Zakjes worden ingeknipt en aan de binnenkant wordt er een apart zakje
ijaangestikt. Dit mag eventueel van een andere stof zijn. De buitenkant wordt
[slechts met een smal reepje stof omgenaaid.
Nu de bovenhelft. Een aangeknipt shawl-kraagje, dat hoog sluit. Een
brede manchet aan een driekwart mouw, welke zonder kop is geknipt. Nu
de laatste hand gelegd aan de rug. Een gladde zwarte rug met aangeknipt
(schootje.
U zult eens zien, hoe aardig dit model U staat.
Nederland is een mooi land. Wtf
hebben duinen en heidevlakten, ko
renvelden en groene weiden, tulpen
velden en boomgaarden, plassen en
polders waar wij trots op kunnen
zijn.
Maar Nederland is ook een dicht
bevolkt land. een der dichtbevolkt-
ste van Europa. Nu reeds is er voor
onze jonge boeren een schreeuwend
tekort aan landbouwgronden. Als
de groei van onze bevolking aan
houdt en alles wijst daarop, want
ons geboorteoverschot is na de jong
ste oorlog beduidend groter gewor
den dan zal het gebrek aan grond
in de naaste toekomst nog veel nij
pender worden. Het kan volstrekt
niet worden opgeheven door de
drooglegging van ZO- en Z.W.-
polder. Deze is nog lang niet vol
tooid en eer zij in cultuur kunnen
worden gebracht zal ook het bevol
kingscijfer weer zijn gestegen.
Dit feit vormt een ernstige be
dreiging voor ons natuurschoon.
Door de uitbreiding van onze steden,
door de industrialisatie, door de
toenemende behoefte aan cultuur
grond. zijn in de laatste halve eeuw
al heel wat mooie plekjes in Neder
land verdwenen. Wanneer men zegt.
dat dit jammer maar onvermijdelijk
was, dan ziet men over het hoofd,
dat er een zeer reële behoefte be
staat aan recreatieoorden en dat men
in een land als het onze daarmee
moet woekeren Daarom kan men
niet maar in het wilde weg woeste
gronden tot bouwland maken. Men
kan evenmin ons wegennet gaan
uitbreiden, bruggen bouwen of
nieuwe woonccntra scheppen zonder
rekening te houden met ons land
schapsschoon of zich af te vragen
of bepaalde gronden niet méér ge
schikt zijn voor onze landbouw. De
verschillende belangen moeten zorg-
vuldig tegenover elkaar worden af
gewogen. Het is hiervoor, dat we
tegenwoordig zoiets hebben als het
Nationaal Planbureau en het Natio
nale Plan.
Ruimtelijke ordening
De vraagstukken, waarmee het
Nationale Planbureau zich bezig
houdt zijn ook in andere landen aan
de orde. In Amerika heeft men de
Tennesscc-Valley cn de ontboste
streken van Oklahoma onder han
den genomen. Wat daar is geschied
kan men omschrijven met het woord
„ruimtelijke ordening". Men heeft
te besteden aan rolpens (160 gram
op 1 bon), die vooral bij rode kool
zo goed smaakt. Op de andere
dagen kunnen we het vlees ver
vangen door vis (bijv. wijting,
spiering, haring), een ei, erwten,
of bonen, een kaasgerecht, of een
melkgerecht voor toe: al deze voe
dingsmiddelen immers bevatten
dezelfde stof (nl. eiwit) waardoor
vlees zo belangrijk is. In 3/5 liter
melk, karnemelk of yoghurt komt
ongeveer evenveel eiwit voor als in
een ons vlees of vis.
Wat de groente betreft: we kun
nen de winterkost weer geregeld
afwisselen met frisse voorjaars
groenten. Laten we dit zo dikwijls
mogelijk doen, omdat we juist in
deze tijd van het jaar grote be
hoefte hebben aan het vitamine c,
dat in die verse groenten rijkelijk
voorkomt. En er zijn maar heel
kleine porties van nodig (onge
veer 125 gram per persoon) wan
neer men ze rauw (fijngesneden)
op het laatste ogenblik door stamp
pot mengt of er sla van maakt.
Op die manier behoeft zo'n maal
niet duur te worden. Een stoof
schotel waarbij groenten en aard
appelen, in stukjes gesneden, in één
pan met weinig water worden
gaargekookt waarna er een
klontje boter of vet door wordt
geroerd kan een smakelijke va
riatie vormen op de stamppotten.
Weekmenu
Hier volgt een weekmenu. Waarin
met het een en ander is rekening ge
houden
Zondag: spinaziesoep-witlof, gehakt,
aardappelen. griesmeelpudding met
vruchtensaus.
Maandag: worteltjes, rest gehakt,
aardappelen, vruchtcngruwel.
Dinsdag: stamppot, rauwe raapstelen,
el. havermoutpap.
Woensdag- spruitjes, aardappelen. Jus.
karncmelkvla.
Donderdag: rode kool. rolpens, aard
appelen.
Vrijdag; veldsla, gebakken schol, bo
tersaus. aardappelen, macaroni met
bruine suiker.
Zaterdag: stoofschotel van koolraap,
erwten, uien en aardappelen, (custard-
vla).
Karnemelkvla: (doet denken aan
yoghurtvla. doch is veel goedkoper).
Recept voor 4 personen: 1 liter karne
melk. 50 gr. (5 afgestreken eetlepels)
maïzena of custardpoeder, suiker naar
smaak.
Het custardpoeder of de maïzena
aanmengen met wat koude karnemelK
Dan de rest van de karnemelk er aan
toevoegen en het geheel onder voort
durend roeren aan de kook brengen en
even laten doorkoken (deze vla brandt
licht aan!). Tot slot suiker er door roe-
ren en de vla koud laten worden.
ONZE KINDERKRANT
Oo, riep moeder Egel, Lum-
mertje is weggelopen!
Is Lummertje weggelopen, zei
vader Egel boos. Waarheen?
Ja, als ik dat maar wist, zei
moeder, hij was al dagenlang prik
kelbaar, weet je wel, en hij wou
vandaag niet naar het egelkleu-
terklasje en hij wou zijn melk
niet drinken en toen ik hem een
klap gaf heeft hij al zijn stekels
opgezet. Stel je voor, een kind
dat zijn stekels opzet tegen zijn
eigen moeder. Is dat niet ver
schrikkelijk?
Die lelijke kwajongen, zei va
der Egel, wacht maar, ik zal hem
gaan zoeken. En dan zal er wat
voor hem zwaaien.
De familie Egel woonde in een
nest in het bos. Er waren vijf
kleine egelkindertjes en één er
van, Lummertje, was altijd bij
zonder stout geweest. En nu was
hij weggelopen. Wel, wel.
Vader, zei Stoffelientje Egel
vanuit haar bedje, Vader, ik heb
Lummertje horen zeggen, dat hij
de wijde wereld in wou en nooit
meer terug zou komen, dat heeft
hy heus gezegd.
Toen schrokken vader en moe
der wel heel erg. De wijde we
reld in' En nooit terug komen,
hun kleine Lummertje!
Ik ga er op uit, zei vader Egel,
ik ga hem zoeken.
Waarom neem je die schop
mee, vroeg moeder Egel, toen hij
wegging.
Och, 't kan altijd nodig zijn, zei
vader en daar ging hij en moeder
Egel stond aan de deur te
schreien in haar schort.
HET bos was heel wijd en groot
en buiten het bos was nog 'n
heel stuk wereld, dat wist vader
Egel en daarom werd hij erg
bezorgd. Toen hij tien minuten
gelopen had, kwam hij bij de wo
ning van Hendrik Hos, de kabou
ter, die zijn huisje had in een
boom.
Hendrik Hos stond zo wat te
peinzen en toen hij Vader Egel
zag riep hij: Ha, die Vader Egel,
waar ga je naar too met die
schop?
Ik ga Lummertje, m'n zoontje
zoeken, zei Vader Egel somber.
Hij is weggelopen, heb jij mis
schien ook een klein egeltje ge
zien, die op mü lijkt? Hij heeft
haast zulke mooie stekels als ik.
Jazeker heb ik hem gezien, zei
Hendrik Hos. Ik heb ongeveer 'n
kwartier geleden een klein egel
tje voorbij zien komen. Hij liep
aan het handje van Marie Mol.
O, zei vader Egel, dus de mol
len hebben hem meegenomen? Ik
heb het nooit op die familie Mol
begrepen. En Vader Egel gmg op
weg naar het hol van de mollen.
Dat was niet zo makkelijk te
vinden, want de mollen hebben
een heleboel gangen onder de
grond, waar je moeilijk de in
gang van kunt zien. Toen Vader
Egel ergens een paar molshopen
zag, begreep hij dat daaronder de
familie wel zou wonen.
Lummertje! riep hy zo hard hij
kon.
Er kwam geen enkel geluid.
Lummertje!! schreeuwde Vader
Egel nog eens.
TOEN klonken er een heleboel
stemmetjes
Lummertje een pak voor zijn
broek, en hij had het hart niet
om nog eens zijn stekeltjes op te
zetten. Hij moest beloven nooit
meer weg te lopen en zich nooit
van onder de meer in te laten met de ,amili0
grond, kleine fijne stemmetjes, Mol- Dat beloofde Lummertje en
die riepen: Lummertje is bij ons, toen werd hij in bed gestopt.
hi, hi, hi, komt nooit meer terug,
hi, hi, hi!
O, wat werd Vader Egel toen
verschrikkelijk boos.
Ik zal jullie gangen laten in
storten, riep hij, als je niet ogen-
blikkelijk zorgt, dat mijn zoontje f AN JacoblIS Onderwater
bovenkomt.
Maar de mollen bleven roepen: "te u;orc" morgen zeven jaar,
Hij komt toch lekker niet terug, wat zal Janneman worden later?
hi, hi!
Nu wist vader Egel, waarom
hij zijn schop had meegenomen.
Hij begon te graven zo hard hij
kon, maar als hij op de ene plaats
groef, hoorde hij op de andere
plaats de mollen roepen, de mol-
lenfamilie vluchtte telkens weer
in een andere ging.
Och, wat werd die Vader Engel
wanhopig. Hjj was juist van plan
om het maar op te geven, toen hij
ineens Lummertjes stem hoorde:
Vader, hier ben ik, ik stik, help,
help!
Vader Engel begon te graven
en werkelijk, daar kwam een
vies modderig halfgestikt Lum
mertje aan de oppervlakte. Och,
wpt zag dat egeltje eruit.
Daar heb ik je, ondeugende
bengel, zei Vader Egel. Hoe kom
jij hier onder de grond?
Ik ben met Marie Mol meege
gaan, zei Lummertje, toen hij
wat was bijgekomen. Ze beloofde
me een heleboel lekkers en toen
heeft ze me helemaal mee onder
de grond genomen.
Gauw mee naar huis, zei Vader
EgeL
Is hij terecht, vroeg Hendrik
Hos, toen ze voorbij zijn huisje
kwamen.
Gelukkig wel, bedankt Hen
drik, zei vader Egel.
BEGRIJP je, hoe blij moeder
Egel was, toen die twee daar
aankwamen. Maar toch kreeg
'Jan Jacobus, zeg het maar:
Schoorsteenveger, vliegenier,
metselaar of brigadier?
Koopman, zeeman of soldaat,
oberkellner, advocaat?
Kleremakcr, rattenvanger,
bakker, slager of behanger?
Circusrijder of chauffeur,
ijscoman of controleur?
Onderwijzer, violist,
smid, professor, machinist?
Schilder, dokter, stukadoor
of beambte bij de spoor?
Allemaal niks voor mij, zegt Jan.
Net als Vader wil ik worden,
net als vader: Timmerman!
M ELLEKE Grietje Onderwater
wordt ook morgen zeven jaar
Wat zal Nelleke worden later?
Nelleke Grietje, zeg het maar:
Keukenmeisje of boerin
baker, strijkster, koningin,
liever stewardess misschien
in een heel groot vliegmachien?
Onderwijzeres of naaister,
zangeres of pillendraaister?
Linnenjuffrouw op een boot,
kindermeisje voor je brood?
Of verkoopster of typiste,
of verpleegster of modiste,
filmster of buffetjuffrouw?
Is dat allemaal iets voor jou?
Allemaal niks voor mij, zegt Nel
Net als Moeder wil ik worden,
Oók een moeder, weet je wel?
het verbroken evenwicht tussen
mens en natuur hersteld, onbewoon
baar geworden streken weer be
woonbaar gemaakt, grote werken
uitgevoerd en tegelijkertijd, door
het scheppen van tuindorpen bij
voorbeeld. rekening gehouden én
met de behoefte aan woonruimte en
met die aan recreatiegelcgcnheid.
Natuurlijk staan wij in Nederland
voor geheel andere problemen dan
men daar aantrof. Dc vraagstukken
van de ruimtelijke ordening worden
in hoge mate beïnvloed door geo
grafische en klimatologische om
standigheden- In ons land. met zijn
in vele opzichten zo merkwaardige
structuur, komt cr daarom nog heel
wat meer bij kijken dan laat ons
zeggen een nauwkeurig onderzoek
van de behoefte aan natuurmonu
menten en landbouwgronden.
Gewenste toestand?
In Nederland bijvoorbeeld hebben
we te maken met het feit, dat een
groot deel van ons land beneden
Amsterdams peil ligt. Dit is echter
ook juist het deel waar de meesto
mensen wonen. In Noord- en Zuid-
Holland en Utrecht is bijna dc helft
van onze bevolking samengepakt
cn bevolkingsstatistieken wijzen
uit, dat de trek naar deze provin
cies nog altijd aanhoudt. Is dat een
gewenste toestand? Levert hij niet
een groot gevaar op voor het geval
dat in een onverhoopte oorlog een
aanslag op deze dijken wordt ge
pleegd? Is hij economisch en so
ciaal verantwoord, waar dc grond
in het westen van ons land duur
Is en dus ook lonen cn huren en als
gevolg daarvan productiekosten bo
ven het gemiddelde liggen? Dat
zijn allemaal dingen, die het Natio
naal Planbureau onder de ogen
moet zien.
Men moet niet menen, dat het*
Nationaal Planbureau één enkel
plan uitwerkt. Dat is onmogelijk.
De vraagstukken, die we in het be
stek van dit artikel slechts vluchtig
kunnen aanroeren, zijn daar te om
vangrijk voor. Hun bestudering
vergt zóveel tijd, dat bij het gereed
komen van het plan de toestand al
weer grondig gewijzigd zou zijn en
alles dus volkomen in de lucht zou
hangen. Daarom maakt men zo
genaamde „facet-plannen", waarin
een bepaalde kant van de proble
men wordt uitgewerkt.
Als voorbeeld hiervan kunnen
we noemen het tuinbouwvestigings-
plan, waarvoor de bodemkarterbig
van prof. Edelman uit Wagc-
ningen dc grondslag heeft gevormd.
Het door hem verrichte onderzoek
heeft aangetoond, welke gronden
het geschiktst voor tuinbouw zijn
en vervolgens is toen vastgelegd
welke terreinen voor dit doel moes
ten worden gereserveerd en waar
dus o.a. geen stadsuitbreiding plaats
kon vinden. De keerzijde hiervan is
natuurlek deze, dat meteen kwam
vast te staan, welke stukken grond
niet voor tuinbouw geschikt zijn
en dus een andere bestemming kun
nen krijgen.
Een mooier Nederland
Op deze wijze werkt het Natio
naal Planbureau. Het onderzoekt
hoe groot over, laat ons zeggen,
tien jaar de behoefte aan verkeers
wegen zal z\jn en het gaat tevens
na, wéér die wegen dan geprojec
teerd moeten worden zonder goedo
landbouwgronden of onmisbaar
natuurschoon te bederven. Het be
studeert de ontwikkeling van onzo
industrie en vraagt zich af, waar
deze gevestigd kan worden zonder
schade te berokkenen aan de struc
tuur van ons landschap. Het houdt
rekening met economische, socia
le, technische, demogTafit ^ie en
historische omstandighedei met
flora, met fauna en met dó mens.
Het wil bewaren, wat in ons
goede land waard is om behouden
te blijven. Het wil de schoonheid
van Nederland ongerept laten en de
invloed, die dc mens op de natuur
uitoefent in goede banen leiden.
Maar het wil tevens rekening hou
den met de eisen, die een stijgende
bevolking met haar industrie, haar
handel, haar verkeer en haar be
hoefte aan woonruimte gaat stel
len. Het wil van Nederland niet één
natuurmonument maken, omdat dit
onmogelijk is. Maar het wil óók niet
toelaten, dat ons land één grote
grauwe werkplaats wordt, dat
lintbebouwing onze wegen ontsiert
en plompe fabrieksschoorstenen on
ze heidevelden. Het wil een harmo
nisch Nederland vormen, een Ne
derland dat zo' goed mogelijk be
woonbaar biyft, een Nederland, dat
mooier zal zijn, dan wanneer men
het zich maar zonder „planning"
laat ontwikkelen. Het verricht be
langrijke arbeid, waarvoor komen
de geslachten het dankbaar zullen
zijn.
