Amersfoort had in 1905 kans op
Gemeentelijk Ziekenhuis
„Hospitaalsoldaat" moet moedig en
intelligent zijn
Grensstreek overstroomd
door geruchten
Dagblad voor AMERSFOORT
Met het Aldegonde-gasthuis is dooi
de gemeente raar gesold
r
Nederland te gauw
tevreden?
9%
Na de bevrijding werd in Utrecht
een enorm korps opgeleid
Maandag 21 Maart 1949
DAGBLAD VOOR AMERSFOORT
5
jjljN de afdelingen van de Amersfoortse Gemeenteraad is tijdens
4|het onderzoek van de Begroting voor het jaar 1949 enige tijd
geleden weer eens de oprichting ter sprake gekomen van een
démeentelijk Ziekenhuis. Een Centraal Amersfoorts Stadszie
kenhuis. een wensdroom waarvan de verwezenlijking juist in
dtze tijd van groei tot een Amersfoortse gemeenschap én van
uitqebreider gemeenschapszorg voor de volksgezondheid én van
groter nationale armoede ons sterker dan ooit zal bezighouden
en welker concretisering dichter bij ligt. dan ooit het geval is
geweest sinds de ..ziekenhuisvergaderingen" tussen Augustus en
flttcember 1905, welke toen een deel der Amersfoortse burgerij
zeer sterk beroerden.
Br. Peyrot en aanhang
visten achter 't net
inderzorg", voorheen
Alde-
gondegasthuis, dat als men in
1905 had doorgezet, nu Gemeen
telijk gasthuis had kunnen zijn.
^■Alleen heel oude Amersfoorters
fflllen zich deze voor een Gemeen
tel )k Ziekenhuis beslissende maan
kunnen herinneren en slechts
[nfenkcle stokoude Keientrekkers
ook de voorgeschiedenis bekend
In. Misschien is het voor u en mij
led. samen voor een beter begrij-
Jn terug te gaan naar de tijd van
|ór zestig jaren.
In die dagen stond er aan de stil
le Arnhemseweg een eindje voor
bij de Burgerbuurt een verzame
len? van onooglijke huisjes, welke
^K)c Dwarsfluit" werd genoemd,
fiere huisjes werden in 1888, mèt
ee grote lap grond tussen Arn-
llèmseweg en de spoorbaan naar
Kcsteren, aangekocht door mr. H
J. H. baron van Boetzelaer van
'Öosterhout, met het doel er een
,J3odern kinderziekenhuis op te
«ichten Het was de wens vooral
Vc-i mevr. Van BoetzelaerDe
.Beaufort, van Nimmerdor, dat het
S bouwen „gasthuis" een voor die
tjjd allermodernste inrichting voor
|«o ken verpleging zou worden, wel
ke kon wedijveren met welke dan
®>k in W.-Europa. Te dien einde
®erden verschillende studiereizen
ttet de bouwmeester ondernomen
naar bekende model-inrichtingen
Engeland, Scandinavië en Duits-
lr r d.
Het kan dan ook geen ver-
wondering baren, dat op 30
Mei 1890 een „Gasthuis"
werd geopend, hetwelk enig in
den lande kon worden genoemd
Kosten noch moeiten waren
door de stichters (de heer Van
Boetzelaer was burgemeester
van Leusden en Stoutenburg)
gespaard, om Amersfoort een
ziekenhuis te schenken, dat in
de eerste plaats voor kinderen
van alle gezindten uit Leusden
en Amersfoort was bestemd.
Niet alleen kinderen vonden er
genezing doch ook volwassenen
werden, wanneer er voldoende
plaatsruimte over was. opgenomen
en naast het Gasthuis werd. niet
lang na 1890, een barak gebouwd
speciaal voor besmettelijke zieken
als lijders aan roodvonk, diphthe-
rilis e.d. Welk een enorme vooruit
gang dit op het gebied der zieken
verpleging voor Amersfoort bete
kende. wordt wel heel duidelijk als
nen bedenkt dat tot die tijd onze
Ceistad alleen maar de beschik
king had over het St. Elisabeths-
fasthuis in de Myurhuizen, ge-
I icht in het jaar 1577, dat totaal
niste wat een ziekenhuis in een
Itad van 20.000 inwoners al in die
pegentiger jaren moest bezitten;
Bat noch een operatiekamer noch
lelfs een badkamer rijk was en
dlechts over ongediplomeerde ver
pleegsters (de eerw. zusters van St.
Joseph) kon beschikken.
Aldegonde exit
i LLERLEI moeilijkheden van
meer-psychologische aard
noopten, de stichter, het Aldegonde
pasthuis op te henen én in de ver
gadering van de Amersfoortse ge-
Ineenteraad van 1 Augustus 1905
need burgemeester Barehman Wuy-
"iers mededeling van het /voorne-
nen van Baron Van Boetzelaer,
het ziekenhuis per 1 November
te doen sluiten. De barak
hoor besmettelijke ziekten met de
cause inventaris ervan en het lij
kenhuis werden tegelijkertijd aan
gemeente Amersfoort ten ge-
ichenke aangeboden en door de
flaad dankbaar aanvaard.
Ging van het „Hoofd der Ge-
neente" in deze geen initiatief uit,
fenders was dit het geval met de
plaatselijke kranten. Al spoedig
[donken stemmen die erop aan
drongen. dat de stad dit gasthuis
noest trachten over te nemen, en
de prijs voor ons niet-rijke
\mersfoort te hoog zou zijn, de
burgerij het gemeentebestuur aan
tie koopsom moest helpen, opdat de
Keistad in het bezit zou blijven
Van een naar de eisen des tijds in
gericht ziekenhuis. En inderdaad
had de druk van deze zijde op de
[Vroedschap al gauw in zoverre
hucces, dat B. en W. (die niet de
pndruk gaven van al te grote eens
gezindheid) na ingewonnen advies
Dij de verschillende gemeentebe
sturen van soortgelijke plaatsen als
Amersfoort, in October 1905 aan
pe Raad drie oplossingen voorleg
den: öf eigen exploitatie van het
Aldegondegasthuis. öf een geheel
nieuw eigen ziekenhuis, öf een
Contractuele regeling met derden.
pe beide gemeenteartsen, de zeer
pc-kende dokters Morren en Schreu-
der, hadden tot het eerste geadvi
seerd, waarbij de exploitatie van
l, Aldegonde" berekend werd op
uim f 12 000.per jaar, te weten
een hoofdverpleegster f 500, 4
gediplomeerde verpleegsters A
T 250. een knecht f 150, 4 dienstbo
den a f 125 en een huismeester met
leen huismeesteres ad f 300, allen
bntern, terwijl voor de voeding e.d.
7500 was berekend.
Tegenoffensief
VER dit alles nu zou worden
gepraat in de raadsvergade-
Iring van 24 October 1905 en ge-
|2ien de samenstelling van de Raad
Jen het adviesloze „vlees-noch-vis"
[ontwerp van B. en W. was het op
[geen stukken na te voorspellen,
hoe het uiteindelijk besluit er uit
Jzou zien. Als eerste verrassing
kwam in genoemde raadsvergade
ring tijdens de besprekingen een
ladres ter tafel, afkomstig van een
|aantal ingezetenen, die verzochten
de beslissing over het eventueel
'overnemen van „Aldegonde" aan
te houden. Al te zeer pleit het
niet voor de daadkracht van de
toenmalige gemeenteraad, dat deze
met beide handen de gelegenheid
aangreep en zonder hoofdelijke
stemming tot aanhouding besloot.
Een week later zou de bedoeling
blijken, welke de adresserende in
gezetenen hadden met hun voor
stel tot uitstel der beslissing.
Heeft dr. Peyrot. de directeur
van het Amersfoorts gymnasium,
deze bedoeling van een kleine
maar doelbewuste groep voor
voeld0 We weten het niet, maar 'n
feit is, dat hij in samenwerking
met dominee De Meyere alles op
haren en snaren zette, om de open
bare mening te winnen voor het
voortbestaan van het Aldegonde-
gasthuis. een actie die in de week
tussen 25 October en 31 October
werd opgezet en volvoerd, met als
hoogtepunt een openbare vergade
ring op 30 October in de grote
zaal van Amicitia. Een druk be
zochte bijeenkomst, waar schier
alle geneesheren aanwezig waren
en vele raadsleden, en waar ten
slotte met op drie na algemene
stemmen een motie werd aangeno
men met aandrang tot aankoop
door de Gemeente van het zieken
huis aan de Arnhemseweg.
Meesterlijke zet
TERWIJL dr. Peyrot en zijn me
destanders „aan de weg tim
merden", werkte de reeds eerder
cenoemde kleine schare van doel
bewuste tegenstrevers in stilte aan
haar tweede verrassing en deed op
dezelfde vooravond van de beslis
sende raadsvergadering van 31 Oc
tober 1905 een meesterlijke tegen
zet.
In een adres aan de gemeen
teraad, ondertekend door C. T.
van Beek (raadslid), J. A. G.
de Jong. J. W. Jorissen (arts
en raadslid). H. Kroes (raads
lid). M. H. Pel, A. T. R. Ver-
molen en C. M. M. Vermolen,
deelden dezen aan de Raad
mede, dat zij voornemens wa
ren een nieuw ziekenhuis te
bouwen, dat door hen al een
terrein hiertoe was aangekocht
en dat het de bedoeling van
hen was. personen van alle ge
zindten en standen in 't nieu
we ziekenhuis ter verpleging
op te nemen.
Dit adres beheerste de volgende
dag de gehele raadsvergadering en
do veranderde houding van B. en
W. t.a.v de ziekenhuiskwestie (nu
diende het college een voorstel in,
om niet tot aankoop van Alde
gonde over te gaan) spreekt op
zichzelf al boekdelen. De verkla
ring van dokter Jorissen, dat in
ieder geval het nieuwe St. Elisa-
bethsziekenhuis binnen een jaar
zou verriizen, ongeacht een even
tuele aankoop door de gemeente
van het Gasthuis van Baron van
Boetzelaer. deed de schaal ook al
ten voordele van het nieuwe ka
tholieke ziekenhuis doorslaan. De
kansen voor een algemeen stads
ziekenhuis werden nog minder,
toen de protestant Oosterveen zei,
blij te zijn. dat men nu wist dat 'n
nieuw ziekenhuis van Van Beek
c s. toch zou komen, aangezien men
dan in de bepaling van z'n stem
rekening kon houden met de ge
duchte concurrentie voor Aldegon
de. En toen Veis Heyn zijn stem
liet afhangen van de vraag of de
dominee vrije toegang tot de protes
tantse patiënten zou verkrijgen en
het raadsfW Van Esveld het opne
men van zieken niet wenste af
hankelijk te doen zijn van de luim
der Regenten (gelijk in het oude
St. Elisabeths gasthuis het geval
was), bleek het pleit beslecht.
Dokter Rolandus Hagedoorn's be
zadigd advies nóch de felle filippi
ca van Gerritsen konden Aldegon
de voor de stad redden. Met 12 te
gen 4 stemmen werd het voorstel
van B en W. aangenomen.
Verdere lotgevallen
WEL trachtte het comité-Peyrot
nog in de maand November
1905 Aldegonde als neutraal zie
kenhuis voor Amersfoort te behou
den, nadat baron Van Boetzelaer
het aan dit Comité cadeau had aan
geboden, op voorwaarde dat
f 20 000 door particulieren als blijk
van belangstelling zou worden bij
een gebracht (binnen enkele da
gen was een kwart ton gelds ten
geschenke bijeengezameld!). De
medewerking der instanties was
verder echter zó gering, dat het
Comité zich eind November ont
bond.
Inmiddels richtte het gemeente
bestuur in de Muurhuizen een tij
delijk gemeenteziekenhuis in,
waartoe op 3 Februari 1906 tot in
wonend verpleegster werd be
noemd mej. Burggraaf, oud-hoofd
verpleegster van het voormalig Al-
degondegasthuis en A. J. Boode en
z'n vrouw tot huisbewaarders. In
de raadsvergadering van 28 Maart
1906 volgde de goedkeuring van 'n
contract met het St. Elisabeths-
gasthuis tot het opnemen tegen
f 1.25 per dag excl. medicijnen,
van „stadszieken". Inmiddels had
o l.v. architect Kroes voor het be
stuur van het St. Elisabeths Gast-
of Ziekenhuis op 21 Maart de aan
besteding plaats gevonden van de
bouw van een nieuw ziekenhuis
aan de St. Andriesstraat fhoogste
f 94 100laagste f 75 780en
werd op Donderdagochtend 7 Ju
ni d.a.v. om 11 uur onder aanwe
zigheid van de gemeentelijke auto
riteiten de eerste steen gelegd. 21
November 1906 werd de levering
van 54 ledikanten en 8 kinderledi
kanten gegund aan de firma Fort-
mann en Hehenkamp en Woensdag
20 Maart 1907 namen de Eerwaar
de Moeder-Overste en enige zus
ters van de Orde van de H. Caro-
lus Borromeus haar intrek in het
nieuwe ziekenhuis, om de installe
ring van het gebouw te regelen.
De officiële opening van het R.K
ziekenhuis te Amersfoort vond
plaats op 8 April 1907. bij welke
gelegenheid de promotor en nieu
we geneesheer-directeur, de heer
Jorissen. de feestrede uitsprak en
daarin een historisch overzicht ten
beste gaf van de ziekenverpleging
te Amersfoort gedurende de afge
lopen eeuwen Merkwaardigerwij
ze vergat de redenaar, mede het in
1890 haast unieke voorbeeld van
ziekenvej-oleging te vermelden, dat
het modelgasthuis Aldegonde te
Amersfoort te aanschouwen had
gegeven
Ergerlijk gesol
pN nu we weer bij „Aldegonde"
zijn aangeland, kunnen hier
dan nog de laatste avonturen van
het verlaten gasthuis worden ver
teld. Want de afstemming door de
gemeenteraad veroorzaakte noe
een staartie" Ontbond zich eind
November 1905 het Comité-Pevrot
c.s op 5 December d.a.v. bood Ba
ron van Boetzelaer 't gehele com
plex ten geschenke aan het Bur
gerweeshuis dat reeds lang naar 'n
betere huisvesting zocht. De Re
genten aanvaardden dankbaar de
gift en maakten met spoed toebe
reidselen tot verhuizing. Zij had
den hierbii buiten de waard gere
kend. in casu buiten het gemeente
bestuur. Dit liet in dc raadsverga
dering van 28 December een com
missie benoemen. b°staande uit
dokter Jorissen. Van Eek de land
meter en Plomp, ten einde te on
derzoeken in welke verhouding het
Weeshuis t o v de gemeente stond.
Op 1 Mei 1906 kwam het rapport
dezer commissie ter tafel en werd
vastgesteld dat de Regenten van
het Burgerweeshuis in strijd met
de Wet van 1854 zonder toestem
ming van de gemeenteraad het ge
schenk van f 30 000 hadden aange
nomen. En aangezien de voorwaar
den van opname van zes wezen uit
Leusdon in strijd was met het
Amersfoortse wezenreglement,
werd het geschenk afgewezen, met
als gevolg dat de Regenten J. Bolk,
A. M. Tromp van Holst (van Ran
denbroek) en J H. Krudop prompt
hun ontslag namen.
Eind Mei 1906 werd daarna on
derhandeld met de betrokkenen,
om de in 1903 opgerichte Huishoud
school naar het leegstaande zie
kenhuis over te brengen, doch ook
dit sprong (zelfs na het gratis aan
bieden in December 1906) weer af.
Eindelijk, op 15 November 1907,
verkreeg het zijn tegenwoordige
bestemming als onderdak voor
Kinderzorg en was het gesol met
het voormalig ziekenhuis ten ein
de. Maar nooit heeft sindsdien het
plan voor een Amersfoorts ge
meenteziekenhuis weer een goede
kans op slagen gekregen. Is men.
thans daarvoor paraat?
P. S. TEELING.
Veenendaal
Scheepstijdingen
Adlncta ft) 18 Mrt v Singapore n
Pladjoe; Alcinous. Liverpool—Rotter
dam pass 18 Mrt Dungcncss 19 Maart
to R'dam Aludra R'dam—Perzische
GoH IP- Mrt v Aden Alet'n rt) 15 M-t
v. Pladjoe te Batavia; Aldcgonda, (t)
12 Mr. v Pladjoe n Bangkok. Antorva
(t) 14 Mrt v Soerabava n Slncapore-
Axcldiik R'dam—New York pass IR
Mrt Scillies Brltsum 19 Mrt v Tama-
tave te Manakara: Celebes New York
—Java 19 Mrt v Colombo te Penanc
Chama rt» 14 Mrt v Ccbu te Hong
kong Corilla ft) 12 Mrt v Ballk Pa
pan te Pladjoe- Conrostroom A'dam—
West Afrika 19 Mrt te Dakar; Erlnna
(t) 18 Mrt v Mirl n Singapore; Itter-
sum 18 Mrt v Port Alexander n Novo-
redondo- Jaarstroom. Dakar—A'dam
oacs 18 Mrt Las Palmas Jobshaven
10 Mrt v Pointe Nolrc te Port Genti';
Kcrtosono Java—New York 18 Mrt te
Suez; Laurcnskcrk R damCalcutta
18 Mrt - Alexandria Lemstcrkcrk 18
Mrt Bombay—R'dam 19 Mrt to Ant
werpen: Macoma (t). 18 Mrt van de
Tyne n Purflcet en Port Said; Mapia
A damJava pass 18 Mrt Malta; Ma-
doera JavaA'dam 18 Mrt te Bela-
wan: Manoeran 20 Mr: v Batavia tc
Singapore vcrw Mariekerk R'dam
Japan pass 18 Mrt Guardaful; Mlrza
(t). 18 Mrt v Pladjoe n Singapore.
Omala (t) 14 Mrt v Pladjoe te Bata
via: Ondina ft) 18 Mrt v Havre te
Rouen daarna Curacao; Ovula ft) 18
Mrt v Pladjoe te Mirl vcrw.: Perna
ft) 13 Mrt te Mirl daarna Port Said.
Perzische Golf en Engeland: Polydorus
18 Mrt v Batavia n Singapore: Pr Fre-
dcrlk Hendrik 18 Mrt v Gandia naar
Antwerpen- Saidla (t) 18 Mrt v Plad
joe n Miri; Stad Schiedam 19 Mrt v
Vlaardlngcn n Narvik; Straat Soenda.
17 Mrt v Hongkong n Belawan- Ta-
walt A'dam—Newport News pass 18
Mrt Oucssant- Tegelberg Singapore—
'Rio de Janeiro 19 Mrt te Kaapstad;
Waterman 18 Mrt v TJilltJao n Singa
pore cn R'dam; Aalsum 19 Mrt van
Walvisbaai te Kaapstad vcrw Aa%-
dnk 18 Mrt v Portland Main n Ant
werpen cn R'dam: Amstcldiep A'dam
—Java 18 Mrt te Port Swcttcnham:
Bantam 16 Mrt v Houston tc New
Orleans; Barfalt 15 Mrt v Barran-
quilla te La Guaira: Clio 16 Mrt van
Vera Cruz n Ciudadtfujillo- Dido. 16
Mt v Cristobal n Guayaquil; Drente
Java—R'dam 18 Mrt n.m. v Belawan;
Dorus 16 Mrt v New York te Port au
Prince; Hersilia 16 Mrt v Kaap Hal-
tien te Kingston jam- Lecrdanv ver
trekt 19 Mrt v New York n R dam;
Limburg Pcnang—Basra 18 Mrt tc
Colombo: Lissekerk 18 Mrt v R dam
n A'dam- Maas 15 Mrt v Puerto te
Maracalbo- Phrontis 15 Mrt van Java
tc Halifax; Sibajak Java—R dam 18
Mrt 7 uur v Suez.
Keeper Labee stopte
strafschop
Zaterdagmiddag werd op het Do-
voterrein te Veenendaal de straf
schop genomen overeenkomstig de
uitspraak der K.N.V-B.-protestcom-
missie, inzake het protest van
WJELC. tegen D.O.V.O.
Er heerste een nerveuze spanning,
toen de twee betrokken spelers met
de scheidsrechter A. de Bruin uit
Ede het veld betraden. Wezep had
linksback H. de Groot aangewezen
om de strafschop te nemen, terwijl
doelman Labee voor DOVO de laat
ste kans op een beslissingswedstrijd
verdedigde.
De spanning bij de talrijke aan
wezigen steeg ten top, toen scheids
rechter De Bruin de bal op zijn
plaats legde. Het fluitje van de ar
biter klonk schril over het veld, een
keihard schot volgde, doch met een
enorme vuistslag stompte Labee de
bal uit zijn heiligdom en dëed hem
bij de cornervlag belanden. Eén
seconde was het stil, maar direct
daarop vlogen de DOVO-supporters
op doelman Labee af en onder ge
weldig enthousiasme werd hij naar
de kleedkamer gebracht. Niemand
lette meer op de speler uit Wezep,
die honderd kilometer had afge
legd om het vonnis over DOVO te
voltrekken.
Voor de derde maal heeft doelman
Labee deze veelbesproken straf
schop gekeerd, waarvoor hij van de
voorzitter van DOVO. de heer
Hiensch. een bloemenhulde in ont
vangst had te nemen.
DOVO moet thans een beslissings
wedstrijd spelen om het kampioen
schap der vierde klasse K.N.V.B. te
gen D.V.S. 33 uit Ermelo. Vermoe
delijk zal deze beslissingswedstrijd
Zaterdagmiddag op Birkhovcn
Amersfoort worden gespeeld.
Duitse politici gebruiken de correcties
voor propaganda
(Van onze speciale verslaggever)
Sittard In de enkele dagen van ons verblijf hier is dit duidelijk
geworden: dat de globale grenscorrecties, die op handen zijn, over
enkele dagen wel bekend zullen worden gemaakt, doch dat de uitvoering
dan vermoedelijk een paar weken op zich zal laten \vachten. De tal
rijke berichten uit Duitsland, dat aan grensbeambten en politie-mannen
aangezegd is zich gereed tc houden voor vertrek zijn volkomen uit de
lucht gegrepen; deze mensen weten nog net zoveel als ieder ander.
DEZE PRACHTIGE FOTO van de jonge lente in Washington verschafte
haar maker Frank Cancellare, chef-fotograaf van de Acme-dienst in
Washington, een eerste prijs. Deze 37-jarige kunstenaar, die de gehele
wereld heeft afgereisd en thans speciaal heiast is met de reportage van
het Witte Huis, sloeg alle records wat prijzen betreft, door liefst drie
eerste, een derde en bovendien de Grote Prijs 194S te winnen bij de
jaarlijkse wedstrijd van de Bond van Persfotografen van het Witte Huis.
De foto toont de beroemde kersenboom aan het Tidal Bazin in
Washington met een soldaat en zijn meisje, rustend onder de bloemen
pracht.
Even voor het nemen van de straf
schop een foto maken. Van links
naar rechts: linksback H. de Groot
van W.H.C.. scheidsrechter A. de
Bruyn uit Ede, en doelman A. G.
Labee van DOVO, die in dc vol
gende minuut de strafschop keerde.
Doelman Labee wordt op de schou
ders naar de kleedkamer gedragen.
.intussen blijkt uit verhalen van
in Sittard clandestien op bezoek
zynde Duitsers, die nog altijd met
grote regelmaat de grens over ko
men, èn jit wat wb in Duitsland
zelf vernamen, dat deze kwestie
door de Duitse politici als een
dankbaar agitatie- en propaganda
middel wordt gebruikt. Duitse ver
slaggevers, reportage-wagens van
de Duits omroep en politici van alle
richtingen gaan af en aan in de
streken die voor annexatie in aan
merking komen. De Duitse kranten
en de radio raken niet uitgepraat
over het onrecht, dat er hier te ge
beuren staat cn hogere en lagere
politici beijveren zich in drukbe
zochte vergaderingen voorname
lijk dieper Duitsland in de thans
blijkbaar gevallen beslissingen te
bestrijden en er dubieuze tegen
voorstellen tegenover te stelen. Veel
en weinig lijkende plannen worden
gelanceerd, alleen maar om dc
kwestie op het laatste ogenblik nog
op de lange baan te schuiven, en
de conclusie lijkt gerechtvaardigd,
dat dit alles voorlopig in de eerste
plaats gericht is op het behalen
van binnenlandse politieke succes
sen. Maar, eens kan dat natuurlijk
anders worden!
Nu heeft de Nederlandse regering zich
an dit risico vanzelfsprekend reken
schap gegeven, van het ogenblik af. dat
.de Nederlandse eisen werden Ingediend I
De voordelen die daartegenover hadden
moeten staan waren van verschillend
karakter. In de eerste plaats beoogden
onze eisen ccn schadeloosstelling te krij
gen. In grond cn In bronnen van inkom
sten voor dc enorme schade, die Duits
land ons heeft berokkend. Vervolgens
stond aan dc positieve kant. dat dc ge
vraagde correcties zouden lelden tot
verbetering van de grens, tot vergemak
kelijking van de douane-controle, tot
vereenvoudiging van de defensie-moge
lijkheden. tot verbetering van de rivier
lopen cn tot verkorting van de verbin
dingen tussen verschillende streken van
het land.
Op z'n smalst
Van Sittard. waar wij het oog nu op
hebben laten vallen, kan men terecht
zeggen dat Nederland er op zhn smalst
is Dc afstand tussen Duitsland en Bel
gië is daar niet incer dan enkele kilo
meters geen wonder dan ook, dat
de1 Duitse troepen, daar hun eerste aan
val deden op 10 Mei 1940. Of eigenlijk
reeds op 9 Mei. want dc Duitse voorpos
ten waren 's avonds reeds heimelijk ons
gebied binnengeslopen om de sprong
over dc Maas voor tc bereiden, die om
drie uur 's nachts werd Ingezet. Ver
breding van ons gebied is daar In mlrt-
tair opzicht geen overbodige weelde.
Wat wij ons steeds weer afvragen. Is
of de nadelen die tegenover het opne
men van Duits gebied binnen onze
grenzen staan door dc voordelen van dc
beperkte grenscorrecties worden opge
heven. Deze grenswijzigingen vormen
slechts een fractie van de Nederlandse
eisen van 1946. Do nadelen blijven ech
ter vrijwel gelijk.
En nu mag er dan nog zoveel aan
dacht op worden gevestigd, dat Neder
land zijn oorspronkelijke eisen volledig
handhaaft en dat deze eisen bij het
vredesverdrag wel ter sprake zullen ko
men. de ervaring thans opgedaan be
wijst. dat daarbij nog enorme tegenstand
zal worden ondervonden. Ook van ge
allieerde zijdel BU deze (voorlopige)
wijziging van de crens mag de vraag
naar dc doelmatigheid dan ook wel wor
den opgeworpen. Dc vraag of ons land
zUn kinderhand niet tc gretig heeft uit
gestoken cn of het die hand niet te snél
gevuld heeft geacht, zonder er voldoen
de op te letten waarmee.
Deze weck of de volgende zal het ant
woord daarop wel worden gegeven.
Op dit ogenblik ls er nog dit van te
zeggen: er zullen aan aantal correcties
worden aangebracht op een grens, die
volgens het oordeel van onze toenmalige
regering blijkbaar door de huidigo
overgenomen door het Wener Con
gres van 1815 haastig en onoordeelkun
dig werd vastgesteld. Er zullen een aan
tal riviertjes binnen ons gebied komen,
die we nu zelf kunnen verbeteren, na
dat de Duitsers dit na tal van onder
handelingen hebben nagelaten. BIJ Sit
tard b.v wordt niet alleen ons gebied
wat verbreed doch kan tevens de
Roodebeck. die In het Maasdal nogal
eens last veroorzaakt, worden verbeterd.
Dc grens wordt hier en daar ver
kort en de douane-contróle kan ef
ficiënter worden. De Duitse mijn-
concessies Hillenswehr cn Melanie
komen waarschijnlijk geheel of ge
deeltelijk in Nederland te liggen
en kunnen van hieru'" geëxploi
teerd worden. Ziedaar de voor
delen, zoals wij ze thans kunnen
zien. Snel genoeg zal thans blijken,
of dit een onderwaardering is, al
vrezen wij, dat dit niet het geval
zal blijken.
Hoevelaken
„Hoevelaken Vooruit"
Voor ccn volle zaal bracht het
fanfarecorps te Hoevelaken Zater
dagavond in het Verenigingsgebouw
de revue „Hoevelaken Vooruit".
Deze revue was samengesteld en
werd gespeeld door leden van het
fanfarecorps o.l.v. de heer W. A. J.
C. Wakelkamp. Het gebodene lever
de een dankbaar applaus op.
Kind kreeg kokend water
over 't lichaam
De 9-jarige R van de B kreeg
Zondagochtend door een ongeluk
kige samenloop van omstandighe
den de inhoud van een kokende ke
tel water over een arm cn ccn been.
Dr F. W. Klaarenbcek verleende de
eerste hulp.
Beurs van New York
Atch.
baliim.
Can. Hue.
Illln. L.
N.Y.dcn.
Pcnns. R.
•oui.Pac.
UnPac.
AII.Cli.
Am.Can.
Am.Car.
A.omelt.
A.T.cnT.
Am. Tob,
Anac.l.
Bethl.S.
Boding A.
Chrysler
City B.
Consol. C
Douglas
Dup. N.
Lastm. K
Gen.LI.
Gen.Mot.
18 3 19 3
18 3
19/3'
93 92
Goodyear
42%
42%
9J4 9',
Hudson M
11V*
11%
12 11%
lm. Harv.
24
24%
25% 24'.
in.Nickci
28%
28%
10% 10%
Int.T.enT
9%
15% 15%
Kcnn.L.
46%
46
41% 41%
MonigW.
56%
56%
81 80%
Pack. M.
4
4
176 175
Radio C.
12%
12%
90 89%
Rep.St.
24%
24
28% 28%
Royn. T.
36%
36%
48','4 48
Sears R.
37'/,
37%
145% 145%
Shell Un
34
34%
67% 68
Socony
16
15%
31% 31%
sund Br.
19
19%
81V. 31%
St.OII.J.
68 V',
68!,
23% 23
M Illicit
18%
18%
53% 53%
Texas C.
53
53%
40% 40
U.AIrcr.
25%
25%
22 22%
Un, Corp.
3
3
58% 57%
Un. Fruit
52%
52%
187 187
USRubb.
38%
38%
45", 45%
US Steel
7:
72%
37% 37
Westing
24%
24%
59% 59%
Wopiw.
45%
45
Omze 670 000
Tachtig jaar Geneeskundige Troepen
(Van een onzer verslaggevers)
OP de binnenplaats van de Van Sypesteynkazerne in Utrecht
zijn wat soldaten aan het exerceren. Op de baret dragen ze
een wit emaille schildje met een rood kruis er op. Hospitaal
soldaten" dus! Moeten die dan ook al weten, hoe een geweer
wordt gedragen en wat „links uit de flank is? Jazeker moeten
ze dat. En zie eens hoe kaarsrecht ze lopen, hoe flink ze de
benen strekken en hoe ze in al hun prestaties in geen enkel op
zicht ten achter staan bij de beste infanterist. Door het raam van
zijn werkkamer kijkt dr. H. N. v. d. Vegt. dirigerend officier van
gezondheid van het depót Geneeskundige Troepen, met een
beetje trots naar zijn mannen. Bij het tachtigjarig bestaan van
zijn onderdeel in April kan hij met hen voor de dag komen!
leen al ln mocllsch-stratcglsch opzicht
voordoen, kan niet anders dan verbaasd
zwijgen.
Overigens, ook ln organisatorisch op
zicht moet zo'n commandant het een en
ander weten. Want om een voorbeeld
tc noemen vandaag de dag heeft elke
legereenheid van de Infanterie een ge
neeskundige formatie van een tweehon
derd man. volledig gemotoriseerd en be
schikkend over zeventig voertuigen.
Daarover wordt het bevel gevoerd door
een officier van gezondheid, die dus niet
alleen maar dokter, doch ook militair
rroet zijn. HIJ en zijn mannen werken
direct aan het front. Ze bouwen even
tueel een compleet veldhospitaal van
zeshonderd bedden, dat voorzien wordt
van de nodige outillage cn een vcrple-
gingsstaf.
Vroeger was dat enigszins anders
Toen op 7 April 1869 de Geneeskundige
Troepen werden opgericht, waren dat
niet meer dan twee compagnieën hospi
taalsoldaten voor de infanterie. Ze
hoorden daarbij en de officier van ge
zondheid. onder wie ze werkten, was
meer geneeskundig adviseur dan bevel
hebber. Later kwamen er nog twee com
pagnieën bij. die met de beide eerste in
1939 tot een bataljon werden samenge
voegd. Aanvankelijk gelegerd ln Utrecht,
werd in de loop van de tijd ook een ge
deelte der Geneeskundige Troepen In
Breda ondergebracht. Toen het bataljon
wercl gevormd, kreeg dat Gorkum als
garnizoensplaats aangewezen. In 1945
werd dit legeronderdeel naar Engels
voorbeeld opnieuw georganiseerd. Er
werd nogal eens van legerplaats verwis
seld. hier lag een afdeling, elders weer
een: de betiteling veranderde van' depót
ln korps, daarna weer in depót. Maar
de opleiding van de mannen ging door
Eerst werden oude beroepsmensen op
nieuw getraind, voor de 7 Dccember-
divisie stelde men ccn formatie samen
cn nu reeds zijn een verbazingwekkend
aantal G.T.-manschappen in de tropen.
Niet alleen daar ligt de eigenlijke taak
voor dr. v. d. Vegt en zijn mannen. Het
terugbrengen-'van de gedemobiliseerden
op ccn goede plaats ln de maatschappij,
is hem zeker zo lief.
IN DE VAN SYPESTEYNKAZER
NE worden de mannen van de Ge
neeskundige Troepen opgeleid tot
prima militairen en kundige ver
plegers. Men heeft er met ruimte
gebrek te kampnen. De kadcrop-
leiding moest b.v. in Ede worden
ondergebracht.
Feestelijkheden in de
volgende maand
KOMT ge straks zo'n soldaat tegen,
ga hem dan niet voorbij met de ge
dachte. dat daar eigenlijk een burger in
uniform loopt. De ..hospik" van vroe
ger. zo heeft dr. v. d. Vegt ons duide
lijk gemaakt, zo'n soldaat, die met zijn
tweewielig ziekenwagentje maar zo'n
beetje achter de troep aansjokte. bestaat
niet meer De mannen, die nu het wlt-
rode embleem dragen, zijn all-round
militairen, intelligente jongens, die voor
het merendeel bij de keuring tot de
lichamelijk en physiek kerngezonde Jon
gens behoorden, moedig zijn en kame-
raadschapsgevoel hebben, en die na een
zware opleiding meer weten dan een
verpleegster met een driejarige oplei
ding. Wie daarvan staat te kijken zal
helemaal stomverbaasd zijn als hij dr.
v d. Vegt hoort vertellen hoe belang
rijk de Geneeskundige Troepen in veler
lei opzicht voor een leger eigenlijk zUn.
Want het gaat er niet alleen om. de
mannen In oorlogstijd weer zo spoedig
mogelijk gevechtsklaar te maken, om
nog tc zwijgen van de humanitaire
overwegingen, die tot de. instelling van
de troepen mede hebben bijgedragen.
Nee. daar ls vooral ook een grote pre
ventieve taak te vervullen, waarvan het
welslagen voor een groot deel het mo
reel van de troepen en dus van het
volk bepaalt en voorts een enorme
besparing voor 's lands kas kan bete
kenen.
Statistische cijfers, ons door dr. v. d.
Vegt voorgelezen, tonen aan. dat de
Verenigde Staten, als zij geen Genees
kundige Troepen naar de fronten had
den gezonden, ln de jongste oorlog
2.000.000 manschappen aan vlektyphus
zouden hebben verloren. Nu waren het
er slechts C27. Cijfers, cijfers cn nog
eens cijfers werden ons genoemd. En
wie daarmee dan zo'n beetje wegwijs
wordt gemaakt in de talrijke problemen
die zich voor dc moderne officier van
gezondheid cn zijn ondergeschikten, al-
XWOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOCOOOOOOOOOOOOOOCiOC»
Gaat met Uw tijd mee, en leest een echt DAGBLAD.
Abonneert U met het nieuwe kwartaal op het
De courant van Het Witte Huis.
Indien U zelf reeds abonné bent. geeft dan het adres op van Uw
vrienden of kennissen, wij zullen hun dan gaarne enige proef
nummers toezenden
Ondergetekende geeft zich op als abonné/verzockt proefnummers tc
zenden aan:
WOONPLAATS
Betaling per week ad 32 cent/per kwartaal ad 4.15.
Verzoekt toezending van proefnummers.
(Doorhalen wat niet verlangd wordt.)
DAGBLAD VOOR AMERSFOORT
SNOÜCKAERTLAAN 7.
De Courant van HET WITTE HUIS
