Apotheker stond vijftig jaar
geleden hoog in aanzien
Ome Keesje mocht niet sterven
In Jemen (Zuid-Arabië) botsen het
oude en het nieuwe
Bloedtransfusie van groot nut voor
de geneeskunde
„Stad des vredes" moet
zes oorlogen voeren
Geestelijke vader, Willem van Capelle
wordt zestig jaar
Uit de boekenmolen
Schapensmeer was 'n zeer gevraagd
en voordelig middeltje
a
Vooruitstrevend vorst in conflict
met behoudzuchtige sjeiks
Nieuw laboratorium van Rode Kruis
nu in gebruik genomen
In Rangoon heerst rust, maar in het
overige Birma gist het
Donderdag 14 April 1949
5
(Van onre verslaggever)
OME KEESJE is een van de weinige, zo niet de enige radio-
figuur in de Europese omroep, die de respectabele leeftijd
van twintig jaar bereikte. En de man, die zo vele jaren de rol
van de avontuurlijke, fantasierijke en eeuwig jeugdige grijsaard
speelde, die Ome Keesje zelf creëerde en er de tekst voor schreef.
Willem van Capelle. zegt van zich zelf ook al. dat hij
tot de ouden van dagen gaat behoren. Tot die mening is hij
overigens alleen gekomen door een blik op de kalender. Woens
dag, 20 April, wordt Willem van Capelle zestig jaar.
WILLEM VAN CAPELLE voor de
microfoon. In de studio is de ver
kleedpartij gelukkig niet nodig.
Woensdag: „Brand in
de Jonge Jan"
Tientallen mensen hebben
verbaasd gestaan, toen ze het
hoorden van die zestigste ver
jaardag. De mededeling is ook
bepaald verrassend voorwie hem
dagelijks rechtop als een kaars,
met soepele pas door de Hilver-
sumse straten ziet wandelen en
die op zijn groet een vrolijke
glimlach, een luchtig handge
baar en een wat jongensachtig
„bonjour" ten antwoord krijgt
Een brede, rijzige gestalte heeft
Willem van Capelle. Hoe anders
stelt men zich Zondagsmiddags
aan de luidspeker de amechtige
Ome Keesje voor. En hoe an
ders zag men hem wel eens af
gebeeld in de radiobladen:
krom. zwaar gerimpeld, een
stenen pijpje in de tandenloze
mond.
„Ik heb zo'n machtig interessante
en veelzijdige baan, dat er geen tijd
is om oud te worden," verklaart
Willem van Capelle. „De radio
houdt je jong, je kunt er eenvoudig
niet in verkillen of verstijven."
Hoe het eigenlijk zo gegaan is
met „Ome Keesje"?
„In Maart 1928 begon ik op Zon
dagmorgen met de kinderuitzen
ding „De familie Mulder". Die fa
milie bestond uit man. vrouw en
twee kinderen. Dat viertal moest ik
elke week een uur lang laten pra
ten over alle mogelijke school- en
familieproblemen. Daar had ik heel
wat aan te schrijven. Nu was het
eerlijk gezegd om het me zelf een
beetje gemakkelijker te maken, om
meer mogelijkheden te hebben, dat
ik aan het Mulder-kwartet een
vijfde figuur toevoegde. Ik liet van
tijd tot tijd een eigenwijs oud man
netje op visite komen. Ome Keesje.
En nu zie je weer. hoe vreemd het
soms kan lopen. Dat oude manne
tje werd op de duur de hoofdper
soon in de uitzending. Tenslotte
verviel de hele familie Mulder
die liet ik naar Amerika vertrek
ken en zo onstond het serie
verhaal „De avonturen van Ome
Keesje" Ook hiervan is de inhoud
in de loop van de tijd gewijzigd.
Van specifiek kinderpraatje werd
het een gezinsuurtje voor kinderen
van acht tot-tachtig jaar en ouder
En het eigenaardige is. dat vooral
die ouderen er op gesteld blijken."
Of die „Ome Kees" nooit eens
dood gaat?
Carnaval der Desperado's,
tweede deel
Sinds A. J. Noel de Gaulle
(achter welk pseudoniem zich majoor
K de Graaf verschuilt) het eerste deel
van zijn Carnavcl der Des p e-
r ado's publiceerde Is er een felle dis
cussie ontstaan over de vraag, of de
schrijver voldoende bevoegd was om
over het Englandsplel de onthullingen
te doen waartoe hij zich klaarblijkelijk
geroepen achtte. Sindsdien ls de be
ruchte brochure van mr. Van der
Starp. Van der Waal's verdediger, ver
schenen. waarin over het England
Spiel dingen werden gezegd, die er toe
leidden dat ook de Engelse pers zich
er mee ging bezighouden En tenslotte
verschijnen hier en daar in de Neder
landse pers nieuwe artikelen over het
England Spiel.
Thans is dan het tweede deel van
Carnaval der Desperado's verschenen.
Het werpt o.a. een licht op de (volgens
dit boek met intrigue gepaard gaande)
spanningen tussen de diensten ..aan de
overkant", de bureau's In Londen die
belast waren met het organiseren van
de penetraties in de vijandelijke linies
van Gestapo en Abwehr. Maar wie het
boek na de laatste bladzijde dicht
slaat, ontkomt niet aan de Indruk, dat
hij iets heeft mogen bekijken door een
bril. die ten eerste gekleurd was, en
waarvan ten tweede de. glazen hier en
daar bedekt waren met verduisterings
papier. WIJ voelen ons niet gedrongen,
ons te mengen ln het koor dergenen
die hun mening met luider stemme
menen te moeten verkondigen te
minder nu het England-Spiel onder de
competentie van de parlementaire en
quête-commissie ls gekomen, die naar
wij hopen, te zijner tijd het licht der
openbaarheid over deze duistere af
faire zal doen schijnen.
Wat tenslotte de litteraire kwaliteiten
van dit tweede deel betreft, het lijkt
ons beter van compositie dan het eer
ste. terwfjl ook de stijl ons Inziens aan
pakkendhcld gewonnen heeft En wie
eenmaal aan de lectuur van dit tweede
deel ls begonnen, voltooit die, als de
tijd het toelaat, ln één ruk.
„Thuisvaart"
Uitgeverij Kok In Kampen heeft ln
haar Gouden Poort Reeks een tweede
druk doen verschijnen van Henk Mon-
dria's „Thuisvaart", een roman die
vele Jaren geleden reeds ln de VCL-
Reeks van dezelfde uitgever verscheen.
Mondria verhaalt ln zijn boek over een
vissersfamilie uit een der Zuiderzec-
dorpep, die haar deel krijgt van de
droogmakingmisère en ook anderszins
van het leven flinke slagen ln ont
vangst heeft te nemen. Mondria tracht
te kennelijk gespierde en beeldende
taal te gebruiken, doch slechts hier en
daar wist hU zich werkelijk boven ccn
gezapige schrijftrant uit te werken
Hoe het zij. cr blijkt hier een diep
gelovig, blijmoedig man aan het woord
te zijn. die meent een boodschap voor
de wereld ook die buiten de vissers
huisjes te hebben. En voor hen. die
daarnaar wensen te horen, komt de
litteraire waarde eerst op de tweede
plaats.
„Grond"
„Grond" het eerste boek van de nu
zo bekenae schrijfster mevrouw H. J.
van Nijnatten-Doffegnies. werd aan
vankelijk als feuilleton ln een plaatse
lijk blad gepubliceerd. Niet lang ge
leden gaf C. A. J. van Dlshoeck te
Bussum een tweede druk uit van deze
roman die destijds vanwege de, ove
rigens beperkte, actualiteit van het be
handelde probleem de strijd van een
boer. die zijn grond moet offeren aan
de uitbreiding van een stad een ze
kere populariteit genoot. Hoewel zeker
niet breed van visie en nog minder
groots van stijl, is „Grond" voor de
liefhebber van de streekroman zeker
lezenswaardig, mits hij het wat stoffi
ge gegeven op de koop toe wil nemen.
Op het „ziekbed"
"Kort voor de oorlog begon ik er
eigenlijk een beetje genoeg van te
krijgen. Ik had „Keesje" maar vast
op zijn ziekbed gelegd. Maar al
gauw kwam de programmaleiding
informeren, hoe het zou aflopen.
Tja, dat wist ik zelf nog niet. want
ik ben met „Ome Keesje"nooit
verder dan een week vooruit. Ik
moest maar maken, dat het slacht
offer weer gauw beter werd. want
er waren honderden brieven ge
komen van ongeruste luisteraars.
Ome Keesje leeft dus nog, al heeft-
ie niet zo veel zendtijd meer als
vroeger."
Willem van Capelle is behalve
schrijver en hoofdrolvertolker van
„Ome Keesje" ook regisseur bij de
VARA. En als voordrachtskunste
naar is hij nog veel op tournee
door het land. Hij treedt ook op
voor de televisie. Werk heeft hy
dus in overvloed, deze zestigjarige,
die aanvankelijk opgeleid voor de
bouwkunde, met zijn twintigste
jaar al op de planken stond. HIJ
praat graag over zijn werk, het
liefst over het hoorspel. Van serie-
hoorspelen is hij geen groot voor
stander, al bewerkte hij er kort
geleden zelf nog een- ..Het Mysterie
op de Prinsengracht".
..Waar blijven de Nederlandse
s-chrijvers van hoorspelen?'' zucht
Van Capelle. ..We zitten er om te
springen. Elke maand gaan er een
stuk of twintig in onze omroep."
„Geef ons stof!!"
JE zou het van de daken
willen schreeuwen: Stofl
Stof! Stof!! De omroep ls een
haast bodemloze put. Waar zit
de historicus, die bovendien ta
lent heeft om te dramatiseren?
Zou hij niet een prachtige serie,
bijvoorbeeld van de Franse re
volutie kunnen maken? Waar
is de Herman Heijermans van
deze tijd? Wat zouden zijn
"Falklandjcs" het doen voor
de microfoon'"
Als hij over Herman Heijermans
begint, spreekt Willem van Capelle
natuurlijk over zijn radiovertolkin
gen van bekende stukken van deze
grote schrijver. Zes rollen „maakte"
Van Capelle in „Ahasverus", zes ln
„Nummer tachtig" en acht rollen
in „De brand in de Jonge Jan".
Henry de Vries, voor wie dit stuk
geschreven wat-, speelde op het to
neel zeven rollen in „De Brand"
De officier van justitie nam een
andere acteur voor zijn rekening
Dat was voor de radio niet nodig.
„Dc Brand" is naar zijn eigen
smaak Willem van Capelle's groot
ste radiosucces geweest. En met
..De Brand in de Jonge Jan" komt
hij op de avond van zijn verjaardag
ook voor de VARA-microfoon. Vele
duizenden van zijn luistervrienden
zullen daar op 20 April met genoe
gen weer eens naar luisteren. En
de voordrachtskunstenaar zelf ook.
Deze achtvoudige rol wordt name-
zestigste verjaardag zal Willem van
lijk op platen opgenomen. Op zijn
Capelle dus ook tijdens zijn eigen
uitzending gezellig thuis in de
familiekring kunnen blijven.
OME KEESJE OP TOURNEE.
Toen Willem van Capelle nog als
„Ome Keesje" op tournee door het
land ging, had hij iedere avond
minstens een uur nodig om een ge
daanteverwisseling te ondergaan.
Compleet met bultenhoofd, mum
melmondje en kromme rug ver
scheen hij op de planken.
„Mag ik 2V2 cent
Bleekpoeder?"
In stille uren. waarin men zoo
heerlijk zijn gedachten den vrijen
loop kan laten, verwijlen ze o! zoo
dikwijls bij vroegere tijden. Zoo
maakte ik wel eens een vergelij
king tusschen het leven cn wer
ken van den tegenwoordigen en
den vroegeren apotheker.
Een apotheker, vooral in een
kleine plaats, behoort nog steeds
met den burgemeester, dokter en
advocaat tot de notabelen. Waar
toe ook alle recht is, gezien zijn
veeljarige academische opleiding.
Maar tóch beteekende een apothe
ker ik spreek van pl.m. 50 jaar
geleden meer dan heden, voor
al in een kleine plaats.
Hij was niet alleen de vertrouw
de. maar dikwijls ook de raads
man van de patiënten, d.w.z. voor
kleine gevallen en voornamelijk
waar het kinderen betrof „Me
neer weet 't toch haast even goed
als de dokter" was do meening
van velen. En de apotheker, voor
al als hij wat ervaring had, wist
hoe ver hij caan kon. Hij kende
zijn volkje! Wanneer hij eens een
gewoon huismiddeltje aanried, of
een wenk gaf voor de behande
ling van een zieke namen de dok
toren hem dat heelemaal niet
kwalijk.
Dikwijls werd voor kleine ge
vallen nog eerder de hulp van den
apotheker dan van den dokter in
geroepen. Bij een ongeluk op
straat werd het slachtoffer, ge
woonlijk eerst de apotheek bin
nengebracht, waar eerste hulp
verleend werd, terwijl intusschen
cm den dokter werd gezonden, die
dan verder moest oordeclen hoe
gehandeld diende tc worden.
De mooie lijde
Dit nu was, wanneer men het
zoo noemen wil, de mooie zijde
van het vak.
De werkzaamheden van den
apotheker, en de omstandigheden
waaronder die dikwijls verricht
moesten worden, waren van dien
aard. dat mijn man wel eens de
verzuchting slaakte: „Heb je dêór
r.u een academische opleiding voor
genoten!"
En niet ten onrechte, als men
weet dat een apotheker in die da-
Herinneringen van een
apothekers-weduwe (I)
door
mevr. F. B. H. Radijs-
v. d. Berkhof
IN de uiterste Zuidwesthoek van Arable is het onrustig geworden, door
dat de imam van Jemen overhoop ligt met een groep fanatieke sjeiks.
Jemen ligt aan het Zuidelijke eind van de Rode Zee. grenst aan de Britse
zcevesting Aden en ligt dus op een van 's werelds befaamde strategische
punten, maar tot ongeveer een jaar geleden was de staat Jemen vrijwel
afgesloten van de rest van dc wereld. Dit isolement verminderde reeds
door dc Tweede Wereldoorlog, maar vooral de gewelddadige dood van de
vorige imam. Jahja, die verleden jaar, gestikt in een kussen, dood in zijn
slaapvertrek werd aangetroffen, was oorzaak dat 't totaal werd verbroken.
De Zaiditcn, eon stam dlo zich
hier in de vroego middeleeuwen
vestigde, vormen een fanatiek-gods-
dienstige secte van de Mohamme
daanse Schllten, die voornamelijk in
Irak en Iran wonen. Zij hadden er,
evenals de Wahabiten van Ibn
Saoed en de Senoessi, slag van om
de godsdienst en de politiek zo on
verbrekelijk met elkaar te verbinden,
dat hun slechts één keus overbleef:
zich van de rest van de wereld to
taal afzijdig te houden. De verleden
jaar gestorven imam, Jahja, hield
ook consequent aan deze principes
vast. Met buitenlandse politiek
hoefde hij zich trouwens niet meer
in te laten, toen een ongelukkige
oorlog tegc'n Ibn Saoed oorzaak wa9
dat htf volkomen op sleeptouw werd
genomen door Saoedi ArablÖ. Jahja
kon toen naar hartelust zijn afkeer
botvieren van alles wat vreemd
was, of het nu radio's waren of fo
totoestellen, vliegtuigen of bevloei-
ingsinstallatles, auto's of olieraffi
naderijen, spoorwegen of Engelsen
en Amerikanen. (Alleen voor Itali
anen had hU een zwqk: door hen
liet hij in zijn hoofdstad Sanaa een
ziekenhuis bouwen en besturen en
elk jaar kwam er een delegatie uit
Italië om de imam geschenken te
brengen en kostbare Oosterse za
ken mee naar Rome terug te ne
men).
Strijd om de macht
ALLES veranderde met één slag
toen Achmed, Jahja's zoon. do
teugels in handen nam. In zijn re
geringsverklaring hoorde men spre
ken over „economische en indus
triële ontwikkeling van het land",
over bodemschatten, olie en strate-
gischo belangen, maar Voordat
Achmed zijn programma kon gaan
uitvoeren moest hij eerst de opstand
onderdrukken die na zijn vaders
dood uitbrak.
De wet der Zaldlten kent name
lijk geen erfopvolging en het ge
volg is, dat telkens bij het verschel
den van een vorst een ware strijd
om do macht ontketend wordt; het
kwam wel eens voor dat er zich
twintig aspirant-imams tegelijk
presenteerden.
Het recht der opvolging wordt
slechts toegekend aan „degene die
het zwaard zelfstandig weet te voe
ren en voldoende kennis heeft".
Achmed bewees zijn meesterschap
„van het zwaard" door de bloedige
onderdrukking van de onlusten na
Jahja's dood. Maar de fanatieke
sjeiks, die een soort Raad van
State vormen, verdenken hem er
van (omdat hij de oudste zoon van
Jahja is), dat hij een dynastie wil
stichten. Hun grootste grief is ech
ter, dat hij zich laat fotograferen
de Koran verbiedt de Mohamme
daan, mensen af te beelden dat
hij zich buitenslands begeeft en
met Westelijke staatslieden onder
handelt en dat hU hervormingen
nastreeft, waarvan de consequenties
onvermijdelijk de landsgrenzen voor
vreemdelingen moeten openstellen.
Veel belangstelling
uit buitenland
Bloedtransfusie heeft de laatste
tientallen jaren steeds meer aan be
langstelling in medische kringen ge
wonnen. In de vorige oorlog zijn zij,
die misschien nog ietwat bedacht
zaam stonden t.a.v. het nut daar
van, wel overtuigd geraakt. Men is
tevens gewonnen voor de gedachte
onstolbaar bloed in geconserveerde
toestand voor transfusie in voorraad
te hebben. Tijdens de Spaanse bur
geroorlog hebben zg. bloedbanken
hun grote betekenis wel bewezen.
Hoevele ernstig-gewonden, geope
reerden en lijders aan bepaalde ziek
ten. zijn er in de loop van de laatste
jaren niet gered door transfusie.
De laatste jaren heeft men gezocht
naar andere mogelijkheden om de
kostbare vloeistof „op te slaan". Men
vond ze in het drogen tot „plasma",
dat vrijwel onbeperkte tijd houdbaar
Men zal begrijpen, dat de werk
zaamheden ter conservering cn dro
ging veel wetenschappelijke arbeid
en een goed laboratorium nodig ma
ken. Tot dusverre was de transfusie-
dienst van het Ned. Rode Kruis, die
voor een groot deel deze arbeid ver
richt. al zeer schamel gehuisvest,
doch aan deze moeilijkheid is thans
een einde gekomen: op het terrein
van het Binnengasthuis tc Amster
dam zijn twee moderne, stenen ba
rakken gebouwd, waar de dienst nu
is ondergebracht.
Verzendstation
Dit centrale laboratorium is van
grote betekenis. Hier wordt bloed
van donors geconserveerd en ge
droogd. het functionneertook als
„verzendstation" van zijn „produc
ten" naar alle mogelijke plaatsen,
waar die voor patiënten nodig zijn.
Meer dan 250 ziekenhuizen in Ne
derland voorziet het laboratorium
van het Nederlandse Rode Kruis
thans van geconserveerd bloed en
plasma.
Een statistiek over 27.000 transfu
sies toont aan, dat de kwaliteit aan
zeer hoge eisen voldoet.
be binnenlandse oppositie is ook
na do onderdrukking van de op
stand bl(jven bestaan. Men krijgt
neiging, haar tc vergelijken met dc
terroristische activiteit van de
Mohammedaanse Broederschap in
Egypte, met de aanslag van de
fanatieke Schiiten op de Sjah
van Perztë (J.l. Februari) en met
de fanatlek-godsdlenstige activiteit
van zekere Turkse groepen. Van
dit godsdienstige fanatisme profi
teert de communistische agitatie in
het Nabije Oosten, die altyd daar
baan breekt, waar punten van
wereld-strategisch belang zijn.
Jemen, achterland van de Britse
sterkte Aden, blokkeert de zuide
lijke Ingang van de Rode Zee (en
beheerst daardoor dus-ook ten dele
het Suezkanaal!). Geen wonder dat
Jemen zich de laatste tijd in een
groeiende belangstelling der diplo
matieke wereld mag verheugen.
gen voor 2V2 cent bleekpoeder en
wrijfwas moest verkoopen. Ja, die
werkzaamheden! Wat krijgt een
apotheker tegenwoordig niet kant
en klaar uit den groothandel! Zelfs
pillen, poeders cn zalven. Of 't er
beter om is, wil ik in het midden
laten.
De plattelandsapotheker van 50
jaar geleden maakte niet alleen
zelf zijn extracten, tincturen cn
stropen, maar bovendien maakte
hij wrijfwas, schapensmeer, bes
sensap, vliergelei enz.
Dat laatste goedje werd door
ons in groote hoeveelheden .ge
maakt en geleverd aan stadsapo-
thekers. In de keuken stond daar-
voor een groot gemetseld fornuis
en de kokerij geschiedde in koüe-
ren pannen. Als de gelei afge
werkt was, mochten de jongens
uit de buurt de pannen komen
lecglikken
Dan maakten wij ook ol. lin,
sulf, in den volksmond balsem-
zilverolie genoemd. Niet alleen een
gevaarlijk werkje vanwege de
groote kans van overkoken maar
het stonk geweldig en wel zóó,
dot het gehcele huiis er dngen-
lane van doortrokkeq was
Wanneer de pan zonder deksel
was bulten gezet om af te koelen,
genoot tot ver in den omtrek
iedereen van dien geur. Het heette
don: „Mijnheer is weer aan het
stinken."
De bleekpoeder werd per vat
opgedaan cn in zakjes verpakt
van 2y» en 5 centen; dit kar
weitje moest de assistente op
knappen en als het druk was het
lnopmelsje.
Ruitcrzalf
Dan de bereiding van ruitcrzalf
en schapensmeer! De eerste diende
tegen luis bij vee, de tweede te
gen schapenschurft.
In die tijden waren er op de
Drentsche heide nog groote kud
den schapen, die. hoe het kwam
weet ik niet, veel aan schurft le
den.
Die schapensmeer was een ver
maardheid van onze apotheek:
„Nergens zulk goed spul'1 heette
het. En het scheen ook wel ccn
voordeelig zaakje te zijn, want
mijn man was altijd in zijn schik
als er op marktdagen schepers
kwamen om dc bereide smcor te
halen óf de ingrediënten ervoor te
bestellen. Er werd een behoorlijk
lang praatje met ze gemaakt en ze
kregen een borrel toe.
Nog even wil ik aanstippen hoe
huiselijk cn gemoedelijk het toe
ging om die schapensmeer tc be
reiden.
We hadden speciaal daarvoor een
grooten zwaren marmeren mor
tier, die jc met twee handen moest
optillen. Daar werd dan een kwan
tum kwik in gedaan met dikke
terpetijn. Die kwik moest zooge
naamd „doodgeroerd" worden eer
de andere ingrediënten cr bij
mochten. En dat was een zwaar
werkje. Te dien einde werd de
mortier in een hoek van de apot
heek neergezet. Kwam er nu een
pootigc jonge kerel, die een
oogenblik op het klaarmaken der
medicijnen moest wachtten, dan
werd hem verzocht om onderhand
een beetje in de kwik te roeren.
Hetgeen steeds zeer bereidwillig
ondernomen werd. Zoo kwam het
zaakje met vereende krachten
klaar en werd dan in spanen doo-
zen van verschillende grootten
verpakt. Later kwamen bliUwn
aoozen dito daarvoor in dc plaats.
TjE hoofdstad van Birma heet Rangoon, hetgeen „stad des vredes" be-
tekent. Tegenwoordig zetelt daar een regering, die een wanhopige
strijd moet voeren tegen een gewapende opstand van grote omvang, tegen
meer dan één gewapende opstand zelfs Maar hoewel ln het grootste doel
van Birma de burgeroorlog woedt, is het beeld van Rangoon vrijwel
ongewijzigd en is zijn naam nog altijd toepasselijk.
In de drukke straten bewegen zich Birmese mannen cn vrouwen in vro
lijke kleren langs de marktstalletjes en de theehuizen. Boeddhistische
priesters in lichtgele gewaden, parasollen dragend als teken van hun
waardigheid, schrijden langzaam voort tussen Amerikaanse auto's cn an
tieke ricksha's. Glimlachende melskes verkopen loten in houten kiosken.
Karens streven naar
onafhankelijkheid
De bijbel in Japan
Het Amerikaanse Bijbelgenootschap
heelt sedert dc oorlog voor dc Bijbel
verspreiding ln Japon reed» 140.033
Bijbels. 1 575 531 Nieuwe Testamenten
cn 672.543 Evangeliën en andere Bijbel
gedeelten. dus ln totaal 2.388.113 exem
plaren beschikbaar gesteld.
Omdat deze grote hoeveelheid nog
lang niet voldoende was om aan de
vraag te voldoen heelt het nu ook nog
op verzoek van dc heer T. Tanakn d«
secretaris van het Japantx Bijbelge
nootschap zeventig ton papier gezon
den, waarop ln Japan zelf nog enige
honderdduizenden Nieuwe Testamen
ten gedrukt konden worden. Buiten
dien vroeg het Japanse Bljbclgcnoot-
of het voor dit doel ook nog zou mo
gen gebruiken twcehondcrddertlg ton
papier, die het Amerikaanse Bijbel
genootschap Juist van de Japanse pa
pierfabrieken gekocht had. Dit allea
toont wel duidelijk hoe de Bijbel thans
ln Japan gevraagd wordt als nooit
tevoren.
De interesse uit onze overzeese ge
biedsdelen en uit het buitenland
voor het centraal laboratorium is
zeer groot. Na de bevrijding zijn be
langstellenden uit vele landen naar
Amsterdam gekomen om het lab?ra*
torium tc bezoeken. Op dit ogenblik
is de Amsterdamse drooglnrichtlng
de enige op het vasteland van Euro-
pa.
De plasmapreparaten van het la
boratorium zijn in de universiteits-
cn ziekcnhuisklinieken van Amster
dam reeds met succes toegepast.
Door voortdurend contact met een
Engelse zusterinstelling en het Ame
rikaanse Rode Kruis is het mogelijk,
de producten in de kliniek met die
uit deze landen te vergelijken en on
derling gegevens uit te wisselen. De
wetenschappelijke resultaten van
het centrale laboratorium hebben
ertoe geleid, dat Zwitserland en Ita
lië hun transfusiediensten naar Ne
derlands model zullen inrichten, ter
wijl Oostenrijk. Tsjechoslowakije en
Noorwegen om uitgebreide inlich
tingen hebben gevraagd.
Voor België
Omdat in België nog geen droog-
inrichting bestaat zendt het Belgi
sche Rode Kruis het bloed van zijn
donors (100, 200 flessen p. week) per
vliegtuig naar Amsterdam, om hier
uit plasma te laten bereiden. Ook
levert het Amsterdamse laborato
rium grote hoeveelheden plasma
voor de bevolkingen van Indonesië
en van West-Indie.
Hoog boven het straatgewoel
rijst de van puur goud gemaakte,
met kostbare juwelen versierde
pagode van Shwe Dagon op, waar
in vier heilige haren van het hoofd
van Boeddha worden bewaard. Een
paar versperringen, talrijke politie
agenten en soldaten in de buurt
van de regeringsgebouwen en
schaarste aan sommige levensmid
delen z(Jn het enige teken, dat er
iets bijzonders aan de hana is.
Maar al heerst dan in Rangoon
rust wanneer men tenminste
een kleine staking van ambtenaren
buiten beschouwing laat in het
overige Birma, even groot als
Frankrijk en de drie Benelux-lan-
den samen, gist het.
Volkomen onafhankelijk van el
kaar zijn tegen de wettige Birmese
regering in opstand: ten eerste het
Nationaal Verbond van de Karens
en zijn leger; ten tweede het na
tionale verdedigingscomité van de
Karens; ten derde een aantal leden
van de Volks-Vrijwillers Organisa
tie „De Witte Band"; ten vierde
de communisten; ten vijfde twee
muitende bataljons van het Birme
se leger en ten zesde een groep
Mohammedanen in Arakan.
De Karens
De Karens vormen een tiende
van de Birmese bevolking, die 17
millioen zielen telt. Zij streven
naar volkomen zelfstandigheid en
hun zweeft een eigen staat van
grote omvang voor ogen, die de
rijke delta van de Irrawadi omvat,
waar zoveel rijst wordt verbouwd.
De Birmese regering zegt, dat de
Karens juist daar en in sommige
andere gebieden die zij opeisen
nergens over de meerderheid be
schikken en dat het enige waarover
te praten valt een Karen-staat in
het Salween-district ten Noord
oosten van Rangoon is.
De opstand van de Karens da
teert eigenlijk al van September
j.l. In het begin van dit jaar nam
zij een groter omvang aan, door
incidenten, waarbij enkele Karens
werden vermoord door ongedisci
plineerde Birmese troepen. Boven
dien leefden de Karens in de ver
wachting, dat de Birmese rege
ring op 31 Januari 1949 een groot
scheepse actie tegen hen zou be
ginnen. Tal van Karen-soldaten, de
beste elementen uit het Birmese
leger, voegden zich bij de opstan
delingen cn luitenant-generaal
Smith Dun, de Birmese opperbe
velhebber, die zelf een Karen is,
ging met „ziekenverlof'. Zo groot
waren de leemten, die ontstonden
in het Birmese leger, dat er onge
veer 20.000 recruten onder de wa
penen moesten worden geroepen.
Sedert het begin van do strijd heb
ben dc verhoudingen zich toege
spitst. Soms krijgt men dc indruk,
dat de Karens niet alleen voor
hun onafhankelijkheid, maar ook
voor hun bestaan vechten. Men
hoort in Rangoon echter vaak ge
noeg de mening verkondigen, dat
het betrekkelijk gemakkelijk zal
zijn tot een overeenstemming te
geraken, als men de Karens maar
voorwaarden aanbiedt die voor
hen ook acceptabel zijn en niet van
hen verlangt, dat zij hun wapens
uitleveren.
Overige opstanden
De Volks Vrijwilligers Organisa
tie „De Witte Band" komt voort
uit de Anti-Fascistische Vrijheids
Liga van de vermoorde generaal
Aung San. Vrijwel alle leden be
horen tot de vroegere Anti-Japanse
verzetsbeweging. Haar voornaam-
Scheepstijdingen
Anlsum 12 Apr. v Durban n Loren
zo Marqücz; Aldabl. Buenos Alrc»
Koltcrdam 13 Apr. tc Las Palmas;
Camphuys.,12 Mrt v Singapore tc Ba
tavia: Colytto. 12 Mrt v Bona n Bar
row; Dellshovcn. 12 Apr. nop te Co-
tonou; Knmerllngh Onnes JavaRot
terdam 12 Apr. v Port Said; Kola Ln-
tcn. Java—R dam paw 11 Apr. 20 uur
Kaap Bonn: Kota Gcdo. New Orleans
—Java pass 11 Apr 22 uur Gibraltar:
Llssekcrk. Londen Perzische Golf
pass 11 Apr Kreta; Mactsuycker, 12
Apr. v Geraldton tc Singapore; Ma-
nocran 12 Apr. v Colombo te Bah
rein; Mapln. A'dam—Java 12 Apr. van
Belawah; Papendrecht (t) R'dam—
Badan pass 12 Apr. Dungencss; Poly-
dorua. Java—A'dam pass 12 Apr Kaap
Bonn; Randkcrk. A dam—Oost Afrika
12 Apr. v Suez; Ruys 13 Apr V Dur
ban te Port Elisabeth: Schicdljk. New
York—Alexandria pass 12 Apr. Gibral
tar; Slnabang. 13 Apr. v Singapore te
Batavia vcrw.; Slamat. 13 Apr. v Pe-
nang n Port Swettenham; Tiba. Ant
werpen—Montevideo 12 Apr 170 mijl
West Kaap St. Vincent, Walngapoe.
Antwerpen—Java pnw 12 Apr. Pcrlm;
Waterland. 13 Apr v A'dam te Buenos
Aires vcrw.; Zuiderkruis JavaRot
terdam. 12 Apr. te Sabang.
Audacla 12-4 van Maassluis naar
Great Yarmouth; Breo Helle 12-4 van
Antwerpen te Gdynia: Ellsa 7-4 van
Casablanca naar Marseille, Export
pass. 13-4 Holtcnau naar Stockholm:
Exprcaa 12-4 van Roucn naar Porllr,
Frnnk.a 11-4 van Dublin naar Port Vi-
vals; Flnndrla 12-4 van Manchester n.
Roucn; Hast 1 12-4 van Penzance naar
Southampton; Hast 4 13-4 van Antwer
pen naar Middlcfohrt; Haskerland 12-
4 van R'dam te Klngslyni Hoogland
13-4 van Tyne te A'dam; Mlzar (N)
10-4 van Bordeaux naar Casablanca of
Agadlr; Monica 12-1 van Londen naar
Le Lcguc; Strljpc 13-4 van A'dam te
R'dam; Trompcnburgh 13-4 van Norr-
koplng te R'dam.
DE PALTROKMOLEN „De Een
hoorn" aan het buiten Spaamc te
Haarlem, 'n eigendom van de ver
eniging „De Hollandsche Molen"
wordt gerestaureerd. De werk
zaamheden zullen worden uitge
voerd door de molenmaker Jonge
man uit Westzaan.
ste doel is het winnen van kabi
netszetels ten koste van de socia
listen. Enkelen van hen verlangen,
dat de regering onderhandelingen
met de communisten voert. Hun
bedekte rebellie duurt nu al on
geveer acht maanden.
De communisten, waarvan de
z.g. „Rode Vlaggen" de meest link
sen en meest radicalen zijn, begon
nen zich ongeveer twee Jaar gele
den te roeren en hebben sindsdien
bovenal van anderman's fouten ge
profiteerd. Vooral de militaire suc
cessen, die de Karens behaalden
hebben hun voordelen opgeleverd,
omdat de positie van het kabinet
er door verzwakte.
De situatie
Hoe is nu momenteel dc situatie
in Birma? In handen der regering
bevinden zich alle belangrijke
havens, een deel van de Irrawadi-
delta, een strook gronds rond Ran
goon en het district Shwebo in
Opper-Birma. De half-autonome
Shan- en Karennl-staten verkeren
in heftige beroering, maar er
heerst rust ln dc districten Kachln
en Chin.
Langs dc middenloop van de
Irrawadi hebben de Volksvrijwilll-
gers de olievelden onder hun con
trole cn van het district Mandalay
in Opper Birma tot aan Toungoo,
140 mijl ten noorden van Rangoon
oefenen de Karens en de commu
nisten de macht uit. In de overige
delen van het land vindt men ge
wapende groepen, die tot alle par
tijen behoren.
Het zal de Birmese regering
grote moeite kosten de orde in het
land te herstellen. Toch zal dit
moeten geschieden, als zij haar ge
zag wil blijven uitoefenen en een
supervisie van het buitenland wil
voorkomen. Want Birma is een
van de grootste rijstschuren van
de wereld en het buitenland ls ln
Birma teveel geïnteresseerd om
dit land zonder meer een prooi
van de chaos te laten worden
Een begin is hiermee reeds ge
maakt toen onlangs tussen de Bir
mese regering en een deel van de
Karens een wapenstilstand werd
gesloten.
