De familie Kizzebis
De onrustige kippenren
Van der Reyden ontkent verraad
en doet onthullingen
(BeJtjsi w dlommsüdjsi.
VAN EEN ZAKDOEKJE
Dienstbode bestaat in
tijd niet meer
deze
Duitsers wisten alles over hem,
Engelsen kenden hem niet
Kunst in 't kort
ZiterHa» 23 April 1949
3
Geheimen rond het England-Spiel (8)
Kort geleden heeft de Raad van het voormalig venet naar wij menen
te weten op grond van door de heer Willy Ie Comte verstrekte
gegevens in ronde woorden doen publiceren, dat het verraad in het
England-Spiel is gepleegd door de voormalige Nederlandse geheime
W i 11 e m J a e o b u s v a n d e r R e y d e n. die thans in Engeiand wnonh
De raad eiste van de regering, dat deze z|in uitlevering zou vragen uiter
aard met de bedoeling, dat tegen hem rechtsingang zou worden verleend
Twee dingen hebben wij sindsdien, op grond van exclusieve informaties
uit Engeland, kunnen berichten: ten eerste, dat Van der Reyden nog deze
zomer Engels staatsburger zal worden door naturalisatie en ten tweede
dat hij besloten beeft alle Nederlandse kranten, die hem beschuldigden'
een proces aan te doen wegens laster. 6
koopvaardij. In het begin van de
oorlog ben ik uit Indië in Engeland
aangekomen en heb bij du Neder
landse geheime dienst in Londen
mijn diensten aangeboden." (Heeft
v. d. R. vroeger niet verklaard, door
mr. Derksema te zijn gedwon
gen. omdat hij anders als NSB-er
Z?u ^vor^en geïnterneerd? Red.)
„Ik heb van de Engelsen slechts
twee lessen in coderen gehad en
werd drie weken lichamelijk ge
tramd. Dat was alles."
..Op 7 September 1941 ging ik als
geheim agent naar Nederland, nadat
ik eerst nog de rang van marine
officier had gekregen. Ik werd aan
boord van een MTB gezet (een mo
tor-torpedoboot). die mij tot twee
mijl onder de Hollandse kust bracht.
Daar moest ik overstappen in mijn
..dinghy", een opvouwbaar rubber
bootje. Maar dat ding sloeg al gauw
om. mijn radioset verdween in de
golven en ik moest zwemmende aan
land komen. Dat kon ongemerkt ge
beuren. En zo stond ik dus in bezet
Nederland."
„Modderfiguur"
„Maar" zo vervolgt Van der Rey
den zUn verhaal, „ik sloeg al ganw
een figuur als modder, toen ik een
levensmiddelenwinkel binnenstapte.
Want „de Engelse geheime dienst"
had mU rantsoenkaarten gegeven,
zoals ze alleen aan Duitse soldaten
werden uitgereikt. En bovendien
hadden ze my Nederlands zilvergeld
gegeven, hoewel dat in Nederland al
was ingetrokken en vervangen was
door zinken munten. Toen ik dat
ontdekte heb ik ook mijn paspoort
maar vernietigd!"
(Wjj merken hierbü op. dat Van
der Reyden een Dertinente onwaar
heid spreekt. In September 1941 was
er van omwisselinc van het zilver
geld in zinken geld nog geen spra
ke.
Dat gebeurde eerst bü beschikking
van het Departement van Financiën
van 5 September 1942; dus een jaar
later. Red.)
„In die eerste tijd heb ik nog een
bezoek van een half uur aan mijn
vader kunnen brengen," zo vervolgt
Van der Reyden zijn verhaal, „In
Februari 1942 heb ik een andere
Nederlandse geheime agent ontmoet,
een voormalige sergeant, wiens ra
dio niet werkte." (Vermoedelijk
Ter Laak. Red.) „Ik heb die
radio voor hem gerepareerd. Een
paar dagen later kwam er een onbe
kende naar me toe. die een radio bij
zich droeg. Hij vroeg: Ben jij Ro
ver? Rover was de naam. waaron
der ik bij de Engelse dienst was ge
registreerd als agent en daarom ver
trouwde ik die kerel direct. Ik zei:
Ja. ik ben Rover. En daarop werd ik
onmiddellijk gearresteerd, want die
vent was van de Gestapo".
Ze wisten alles
„Natuurlijk werd ik verhoord.
Maar ik behoefde die Duitsers eigen
lijk niets meer te vertellen, want ze
wisten alles al. Ze wisten, waar ik
in Londen verblijf had gehouden
vlak voor mijn overkoms» naar Hol
land. Dat was in een huis in Ches
ter Mews, in het Belgr^viadistrict
van Londen, waar de in training
zijnde geheime agenten allemaal
waren ingekwartierd. De Duitsers
wisten zelfs met welke meisjes ik in
Londen on stap was geweest en ze
wisten zelfs de meest intieme din
gen."
„Eerst hebben ze me in Nederland
opgesloten en vervolgens werd ik
gevangene in Sachsennausen, Daar
heb ik vier jaar gezeten." (Volgens
onze nog nooit weersproken inlich
tingen zijn de agenten in Haren ge
bleven tot 27 Nov. 1943; vandaar zijn
ze eerst naar Assen en vervolgens
naar Duitsland vérvoerd. Dat klopt
dus niet met de vier jaren, die Van
der Reyden opgeeft Red.) „De
Russen hebben me in Sachsenhau-
sen bevrijd. Ik woog toen nog maar
90 pond en mijn normale gewicht
was altijd 224 pond. Dat weeg ik nu
trouwens weer."
Nieuw werk voor de
Enquete-commissie
Wy wensen onzerzijds daaraan di
rect twee opmerkingen te verbinden.
Ten eerste, dat wij de publicatie van
de Raad van het voormalig verzet
niet gelukkig achten, omdat men
stellig niet kan beweren dat Van der
Reyden „het verraad" in het Eng-
land-Spiei pleegde. En ten tweede,
dat Willfc.n Jacobus van der Reyden
wel degelijk en inderdaad op 13' Fe
bruari 1942, toen hij door de Duitsers
was gearresteerd. zijn code aan Kri-
mmal-Direktor Schreieder heeft
gegeven alles wat Schreieder wilde
weten heeft verteld (en dat later te
genover Abwehr-chef G i s k e s her
haalde) en dat hij vervolgens ook
nog de nieuwe code uitleverde, die
Londen hem had meegegeven voor
de nog in vrijheid werkende agent
Aart AJblas. En wij voegen daar
aan toe: een maand later had
Schreieder een vaste radioverbin
ding op Londen. Het England-Spiel
was begonnen!
Willem van der Reyden, die op het
ogenblik als electricien werkt in de
toffeefabriek van de firma Mac
intosh te Norwich, aan de Oostkust
van Engeland, woont daar in een
prachtige villa, die, temidden van
een wei-onderhouden tuin, ligt aan
een straat, waar de beter gesitueerde
burgerij woont. De eerste indruk, die
dit home op de bezoeker maakt is:
dit is niet bepaald het huis van een
eenvoudige electricien. En die in
druk wordt versterkt, als men bin
nen treedt. Overal uitstekehde, hoe
wel niet nieuwe, meubelen. Op het
dressoir een foto van Willem en zijn
Engelse vrouw, op de dag van hun
huwelijk: 8 November 1945. Dominee
Howard G. Marshall van de
Christ Church in Mayfair heeft het
voltrokken; Van der Reyden droeg
de uniform van Nederlands marine
man. twee strepen op de mouw. en
hij is op die foto magerder dan thans,
nu hij weer zijn vroegere, kolossale
omvang heeft herkregen. Naast hem,
in het wit, staat Gwendoline
Margaret Brew is, dochter van
R. S. Swan Brewis, van beroep
Company Director. Vermoedelijk om
daar een behoorlijk tegenwicht aan
te geven heeft Willem als beroep van
zijn vader opgegeven „Postmaster
General": directeur-generaal van
P.T.T. Wij hebben echter in Neder
land aan het hoofd van P.T.T. nooit
een mijnheer Van der Reyden ge
kend
Geheel vergrijsd
De vier jaren Duitse gevangen
schap hebben Van der Reydens don
kere haren aan de slapen geheel
doen vergrijzen. Sachsenhausen is
hem niet in de koude kleren gaan
zitten zijn ogen knipperen achter
de zeer licht omrande brilleglazen,
als hij er over spreekt. Veel mishan
delingen, tuberculose, roodvonk
een lang verhaal van veel ellende.
„Zo sterk als vroeger ben ik lang
niet meer", zegt Van der Reyden tot
zijn bezoeker. „Vroeger kon ik let
terlijk een paard optillen. Ik zette
mijn schouders onder de borst en
lichtte het paard met de voorpoten
van de grond. Ik zou het niet meer
kunnen."
Van de publicaties in de Neder
landse bladen weet Van der Reyden
alles af. Jawel. Zijn vader woont in
Rotterdam en stuurt hem regelmatig
alle knipsels toe. (Bij informatie aan
het bureau Bevolking te Rotterdam
is ons medegedeeld, dat de heer W.
D. van der Reyden, de vader, daar
niet in het kaartsysteem voorkomt.
Red.).
„En laat u die kranten maar rus
tig zeggen, dat u verraad hebt ge
pleegd?"
„Nee. Via mijn vader zal ik bin
nenkort al die Nederlandse kranten,
ook die, wélke het communiqué van
de Raad van het verzet hebben ge
publiceerd, gerechtelijk laten ver
volgen wegens laster."
„Want", zo zegt de welgedane man
tot zijn bezoeker, „ik heb helemaal
geen verraad gepleegd. Kijk eens, ik
was oorspronkelijk telegrafist bij de
t j heeft, misschien ook wel
U zo'n zijden of batisten
zakdoekje, met fijne gehaak
te of gekloste kant afgezet?
Het staat leuk in een zakje
van ons tailleurtje en ook in
een avondtasje hebben we
graag zo'n mooi doekje. Maar
wist U, dat er ook zonder
veel moeite een aardige gar
nering van te maken is?
Hier ziet U erdrie. De bo
venste is een losse strik. U
vouwt daartoe het doekje in
vijven, zoals de doorsnede,
die er naast getekend is, aan
geeft. In het midden hecht U
de plooien even op elkaar en
naait er een lusje in hetzelf
de materiaal omheen. Een
bandfluweeltje of een zijden
koordje kan ook heel aardig
staan.
Voor het jabootje vouwt U
het doekje in tweeën en
maakt U aan weerszijden
van de vouw een oprijgje
van ongeveer 2 centimeter
breed, zo, dat de rijgdraden
vlak naast elkaar langs de vouw komen te liggen. Door beide draden
voorzichtig aan te trekken, rimpelt U het doekje in. Ter afwerking
naait U er kleine glazen knoopjes op. U kunt het beste eerst eens
met een lapje van dezelfde grootte proberendan ziet u precies, hoe
breed de oprijgjes moeten worden.
De luchtige vlinderstrik onderaan is al heel eenvoudig te maken.
U rimpelt de middenlijn van het doekje helemaal in en hecht de
twee onderste punten even aan elkaar. U werkt het midden af met
een mooie clip of met een lusje van bandfluweel of hetzelfde ma
teriaal, Bij een sportieve effen japon of blouse staat zo'n vlinderstrik
heel leuk', als hij van geruite tafzijde gemaakt is. U heeft dan nodig
een vierkant lapje van 18 a 22 cm. breed, dat u heel smal omzoomt.
Wilt u het kanten doekje stijven, dan kunt u het even een gelatine-
badje geven (anderhalf blaadje of één theelepel gelatinepoeder op
1 L. water). ELLA BEZEMER
„Na de oorlog ben ik naar Enge
land gegaan om mijn achterstallige
salaris te incasseren. Dat bedroeg als
geheim agent 25 pond per maand en
dat was in die vier jaren opgelopen
tot 2000 pond. alles inbegrepen. Ook
heb ik toen geprobeerd van het War
Office schadevergoeding te krijgen
voor mijn uitrusting, die ik had moe
ten inleveren, toen ik als agent in
training ging. Ook mijn persoonlij
ke eigendommen had ik moeten af
geven. Dat was bij elkaar voor een
waarde van ongeveer 700 pond. En
dat wilde ik natuurlijk graag ver
goed hebben, dat begrijpt u. Maar nii
moet u eens luisteren!"
En dan doet Willem van der
Reyden zijn bezoeker een mede
deling. die weer een nieuw, groot
raadsel toevoegt aan de vele. die
zich reeds rond het England-
Spiel hebben opgehoopt Een
nieuw raadsel, waaraan de par
lementaire enquêtecommissie
stellig niet voorbij mag gaan,
maar waarover zij zeer beslist
het vroegere hoofd van de Ne
derlandse geheime dienst mr. R.
P. J. Derksema zal hebben te
horen. Want onder diens verant
woordelijkheid is Van der Rey
den uitgezonden!
„Kyk eens", zegt Van der Reyden,
„toen ik by het War Office om die
schadevergoeding kwam. keken ze
vreemd op. Want ze keriden me niet.
Ik stond er helemaal niet geregis
treerd. Ze wisten van mp hele be
staan niets af! Tal van keren heb ik
nadien nog geschreven om mgn geld,
maar ik kreeg er zelfs geen ant
woord op."
„Neen!"
,.U hebt de Duitsers dus niet, zoals
wel gezegd is geworden, uw identity-
check gegeven?", vraagt de bezoeker
tenslotte.
„Nooit", zegt Van der Reyden be
slist.
Advertentie
De Engelse portret- en landschap
schilder sir W 3 1 t e r Westley
is op 81-jarige leeftijd overleden.
James Ensors meesterwerk ..De
Intrede van Christus te Brussel" zal
worden geëxposeerd op de internaUo-
naio kunsttentoonstelling, die van 21
Juli tot 25 Augustus te Ostende wordt
gehouden De musici Plet Ket
ting cn Henk Dicbcn zijn
bezig met een onderzoek, waarmee zij
willen aantonen, dat de Lucas Passion.
waarvan men tot dusverre de compo
nist onbekend waande, door J o h a n n
Sebastian Bach Is gecom
poneerd Het Residentie-orkest is
met groot succes in de Albert Hall tc
Manchester opgetreden Dr. Hugo
Eckencrs boek „lm Zeppelin
über Lander und Mecre" komt deze
zomer van de pers De Bulgaarse
filmindustrie is officieel becrltisccrd,
omdat zij „demoraliserende cn niet-
arlistickc films" beeft gemaakt ..De
Spelcwaghe" te Den Haag heeft een
toneelstuk van Philip Barry,
getiteld ..Blijde dagen" in studie ge
nomen De componist M a x V r e-
d c n b u r g zal muziek schrijven bij
RudiHorneckcrs speeifllmpje
„Napoleon contra Venus", dat gemaakt
is voor het Holland-festival P a m
R u e t e r heeft dc eerste prijs ge
wonnen bij de jaarlijkse exllbris-wed-
strijd, uitgeschreven door de Ncd. Ex-
llbrls kring Tweede prijs kreeg Dirk
vanGelderen derde mevr. Pot-
VanRegterene'Er worden op
het ogenbilk besprekingen gevoerd
over een mogelijke samenwerking tus
sen de Nederlandse cn Engelse film
industrie Anton Dresden
zal de Spaanse zangerse Maria d c
losAngelcs Morales bege
leiden tijdens haar tournee door West-
Indlë Een Nederlandse Journalist
heeft onder de schuilnaam Hans
VanErdeDubois een toneel
stuk geschreven „Het proces kardinaal
Mindszenty".
Paul Hoffman-boom op
Walcheren
Paul G. Hoffman, de administra
teur van het Europese Herstelpro
gramma. heeft het recht gekocht tot
het planten van gen boom op Wal
cheren, welke naar hem zal worden
genoemd.
Dit geschiedde ter gelegenheid van
de officiële ontvangst in Washington
van 32 Nederlandse boerenzoons, die
onder leiding van ir. C. W. C. van
Beekom, de Rijkslandbouwconsulent
voor de Zeeuwse eilanden, zijn uit
genodigd voor de duur van een half
jaar kennis te nemen van de Ameri
kaanse landbouwmethoden.
Dr. Ir. D. P R o s s v a n L c n n c p,
directeur der Staatsmijnen, ls te Olrs-
beek (L.) overleden.
In de huishouding? Ja, maar op basis van
gelijkwaardigheid en eerlijke werkverdeling
„Gevraagd een jong meisje
van goeden huize in beschaafd
gezin met twee kinderen om de
huisvrouw terzijde te staan in
lichte huishoudelijke bezighe
den".
Zo luidde de advertentie. Aan
trekkelijk, niet? Dat vond ons
vriendinnetje Joes ook, en ze ging
er op in.
Ze is dol op kinderen, houdt van
huishouden doen; zij is jong en
dapper en stralend, tenminste
dat was ze.
Nu, na een paar maanden in het
beschaafde gezin met twee kinde
ren is ze moe, terneergeslagen en
een tik.ie schichtig geworden.
,,'t Is niet zo erg, dat ik luiers
Evelien spreekt
VAN VROUW
TOT VROUW
moet spoelen, dat ik het buiten
werk moet doen", zei ze ,,'t Is ook
niet erg dat ik tien gulden in de
week verdien, per slot heb ik wel
een heleboel vrij, eten en zo, maar
het erge is, dat ik het allemaal al
léén moet doen. Dat zij toch de
mevrouw blijft, en dat ik toch de
dienstbode ben, al noemen ze het
hulp in de huishouding. Zij blijft
de mevrouw, ik hoor er toch niet
bij, ik ben toch maar het meisje
dat de vuile boel moet opknappen.
Zogenaamd heb ik vrije tijd ge
noeg, maar het is niet afgebakend
op bepaalde dagen en daarom komt
er ook nooit echt iets van. Aan ta
fel eten mag ik niet en als er visi
te is, kijken ze me eigenlijk weg.
Ik heb ook geen tijd meer om er
aardig te blyven uitzien, ik ver
slons zo'n beetje. En dat hou ik
toch echt niet uit." Zo praatte die
arme Joes, die toch heus wel de
moeite waard is en flink genoeg
om 'n huishouding aan te kunnen.
Dan is het toch eigenlijk geen
wonder dat er nog steeds zo'n ge
brek aan gezinshulp is, wanneer
het zó gaat.
Want kijk, dit soort huisvrou
wen bederft het voor de anderen.
Inderdaad, de toestanden zijn al
erg veranderd, vroeger was het
veel en veel erger. Een dertig jaar
geleden kwam het voor, dat bij
een deftige familie 's avonds bij
het bijbellezen de twee „bojen"
werden binnengeroepen, die dan
hun eigen keukenstoel moesten
meebrengen. Na afloop van de
plechtigheid gingen ze met die
stoelen weer naar de keuken te
rug. Men had het daar over de
„meiden" en over de „meidenka
mer"; ze kregen een jaarloon van
tweehonderd gulden en waren
voetvegen voor de hele familie.
Zoiets is nu onmogelijk, gelukkig.
Maar helemaal overwonnen is
dat standpunt nog niet.
We horen nog steeds praten
over het dienstbodenprobleem.
Waarom is er een dienstboden
probleem? Omdat er geen dienst
boden meer zijn. Die zijn uit de
tijd. Ze bestaan niet meer en ze
moéten ook niet meer bestaan.
Meisjes die willen werken, ook
in een huishouding, willen dat op
een andere basis. Ze willen geen
dienstbode meer heten, maar ze
willen ook in feite geen dienst
bode meer zijn en daar hebben
ze groot gelijk in.
De enige basis, waarop het mo
gelijk is, dat een meisje bij vreem
den in een huishouding werkt, is
de basis van gelijkwaardigheid en
van eerlijke werkverdeling.
Gelijkwaardigheid, hoor ik
iemand zeggen, ja, maar dat kan
niet altijd. Zo'n meisje is meestal
uit een heel ander milieu, ze is
vaak onontwikkeld, ze heeft vaak
geen manieren, ze is anders dan
wij. Moeten we haar dan aan tafel
laten eten en in ons gezin opne
men? In ernst, dat is onmogelijk!
Is het werkelijk zo onmogelijk?
De meisjes zijn altijd jong,
meestal héél jong Er is alles van
ze te maken als ze beginnen. Ze
kunnen niet alleen leren de ka
mers keurig verzorgen, het eten
te koken, de kinderen te helpen.
Ze kunnen ook leren zich te be
wegen in dit nieuwe milieu. Ze
kunnen leren zich te verzorgen en
behoorlijk te spreken.
Is het zo onmogelijk om verant-
W/ EET je, kinderen, wie dit is?
Dit is Pieter Kizzebis.
Pieter is een vader-muis
met een massa zorgen thuis
met een vrouw en negen kinderen,
(dat is veel. maar 't mag niet hinderen).
en ze heten, luister goed:
Kriebeltje, Wiebeltje. Snorretoet.
Habbeltje. Dabbeltje. Mieke, Krelis,
Bartholomeus en Comelis.
Allemaal braaf en goed gezond.
maar ze scharrelen altijd rond.
klimmen, klauteren en woelen.
knagen, piepen en krioelen.
snap je wel. hoe druk het is
in het huis van Kizzebis?
En waar is dan wel dat huis
van Pieter Kizzebis. de muis?
Onder een trap van veertien treden,
helemaal onderaan, beneden,
daar is het nest. het is geriefelijk
en het uitzicht is zo liefelijk.
Elke nacht gaat Pa op stap
over de treden van de trap
naar de keuken, helemaal boven
om rantsoenen kaas te roven,
en wat kruimeltjes en zwoerdjes
voor de zusjes en de broertjes.
Op een mooie dag zei vader:
Kinderen, kom even nader!
Wiebeltje, hou op met rennen.
Dabbeltje, schei uit met jennen.
Bartholomeus. haal je staart
éven uit die mokkataart,
was je vieze snorren, Mieke,
want we gaan ons laten kieken!
jongens, opgepast en braaf,
wij gaan naar de fotograaf.
Kijk ze zitten. Da's niet mis,
die familie Kizzebis!
Vader, moeder. Kriebeltje. Krelis.
en Comelis, die wat scheel is.
Bartholomeus. Wiebeltje. Dabbeltje.
Mieke en de kleine Habbeltje,
en tenslotte Snorretoet,
o, wat zitten ze daar zoet!
En de fotograaf roept: Stil!
Let op 't vogeltje, als je wil,
even snorretjes opstrijken
cn wat vriendelijker kijken
ja! KNIP.
't Is gebeurd, Familie Muis!
Morgen komt de foto thuis.
TIETJE stond in de soep te
-LJ roeren en Hommertje zou een
worstje halen voor de soep.
Hij ging naar de slager, kocht
het worstje, deed het in het
boodschappenmandje cn ging
naar huis. Maar onderweg kwam
er een hond en kaapte, Hap, het
worstje van Hommertje weg.
Halt, stop, houdt den dief
schreeuwde Hommertje en rende
de hond achterna.
Maar de hond liep en liep en
liep, met het worstje in de bek,
de ene stad uit en de andere stad
in en Hommertje kon hem niet
pakken.
liep, met het worstje in de bek,
het ene land in en het andere
land uit en Hommertie kon hem
niet pakken. En het duurde een
week en het duurde een maand
en het duurde een jaar en Betje
stond in de soep te roeren en
Hommertje kwam maar niet
thuis. En de hond liep en liep en
liep, de hele wereld rond en
Hommertje kon hem niet pak
ken, totdat ze de wereld hele
maal om waren gelopen en weer
op het zelfde plaatsje waren aan
gekomen.
Toen pakte Hommertje, Hoep,
de hond bij zijn staart en nam
hem het worstje af.
den en Hommertie was een oud
mannetje geworden.
Wat ben je lang weggebleven,
Hommertje. zei Betje.
Och ja, Betje. zei Hommertje.
Toen deden ze het worstje in
de soep en gingen eten.
Dit was het verhaal van Betje
en Hommertje en als je 't niet
{[eloven wil, moet je 't maar
aten.
Raadseltjes
Ik
Betje stond in de soep te roe- TT IJ ging naar huis. Betje stond
'je kwam maar A in de soep te roeren, maar
ren en Hommertje
niet thuis. En de hond liep
soep
ze was een oud vrouwtje gewor-
ben een vogel met een
mooie staart
hak mijn eerste letter af.
dan ben ik niets waard
maar voeg van voren de
d erbü
dan lig ik 's morgens vroeg
op de wei.
•Avnep-A\ned
Hoe meer je er aan trekt,
hoe korter het wordt
J3JC3JS
woordelykheid te voelen voor dit
jonge kind? Om een kamertje (als
het er is) voor haar gezellig te
maken, om haar als een soort doch
ter te beschouwen, met haar te
praten en met haar te lachen en
samen met haar het werk te doen?
Natuurlijk moet zo'n meisje op
bepaalde dagen vrijaf hebben en
dan ook precies dat kunnen doen
waar ze zin in heeft.
Verder weet zij zelf misschien
niet, hoe haar toekomst zal lopen.
Moet de huisvrouw daar ook niet
ééns over nadenken, zich achter
het kind stellen en haar goede
raad geven?
Zodra het werken in een huis
houding gericht is op een practi-
sche arbeidsverdeling, zodra het
niet meer minderwaardig is om
hulp in de huishouding te zijn, zul
len er weer meisjes komen, die
zich aan dat werk willen wijden,
ook meisjes „van goeden huize".
Maar de mevrouw moet niet
meer de mevrouw zijn tegenover
de dienstbode, want die houding is
onaanvaardbaar.
VAN HET VALKHOF" tc Nijmegen, eens het meest geliefde kasteel
van Karei de Grote, is niet veel meer dan de Carolingische kapel over
De tand des tijds en de oorlog hebben niet nagelaten ook aan dit bouw
werk te knagen.
ER is onmiskenbaar onrust in de
kippenren der internationale
politiek. Het is niet de onrust die
er onder het pluimvee ontstaat, als
de havik boven de hof in de lucht
cirkelt. Die is er geweest. Maar de
vrees, daardoor gewekt, is bedaard
sedert men zich beschut weet door
het prestige der vleugels van de
grote klokhen Amerika. De onrust
van dit ogenolik echter laat ook
moeder kloek zelf niet onaange
tast. Er schijnen grote dingen op
komst. Het kan ook niet zo zyn.
Zou het echter wel het geval we
zen dan is nog geen geveerd ge
moed er zeker van of het zich er
over moet verheugen dan wel het
tegendeel.
Alle onrust komt tegenwoordig
uit het Oosten en ook deze. Rus
land geeft er aanleiding toe. Is er
werkelijk een verandering in zijn
politiek op komst? Niemand onzer
zal daaraan geloven voor hij het
ziet gebeuren. Maar desniettemin,
er zijn verschijnselen die ten zeer
ste onze aandacht verdienen.
Russen reeds lang, en zelfs duide
lijker dan nu getoond, dat zij daar
toe bereid waren. Er is in Augus
tus 1948 al een accoord geweest,
dat echter nooit toegepast is. Te
Parijs, op de Assemblee, namen de
Russen wederom een schijn aan
van verzoeningsgezindheid. Als
dit alles zonder effect gebleven is,
waarom zou men nu dan, van
vager verschijnselen, meer ver
wachten?
De Russen hebben, door trouwe
loosheid en aanmatiging, het zover
gebracht, dat niet enkel hun agres
sieve woorden en daden de ande
ren in het harnas brengen, maar
dat dezen eerst goed wantrouwig
worden als zij de verdenking van
toeschietelijkheid wekken. „Wat
zou Stalin daarmede bedoelen?" is
dan de vraag.
saboteren. Voor vergeefs geble
ven dreigementen was het niet
terug geschrikt. Zodra Rusland
verschijnselen vertoont van nade
rende inschikkelijkheid meent
men dat een nieuwe aanslag op
deze twee goede dingen, nu volgens
de methode van de zoete broodjes,
wordt voorbereid. Het Westen
kent *zyn zwakte; Het zo gemak-
- door
Dr. M. v. Blankenstein
kelijk aangekweekte Amerikaanse
isolationnisme, de nooit geheel ver
dwijnende naïveteit of geborneerd
heid, waarvan Wallace en Taft
de profeten zijn.
Zou Rusland nu daarop gaan
Er zijn verschuivingen in het "TV/TEN was eigenlijk niet meer zo speculeren, dan moet men zeggen
Russisch bewind over de Oostelij- 1V-L ontevreden met hem, sedert dat het er rijkelijk laat mee is.
ke zone van Duitsland. Er wordt
geconfereerd, heen en weer ge
reisd. Zulke verschijnselen moest
men verwachten als er veran
deringen op til zyn. En in dit geval
is men niet meer zenuwachtig of
vreesachtig genoeg, veranderingen
ten kwade te duchten.
Willen de Russen over de blok
kade van Berlijn gaan praten? Een
dergelijk vermoeden hangt in de
lucht. Maar eigenlijk hebben de
men in het Westen uit de nood een
deugd had weten te maken. Aan
Rusland had men het te danken,
dat het Atlantisch Verbond moge
lijk werd; Rusland had te voren
reeds, het allerminst willende, de
zegening over Europa gebracht van
de Amerikaanse hulp volgens het
plan Marshall. Rusland heeft tegen
beide goede dingen fel gevochten,
alles gedaan wat het kon om ze,
door volgzame aanhangers te laten
Huiverend moet men bedenken
wat het had kunnen bewerken, als
het vroeger daarmee begonnen
was, en niet eerst zijn ruige me
thoden had toegepast. Waarlijk, de
politiek der verzuimde gelegenhe
den is vooral niet een Nederlands
monopolie.
Men brengt te veel met Russisch
streven naar een vergelijk in ver
band. Als nu Ebert, de marionet-
burgemeester van Berlijn, en b.v.
de Oost-Duitse spoorwegen, in een
waarlijk niet benijdenswaardige
positie, verlangen naar toenadering
tot het Westen tonen, dan hoeft
dit niet door de Russen te zijn in
geblazen. Het is evengoed mogelijk
dat zij, met hun intiremere kennis
van de communistische wereld,
hun kans schoon zien om uit een,
op den duur ondraaglijke situatie
te komen.
Gisting is er immers overal in
de wereld onder Russische voogdy.
WIJ weten alleen niet, hoever
die gaat, en wat al dan niet
gistingsverschijnsel is. Het geval
Tito hoort onmiskenbaar daartoe.
En ook het geval Markos, die afge
zet is als aanvoerder der Griekse
guerillatroepen. Verder was een
duidelijk voorbeeld het verdwij
nen van Kostof in Bulgarije, de
vice-premier die als een profeet
van het Bulgaarse marxisme in
aanzien stond. Hij is nu een twee
de of derde Tito in de ogen van de
kominform. Minder duidelijk ech
ter is de betekenis van het ziekte
verlof van Dimitrof, de Bulgaarse
grootmachtige. Zijn bewegingen
daarna waren niet die van een
zieke. Toch zou men uitermate
voorzichtig moeten zijn met het
toekennen van enige betekenis aan
het geval, had niet te voren Dimi
trof al moeilijkheden gehad met
Moskou naar aanleiding van zijn,
prompt ingeslikt, plan tot een Bal
kanfederatie. Wie is in die wereld
buiten schot? Anna Pauker mis
schien, de Roemeente geweldena-
resse. En ook zij voor hoelang?
Er is onrust overal achter het
gordijn. De Tsjechische communis
ten, die reeds voor zij aan de
macht kwamen, door hun onbe
scheiden optreden de belangen van
het land zeer hebben geschaad en
daardoor toen al veel verbittering
wekten, zijn met vertienvoudigde
bravoure daarmede doorgegaan, tot
zij nu het land vrijwel hebben af
gesneden van het onmisbare Wes
ten. Het gemor wordt wel heel erg
sterk. En dit kTijgt te meer bete
kenis, nu het Atlantisch Verbond
de Russen wel eens zou kunnen
afhouden van militaire interven
ties, waarvoor zij te voren niet
zouden zijn teruggeschrikt. Het
échec van Berlijn, het succes van
het plan-Marshall, het Atlantisch
Verbond, zij geven moed aan de
talloze onderdrukten in het Oos
ten, die deze dingen misschien nog
vergroot zien, door hun verlangen
en hopen.
De positie van Tito heeft zich
versterkt. Zelfs in Albanië is niet
alles maneschijn en rozengeur voor
Moskou.
Wie zal het kunnen verhinderen
dat dit alles in de wereld der po
litieke vakmensen zoal geen ver
wachtingen dan toch zeker een af
wachten wekt van komende din
gen, die in ieder geval deze eigen
schap zullen bezitten interessant te
zijn.
