DAGBLAD VOOR AMERSFOORT
Van der Waals voor
Raad van Cassatie
Benoeming van staatssecretarissen
middelpunt van debat
„Schreieder zei: niemand zal
gefusilleerd worden
Kremlin nodigt Westen uit tot
economische samenwerking
Verbeteringen op militair en
economisch gebied
Onze verliezen
in Indonesië
Geen partijbelang, zegt de PvdA
doch een landsbelang
Schandaal
Schreieder
Woensdag 11 Mei 1949
Achtste jaargang No. 1321
Opgericht door de Stichting „Het Parool" - Giro 510330.
Bank: Rotterdamsche Bank Postbus 9 Abonnements
prijs 32 cent p. w. of 4.15 p. kw. Losse nummers 10 cent
Uitgave: N.V. De Nieuwe Pers
Redactie en Administratie: Snouckaertlaan 7. Amersfoort
Telefoon redactie 4291. Telefoon administratie 6235.
Hoofdredacteur. TJ. DE BOORDER,
(Van een onzer verslaggevers)
DEN HAAG - Vanmorgen,
terwijl een druilerige regen uit
de grauwe wolken boven Den
Haag neerdaalde, dromde het
publiek reeds om negen uur sa
men op de brede trappen van
het indrukwekkende gebouw
van de Hoge Raad aan het
Plein, waar Anton van der
Waals, een der grootste ver
gaders uit de bezettingstijd
misschien wel de grootste
voor de tweede maal voor zijn
rechters verantwoording moest
afleggen van zijn misdaden.
Ruim een jaar is het geleden,
dat de Rotterdamse kamer van
het Haags Bijzonder Gerechts
hof over dc uiterlijk onbewogen
ex-automonteur de doodstraf
uitsprak.
Vandaag zal de Bijzondere Raad
van Cassatie deze opzienbarende
zaak in hoger beroep behandelen.
Doodstil is het als Van dei-
Waals om enkele minuten over
tien door twee robuste parket
wachten wordt binnengeleid. Hij is
gekleed in een grijs costuum en
draagt een lichtbruine actetas on
der de arm. Uit zijn borstzak
steekt een witte pochette. Zijn ge
laat is bleek, doch onbewogen.
Geen spier van zijn gezicht ver
raadt wat er in hem omgaat, nu er
voor de tweede maal na de bezet
ting over zijn leven zal worden be
schikt.
Met een duidelijk verstaanbaar
„ja" beantwoordt hij de vraag van
de president mr. H. Haga, of hij
Anton van der Waals is. Dan kort
en zakelijk leest de griffier de dag
vaarding voor.
De namen van hen, die in de
moeilijke, doch geenszins tever-
geefse strijd tegen de bezetters het
hoogste offer brachten, klinken
door de tot in de uiterste hoeken
Bonn hoofdstad van
West-Duitsland
BONN. Dc stad Bonn is gister
avond door de West-Duitse Consti
tuerende Vergadering gekozen als
hoofdstad van West-Duitsland. 33
Stemmen werden uitgebracht voor
Bonn en 29 voor Frankfort.
Er werd een ongeldige stem uit
gebracht. De beide communisten
onthielden zich van stemming. De
stemming was geheim, zodat men
niet precies weet, wie voor Bonn en
■wie voor Frankfort heeft gestemd,
maar men gelooft, dat bijna alle so
ciaal-democraten en enkele libera
len, alsmede de twee christen-demo
craten uit Hessen voor Frankfort
stemden en alle andere Christen
democraten en de liberalen voor
Bonn. De uitslag werd met storm
achtig applaus op de publieke tribu
ne ontvangen.
SPAANS PROBLEEM
Franco heeft het in hoofdzaak
aan de Spaanssprekende Zuidame-
rikaanse volken te danken, dat de
in 1946 door de Verenigde Naties
over zijn reciem uitgesproken ban,
aanzienlijk is verzacht. Maar toch
zou het daartoe niet gekomen zijn,
indien niet een grote groep landen,
waaronder de Verenigde Staten,
Groot-Brittannië en Frankrijk, zich
van stemming had onthouden, toen
de vrije uitwisseling van ambassa
deurs en gezanten met Spanje aan
de orde werd gesteld. Het toonaan
gevende Engelse blad „Times"
noemt deze houding „timide", een
mening, die men zonder veel
moeite kan delen. Zowel de Wes
telijke als de Oostelijke landen wa
ren het er over
-s. eens, dat de re-
In Kpf solutie van De-
VT- i cember 1946,
zoeklicht waarbij verzocht
werd, alle hoof
den der diplo
matieke missies uit Spanje terug te
roepen, een nutteloos gebaar was.
Volgens de mening van Oost-Euro
pa werd het Franco-regiem daar
door niet hard genoeg getroffen. In
de Westelijke landen weet men, dat
dit regiem' in het geheel niet ge
troffen werd. Het was een soort
van speldeprik, die slechts de
Spaanse trots stimuleerde en waar
de maatregel nog van enige in
vloed was, vergrootte hij de afkeer
van buitenlandse inmenging in
Spaanse aangelegenheden, aldus de
positie van generaal Franco ver
sterkend. Gezien de internationale
politieke situatie schijnt het be
wandelen van een middenweg door
het Westen ten aanzien van het
Spaanse probleem het meest voor
de hand te liggen. Dat wil zeggen,
dat men overgaat tot het opnieuw
uitwisselen van diplomatieke ver
tegenwoordigers. de handel met dit
land op redelijke voorwaarden
voortzet, maar blijft weigeren
Spanje's toetreding tot de Weste
lijke Unie aan te moedigen.
Minder koud
Weersverwachting, geldig van
Woensdagavond tot Donderdag
avond.
Veel bewolking, maar over
wegend droog weer met van
nacht plaatselijk mist en mor
gen overdag enkele opklaringen.
Weinig wind. Iets hogere tem
peraturen dan vandaag.
12 Mei: zon op 4.52, onder 20.21;
maan op 20.55. onder 4.31.
gevulde rechtszaal. Gevallen door
verraad, het verraad van één man,
Anton van der Waals. Ook de
moord op Van der Meer wordt, zij
het kort, aangehaald.
Mr. Haga begint met de behan
deling van het verraad van de Rot
terdamse groep, van de politieman
v. d. Ende en Jan Kwak. Er ont
staat enige discussie tussen de pre
sident en de verdachte over de be
zoeken di v. d Waals aan de moe
der van Kwak bracht.
Van der Waals verdiept zich in
enkele kleinigheden waarop mr.
Haga interrumpeert. „In ieder ge
val deed U onjuiste verhalen, ter
wijl u wist dat Jan Kwak gevan
gen zat."
Van der Waals zwijgt bedrem
meld.
Mensenredder?
De president gaat vervolgens
verder met de behandeling van de
verraadeevallen Kees Dutilh, de
groen „Wim" en d'Aquin. Van der
Waals beantwoordt de vragen van
mr. Haga zeer uitvoerig doch doet
het voorkomen alsof hij met zijn
slachtoffers het beste voorhad.
Pres.: ..Als ik het goed beerijp,
he°ft U slechts mensen gered
Wanhopig poogt de verdachte de
Raad van zijn goede bedoelingen te
overtuigen. „Vier en veertig dood
vonnissen, dat is het resultaat van
uw bemoeiingen" zegt mr. Haga de
verdachte strak aanziend De enice
tegenwerping, die v. d. Waals k;n
maken is ..Schreieder had gezeed.
dat er niemand gefusilleerd z«u
worden."
Provinciale Staten
komen bijeen
De commissaris der Koningin in
bedrijven van de Staten dezer pro
vincie tot de eerste gewone zitting
van dit jaar bijeen geroepen op
Dinsdag 14 Juni des voormiddag? 10
uur in de Statenzaal van het Provin
ciaal gouvernementsgebouw.
De volgende vergadering is vast
gesteld op Dinsdag 28 Juni
Prof. P. H. Buisman, die be
noemd is tot gewoon hoogleraar in
de faculteit der geneeskndc aan de
Rijksuniversiteit om onderwijs te
geven in de tandheelkunde zal op
Maandag 16 Mei in het Groot-audi
torium zijn ambt aanvaarden.
V.N. stellen Indonesisch
debat tot September uit
LAKE SUCCESS. Het voorstel
van Australië en India om het debat
over de Indonesische kwestie uit te
stelllen tot de volgende zitting van
de V.N.-Assemblée (in September
red.) is aangenomen met 42 stem
men voor. 6 stemmen tegen en 4
onthoudingen. De tegenstemmers
behoorden allen tot het Oostcuro-
pese bloc. Guatamala. Haiti. Cuba
en Liberië onthielden zich van
stemming.
Tijdens het debat, dat aan de
stemming voorafging, vroeg de Rus
sische afgevaardigde Malik aan
voorzitter Romulo van de tweede
politieke commissie. waarin de
kwestie behandeld werd, de Repu
blikeinse afgevaardigde uit te nodi
gen, zijn mening kenbaar te maken.
Romulo antwoordde daarop, dat hij
een „persoonlijke verklaring" van
de heer Palar ontvangen had. waar
in deze mededeelde, „er thans geen
prijs op te stellen, een openbare ver
klaring over de zaak af te leggen".
Nederlandse vrouw in
Zwitserland vermoord
ASCONA. Enige maanden gele
den huurde een Nederlands paar, de
in 1902 in Salatiga op Java geboren
en laatstelijk in Amsterdam woon
achtige H. K. en de in 1922 in Am
sterdam geboren danseres H. de K.
een kleine woning in Ascona in
Zwitserland. Dinsdagmorgen vond
de hulp voor de huishouding op de
deur van de slaapkamer een briefje
met het verzoek, de politic te waar
schuwen. Toen deze aankwam, vond
zij de danseres dood op bed liggen.
Met een slagwapen was haar een
hoofdwond toegebracht. Uit achter
gelaten brieven concludeerde men.
dat K. die de vlucht had genomen,
zelfmoordplannen had. Het schijnt
dat financiële moeilijkheden de oor
zaak van dit drama zijn.
Aanvankelijk ontbrak ieder spoor
van K. Later vond de politie aan
de oever van hetLago Maggiore
een bundel mannenkleren. Zij ver
moedt, dat K. zich heeft verdron
ken.
Weg Den RoschUtrecht
Zondag gestremd
DEN HAAG. Naar do ANWB
verneemt, zal in verband met de
uitvoering van werken op Zondag
15 Mei a.s de Bailvbrug te Or-
then (gemeente 's-Hertogenbosch)
in de rijksweg 's-Hertogenbosch.
HedelUtrecht van 4 uur tot 20
uur voor alle verkeer zijn geslo
ten. zo mogelijk korter, maar zo
nodig langer.
Het verkeer met motorrijtuigen
kan omrijden over de brug over de
Bergsche Maas bij Heusden en het
veer over de Maas te Alcm. Al het
overige verkeer kah gebruik ma
ken van de brug bij het stoomge
maal. 800 m. ten westen van de
Baileybrug.
MOSKOU. Samenwerking tussen de economische systemen van de
Sowjet-Unie aan de ene en van de Verenigde Staten en Groot-Brittan-
nie aan de andere zijde is niet slechts mogelijk, maar ook wenselijk m
het belang van de vrede aldus is gisterenavond door een commen
tator van radio-Moskou tijdens een uitzending in het Engels verklaard.
Om zijn betoog kracht bij te zetten, haalde de commentator citaten aan
uit de besprekingen, welke de Amerikaanse politicus Harold Stassen in
1947 met Stalin had gehad. Het verschil tussen economische systemen,
zo zeide Stalin toen, was niet van belang, waar het samenwerking be
trof. De economische stelsels in Amerika en Duitsland waren gelijk ge
weest en toch was er oorlog tussen de twee landen uitgebroken.
Een beroep op samenwerking
Nee toch.Heus!
■x- Een onbekende heeft gister
middag op de Amsterdamse
Ceintuurbaan tientallen bank
biljetten laten neerdwarrelen.
Het publiek was er als de kip
pen bij en menig briefje heeft
een niet vast te stellen bestem
ming gekregenDe politie heeft
f 275.— kunnen registreren bij
verschillende mensen, die, na
notering van hun personalia,
met de vangst mochten vertrek
ken. Een knaapje had kans ge
zien in de gauwigheid 156.
te vergaren.
Philips heeft een apparaat
vervaardigd, waarmede men
electronen een snelheid kan ge
ven, die practisch even groot is
als die van het licht (300.000
km per seconde). Met bundels
van dergelijke snelle electronen
kan men dieper doordringende
röntgenstralen opwekken dan
met de gebruikelijke röntgen-
apparaten mogelijk is.
Twee man en een kat zijn
met een zeilboot van 10 m.
lengte uit Trinidad vertrokken
om een reis om de wereld te
maken. Een der mannen is de
Nederlander Lamberty, die het
vorige jaar in een kleine boot.
van Amsterdam naar Trinidad
is gezeild.
Tientallen journalisten staan
met hun auto's aan de zone-
grens bij Helmstedt opgesteld
om onmiddellijk na opheffing
van de blokkade naar Berlijn te
rijden. Maar zij zullen er niet,
zoals hun plan was, een snel
heidsrace van kunnen maken.
De Britten hebben besloten, dat
zij netjes achter een aantal mi
litaire wagens moeten rijden.
van Russische zijde is ook gedaan
in Genève. waar op het ogenblik de
Economische Commissie voor Eu
ropa van de Verenigde Naties bij
een is. Daar beloofde gisteren een
Russische vertegenwoordiger, dat
de Oosteuropese ianden alles zullen
doen om de handel met het Wes
ten te vergroten. Volgens hem was
slechts de Amerikaanse discrimi
natie van Oost-Europa het enige
beletsel geweest voor het feit, dat
dit nog niet eerder geschied is. Het
Oosten, zo vertelde hij, verkoopt 37
procent meer aan het Westen, dan
het Westen aan het Oosten. Dit
noemde hij een gevolg van de
Amerikaans-Britse vergunningspo-
litiek, die even schadelijk voor het
Oosten als het. Westen zou zijn.
Soldaten van het nationalisti
sche leger voeren voorraden
aan over een weg, achter de
60 km. lange schutting, die in
derhaast is opgericht om
Sjanghai 1c beschermen tegen
de oprukkende communistische
troepen.
Oost-Indonesië kiest
Senaat
MAKASSAR. Hot parlement
van Oost-Indoneslö heeft de ont-
werp-grondwet thans in behande
ling genomen. Voorts is oen voor
lopige senaat van Oost-Indonesië
gekozen Alle daerahs hebben inge
volge een desbetreffende wet ccn
vertegenwoordiger naar dit, der
halve 13 leden tellende, lichaam
afgevaardigd. Deze vertegenwoor
digers werden door de besturen van
de daerahs verkozen. De voorlopige
senaat, waarin de sultan van Ter-
nate cn verschillende zelfbestuur-
ders zitting hebben, heeft tot taak
de ontwerp-grondwet van Oost-
Indonesië in eerste lezing in behan
deling te nemen. Daarna wordt het
lichaam ontbonden om plaats te
maken voor een definitieve senaat,
overeenkomstig de in deze grond
wet vastgestelde regelen. De nieu
we senaat zal zich dan in tweede
lezing over de grondwet uitspreken.
De voorlopige senaat zal waar
schijnlijk zeer spoedig te Makassar
bijeen kunnen komen.
REGERING OVER INDONESIë
Weinig ingenomen met publicaties van
ex-lt. -gouverneur-generaal
DEN HAAG. In antwoord
op vragen van Eerste Kamer
leden omtrent de militaire toe
stand in Indonesië deelt de rege
ring in haar Memorie van Antwoord
over de begroting van Overzeese
Gebiedsdelen 1949 mede, dat daarin
een gestadige verbetering valt waar
te nemen.
Wel wijzigt de toestand zich her
haaldelijk door de mobiliteit der
benden. In algemene zin kan wor
den gezegd, dat de militaire situatie
op Sumatra gunstig is. Op Java be-
VELDM AARSCHALK LORD
MONTGOMERY van El Ala-
mein, die korte tijd in Neder
land verblijf 'houdt, bracht
Dinsdag een bezoek aan de
Britse ambassade in Den Haag.
De beroemde en populaire
veldmaarschalk en de Britse
ambassadeur in Nederland, Sir
Philip Nichols, in een geani
meerd gesprek, dat klaarblij
kelijk de hond van de ambas
sadeur betreft.
DEN HAAG. De regering
maakt bekend, dat tot haar leed
wezen de volgende verliezen in
Indonesië zijn gerapporteerd:
Kon. Marine: 8 Mei: mar. Z. H.
van der Horst. Nijmegen: le lt. der
mar. G. H. W. Wouters. Hilversum.
K.N.I.L.: 17 April: Jav. sold. 2e
kl. inf. Soedjono: 19 April: Soend.
sold. 2e kl. inf. Paat; 20 April:
Jav. sold. Ie kl. inf. Disan; Jav.
sold. Ie kl. inf. Kawan: Jav. sold.
2e kl inf. Partopawiro; Jav. sold.
2e kl. inf. Goetoel; Jav. sold. 2e kl.
inf. Kadar: Jav. sold. 2e kl. inf
Legiman; Jav. sold. 2e kl. inf. Ma-
siman; Jav. sold. 2e kl. inf. Nakim;
Jav. sold. 2e kl. inf. Soetomo: Jav.
sold. 2e kl. inf. Soenoes. 20 April:
Jav. sold. 2e kl. inf. Sidjas; Bat.
korp. inf. Soetagaloeng; Bat. sold.
2e kl. inf, Süanggan; Amb. sold.
Ie kl. inf. Leatemia. 21 April:
Jav. sold. Ie kl. Amatsardi: Chin,
mil. sold. Tan Tjiw Ong: Tim. sold.
2e kl. inf. Wimpie. 23 April: Amb.
sold. 2e kl. inf. L. Lalurumele: over
leden t g. v. oorlogsverwonding op
23 April: Soend. sold. 2e kl. inf.
Emen.
Bij werkzaamheden in de HTM-
remise aan de Fruitweg viel de 41-
jarige timmerman J. J. L. uit de
Tak van Poortvlietstraat van een
ladder. Met een hoofdwond en pijn
in de rug werd hij naar het West
einde gebracht.
„OORLOG" IN DE EERSTE KAMEP
(Van onze parlementaire redacteur)
DEN HAAG. De behandeling van de militaire begrotingen in het
parlement is door de internationale militaire samenwerking in een bijzon
der kader komen te staan. Deze samenwerking, over welker noodzaak
vrijwel een communis opinio bestaat, dwingt zowel de Regering als de
Kamerleden tot zelfbeperking, omdat van de internationale afspraken nu
eenmaal niet alles kan worden geopenbaard. Terecht verlangde de heer
De Dreu (Arb.) Dinsdag, tijdens de debatten in de Eerste Kamer, dat
voor de defensie-commissie niet alles geheim zou worden gehouden. Of
schoon de nieuwe doelstelling van onze krijgsmacht van uitnemend belang
o.a. omdat zij het failliet betekent van onze vroegere neutraliteits
politiek, stond niet deze gisteren in de Eerste Kamer in het centrum der
aandacht, doch de benoeming van de nieuwe staatssecretarissen, die
beiden met minister Schokking medegekomen waren om de politieke
vuurdoop te ondergaan.
strekt onzakelijk in de hogere leger
leiding socialisten te willen aan
treffen. Daarvoor ligt de tijd van 't
gebroken geweertje nog niet lang
genoeg achter ons. Hij verlangde
van de minister de toezegging, dat
geen staatssecretaris voor de lucht
macht zou worden benoemd, gelijk
van de zijde der P.v.d.A. is bepleit.
De heer Vixseboxse (C.H.)
bepaalde zich wat de staatssecreta
rissen betreft tot de opmerking, dat
de nu geschapen toestand geheel
naar zijn smaak was. Een burger
minister van defensie met deskun
dige staatssecretarissen voor oorlog
en voor marine was reeds lang zijn
ideaal. Hij zou het betreurenswaar
dig vinden als de benoeming van
staatssecretarissen een zaak van
partijpolitiek zou worden,
In de avondvergadering wees de
heer De Dreu (Arb.) er op, dat
Eenhoofdige militaire
leiding toegejuicht
Men weet, dat van de zijde der
P.v.d.A, tegen het voorbijgaan van
deze party bij de benoeming van de
beide staatssecretarissen ernstig be
zwaar is gemaakt. Daardoor is deze
kwestie geheel in de politieke sfeer
geraakt.
Vooral de heer Algra (AR.)
beet zich onmiddellijk vast in deze
politieke kluif. Hij verweet de
P.v.d.A., dat zjj door haar critiek
op de benoeming van staatssecreta
rissen voor Oorlog en voor Marine
partijbelangen liet gaan boven het
landsbelang. De concessie van nog
een staatssecretaris voor Oorlog zou
z.i. in de huidige situatie onverant
woordelijk zijn en slechts als een
uiting van partijpolitiek- kunnen
worden gezien. Hij achtte het vol-
het Atlantisch Pact is gesloten om
de internationale rechtsorde te be
veiligen.
Ook deze spr. was verheugd over
de eenhoofdige leiding der militaire
aangelegenheden. Doch het defensie
beleid moet weerklank vinden bij
een zo groot mogelijk deel van ons
volk en daarom zou het wys beleid
geweest zjjn indien by de benoeming
der staatssecretarissen ook rekening
s gehouden met de wenselijkheid,
dat het democratisch-socialistisch
volksdeel vertrouwen heeft in het
defensiebeleid. Dit is een landsbe
lang, geen partybelang. Spr. vraagt
nadere inlichtingen over deze benoe
mingen.
De heer Wendelaar (V.V.D.)
bleek zich zeer geërgerd te hebben
aan de publicaties over door Neder
landse militairen In Indonesië bega
ne wreedheden, waarbij niet genoeg
de nadruk is gelegd op het feit, dat
dit excessen betrof.
De heer Van der Kleft (Arb.) her
innerde aan de tijd na de vorige oor
log, toen niet alleen de socialisten
hoopten, dat de oorlog voor goed
was uitgebannen. Spr. schaamt zich
niet, te hebben gehoord tot de men
sen, -die te hoog grepen naar een
menswaardig ideaal. Dreiging van
totalitaire machten dwong tot her
ziening van ons misschien utopisch
idealisme. Wij hebben daar de poli
tieke consequenties uit getrokken
en denken er niet aan om de heren
Algera en Wendelaar te vragen hoe
lang wy in de politieke quarantaine
moeten verblijven, aldus spr. Benoe
ming van een staatssecretaris uit de
kringen van de P.v.d.A. zou mis
schien aan een betere verstandhou
ding tussen defensie en het socia
listisch volksdeel tegemoet komen.
vinden zich nog centra van benden-
activiteit tussen Sukabumi en Tjian-
dur op West-Java, nabij Djokjr- '-n
Solo om Midden-Java en in dc sire
nen van KediriKertosono en Ma-
lang op Oost-Java.
Ook in economisch opzicht treedt
verbetering in. Op 1 Maart 1949 wa
ren in nieuw bezet gebied 100 onder
nemingen weder in bedrijf of zullen
zij de productie spoedig kunnen her
vatten. Van veertig ondernemingen
weet men dat ze zijn vernield. Van
de rest zijn geen gegevens bekend.
De export van Indonesië blijft zich
gunstig ontwikkelen
Het is niet doenlijk de consequen
ties van de opschorting van de Mar
shall-steun aan Indonesië thans
reeds in concrete cijfers uit te druk
ken. Zeker is echter, dat zij een zeer
nadelige invloed zal hebben op de
economische ontwikkeling van Indo
nesië Van een van verschillende zij
den ingezette boycot kan niet ge
sproken worden.
Omtrent de komende ronde tafel
conferentie zegt de Memorie:
De regering kan op dit ogenblik
geen uitspraak doen omtrent dc
vooruitzichten hiervan, aangezien de
factoren, welke daarvoor bepalend
zyn, nog te ongewis zijn.
Geen vrees behoeft te worden ge
koesterd, dat de regering bereid zou
zijn mede te werken aan een proce
dure, welke de ronde tafel-conferen
tie zou denatureren tot een registra
tie van hetgeen in voorafgaande on
derhandse besprekingen reeds zou
zijn overeengekomen.
In antwoord op vragen naar de
journalistieke activiteit van de oud
luitenant gouverneur generaal, dr. v.
Mook. zegt de regering in te stem
men met de klacht, dat deze zich in
zijn schrifturen onvoldoende beper
kingen oplegt.
Het is de bedoeling de combinatie
van functies van mr. v. Maarse-
veen als minister van binnenlandse
zaken en die van overzeese gebieds
delen binnen afzienbare tijd te be
ëindigen. Maatregelen daartoe zijn
in overweging.
De naam van het laatste ministe
rie zal worden aangepast aan de ge
wijzigde rechtsorde.
Van vele zijden werd de regering
aangevallen over het voortgezette
contact met de republikeinse leiders.
Het antwoord van de regering luidt:
Het feit, dat de regering, ondanks
vele ervaringen, bereid blijft om
met de leiders van de Republiek
over de toekomst van Indonesië
overleg te plegen, wijst niet op een
illusionistische houding tegenover
de Republiek. Veeleer acht zij het
*en illusie te menen, dat de Neder
landse politiek haar gerechtvaardig
de doelstellingen zou bereiken, wan
neer de regering een dergelijk over
leg thans zou afwijzen.
A A LS er ooit één Nederlandse
•T* minister van Justitie is ge
weest die er in geslaagd is om een
hoeveelheid vragen te doen rijzen
bij allen, die met zorg de gang van
zaken bij de Bijzondere Rechtsple
ging volgen, dan is het wel mr. Th.
R. J. Wijers-
Afgezien van zijn voorliefde voor
barmhartigheid, waarbij hij zijn
voorganger overtrof in een mate
dat een ander woord hier beter op
zijn plaats ware, dankt dc geschie
denis aan hem het Schandaal-
Schreicdcr en het komt ons voor,
dat het verslag van de Parlemen
taire Enquête Commissie over het
England-Spiel onvolledig zou zijn,
indien ook niet de laatste gebeur
tenissen met Schreieder daar
in zouden worden vermeld.
Kriminal-Direktor Joseph Schreie
der. het genie van het England-
Spicl. lastgever van de allround
misdadiger v. d- Waals, bleek zulk
een correct en perfect politicman
te zijn geweest, dat hij niet als
oorlogsmisdadiger kon worden
aangemerkt. Dat het England-
Spiel tientallen Nederlandse agen
ten het leven heeft gekost en hon
derden en nog eens honderden
goede Nederlanders in kampen
deed verdwijnen vanwaar velen in
het geheel niet of gebroken terug
kwamen, is een toevallige omstan
digheid. die aan de correctheid van
Schreieder mogelijk niets afdoet.
Het zij zo.
Weliswaar werd, ook nè de uit
spraak dat Schreieder geen oor
logsmisdadiger was, diens correct
heid nog in twijfel getrokken en
voor een incidenteel gevalletje,
waarbij slechts enkele goede Ne
derlanders waren betrokken in het
Noorden des lands, moest Schreie
der terecht staan voor het Bijzon
der Gerechtshof te Leeuwarden.
Ook daar werd hij vrijgesproken
en onze eerbied voor de Neder
landse rechtspraak, zelfs voor de
Bijzondere Rechtspraak, gedoogt
niet dat hierop enige critick wordt
uitgeoefend.
Doch evenmin gedoogt dit, dat
aan de loop van het recht ander
zijds te kort wordt gedaan.
Toen de procureur-fiscaal te
Leeuwarden cassatie aantekende
cn Schreieder dus nog voor de Bij
zondere Raad van Cassatie in Den
Haag moest terecht staan, heeft
ieder rechtdenkencl Nederlander
mogen verwachten, dat de Krimi
nal-Direktor behoorlijk opgebor
gen zou worden, om zijn proces tot
in laatste instantie normaal te
beëindigen.
Het is de taak en de verantwoor
delijkheid van de Nederlandse mi
nister van Justitie om er zorg voor
te dragen, dat aan het Nederlandse
rechtsgevoel het volle pond wordt
gegeven.
Schreieder is echter niet opge
borgen gebleven. Hij is op 17
Maart als ongewenste vreemdeling
over de grens gezet. Volgens de
formaliteiten geheel terecht, uitge
voerd door de Rijks Vreemdelin
gendienst, welks handelwijze in
laatste instantie eveneens komt
voor de verantwoordelijkheid van
de Nederlandse minister van Jus
titie.
Bij zijn beslissing tussen pro en
contra uitwijzing van Schreieder,
of anders gezegd: bij zijn beslis
sing tussen het volle pond geven
aan het Nederlandse rechtsgevoel
cn de formeel correcte handel
wijze van uitwijzing, heeft de mi
nister het goed geoordeeld om de
door allen erkende ongewenstheid
van Schreieder in Nederland,
zwaarder te rekenen dan de vol
ledige afwikkeling van zijn proces
in tegenwoordigheid van de ver
dachte.
„Het is allemaal zo erg niet."
werd er toen gezegd. „Wanneer wij
die man nodig hebben kunnen wij
hem altijd laten terugkomen".
Geen volwassen wezen in Ne
derland heeft het geloofd. Terecht.
Nu wordt verteld: „Het adres
van-Schreieder in Duitsland is on
bekend. Maar ook als wij het wis
ten, hadden wij er niets aan, want
iedere mogelijkheid ontbreekt om
Schreieder te dwingen naar Neder
land te komen." De procureur-fis
caal acht de aanwezigheid van
Schreieder bij de behandeling van
het proces voor de Bijzondere
Raad van Cassatie wel gewenst,
maarPech! Schreieder is niet
meer te vinden.
Schreieder is weg en blijft weg.
Wij hadden hem hier, wij had
den hem voor de Bijzondere Raad
van Cassatie kunnen horen, wij
hadden hem als getuige kunnen
doen verschijnen bij het begonnen
proces in hoger beroep tegen v. d.
Waals. Hij ware mogelijk nog van
belang geweest voor de Parlemen
taire Enquête Commissie, maar om
de één of andere reden had men
na bijna vier jaren zo'n haast om
Schreieder het land uit te zetten,
dat er onmogelijk nog drie of vier
maanden gastvrijheid in de Sche-
veningse cellenbarakken aan kon
den worden toegevoegd.
Waarom deze haast?
Op Dinsdagavond, 17 Mei. zal DOS
in het stadion een wedstrijd spelen
tegen de A.C. „Sturm", de cuphou
der van Oostenrijk. Aanvang 7 uur.
Daarop willen wij antwoord.
Zonder dat antwoord spreken
wij van het „Schandaal-Schreie-
der" en wij vrezen, dat wij er in
nóg heviger mate van moeten
spreken als het antwoord wèl
wordt gegeven.
DEN HAAG. Na een korte
discussie, waarin minister Spitzen
het vrywel eens bleek met de be
zwaren van de heer Bierema (V. en
D.) tegen staatsexploitatie op grote
schaal in de N.O.-polder, nam de
Eerste Kamer de begroting 1949
van het Zuiderzeefonds zonder hoof-
delyke stemming aan, evenals het
wetsontwerp tot instelling van de
gemeente Wleringermeer.
